ΕΦΣΥΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΑΡΤΙΟΣ 2023

Βιώσιµη Ανάπτυξη

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»

ΚΕΙΜΕΝΑ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ

ΣΕ ΝΕΑ ΤΡΟΧΙΑ: ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

πόλεμος των

ΗΠΑ με την Κίνα, η πρόσφατη

αποκοπή της Ρωσίας από την

ευρωπαϊκή και αμερικανική

οικονομία, οι με πολλές

εσωτερικές αντιφάσεις

προσπάθειες της Ε.Ε. να

καταστεί μια «πράσινη»

νησίδα στον πλανήτη και

να γίνει ενεργειακά και

βιομηχανικά αυτόνομη

φέρνουν τους πολίτες

μπροστά σε νέα δεδομένα

και κυρίως προκλήσεις

που αφορούν άμεσα την

οικονομική -και όχι μόνο-

πορεία τους. Το μόνο σίγουρο

είναι ότι εύκολες λύσεις δεν

υπάρχουν, αλλά αντίθετα

απαιτούνται διάλογος και

ανάπτυξη σκέψης «έξω από την πεπατημένη» και κυρίως

αξιοποίηση της καινοτομίας.

Εκεί κάπου θα πρέπει και η χώρα να βρει τον δικό της

«πράσινο» βηματισμό που θα

πρέπει να είναι και βιώσιμος οικονομικά.

Η δύσκολη εξίσωση της «πράσινης µετάβασης» και της ανταγωνιστικότητας

24-26| 3| 2023

Με ένα νομοσχέδιο-σκούπα που συναγωνίζεται ευθέως

τον αντιπεριβαλλο-

ντικό νόμο του κ. Χατζηδάκη φαίνεται πως κλείνει τον

κύκλο της θητείας της η κυβέρνηση

της Ν.Δ., η οποία μόνο πίσω μας πήγε στα ζητήματα ενέργειας και περιβάλλοντος. Ανάμεσα στο συνονθύλευμα προβληματικών διατάξεων

του νομοσχεδίου οι ενεργειακές ρυθ-

μίσεις προκαλούν έντονες αντιδρά-

σεις από φορείς, ΜΚΟ, δήμους και

βέβαια πολλές ενεργειακές κοινότη-

τες. Το νομοσχέδιο αυτό, αντί να βελ-

τιώσει τις συνθήκες και να ενισχύσει

τον εκδημοκρατισμό της ενέργειας

και το μοντέλο δίκαιης ενεργειακής

μετάβασης που μπορεί να επιτευχθεί

μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων, έρχεται να δημιουργήσει σύγχυση

και να περιπλέξει υπονομευτικά τον

ρόλο τους.

Θολό τοπίο

Την ώρα που στη χώρα υπάρχουν

ήδη περίπου 1.400 ενεργειακές

κοινότητες, η κυβέρνηση θεσμοθετεί δύο νέους τύπους ενεργειακών

κοινοτήτων, τις Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και τις Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών (ΕΚΠ), επιφέροντας μια τριχοτόμηση όπου

ο κάθε τύπος ενεργειακής κοινότητας θα λειτουργεί με εντελώς διαφορετικό καθεστώς και νομικό πλαίσιο.

Και το χειρότερο, ένα εργαλείο για

τον εκδημοκρατισμό της ενέργειας,

που αποτελεί το βασικό μέσο για να

δοθεί η παραγωγή στα χέρια των πολιτών, μετατρέπεται σε εργαλείο των επιχειρήσεων οποιουδήποτε μεγέθους, ενώ τα προνόμια που αναφέρονται στις ΚΑΕ για χρηματοδοτικά προγράμματα και επιδοτήσεις δεν υπάρχουν ακόμα.

Αναβρασμός

Μεγάλο ζήτημα δημιουργούν

ιδιαίτερα στις παλιές ενεργειακές

κοινότητες τα διλήμματα που τους βάζει το υπουργείο χωρίς να ξεκαθαρίζει τι θα ισχύσει στο μεταβατικό διάστημα, γεννώντας αμφιβολίες για το αν θα μπορούν να σταθούν αύριο-μεθαύριο. Αρκεί ένα απλό ερώτημα σχετικά με τη μετατροπή τους σε ΚΑΕ, για να διαπιστώσει κάποιος ότι θα χρειαστεί να αλλάξουν πολλά στο καταστατικό τους, ακόμη και να φύγουν μέλη τους αφού με τις νέες διατάξεις δεν θα μπορούν να παραμείνουν ως μέλη.

Επιπροσθέτως τι θα συμβεί εάν

μια παλιά ενεργειακή έχει ήδη λάβει

όρους σύνδεσης; Πώς θα συνεχίσει

και τι θα γίνει με τις υφιστάμενες

συμβάσεις; Θα μπορεί π.χ. η σύμβα-

ση με τον ΔΕΔΔΗΕ που προϋπάρχει

με το προηγούμενο νομικό πρόσωπο

να ισχύει και για την ενεργειακή κοινότητα που θα αλλάξει νομικό καθεστώς; Μήπως όλα αυτά οδηγούν σε νέες καθυστερήσεις, νέα ταλαιπωρία και νέες συμβάσεις;

Το πνεύμα των ρυθμίσεων που το υπουργείο φέρνει για την αυτο-

μεγάλοι χαμένοι των

Γράφει ο ΓΙΏΡΓΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ*

κατανάλωση και την ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών στέγης είναι προτάσεις που το ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής κατέθεσε εδώ και τέσσερα χρόνια, χωρίς δυστυχώς να έχουν τύχει της δέουσας προσοχής από την κυβέρνηση μέχρι τώρα. Αλλά και τώρα έτσι όπως τις θεσμοθετεί, βάζει εμπόδια και καθιστά την αυτοκατανάλωση μη ελκυστική. Οπως χαρακτηριστικά σημειώνουν οι ίδιοι οι φορείς, τα φωτοβολταϊκά στέγης των κατοικιών σχεδόν μηδενίστηκαν στην Ελλάδα τα τελευταία τέσσερα χρόνια σε αντίθεση με τις μεγάλες ΑΠΕ για τις οποίες η κυβερνητική μέριμνα υπήρξε παροιμιώδης ώστε να προωθηθούν. Και τώρα, με τις ρυθμίσεις του νέου νομοσχεδίου, το περίσσευμα ενέργειας που θα παράγουν οι αυτοκαταναλωτές θα το εγχέουν στο δίκτυο χωρίς κανένα αντάλλαγμα, συνεχίζοντας έτσι τη «σταθερή» κυβερνητική πολιτική για την υποβάθμιση της σημασίας της αυτοκατανάλωσης για τα νοικοκυριά, κάποια εκ των οποίων μαστίζονται από την ενεργειακή φτώχεια.

ρήσεις θα μπορούσαν να είχαν αντιμετωπίσει καλύτερα τις δραματικές ενεργειακές αυξήσεις.

Παράλληλα, παραμένει ανοιχτό

το ζήτημα της εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, που δυστυχώς δεν

έχει ολοκληρωθεί ακόμα η προμή-

θειά τους και πάμε από παράταση

σε παράταση της υλοποίησης αυ-

τού του τόσο κρίσιμου κρίκου του

εκσυγχρονισμού του ενεργειακού

μας δικτύου. Πώς περιμένουμε να

προχωρήσουν η αυτοπαραγωγή και

η εξοικονόμηση ενέργειας όταν τα

ελληνικά νοικοκυριά δεν διαθέτουν

έξυπνους μετρητές, παρά μόνο σε

ποσοστό 3% (στην υπόλοιπη Ευρώ-

πη το ποσοστό αγγίζει το 60%) κι ενώ

γνωρίζουμε ότι χωρίς έξυπνους μετρητές δεν μπορεί να μετρηθεί σε

πραγματικό χρόνο ούτε η παραγωγή

ούτε η κατανάλωσή της ενέργειας;

*Ο Γιώργος Αρβανιτίδης είναι

βουλευτής Β' Θεσσαλονίκης, αναπληρωτής γραμματέας της

Κοινοβουλευτικής Ομάδας του

ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής και

επικεφαλής Κοινοβουλευτικού

Τομέα Περιβάλλοντος και

Ενέργειας

Την ώρα που στη χώρα υπάρχουν ήδη περίπου 1.400 ενεργειακές κοινότητες, η κυβέρνηση θεσμοθετεί δύο νέους τύπους ενεργειακών κοινοτήτων, τις Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) και τις Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών (ΕΚΠ), επιφέροντας μια τριχοτόμηση όπου ο κάθε τύπος ενεργειακής κοινότητας θα λειτουργεί με εντελώς διαφορετικό καθεστώς και νομικό πλαίσιο

κυβερνητικών επιλογών

βιωσιμότητα ως στρατηγική

για την ανάπτυξη της οικονομίας, της επιχειρηματικότητας αλλά και των κοινωνικών δραστηριοτήτων αποτελεί

πλέον κορυφαία προτεραιότητα και

καθορίζει σε όλο και μεγαλύτερη κλίμακα τις επιλογές και τις αποφάσεις τόσο

στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό χώρο της οικονομίας και της παραγωγής.

Κεντρικός άξονας σε κάθε στρατηγική

ανάπτυξης με όρους βιωσιμότητας είναι

η πράσινη μετάβαση που υπαγορεύει

μεγάλες αλλαγές και μεταρρυθμίσεις

στο οικονομικό, επιχειρηματικό και κοι-

νωνικό μοντέλο λειτουργίας της χώρας.

Η Τράπεζα Πειραιώς, στρατηγικά δε-

σμευμένη να υποστηρίζει έμπρακτα και

ολοκληρωμένα τη βιώσιμη ανάπτυξη

της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, έχει ενσωματώσει στις λειτουργίες και

τις επιχειρηματικές επιλογές κριτήρια

βιωσιμότητας και συγκεκριμένα κριτή-

ρια ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Εταιρική

Διακυβέρνηση) και συμβάλλει πολύ-

πλευρα στην πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.

Χρηµατοδοτήσεις µε

κριτήρια βιωσιµότητας Στον χώρο της χρηματοδότησης των

επιχειρήσεων, η Τράπεζα έχει αναπτύξει

ένα πλαίσιο σύγχρονων χρηματοδοτήσεων με κριτήρια ESG που συνδυάζουν

την ανάπτυξη και την οικονομική απόδο-

ση με την κοινωνική και περιβαλλοντική

βιωσιμότητα και παίζουν καθοριστικό

ρόλο στη δυνατότητα των επιχειρήσεων

να απορροφήσουν τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και να προσελκύσουν επενδυτικό ενδιαφέρον. Μέχρι σήμερα, η Τράπεζα έχει υλοποιήσει έναν αριθμό τέτοιων συμβάσεων που αφορούν μεγάλες και μεσαίες επιχειρήσεις, σε κλάδους από την ενέργεια και τη βιομηχανία μέχρι και τη ναυτιλία. Μέσω αυτών των συμβάσεων η Πειραιώς υποστηρίζει ενεργά τη χαμη-

λού ανθρακικού αποτυπώματος κυκλι-

κή οικονομία, λαμβάνοντας υπόψη και

θέματα που αφορούν την επίδραση των

χρηματοδοτήσεων στην Κοινωνία.

πράσινης ενέργειας

Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την υποστήρι-

ξη της πράσινης μετάβασης, η Τράπεζα

Πειραιώς παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο

στον χώρο της χρηματοδότησης έργων

πράσινης ενέργειας. Την τελευταία δε-

καετία έχει πραγματοποιήσει χρηματο-

δοτήσεις ύψους €2,5 δισ. σε έργα ΑΠΕ

που αντιπροσωπεύουν συνολική ισχύ

άνω των 2GW και είναι η πρώτη τράπεζα

που ενέταξε έργο αυτής της κατηγορίας

στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Οι χρηματοδοτήσεις σε ΑΠΕ θα υπερ-

βούν το €1 δισ. την επόμενη διετία.

Στόχος της Τράπεζας είναι να παρέ-

χει ολοκληρωμένη υποστήριξη στις ελληνικές επιχειρήσεις για επενδύσεις

σε καθαρές τεχνολογίες, μέσω εξειδι-

κευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων και συμβουλευτικών υπηρεσιών και να

τους δώσει έτσι τη δυνατότητα να προ-

σαρμοστούν στο νέο μοντέλο βιώσιμης

ανάπτυξης και εξοικονόμησης ενέργειας, το οποίο θα τους επιτρέψει να ενισχύ-

σουν την ανταγωνιστικότητά τους στην αγορά, να μειώσουν τα λειτουργικά τους έξοδα και να εισέλθουν σε νέους καινοτόμους τομείς.

Πλαίσιο σύγχρονων χρηµατοδοτήσεων µε κριτήρια ESG

Η Πειραιώς

για την περίοδο 2022-2025

θα προχωρήσει

στη δηµιουργία

χαρτοφυλακίου

δανείων και

επενδύσεων

µε κριτήρια

Περιβαλλοντικά,

Κοινωνικά

και Εταιρικής

∆ιακυβέρνησης

(ΕSG) ύψους

9 δισ. ευρώ

Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ επιβάλλει σήμερα τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών εκμεταλλεύσεων προκειμένου να είναι βιώσιμες αύριο. Ο Ελληνας αγρότης καλείται να καλλιεργήσει με σύγχρονα αγροτικά μηχανήματα και αρδευτικά συστήματα, να έχει ενεργειακή αυτάρκεια, να έχει καλλιέργειες αντοχής στα έντονα καιρικά φαινόμενα και να υιοθετήσει την κυκλική οικονομία. Να επενδύσει σε ό,τι αυξάνει την απόδοση της καλλιέργειάς του και συνεπώς την εμπορική αξία του παραγόμενου προϊόντος με μείωση του κόστους παραγωγής και τελικό στόχο την παραγωγή ακόμα πιο ποιοτικών προϊόντων, αλλά και την ενίσχυση του εισοδήματός του. Τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο, ο αγρότης μπορεί να επωφεληθεί από «4» πηγές χρηματοδότησης των επενδύσεών του: ➊ Σχέδια Βελτίωσης. Η επιχορήγηση καλύπτει σημαντικές επενδύσεις σε όλο το εύρος των εκμεταλλεύσεων, ανεξαρτήτως μεγέθους και δραστηριότητας. Ειδικά για νέους αγρότες προβλέπονται αυξημένα ποσοστά επιχορήγησης και ειδική πριμοδότηση.

➋ Αναπτυξιακός νόμος. Χρηματοδότηση επενδύσεων παραγωγών και επιχειρήσεων του αγροτικού τομέα και ειδικότερα μέσω του καθεστώτος της Αγροδιατροφής, στο οποίο έχει ήδη υποβληθεί σημαντικός αριθμός αιτήσεων. ➌ Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Οι δράσεις «Οικονομικού Μετασχηματισμού του Αγροτικού Τομέα» περιλαμβάνουν επιχορήγηση επενδύσεων, που θα υλοποιηθούν από συνεργα-

τικά σχήματα και επιχειρήσεις του κλάδου, που αξιοποιούν την πρακτική της συμβολαιακής παραγωγής, με στόχο τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητάς τους.

➍ Εταιρικό Σύμφωνο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ). Χρηματοδότηση ενεργειακής αυτάρκειας περίπου 75.000 αγροτικών εκμεταλλεύσεων. Η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων (net metering), με επιχορήγηση 40-60%, στοχεύει στη μείωση του κόστους παραγωγής.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τράπεζα Πειραιώς προσφέρει εξειδικευμένα δανειακά προϊόντα για κάλυψη των επενδυτικών αναγκών κάθε παραγωγού. Η εξατομικευμένη χρηματοδοτική πρόταση περιλαμβάνει Δάνειο έναντι επιχορήγησης, με προεξόφληση αναμενόμενου ποσού ενίσχυσης και εξόφληση με την καταβολή της, χωρίς πρόσθετες διασφαλίσεις, ενώ για το υπολειπόμενο ποσό προσφέρεται Εξειδικευμένο επενδυτικό δάνειο προσαρμοσμένο στις χρηματικές ροές και τις ιδιαιτερότητες του παραγωγού. Στα επενδυτικά δάνεια που αφορούν κάλυψη μέρους ιδιωτικής συμμετοχής παρέχονται διευκολύνσεις αποπληρωμής. Την τετραετία 2019-2022, η Τράπεζα Πειραιώς, με τον τρόπο αυτό, χρηματοδότησε περισσότερα από 2.000 Σχέδια Βελτίωσης. Σημειώνεται, τέλος, ότι υπάρχει ειδική μέριμνα για νέους αγρότες, καθώς το 60% των αγροτικών χρηματοδοτήσεων που δόθηκαν κατευθύνθηκε σε νεοεισερχόμενους. Γεγονός που αποδεικνύει τη δέσμευση της Τράπεζας Πειραιώς στην υποστήριξη της ηλικιακής ανανέωσης του αγροτικού τομέα.

ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΜΑΚΡΟΠΝΟΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΟΣ ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ

Το ενεργειακό κόστος συνδέει πλέον μεταξύ τους

τη βιώσιμη ανάπτυξη με τη μεταμόρφωση του ενεργειακού τομέα, πέρα από το διαχρονικό πρόβλημα της

κλιματικής αλλαγής που πρέπει έτσι κι αλλιώς να αντιμετωπιστεί. Προκειμένου, όμως, η χώρα μας να αποκτήσει τις πηγές ενέργειας που χρειάζεται για να πετύχει τον κλιματικό της στόχο και να μειώσει το βάρος για τους καταναλωτές, υπάρχουν ορισμένες σημαντικές προϋποθέσεις.

Ισως η πιο βασική είναι να «πιάσουν τόπο» οι χρηματοδοτήσεις που προσφέρει η Ε.Ε. μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και να μη χαθούν, όπως συνέβη σε προηγούμενες δεκαετίες

με αντίστοιχα κονδύλια. Καθώς μιλάμε για κεφάλαια ύψους 6 δισ. ευρώ προς τη χώρα μας μονάχα στα πλαίσια του πακέτου REPower EU, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση των

ΑΠΕ, της εξοικονόμησης ενέργειας, στην ανάπτυξη των δικτύων, στις πράσινες μεταφορές, όπως και στη μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών.

Εξίσου σημαντικό προαπαιτούμενο για την ενεργειακή μεταμόρφωση

της Ελλάδας είναι ένας μακρόπνοος

και προσεκτικός σχεδιασμός από την κυβέρνηση. Πρόκειται για δύσκολο εγχείρημα, δεδομένων της ταχύτη-

τας των εξελίξεων και της αβεβαιό-

τητας που επικρατεί. Το νέο ΕΣΕΚ που

παρουσίασε σε πρώτη φάση το ΥΠΕΝ

τον Ιανουάριο επιχειρεί να φέρει την

ενεργειακή πολιτική πιο κοντά στη

Του

Αν η Ελλάδα καταφέρει

να γίνει πιο αυτάρκης

ενεργειακά, τότε

θα δει τη θέση

της να ενισχύεται

θεαµατικά σε

περιφερειακό και

διεθνές επίπεδο, πράγµα που έχει

ήδη αρχίσει

νέα πραγματικότητα, προβλέποντας 15 γιγαβάτ νέων ΑΠΕ, 7-8 γιγαβάτ αποθήκευσης, επενδύσεις σε υδρογόνο, υπεράκτια αιολικά και σημαντική άνοδο της ηλεκτροκίνησης ώς το 2030. Απομένει να φανεί πώς θα διαμορφωθεί ολόκληρο το κείμενο στις λεπτομέρειές του προκειμένου να

υπάρξει μια σαφής εικόνα. Η ελπίδα

είναι πως με βάση το ΕΣΕΚ οι επενδυτές θα είναι σε θέση να λάβουν τις αποφάσεις τους έχοντας μια στερεή βάση, αρκεί όμως να υπάρξει και μια συνέχεια δίχως σκαμπανεβάσματα

στην πολιτική της χώρας μας για τον κλάδο στα χρόνια που θα ακολουθήσουν.

Από τη στιγμή που η Ελλάδα είναι μια χώρα που εισάγει σχεδόν στο σύνολό τους τα ορυκτά καύσιμα που καταναλώνει, έχει ιδιαίτερο νόημα η προσπάθεια για εξηλεκτρισμό των μεταφορών, εξ ου και ο στόχος που έχει ανακοινωθεί ήδη ώστε ένα στα τρία νέα αυτοκίνητα που πωλούνται να είναι ηλεκτρικό το έτος 2030. Η πανδημία και η ενεργειακή κρίση που προηγήθηκαν άσκησαν έντονη πίεση στις εφοδιαστικές αλυσίδες και δεν επέτρεψαν στο κόστος των ηλεκτρικών οχημάτων να φτάσει ακόμα το αντίστοιχο των συμβατικών.

Εν τούτοις, η τεχνολογική καινοτομία συνεχίζεται και είναι θέμα

χρόνου το πότε θα συμβεί αυτό για

μεγαλύτερη πρόσβαση των πολιτών

στη νέα τεχνολογία ηλεκτροκίνησης

ακόμα και χωρίς επιδοτήσεις.

Τα οφέλη είναι προφανή όχι μόνο

σε οικονομικό και ενεργειακό αλλά και σε γεωπολιτικό επίπεδο, ιδίως

αν μπορέσουμε ταυτόχρονα να κινηθούμε και προς την ανάπτυξη των εγχώριων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.

Αν η Ελλάδα καταφέρει να γίνει

πιο αυτάρκης ενεργειακά, τότε θα

δει τη θέση της να ενισχύεται θεαματικά σε περιφερειακό και διεθνές

επίπεδο, πράγμα που έχει ήδη αρχίσει να φαίνεται αν κρίνουμε από τη συμβολή του εθνικού συστήματος

φυσικού αερίου στην κάλυψη των αναγκών της Βουλγαρίας κατά το

περσινό έτος. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν άφθονες ευκαιρίες για εξαγωγή πράσινης ενέργειας σε χώρες των Βαλκανίων και στην Ευρώπη.

Αυτά είναι τα πλεονεκτήματα που

βλέπουν σήμερα οι εγχώριοι και ξένοι επενδυτές στη χώρα μας και σπεύδουν να υποβάλουν αιτήσεις

για μονάδες ΑΠΕ και άλλες πράσινες

τεχνολογίες. Χαρακτηριστικό είναι

ότι η ΡΑΕ έχει πλέον απονείμει άδειες

για ΑΠΕ συνολικής ισχύος σχεδόν 100 γιγαβάτ, δηλαδή περίπου εξαπλάσιες από την ισχύ που θα χρεια-

στεί η χώρα μας ώς το 2030.

Η υλοποίηση των παραπάνω

επενδύσεων περνάει και μέσα από

τη νέα χρηματοοικονομική πραγματικότητα, καθώς οι επενδυτές πρέπει

να πείσουν τις τράπεζες ότι αξίζει να

τους προσφέρουν τα απαραίτητα κεφάλαια. Ενας βασικός τρόπος για να

το πράξουν είναι τα πράσινα ομόλογα

που εκδίδουν μεγάλες εταιρείες του

ενεργειακού τομέα με έμφαση στη

μετάβαση, οι εγγυήσεις προέλευσης και άλλα εργαλεία.

Πρόσφατα καθιερώθηκε το Ευρωπαϊκό Πρότυπο για τα Πράσινα Ομόλογα (EUGBS), το οποίο εκσυγχρονίζει το πλαίσιο στο οποίο εκδίδονται και εμπορεύονται τα συγκεκριμένα προϊόντα. Παράλληλα, η Ε.Ε. προχώρησε σε κινήσεις αυστηροποίησης του ελέγχου της ώστε να διασφαλίσει πως δεν θα λαμβάνει χώρα το λεγόμενο «πράσινο ξέπλυμα-greenwashing» και οι ισχυρισμοί των επιχειρήσεων θα βασίζονται σε αληθινά στοιχεία. Ολα αυτά ενώ η ετήσια έκδοση πράσινων ομολόγων ξεπέρασε το 2021 τα 500 δισ. δολάρια, ενώ το 2020 το 51% του παγκόσμιου όγκου των πράσινων ομολόγων εκδόθηκε στην Ε.Ε.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι ελληνικές επιχειρήσεις της ενέργειας έχουν ανταποκριθεί ήδη στην ανάγκη χάραξης μιας ορθής εταιρικής στρατηγικής με βάση το τρίπτυχο του ESG, δηλαδή αειφορία, κοινωνική ευθύνη και διακυβέρνηση. Φαίνεται πως κινούνται προς μια αλλαγή της κουλτούρας τους ώστε να είναι ανταγωνιστικές και κερδοφόρες στη νέα εποχή που έχει ήδη ανατείλει. ** Ο δρ Κώστας Ανδριοσόπουλος είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών & Ενεργειακής Οικονομίας στο Audencia Business School, διευθύνων σύμβουλος στην Akuo Energy Greece, πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας στο Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο

Η ενεργειακή µετάβαση σε εποχή απότοµων αλλαγών

ΚΩΣΤΑ ΑΝΔΡΙΟΣΟΠΟΥΛΟΥ*

ε 35 χρόνια συνεχούς επιτυχημένης

λειτουργίας, εδραιωμένη παρουσία σε 4 χώρες, 600+

άτομα στελεχικού και επιστημο-

νικού προσωπικού και ανεκτέλε-

στο έργων που ξεπερνά το 1,2 δισ.

ευρώ, η Intrakat συγκαταλέγεται

στους μεγαλύτερους ομίλους της

χώρας μας.

Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργει-

ας αποτελούν ουσιαστικό παράγο-

ντα ανάπτυξης για την εταιρεία, η

οποία αναγνωρίζοντας την καθορι-

στική αξία τους για την ενεργειακή

αυτάρκεια της Ελλάδας επενδύει

στρατηγικά σε αυτές διαθέτοντας

ήδη ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο

που διευρύνεται συνεχώς.

Ο Ομιλος διαθέτει ήδη έργα

ΑΠΕ παραγωγής ηλεκτρικής ενέρ-

γειας συνολικής ισχύος 1,8 GW –

με 1 GW από Αιολικά Πάρκα και 0,8 GW από Φωτοβολταϊκά Πάρκα. H

δραστηριοποίηση της εταιρείας

στον τομέα των ΑΠΕ περιλαμβάνει, επίσης, την αδειοδότηση

και ανάπτυξη 11 σταθμών αποθή-

κευσης ηλεκτρικής ενέργειας με

χρήση συσσωρευτών, συνολικής

ισχύος 0,7 GW.

Ο αντιπρόεδρος και διευθύ-

νων σύμβουλος της Intrakat, Αλέξανδρος Εξάρχου, αναφερό-

μενος στον τομέα αυτόν έχει ση-

μειώσει ότι «οι ΑΠΕ διαδραματίζουν

σημαντικό ρόλο στην ενεργειακή αυ-

τάρκεια της χώρας μας, όπως και στη

βιώσιμη ανάπτυξή της. Θεωρούμε

πως η Intrakat μπορεί να αναπτυχθεί

στρατηγικά στον τομέα αυτόν και να

δημιουργήσει ένα ισχυρό αποτύπω-

μα τόσο στην παραγωγή όσο και στην

αποθήκευση “καθαρής ενέργειας” και

γι’ αυτό οι ΑΠΕ αποτελούν επενδυτική

μας προτεραιότητα».

Στόχος του Ομίλου είναι η συνεχής επέκταση στον τομέα των ΑΠΕ, μέσω των οποίων θα δημιουργούνται σταθερές χρηματοροές, επιπλέον αυτών από τις υπόλοιπες δραστηριότητες του Ομίλου. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά μελλοντικά έργα αιολικών πάρκων, ο Ομιλος αναμένει ότι σύντομα θα ολοκληρώσει χρηματοδότηση ύψους 120 εκατ. ευρώ για την πλήρη ανάπτυξη σταθμών 100 MW. Σημειώνεται πως η

εταιρεία κατασκευάζει ή έχει ήδη

θέσει σε λειτουργία πάρκα στη

Στερνίζα και στους Αυλούς Βοιω-

τίας, στο Μουζάκι Καρδίτσας και

στο Φραγκάκι της Ανδρου.

Παράλληλα, η Intrakat έχει

δηλώσει την πρόθεσή της να

συμμετάσχει στους επικείμενους

διαγωνισμούς για τα υπεράκτια αι-

ολικά πάρκα που θα υλοποιηθούν στη χώρα μας, σε συνεργασία με τον στρατηγικό της συνεργάτη, τη βελγική Parkwind, η οποία διαθέτει μεγάλη εμπειρία σε αντίστοιχα έργα. Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα

αποτελούν σημαντική ευκαιρία για την αύξηση παραγωγής «πράσινης» ενέργειας στη χώρα μας

Επενδυτική προτεραιότητα οι Ανανεώσιμες Πηγές

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΘΑ ΕΝΤΑΘΕΙ

Ελλάδα και Ιταλία βάζουν

ΗΕυρωπαϊκήΕπιτροπήαπό

το 2019 με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία

έχει υιοθετήσει τη μετάβαση στην Κυκλική Οικονομία ως αναπτυξιακή στρατηγική της Ε.Ε. Η μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον με όρους ESG είναι πλέον μονόδρομος για τα κράτη-μέλη, δεδομένων των κεφαλαίων που θα διατεθούν για τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, υπολογίζεται ότι σε μία δεκαετία θα υλοποιηθούν επενδύσεις ύψους €1 τρισ. Για την Ε.Ε. ο κύβος ερρίφθη, για

την Ελλάδα το μέλλον θα δείξει κατά

πόσο θα ανταποκριθεί άμεσα για να επιτύχει ικανοποιητικές επιδόσεις, επιταχύνοντας τη μετάβαση προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Στον κρίσιμο τομέα της ενέργειας, η χώρα, εν μέσω της δυσμενούς

συγκυρίας του πολέμου στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης που προκλήθηκε, βρίσκεται μπροστά σε

ένα παράθυρο ευκαιρίας να αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, στο πλαίσιο απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο, διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας και επίτευξης του στόχου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για netzero έως το 2050.

Οι ιθύνοντες δηλώνουν έτοιμοι να αδράξουν την ευκαιρία, αξιοποιώντας όλες τις διαθέσιμες δυνατότητες, ανοίγοντας τον δρόμο για σημαντικές επενδύσεις, οι οποίες

θα φέρνουν φυσικό αέριο στην Ελλάδα, μέρος του οποίου θα κατευθύνεται στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και την ηπειρωτική Ευρώπη, συμβάλλοντας

καταλυτικά στην απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.

Αναντίρρητα οι προκλήσεις εί-

ναι μεγάλες, καθώς η απεξάρτηση

από τα ορυκτά καύσιμα είναι αργή, ακριβή και απαιτεί άρση κοινωνικών

αγκυλώσεων και ενίοτε σύγκρουση

με εμπεδωμένα συμφέροντα. Οι

νέες επενδύσεις, απαραίτητες για

τη μετάβαση σε φιλικότερες προς

το περιβάλλον μορφές ενέργειας

–ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και

φυσικό αέριο, το οποίο συμπεριλαμ-

βάνεται από την Ευρωπαϊκή Ταξινο-

μία στις επιλέξιμες δαπάνες για την

επίτευξη του netzero ως πράσινης

επένδυσης– απαιτούν ορθό σχεδιασμό, ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων

Η συνεργασία

μεταξύ Ελλάδας και

Ιταλίας εκτιμάται

ότι θα ενταθεί το

προσεχές διάστημα, τοποθετώντας

την Ανατολική

Μεσόγειο στο

επίκεντρο του

ενεργειακού χάρτη,

με τις γεωπολιτικές

εξελίξεις να

επιταχύνουν

τις διαδικασίες.

και άμεση υλοποίηση με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

Το ιταλικό ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα στον τομέα της ενέργειας ήταν αναμενόμενο και εκδηλώθηκε νωρίς. Τουλάχιστον εδώ και μία δεκαετία ιταλικές εταιρείες δραστηριοποιούνται ενεργά και έχουν τοποθετηθεί στρατηγικά, διαμορφώνοντας τον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Μεταξύ άλλων, Edison, Italgas, Eni, Enel Green Power, Snam, Terna φαίνεται ότι σχεδιάζουν να ενισχύσουν την παρουσία τους στη χώρα με επενδύσεις στην πράσινη και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μεταξύ άλλων σε μεγάλες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και offshore αιολικά πάρκα. Η συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας εκτιμάται ότι θα ενταθεί το προσεχές διάστημα, τοποθετώντας την Ανατολική Μεσόγειο στο επίκεντρο του ενεργειακού χάρτη, με τις γεωπολιτικές εξελίξεις να επιταχύνουν τις διαδικασίες.

Η ιταλική κυβέρνηση της Giorgia

Meloni έχει ακόμα περιθώριο να αποκαλύψει τις προθέσεις της, ωστόσο φέρεται να θεωρεί, όπως ακριβώς και η προηγούμενη του Mario Draghi, την κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού EastMed κομβικό

βήμα στην πορεία απεξάρτησης της

Ευρωπαϊκής Ενωσης από το ρωσικό

αέριο. Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της

ιταλικής Βουλής Paolo Formentini, μάλιστα, από το βήμα της πρώτης

Συνέλευσης της Εθνικής Ενωσης

Ιταλικών Επιχειρήσεων Φυσικού

Αερίου Proxigas, που πραγματοποιήθηκε πριν από ενάμιση μήνα, υπογράμμισε ότι η ιταλική κυβέρνηση

θα προσφέρει κάθε υποστήριξη στο

έργο, χαρακτηρίζοντας τον EastMed

«έναν αγωγό των δημοκρατικών χωρών, ένα φιλόδοξο σχέδιο, το οποίο

επιτρέπει την επίτευξη πραγματικής

διαφοροποίησης».

Σε αυτό το πλαίσιο, η Edison μαζί με τη ΔΕΠΑ προετοιμάζονται πυρε-

τωδώς για την προώθηση του αγωγού EastMed, με τον διευθύνοντα

σύμβουλο της πρώτης Nicola Monti

να επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία

ότι το έργο εντάσσεται στη μακροχρόνια στρατηγική της Edison όχι μόνο για την αντιμετώπιση της δυσμενούς αυτής συγκυρίας που διανύουμε, αλλά και μακροπρόθεσμα

εντασσόμενο στη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης της Ε.Ε. Ο πόλεμος

στην Ουκρανία άλλωστε ανέδειξε έτι

περαιτέρω τη σημασία του διασυνδετήριου αυτού αγωγού των 1.900

χλμ., καθώς αναμένεται να διασφαλίσει τη σύνδεση των κοιτασμάτων αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, από τις υπεράκτιες περιοχές του Ισραήλ υποθαλάσσια μέσω της Κύπρου, της Κρήτης και της ηπειρωτικής Ελλάδας από τις ακτές της Θεσπρωτίας με τον αγωγό ΠΟΣΕΙΔΩΝ στην Ευρώπη μέσω Ιταλίας, εξασφαλίζοντας πρόσβαση στο κοίτασμα Λεβιάθαν – ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα της περιοχής. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ενισχύεται σημαντικά η ασφάλεια της προμήθειας φυσικού αερίου στην Ε.Ε. μέσω της διαφοροποίησης τόσο των πηγών όσο και των διαδρομών. Ηδη και άλλοι ιταλικοί όμίλοι, όπως οι Renco SpA, Sicilsaldo- Nuova Ghizzoni, έχουν εκδηλώσει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για συμμετοχή στην κατασκευή του αγωγού EastMed, ενώ το ενδιαφέρον έχει ξεπεράσει τα όρια της Ιταλίας. Μένει να δούμε πόσο γρήγορα θα κινηθεί η ελληνική πολιτεία για να αδράξει την ευκαιρία να αναδειχθεί η Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο… μέσω Ιταλίας.

*Ο δρ Ιωάννης Τσαμίχας είναι πρόεδρος του Ελληνο-Ιταλικού Επιμελητηρίου Αθήνας

Του Cav. ΙΩΆΝΝΗ ΤΣΆΜΙΧΆ*

τη ΝΑ Μεσόγειο στο κέντρο του νέου ενεργειακού χάρτη

Οι «πράσινες» πτήσεις

απασχολούν όλο και

περισσότερο τις αεροπορικές εταιρείες και τους επιβάτες, ώς ακόμη ένα μέτρο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, καθώς η πτητική δραστηριότητα

επανήλθε ή και σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπέρασε τα προ πανδημίας επίπεδα. Ετσι, παρ’ όλο που οι

αερομεταφορές ήδη για περισσό-

τερα από 10 χρόνια τώρα έχουν κα-

ταφέρει να μειώσουν τις εκπομπές

αερίων ενώσω αναπτύσσονται, οι

προσαρμογές που καλούνται να

πραγματοποιήσουν είναι σημαντι-

κές και διατρέχουν οριζόντια την

αλυσίδα αξίας τους.

Στην Ελλάδα των πρωτοβουλιών

αυτών ηγείται η AEGEAN με σημα-

ντικές προσπάθειες, όπως είναι η

εξελισσόμενη επένδυση στον νέο

στόλο Airbus A320 και A321 neo, η

καθολική αντικατάσταση των ελι-

κοφόρων με ATR 42 & 72-600 και

η χρήση βιώσιμων αεροπορικών

καυσίμων (SAF), συνδυασμός που

συνέβαλε στη μείωση των εκπο-

μπών CO2 κατά 9% ανά χιλιομε-

τρική θέση το 2022 σε σχέση με το

2019, ενώ για το 2023 προβλέπεται

περαιτέρω σημαντική βελτίωση.

Επιπλέον, η πρόσφατη ανακοίνωση

της δημιουργίας του πρώτου πρά-

σινου hangar στην Ελλάδα –ένα

από τα ελάχιστα στην Ευρώπη– σε

συνδυασμό με τα ανακυκλώσιμα

και επαναχρησιμοποιούμενα υλικά

σε όλες τις πτήσεις συνοψίζουν την

«πράσινη» αποστολή της AEGEAN

για ένα σύγχρονο και περιβαλλο-

ντικά βιώσιμο οικοσύστημα για την

αερομεταφορά, που αλλάζει τον κλάδο στην Ελλάδα.

Η AEGEAN έφερε πρώτη

στην Ελλάδα τα βιώσιμα

αεροπορικά καύσιμα (SAF)

Η AEGEAN είναι η πρώτη αερο-

πορική εταιρεία που πραγματοποί-

ησε πτήση με μείγμα (SAF) στην

Ελλάδα τον Ιούλιο του 2021, ενώ

από τον Ιούλιο του 2022 ξεκίνησε

ήδη να πραγματοποιεί το πρώτο

και μοναδικό πρόγραμμα στη χώ-

ρα μας και ένα από τα λίγα στην

Ευρώπη συστηματικής χρήσης

SAF, για όλες τις πτήσεις της που

αναχωρούν από το αεροδρόμιο της

Θεσσαλονίκης.

Ετσι, παρ’ όλο που η αδυναμία

παραγωγής SAF σε επαρκείς ποσότητες, η έλλειψη υποδομών για

την αποθήκευση και διανομή τους

και το αυξημένο κόστος τους σε

σχέση με τα συμβατικά καύσιμα

παρεμποδίζουν τη γενικευμένη

εφαρμογή τους, η AEGEAN τοπο-

θετείται εγκαίρως και αποφασιστι-

κά απέναντι στις προκλήσεις της

νέας εποχής των αερομεταφορών

αναζητώντας λύσεις και δημιουρ-

γώντας τις προϋποθέσεις για να

ακολουθήσει και ο υπόλοιπος κλά-

δος στην Ελλάδα.

Ο νέος πράσινος

στόλος της AEGEAN

Παράλληλα, και ήδη από το

2018, η AEGAN έχει ξεκινήσει να

AEGEAN: AΛΛΑΖΕΙ ΤΙΣ ΑΕΡΟΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α

περιβαλλοντικά βιώσιμο οικοσύστημα της AEGEAN

Μείωση των

εκπομπών CO2

κατά 9% ανά

χιλιομετρική

θέση για την

AEGEAN το 2022

σε σχέση με το

2019, ενώ για το

2023 προβλέπεται

περαιτέρω

σημαντική

βελτίωση

υλοποιεί το πρόγραμμα ανανέωσης και αναβάθμισης του στόλου της με την παραγγελία των 46 AIRBUS 320 και 321 neo, αλλά και το πρόγραμμα σταδιακής ανανέωσης των μικρότερων, ελικοφόρων αεροσκαφών της Olympic Air. Η ανανέωση του στόλου της εταιρείας αποτελεί εκτός από τη μεγαλύτερη οικονομική επένδυση για την εταιρεία αλλά και το σύνολο του κλάδου και τη μεγαλύτερη φιλοπεριβαλλοντική δράση της, καθώς μειώνει σημαντικά το ανθρακικό αποτύπωμα από τη δραστηριότητά της. Τα νέα αεροσκάφη εξασφαλίζουν 19-23% χαμηλότερο αποτύπωμα CO2 σε σχέση με τα προηγούμενης γενιάς Airbus και έως 50% χαμηλότερο αποτύπωμα CO2 από τα πρώτα και τότε νέα αεροσκάφη της εταιρείας το 1999, σηματοδοτώντας μια ου-

σιαστική πράξη σεβασμού και φροντίδας προς το περιβάλλον.

Στο ίδιο πλαίσιο, από τις αρχές

του 2022 η εταιρεία προχώρησε και

στη σταδιακή αύξηση των αερο-

σκαφών τύπου ATR, αντικαθιστώ-

ντας τα Q400. Τα ATR υπολογίζεται

να έχουν από 25 έως 30% χαμηλότερο αποτύπωμα CO2, σε σχέση με

τα Q400 και συμβάλλουν κατ’ αυτό

τον τρόπο στην περεταίρω μείωση

του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εταιρείας και στη δέσμευσή της για περισσότερο βιώσιμες, περισσότερο πράσινες πτήσεις, ενώ είναι επίσης πιστοποιημένα για να χρησιμοποιούν βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα.

Το νέο πράσινο hangar

της AEGEAN, ένα από

τα πρώτα στην Ευρώπη Η AEGEAN δημιουργεί μια νέα

τεχνική βάση και την εφοδιάζει

ενεργειακά με πράσινη ενέργεια.

Στο κέλυφος των κτιρίων της νέας

τεχνικής βάσης (έκτασης 35.000 m2) θα εγκατασταθούν φωτο-

βολταϊκά πάνελ, 3 MW ισχύος, με σκοπό να καλυφθούν εξ ολοκλήρου οι ενεργειακές ανάγκες και να

δημιουργηθεί ένα από τα πρώτα «πράσινα» Hangar στην Ευρώπη, μέσα σε ένα από τα πλέον «πράσινα» αεροδρόμια της Ευρώπης. Ετσι, δημιουργείται ένα περιβαλλοντικά βιώσιμο οικοσύστημα παραγωγής

υπηρεσιών υποστήριξης βαριάς συντήρησης και εκπαίδευσης στην Ελλάδα που δίνει νέα δεδομένα στην τοπική προστιθέμενη αξία και την εξωστρέφεια του κλάδου των αερομεταφορών, συμπληρώνοντας ένα σημαντικό κενό στην υποδομή της χώρας, και δείχνει τον δρόμο για τις βιώσιμες επενδύσεις στον κλάδο.

Μια συνολική στρατηγική βιωσιμότητας για τις αερομεταφορές

Αλλωστε, τα τελευταία χρόνια η AEGEAN κάνοντας πράξη τη δέσμευσή της για συστηματική μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος, όσο το οικονομικό της αποτύπωμα θα συνεχίσει να μεγαλώνει, έχει ήδη θέσει σε εφαρμογή και υλοποιεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα βιωσιμότητας για το σύνολο των δραστηριοτήτων της, που περιλαμβάνει δράσεις ανακύκλωσης, αντικατάστασης των προϊόντων και υλικών συσκευασίας που χρησιμοποιεί κατά την πτήση, στα lounges ή στις εγκαταστάσεις της εταιρείας με ανακυκλώσιμα και επαναχρησιμοποιούμενα υλικά, καλύτερη αξιοποίηση των αεροσκαφών, ελαχιστοποίηση κατανάλωση νερού και ενέργειας, μείωση θορύβου κ.λπ.

Ηελληνική οικονομία παρουσίασε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της τάξης του 5,9% το 2022. Ηδη όμως παρουσιάζονται οι

πρώτες «σκιές» ως προς τη διατηρη-

σιμότητα της δυναμικής της.

Το ερώτημα, λοιπόν, που τίθεται είναι αν η οικονομική ανάπτυξη της

χώρας είναι βιώσιμη ή όχι.

Η ανάπτυξη της χώρας για να είναι βιώσιμη πρέπει να σταματήσει

να προσανατολίζεται σε πολιτικές και

πρότυπα του παρελθόντος που μας οδήγησαν στα πρόθυρα της χρεοκο-

πίας. Φαίνεται, όμως, πως παρά την

όποια αύξηση των εξαγωγών (κυρίως υπηρεσιών), συνεχίζεται η εξάρτηση της οικονομίας από τις εισαγωγές (κυρίως προϊόντων). Η συγκριτικά

μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών

έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική διεύρυνση του εμπορικού ελλείμ-

ματος, γεγονός που επιδεινώνει τη διατηρησιμότητα της οικονομικής μεγέθυνσης.

Ομοίως, η όποια αύξηση των επενδύσεων που παρατηρείται κατευθύνεται κυρίως στη διαχείριση

ακινήτων και στις χρηματοπιστωτικές

και ασφαλιστικές δραστηριότητες.

Οχι δηλαδή σε επενδύσεις που αυξάνουν τη δυναμική της οικονομίας.

Τα στοιχεία αυτά επισημαίνουν

την ανάγκη παραγωγικής αναδιάρθρωσης για την ενίσχυση της αναπτυξιακής βιωσιμότητας της χώρας μας. Αναδεικνύεται επιτακτικά η

ανάγκη για υψηλή τεχνολογική εξειδίκευση των επενδύσεων και για

κλαδική αναδιάρθρωση και διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας.

Η ανάπτυξη, επιπροσθέτως, για

να είναι βιώσιμη πρέπει να είναι συνεκτική και κοινωνικά δίκαιη. Να οδηγεί

σε ευημερία το σύνολο της κοινωνίας

και όχι μόνο ένα μικρό κομμάτι αυτής.

Σήμερα όμως δεν διαφαίνεται ού-

τε αυτό. Διότι το μέρισμα της ανάπτυ-

ξης δεν φτάνει σε όλους τους πολίτες

αλλά σε λίγους.

Οι θέσεις εργασίας που ανοίγουν

είναι επισφαλείς και σύμφωνα με την

έκθεση του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ είναι κυρίως

στον τριτογενή τομέα και σε κλάδους

που παράγουν χαμηλή προστιθέμενη

αξία, είναι χαμηλής παραγωγικότητας

και προσφέρουν χαμηλούς μισθούς.

Πράγματι, το 55% των νέων θέσε-

ων είναι μερικής απασχόλησης. Η

ανεργία των νέων και των γυναικών

εξακολουθεί να είναι από τις υψηλό-

τερες στην Ε.Ε. Οι νέοι μας δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις δαπάνες στέγασης και διαβίωσης.

Το χρέος των πολιτών (ιδιωτικό χρέος) έχει ανέλθει στο τεράστιο ποσό των 270 δισ. ευρώ.

Το 30% του πληθυσμού της χώρας

έχει διαθέσιμο εισόδημα κάτω από το

όριο της φτώχειας. Η κρίση κόστους

ζωής στη χώρα μας έχει μειώσει ση-

μαντικά την αγοραστική δύναμη και

το βιοτικό επίπεδο των πολιτών, θέ-

τοντας πολλές οικογένειες σε κίνδυνο

υλικής στέρησης.

Η διάβρωση των πραγματικών

Η όποια

αύξηση των

επενδύσεων

κατευθύνεται

κυρίως στη

διαχείριση

ακινήτων και

στις χρηματο­

πιστωτικές και

ασφαλιστικές

δραστηριότητες.

Οχι δηλαδή σε

επενδύσεις που

αυξάνουν τη

δυναμική της

οικονομίας

εισοδημάτων των πολιτών που ανή-

κουν στη μικρή και μεσαία τάξη και η

αύξηση της ανισοτήτων απειλούν την οικονομική και την κοινωνική σταθερότητα.

Είναι φανερό ότι η χώρα χρειάζεται

ένα διαφορετικό πολιτικό και οικονο-

μικό σχέδιο, το οποίο θα διασφαλίζει

μια ανάπτυξη που θα είναι συμπεριληπτική, κοινωνικά δίκαιη και ανθεκτική.

Θα αφορά όλους και όχι λίγους και θα

διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. κατέθεσε

πρόσφατα το πρόγραμμά του. Με ένα

σχέδιο για τη χώρα που έχει στο επί-

κεντρό του

την παραγωγή νέου πλούτου, την

αύξηση και τη δικαιότερη κατανο-

μή του εισοδήματος, δηλαδή μέσω

της αύξησης των θέσεων πλήρους

απασχόλησης και της ενίσχυσης των

μισθών και των αμοιβών που προέρ-

χονται από την αξιοπρεπή εργασία και

την υγιή επιχειρηματικότητα.

 Οι θέσεις εργασίας που θα δημιουργούνται θα είναι βιώσιμες, ποιοτικές, με αξιοπρεπείς αμοιβές.

 Με αποκατάσταση του θεσμού των συλλογικών συμβάσεων. Σήμερα, οι συλλογικές συμβάσεις καλύπτουν μόνο το 25% των εργαζομένων. Στόχος

πρέπει να είναι η κάλυψη τουλάχιστον του 80% των εργαζομένων της χώρας.

 Με τη δίκαιη προοδευτική φορολόγηση και τη μείωση των άδικων έμμεσων φόρων, την ελάφρυνση της φορολογίας εισοδήματος από την

εργασία και το πέρασμα του βάρους

στη φορολογία εισοδήματος από το κεφάλαιο. Η σχετικά μεγάλη αύξηση των έμμεσων φόρων κατά τη διάρκεια

της πληθωριστικής κρίσης συντήρησε

το πρόβλημα της μη προοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος της

χώρας.

 Με τη στήριξη της εγχώριας παρα-

γωγής απέναντι στη ραγδαία αύξηση των εισαγωγών.

 Με την προστασία του περιβάλλοντος μέσα από την αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου.

 Με τον δίκαιο, ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας.

Στο πλαίσιο αυτό, βασική προτεραιότητα του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. είναι να συμβάλει, μέσα από προοδευτικές πολιτικές και τομές, στην επίτευξη των στόχων της Ατζέντας 2030 του ΟΗΕ για μια βιώσιμη, συμπεριληπτική και ανθρωποκεντρική ανάπτυξη. Ετσι θα μπορέσουμε να χτίσουμε ξανά μια Ελλάδα με αξιοπρέπεια και αυτοπεποίθηση. Μια ισχυρή Ελλάδα με ανθεκτική οικονομία, διατηρήσιμη ανάπτυξη και δίκαιη κοινωνία. *Οικονομολόγος, γενικός σύμβουλος ΓΣΕΕ, υποψήφιος βουλευτής ΠΑΣΟΚΚΙΝ.ΑΛΛ. Βόρειου Τομέα Αθηνών

5+1 προοδευτικές τομές για μια βιώσιμη

Γράφει ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΟΥΠΚΟΣ*

γόνιμο & μακρύ δρόμο

της βιώσιμης ανάπτυξης,

με υπευθυνότητα και αλληλεγγύη

Ηφιλοσοφία του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, με 600 και πλέον εργαζόμενους, «Αξία για

τον Ανθρωπο, Ευθύνη για την Κοι-

νωνία», αποτυπώνει ευκρινώς

τη στρατηγική που ακολουθεί

ο Ομιλος, ο οποίος μετρά πάνω

από μισό αιώνα ζωής.

Μια στρατηγική με βασικούς

άξονες την υπευθυνότητα, την

αλληλεγγύη, το Ηθικό Επιχειρείν,

την έμφαση στην έρευνα και την

αφοσίωση στην αριστεία. Ενα

οριζόντιο Πρόγραμμα Βιώσιμης

Ανάπτυξης που στηρίζει και δίνει

πνοή στις ευπαθείς ομάδες της

κοινωνίας, στο περιβάλλον, στην έρευνα, τη νέα γενιά και στον πο-

λιτισμό.

Ο ΟΦΕΤ αποτελείται από τις φαρμακοβιομηχανίες UNI-

PHARMA και InterMed, την

εμπορική εταιρεία στην Κύπρο Pharmabelle και την πρότυπη βι-

ομηχανία εκχύλισης φαρμακευ-

τικών φυτών UniHerbo, η οποία θα λειτουργεί και ως Ινστιτούτο Μελέτης νέων επιστημόνων.

Ο Ομιλος ΟΦΕΤ έχει υιοθετήσει τα κριτήρια ESG (Envrinoment, Social, Governance) και τα πρό-

τυπα Βιώσιμης Ανάπτυξης ως

αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής του λειτουργίας, ενώ πρόσφατα εκδόθηκε ο πρώτος Απολογισμός Βιωσιμότητας.

Ο Ομιλος αυξάνει σταδιακά το κοινωνικό του αποτύπωμα, μειώνοντας παράλληλα το περιβαλλοντικό και ενεργειακό αποτύπωμα, παραμένοντας πάντα

προσηλωμένος στην ηθική και

την αποτελεσματική εταιρική δι-

ακυβέρνηση.

Ο μακρύς δρόμος της

Βιώσιμης Ανάπτυξης

Οι UNI-PHARMA & InterMed

αποτελούν μέλη του Οικουμενι-

κού Συμφώνου των Ηνωμένων

Εθνών (UN Global Compact)

έχοντας ευθυγραμμίσει τις λει-

τουργίες τους με τις διακηρυγμέ-

νες αρχές του στους τομείς των

ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των

συνθηκών εργασίας, του περι-

βάλλοντος, της καταπολέμησης

της διαφθοράς, των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Κλι-

ματικής Αλλαγής. Ειδικότερα, ο Ομιλος έχει ήδη θεσμοθετήσει τις 10 αρχές των Ηνωμένων Εθνών και τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης, προτεραιοποιώντας αυτά που εμπίπτουν στις δικές του λειτουργίες.

Πράσινος & ψηφιακός μετασχηματισμός

Ο πράσινος μετασχηματισμός ταυτόχρονα με τον ψηφιακό αποτελούν, επίσης, βασικούς άξονες για την ανάπτυξη των UNIPHARMA & InterMed.

Ο Ομιλος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη έχει λάβει ηγετική θέση στην έμπρακτη προώθηση της Βιώσιμης Ανάπτυξης αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες τόσο στην κατεύθυνση της ορθολογικής παραγωγής όσο και της εφοδιαστικής αλυσίδας στο πεδίο της Προϊοντικής Υπευθυνότητας. Οσον αφορά την Παραγωγή, υπάρχουν ώριμες προσεγγίσεις διαρκούς μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας [διαρκής ανανέωση υλικοτεχνικής υποδομής, παρακολούθηση κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας και παρέμβαση όπου απαιτείται, βελτιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση/ψύξη μέσω βιοκλιματικού σχεδιασμού εγκαταστάσεων και λειτουργία προηγμένων συστημάτων παρακολούθησης

των κτιρίων (Building Monitoring Systems)], αλλά και βέλτιστης χρήσης φυσικών πόρων, όπως είναι το νερό, το οποίο χρησιμοποιείται εκτενώς σε πληθώρα δι-

ΒράβευσητηςUNI-PHARMAαπότοΕΒΕΑγιατηνΥπεύθυνηΕπιχειρηματικότητα, παρουσίατωνΚ.ΜητσοτάκηκαιΓ.Μπρατάκου

εργασιών (βραβεία οικολογικού προϊόντος και ECO-Q awards),

ενώ παράλληλα διενεργείται

εκτεταμένη ανακύκλωση απορ-

ριμμάτων και αποβλήτων της παραγωγής. Οσον αφορά την εφοδι-

αστική αλυσίδα, ο ΟΦΕΤ εξετάζει

πώς θα μειώσει το «ανθρακικό

αποτύπωμά» του, επιλέγοντας

συσκευασίες με τη χαμηλότερη

δυνατή επιβάρυνση και μειώνο-

ντας δραστικά τη μάζα των χρησι-

μοποιούμενων υλικών.

οχυρά μας. Η επόμενη ημέρα μετά από μια σοβαρή κρίση δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά αξίζει να προσπαθήσουμε.

Δημιουργούμε προϊόντα με προστιθέμενη αξία για την κοινωνία, τη δημόσια υγεία και την οικονομία. Και είναι ακριβώς αυτή η αξία που αποτελεί το αναγκαίο “καύσιμο” για την ανάπτυξη. »Στον ΟΦΕΤ υπηρετούμε με αλληλεγγύη και ενσυναίσθηση το νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο στη μετά Covid εποχή, καθώς και το μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης, της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, της πράσινης οικονομίας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της διαρκούς ενίσχυσης της έρευνας και της νέας γενιάς.

»Στην οπτική της βιώσιμης ανάπτυξης έχει επέλθει μια μεταστροφή. Είναι σήμερα πιο σημαντικό από ποτέ για τις ελληνικές επιχειρήσεις να υιοθετήσουν την ατζέντα της βιώσιμης ανάπτυξης, καθώς βρισκόμαστε μπροστά σε νέες οικονομικές προκλήσεις, περιβαλλοντικές και ενεργειακές

Η

εμπειρία από τις διαρκείς κρίσεις

Οπως αναφέρει η πρόεδρος

και CEO του ΟΦΕΤ, φαρμακοποιός MSc, επίτιμη δρ Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, πρώτη πρόεδρος του United Nations Global Compact Network Hellas και γενική γραμματέας του Δ.Σ. του ΣΕΒ, Ιουλία Τσέτη «Βαδίζοντας σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις, η αλληλεγγύη και η υπευθυνότητα αποτελούν τα βασικά

μεταβάσεις και κοινωνικούς μετασχηματισμούς. Πλέον η βιωσιμότητα αποτελεί όχι μόνο αναγκαιότητα για πρόοδο με μακροχρόνια οφέλη για τις επιχειρήσεις, αλλά και μια ευκαιρία για δημιουργικότητα, ανάπτυξη, καθώς

και αλλαγή κουλτούρας, η οποία θα μας επιτρέψει να δούμε μακρύτερα και πιο αντικειμενικά τους στόχους μας». Οι βιομηχανίες του Ομίλου UNI-PHARMA & InterMed είναι διεθνώς

Δράσηκαθαρισμού,Δήλος2022

την Ελλάδα υπάρχει μια σαφής συσχέτιση τριών παραμέτρων: του αιολικού δυναμικού, του υψόμετρου και του δικτύου Natura. Συγκεκριμένα:

Οσο αυξάνει το υψόμετρο, αυξάνει η πιθανότητα να είμαστε σε περιοχή Natura. Συνολικά το 46% της χερσαίας επιφάνειας της χώρας με υψόμετρο άνω των 500 είναι περιοχές εντός ή πλησίον (<1 χλμ.) του δικτύου Natura.

Οσο αυξάνει το υψόμετρο, αυξάνει η πιθανότητα για καλό αιολικό δυναμικό. Για παράδειγμα, μεταξύ των περιοχών με υψόμετρο 500-1.000 μόλις το 12% έχει ταχύτητες ανέμου πάνω από 7 m/sec. Στα υψόμετρα

1.500-2.000 το ποσοστό αυτό αυξάνει σε 45%.

Οσο αυξάνει η πιθανότητα για καλό αιολικό δυναμικό, τόσο αυξάνει η πιθανότητα να βρεθούμε σε περιοχή Natura. Για παράδειγμα, στα υψόμετρα 1.500-2.000 το ποσοστό θέσεων

εντός ή πλησίον (<1 χλμ.) Natura με άνεμο πάνω από 7 m/sec είναι 82% (από 45% πανελλαδικά).

Ας μην ξεχνάμε ότι αν εγκαθιστούμε αιολικά πάρκα σε περιοχές με υψηλό αιολικό δυναμικό, παράγουμε

πιο πολλή ενέργεια με λιγότερες συνολικά ανεμογεννήτριες, με χαμηλό-

τερο κόστος για τον καταναλωτή και

μικρότερη κατάληψη εδάφους. Για

παράδειγμα, για να πετύχουμε με ένα

μέσο χερσαίο αιολικό πάρκο την ίδια

παραγωγή ενέργειας με ένα αιολικό

πάρκο σε περιοχή με άνεμο ανάλογο

του Αιγαίου, απαιτείται 1,7 φορές περισσότερη τελική κάλυψη εδάφους.

Για την ίδια παραγωγή ενέργειας ένα

φωτοβολταϊκό απαιτεί έως και 18 φορές περισσότερο έδαφος.

Aνεμογεννήτριες εντός

προστατευόμενων ζωνών

Η ανάγκη λοιπόν για αξιοποίηση

θέσεων με καλό άνεμο αλλά και για αποφυγή άλλων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (που αναπτύσσονται κυρίως σε μη ορεινές περιοχές) οδηγεί σε εγκατάσταση αιολικών πάρκων σε ορεινούς όγκους και σε περιοχές Natura.

Σήμερα (με στοιχεία τέλους του 2022), από το σύνολο των ανεμογεννητριών στην Ελλάδα:

 656 ανεμογεννήτριες (23,21%) βρίσκονται εντός Ζωνών Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) της ορνιθοπανίδας του δικτύου Natura

 άλλες 256 ανεμογεννήτριες (9,05%) βρίσκονται εντός Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά (ΣΠΠ)

που δεν ανήκουν στο δίκτυο Natura.

Από τη λειτουργία των υφιστάμε-

νων αυτών έργων προκύπτει ότι οι πραγματικές επιπτώσεις τους στην

ορνιθοπανίδα δεν έχουν καμία σχέση

με την κινδυνολογία που δημιουργεί-

ται πριν από την εγκατάστασή τους

και δεν θέτουν σε κίνδυνο το επίπεδο διατήρησης των ειδών (population

Γράφει ο ΠΑΝΑΓΙΏΤΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ*

Το καθαρότερο

περιβάλλον και

η αντιμετώπιση

της κλιματικής

αλλαγής μέσω

της μείωσης

των εκπομπών

είναι ιδιαίτερα

σημαντικά και για

την ορνιθοπανίδα

approach). Η διαπίστωση αυτή είναι

συμβατή με τη διεθνή εμπειρία. Για

αναλυτική τεκμηρίωση και βιβλιογραφία μπορείτε να επισκεφθείτε

τον ιστότοπο www.ask4wind.gr/ cons-myth05/ όπου καταγράφεται

αναλυτικά ότι σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα, ανεμογεννήτριες

και πουλιά μπορούν να συνυπάρξουν

αρμονικά και άρα είναι μύθος ότι τα πουλιά κινδυνεύουν από τις ανεμογεννήτριες.

Επιπτώσεις από τις ανεμογεννήτριες

και στάθμισή τους με το δημόσιο συμφέρον Προφανώς, όπως κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, τα αιολικά πάρκα έχουν επιπτώσεις στο τοπικό περιβάλλον. Αυτές αξιολογούνται και εάν αποδεικνύεται με βάση συγκεκριμένα και επιστημονικά δεδομένα ότι θα υπάρχουν σημαντικές αρνητικές, μη αναστρέψιμες επιπτώσεις -που δεν μπορεί να μετριαστούν ή να αντισταθμιστούν- σε κάποιο προστατευόμενο αντικείμενο υψηλής αξίας, τότε η συγκεκριμένη αίτηση θα πρέπει να απορρίπτεται. Η απόρριψη όμως δεν μπορεί να βασίζεται σε γενικές

πιθανολογήσεις που δεν υποστηρίζονται από ειδικά στοιχεία για τη συγκε-

Natura

δυσης, ούτε μπορεί να γίνεται χωρίς την εξέταση της πρότασης. Για αυτό

είναι λάθος ο ορισμός εκτεταμένων, a-priori, ζωνών αποκλεισμού μέσω

γενικών μελετών όπως είναι οι Ειδι-

κές Περιβαλλοντικές Μελέτες ή μέσω μη θεσμικών, αποσπασματικών

διαδικασιών όπως η πρωτοβουλία

για τα λεγόμενα «Απάτητα Βουνά».

Περαιτέρω, οι επιπτώσεις πρέπει

-κατά την ευρωπαϊκή νομοθεσία- να

σταθμίζονται σε σχέση με το υπέρτατο δημόσιο συμφέρον που υπηρετούν τα αιολικά πάρκα. Αυτό το συμφέρον περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

 Την ενίσχυση της εθνικής ανεξαρτησίας και της δημόσιας ασφάλειας

μέσω της ενεργειακής ανεξαρτησί-

ας και της προσέλκυσης μεγάλων

επενδύσεων σε εθνικά σημαντικές

περιοχές όπως το Αιγαίο.

 Την παροχή φθηνής ηλεκτρικής

ενέργειας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

 Τη βελτίωση της υγείας μέσω του

καθαρότερου περιβάλλοντος και

την αντιμετώπιση της κλιματικής

αλλαγής μέσω της μείωσης των εκπομπών. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημα-

ντικό και για την ορνιθοπανίδα, αφού

σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επι-

τροπή του ΟΗΕ για τη βιοποικιλότη-

τα, το 23% των απειλούμενων πτηνών πιθανόν να έχουν ήδη πληγεί από το

φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής. Χωροθέτηση

και μέτρα μετριασμού

Τα αιολικά πάρκα, λοιπόν, αποτελούν εργαλείο αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, ενώ παράλληλα προστατεύουν τη βιοποικιλότητα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να καταβάλλονται διαρκώς προσπάθειες για να ελαχιστοποιηθούν ακόμα περισσότερο οι επιπτώσεις σε τοπικό επίπεδο. Βασικά εργαλεία για αυτό είναι η ορθή χωροθέτηση και τα επαρκή μέτρα μετριασμού. Μεταξύ των τελευταίων περιλαμβάνονται τα ορνιθοραντάρ και τα συστήματα αποτροπής κρούσεων με πτηνά και αυτόματης παύσης λειτουργίας των ανεμογεννητριών όταν ένα προστατευόμενο πτηνό πλησιάζει επικίνδυνα. Τα πιο σύγχρονα από αυτά τα συστήματα βασίζονται σε αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής εκμάθησης και εξελίσσονται διαρκώς.

Η ανάλυση και τα αριθμητικά δεδομένα στα οποία στηρίζεται το άρθρο μπορούν να βρεθούν στο www. eletaen.gr/wind-natura/

*Γενικός διευθυντής Ελληνικής Επιστημονικής Ενωσης Αιολικής Ενέργειας

Βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς βιώσιμη ενέργεια δεν νοείται. Βιώσιμη ενέργεια χωρίς τεχνολογική καινοτομία δεν νοείται. Καινοτομία χωρίς έρευνα δεν προκύπτει.

Περίπου το 50% των ενεργειακών

τεχνολογιών που απαιτούνται για τη

διασφάλιση της αειφορίας βρίσκεται

στο στάδιο της έρευνας, διαδίδει ο

Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA).

Κάπως έτσι σκέφτηκε η ηγεσία

του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνεί-

ου (ΕΜΠ) το 2020 και αποφάσισε να

ανταποκριθεί στην πρόσκληση της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Καινοτομίας για τη συγχρηματοδοτούμενη ίδρυση Κέντρων Ικανοτήτων, δηλαδή τεχνοβλαστών ιδιωτικού

δικαίου, με τη συμμετοχή ερευνη-

τικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων

της αγοράς, που θα γεφυρώσουν

την απόσταση μεταξύ της πλούσιας

έρευνας των μεν και των έκδηλων αναγκών των δε.

Η πρόταση του ΕΜΠ βρήκε ανταπόκριση στη ΓΓΕΚ και έτσι ιδρύθη-

κε στα τέλη του 2021 το Ενεργειακό

Κέντρο Ικανοτήτων, με τη σύμπραξη γνωστών ονομάτων της ζωής μας, όπως η ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, γνωστή για τα προϊόντα πετρελαίου, η ΜΥΤΙΛΗ-

ΝΑΙΟΣ που κατασκευάζει υποδομές

αλλά ταυτόχρονα παράγει και διακι-

νεί ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο, η ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ που είναι συνυφασμένη με την έλευση του φυσικού αερίου στην Ελλάδα, η ΕΥΔΑΠ που φροντίζει το πόσιμο νερό

και τα απόβλητα της Αττικής, ο ΟΑΣΑ που μοχθεί για τη βελτίωση των συγκοινωνιών στο Λεκανοπέδιο, το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών με τα επιβλητικά παρατηρητήρια του

ουρανού αλλά και τις πολύ πραγματιστικές προγνώσεις του καιρού, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας που ηγείται τεχνολογικά -και όχι μόνο- της προσπάθειας της περιοχής

του να περάσει στην εποχή μετά τον λιγνίτη, αλλά και άλλες δυνατές παρουσίες της ελληνικής οικονομίας, δηλαδή το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επι-

κοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ)

του ΕΜΠ, που προσφέρει σημαντική

έρευνα στα πεδία του, η δυναμική

στον χώρο της ναυπηγικής HYDRUS

Engineering, η Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος του ομίλου Πολυχρονόπουλου και η e-Trikala, του ιδιαίτερα ενεργού Δήμου Τρικκαίων.

Το Ενεργειακό Κέντρο Ικανοτήτων (ΙΚΕ) έρχεται νέο σε ένα τοπίο

πλούσιο σε φορείς που ασχολούνται με την ενέργεια, είτε ερευνητι-

κά είτε εμπορικά και βιομηχανικά.

Είναι η πρώτη, όμως, εταιρεία, που

φέρνει τόσο κοντά την έρευνα και

την αγορά, με ορατά αποτελέσματα

ήδη ένα και κάτι έτος μετά την ίδρυ-

σή του. Οι εταίροι του μαρτυρούν

βαθιά ικανοποίηση από την εγγύ-

τητα μεταξύ τους, που προκαλούν

οι συχνές ανταλλαγές απόψεων,

Το ΕΚΙ σχεδιάζει

να αναπτυχθεί σε

αρμονία με τους

εγκαθιδρυμένους

φορείς έρευνας,

καινοτομίας

και εμπορικής

εκμετάλλευσης

της επιστήμης και

της τεχνολογίας

στον χώρο της

ενέργειας

εμπειρίας και σχεδίων, εξαιτίας των εργασιών του ΕΚΙ. Πράγματι, το ΕΚΙ συστάθηκε με ευρύ πεδίο δράσης, που περιλαμβάνει σχεδόν το σύνολο των τεχνολογικών, τεχνο-οικονομικών και ρυθμιστικών συνιστωσών της ενέργειας.

Από την κεντρική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στη μεταλιγνιτική εποχή, την αποθήκευση ενέργειας και την εξοικονόμηση ενέργειας ώς τις έξυπνες πόλεις, το περιβάλλον, τα εναλλακτικά καύσιμα και τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και καυσίμων.

Ηδη, εκπονεί οκτώ μελέτες, που καλύπτουν σχεδόν όλο το εύρος του πεδίου δράσης του, οι περισσότερες σε επίπεδο αξιολόγησης και τεχνο-οικονομικής ανάλυσης επενδύσεων τεχνολογικής αιχμής, με ενδιαφέρον για τη βιομηχανία, τις χερσαίες και θαλάσσιες μεταφορές, τις ενεργειακές και υδατικές υποδομές, τα δίκτυα φυσικού αερίου, τους παραγωγούς αιολικής και ηλιακής ενέργειας και τις έξυπνες πόλεις με ενεργειακές φιλοδοξίες. Οι μελέτες

αυτές ανακοινώθηκαν δημόσια στην

των σχετικών υπουργείων

και της ανεξάρτητης Ρυθμιστικής

Αρχής Ενέργειας, δηλαδή στην απανθρακοποίηση και στην ψηφιοποίηση

της ελληνικής οικονομίας με ταυτόχρονη καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.

Στην αισιόδοξη αυτή πρώτη φάση

της ζωής του, το ΕΚΙ σχεδιάζει να αναπτυχθεί σε αρμονία με τους εγκαθιδρυμένους φορείς έρευνας, καινοτομίας και εμπορικής εκμετάλλευσης

της επιστήμης και της τεχνολογίας

στον χώρο της ενέργειας. Θέλει να

υποβοηθήσει εκείνες τις προσπάθειες που θα φέρουν τη μεγαλύτερη

και ταχύτερη μετάβαση της Ελλάδας στη νέα ενεργειακή εποχή, για

να δημιουργηθεί έτσι η υψηλότερη

προστιθέμενη αξία στην ελληνική οικονομία από εύρωστες, καινοτόμες

και γι’ αυτό επιτυχημένες ελληνικές

επιχειρήσεις, με πολλαπλασιαστικό

ρόλο στα εισοδήματα των εργαζομέ-

νων σε αυτές και των καταναλωτών

των προϊόντων και των υπηρεσιών

τους.

Ακρογωνιαίος λίθος σε αυτή την

προσπάθεια θα σταθεί, βέβαια, η

δυνατότητα των ερευνητικών εταί-

ρων του ΕΚΙ να συμμετέχουν με

αξιώσεις στον διεθνή ερευνητικό

διάλογο για τις νέες μορφές παραγω-

γής, διακίνησης και κατανάλωσης της ενέργειας. Μόνο έτσι θα μπορέσουν οι ελληνικές επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν την εισαγόμενη τεχνολογία και τεχνογνωσία, ακόμα και αν την υιοθετήσουν με τις απαραίτητες προσαρμογές που θα βοηθήσει το ΕΚΙ να γίνουν, με εντόπιες δοκιμές-πιλότους, εγκαταστάσεις επίδειξης και υποστηρικτικές μελέτες.

Αλλωστε, ένας καίριος ρόλος του ΕΚΙ θα είναι να προσδώσει τεχνολογική σιγουριά στην όποια επενδυτική πρωτοβουλία στην ενέργεια, με αδιάβλητη ερευνητική ειλικρίνεια και απόλυτη επιχειρηματική ευαισθησία για την επιτυχία της επένδυσης προς όφελος όλων των παραγόντων της.

*Ο δρ Στέλιος Μπίκος διευθύνει την εταιρεία ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΙΚΕ (www.hecc. gr), νεοφυή τεχνοβλαστό του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Προηγουμένως, εργάστηκε στην εταιρεία φυσικού αερίου ΔΕΠΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ Α.Ε. και στη χημική βιομηχανία της Βρετανίας. Συντονίζει το Εθνικό Τεχνολογικό Βάθρο για την Αειφόρο Χημεία (www.suschem-gr.org).

Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΜΠΙΚΟΥ*

ΕΡΕΥΝΑ ΑΠΟ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΥΑΛΑ

Η ελληνική βιωσιμότητα χρειάζεται καινοτομία

Ηεστίαση στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης από πλευράς παγκόσμιων και ευρωπαϊ-

κών θεσμικών φορέων, μέσα από εκστρατείες ενημέρωσης

και επιβολής λήψης μέτρων, έχει

συντελέσει -σε μεγάλο βαθμό- ώστε

ολοένα και περισσότερες κυβερνή-

σεις να σχεδιάζουν και να υλοποιούν

πολιτικές προς την κατεύθυνση της

βιώσιμης ανάπτυξης και τη διασφά-

λιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής.

Αρκούν όμως

τα παραπάνω;

Σε πρόσφατη έκθεση (2022) της

Διακυβερνητικής Επιτροπής για την

Αλλαγή του Κλίματος των Ηνωμέ-

νων Εθνών, επισημαίνεται ότι το

μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για

την κλιματική αλλαγή το φέρουν οι

πόλεις και τα μεγάλα αστικά κέντρα. Η υποβάθμιση του αστικού περι-

βάλλοντος αποτελεί μια μακροχρό-

νια πρόκληση και ενδεχομένως το

μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα. Οι σοβαρές ελλείψεις που

καταγράφονται σε πολλές πόλεις σε

ελεύθερους χώρους, όπως πάρκα

και πεζόδρομοι, η πυκνή δόμηση, ο μη ολοκληρωμένος σχεδιασμός

αστικών υποδομών (δημοτικοί χώροι στάθμευσης), η τεράστια κατανάλωση ενέργειας κτιρίων, υποδομών, δικτύων και μεταφορών, η διαχείριση των απορριμμάτων αποτελούν μερικά μόνο από τα προβλήματα που συναντούμε οι περισσότεροι από εμάς στην καθημερινότητά μας.

Οπως έχει επισημάνει ο καθηγη-

τής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιστη-

μονικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής

Ενωσης για την Κλιματική Αλλαγή, Κωνσταντίνος Καρτάλης, στην Αθήνα το 68% των εκπομπών αερίων του

θερμοκηπίου είναι από τα κτίρια ενώ το 21% από τις οδικές μεταφορές.

Ποιος από εμάς όμως δεν ονειρεύεται, για τον εαυτό του και τα παιδιά του, μια καθαρή πόλη με λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα, περισσότερους χώρους πρασίνου, ολο-

κληρωμένο σύστημα διαχείρισης

αποβλήτων, δόμηση με σεβασμό

στο περιβάλλον, επαρκές (δια)δημοτικό συγκοινωνιακό δίκτυο κοκ.;

Το ερώτημα λοιπόν είναι: Πώς

μπορούν τα μεγάλα αστικά κέντρα

από μέρος του προβλήματος να γί-

νουν μέρος της λύσης;

Είναι θετικό ότι τα τελευταία χρόνια πολλοί αυτοδιοικητικοί φορείς

λαμβάνουν μέτρα για περισσότερο

βιώσιμες πόλεις αξιοποιώντας χρη-

ματοδοτικά εργαλεία και προγράμ-

ματα, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο

Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Πράσινο Ταμείο, ΕΣΠΑ κ.ά.

Ενδεικτικά αξίζει να αναφερθεί

η συμμετοχή του Δήμου Κηφισιάς

στο πρόγραμμα SPARCS, το οποίο

έχει στόχο τη δημιουργία ενός αει-

φόρου δικτύου έξυπνων πόλεων,

θετικής βιώσιμης ενέργειας και

πόλεις για

μηδενικού άνθρακα, καθώς και η πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής για διαχείριση οικοδομικών αποβλήτων και βιοαποβλήτων, η δημιουργία νέου χώρου αναψυχής από τον Δήμο Χολαργού-Παπάγου, το Κτήμα ΦΙΞ, ένας χώρος 27 στρεμμάτων πρασίνου στον Δήμο Ηρακλείου Αττικής, το Αλσος της Νέας Φιλαδέλφειας, η ενεργειακή αναβάθμιση του δημαρχείου του Δήμου Φιλοθέης-Ψυχικού κ.ά.

Σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης θα

μπορούσαν επιπρόσθετα να διαδραματίσουν ευρύτερες συνέργειες μεταξύ δήμων ακολουθώντας

το παράδειγμα του Συνδέσμου για

τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Πόλεων (ΣΒΑΠ) στον οποίο συμμετέχουν

δήμοι του Βόρειου και Βορειοανατολικού Τομέα της Αττικής. Επίσης, η ανταλλαγή καλών πρακτικών και η

διερεύνηση συνεργασιών μέσω της

Κεντρικής Ενωσης Δήμων της Ελλάδας, η αξιοποίηση νέων τεχνολογικών εργαλείων και φυσικά η ενδυνάμωση της τοπικής κοινωνίας των

Χρειάζεται ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης ώστε να γίνει πιο ομαλή η μετάβαση στις «έξυπνες πόλεις» που αφορούν έναν νέο τρόπο αστικής διακυβέρνησης και διαχείρισης μέσω συμπράξεων τοπικών αρχών, επιχειρήσεων και κοινωνίας με κοινό

πολιτών, ώστε να γίνουν συμμέτοχοι και αρωγοί μιας μεγάλης προσπάθειας με στόχο την αναβάθμιση του αστικού περιβάλλοντος.

Πρωτίστως όμως χρειάζεται ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης ώστε να γίνει πιο ομαλή η μετάβαση στις «έξυπνες πόλεις» που αφορούν έναν νέο τρόπο αστικής διακυβέρνησης

και διαχείρισης μέσω συμπράξεων τοπικών αρχών, επιχειρήσεων και κοινωνίας με κοινό παρονομαστή τη βιώσιμη αστική κινητικότητα, τις βιώσιμες γειτονιές, το βιώσιμο δομημένο περιβάλλον. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζονται βούληση, ευρύτερες συνεργασίες και σχεδιασμός μακροπρόθεσμης στρατηγικής.

*Η Κατερίνα Μπατζελή είναι πρ. υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και πρ. ευρωβουλευτής, υποψ. βουλευτής Β1 Αθηνών ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΜΠΑΤΖΕΛΗ*

καλύτερη ποιότητα ζωής

ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Το στοίχημα της ηλεκτροκίνησης

αγορά της ηλεκτροκίνησης επιδεικνύει και

στη χώρα μας ραγδαία

ανάπτυξη, δημιουργώντας τις βάσεις για σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες και

τη δημιουργία τοπικής προστιθέμε-

νης αξίας και νέων θέσεων εργασίας.

Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση

δεν επηρεάζει μόνο τις αυτοκινητοβιομηχανίες, αλλά συμπαρασύρει

και δημιουργεί κρίσιμες αλλαγές

γενικότερα στον κλάδο των μεταφορών, επηρεάζει τις εμπλεκόμε-

νες επιχειρήσεις και μεταβάλλει τις

απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες

και ικανότητες για τις ειδικότητες

που σχετίζονται ή αλληλεπιδρούν

με τον κλάδο αυτόν.

Καθώς ο αριθμός και η χρήση των ηλεκτροκίνητων οχημάτων αυξάνει,

η ανάγκη για καταρτισμένους και πιστοποιημένους ειδικούς της ηλεκτροκίνησης εκτοξεύεται. Ειδικά οι

μικρές επιχειρήσεις του κλάδου θα βρεθούν σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση

σε περίπτωση που υπάρξει έλλειψη σε κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό.

Για να αντιμετωπίσει ο κλάδος του αυτοκινήτου -και συνεπώς και

το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο- αυτήν

την πρόκληση, προτείνουμε να αξι-

οποιηθούν τα εργαλεία χρηματοδό-

τησης που προσφέρει το νέο ΕΣΠΑ

2021-2027 και πιο συγκεκριμένα το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα»

του υπουργείου Ανάπτυξης.

Οι αναπτυξιακές προκλήσεις, που αναδεικνύονται τόσο από το

Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και

το Κλίμα (ΕΣΕΚ) όσο και από το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα 20212027», το οποίο αποτελεί το εργαλείο

υλοποίησης της Εθνικής Εξυπνης Εξειδίκευσης (ΕΣΕΕ), οδηγούν σε

ένα μοντέλο κυκλικής και πράσινης

ανάπτυξης. Το μοντέλο αυτό ευνοεί τη μετάβαση σε ένα πρότυπο που καθοδηγείται από την τεχνολογική

εξέλιξη, την προστασία από την κλιματική αλλαγή και την οικονομία της γνώσης.

Ο τομέας των μεταφορών είναι πρωτεύων τομέας στην προσπά-

θεια αυτή, που συνδυάζει τεχνολογική καινοτομία και περιβαλλοντική

προστασία, καθώς μέχρι σήμερα

παράγει μεγάλες ποσότητες ρύπων

και αερίων που επιτείνουν το φαινό-

μενο του θερμοκηπίου και επιβρα-

δύνει τη μετάβαση στο νέο αναπτυ-

ξιακό πρότυπο. Καθώς η ανάγκη

για «καθαρές» μεταφορές έχει γί-

νει ευρέως αποδεκτή και επίσημη

ευρωπαϊκή και εθνική στρατηγική επιλογή, καθίσταται επιτακτική η

Παρά την καθυστέρηση

που παρατηρείται, η αγορά της ηλεκτροκίνησης

και στην

Ελλάδα δείχνει ενθαρρυντικά

σημάδια

ανάπτυξης, δημιουργώντας

τις βάσεις για

σημαντικές

ευκαιρίες σε

επενδύσεις, στη δημιουργία

τοπικής

προστιθέμενης

αξίας και νέων

θέσεων εργασίας

αξιοποίηση της ηλεκτροκίνησης, με σύμμαχο τη συνεχή τεχνολογική ανάπτυξη. Σύμφωνα και με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος («Transport and environment report 2021, Decarbonising road transport — the role of vehicles, fuels and transport demand», Report 02/2022), όσον αφορά το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και της ποιότητας του αέρα, τα ηλεκτρικά οχήματα είναι σαφώς προτιμότερα σε σχέση με αυτά που καταναλώνουν ορυκτά καύσιμα. Η βασική προσέγγιση είναι να χρησιμοποιείται ηλεκτρισμός, παραγόμενος μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, αντί για ορυκτά καύσιμα, ώστε να περιοριστεί ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος και να ανακοπεί η κλιματική αλλαγή. Καθώς η βαρύτητα της ηλεκτροκίνησης συνεχώς αυξάνεται, διαδραματίζει ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στις οικονομίες των κρατών, δημιουργώντας την απαίτηση για χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλο τον κόσμο, σε νέα αντικείμενα και ειδικότητες.

Στην Ελλάδα παρατηρείται σχετική καθυστέρηση στην προετοιμασία για τη νέα αυτή εποχή. Εντούτοις, παρά την καθυστέρηση αυτή, η αγορά της ηλεκτροκίνησης και στην Ελλάδα δείχνει ενθαρρυντικά

δια ανάπτυξης, δημιουργώντας τις βάσεις για σημαντικές ευκαιρίες σε επενδύσεις, στη δημιουργία τοπικής προστιθέμενης αξίας και νέων

θέσεων εργασίας. Η πανελλαδική

ανάπτυξη δικτύου σταθμών επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων θα παρέχει επίσης σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες και νέες

θέσεις εργασίας για πλήθος διαφορετικών ειδικοτήτων.

Παράλληλα, δημιουργούνται ευ-

νοϊκές συνθήκες για την έρευνα και

την ανάπτυξη στο πεδίο αυτό, αλλά

και για την άνθηση της εγχώριας βιομηχανίας κατασκευής εξαρτημάτων.

Μία από τις πλέον κρίσιμες παραμέτρους αφορά την προετοιμασία των

εμπλεκόμενων επιχειρήσεων, τόσο

σε επίπεδο εξοπλισμού όσο κυρίως

σε επίπεδο εκπαιδευμένου προσωπικού. Το 2022, δημοσιοποιήθηκε

η Κοινή Υπουργική Απόφαση με τις προδιαγραφές σύγχρονων συνεργείων. Η πολιτεία ωστόσο θα πρέπει άμεσα να εκπονήσει σχέδιο για να

δώσει κίνητρα μέσω επιδοτήσεων

ή φορολογικά, προκειμένου οι ιδιοκτήτες των συνεργείων να «περάσουν» επενδύοντας στην εποχή της ηλεκτροκίνησης.

Πέρα από τα συνεργεία, σταδι-

ακά και τα πρατήρια καυσίμων δεν

θα μπορούν να συνεχίσουν να λει-

τουργούν με τον ίδιο τρόπο στο πλαίσιο ενός πλήρους εξηλεκτρισμού ή

ακόμα και μικτού συστήματος μεταφορών. Θα πρέπει να μετατραπούν από πρατήρια καυσίμων σε σημεία ανεφοδιασμού, τα οποία θα συνδυάζουν τις κλασικές θέσεις παροχής υγρών καυσίμων, υγραερίου και φυσικού αερίου με θέσεις διαφόρων τύπων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, θέσεις ανταλλαγής μπαταριών (battery swapping), τοπικό δίκτυο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που θα τροφοδοτεί τις ενεργειακές ανάγκες και τη φόρτιση των μπαταριών, αλλά και ειδικούς χώρους αναμονής, όπου οι οδηγοί θα μπορούν να κάνουν άλλες δραστηριότητες περιμένοντας τη φόρτιση του ηλεκτρικού τους οχήματος.

Την ώρα που στην παρούσα συγκυρία βιώνουμε τις συνέπειες της μεγαλύτερης ενεργειακής κρίσης που έχει ξεσπάσει, οι οποίες πολλαπλασιάστηκαν μετά τον πρόσφατο πόλεμο, είναι απαραίτητο να αποδεχτούμε τη νέα πραγματικότητα και τη στροφή της αυτοκινητοβιομηχανίας στην παραγωγή ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.

Μέριμνα και μέλημα της πολιτείας πρέπει όμως να είναι η στήριξη κλάδων και επιχειρήσεων που θα κληθούν να σηκώσουν το βάρος της προσαρμογής στις νέες απαιτήσεις.

*Πρόεδρος ΒΕΑ

Του ΠΑΥΛΟΥ ΡΑΒΑΝΗ*