ΕΦΣΥΝ ΚΡΑΣΙ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2023 by Εφημερίδα των Συντακτών

ΚΡΑΣΙ

ΕfSyn

ΕΙΔ ΙΚΗ ΕΚ ΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔ Α Σ ΤΩΝ Σ Υ ΝΤΑΚ ΤΩΝ»

16 | 12 | 2023

Οι αμπελώνες της Θεσσαλίας μετά την κακοκαιρία

ΑΓΟΡΑ

Της Κρήτης τα όμορφα κρασιά

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Γιώργος και Ελλη Τσιμπίδη Η αναβίωση του οίνου Malvasia, έργο ζωής Νικόλας Φαραντούρης «Ο σεβασμός στο αμπέλι προϋποθέτει συνειδητή αγάπη για το περιβάλλον»

ΦΥΣΙΚΑ ΚΡΑΣΙΑ

Προκαλούν με την αγνότητά τους ΚΡΑΣΙ & ΠΑΓΩΤΟ

Αρμονικά ταιριάσματα

Περιεχόμενα ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ Σωτήρης Μανιάτης ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ ΣΥΝΤΑΞΉΣ Γιάννης Κιμπουρόπουλος ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ Τάσος Παππάς ΕΜΠΟΡΙΚΉ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Λήδα Θωμάκου ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ Βάση Παναγοπούλου ΚΕΙΜΕΝΑ Βασιλική Γραμματικογιάννη Σταύρος Μαλαγκονιάρης Δημήτρης Σταθόπουλος ART DIRECTOR Λουίζα Καραγεωργίου ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Στέφανος Γούλατης

«Μόνο μεγάλα σε ηλικία αμπέλια, με βαθύ ριζικό σύστημα, τα κατάφεραν κάπως»

«Οι γηγενείς ποικιλίες ήταν το κλειδί στην αναβίωση του οίνου Malvasia»

Natural wines Προκαλούν με την αγνότητά τους

«Ο σεβασμός στο αμπέλι προϋποθέτει συνειδητή αγάπη για το περιβάλλον»

Της Κρήτης τα όμορφα κρασιά

Αρμονικά ταιριάσματα

32 38 Η ποιότητα των ελληνικών κρασιών, το δυνατό όπλο των εξαγωγών

efsynΚΡΑΣΙ

ΟΙ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑ

«Μόνο μεγάλα σε ηλικία αμπέλια, με βαθύ ριζικό σύστημα, τα κατάφεραν κάπως»

efsynΚΡΑΣΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Κοτσερίδης Γιώργος Στη Βασιλική Γραμματικογιάννη

Το 2023 δεν ήταν καλή χρονιά για το κρασί. Η κακοκαιρία «Ντάνιελ» με τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσε στη Θεσσαλία έδωσε τη χαριστική βολή στην ήδη ταλαιπωρημένη αμπελουργία. Για το μέγεθος της καταστροφής αλλά και για την επόμενη μέρα μιλήσαμε με τον καθηγητή Οινολογίας και διευθυντή του Εργαστηρίου Οινολογίας και Αλκοολούχων Ποτών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών δρα Γιώργο Κοτσερίδη. efsynΚΡΑΣΙ

ΟΙ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑ

Υπάρχει εικόνα της έκτασης της ζημιάς που έχουν υποστεί τα αμπέλια στη Θεσσαλία από τις πλημμύρες της κακοκαιρίας «Ντάνιελ»; H κακοκαιρία «Ντάνιελ» ήρθε να συμπληρώσει τις καταστροφές του «Ιανού». Παρ’ όλα αυτά πρέπει να διαχωρίσουμε το μέγεθος της καταστροφής ανάμεσά στα οπωροφόρα δένδρα, τουτέστιν και στα αμπέλια, και από την άλλη πλευρά στα βαμβάκια. Στα βαμβάκια, που οι εκτάσεις ήταν κυρίως στα πεδινά και στον κάμπο, η καταστροφή ήταν ολική μια και τα χωράφια έμειναν για πολλές μέρες στο νερό. Τα αμπέλια, συνήθως φυτεμένα σε πιο επικλινή εδάφη και συνήθως σε υψώματα, υπέστησαν μικρότερες καταστροφές. Παρ’ όλα αυτά, είδαμε περιπτώσεις, ακόμα και αμπελώνων στην Ιθώμη Καρδίτσας, όπου επικλινή εδάφη είχαν μεγάλο πρόβλημα, οι βροχοπτώσεις μετακίνησαν ορεινούς όγκους στα αμπέλια και σε αρκετά σημεία τα «έθαψαν». Στις πιο πολλές των περιπτώσεων οι αμπελώνες της περιοχής δεν παρέμειναν ευτυχώς πολλές ημέρες στο νερό. Ομως οι ζημιές για την παραγωγή του 2023 ήταν πολύ μεγάλες. Τα σταφύλια βρίσκονταν πριν από την ωρίμανση και με τόσο νερό που έριξε δεν κατάφεραν να ωριμάσουν ποτέ. Αυτό είναι ίσως αντιμετωπίσιμο για τις λευκές ποικιλίες, όχι όμως και για τις ερυθρές. Ενα κόκκινο κρασί χρειάζεται σταφύλια καλής, πολύ καλής ωρίμανσης για να έχει το κατάλληλο χρώμα, άρωμα και σύσταση στο στόμα. Το νερό αραιώνει τα συστατικά του σταφυλιού· και γενικά φέτος δεν έφτασε στο επιθυμητό επίπεδο. Πολλοί οινοποιοί της περιοχής αναγκάστηκαν να κάνουν ροζέ οίνους αντί για ερυθρούς. Από την άλλη, όσα σταφύλια ήταν ώριμα για τρυγητό δεν μπόρεσαν να τρυγηθούν μια και δεν μπορούσε να μπει κανείς λόγω νερού και λασπών. Επιπλέον, λόγω νερού και υψηλών θερμοκρασιών επικράτησε σε πολλούς αμπελώνες ο Botrytis cinereal, με αποτέλεσμα να σαπίσουν αρκετά σταφύλια και να πάει χαμένη η παραγωγή. Μια λιγότερο γνωστή συνέπεια ήταν τα πολύ σοβαρά προβλήματα που αναφέρθηκαν λόγω της πολυήμερης διακοπής του ρεύματος. Πολλοί οινοποιοί, έχοντας τρυγήσει τα σταφύλια τους, προσπαθώντας να προλάβουν την επερχόμενη θεομηνία τα συντηρούσαν σε μεγάλα ψυγεία ώστε στη συνέχεια να τα οδηγήσουν στη γλευ6

Στην Ευρώπη υπάρχει πολύ μεγάλη τάση και έρευνα για εξεύρεση ποικιλιών ανθεκτικών στις ασθένειες με στόχο τον περιορισμό χρήσης φυτοφαρμάκων. Πολλοί αμπελώνες πλέον βρίσκονται κοντά στον αστικό ιστό και συνεπώς οι ψεκασμοί είναι επικίνδυνοι. Προφανώς και για το ίδιο το προϊόν κοποίηση και οινοποίηση. Με τη διακοπή του ρεύματος όλα αυτά τα σταφύλια υποβαθμίστηκαν. Ακόμη, η διακοπή ρεύματος επέφερε διακοπή της ψύξης σε πολλά οινοποιεία. Η ψύξη είναι η «καρδιά» της ποιοτικής οινοποίησης μια και η αλκοολική ζύμωση είναι εξώθερμος αντίδραση και χρειάζεται μεγάλη ποσότητα ψυχρομονάδων ώστε να διατηρηθεί η ποιότητα των εν ζυμώσει οίνων. Συνεπώς, τα προβλήματα ήταν τεράστια και μεγεθύνθηκαν λόγω της περιόδου που έτυχε η καταστροφή. Ενα άλλο, επίσης λίγο αναφερθέν πρόβλημα, ήταν η καταστροφή πολλών δρόμων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να μετακινηθούν σταφύλια, άρα και να τρυγούσαν κάποιοι τα σταφύλια δεν μπορούσαν να τα μεταφέρουν σε οινοποιεία. Ακόμη αναφέρθηκαν περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι των οινοποιείων δεν μπορούσαν να πάνε στη δουλειά τους για αρκετές ημέρες. Επίσης, δεν ήταν λίγα τα οινοποιεία που υπέστησαν καταστροφές και στα κτίριά τους, με πιο κοινό το να πλημμυρίσουν τα κελάρια τους και να χάσουν σημαντικές ποσότητες οίνου. Σημαντικές καταστροφές αναφέρθηκαν και στα αμπελουργικά μηχανήματα. Πολλοί αμπελουργοί έχουν τα μηχανήματα αυτά σε μικρές αποθήκες στα αμπέλια τους και όχι σε κτίρια, με αποτέλεσμα να υποστούν σοβαρές ζημιές και σε κάποιες περιπτώσεις είχαμε αναφορές ότι παρασύρθηκαν από τα νερά. Υστερα από τόσες μέρες μέσα στο νερό, πιθανόν σε πολλά αμπέλια το ριζικό

τους σύστημα να έχει επηρεαστεί. Αυτά τα αμπέλια πρέπει να ξεριζωθούν; Και αν ναι, πόσο εύκολο είναι για έναν αμπελουργό να ξαναφυτέψει ένα νέο αμπέλι; Πόσος χρόνος θα χρειαστεί μέχρι να αρχίσει να του αποδίδει οικονομικά; Tα αμπέλια κάποιας ηλικίας δεν θα έχουν σοβαρό πρόβλημα. Είναι αλήθεια, βέβαια, ότι κάποιοι αμπελώνες που συγκέντρωσαν νερά για πολλές μέρες ενδεχομένως να έχουν κάποιο πρόβλημα, μια και το ριζικό τους σύστημα υπέφερε λόγω έλλειψης οξυγόνου. Τα αμπέλια κάποιας ηλικίας έχουν βαθύ ριζικό σύστημα με αποτέλεσμα να μην καταπονηθούν τόσο πολύ. Σε αυτό βέβαια επηρεάζει και το είδος του εδάφους, αν ήταν βαθύ ή αν υπήρχαν σκληρά στρώματα (π.χ. πετρώματα) που δεν επέτρεπαν τις ρίζες να πάνε βαθιά. ΣυefsynΚΡΑΣΙ

νεπώς, το πρόβλημα εντοπίζεται στα πιο νέα αμπέλια – αυτά ναι, δυστυχώς έχουν πρόβλημα και μάλλον κάποια θα πρέπει να φυτευτούν ξανά. Θα ήταν καλό να υπάρχουν αντίστοιχες ενισχύσεις, μετά από ενδελεχείς ελέγχους από έμπειρους γεωπόνους με πείρα στα αμπελουργικά, οι οποίοι θα πρέπει να προσληφθούν έστω για κάποιους μήνες έτσι ώστε να γίνει πραγματική αποκατάσταση των ζημιών και όχι οριζόντιες επιδοτήσεις. Ενα αμπέλι αρχίζει και δίνει παραγωγή από το 3ο προς το 4ο έτος από τη φύτευσή του, έτσι κάποιοι αμπελουργοί θα χάσουν για αρκετά χρόνια το εισόδημά τους. Καθώς οι πλημμύρες θα είναι όλο και πιο συχνές λόγω της κλιματικής κρίσης και ένα νέο αμπέλι θα είναι πιο ευάλωτο σε ένα πλημμυρικό φαινόμενο, πιστεύefsynΚΡΑΣΙ

Ενα αμπέλι αρχίζει και δίνει παραγωγή από το 3ο προς το 4ο έτος από τη φύτευσή του, έτσι κάποιοι αμπελουργοί θα χάσουν για αρκετά χρόνια το εισόδημά τους ετε ότι αυτό το ενδεχόμενο θα αποτρέψει τους αμπελουργούς από την αποκατάσταση των αμπελιών τους; Οι βροχές φαίνεται θα είναι ένα συχνό φαινόμενο, αν και δεν μπορούμε πραγματικά να προβλέψουμε τίποτα. Υπάρχει αυτός ο φόβος της περίφημης κλιματικής αλλαγής, αλλά επιστημονικά δεν αποδεικνύ-

εται πλήρως. Οντως, όμως, φαίνεται ότι οι υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγούν σε ξεσπάσματα της φύσης με ισχυρές καταιγίδες. Στο χέρι μας, των πολιτών και των κυβερνώντων, είναι να αποτρέπουμε τις πλημμύρες με την κατασκευή έργων υποδομών. Το αμπέλι το φυτεύει κανείς επειδή το αγαπάει και συνεπώς δεν θα αποτρέψει αυτό το γεγονός κάποιους ανθρώπους να ξαναφυτέψουν. Το γεγονός ότι υπάρχουν άνω των 30 οινοποιητικών μονάδων, και μάλιστα μερικών πολύ μεγάλων (Συνεταιρισμός Τυρνάβου, Τσιλιλής Α.Ε.), που θα χρειάζονται συνεχώς σταφύλια, θα βοηθήσει στη συνέχεια της αμπελοκαλλιέργειας στην περιοχή. Μην ξεχνάμε ότι η περιοχή είναι η μεγαλύτερη σε παραγωγή ποιοτικών αποσταγμάτων στεμφύλων και σταφυλής, του γνωστού 7

ΟΙ ΑΜΠΕΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑ

τσίπουρου, άρα θα χρειάζονται πάντα σταφύλια. Απλά θα πρέπει να γίνει πιο προσεκτικά, να επιλέξουν αγροτεμάχια σε μεγαλύτερο υψόμετρο, ελαφρώς επικλινή, με εδάφη που στραγγίζουν σχετικά εύκολα (όχι βαριά, αργιλώδη εδάφη). Από τη στιγμή που τα νερά αποτραβηχτούν, τι πρέπει να γίνει για να αποκατασταθεί το έδαφος και να ξαναφυτευτεί το αμπέλι; Οταν στεγνώσουν τα χωράφια, θα πρέπει να γίνουν, μόλις είναι εφικτό, κάποια οργώματα να ανακατευτεί το έδαφος. Καλό θα ήταν να γίνουν κάποιες αναλύσεις εδάφους στα 1 και 2 μέτρα βάθος για να δουν αν άλλαξε η σύσταση του εδάφους και αν θα πρέπει να προσθέσουν κάποια λιπάσματα. Το 2023 δεν ήταν καλή χρονιά για την αμπελουργία και οι πλημμύρες στη Θεσσαλία ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Ποια θα είναι η επόμενη μέρα για την ελληνική οινοποιία; Το 2023 ήταν μια πολύ δύσκολη χρονιά για την αμπελοκαλλιέργεια στη χώρα μας, αν και αναφέρθηκαν πάρα πολλά προβλήματα και στις κύριες αμπελουργικές χώρες της Ευρώπης, κυρίως στην Ιταλία. Αρχικά είχαμε τις πολύ συχνές βροχές του Ιουνίου, με αποτέλεσμα να ευνοηθεί η ανάπτυξη του περονόσπορου. Υπήρχαν περιοχές της χώρας που είχαν άνω του 50% καταστροφή, όπως η Κρήτη, η Ζάκυνθος, η Κεφαλονιά αλλά και η Θεσσαλία και άλλες περιοχές της χώρας. Είναι αλήθεια ότι δεν είμαστε συνηθισμένοι στην καταπολέμηση της ασθένειας αυτής, δεν έχουμε συχνά πολλές βροχές την περίοδο αυτή. Επίσης στη χώρα μας έχουμε δυστυχώς λίγους επαγγελματίες αμπελουργούς λόγω του πολυκερματισμού των αμπελουργικών εκτάσεων, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει η εμπειρία αντιμετώπισης τέτοιων προβλημάτων. Στην συνέχεια, τον Ιούλιο, στην περίοδο του περκασμού, όταν και αρχίζει το αμπέλι να «τραβάει» μεγάλες σχετικά ποσότητές νερού ώστε να διογκωθούν οι ράγες της σταφυλής, είχαμε παρατεταμένους καύσωνες και ξηρασίες. Ετσι, οι ράγες δεν μπορούσαν να διογκωθούν και το μέγεθός τους παρέμεινε μικρό, οδηγώντας σε περιορισμό της παραγωγής. Μόνο μεγάλα σε ηλικία αμπέλια, με βαθύ ριζικό σύστημα, τα κατάφεραν κάπως ή περιπτώσεις που υπήρχε δυνατότητα άρδευσης. 8

Το αμπέλι το φυτεύει κανείς επειδή το αγαπάει και συνεπώς τα ξεσπάσματα της φύσης δεν θα αποτρέψουν κάποιους ανθρώπους να ξαναφυτέψουν Το κερασάκι στην τούρτα ήταν οι πολλές βροχές κυρίως στη Θεσσαλία αλλά και σε άλλες περιοχές της χώρας. Ο αμπελο-οινικός κλάδος έχει κάνει τεράστια βήματα προόδου, αν και οι εκτάσεις συνεχώς μειώνονται. Το οξύμωρο αυτό φαινόμενο θα πρέπει να αναταχθεί με τη χάραξη στρατηγικής τόσο από την πλευρά των άμεσά ενδιαφερομένων αλλά και από το κράτος. Ποιες είναι οι νέες τάσεις –τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη– προκειμένου τα αμπέλια να γίνουν πιο ανθεκτικά απέναντι στα ακραία καιρικά φαινόμενα; Στην Ευρώπη υπάρχει πολύ μεγάλη τάση και έρευνα για εξεύρεση ποικιλιών

ανθεκτικών στις ασθένειες με στόχο τον περιορισμό χρήσης φυτοφαρμάκων. Πολλοί αμπελώνες πλέον βρίσκονται κοντά στον αστικό ιστό και συνεπώς οι ψεκασμοί είναι επικίνδυνοι. Προφανώς και για το ίδιο το προϊόν, αν και οι πιο πολλοί αμπελουργοί σέβονται τις ημερομηνίες ψεκασμών και επίσης στη σύγχρονη οινοποίηση τα όποια υπολείμματα φυτοφαρμάκων χάνονται κατά την οινοποίηση. Στις βόρειες χώρες επιλέγονται ανθεκτικές στο κρύο ποικιλίες ή διασταυρώσεις ποικιλιών, αλλά το πρόβλημα είναι στην αύξηση της θερμοκρασίας σε πολλές περιοχές, όπως η βόρεια Ιταλία, η Γαλλία, με αποτέλεσμα να ψάχνουν συνεχώς ποικιλίες ανθεκτικές στις υψηλές θερμοκρασίες. Ετσι, φυτεύουν Αγιωργίτικο, Ασύρτικο, Μαλαγουζιά σε πολλές περιοχές της Γαλλίας, της Αυστραλίας, της Βραζιλίας. Επίσης οι Γάλλοι πειραματίζονται σε διασταυρώσεις ποικιλιών και ήδη κυκλοφορεί μια ποικιλία, το Μarsellan, που «γεννήθηκε» στη Νότια Γαλλία ως αποτέλεσμα διασταύρωσης του Cabernet Sauvignon και του Granache Noir, και είναι μια νέα ποικιλία ανθεκτική στις υψηλές θερμοκρασίες. Θα ήταν καλό να γίνουν και στην Ελλάδα τέτοιοι σχετικοί πειραματισμοί. efsynΚΡΑΣΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

IONIAN TRILOGY

Νικόλας Φαραντούρης

efsynΚΡΑΣΙ

Στη Βασιλική Γραμματικογιάννη

«Ο σεβασμός στο

αμπέλι

προϋποθέτει συνειδητή

αγάπη για το

περιβάλλον» efsynΚΡΑΣΙ

Ο Νικόλας Φαραντούρης είναι καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου και Δικαίου της Ενέργειας, κάτοχος της Ευρωπαϊκής Εδρας Jean Monnet και διευθυντής Μεταπτυχιακών σε Στρατηγική, Δίκαιο και Οικονομικά της Ενέργειας στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Είναι πτυχιούχος της Νομικής Αθηνών και διδάκτωρ Νομικής του Πανεπιστήμιου της Οξφόρδης. Είναι επίσης δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, με έχει 25ετή επαγγελματική ακαδημαϊκή πείρα, σε σημαντικές θέσεις ευθύνης μεταξύ των οποίων αυτής του πρόεδρου της νομικής επιτροπής της διεθνούς ένωσης ενεργειακών εταιρειών EUROGAS στις Βρυξέλλες. Είναι όμως και αρκετά ακόμη. Γράφει ποίηση, παίζει πιάνο, ασχολείται ενεργά με την πολιτική και είναι σύζυγος και πατέρας τριών παιδιών. Στο πρόσφατο συνέδριο του Economist στην Αθήνα αιφνιδίασε το ακροατήριο επικαλούμενος μια άλλη ιδιότητα από εκείνη του πανεπιστημιακού ή πολιτικού για να μιλήσει για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Εκείνης του οινοπαραγωγού! Με αυτή του την ιδιότητα, ένα φθινοπωρινό μεσημέρι στα τέλη Νοέμβρη, τον συναντήσαμε στο εστιατόριο «Γιάντες» στη Βαλτετσίου, φάγαμε ψαρικά συνοδεία ενός Ionian Trilogy Premium Rozé, μιλήσαμε για κρασί και για άλλα πολλά… 11

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΝΙΚΟΛΑΣ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗΣ

Είστε άνθρωπος πολυπράγμων. Ποια ήταν η πρόκληση για να ασχοληθείτε με το κρασί; Αγαπούσαμε πάντοτε στην οικογένειά μου το αμπέλι και φτιάχναμε κρασί με τον πατέρα μου στην Κεφαλονιά, στον τόπο καταγωγής του. Συμμετείχε όλη η οικογένεια σε τούτη την ιεροτελεστία. Ο πατέρας μου, η μητέρα μου, εγώ και οι δύο αδερφές μου. Πολύ συχνά και φίλοι μας. Ο τρύγος ήταν μια γιορτή στα παιδικά μου χρόνια. Τρυγούσαμε, τέλη Αυγούστου ή αρχές Σεπτεμβρίου, λίγο πριν από την επιστροφή της οικογένειας στην Αθήνα από τις θερινές μας διακοπές. Ηταν η τελευταία μεγάλη γιορτή του καλοκαιριού! Το κρασί δεν το εμπορευόμασταν. Το απολαμβάναμε όλη τη χρονιά στο σπίτι, με φίλους, το δωρίζαμε, το συγκρίναμε με άλλα κρασιά και πάντα περηφανευόμασταν για την ποιότητα και τη διαύγειά του! Ο πατέρας μου δεν χρησιμοποιούσε χημικά. Ακολουθούσαμε αυστηρά βιολογικές, σχεδόν πρωτόγονες μεθόδους καλλιέργειας και οινοποίησης, τις οποίες είδα με έκπληξη να εφαρμόζουν πολλά χρόνια αργότερα σε γνωστά Chateaux της Γαλλίας. Κάπως έτσι αποφασίσαμε με τη γυναίκα μου Δώρα και τα τρία πιτσιρίκια μας να ασχοληθούμε κι εμείς· και μάλιστα λίγο πιο εντατικά και κατόπιν και εμπορικά. Η Δώρα απ’ όταν πρωτογνωριστήκαμε είχε συμμετάσχει σε αυτές τις ενθουσιώδεις, διονυσιακές, οικογενειακές τελετές και έτσι αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε με τον ίδιο ενθουσιασμό τα Ionian Trilogy Premium Wines Cephalonia.

Φοβάμαι ότι η κλιματική αλλαγή και η κλιματική κρίση θα επιφέρουν πολλές αλλαγές τα επόμενα χρόνια: θα χαθούν καλλιέργειες, ο Νότος θα ερημώσει και θα αναζητηθούν νέες ή παλιότερες, πιο ανθεκτικές ποικιλίες. Γηγενείς ποικιλίες, που ενσωματώνουν μια μακραίωνη παράδοση από τα ομηρικά έπη, θα κινδυνεύσουν. Και μαζί μ’ αυτές, μια μοναδική και πολύτιμη πολιτιστική γαστρονομική και φυσική κληρονομιά, η οποία αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας που σήμερα κινδυνεύει κοιτώντας τη φιάλη βλέπω ότι δεν αναγράφεται αυτό. Γιατί; Στην ουσία ναι, είναι βιολογικές. Επειδή όμως δεν έχουν όλοι οι αμπελώνες τη σχετική πιστοποίηση, γι’ αυτό και δεν το αναγράφουμε στη φιάλη. Ωστόσο, η καλλιέρ-

γεια ακολουθεί πατροπαράδοτες, ήπιες και απολύτως φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους σε ένα μοναδικό terroir στις πλαγιές του Αίνου, σε χαλικώδη και ασβεστολιθικά εδάφη και τη θαλασσινή αύρα του Ιονίου να κυκλοφορεί ανάμεσα στα κλήματα. Οι Ενετοί το ονόμαζαν Vino di Sassi – Οίνος της πέτρας. Ορυκτότητα, εσπεριδοειδή, θαλασσινή αύρα. Ολα αντανακλώνται στο στόμα, στη μύτη και στις χρωματικές ανταύγειες. Ολα παίζουν τον ρόλο τους! Πριν δοκιμάσετε το κρασί, φάτε μια μπουκίτσα ψωμί για να μην ανακατευτούν τα όξινα του στόματος με τα όξινα του κρασιού και χάσετε αυτή την αντανάκλαση. Αναβιώνετε τις γηγενείς ποικιλίες της Κεφαλονιάς με έναν τρόπο… αρχαιοελληνικό θα έλεγα. Τι είναι αυτό που σας εμπνέει στο κρασί; Ευγενείς, ιστορικές και σπάνιες ποικιλίες: Ρομπόλα (λευκό), Μαυροδάφνη Ξηρή και Σκυλοπνίχτης (ερυθρό) και συνδυασμός αυτών για το Ροζέ μας! Η άμπελος γέννησε την τραγωδία, την ποίηση, τον πολιτισμό, συνδέεται με τη δημοκρατία, τη μεταφυσική, τη λατρεία και τη θυσία, την κοινότητα, τη συμμετοχή και τη συμπερίληψη. Γεννά έμπνευση κι ενθουσιασμό. Ενσωματώνει τον πλούτο της φύσης, του εδάφους, του αέρα και των τοπικών ιδιαιτεροτήτων. Σ’ ένα ποτήρι κρασί συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις: όσφρηση, γεύση, όραση, αφή, ακοή. Και γιατί όχι, και διαίσθηση!

Αρα είστε και αμπελουργός. Για να είμαι ειλικρινής, δεν γνώριζα αν έχετε δικά σας αμπέλια ή αν αγοράζετε τα σταφύλια από άλλους καλλιεργητές. Και τα δύο. Συνεργάζομαι με τον Συνεταιρισμό Οινοπαραγωγών Ρομπόλας Κεφαλονιάς, μια εκπληκτική και πετυχημένη συνεταιριστική πρωτοβουλία. Η ζώνη Ρομπόλας είναι συγκεκριμένη και αυστηρή. Είναι αμπελοτόπια χαμηλής στρεμματικής απόδοσης με πολύ αυστηρές προδιαγραφές καλλιέργειας και οινοποίησης. Η ποικιλία Ρομπόλα Κεφαλονιάς είναι μία από τις ευγενέστερες και πιο δυσεύρετες ποικιλίες λευκών οίνων στη Μεσόγειο. Είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτήν! Παράγουμε επίσης Ροζέ και Κόκκινο. Είπαμε: Ιόνια Τριλογία, Ionian Trilogy! Μου είπατε προηγουμένως ότι οι καλλιέργειές σας είναι βιολογικές. Ωστόσο, 12

efsynΚΡΑΣΙ

Η άμπελος γέννησε την τραγωδία, την ποίηση, τον πολιτισμό, συνδέεται με τη δημοκρατία, τη μεταφυσική, τη λατρεία και τη θυσία, την κοινότητα, τη συμμετοχή και τη συμπερίληψη. Ενσωματώνει τον πλούτο της φύσης, του εδάφους, του αέρα και των τοπικών ιδιαιτεροτήτων Ασχολείστε ο ίδιος με τα αμπέλια; Ναι, και όλη η οικογένεια. Ο τρύγος είναι μια γιορτή. Οι τρυγητές δεν τρυγούν μόνο το δικό τους αμπέλι, βοηθάνε και παραδίπλα. Μια γιορτή συμμετοχής και μοιρασιάς! Ειδικεύεστε και σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Με αυτή την ιδιότητά σας ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι νέες τάσεις αλλά και τα διακυβεύματα στην αμπελουργία με την κλιματική αλλαγή; Ο σεβασμός στο αμπέλι προϋποθέτει συνειδητή αγάπη για το περιβάλλον. Ο σεβασμός στον άνθρωπο, επίσης. Είμαστε περαστικοί και σ’ αυτό το χώμα θα επιστρέψουμε. Η ανθρωπογενής καταστροφή του περιβάλλοντος επιστρέφει σε εμάς και στα παιδιά μας με τον πιο τραγικό τρόπο. Φοβάμαι ότι η κλιματική αλλαγή και η κλιματική κρίση θα επιφέρουν πολλές αλλαγές τα επόμενα χρόνια: θα χαθούν καλλιέργειες, ο Νότος θα ερημώσει και θα αναζητηθούν νέες ή παλιότερες, πιο ανθεκτικές ποικιλίες. Γηγενείς ποικιλίες που ενσωματώνουν μια μακραίωνη παράδοση από τα ομηρικά έπη θα κινδυνεύσουν. Και μαζί μ’ αυτές, μια μοναδική και πολύτιμη πολιτιστική γαστρονομική και φυσική κληρονομιά, η οποία αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας, αλλά σήμερα κινδυνεύει. Πόσο παράδοξο και λυπηρό, γηγενείς ποικιλίες που μεταφέρθηκαν, αιώνες πριν, από την πατρίδα μας σε άλλα μέρη του κόσμου να εκλείψουν... Η Ελλάδα είναι από τις πλέον ευάλωτες περιοχές του πλανήτη: χώρα του Νότου, θα πληγεί περισσότερο από την άνοδο της θερμοκρασίας και την κλιματική αλλαγή, κι αυτό efsynΚΡΑΣΙ

θα επηρεάσει Ποιες ολόκληρη είναι οι τηνπροϋποθέσεις παραγωγική σιμαΑγροτικής ζητήματαΟικονομίας ενίσχυσης και καιοργάνωσης Κτηνιατριαλυσίδα. Ηδη για να τα απόνερα κάνει τητης μετάβαση κλιματικής ένας του κής πρωτογενούς (ΔΑΟΚ), ητομέα οποίακαι καιασφαλώς θα καθορίσει της κλίσης τα αμπελουργός «λουζόμαστε».από Φέτος συμβατική το καλο- σε αμπελουργίας τη διάρκειαμέσω του μεταβατικού της Κοινής Γεωργικής σταδίου καίρι οι πρωτοφανείς βιολογική καλλιέργεια; βροχοπτώσεις έφεΠολιτικής. λαμβάνοντας Γι’ αυτόυπόψη και στις την ερχόμενες προηγούμεευραν περονόσπορο Για να πιστοποιηθεί και κατέστρεψαν η αμπελοκαλτραγιρωεκλογές νη χρήση το των μέλλον αμπελοτεμαχίων του αγροτικού και τοκά μεγάλο λιέργεια ποσοστό ως βιολογική της σοδειάς. και για Δυστυτην πα- μέατις θα καλλιεργητικές είναι στις απόλυτες πρακτικές προτεραιότημέχρι χώς, θαραγωγή έχουμε κιβιολογικών άλλα τέτοιαοίνων φαινόμενα, ή οίνων τές μας. την ημερομηνία ένταξης. πολύ συχνότερα, από βιολογικά στο μέλλον. σταφύλια αρχικά είΣύμφωνα με τους Κα ναι απαραίτητη η υπογραφή σύμ- Θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς φτιάξατε Δραστηριοποιείστε βασης μεταξύενεργά του αμπελουργού με τον ΣΥΡΙ-και αυτό το πολυσχιδές δικό σας σύμπαν με ΖΑ-Π.Σ. ενός και από πρόσφατα τους διαπιστευμένους αναλάβατε σύμ-από τη σύζυγό σας και πώς τα καταφέρνετε βουλοςτοΕυρωπαϊκής ΥΠΑΑΤ οργανισμούς Πολιτικής. ελέγχου Με τηνκαι με όλες αυτές τις δραστηριότητες; πολιτική πιστοποίησης σας ιδιότητα, βιολογικών ποια μέτρα προϊόντων. θεωΜε πολύ αγάπη, όνειρα κι ενθουσιασμό, ρείτε ότι Μεπρέπει την υπογραφή να πάρει της η κυβέρνηση σύμβασης, ο κάθε στιγμή, για το μεγαλειώδες δώρο της για τηναμπελουργός ενδυνάμωση αποδέχεται των βιοκαλλιεργηνα διαχει- ζωής σε τούτον τον μοναδικό πλανήτη, τών αλλά ρίζεται και την τηνεπέκταση καλλιέργειά τηςτου βιολογιμε βάση που μας χαρίζεται κάθε μέρα κι εμείς του κής αμπελουργίας; τις αρχές του Κανονισμού της Ε.Ε. και γυρνάμε την πλάτη. Να ρουφήξουμε κάθε Ξεκάθαρα να υπόκειται μέτρασε στήριξης ελέγχουςκαι καικινήδειγμα- σταγόνα του! τρων για τοληψίες βιολογικές, από τους ήπιες φορείς καλλιέργειες πιστοποίησης. Επιπρόσθετα, ο παραγωγός είναι που γεννούν υψηλής ποιότητας οίνους. Και με έμφαση υποχρεωμένος στις γηγενείς να δηλώσει ποικιλίες! την ένταΟ info  www.ioniantrilogy.com ρόλος μας ξή του στην στοΕυρωπαϊκή καθεστώς Ενωση της βιολογικής είναι  Ionian Trilogy κρίσιμος. γεωργίας Εκεί αποφασίζονται στην αρμόδια όλα Διεύθυνση τα κρίΕλαιών, Σάμη, Κεφαλονιά 13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Γιώργος & Ελλη Τσιµπίδη Οινοποιείο Μονεµβασιάς Τσιµπίδη

efsynΚΡΑΣΙ

Ο Γιώργος και η Ελλη Τσιμπίδη –δασκάλα στο επάγγελμα– γνωρίστηκαν στην Αθήνα, μετά τις σπουδές του Γιώργου στο Φυσικό Πατρών. Αποφάσισαν να παντρευτούν και να ζήσουν μόνιμα στη Μονεμβασιά, εμπνευσμένοι από το όνειρο της αναβίωσης του χαμένου στον χρόνο κρασιού Malvasia – αυτό το λευκό, γλυκό κρασί, που ήταν το πιο ονομαστό στον κόσμο του ύστερου Μεσαίωνα, κατά πώς ιστορείται. Ετσι, πήραν τη μεγάλη απόφαση να ξεκινήσουν από το μηδέν ένα οινοποιείο, στον γενέθλιο τόπο του Γιώργου Τσιμπίδη, στη Μονεμβασιά. Εστησαν το οινοποιείο αμέσως μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού τους και με αγάπη και μεράκι αφοσιώθηκαν αποκλειστικά στη δημιουργία του οίνου Malvasia, ρευστοποιώντας τα πάντα. Το ταξίδι τους, που ξεκίνησε το 1997, με αποσκευές την ακλόνητη πίστη τους για την ευλογημένη γη της Μονεμβασιάς, συνεχίστηκε ασταμάτητα μέσα στον χρόνο και ακόμη ξεδιπλώνεται η δυναμική του. Στη Βασιλική Γραμματικογιάννη

«Οι γηγενείς ποικιλίες ήταν το κλειδί στην αναβίωση του οίνου Malvasia» efsynΚΡΑΣΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗ ΤΣΙΜΠΙΔΗ

ο όνειρο για την αναβίωση του γλυκού λευκού κρασιού Malvasia –που η φήμη του ερχόταν από τον 12ο αιώνα, με την παραγωγή του να εδράζεται στη βυζαντινή Μονεμβασιά– οδήγησε τον Γιώργο και την Ελλη Τσιμπίδη στα μονοπάτια των παραδοσιακών τρόπων οινοποίησης αλλά και της ανακάλυψης των γηγενών ποικιλιών του τόπου τους, που σιγά σιγά είχαν «χαθεί» από τους αμπελώνες. Είναι από τους πρώτους αμπελουργούς-οινοποιούς που επανέφεραν στο προσκήνιο, πειραματίστηκαν και επένδυσαν στις ξεχασμένες και σπάνιες ελληνικές, γηγενείς ποικιλίες της περιοχής: Μονεμβασιά, Κυδωνίτσα, Ασπρούδι, Μαυρούδι, Λημνιώνα, Ασύρτικο, Αγιωργίτικο. Ηταν εύκολος ο δρόμος τους; Γιά να δούμε τι μας είπαν. Αναβιώσατε μια μεσαιωνική ποικιλία κρασιού που είχε εκλείψει από τον 16ο αιώνα. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό. Τι σας ώθησε να το κάνετε και πώς το καταφέρατε; Η αγάπη για τον τόπο όπου γεννήθηκα και μεγάλωσα, τη Μονεμβασιά, και η υπαρξιακή ανάγκη του χρέους μου απέναντι σ’ αυτόν, καθώς και η απόφαση με την Ελλη τη γυναίκα μου να ζήσουμε εδώ και να τον υπηρετήσουμε. Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι η αναβίωση του οίνου Μονεμβασία-Malvasia στον γενέθλιο τόπο του, τη Μονεμβασιά, ήταν αποκλειστική υπόθεση και αποτέλεσμα της δικής μας προσπάθειας μόνο, θα ήταν

πολύ εγωιστικό από μέρους μας. Υπήρξε μια συλλογική, ολοκληρωμένη προσπάθεια, στην οποία μετείχαν πολλοί σπουδαίοι επιστήμονες, ερευνητές και πολλοί εξαιρετικοί άνθρωποι, με ηγέτιδα τη μεγάλη κυρία του ελληνικού κρασιού, την κυρία Σταυρούλα Κουράκου. Εμείς υπήρξαμε στρατιώτες στην προσπάθεια, οι πλέον πιστοί και αφοσιωμένοι στον ιερό σκοπό-στόχο της αναβίωσης του μυθικού αυτού κρασιού. Ιδρύσαμε την Οινοποιητική Μονεμβασίας το 1997 –και υπήρξε σπουδαία η προσφορά της Αναπτυξιακής Εταιρείας «Πάρνων Α.Ε.» στα πρώτα μας βήματα και καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας μας– με απώτερο σκοπό την αναβίωση του οίνου Μalvasia. Η προσπάθειά μας ήταν πολυεπίπεδη και εντάχθηκε στο πλαίσιο ενός ευρύτερου επιχειρησιακού σχεδίου που περιλάμβανε δράσεις και ενέργειες σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων: έρευνα

Δεν είμαι οπαδός της άποψης της επιστροφής στον εμπειρισμό και σε μια κακώς εννοούμενη παράδοση. Πιστεύω ότι η τεχνολογία έχει θέση, αρκεί οι επεμβάσεις να μην αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά και την ιδιαιτερότητα των προϊόντων

- αμπελοκαλλιέργεια - σταφύλι - οινοποίηση - κρασί - εμφιάλωση - διάθεση - προβολή - εμπορία. Επειτα από μια περιπετειώδη μαραθώνια διαδρομή 12 ετών μελέτης των χαρακτηριστικών των τοπικών ποικιλιών, δημιουργία πειραματικών αμπελώνων, διεξαγωγή διεθνών επιστημονικών συμποσίων με θέμα τον Μονεμβάσιο-Malvasia οίνο, πειραματικών οινοποιήσεων με το Ινστιτούτο Οίνου, ακολούθησε η υποβολή της αίτησής μου αναγνώρισης ως ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia προς το υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, Τμήμα Οίνου, τον Φεβρουάριο του 2009. Και επιτέλους στις 23 Ιουλίου 2010, ημέρα που εορτάζεται η επέτειος της Απελευθέρωσης της Μονεμβασιάς, εκδόθηκε το φύλλο 1125 της Εφημερίδας της Κυβέρνησης, όπου αναγνωρίζεται ως οίνος Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης – για οίνο λευκό γλυκό από λιαστά σταφύλια και οίνο λικέρ από λιαστά σταφύλια– και εμφιαλώνεται πρώτη φορά το 2013, έπειτα από δύο έτη παλαίωσης. Να υποθέσω ότι αυτή σας η διαδρομή σάς έστρεψε στην αναζήτηση και αναβίωση και άλλων γηγενών ποικιλιών; Ποιες είναι αυτές και γιατί είναι σημαντικό για τη χώρα μας να τις επαναφέρουμε; Οι γηγενείς ποικιλίες αποτέλεσαν δομικό συστατικό του όλου σχεδιασμού της αναβίωσης του Malvasia. Η αμπελοκαλλιέργεια στην περιοχή υπήρξε αδιάκοπη

efsynΚΡΑΣΙ

στο πέρασμα των αιώνων και μέσα από αυτές τις ποικιλίες ανακτήσαμε την ποικιλιακή σύνθεση του Malvasia. Από τις πρώτες ενέργειες που έγιναν ήταν η καταγραφή, μελέτη και αναπαραγωγή των τοπικών ποικιλιών που πιθανόν μετείχαν στη σύστασή του. Καταγράφηκαν λοιπόν 14 τοπικές ποικιλίες που τις αναφέρει στο βιβλίο της «Σπάνιες ελληνικές ποικιλίες» η Χαρούλα Σπινθηροπούλου, η οποία μετείχε στο σχετικό πρόγραμμα. Είναι σημαντικό για τη χώρα μας να καλλιεργηθούν και, αφού υπάρξει συστηματική έρευνα, να αξιολογηθούν τα οινικά χαρακτηριστικά τους και τις καλύτερες από αυτές να τις αναδείξουμε. Πάνω σε αυτή τη λογική τρέχουμε ήδη ερευνητικό πρόγραμμα για τις Ασπρούδες –και όχι μόνο στην περιοχή μας–, γιατί εκτιμώ ότι στη βάση αυτών των μοναδικών ιδιαιτεροτήτων, σε συνδυασμό με τις ήδη γνωστέs ποικιλίες, μπορούμε να διεκδικήσουμε θέση στην ανταγωνιστική διεθνή αγορά κρασιού. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος γιατί αυτό που πριν από 25 χρόνια πρωτοξεκινήσαμε και αποτελούσε εξαίρεση, τώρα τείνει να γίνει κανόνας και επίσημη θέση του κλάδου. Σκέφτομαι ότι, από τη στιγμή που αποφασίσατε να επαναφέρετε τις γηγενείς ποικιλίες, ο παραδοσιακός τρόπος οινοποίησής τους πιθανόν ήταν μονόδρομος. Γι’ αυτό και οι καλλιέργειές σας efsynΚΡΑΣΙ

Βιολογικές καλλιέργειες

είναι βιολογικές; Πόσο δύσκολο ήταν αυτό; Η επιστήμη της οινοποίησης θεωρώ ότι έχει κάνει άλματα όπως και το σύνολο των επιστημών. Δεν είμαι οπαδός της άποψης της επιστροφής στον εμπειρισμό και σε μια κακώς εννοούμενη παράδοση. Πιστεύω ότι η τεχνολογία έχει θέση, αρκεί οι επεμβάσεις να μην αλλοιώνουν τα χαρακτηριστικά και την ιδιαιτερότητα των προϊόντων και που έχουν να κάνουν με την εντοπιότητα και τον χαρακτήρα της κάθε ποικιλίας (δηλαδή την ταυτότητά της) και να προάγουν την υγεία των καταναλωτών. Τώρα, όσον αφορά τη βιολογική καλλιέργεια, είμαι θαυμαστής της ολιστικής προσέγγισης των πραγμάτων, γι’ αυτό θεωρώ ότι η παραγωγή πρέπει να έχει ολιστική προσέγγιση με βάση την αειφορία, τόσο στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων νερό-γη όσο και των υπολειμμάτων των γεωργικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων. Βασική διάσταση αυτών θεωρώ ότι είναι η βιολογική γεωργία. Για να προσεγγίσουμε όμως όλα τα παραπάνω, χρειάζεται χρόνος και μακροχρόνιος σχεδιασμός. Δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζονται σημαντικοί οικονομικοί πόροι –γι’ αυτό και ήταν πολύ δύσκολη η προσπάθεια–, αλλά χρειάζονται και ψυχικές δυνάμεις.

Από το 2003 και μέχρι σήμερα έχουν αποσπάσει πάνω από 650 μετάλλια και διακρίσεις στους μεγαλύτερους και εγκυρότερους διεθνείς διαγωνισμούς οίνου όπου συμμετέχουν.

Φαίνεται ότι η νέα τάση για τους αμπελώνες είναι οι μηδαμινές επεμβάσεις. Πιστεύετε ότι όλο και περισσότεροι αμπελουργοί θα στρέφονται προς τη βιολογική καλλιέργεια; Είναι γεγονός ότι αυτή είναι η τάση, ελάχιστες παρεμβάσεις, εξ ου και η τάση στη βιολογική καλλιέργεια. Υπάρχουν περιοχές που ευνοείται η βιολογική καλλιέργεια της αμπέλου όπως οι ξηροθερμικές περιοχές – εκεί, πράγματι θα έχει μέλλον. Ομως υπάρχουν περιοχές με δύσκολες συνθήκες, με πολλές βροχές και υγρασία – εκεί, δεν ευνοείται. Στον βαθμό που οι καταναλωτικές συνήθειες τείνουν στα φυσικά και βιολογικά προϊόντα, πολλοί θα στρέφονται προς αυτή την κατεύθυνση, όπως φαίνεται.

Η γλυκιά Malvasia έχει βραβευτεί ώς τα τώρα με πάνω από 100 μετάλλια, εκ των οποίων τα 30 είναι Μεγάλα Χρυσά Μετάλλια και Grant Trophy.

Μια άλλη τάση είναι η μη ύπαρξη θειωδών στα κρασιά. Ποια είναι η γνώμη σας; Βελτιώνοντας τις τεχνολογικές μας γνώσεις για το κρασί γενικότε-

Η εταιρεία καλλιεργεί με βιολογικές μεθόδους σε 300 στρέμματα μια γκάμα γηγενών ποικιλιών που εκφράζουν το terroir της Μονεμβασιάς. Παράγουν λευκά (8), ερυθρά (7), ροζέ (4) κρασιά καθώς και το γλυκό κρασί ΠΟΠ Μονεμβασιά-Malvasia.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗ ΤΣΙΜΠΙΔΗ

ρα και ως προς τη χρήση του θειώδους, θα μπορούμε να παράγουμε κρασιά με χρήση ελάχιστου θειώδους έως καθόλου. Προσωπικά θα προτιμήσω ένα κρασί με θειώδες και χαμηλή πτητική παρά ένα κρασί χωρίς θειώδες και με την πτητική στα ύψη. Ή κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει και την αμπελουργία. Τι πρέπει να κάνουν οι αμπελουργοί για να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες; Πρέπει να βελτιώσουμε τις τεχνικές φροντίδας και καλλιέργειας αμπελώνων και να χειριστούμε με σύνεση τους φυσικούς πόρους. Ιδιαίτερα το νερό. Ποια είναι τα σχέδιά σας για τα επόμενα χρόνια; Τα σχέδιά μας για το μέλλον πλέον συνυφαίνονται από όλη μας την οικογένεια-ομάδα. Οπως η συμμετοχή μας στην ανάδειξη διεθνώς του οίνου Malvasia και της μακραίωνης ιστορίας του, μέσα από τη συνεργασία περιοχών παραγωγής του, μέσω του διακρατικού προγράμματος «Malvasia Myth». Τι είναι το πρόγραμμα «Malvasia Myth» και ποιες χώρες συμμετέχουν; Πρόκειται για ένα έργο Διακρατικής Συνεργασίας με τίτλο «The Malvasia Myth», που σχεδιάστηκε και υλοποιείται στο πλαίσιο του κοινοτικού προγράμματος LEADER/CLLD από τους φορείς «Αναπτυξιακή Πάρνωνα Α.Ε. ΑΟΤΑ» (Μονεμβασία 18

- Πάρνωνας, Ελλάδα), «Gal del Ducato» (Πάρμα - Πατσέντσα, Ιταλία) και «LAG Central Istria» (Ιστρια, Κροατία). Το έργο προωθεί τη δικτύωση, τη συνεργασία και την ανάδειξη των περιοχών παραγωγής οίνου Malvasia και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, δηλαδή την ιστορία, την παράδοση, τη φύση, τη γαστρονομία και τον πολιτισμό. Στόχος είναι η μελέτη και καταγραφή των ιστοριών από όλες τις περιοχές παραγωγής Μαλβαζία, χτίζοντας ένα συνολικό αφήγημα, έναν «μύθο» για την ιστορία και τον πολιτισμό του Μαλβαζία οίνου, με σύγχρονο τρόπο και ματιά, δημιουργώντας έτσι ένα νέο «cultural brand» για τη μυθική διαδρομή του οίνου, για τη διαφορετική εμπειρία που προσφέρει κάθε περιοχή παραγωγής και για την πολιτιστική αξία των «Δρόμων κρασιού του Μαλβαζία». Βασικό αντικείμενο του έργου είναι η ανάδειξη και η διάδοση του αμπελο-οινικού πολιτισμού και η διασύνδεση της τουριστικής ταυτότητας των περιοχών με τα προϊόντα που έχουν ποιότητα, φήμη, αλλά, ταυτόχρονα, ιστορία και πολιτισμό, προσφέροντας έτσι στις περιοχές παραγωγής εργαλεία ανάπτυξης του γαστρονομικού, οινικού και πολιτιστικού τουρισμού, αξιοποιώντας την πολιτιστική κληρονομιά των προϊόντων τους. Μία από τις τοπικές δράσεις του έργου ήταν και ο σχεδιασμός και η υλοποίηση του «Malvasia festival» στη Μονεμβασία που διοργανώθηκε από την ΑΜΚΕ Μο-

νεμβασία-Malvasia σε συνδιοργάνωση με τον Δήμο Μονεμβασίας και την Περιφέρεια Πελοποννήσου και με υποστήριξη από τον Αναπτυξιακό Οργανισμό Πάρνωνα Α.Ε. ΑΟΤΑ. Βράχος δίπλα σας όλα αυτά τα χρόνια η σύζυγός σας Ελλη, και διάδοχη κατάσταση τα τρία παιδιά σας. Η σύζυγος μου Ελλη είναι βράχος δίπλα μου, συνοδοιπόρος και σύμμαχος έναντι όλων των δυσκολιών και των προκλήσεων αυτού του μεγάλου εγχειρήματος. Οσον αφορά τα τρία κορίτσια μας –τη Μαριαλένα, απόφοιτο του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, την Αναστασία, απόφοιτο του Χημικού, και την Αρτέμιδα, φοιτήτρια Οινολογίας–, μεγαλώνοντας σ’ αυτό το περιβάλλον, μπολιάστηκαν με το όραμα και τις ιδέες που υπηρετήσαμε. Εζησαν από κοντά, συνεργάστηκαν και μας στήριξαν σε όλη αυτή την περιπετειώδη διαδρομή. Είμαστε ευτυχείς που επέλεξαν να δώσουν συνέχεια στις προσπάθειές μας και νέες προοπτικές με φρεσκάδα και ανανεωτικές ιδέες! Οι δύο μεγαλύτερες ήδη τρέχουν σημαντικά κομμάτια του οινοποιείου, της οινοποίησης, της επικοινωνίας, των εξαγωγών, με επιτυχία και ενθουσιασμό.

info

 monemvasiawinery.gr  Αγγελώνα Μονεμβασιάς, Λακωνία

efsynΚΡΑΣΙ

ΑΓΟΡΑ

Της Κρήτης τα όµορφα

efsynΚΡΑΣΙ

01 Του Δημήτρη Σταθόπουλου

Amygdalos Ιλιάνας Μαλίχιν

Αποψη αμπελώνα της Ιλιάνας Μαλίχιν, αυτής της νεαρής, εξαιρετικής οινοποιού που έδωσε ζωή σε παλαιούς, ξεχασμένους, ορεινούς, αυτόριζους, προφυλλοξηρικούς αμπελώνες του Ρεθύμνου, έχοντας αναδείξει κυρίως τη γηγενή ποικιλία Βιδιανό efsynΚΡΑΣΙ

Βιλάνα, Βιδιανό, Θραψαθήρι, Κοτσιφάλι, Μανδηλάρι, Δαφνί, Πλυτό, Μοσχάτο Σπίνας, Λιάτικο, Ρωμέικο, Malvazia di Candia. Ποικιλίες, ονόματα και γεύσεις που συνθέτουν ένα ολόκληρο οινικό σύμπαν. Το χαρακτηριστικό οινικό σύμπαν της Κρήτης. Μια μεγάλη δύναμη του κρασιού, οι μοναδικές τοπικές ποικιλίες αφηγούνται μια ιστορία γεύσης και πολιτισμού. Τολμηροί οινοποιοί, μερακλήδες αμπελουργοί, πανέμορφα επισκέψιμα οινοποιεία και μεγάλα κρασιά κάνουν την Κρήτη έναν τόπο που η τέχνη του κρασιού ανθεί, δημιουργεί δυνατές συνέργειες και φέρνει στο τραπέζι μας τα δώρα της φύσης. Με οδηγό τις τοπικές κρητικές ποικιλίες, γευόμαστε δώδεκα εξαιρετικά κρασιά από τη μεγαλόνησο.

Βιδιανό • Λευκός ξηρός Μέλαμπες Ρεθύμνου Η Ιλιάνα Μαλίχιν έχει αναβιώσει έναν παμπάλαιο αμπελώνα με Βιδιανό στα βουνά του Ρεθύμνου, έχει μετατρέψει τον παλιό εγκαταλελειμμένο συνεταιρισμό της περιοχής σε φιλόξενο οινοποιείο και έχει δημιουργήσει μία από τις πιο ισχυρές συνέργειες μεταξύ των αμπελοκαλλιεργητών στις Μέλαμπες και τον Φουρφουρά Ρεθύμνου. Ακούραστη, πεισματάρα και εξαιρετική οινοποιός, με τον Amygdalo ξεδιπλώνει τις εξαιρετικές δυνατότητες αυτής της ποικιλίας. Ενα κρασί μεγάλης συμπύκνωσης, εξαιρετικά ισορροπημένο, που όσο περνά ο καιρός γίνεται ακόμη πιο ενδιαφέρον. ilianamalihinwinery.com

ΤΑ κρασιά ΤΗΣ Κρήτης

Ψαράδες Οινοποείο Λυραράκη Πλυτό Λευκός ξηρός Αλάγνι Ηρακλείου

Μια πολλά υποσχόμενη λευκή κρητική ποικιλία που λίγο έλειψε να εξαφανιστεί. Δύσκολη στην καλλιέργειά της, με τους αμπελουργούς να λένε ότι απαιτεί να «ξεμένεις στο αμπέλι», τα τελευταία χρόνια γνωρίζει εντυπωσιακή άνοδο και κερδίζει ολοένα το ενδιαφέρον των οινόφιλων. Το Πλυτό χαρίζει κρασιά με αρώματα φρέσκων εσπεριδοειδών, μήλου, αχλαδιού, λεμονιού και κίτρου και έντονα ανθικά στοιχεία. Ενα από τα πρώτα οινοποιεία που συνέβαλαν στη διάσωση και διάδοση του πολύτιμου καρπού ήταν η οικογένεια Λυραράκη, που σήμερα εμφιαλώνει μια εξαιρετική ετικέτα από 100% Πλυτό. Οι Ψαράδες του Κτήματος Λυραράκη έχουν έντονη φρεσκάδα, δροσιστική οξύτητα και μια ενδιαφέρουσα μινεραλιτέ που χαρακτηρίζει την επίγευσή του. lyrarakis.com

Πήρε το όνομά του από τη συγγένεια των αρωμάτων του με το φυτό της δάφνης. Στα κρασιά απ’ αυτή την ποικιλία εντοπίζουμε συχνά, εκτός από την ένταση και την πιπεράτη γεύση της δάφνης, αρώματα από ρίγανη και θυμάρι, αλλά και κίτρινα και λευκά φρούτα. Το Κτήμα Μιχαλάκη, στο Παρθένι Ηρακλείου, φτιάχνει ένα Δαφνί με πλούσιο στόμα και μεγάλη ένταση και τις χαρακτηριστικές νότες ορυκτότητας της ποικιλίας. michalakis.gr

∆αφνί Κτήμα Μιχαλάκη Δαφνί Λευκός ξηρός Παρθένι Ηρακλείου

03 efsynΚΡΑΣΙ

Vilana fume Κτήμα Μηλιαράκη Βιλάνα Λευκός ξηρός Πεζά Ηρακλείου

Πρωτοπόρος, οραματιστής και τολμηρός, ο Νίκος Μηλιαράκης, στα Πεζά Ηρακλείου, με κληρονομιά το πρώτο οινοποιείο που εμφιάλωσε κρασί στην Κρήτη, ήδη από τη δεκαετία του ’50, φτιάχνει κρασιά-πρεσβευτές της οινικής κουλτούρας του νησιού. Από τη Βιλάνα, την κατ' εξοχήν λευκή κρητική ποικιλία, σε συνδυασμό με μια πρωτοπόρα οινοποίηση για τα κρητικά δεδομένα, δημιούργησε ένα σπάνιο κρασί. Η Βιλάνα fume είναι ένα εντυπωσιακό, καπνισμένο λευκό κρασί. Αρώματα βερίκοκου, ροδάκινου και νύξεις βανίλιας, σε συνδυασμό με τη διακριτική λιπαρότητα από το βαρέλι και τη μακρά επίγευση, συνθέτουν μια μοναδική οινική εμπειρία. Η δύναμη του κρητικού αμπελώνα και μια τολμηρή οινοποίηση σ’ ένα μεγάλο κρασί. minoswines.gr

05 Great Mother Οινοποείο Στυλιανού Κοτσιφάλι και Μανδηλάρι Ερυθρός ξηρός Κουνάβοι Ηρακλείου Ο άνθρωπος που έβαλε τους Κουνάβους Ηρακλείου στον οινοτουριστικό χάρτη της χώρας, έχει μεγαλώσει μέσα στα αμπέλια. Εχει αναγάγει το κλάδεμα σε επιστήμη, καλλιεργεί βιολογικά τον μικρό ιδιόκτητο αμπελώνα του και μετέφερε το πάθος του για το καλό κρασί και στον γιο του. Ο Γιάννης Στυλιανού εμφιαλώνει πέντε ετικέτες και καμαρώνει τα κρασιά του σε λίστες κορυφαίων εστιατορίων της Νέας Υόρκης. Η οινοποίηση στις δύο σημαντικότερες ερυθρές κρητικές ποικιλίες, στην ετικέτα Great Mother έχει δημιουργήσει ένα πραγματικά μεγάλο κρασί. Στρογγυλεμένα αρώματα μαύρων φρούτων και απαλές τανίνες από το Κοτσιφάλι, σε συνδυασμό με τον έντονο χαρακτήρα από το Μανδηλάρι. stilianouwinery.com efsynΚΡΑΣΙ

06 Γερτό Ιερά Μονή Τοπλού Θραψαθήρι Λευκός ξηρός Λασίθι Μια πολλά υποσχόμενη λευκή ποικιλία της Κρήτης, το Θραψαθήρι, σ’ ένα μονοποικιλιακό κρασί από την Ιερά Μονή Τοπλού. Το ιστορικό μοναστήρι στην περιοχή της Σητείας, με εξαιρετικούς πάντα οινολόγους καταφέρνει και φτιάχνει κρασιά που αναδεικνύουν τον πλούτο του νησιού. Στο Γερτό, μια ετικέτα αποκλειστικά από Θραψαθήρι, έχουν κλειστεί όλα τα αρώματα από πεπόνι και ροδάκινο, σε συνδυασμό με μια στρογγυλεμένη ήπια οξύτητα. Οι σημαντικές δυνατότητες παλαίωσης του κρασιού το καθιστούν μια εξαιρετική επιλογή λευκού κρασιού. ktimatoplou.gr 23

ΤΑ κρασιά ΤΗΣ Κρήτης

Malvasia Aromatica Αμπελώνες Καραβιτάκη Malvasia di Candia Λευκός ξηρός Ποντικιανά Χανίων

Malvasia Aromatica ή Malvasia di Candia. Είναι μια εξόχως αρωματική ποικιλία με μεγάλη ιστορία. Συμμετείχε για αιώνες στον ξακουστό Μαλβάζιο οίνο και σήμερα ο κλώνος Malvasia di Candia επανήλθε στο προσκήνιο και καλλιεργείται στους αμπελώνες των Νομών Ηρακλείου και Χανίων. Από αυτά τα αμπελοτόπια και από το οινοποιείο του Καραβιτάκη, κοντά στο Κολυμπάρι Χανίων, δημιουργήθηκε ένας λευκός ξηρός οίνος με πλούσια αρώματα και φινέτσα. Ενα κρασί με έντονο φρουτένιο χαρακτήρα, πολυπλοκότητα στο στόμα και γιορτινή αίσθηση. karavitakiswines.com

Πετάλι

Semissis

Οινοποιείο Διαμαντάκη

Οινοποιείο Ζηδιανάκης garage winery

Λιάτικο Ερυθρός ξηρός Κάτω Ασίτες Ηρακλείου

Malvasia di Candia και Βιλάνα Λευκός ξηρός Αγιες Παρασκιές Ηρακλείου Η χαρισματική Malvasia di Candia κάνει ιδανική κολεγιά με τη Βιλάνα. Σ’ ένα ολόφρεσκο garage winery που δημιουργήθηκε μόλις το 2021, στις Αγιες Παρασκιές Ηρακλείου, δύο εμπνευσμένα αδέλφια, ο Μάνος και η Ιωάννα Ζηδιανάκη, με την πολύτιμη βοήθεια του εξαιρετικού οινολόγου Μανώλη Σταφυλάκη, εμφιάλωσαν ήδη τρεις ετικέτες, η μία εξ αυτών η εξαιρετική Semissis. Πολυπράγμονες και οι τρεις τους, σ’ αυτό το κρασί πάντρεψαν τις δύο πολύτιμες ποικιλίες και έφτιαξαν ένα αποτέλεσμα με αρμονικά δεμένα αρώματα γιασεμιού και ώριμου λευκόσαρκου ροδάκινου. Τα αδέλφια Ζηδιανάκη φαίνονται αποφασισμένα να δημιουργήσουν κρασιά ιδιαίτερης αξίας στο σημερινό αχανές οινικό σύμπαν. 24

zidianakis.wine

Ενα ακόμη μεγάλο κεφάλαιο στις ερυθρές ποικιλίες του νησιού είναι το Λιάτικο. Πήρε το όνομά του από τον μήνα Ιούλιο, γιατί είναι η πρώτη ποικιλία που μόλις μπει ο Ιούλιος αρχίζει και ωριμάζει. Παμπάλαιη ποικιλία, κερδίζει ολοένα έδαφος, χαρίζει εξαιρετικά επιδόρπια γλυκά κρασιά, αλλά και σπάνια ξηρά. Ενα από αυτά οινοποιείται από τον ακάματο οινοποιό Διαμαντάκη στους Κάτω Ασίτες Ηρακλείου. Το Πετάλι είναι ένα έντονο κρασί, με γεμάτο στόμα, στρογγυλεμένες τανίνες και ισορροπημένη οξύτητα. Αρώματα από βύσσινο και σαγκουίνι πλημμυρίζουν το στόμα, ενώ νότες μεταλλικότητας του χαρίζουν έναν ιδιοσυγκρασιακό χαρακτήρα. diamantakiswines.gr

Μοσχάτο Σπίνας Οινοποιεία Μπουτάρη Μοσχάτο Σπίνας Λευκός γλυκός Σκαλάνι Ηρακλείου

Τα γλυκά κρασιά της Κρήτης είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο, όχι μόνο οινικό. Βασικό εξαγώγιμο προϊόν για αιώνες, επηρέαζε την οικονομική και κοινωνική ζωή μεγάλων αμπελουργικών περιοχών του νησιού. Σήμερα στο νησί, εξαιρετικό γλυκό κρασί παράγεται μεταξύ άλλων και από Μοσχάτο Σπίνας. Αυτός ο κλώνος του Μοσχάτου πήρε το όνομά του από το χωριό Σπίνα στην επαρχία Σελίνου Χανίων. Το περίφημο οινοποιείο του Μπουτάρη συλλέγει ώριμους καρπούς Μοσχάτου Σπίνας και ακολουθώντας την παραδοσιακή τεχνική, τα λιάζει για 7 μέρες, ώστε να συμπυκνωθούν τα σάκχαρα. Το αποτέλεσμα είναι ένα πλούσιο κρασί με αρώματα εσπεριδοειδών, ανανά, μελιού και ξηρών καρπών και έντονη επίγευση. boutari.gr

11 Αφρώδης ∆ουλουφάκη Οινοποιείο Δουλουφάκη Βιδιανό Αφρώδης ξηρός Δαφνές Ηρακλείου Το οινοποιείο της οικογένειας Δουλουφάκη, στις Δαφνές Ηρακλείου, τόλμησε και δημιούργησε από 100% Βιδιανό, ένα παιχνιδιάρικο αφρώδες κρασί. Το πολύπλοκο αρωματικό μπουκέτο του Βιδιανού ενισχύεται εδώ από την παραδοσιακή μέθοδο οινοποίησης για τους αφρώδεις οίνους και το αποτέλεσμα είναι ένα κρασί με αστραφτερές φυσαλίδες, κρεμώδη αφρό, δροσιστικό και με επίγευση μακράς διάρκειας. Αρώματα από τη μαγιά της ζύμωσης, νότες από μήλο και αχλάδι, σ’ ένα φόντο κεχριμπαρένιου μελιού και βερίκοκου, δημιουργούν ένα κρασί με φανατικούς φίλους. efsynΚΡΑΣΙ

douloufakis.wine

12 Nostos Μανουσάκη Οινοποιία Ρωμέικο Λευκός ξηρός Βατόλακκος Χανίων Ισως η πιο παρεξηγημένη κρητική ερυθρή ποικιλία, από την οποία παραγόταν και εξακολουθεί να παράγεται το παραδοσιακό κρασί Μαρουβάς, κυρίαρχο στην περιοχή των Χανίων. Τα κρασιά από Ρωμέικο έχουν το δικό τους κοινό και εκφράζουν έναν πλούσιο οινικό πολιτισμό. Τα τελευταία χρόνια οι Κρητικοί οινοποιοί τολμούν πολλά υποσχόμενες οινοποιήσεις. Μια από αυτές είναι το λευκό κρασί που παράγεται από το χανιώτικο οινοποιείο του Μανουσάκη. Με άριστη πρώτη ύλη, ένα blanc de noir (λευκό κρασί από μαύρο σταφύλι) που συνδυάζει τα φρουτώδη χαρακτηριστικά της ποικιλίας με τη λιπαρότητα αλλά και τη δροσιά που του χαρίζει η υψηλή οξύτητα. Ζουμερό στο στόμα, έντονες γήινες νότες και μακρά επίγευση δημιουργούν ακόμη μεγαλύτερες προσδοκίες από αυτή την ποικιλία. manousakiswinery.com 25

Natural wines Προκαλούν με την αγνότητά τους Του Δημήτρη Σταθόπουλου

ΑΓΟΡΑ

α φυσικά κρασιά (Natural wines) ή μηδαμινών παρεμβάσεων αποτελούν έναν άκρως ενδιαφέροντα και αναπτυσσόμενο τομέα της ελληνικής οινοποιίας. Η Ελλάδα, με την πλούσια ιστορία της στην παραγωγή κρασιού, ανακαλύπτει εκ νέου τις ρίζες της μέσω της φυσικής οινοποίησης, επιστρέφοντας σε πιο παραδοσιακές και βιώσιμες μεθόδους. Ο όρος «φυσικό κρασί» αναφέρεται σε κρασιά που παράγονται με την ελάχιστη παρέμβαση κατά τη διαδικασία της οινοποίησης. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει τη χρήση οργανικά καλλιεργημένων σταφυλιών, τη μη προσθήκη ζυμών του εμπορίου αλλά με γηγενείς ζύμες και την ελάχιστη ή καθόλου χρήση θειώδους οξέος και άλλων πρόσθετων. Τα φυσικά κρασιά είναι γνωστά για τον πιο αυθεντικό και διακριτικό τους χαρακτήρα, αποτελώντας μια γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος της οινοποίησης. Στην Ελλάδα, η παραγωγή φυσικών κρασιών συνδέεται στενά με την αναζήτηση της ταυτότητας των εδαφικών και παραδοσιακών ποικιλιών της χώρας. Με ένα πλούσιο φάσμα αυτοχθόνων ποικιλιών και μια μοναδική γεωγραφική και κλιματική ποικιλομορφία, η Ελλάδα είναι ένας ιδανικός τόπος για την εξερεύνηση της φυσικής οινοποίησης. Οι οινοποιοί σε όλη τη χώρα, από τα νησιά μέχρι τις ορεινές περιοχές, αγκαλιάζουν αυτή την προσέγγιση, εστιάζοντας στη δημιουργία κρασιών που εκφράζουν τον τόπο και την παράδοσή τους. Τα φυσικά κρασιά αποτελούν μια επιλογή όχι μόνο για τους λάτρεις του κρασιού που επιδιώκουν μια πιο βαθιά και πιο γνήσια εμπειρία γεύσης, αλλά προσφέρουν και λύση σε όσους καταναλωτές έχουν ευαισθησία στα θειώδη. Με την αυξανόμενη προσοχή στην βιωσιμότητα και την αειφόρο ανάπτυξη, τα φυσικά κρασιά της Ελλάδας όχι μόνο προσφέρουν μια αναβίωση των παραδοσιακών τεχνικών, αλλά επίσης ενθαρρύνουν μια βιώσιμη προσέγγιση στην οινοποίηση. Με την αυξανόμενη διεθνή αναγνώριση και εκτίμηση, τα ελληνικά φυσικά κρασιά ανοίγουν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της οινοποιίας της χώρας, συνδυάζοντας τη μακραίωνη οινική παράδοση με τις σύγχρονες τάσεις και τεχνικές.

| ΘΡΑΚΗ

Fine Rose Ανατολικός Αμπελώνας Ροζέ, ξηρός • Ασύρτικο & Μαυρούδι • Αβδηρα Από τον βορειότερο παραθαλάσσιο βιολογικό αμπελώνα της χώρας, στα μυθικά Αβδηρα, οι αδερφοί Νικολαΐδη συνοινοποιούν τις δύο εμβληματικές ποικιλίες του κτήματος, το τοπικό Μαυρούδι και το Ασύρτικο, και δημιουργούν ένα φινετσάτο και ταυτόχρονα πολύπλοκο ροζέ κρασί. anatolikoswinery.gr

ΑΓΟΡΑ NATURAL WINES

miNimus

Σπείρα

Mater Natura 9

Κτήμα Χατζηβαρύτη

Κτήμα Λίγας

Οικογένεια Βαϊμάκη

Λευκός ξηρός • Γουμένισσα Κιλκίς Μαλαγουζιά και Ροδίτης

Λευκός ξηρός • Γιαννιτσά, Πέλλας Ξινόμαυρο

Πορτοκαλί οίνος • Ιωάννινα Ξινόμαυρο

Το 2017, η εκπρόσωπος της δεύτερης γενιάς, η Χλόη Χατζηβαρύτη, γύρισε στην Ελλάδα μετά από σπουδές οινολογίας στη Γαλλία και την Πορτογαλία, φέρνοντας μαζί της το πάθος και την εμπειρία της για τα κρασιά ήπιας παρέμβασης. Ξεκίνησε αμέσως να φτιάχνει μια νέα σειρά κρασιών χωρίς παρεμβάσεις και να πειραματίζεται με καινούργιες οινοποιήσεις. Από την πολυπρόσωπη Μαλαγουζιά και τον ευπροσάρμοστο Ροδίτη έγινε ένα κρασί ζωντανό, φυσικό, με ωραίες οξύτητες και σπαρταριστά αρώματα λευκόσαρκων φρούτων.

Μερακλής, αεικίνητος, ουσιαστικός γνώστης της περμακουλτούρας, ο Θωμάς Λίγας ήταν από τους πρωτοπόρους των φυσικών κρασιών, ακόμη και αν δεν τα ονόμαζε έτσι. Μάστορας τόσο στο αμπέλι όσο και στο οινοποιείο έφτιαξε μια διάσημη ετικέτα, τη Σπείρα. Ενα λευκό κρασί από μαύρο σταφύλι (blanc de noir) σε συνδυασμό με τη μέθοδο Solera (ανάμιξη πολλών σοδειών), η Σπείρα είναι πρώτα απ’ όλα ένα μεγάλο κρασί. Πολύπλοκη μύτη, αρώματα πετροκέρασου, κυδωνιού, ροδάκινου κομπόστας, τομάτας, αποξηραμένου κράνου αλλά και νύξεις ορυκτότητας. Ηπιες τανίνες και μια αξέχαστη επίγευση ολοκληρώνουν αυτό το σπάνιο Ξινόμαυρο.

Ο Βασίλης Βαϊμάκης είναι από τους πρώτους οινολόγους που διερεύνησε τα όρια της φυσικής οινοποίησης των ελληνικών σταφυλιών με μηδενικά θειώδη. Στη σκληροτράχηλη γη της Ηπείρου, με αγάπη προς τη φύση, δημιούργησε τη σειρά Mater Natura. Μια σειρά κρασιών με αριθμούς που αντιπροσωπεύουν μοναδικές οινοποιήσεις που δεν θα επαναληφθούν. Το Mater Natura 9 είναι ένα κρασί από Ξινόμαυρο, αφιλτράριστο και νευρικό, με αρώματα λεμονιού, περγαμόντου και νότες από ξηρούς καρπούς και κηρήθρα.

| ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ

chatzivaritis.gr

| ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ

| ΗΠΕΙΡΟΣ

vaimakifamily.com

facebook.com/Domaine.Ligas

efsynΚΡΑΣΙ

Natura

Μαύρο Καλαβρυτινό

Μεθυµναίος

| ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Κτήμα Ζαφειράκη

| ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

| ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΕΛΛΑ∆Α

Τετράμυθος

Μεθυμναίος

Λευκός ξηρός • Τύρναβος Μαλαγουζιά

Ερυθρός ξηρός • Ανω Διακοπτό Μαύρο Καλαβρυτινό

Ερυθρός ξηρός • Χύδηρα Λέσβου Χυδηριώτικο

Οινοποιός 4ης γενιάς, ο Χρήστος Ζαφειράκης, από το 2005 που φύτεψε τον πρώτο βιολογικό του αμπελώνα, είναι επικεντρωμένος σε αειφόρες πρακτικές καλλιέργειας για τη δημιουργία κρασιών με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Με βιοδυναμικές πρακτικές και αγάπη για το αμπέλι, το Natura είναι μια απολαυστική Μαλαγουζιά που ωριμάζει για 12 μήνες στο βαρέλι. Φρεσκάδα, πολυπλοκότητα, με νότες βερίκοκου, ξηρών καρπών και βανίλιας.

Σε μια περιοχή που είναι γνωστή από την αρχαιότητα για τα υψηλής ποιότητας σταφύλια της, το Οινοποιείο Τετράμυθος, σκαρφαλωμένο στο Ανω Διακοπτό, εφαρμόζει βιολογικές μεθόδους καλλιέργειας στους ορεινούς αμπελώνες του και αποδεικνύει ότι το καλό κρασί γίνεται στο αμπέλι. Το Μαύρο Καλαβρυτινό, μια εξαιρετική τοπική ποικιλία, μετατρέπεται στα χέρια των ανθρώπων του Τετράμυθου σ’ ένα σπάνιο κρασί. Βαθυκόκκινο, με αρώματα κερασιού και μπαχαρικών, έντονες τανίνες και μακρά επίγευση, αποδεικνύει τις δυνατότητες αυτής της πελοποννησιακής ποικιλίας.

Με τους αμπελώνες να είναι φυτεμένοι πάνω στη λάβα και μοναδική καλλιεργούμενη ποικιλία το σπάνιο Χυδηριώτικο, ο Γιάννης Λάμπρου με τον Μεθυμναίο ξεδιπλώνει τις δυνατότητες μιας σχεδόν ξεχασμένης ποικιλίας. Φράουλα, κανέλα, βανίλια, μοσχοκάρυδο, μαζί με νότες πιπεριού, ρίγανης και μαντζουράνας, σ’ ένα κρασί με έντονη ορυκτότητα και την ένταση της ηφαιστειακής Λέσβου..

domainezafeirakis.com

methymnaeos.com

tetramythoswines.com

ΑΓΟΡΑ NATURAL WINES

Αραλλέ

Μικρός Ταραξίας

Κοτσιφάλι

Καρίμαλη

Θαλασσινός

Στυλιανού

Ερυθρός ξηρός • Πηγή, Ικαρία Φωκιανό και Μανδηλαριά

Λευκός ξηρός • Φοινικιά Ηρακλείου Βιδιανό

Γλυκός ερυθρός λιαστός Κουνάβοι Ηράκλειου • Κοτσιφάλι

Ιδρύθηκε το 1997 από τον Γεώργιο Καρίμαλη και όλοι οι αμπελώνες είναι πιστοποιημένοι βιολογικοί. Συνολικά 15 στρέμματα, φυτεμένα όλα με τοπικές ποικιλίες, συχνά πάνω στις χαρακτηριστικές πεζούλες του νησιού. Από το 2019 τα ηνία του οινοποιείου πέρασαν στη δεύτερη γενιά με την Ηλιάνα Καρίμαλη στο τιμόνι. Το Αραλλέ είναι ένα κρασί, δόξα και τιμή στην κουλτούρα του νησιού. Με τις δύο αιγαιοπελαγίτικες ποικιλίες, το Φωκιανό και τη Μανδηλαριά, κλείνει μέσα του αρώματα από δαμάσκηνο και κεράσι με μια βελούδινη γεύση και έντονη επίγευση.

Μόλις 9 χλμ. έξω από το Ηράκλειο Κρήτης, ο Ισίδωρος Θαλασσινός και η Βιργινία, 4η γενιά οινοποιών, αποφάσισαν να συνεχίσουν την παράδοση και να αφήσουν τη φύση να τους δείξει τον δρόμο. Χειρωνακτικά, με ελάχιστη χρήση ηλεκτρισμού και φιλοσοφία Zero waste, φτιάχνουν φυσικά κρασιά που δοξάζουν την κρητική γη. Ο Μικρός Ταραξίας από Βιδιανό είναι ένα κρασί με δροσιστική οξύτητα, αρώματα από μαρμελάδα λεμόνι και ώριμο ροδάκινο, νόστιμο, ζουμερό και με μακρά επίγευση.

Ενα σπάνιο γλυκό, λιαστό κρασί. Ο Γιάννης Στυλιανού, λίγο έξω από το Ηράκλειο, φτιάχνει κρασιά φυσικά, αφιλτράριστα, με τις μικρότερες δυνατές παρεμβάσεις. Για το λιαστό του κρασί, αποκλειστικά από την τοπική ποικιλία Κοτσιφάλι, λιάζει τα υπερώριμα σταφύλια για 8 μέρες και κρατά την παραδοσιακή μέθοδο για την παραγωγή γλυκών κρασιών. Το Κοτσιφάλι είναι ένα κρασί που κλείνει μέσα του όλο τον ήλιο της Κρήτης. Εντονα αρώματα, γεύση από τα δρύινα βαρέλια μέσα στα οποία παλαιώνεται και μια αξέχαστη επίγευση

| ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΕΛΛΑ∆Α

ikarianwine.gr

| ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΕΛΛΑ∆Α

thalassinoswinery.gr

| ΝΗΣΙΩΤΙΚΗ ΕΛΛΑ∆Α

stilianouwines.gr

& Π ΑΓ Ω ΤΟ

ΚΡΑ

ΣΙ

ΑΓΟΡΑ

Αρµονικά ταιριάσµατα 32

efsynΚΡΑΣΙ

Ο συνδυασμός κρασιού και παγωτού αν και μπορεί να φαίνεται ασυνήθιστος σε πρώτη ανάγνωση, αποκαλύπτει έναν κόσμο γευστικής εξερεύνησης και δημιουργικότητας. Είναι πρόκληση η δημιουργία αρμονίας μεταξύ της διακριτικής γεύσης και της υφής του παγωτού με την πολυπλοκότητα ενός κρασιού. Οι επιλογές συνδυασμών εξαρτώνται από τη γεύση του παγωτού, την ένταση του φρούτου, την ύπαρξη λιπαρών και γενικότερα την υφή του. Το κλειδί είναι να βρείτε ένα κρασί που μπορεί να συμπληρώσει ή ακόμη και να ενισχύσει τις γεύσεις του παγωτού χωρίς να το υπερκαλύψει. Μπορείτε έτσι να δημιουργήσετε ένα πλήθος από γευστικά προφίλ, με κάθε συνδυασμό να αποκαλύπτει νέες διαστάσεις αρωμάτων και γεύσεων.

Του Δημήτρη Σταθόπουλου

palivos.gr

να γλυκό και αρωματικό κρασί μπορεί να συνδυαστεί τέλεια με ένα πλούσιο και κρεμώδες παγωτό, ενώ ένα πιο δροσερό και ελαφρύ κρασί μπορεί να ταιριάξει καλύτερα με ένα φρουτώδες παγωτό. Μπορείτε να εξερευνήσετε διαφορετικές ποικιλίες κρασιών και γεύσεις παγωτού για να δημιουργήσετε μοναδικές και πρωτότυπες γευστικές εμπειρίες. Κάθε συνδυασμός μπορεί να αποκαλύψει νέες διαστάσεις στη γεύση και να προσφέρει μια νέα προοπτική στην απόλαυση του κρασιού και του παγωτού. Ομως, ο συνδυασμός κρασιού και παγωτού δεν είναι απλώς μια γευστική απόλαυση, αλλά και μια κοινωνική εμπειρία. Το να μοιραστεί κανείς με τους φίλους ή την οικογένειά του ένα μπουκάλι κρασί δοκιμάζοντας ταυτόχρονα γεύσεις παγωτού μπορεί να γίνει μια ευκαιρία για μια εξαιρετικά χαρούμενη βραδιά γεμάτη γέλιο που σίγουρα θα αφήσει ανεξίτηλες αναμνήσεις.  Παγωτό βανίλια με Μοσχάτο Σάμου: Το γλυκό και αρωματικό Μοσχάτο θα έρθει να αναδείξει ιδανικά την πλούσια, κρεμώδη γεύση της βανίλιας.  Παγωτό σοκολάτα με πορτοκάλι και Βινσάντο (Vinsanto): Ενα γλυκό και πλούσιο κρασί όπως το Βινσάντο μπορεί να συμπληρώσει άψογα την έντονη γεύση της σοκολάτας.  Παγωτό φράουλα με Ροζέ ή ελαφρύ Ερυθρό κρασί: Ενα δροσερό Ροζέ ή ένα ελαφρύ Ερυθρό κρασί μπορεί να efsynΚΡΑΣΙ

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ

Νεµέα Κτήμα Παλυβού Κόκκινο • Νεμέα 100% Αγιωργίτικο Στην καρδιά της Πελοποννήσου καλλιεργείται η εκλεκτή ποικιλία Αγιωργίτικο, παιδί της γης της Νεμέας. Αυτό το κρασί, με τη σπιρτόζικη εκδοχή του, μας χαρίζει μια γεύση που συνδυάζει πληθωρικότητα και αρμονία με τις βελούδινες τανίνες του και τη μακρά επίγευση.

συνοδεύσει τη φρουτώδη γεύση του παγωτού φράουλα.  Παγωτό καραμέλα ή κρέμα με Σέρι ή Τοκάι: Ενα πλούσιο και γλυκό κρασί όπως το Σέρι ή Τοκάι μπορεί να συμπληρώσει τη γλυκιά και βελούδινη γεύση του παγωτού καραμέλα ή κρέμα.  Παγωτό καφέ με Μαδέρα (Madeira): Ενα πλούσιο και γλυκό Μαδέρα μπορεί να ενισχύσει τις γεύσεις του καφέ στο παγωτό, δημιουργώντας μια έντονη και ισορροπημένη γεύση.  Prosecco ή άλλο αφρώδες κρασί: Η φρεσκάδα του Προσέκο μπορεί να αντισταθμίσει την οξύτητα του παγωτού λεμόνι, προσθέτοντας μια ευχάριστη γλυκύτητα και ανάλαφρο αφρώδες στοιχείο.  Παγωτό τιραμισού με Βινσάντο ή Αμάρονε (Amarone): Ενα γλυκό Βινσάντο ή ένα πλούσιο και έντονο Αμάρονε μπορεί να συνδυαστεί τέλεια με τις γεύσεις καφέ και κακάο του τιραμισού.  Παγωτό μάνγκο με Ρίσλινγκ ή Γκεβιρτστραμίνερ: Ενας ημίγλυκος Ρίσλινγκ ή Γκεβιρτστραμίνερ με φρουτώδη και αρωματική γεύση μπορεί να ταιριάξει άψογα με την τροπική και γλυκιά γεύση του παγωτού μάνγκο.  Παγωτό με φουντούκια ή πραλίνα με Σέρι Pedro Ximénez: Το γλυκό και πλούσιο Σέρι Pedro Ximénez μπορεί να συνοδεύσει τέλεια το πλούσιο και κρεμώδες παγωτό με φουντούκια ή πραλίνα, προσθέτοντας βάθος και γλυκύτητα. Σας προτείνουμε μερικές ετικέτες που θα δημιουργήσουν ιδανικές ισορροπίες και θα συνοδεύσουν ιδανικά το παγωτό. 33

ΑΓΟΡΑ ΚΡΑΣΙ & ΠΑΓΩΤΟ

Ωδή Πανός

Καρανίκα Brut

Bee

Κτήμα Σπυρόπουλου

Κτήμα Καρανίκα

Κτήμα Παλυβού

Ροζέ • Μαντίνεια Μοσχοφίλερο

Ροζέ • Αμύνταιο Φλώρινας Ξινόμαυρο

Ροζέ • Νεμέα Αγιωργίτικο

Στην καρδιά της Μαντινείας εδρεύει το Κτήμα Σπυρόπουλου – ένας από τους πρωτοπόρους στην αξιοποίηση της ποικιλίας Μοσχοφίλερο για την παραγωγή αφρώδους οίνου. Το Ροζέ «Ωδή Πανός» είναι αφρώδες και διακρίνεται από αρώματα τριαντάφυλλου και εσπεριδοειδών. Αυτό το κρασί συνθέτει με μαεστρία τη δροσερή αίσθηση με μια έντονη επίγευση.

Στις όχθες της λίμνης Βεγορίτιδας, ένα κτήμα διακρίνεται για την ειδικευμένη παραγωγή αφρωδών κρασιών, με τη χρήση της παραδοσιακής μεθόδου και αποκλειστικά της ποικιλίας Ξινόμαυρο. Το κρασί αυτό ενσωματώνει ένα πλήρες φάσμα αρωματικών χαρακτηριστικών. Εξέχουσα τραγανή οξύτητα, λεπτός και κρεμώδης αφρισμός, καθώς και μια μακρά και ικανοποιητική επίγευση.

ktimaspiropoulos.com

karanika.com

Η δημιουργική έμπνευση του οινοποιού και η ευελιξία της ποικιλίας συνέθεσαν έναν πρωταγωνιστή στην κατηγορία των ροζέ κρασιών: έναν ημίγλυκο, ημιαφρώδη οίνο από καθαρό Αγιωργίτικο. Με ζωηρό ροζέ χρώμα και λεπτές βιολετί ανταύγειες, έχει πλούσιους αρωματικούς τόνους του ροδιού, της φράουλας και των άγριων φρούτων του δάσους. Ενα κρασί με γεμάτο, γενναιόδωρο στόμα και παρατεταμένη επίγευση.

| ΠΕΛ/ΝΗΣΟΣ

| ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ

| ΠΕΛ/ΝΗΣΟΣ

palivos.gr

| ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΑ

| ΕΥΒΟΙΑ

| ΑΤΤΙΚΗ

Αµύνταιον

Συνεταιρισμός Αμυνταίου

Φοίβου Παπαστρατή

Κτήμα Ρωξάνη Μάτσα

Ροζέ αφρώδης • Αμύνταιο Ξινόμαυρο

Λευκό • Ληλάντιο πεδίο, Εύβοια Ασύρτικο και μικρόρωγο Μοσχάτο

Λευκό • Κάντζα, Αττική Μαλαγουζιά

Στην καρδιά της αμπελουργικής περιοχής του Αμυνταίου, ένα από τα πρώτα συνεταιριστικά οινοποιεία της Ελλάδας καταξιώνει την παραγωγή ενός από τα πλέον αγαπημένα και προσιτά αφρώδη κρασιά της χώρας. Αποτέλεσμα αποκλειστικής επιλογής πρώιμου Ξινόμαυρου, το ημίξηρο ροζέ αφρώδες κρασί του συνεταιρισμού αποπνέει αρώματα βατόμουρου και λεμονιού με νύξεις ζύμης, συνδυάζοντας τη δροσιστική οξύτητα με μια ευχάριστη γλυκύτητα που πλημμυρίζει τον ουρανίσκο.

Από τους εύφορους αμπελώνες της Εύβοιας προέρχεται μια εξαίσια προσπάθεια του Φοίβου Παπαστρατή, που παρουσιάζει το πρώτο του εμφιαλωμένο κρασί. Ενώνοντας τις δύο αρχετυπικές ντόπιες ποικιλίες, το πλούσιο Ασύρτικο και το ευωδιαστό Μοσχάτο, δημιουργείται ένας οίνος με δυνατές, γεμάτες ενέργεια γεύσεις και ελαφριές, φρουτώδεις αρμονίες.

Στον πολυτάραχο χώρο του ελληνικού οίνου ξεχωρίζει μια φιγούρα που αντικατοπτρίζει την αφοσίωση και το πάθος για την αμπελουργική τέχνη: η Ρωξάνη Μάτσα, ή αλλιώς η «Κυρία Μαλαγουζιά». Η Μάτσα, με μια σπάνια συνδυαστική ικανότητα τεχνογνωσίας και διαίσθησης, έχει επαναφέρει και αναμορφώσει ένα μαγικό κτήμα στην Ανατολική Αττική, αναζωογονώντας τον παραδοσιακό αττικό αμπελώνα. Το κρασί που παράγεται υπό την σκέπη του οίκου Μπουτάρη αποτελεί ένα σύνθετο μπουκέτο αρωμάτων, με διακριτικές νότες λουλουδιών και φρούτων, με εξαιρετική ισορροπία και μακράς διάρκειας επίγευση.

amyntaswines.gr

foivospapastratis.gr

Μαλαγουζιά

roxanematsaestate.com

ΑΓΟΡΑ ΚΡΑΣΙ & ΠΑΓΩΤΟ

Ταώς

Μέτοικος

Βεγγέρα

Οινοποιείο Παρπαρούση

Κτήμα Μηλιαράκη

Κτήμα Φοίβος

Κόκκινο • Προάστιο, Πάτρα 100% Μαυροδάφνη

Κόκκινο • Πεζά Κρήτης Syrah και Cabernet Sauvignon

Ρετσίνα • Βουνί Ληξουρίου, Ροδίτης, Μοσχάτο και Τσαούσι

Στην καρδιά της Πελοποννήσου βρίσκεται η Μαυροδάφνη, μια ποικιλία που έχει στιγματίσει την οινική κληρονομιά της Αχαΐας. Για δεκαετίες, η Μαυροδάφνη ήταν συνώνυμο με γλυκά κρασιά, αλλά στις μέρες μας έχει επιδείξει μια άλλη, πιο ξηρή και σύνθετη πλευρά της. Τα ξηρά κρασιά Μαυροδάφνης είναι γεμάτα αρώματα μπαχαρικών, καθώς και βελούδινες αλλά πλούσιες τανίνες. Η εκλεκτή αυτή ποικιλία, με την ξηρή της εκδοχή, μας υπενθυμίζει ότι κάθε παραδοσιακή γεύση κρύβει μέσα της τη δυνατότητα για ανανέωση και εξέλιξη, παραμένοντας πάντα πιστή στις ρίζες της.

Στον πανέμορφο καμβά του κρητικού αμπελώνα της ζώνης των Πεζών, δύο ξένες ποικιλίες βρίσκουν την ιδανική τους έκφραση, αποδεικνύοντας ότι η φύση δεν γνωρίζει σύνορα. Το ιστορικό Οινοποιείο Μηλιαράκη, που κατακτά την κορυφή της οινικής παράδοσης της Κρήτης από το 1952, μας προσφέρει τον «Μέτοικο», ένα κρασί τόσο βαθύχρωμο όσο και πολύπλοκο. Ο «Μέτοικος» αφηγείται την ιστορία της ενσωμάτωσης, της δύναμης να ριζώσεις σε έναν ξένο τόπο και να ανθίσεις, μεταφέροντας την πλούσια κληρονομιά των ποικιλιών του στο έδαφος που τώρα αποκαλούν πατρίδα.

parparoussis.com

minoswines.gr

Στο ζεστό και φιλόξενο κυριακάτικο τραπέζι η ρετσίνα κατέχει μια θέση τιμής, ενσαρκώνοντας την αγάπη για την ελληνική γη και τις παραδοσιακές γεύσεις. Με μια νέα γενιά κρασιών που έχουν απαλλαγεί από τις ενοχές του παρελθόντος, η σύγχρονη ρετσίνα προσφέρει μια κομψή και καλοφροντισμένη εκδοχή του εαυτού της. Ο εκλεκτός Ροδίτης, σε αρμονική συνεργασία με το Μοσχάτο και τη συνδρομή της ντόπιας ποικιλίας Τσαούσι, μας χαρίζει ένα εξαιρετικό λευκό κρασί. Η ρετσίνα της νέας εποχής μάς θυμίζει ότι κάθε παράδοση έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί και να αναδειχθεί, διατηρώντας τις ρίζες της αλλά ανακαλύπτοντας νέες διαστάσεις που εμπλουτίζουν τη γαστρονομική μας κληρονομιά.

| ΠΕΛ/ΝΗΣΟΣ

| ΚΡΗΤΗ

| ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ

domainefoivos.com

efsynΚΡΑΣΙ

Η ποιότητα

των ελληνικών

κρασιών,

το δυνατό όπλο των εξαγωγών Του Σταύρου Μαλαγκονιάρη

Απαραίτητο συνοδευτικό όχι μόνο στο εορταστικό τραπέζι αλλά και στην καθημερινότητα, παραδοσιακά για το ελληνικό σπίτι είναι το κρασί. Τα τελευταία χρόνια ο συνδυασμός της γευστικής δεινότητας, της ποιότητας και του μοναδικού χαρακτήρα του ελληνικού τερουάρ έχει οδηγήσει σε μια έντονη εξαγωγική δυναμική και έχει αναδείξει τα ελληνικά κρασιά σε ισχυρό στήριγμα για την οικονομία.

efsynΚΡΑΣΙ

«ψήφος εμπιστοσύνης» στο κρασί φαίνεται από το γεγονός ότι το σύνολο των νοικοκυριών αγοράζει κατά μέσο όρο κάθε μήνα 1.797,75 λίτρα χύμα ή εμφιαλωμένο κρασί. Αντίθετα, ουίσκι αγοράζονται, κατά μέσο όρο, μηνιαία μόλις 168,28 λίτρα και 350,44 λίτρα άλλα οινοπνευματώδη ποτά1. Τι κρασί, όμως, προτιμάμε να πίνουμε; Οι επιλογές είναι πάρα πολλές και ενδιαφέρουσες. Αλλωστε στη χώρα μας καλλιεργούνται περισσότερες από 31 ποικιλίες σταφυλιών σε 644.088 στρέμματα οινάμπελων ενώ υπάρχουν και 22.230 στρέμματα όπου καλλιεργούνται σταφύλια διπλού σκοπού, δηλαδή και σταφιδοπαραγωγής και οίνου2. Αν δεχτούμε, πάντως, τις ευρωπαϊκές στατιστικές φαίνεται ότι μια ελαφριά υπεροχή στις προτιμήσεις των καταναλωτών έχει το κόκκινο κρασί (52,7%) ενώ το λευκό κρασί επιλέγουν οι υπόλοιποι (44,6 %) 3. Στη χώρα μας οι πιο διαδεδομένες ποικιλίες είναι το Σαββατιανό και ο Ροδίτης, από τις οποίες παράγεται και η αγαπημένη «ρετσίνα». Οι καλλιέργειες της ποικιλίας του Σαββατιανού, που είναι γνωστή και ως Ασπρη Κοντούρα, Ασπρη Δουμπραίνα, Σακέικο, Σταματιανό, Σαββαθιανό, Περαχωρίτικο ή Περαχωρίτης, καταλαμβάνουν συνολική έκταση 103.699 στρεμμάτων και βρίσκονται στην Αττική (55.080 στρέμματα), στην Εύβοια και στη Βοιωτία (41.035 στρέμματα) ενώ μικρές εκτάσεις (σύνολο 7.584 στρέμματα) βρίσκονται στις Κυκλάδες, στη Δυτική Κρήτη, στη Θεσσαλία και στη Μακεδονία. Ο Ροδίτης καλλιεργείται κατά βάση στη Δυτική Ελλάδα, σε συνολική έκταση 45.464 στρεμμάτων, και καθώς θεωρείται η βάση για εκατοντάδες «απλά» και καθημερινά -ή και λιγότερο «απλά»- λευκά κρασιά, έχει οδηγήσει στον χαρακτηρισμό της ως «ταπεινής» ποικιλίας. Αξιοσημείωτο για τις δύο ποικιλίες είναι πως στις εκτάσεις που καλλιεργούνται υπάρχουν πολλά αμπέλια μεγαλύτερα των 30 ετών, γεγονός που, κατά τους γνωρίζοντες, προσφέρει καλύτερη ποιότητα κρασιού. Βέβαια, σε περιοχές με πιο πρόσφατη ενασχόληση με την αμπελοκαλλιέργεια ο όρος «παλιά κλήματα» μπορεί να αναφέρεται και σε ρίζες με ηλικία κοντά στα 20 έτη. Αλλες ποικιλίες που καλλιεργούνται στη χώρα είναι το Αγιωργίτικο, κυρίως στην Πελοπόννησο (29.666 στρέμματα), efsynΚΡΑΣΙ

Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2021 η χώρα μας εξήγαγε κρασί αξίας 165 εκατομμυρίων δολαρίων, γεγονός που την κατέστησε τον 20ό μεγαλύτερο εξαγωγέα οίνου στον κόσμο το Λιάτικο στην Κρήτη (25.770 στρέμματα) και το Μοσχάτο Αμβούργου ή Μαύρο Μοσχάτο στη Θεσσαλία (21.998 στρέμματα), από την οποία παράγεται κρασί και τσίπουρο, αλλά όπως φαίνεται θα στερηθούμε μετά τις πρόσφατες καταστροφές. Να σημειωθεί, δε, ότι το 95% των καλλιεργούμενων στρεμμάτων αυτής της ποικιλίας στη Θεσσαλία είχε αμπέλια ηλικίας άνω των 10 ετών, δηλαδή βρίσκονταν σε καλή ποιοτική περίοδο 4. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην Ελλάδα η συντριπτική πλειονότητα των αμπελώνων αφιερώθηκε στην παραγωγή σταφυλιών για ποιοτικό κρασί. Η συνολική έκταση αυτών ανέρχεται σε 548.745 στρέμματα και αντιστοιχεί στο 85,19% των εκτάσεων οινάμπελων, περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 82,4%. Τι σημαίνει όμως ποιοτικό κρασί; Ως οίνος ποιότητας αναφέρονται προϊόντα τόσο προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ), που στη χώρα μας καλλιεργούνται σε συνολική έκταση 142.030 στρεμμάτων (ποσοστό 22,05% των αμπελώνων της χώρας), όσο και προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ), που καλλιεργούνται σε έκταση 406.715 στρεμμάτων (ποσοστό 63,14% των αμπελώνων της χώρας). Αυτή η ποιοτική διαφοροποίηση, σύμφωνη με τη γενικότερη ευρωπαϊκή τάση, δίνει πρόσθετη υπεραξία στο ελληνικό κρασί, που βρίσκεται παραδοσιακά στα πιο «δυνατά» εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας. Με μια… ματιά στο παρελθόν βλέπουμε ότι το κρασί ήταν διαχρονικά βασικό εξαγωγικό προϊόν. Τα πρώτα χρόνια από τη σύσταση του ελληνικού κράτους το κρασί ήταν το τρίτο σε αξία εξαγώγιμο προϊόν μετά τη σταφίδα και τα κουκούλια. Μάλιστα, το 1859 είχαν εξαχθεί 54.920 βαρέλια κρασί αξίας 1.035.330 δραχμών, ποσό πολύ μεγάλο για την εποχή. Οι περισσότερες εξαγωγές είχαν γίνει προς την Τουρκία (36.938 βαρέλια αξίας 653.314 δραχμών) και τη Ρωσία (13.433 βαρέλια αξίας 331.824 δραχμών). Ακολου-

θούσαν οι εξαγωγές προς την Αγγλία, την Αίγυπτο κ.α. Μάλιστα, λίγα χρόνια αργότερα, το 1869, η Ρωσία διευκόλυνε τις εισαγωγές ελληνικού κρασιού μειώνοντας τα τέλη. Βέβαια, από τότε κύλησε πολύ νερό στο… αυλάκι. Οι καλλιέργειες οργανώθηκαν σε σύγχρονες βάσεις, οι αγορές άλλαξαν, οι μεταφορές αναπτύχθηκαν. Ομως η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στην κορυφή των κρατών που κάνουν εξαγωγές κρασιού. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2021 η χώρα μας εξήγαγε κρασί αξίας 165 εκατομμυρίων δολαρίων, γεγονός που την κατέστησε τον 20ό μεγαλύτερο εξαγωγέα οίνου στον κόσμο. Πάντως, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας κρασιού είναι η Γαλλία με τις εξαγωγές της το 2021 να ανέρχονται σε αξία 13,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ακολουθούν η Ιταλία με εξαγωγές αξίας 8,53 δισ. δολαρίων και η Ισπανία (3,53 δισ. δολάρια). Μικρότερης αξίας εξαγωγές έχουν η Γερμανία, η Πορτογαλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ολλανδία κ.ο.κ. Από την Ελλάδα ο κύριος προορισμός των εξαγωγών κρασιού είναι η Γερμανία (εξαγωγές αξίας 66,6 εκατ. δολαρίων), που μεταξύ του 2020 και του 2021 ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εξαγωγική αγορά με αύξηση 40,4%. Ακολουθούν οι Ηνωμένες Πολιτείες (με εξαγωγές αξίας 16,5 εκατ. δολαρίων), ο Καναδάς (14,2 εκατ. δολάρια), το Ηνωμένο Βασίλειο (11,5 εκατ. δολάρια) και η Κύπρος (11,3 εκατ. δολάρια). Σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές, η χώρα μας εισήγαγε το 2021 κρασί αξίας 85,9 εκατομμυρίων δολαρίων. Η μερίδα του λέοντος των εισαγωγών μας γίνεται από τη Γαλλία, απ’ όπου εισάγεται κρασί αξίας 38,8 εκατ. δολαρίων, που αντιστοιχεί στο 45,5% των συνολικών εισαγωγών σε κρασί. Ακολουθούν με μεγάλη διαφορά τα κρασιά από την Ιταλία, απ’ όπου προέρχεται το 28% των εισαγωγών, την Ισπανία, τη Γερμανία και την Ολλανδία. Αξιοσημείωτο είναι ότι υπάρχουν λίγες εισαγωγές κρασιού και από τη Βόρεια Μακεδονία σε ποσοστό 0,87% του συνόλου των εισαγωγών μας, αξίας 744.000 δολαρίων, και ακόμα λιγότερες από τη Δανία (αξίας 401.000 δολαρίων) και τη Βουλγαρία (αξίας 316.000 δολ.). ΠΗΓΕΣ 1. ΕΛΣΤΑΤ. Ερευνα οικογενειακών προϋπολογισμών 2022 2. ΕΛ ΣΤΑΤ. Ερευνα αμπελουργικών καλλιεργειών, 2020 3. Ερευνα για την παραγωγή κρασιού στην Ε.Ε. (Eurostat, δελτίο Τύπου 16.11.2023) 4. ΕΛΣΤΑΤ., ό.π.