ΕΦΣΥΝ ΚΡΑΣΙ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2024

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Γυναίκες

οινοποιοί

Θεοδώρα Ρούβαλη

«Γηγενείς ποικιλίες και κρασιά terroir

ενδιαφέρουν τις διεθνείς αγορές»

Ηλιάνα Μαλίχιν

«Πρέπει να δούμε ολιστικά

την πρωτογενή παραγωγή»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ

Σωτήρης Μανιάτης

ΔΙΕΥΘΥΝΤΉΣ ΣΥΝΤΑΞΉΣ

Γιάννης Κιμπουρόπουλος

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ

ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ

Τάσος Παππάς

ΕΜΠΟΡΙΚΉ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ

Λήδα Θωμάκου

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΝΤΥΠΟΥ

Βάση Παναγοπούλου

ΚΕΙΜΕΝΑ

Βασιλική Γραμματικογιάννη

Σταύρος Μαλαγκονιάρης

Στελίνα Μαργαριτίδου

Βάση Παναγοπούλου

Δημήτρης Σταθόπουλος

ART DIRECTOR

Λουίζα Καραγεωργίου

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

Στέφανος Γούλατης

Περιεχόμενα

4

Τα «δυνατά χαρτιά» των ελληνικών

κρασιών στον διεθνή ανταγωνισμό

6

«Υπάρχει αλλαγή στις γευστικές απαιτήσεις»

8

«Γηγενείς ποικιλίες

και κρασιά terroir ενδιαφέρουν

τις διεθνείς αγορές»

14

«Πρέπει να δούμε ολιστικά την πρωτογενή παραγωγή»

20

Τα Ασύρτικα της Ελλάδας

26 Η Μαυροδάφνη ξανά στο τραπέζι μας

30

Το κρασί έβαλε τα καινούργια του

34

«Πεποίθησή μας, η φιλοσοφία της μηδενικής παρέμβασης»

37

«Η πολιτεία οφείλει να στηρίξει θεσμικά και οικονομικά την αμπελοκαλλιέργεια»

H

άγρια αλλά

µαγευτική φύση

του θηρίου

αιχµαλωτίζεται

σε ένα κοµψό, καλοκαιρινό rosé

Η νέα γενιά

Ρουσσάκης

αμπελοκαλλιεργητών-οινοποιών, με «όπλο» την επιστημονική

γνώση αλλά και την παράδοση,

αξιοποιεί τα «δυνατά χαρτιά» των ελληνικών κρασιών και διεκδικεί

επάξια όλο και μεγαλύτερο

μερίδιο στην παγκόσμια αγορά.

Ο Ηλίας Ρουσσάκης ανήκει

σε αυτή τη γενιά και με

εξειδικευμένες σπουδές ασκεί το επάγγελμα του αμπελουργούοινολόγου, που το χαρακτηρίζει

«γοητευτικό διότι φέρνει τον

άνθρωπο σε επαφή

με τη φύση και τη δημιουργία»

«δυνατά χαρτιά»

των ελληνικών κρασιών στον διεθνή ανταγωνισμό

«Τ

ον Φλεβάρη βλέπεις μπροστά σου ένα κούτσουρο και

σε 7-8 μήνες έχεις μπροστά σου το απόσταγμα

του καρπού» λέει ο αμπελουργός-οινολόγος Ηλίας

Ρουσσάκης ξεκινώντας τη συζήτησή μας για την αναπτυσσόμενη ελληνική οινική βιομηχανία, τα «δυνατά χαρτιά» των ελληνικών κρασιών, το μοντέλο των ελληνικών οινοποιητικών επιχειρήσεων και τις προωθητικές κινήσεις που μπορούν να γίνουν για το ελληνικό κρασί. «Ομως, όπως όλα τα επαγγέλματα που εξαρτώνται από τη φύση, είναι επάγγελμα δύσκολο, καθώς ο άνθρωπος είναι εκτεθειμένος στις ετήσιες μεταβολές του κλίματος, πολύ περισσότερο τώρα που το κλίμα παρουσιάζει ακραίες μεταβολές με πλημμύρες ή ξηρασίες. Παρ' όλες τις δυσκολίες όμως, τα τελευταία χρόνια πολλοί νέοι, με πανεπιστημιακές σπουδές, ξεκίνησαν την ενασχόλησή τους στον κλάδο, δραστηριοποιούμενοι περισσότερο με την οινοποίηση, που είναι λιγότερο εκτεθειμένη σε καταστροφές απ’ ό,τι η αμπελοκαλλιέργεια. Πάντως σε αντίθεση με τα παλαιότερα χρόνια οι δύο δραστηριότητες είναι πλέον περισσότερο αλληλένδετες, καθώς πολλοί που έχουν κάποιες καλλιέργειες αναπτύσσονται και στην οινοποιία», καταθέτει και συνεχίζει λέγοντας: «Σε πολλές περιπτώσεις οι νέοι ακολουθούν την οικογενειακή παράδοση και έτσι "παντρεύουν" τη γνώση με την εμπειρία. Ο συνδυασμός εμπειρίας και επιστημονικής γνώσης μπορούν

να αναπτύξουν περισσότερο το προϊόν. Να διευκρινίσω όμως ότι οι νέοι δεν ακολουθούν το μοντέλο του οικονομικού τεχνοκράτη, αλλά υποστηρίζουν ένα μοντέλο για την αειφόρο ανάπτυξη ανθρώπου και φύσης». Με αυτές τις πρώτες κουβέντες ανοίξαμε την πόρτα μιας πιο βαθιάς ενημέρωσής μας.

Είναι όμως βιώσιμη η αμπελουργία; Τι θεωρείτε ότι απαιτεί το μέλλον; Βιολογικές ή βιοδυναμικές καλλιέργειες αμπελώνων; Οινοποίηση με χαμηλή περιεκτικότητα σε θειώδη; Η ελληνική αμπελουργία είναι βιώσιμη όσο και η ελληνική γεωργία. Δεν διαχωρίζονται. Η ελληνική αμπελουργία

έχει από πίσω της την οινική βιομηχανία, τη μεταποιητική δραστηριότητα, που

την έχει ανάγκη, και σίγουρα όποια πρα-

κτική, όπως η βιολογική ή η βιοδυναμι-

κή καλλιέργεια, συμβάλλει στην αειφο-

ρία της αμπελουργίας είναι ευπρόσδεκτη.

Να μην ξεχνάμε ότι η αμπελουργία είναι

μια υψηλής έντασης καλλιέργεια για αυτό

όποια πρακτική μπορεί να την «ελαφρύνει», ειδικά η μείωση της χρήσης χημικών

που επιβαρύνουν το περιβάλλον, είναι ευπρόσδεκτη.

Σε ό,τι αφορά τα οινοποιεία, του καθενός το κρασί δεν έχει να κάνει με το είδος της καλλιέργειας, έχει να κάνει με την προσωπική αντίληψη του οινοπαραγωγού για την ποιότητα και την έκφραση του προϊόντος του και κατά δεύτερο λόγο σε ποια αγορά στοχεύει να το τοποθετήσει, διότι υπάρχουν εξειδικευμένες αγορές όπως π.χ. η αγορά για «βίγκαν», για το natural κρασί κ.ο.κ. Τη δεκαετία του 1990

έγινε, έστω και καθυστερημένα, στην ελληνική οινική βιομηχανία μια «επανάσταση» σε σχέση με τα εμφιαλωμένα κρασιά, που έδωσε ώθηση στο προϊόν, άνοιξε νέες

αγορές και δημιούργησε θέσεις εργασίας. Η ώθηση αυτή αποτυπώνεται στο γεγονός ότι από περίπου 300 οινοποιεία που υπήρχαν πανελλαδικά τη δεκαετία του 1990 έχουν φτάσει σε περίπου 1.000.

Βέβαια κυριαρχούν οι μικρές μονάδες. Το μοντέλο προσωποποιημένη-οικογενειακή επιχείρηση, που κυριαρχεί στη χώρα μας αλλά και πανευρωπαϊκά, αποδεικνύεται επιτυχημένο καθώς μπορεί να εστιάζει ευκολότερα στην ποιότητα. Στην Ελλάδα ευνοείται αυτό το μοντέλο αφενός διότι οι κλήροι, τα χωράφια, είναι μικρά

και αφετέρου λόγω του γεωγραφικού ανάγλυφου, καθώς εμείς δεν έχουμε μεγάλες κοιλάδες κ.λπ. Ετσι αυτό το μοντέλο υπάρχει και σε περιοχές με παράδοση στο κρασί (προϊόντα ΠΟΠ ή ΠΓΕ) και σε άλλες με μικρότερη παράδοση.

Δεδομένου ότι κυριαρχούν οι μικρές μονάδες, οι μεταξύ τους συνέργειες θα βοηθούσαν;

Σίγουρα οι συνέργειες βοηθάνε σε επίπεδο προβολής των προϊόντων, εμπορι-

κά και σε επίπεδο διατήρησης του πρωτο-

γενούς δυναμικού διότι ακόμα και ο υγιής ανταγωνισμός είναι μια μορφή συνέργειας.

Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ελληνικών κρασιών που τα βοηθά να ξεχωρίζουν στην αγορά διεθνώς;

α. Οι ελληνικές ποικιλίες σταφυλιών και

η επένδυση στην εξερεύνηση νέων ποικιλιών. Η Ελλάδα έχει γίνει γνωστή για

τις δικές της ποικιλίες, το «Ασύρτικο», το «Ξινόμαυρο» και άλλες και όχι όπως άλ-

λες χώρες από την ανάπτυξη ξένων σε

αυτές ποικιλιών. Παράλληλα ερευνούμε

και νέες ποικιλίες και κάθε χρόνο έχουμε

2-3 καινούργιες σε διάφορα μέρη, όπως

η Λευκάδα, η Κεφαλονιά, η Ηπειρος κ.α.,

πράγμα που δεν μπορούν να το υποστηρί-

ξουν πολλές χώρες.

β. Η Ελλάδα έχει πολλές διαφορετικές

αμπελουργικές ζώνες. Για παράδειγμα

είναι άλλα τα οικοσυστήματα στα νησιά

όπως οι Κυκλάδες και η Κρήτη και άλλα

στην ηπειρωτική ορεινή χώρα, όπως π.χ.

στην Αρκαδία.

γ. Η στοχευμένη τοποθέτηση των προϊόντων. Το ελληνικό κρασί δεν εμπίπτει στην

κατηγορία του φτηνού κρασιού, είναι μεσαίας κατηγορίας τιμολογιακά. Γι' αυτό η τοποθέτησή του γίνεται όχι βάσει ποσοτήτων ή τιμών.

Υπάρχουν επίσης, περιοχές, όπως η Σαντορίνη, που έχουν και άλλες ιδιαιτερότητες και αυτό «φαίνεται» και στο κρασί τους.

Τι πρέπει να γίνει όμως για να προωθηθούν περισσότερο στη διεθνή αγορά τα ελληνικά κρασιά;

● Να υπάρχει κρατική στήριξη. Να αποφασίσει το κράτος ότι το ελληνικό κρασί

είναι ένα προϊόν που αξίζει να επενδύσει. Γίνονται βήματα, αλλά όχι όσα χρειάζονται. Πρέπει να υπάρξει χρηματοδότηση και στρατηγικό πλάνο για το πού θα στοχεύσει, κοινά και αγορές.

● Η προσωπική παρουσία. Η πράξη έχει αποδείξει ότι η προσωπική παρουσία στις αγορές φτιάχνει δεσμούς αισθητικής με τον καταναλωτή και έχει αδιαμφισβήτητη αξία. Παρότι η Ελλάδα έχει μεγάλη ιστορία στον χώρο του κρασιού, μπήκε πολύ πρόσφατα στον παγκόσμιο οινοποιητικό χάρτη και καθώς το μοντέλο είναι προσωποκεντρικό έχει μεγάλη σημασία η προσωπική επαφή.

● Ο οινοτουρισμός είναι ακόμη ένα ιδιαίτερα θετικό στοιχείο για την προώθηση του κρασιού, που αποδείχτηκε ότι σε πολλά μέρη, όχι μόνο τουριστικά όπως η Σαντορίνη, βοηθάει στην ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και δημιουργεί εν δυνάμει πελάτες αλλά και τη διάχυση της γνώσης για το κρασί σε όλο το φάσμα των εμπλεκόμενων με την κατανάλωση του κρασιού. Σήμερα σε εστιατόρια, κάβες, ξενοδοχεία, σε όλο το φάσμα της HORECA (ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφετέριες) υπάρχει γνώση γύρω

από το κρασί και γίνονται καλές προτάσεις προς τους πελάτες, γεγονός που ευνοεί την προώθηση του προϊόντος.

ΗΛΙΑΣ ΡΟΥΣΣΑΚΗΣ

Αν και γέννημα θρέμμα Πειραιώτης, λόγω της αγάπης του προς τη φύση και της «γνωριμίας» του με τα αμπέλια αποφάσισε από μικρός ότι θα ασχοληθεί επαγγελματικά σε αυτόν τον χώρο. Ετσι μετά το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, απ’ όπου πήρε πτυχίο με ειδίκευση στην αμπελουργία, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην οινοποιία σε Πανεπιστήμια του Μπορντό και του Μονπελιέ στη Γαλλία και έχοντας εργαστεί σε πολλά οινοποιεία των Κυκλάδων εξειδικεύτηκε στα κρασιά της νότιας Ελλάδας.

Η Σαντορίνη είναι παγκόσμιο αμπελοτόπι λόγω των ιδιαιτεροτήτων της. Το μόνο μέρος από το οποίο το κρασί δεν φεύγει ως ελληνικό, αλλά ως «σαντορινιό». Η μεγάλη ιδιαιτερότητά του οφείλεται στο ηφαίστειο και έχει να κάνει με τα εδάφη. Από εκεί και πέρα καθοριστικό ρόλο παίζει το κλίμα και η αμπελουργική τεχνική και πάνω απ' όλα ο άνθρωπος, καθώς αυτός ο τόπος βάσισε εδώ και 2.000 χρόνια την οικονομία του στην καλλιέργεια του αμπελιού.

Αρης Σκλαβενίτης

«Υπάρχει αλλαγή στις γευστικές

απαιτήσεις»

Της Στελίνας Μαργαριτίδου

Συναντήσαμε και μιλήσαμε για τις νέες τάσεις στην

οινική αγορά με τον Αρη

Σκλαβενίτη –πολυβραβευμένος ως ο καλύτερος Ελληνας Sommelier μετά τον τελευταίο διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ενωσης Οινοχόων και

μιες. Για να διατηρήσουν την

ποιότητα του κρασιού τους,

οι παραγωγοί ανεβαίνουν όλο

και ψηλότερα και επιλέγουν

να καλλιεργήσουν άλλες ποι-

κιλίες. Η κλιματική αλλαγή

δηλαδή οδηγεί τους παραγω-

γούς σε άλλες ποικιλίες και σε

μεγαλύτερα υψόμετρα.

Υπάρχει όμως και αλλαγή

τό και έρχεται κι εδώ», κατέληξε ο Αρης Σκλαβενίτης.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν στις 31 Μαρτίου και την 1η Απριλίου στη ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη περισσότερα

ϊόντα και Ελληνες παραγωγοί, κρασιά vegan, βιοδυναμικής, βιολογικής καλλιέργειας, ήπιας ή μηδενικής παρέμβασης (ισχύουν και οι δύο όροι), ενώ παράλληλα συζητήθηκε η σχέση του σύγχρονου bartender/mixologist με το ελληνικό κρασί και παρουσιάστηκαν coctails βασισμένα στο κρασί. ΤΑΣΕΙΣ

Advanced Master Sommelier–

στο Thessaloniki Wine Show 2024 όπου συμμετείχε και παρουσίασε τα 25 κορυφαία κρασιά που τον εντυπωσίασαν το 2023. Τι μάθαμε; «Το φυσικό κρασί είναι μια τάση που επικρατεί διεθνώς, αλλά εξελίσσεται σε ανάγκη για τις εταιρείες. Η κλιματική αλλαγή και η διεθνής αγορά δίνουν τον… τόνο. Για παράδειγμα, έχουν ξεκινήσει πολλοί οινοποιοί να εμφιαλώνουν σε πιο ελαφρές φιάλες. Οι προδιαγραφές για εξαγωγές στο εξωτερικό ορίζουν

ένα ανώτατο όριο βάρους φιάλης. Οι Ελληνες παραγωγοί

δεν είναι άπειροι, το αντίθετο. Διαπιστώνουν ότι ο τρύγος

μεταφέρεται νωρίτερα, ότι

οι βροχές είναι λιγότερες και

όταν συμβαίνουν έχουν μεγαλύτερη ένταση και είναι επιζή-

στις γευστικές απαιτήσεις. Δι-

απιστώνεται μια γενικότερη

απαίτηση της αγοράς για χα-

μηλότερων βαθμών αλκοόλ,

για πιο φινετσάτα κρασιά με

λιγότερο αλκοόλ.

Οι καταναλωτές αναζητούν

λιγότερους βαθμούς γιατί οι

μεγαλύτεροι βαθμοί αλκοόλ

σημαίνουν και περισσότερες

θερμίδες. Η τάση για χαμη-

λόβαθμα και πιο ροζέ κρασιά

ήρθε για να μείνει. Διεθνώς τα

ροζέ κερδίζουν έδαφος όπως

και τα low alcohol ή τα no alcohol aperitifs. Στην Ελλά-

δα δεν είμαστε συνηθισμένοι

στα μεσημεριανά ή απογευ-

ματινά aperitif κρασιού γιατί

δεν έχουμε παράδοση στους

αφρώδεις οίνους, γι’ αυτό και

τα cocktails με aperitifs και

αφρώδη κρασιά δεν είναι διαδεδομένα. Στη Γαλλία και την

Ιταλία υπάρχει αυτή η κουλ-

τούρα στο κρασί και το φαγη-

από 130 καταξιωμένα οινοποιεία, boutique wineries και δίκτυα διανομής με κρασιά του ελληνικού και του διεθνούς αμπελώνα, καινοτόμα προ-

Οι mixologist προτείνουν!

Εκτός από τις εκατοντάδες ετικέτες των καλύτερων ελληνικών κρασιών που μπορούσε να δοκιμάσει κανείς στο διήμερο Wine Show στη Θεσσαλονίκη, συνδυασμένα μάλιστα με μαύρο κρεμώδες τυρί από άνθρακα και λεμόνι ή τυρί αναμεμειγμένο με ξηρούς καρπούς και σύκο (dacristo) ή trikalinos Αυγοτάραχο & Trikalinos Golden Age Boltarga (Trikalinos Grey Mullet Bottarga), ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν τα cocktails με βάση το κρασί που πρότειναν mixologist από γνωστά bar & restaurant της Θεσσαλονίκης, όπως το:

● Field Hill με Gin Marconi 42 by Genka 1877, Κτήμα Δύο Υψη Dialogos Λευκός, Timur Berry, Jasmin Syrup και Champagne Acids. Το cocktail αυτό βασίζεται στην αρμονία καθώς το γιασεμί και το βατόμουρο του Νεπάλ ισορροπούν τα οξέα της σαμπάνιας και το γιασεμί δίνει επιπλέον άρωμα.

● Το Garden of Eden που συνδυάζει θαυμάσια την τεκίλα με το κρασί: Κτήμα Βιβλία Χώρα, Rose, Syrah, Tequila, Crystal, Casa Noble 100% Agave by Genka 1877 Vermouth Λευκό, Grapefruit & rosemary Soda.

Με τον σύντροφό της, Αntonio Ruiz Pañego, επίσης οινολόγο, ανέλαβαν τη συνέχεια του οικογενειακού οινοποιείου Ρούβαλη

«Γηγενείς

Της Βάσης Παναγοπούλου

Η Θεοδώρα Ρούβαλη, πολύ

νέα, ανέλαβε να συνεχίσει

την ξεχωριστή πορεία του

Οινοποιείου Ρούβαλη που

έχει δώσει το πρωτοποριακό

του στίγμα από τη δεκαετία

του 1990 κατασκευάζοντας

ένα πρότυπο βαρυτικό

οινοποιείο, στην καρδιά της

Αιγιάλειας, μιας ιδιαίτερης

σημασίας αμπελουργική

ζώνη της Ελλάδας.

Βιολογική καλλιέργεια,

ορεινοί αμπελώνες και

η δημιουργία της ξηρής

εκδοχής της Μαυροδάφνης

με την Τσιγκέλω που δρέπει

δάφνες, είναι μερικά στοιχεία

που συνθέτουν την εικόνα

αυτής της δραστήριας και

αξιόλογης οινολόγου.

Θέλετε να μας μιλήσετε για τη διαδρομή σας μέχρι να αναλάβετε τα πρωτεία στο οινοποιείο σας; Σπούδασα Οινολογία στην Αθήνα και

στη Βαλένθια της Ισπανίας. Πολύ σύ-

ντομα τα ερεθίσματα της Ισπανίας και ο

πολυπολιτισμικός χαρακτήρας του κρα-

σιού με ώθησαν να φύγω για κάποια χρόνια. Ετσι, αφού τελείωσα την πρα-

κτική μου στο αγαπημένο Κτήμα Μερ-

κούρη, δούλεψα στη Χιλή, τη Νέα Ζηλανδία, το Μπορντό, τη Βουργουνδία

και την Αλσατία, πάντα στον τομέα της παραγωγής. Παράλληλα, όταν ένιω-

σα -και βιωματικά πια- ότι τα μεγάλα

κρασιά ξεκινούν από το αμπέλι, έκανα το μεταπτυχιακό «Αμπελουργία και Terroir» στην Ντιζόν. Σε αυτή τη διαδρομή γνώρισα και τον σύντροφό μου, Αntonio Ruiz Pañego, επίσης οινολόγο με αντίστοιχη εμπειρία και έτσι επιστρέψαμε στην Ελλάδα και αναλάβαμε μαζί τη συνέχεια του οικογενειακού οινοποιείου.

Τι διδαχτήκατε και τι κρατάτε σαν οδηγό (αν έχετε επιλέξει κάτι) από την εμπειρία σας στα οινοποιεία του εξωτερικού;

Σε αυτό το ταξίδι, είχα την τύχη να βρεθώ σε σημαντικά οινοποιεία του κόσμου (Clos de Tart, Chateaux Margaux,

Clos St. Landelin, Villa Maria Estate, Ventolera) και ανάμεσα σε σπουδαίους ανθρώπους του κρασιού (Paul Pontallier, Sylvain Pitiot, Stefano Gandolini, Jacques Devauges κ.α.). Σε αυτό το επίπεδο, το περιβάλλον είναι πολύ απαιτητικό, κυρίως όσον αφορά τον προγραμματισμό, την οργάνωση και τη συνέπεια στην εφαρμογή τους. Σίγουρα είναι θετικά στοιχεία που με οδηγούν και σήμερα. Επίσης, η παγκόσμια εμπειρία σε βοηθάει να εκτιμήσεις και να αξιολογήσεις καλύτερα τον τόπο σου, καθώς και να θέσεις πιο υψηλούς στόχους βλέποντας σφαιρικά τα πράγματα. Η αμπελουργία και η οινολογία είναι επιστήμες που προχωράνε με ταχύτατους ρυθμούς παγκοσμίως και αναπτύσσονται διαφορετικά στις διάφορες περιοχές του κόσμου. Ο κάθε τόπος είναι μοναδικός· αξιοποιείς γνώσεις και τεχνικές που ανταποκρίνονται στις συνθήκες του δικού σου.

Μου άρεσαν οι λέξεις που επιλέξατε για να μιλήσετε για τη δουλειά σας, τους αμπελώνες σας, αλλά και για τους αμπελουργούς στην ιστοσελίδα σας. «Ορεινή αμπελουργία», «ακριτικά αμπέλια», «ηρωικοί αμπελουργοί». Θέλετε να μας μιλήσετε για τα χαρακτηριστικά των αμπελώνων σας;

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΟΙΝΟΠΟΙΟΙ

Ο όρος «ηρωική αμπελουργία» (viticulture héroïque) έχει υιοθετηθεί παγκοσμίως από τον κλάδο του κρασιού για να δηλώσει καλλιέργειες που καλούνται να αντεπεξέλθουν σε δύσκολες συνθήκες παραγωγής, απαιτώντας υψηλό κόστος, χειρωνακτικό μόχθο και ειδικές τεχνικές.

Η Αιγιάλεια είναι η πιο ορεινή αμπελουργική ζώνη στην Ελλάδα και μια από τις πιο ορεινές της Ευρώπης (500 -1.100

μ. υψόμετρο). Αποτελείται από πολλές

ορεινές κοινότητες, στις οποίες η βασική δραστηριότητα είναι η αμπελουργία. Οι δυσκολίες που συναντάμε στην καλλιέργεια είναι αρκετές. Το οδικό δί-

κτυο στα ορεινά είναι παραμελημένο, σε κάποια σημεία σχεδόν ανύπαρκτο

και ο κλήρος μικρός, κατακερματισμένος και ασυνεχής, οπότε τα κόστη μετακίνησης και καλλιέργειας ανεβαίνουν σημαντικά. Οι εργασίες στους αμπελώ-

νες γίνονται χειρωνακτικά, καθώς δεν

είναι δυνατή η διέλευση τρακτέρ και με πολύ μόχθο γιατί τα εδάφη είναι πετρώ-

δη και δύσβατα.

Αλλά δεν «μοχθούν» μόνο οι αμπελουργοί για να επιβιώσουν, «μοχθούν»

και τα ίδια τα φυτά. Σε μερικούς αμπελώνες οι επιθέσεις από αγριογούρουνα

είναι σύνηθες φαινόμενο τα τελευταία

χρόνια, ενώ η έλλειψη δυνατότητας ποτίσματος το καλοκαίρι -ειδικά κάποιες ιδιαίτερα ξηρές χρονιές όπως οι τελευ-

ταίες- αρχίζει να είναι ένα πρόβλημα

όλο και πιο συχνό και, τέλος, συναντάμε έντονα φαινόμενα που στα ορεινά είναι πιο συχνά, όπως για παράδειγμα το χαλάζι, οι δυνατοί άνεμοι και η έντονη ηλιακή ακτινοβολία λόγω υψομέτρου.

Πέρα των δυσκολιών όμως, αυτοί οι αμπελώνες αποτελούν γεωγραφικά τοπία υψηλής αξίας και παράγουν διαφοροποιημένο τύπο προϊόντων υψηλής ποιότητας.

Ή Αιγιάλεια έχει παιδί της τον Ροδίτη.

Ποιες άλλες ποικιλίες καλλιεργείτε; Μιλήστε μας για τη δουλειά σας σε σχέση με τις ποικιλίες που επιλέξατε να καλλιεργείτε.

Ναι, η βασική μας ποικιλία είναι ο Ρο-

Το ότι ανέλαβα θέσεις ευθύνης πολύ νέα, ναι, δεν είναι καθόλου εύκολο να γίνει αποδεκτό από

τους άλλους και πολλές φορές ένιωσα ότι επιβραδύνει εξελίξεις

δίτης, ο οποίος στην ορεινή Αιγιάλεια δίνει τον καλύτερό του εαυτό και με κατάλληλη φροντίδα παράγει εξαιρετικά κρασιά. Επειτα, τα τελευταία χρόνια δουλεύουμε με προσήλωση την Τσιγκέλω (ποιοτική εκδοχή της Μαυροδάφνης), καθώς πιστεύουμε ότι έχει τεράστιες δυνατότητες ως ξηρό κρασί και

ήδη τα πρώτα αποτελέσματα μας δικαιώνουν σε παγκόσμιο επίπεδο. Γενικά πάντως στην Αιγιάλεια, λόγω διαφορετικών υψομέτρων (δηλαδή διαφορετικών μικροκλιμάτων και θερμοκρασιών) μπορεί κανείς να φυτεύσει με επιτυχία τις περισσότερες ελληνικές και παγκόσμιες ποικιλίες αρκεί να επιλέξει σωστά την τοποθεσία. Εμείς, από ελληνικές ποικιλίες καλλιεργούμε επίσης το Ασύρτικο, το Λαγόρθι (αυτόχθονη ποικιλία της περιοχής των Καλαβρύτων), την Κυδωνίτσα για λιαστό κρασί (θα κυκλοφορήσει σύντομα) και το Ξινόμαυρο και από τις παγκόσμιες ποικιλίες δίνουμε έμφαση στο Riesling (καλλιεργείται στα 1.000 μ. υψόμετρο), το Viognier και το Cabernet Franc.

Βαρυτικό πρότυπο οινοποιείο: καινο-

τομία που τι προσδίδει στο όλο εγχείρημα; Πώς το φαντάστηκε και το υλοποίησε ο πατέρας σας; Το 1990, ο πατέρας μου Αγγελος Ρούβαλης διαμόρφωσε ένα πρότυπο βαρυτικό οινοποιείο ειδικά σχεδιασμένο για την παραγωγή ποιοτικών κρασιών terroir. Το οινοποιείο είναι χτισμένο πάνω στον βράχο σε 6 διαδοχικά επίπεδα που το κάθε ένα έχει τη δική του ξεχωριστή λειτουργία. Ετσι, η κλίση του εδάφους χαρίζει στην οινοποιητική δι-

αδρομή μια φυσική, αβίαστη και ήρεμη ροή χωρίς τη χρήση αντλιών. Οντως

ήταν καινοτομία για την εποχή εκείνη και

δείχνει ότι ήδη από τότε υπήρχε αυτή η

«έγνοια» για ηπιότερες επεμβάσεις.

Χρησιμοποιείτε δρύινα γαλλικά βαρέλια και χειροποίητους αμφορείς

Για μένα οι σπουδαίες ποικιλίες αξίζει

να φυτεύονται σε εκφραστικά terroirs (ανεξαρτήτως καταγωγής), γι’ αυτό δεν τις νιώθω «ξένες» αλλά «παγκόσμιες»

για την παλαίωση των κρασιών σας. Θα μας εξηγήσετε τα γιατί; (διαφορές, ποιες ποικιλίες κ.λπ.)

Είναι διαφορετικά μέσα ωρίμανσης και προσφέρουν διαφορετικά στιλ κρασιών. Το βαρέλι το χρησιμοποιούμε και στη λευκή και στην ερυθρή οινοποίηση, ενώ τους αμφορείς στην ερυθρή κυρί-

ως καθώς χρησιμοποιούμε ειδικούς μικρούς αμφορείς 160L που στοχεύουν στη διαχείριση των τανινών. Το βαρέλι προσδίδει καλύτερη δομή στο κρασί, καθώς και τα τριτογενή αρώματα του ξύλου ενώ ο αμφορέας βοηθάει στη διατήρηση της φρεσκάδας και της καθαρότητας του πρωτογενούς φρούτου. Στην ξηρή Μαυροδάφνη χρησιμοποιούμε βαρέλια και αμφορείς συνδυαστικά και αυτός ο συνδυασμός μας οδηγεί σε πιο κομψά και πολύπλοκα κρασιά.

Τα χαρακτηριστικά της αμπελουργικής ζώνης της Αιγιάλειας είναι αναγνωρίσιμα στο εξωτερικό;

Ναι, διακρίνονται γευσιγνωστικά με πολύ θετικές κριτικές. Πρόκειται για κρασιά φρουτώδη με φρέσκια

δροσιστική οξύτητα και κοινό

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΟΙΝΟΠΟΙΟΙ

στοιχείο τους τον έντονο χαρακτήρα του terroir της περιοχής (εσπεριδοειδή αρώματα, καθαρότητα και έντονη ορυκτότητα).

Είναι η βιολογική καλλιέργεια των αμπελώνων μονόδρομος; Ή διεθνής

τάση για όσο το δυνατόν λιγότερες

παρεμβάσεις τόσο στην καλλιέργεια

όσο και στην οινοποίηση σας βρίσκει σύμφωνη;

Ναι, η βιολογική καλλιέργεια είναι

μονόδρομος και η διεθνής τάση για όσο

το δυνατόν λιγότερες «χημικές» επεμβά-

σεις με βρίσκει σύμφωνη. Η σύγχρονη

αμπελουργία και οινολογία εξελίσσονται

πολύ γρήγορα και όπως όλες οι επιστήμες σήμερα υιοθετούν πιο «ήπιες» και

«πράσινες» τεχνικές. Το κρασί έτσι και

αλλιώς παράγεται με φυσικές μεθό-

δους και γι’ αυτό είναι το κατεξοχήν φυ-

σικό προϊόν. Αυτό που έχει σημασία για

εμάς, είναι να προσπαθούμε για το μέγιστο δυναμικό στην ποιότητα του σταφυλιού και στη συνέχεια με τις τεχνικές

μας και την καθημερινή μας φροντίδα

κατά την οινοποίηση, να καταφέρνουμε να μη χάσουμε ό,τι κερδίσαμε στον αμπελώνα και να εκφράσουμε το terroir μας με ένταση, καθαρότητα και βέβαια χωρίς ελαττώματα.

Ή διακριτή διαφορά για να σταθεί και να ξεχωρίσει ένα ελληνικό κρασί στις διεθνείς αγορές ποια είναι; Γηγενείς ποικιλίες και terroir; Θεωρείτε ότι και ξένες ποικιλίες που έχουν

ενταχθεί όμως στα ελληνικά αμπελοτόπια μπορούν να ανταγωνιστούν

επάξια τις περιοχές που έχουν κατοχυρώσει το know-how των χαρακτηριστικών τους; Για τις διεθνείς αγορές ενδιαφέρον

έχουν κυρίως οι γηγενείς ποικιλίες και

κρασιά terroir. Η Ελλάδα έτσι και αλλιώς δεν μπορεί να ανταγωνιστεί μαζικές παραγωγές και ποσότητες. Σήμερα ο κόσμος, εκτός από την ποιότητα που θεωρείται πια κεκτημένη, αναζητά την αυθεντικότητα. Και εδώ το ελληνικό κρασί είναι σε πλεονεκτική θέση λόγω των πολλών διαφορετικών micro-

terroirs και αρκετών σημαντικών αυτόχθονων ποικιλιών. Και βέβαια, γι’ αυτό απευθύνεται σε εξειδικευμένες αγορές (niche markets). Οσον αφορά στις

διεθνείς ποικιλίες και βέβαια μπορούν

να επιτευχθούν παγκόσμια οινικά στάνταρ και κορυφαία κρασιά σε ελληνικά terroirs (πόσο μάλλον που οι ποικιλίες

αυτές έχουν μελετηθεί πολύ σε όλο τον

κόσμο και υπάρχουν διαθέσιμα αμπελουργικά και οινολογικά στοιχεία, κάτι

το οποίο δεν υφίσταται ακόμα για τις ελληνικές). Για μένα οι σπουδαίες ποικιλίες αξίζει να φυτεύονται σε εκφραστικά terroirs (ανεξαρτήτως καταγωγής), γι’ αυτό δεν τις νιώθω «ξένες» αλλά «παγκόσμιες».

Ή κλιματική κρίση έχει επηρεάσει τη ζώνη της Αιγιάλειας; Οι γηγενείς ποικιλίες πόσο ανθεκτικές μπορούν να αποδειχθούν;

Σαφώς. Ωστόσο, το αποτύπωμά της φαίνεται πιο ήπιο στα ορεινά αμπελοτόπια. Οι ελληνικές ποικιλίες αποδεικνύονται σημαντικά ανθεκτικές και γι’ αυτό μελετιούνται και από ερευνητικά κέντρα του εξωτερικού προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης της κρίσης.

Σήμερα ο κόσμος, εκτός

από την ποιότητα που

θεωρείται πια κεκτημένη, αναζητά την αυθεντικότητα.

Και εδώ το ελληνικό κρασί

είναι σε πλεονεκτική

θέση λόγω των πολλών διαφορετικών micro-terroirs και

αρκετών σημαντικών αυτόχθονων ποικιλιών

Είστε νέα, γυναίκα και οινοποιός. Τα τελευταία χρόνια αρκετές γυναίκες δίνουν το δικό τους λαμπρό στίγμα στον χώρο της αμπελουργίας και οινοποίησης. Ή εμπειρία σας στην Ελλάδα, ως πρόσωπο με όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και όνειρα, είχε δυσκολίες στην αποδοχή σας σε ένα χώρο μέχρι στιγμής ανδροκρατούμενο;

Για να πω την αλήθεια, το ότι είμαι γυναίκα σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο δεν ένιωσα ποτέ ότι μου δημιουργεί πρόβλημα. Το ότι ανέλαβα θέσεις ευθύνης πολύ νέα, ναι, δεν είναι καθόλου εύκο-

λο να γίνει αποδεκτό από τους άλλους και πολλές φορές ένιωσα ότι επιβραδύνει εξελίξεις.

Πώς ένα μικρό οινοποιείο μπορεί να διεκδικήσει τη βιωσιμότητά του; Ο οινοτουρισμός είναι μια λύση;

Με έμφαση στην ποιότητα, την παραγωγή αυθεντικών κρασιών, την καλλιέργεια ιδιόκτητων αμπελώνων, τη συνεχή παρακολούθηση των παγκόσμιων εξελίξεων και τάσεων.

Ο οινοτουρισμός μπορεί να είναι μια

λύση, όχι με την έννοια των επισκέψεων στο οινοποιείο (μικρό αντίκτυπο για

ένα μικρό οινοποιείο εάν δεν βρίσκεται σε ειδικά τουριστική περιοχή) αλλά

προς την κατεύθυνση μιας ευρύτερης ανάπτυξης του τόπου. Το κρασί είναι

ένα προϊόν που μπορεί να λειτουργήσει ως «άξονας» και γύρω από αυτό να αναπτυχθεί όλη η τοπική κοινωνία.

Εχετε εξαγωγικό χαρακτήρα; Ολο και περισσότερο. Οι βασικές μας αγορές είναι οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αγγλία, ενώ τα τελευταία χρόνια έχουμε ξεκινήσει κάποιες συνεργασίες στο Μεξικό, τη Βραζιλία, την Κορέα, τον Παναμά.

Οι συνέργειες είναι εφικτές στον χώρο σας;

Ναι. Ο κλάδος του κρασιού νομίζω είναι από αυτούς που έχουν συντονιστεί περισσότερο. Εχουν γίνει αρκετές συνέργειες κυρίως για τη συλλογική προώθηση του ελληνικού κρασιού στο εξωτερικό.

Θέλετε να μοιραστείτε μαζί μας το όραμά σας για το μέλλον του Οινοποιείου Ρούβαλη;

Εστιάζουμε περισσότερο στην αμπελουργία, την αειφόρο βιολογική καλλιέργεια, μεγαλώνουμε τον ιδιόκτητο αμπελώνα μας, συνεχίζουμε να συγκεντρώνουμε εμπειρία πάνω στις αυτόχθονες ποικιλίες και στους τρόπους καλλιέργειας και οινοποιούμε διαφορετικά micro-terroirs της Αιγιάλειας. Θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε την ορεινή αμπελουργία συμμετέχοντας όλο και πιο ενεργά και στον CERVIM και προσπαθώντας να αναδείξουμε αυτές τις περιοχές και την αξία τους. Υιοθετούμε όλο και πιο πολύ οικολογική συνείδηση χρησιμοποιώντας πιο φιλικές για το περιβάλλον τεχνικές και προσπαθώντας να μειώσουμε όσο γίνεται το ενεργειακό μας αποτύπωμα.

Συμμετέχουμε σε Προγράμματα Εξωστρέφειας στο Εξωτερικό και στόχος είναι να γίνουμε και πιο εξωστρεφείς στην ελληνική αγορά. Τέλος, ακόμα ένα στοίχημα είναι να αναδείξουμε τα Τοπία και τις Γεύσεις της Αιγιάλειας ως βιωματική εμπειρία μέσω εναλλακτικών μορφών Τουρισμού και σε αυτή την κατεύθυνση έχει δημιουργηθεί το Δίκτυο Ποιότητας Οινοξένεια, μια συνέργεια των οινοποιών και άλλων επαγγελματιών της μεταποίησης, της εστίασης και της φιλοξενίας της περιοχής.

Από το Ασπρολίθι, που οι περισσότεροι γνωρίζουμε, μέχρι την Τσιγκέλω: δύο άνθρωποι, δύο ποικιλίες, δύο διαφορετικές ιστορίες;

Πάντα έβρισκα τον ανθρώπινο παράγοντα στο κρασί μεγάλη πρόκληση και πολύ ενδιαφέρον το πόσοι και πόσο διαφορετικοί άνθρωποι βρίσκονται πίσω από μια ετικέτα.

Από τον αμπελουργό και τον οινοποιό μέχρι τον έμπορο, τον sommelier, τον δημοσιογράφο και τον καταναλωτή... Σίγουρα δύο ετικέτες, δύο ποικιλίες, δύο εποχές και σίγουρα πολλοί άνθρωποι και άπειρες ιστορίες!

www.rouvaliswinery.gr

Tης Βασιλικής Γραμματικογιάννη

Η σοφία του παππού και τα καλοκαίρια

στην Κρήτη ενθάρρυναν μια βαθύτερη

σύνδεση της Ηλιάνας Μαλίχιν με

τη γη. Η αναγεννητική δύναμη της

κρητικής γης την οδήγησε σε σπουδές

γεωπονίας και οινολογίας και πολύ νέα

αποφάσισε να υλοποιήσει το όνειρό

της και να γυρίσει στην Κρήτη. Εξ

αρχής εστίασε την προσοχή της στην

αναβίωση των γηγενών ποικιλιών και

κατάφερε να δώσει ξανά ζωή σε μια

εξαιρετική μα ξεχασμένη αυτόριζη

ρεθυμνιώτικη ποικιλία αμπελιού, το

Βιδιανό. Κατάφερε ακόμη σε ηλικία

μόλις 25 χρόνων να βγάλει το πρώτο

της κρασί («Ρίζες 2») που την έφερε

στο προσκήνιο με θετική απήχηση.

Ωστόσο η μεγάλη επιτυχία της είναι ότι

μπόρεσε να μεταδώσει το όραμά της

στους ντόπιους αμπελουργούς, που την

εμπιστεύτηκαν και την ακολούθησαν

στις βιολογικές αμπελουργικές

πρακτικές, δίνοντας σε όλους μας

μαθήματα συνέργειας σε έναν τόπο

που οι συνέργειες και οι ομάδες δεν

ευδοκιμούν.

Πέρασε πολλά, έκανε πολλά και

συνεχίζει να κάνει. Υλοποίησε το

όνειρό της για ιδιαίτερα κρασιά,

οινοποίησε με χαμηλές παρεμβάσεις,

χωρίς χρήση εμπορικών ζυμών, αλλά

είδε και το βιος της να χάνεται στις

φωτιές, την κρατική αδιαφορία για

τον πολιτισμό του κρασιού της Κρήτης

που χάθηκε. Αντιστάθηκε, οργάνωσε, κατήγγειλε και συνεχίζει το όνειρό της

περιμένοντας να αναγεννηθούν τα αμπελάκια της.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Πώς μια νέα κοπέλα, που γεννήθηκε

και μεγάλωσε στην Αθήνα, αποφάσισε

να ζήσει στην Κρήτη και να ασχοληθεί

με τα αμπέλια; Θα ήθελες να μου διη-

γηθείς την ιστορία σου; Μικρή περνούσα τα καλοκαίρια μου

στην Κρήτη, στο χωριό της μητέρας μου, τη Λαμπινή Ρεθύμνου. Είχα πολύ

καλή σχέση με τον παππού μου, εκείνος

με έπαιρνε μαζί του και μου έδειχνε τις

εργασίες στο αμπέλι, στις ελιές, με ξεναγούσε στη φύση. Ετσι αγάπησα τη γη, μέσα από τα μάτια του αγαπημένου μου παππού. Ηξερα λοιπόν από πολύ μικρή

με τι ήθελα να ασχοληθώ και πως ήθελα να ζήσω στην Κρήτη. Το μεθόδευσα, σπούδασα Γεωπονική και έπειτα έκανα

Αυτή τη στιγμή τα σχέδιά

μας έχουν παγώσει γιατί

το άμεσο μέλημα είναι να ανακάμψουμε από τη

φωτιά, τόσο από οικονομική άποψη όσο και από άποψη

ανάκαμψης των αμπελώνων

μεταπτυχιακό στην οινολογία. Εψαχνα δουλειά ως οινολόγος μόνο σε οινοποιεία στην Κρήτη και έτσι πλέον το 2016, ως μόνιμη κάτοικος Κρήτης και όχι ως φοιτήτρια, δούλεψα στο πρώτο οινοποιείο στο Ηράκλειο.

Μίλησέ μου για τις γηγενείς ποικιλίες που αναβίωσες.

Δεν μπορώ να πω ότι εγώ αναβίωσα τις γηγενείς ποικιλίες. Οινοποιοί πριν από εμένα είχαν ασχοληθεί με τη διάσωση ντόπιων ποικιλιών, τις οποίες φύτεψαν ευρέως στο Ηράκλειο. Αυτό που κάναμε εμείς ήταν να βρούμε, να διασώσουμε και να φέρουμε ξανά στην παραγωγή πολύ παλιά αμπέλια, μεγαλύτερα και από 150 ετών, τα οποία φυσικά εμπεριέχουν και μέρος της «τράπεζας» του γεννητικού υλικού της Κρήτης, με τις ποικιλίες Βιδιανό, Θραψαθήρι, Μελισσάκι, Πλυτό, Λιάτικο, Κοτσιφάλι, Δερματά κ.ά.

Υπάρχει γενικότερα μια τάση αναβίωσης γηγενών ποικιλιών και αυτό είναι πολύ θετικό. Θα τολμούσα να πω ότι εμπεριέχει και την αναβίωση του

ελληνικού πολιτισμού. Ωστόσο τα κλιματικά δεδομένα σήμερα είναι εντελώς διαφορετικά από το παρελθόν.

Αναρωτιέμαι λοιπόν αν οι γηγενείς ποικιλίες μπορούν να προσαρμοστούν

στις νέες κλιματικές συνθήκες ώστε να είναι βιώσιμες.

Αυτό δεν μπορούμε να το απαντήσουμε με σιγουριά, γιατί δεν ξέρουμε ακρι-

βώς τα επόμενα χρόνια τι κλιματικές

αλλαγές θα βιώσουμε και ποια είδη θα καταφέρουν να αντεπεξέλθουν σε αυτές. Υποθέτουμε ωστόσο ότι οι γηγενείς ποι-

150

Ημιορεινοί και ορεινοί αμπελώνες του Ρεθύμνου, σε υψόμετρο από

640 έως 940

30.000

φιάλες παραγωγή

στρέμματα παραγωγής Ποικιλίες κρασιού Βιδιανό, Θραψαθήρι, Λιάτικο Ετικέτες Malihin

Θραψαθήρι, Βιδιανό, Λιάτικο

Αυτό που κάναμε εμείς ήταν

να βρούμε, να διασώσουμε και να φέρουμε ξανά στην παραγωγή πολύ παλιά αμπέλια, μεγαλύτερα και από

150 ετών, τα οποία φυσικά εμπεριέχουν και μέρος της «τράπεζας» του γεννητικού υλικού της Κρήτης

κιλίες μας, εφόσον είναι εγκλιματισμένες

στο περιβάλλον που βρίσκονται, θα προσαρμοστούν και σε αυτήν την αλλαγή. Είναι λοιπόν πολύ πιθανότερο να επιβιώσουν καλύτερα από μια διεθνή ποικιλία, μη προσαρμοσμένη στο κλίμα μας.

Εχεις καταφέρει το ακατόρθωτο. Να δημιουργήσεις συνεργασίες, κάτι που

δεν είναι στην κουλτούρα μας. Πώς κέρδισες την εμπιστοσύνη των αμπελουργών, πώς κατάφερες να τους ενώσεις και να δεχτούν να καλλιεργούν υπό τις οδηγίες σου; Δυστυχώς στην Ελλάδα οι συνέργειες είναι πάντα δύσκολες. Και εμείς προσπαθούμε πολύ για να βρισκόμαστε σε ομα-

δικό κλίμα συνεργασίας. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι που συνεργάζονται μαζί μου βλέπουν την αγάπη μου για τον τόπο μας, το πάθος μου, ότι βάζω τους συνεργάτες μου πάντα πρώτους και ότι θέλω να είμαι εντάξει σε κάθε συναλλαγή μαζί τους και είμαι ειλικρινής. Ξεκίνησα με λίγους παραγωγούς, όμως πλέον είναι πολλοί. Το αποτέλεσμα της δουλειάς μας διαδόθηκε στόμα με στόμα και έτσι από ένα σημείο και πέρα αρκετοί παραγωγοί με προσέγγισαν μόνοι τους.

Πόσο σημαντικές είναι οι συνεργασίες για την επιβίωση των αμπελουργών σε ένα κλίμα οικονομικής κρίσης και όχι μόνο;

Φυσικά οι συνεργασίες και η ομαδικότητα είναι κλειδί για να πετύχεις, είτε είσαι αμπελουργός είτε κάνεις οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα. Οταν υπάρχουν ομάδες, μπορούν και διεκδικούν καλύτερα τα δικαιώματά τους. Μπορούν να συζητούν μεταξύ τους τις παρατηρήσεις τους πάνω στη δουλειά τους και να ανταλλάσσουν

απόψεις που τους κάνουν καλύτερους και, γιατί όχι, πιο ανταγωνιστικούς. Το

βλέπουμε και στην Ιστορία μας πως η διάσπαση των συνεργειών είναι που αφάνισε ή αποδυνάμωσε διάφορους κλάδους.

Σε τι πρέπει να επενδύσουν τα μικρά οινοποιεία για να επιβιώσουν σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον; Η εστίασή μας πρέπει να είναι πάντα στην ποιότητα. Να παράγουμε προϊόντα με σεβασμό στη φύση και τον καταναλωτή, υψηλής οργανοληπτικής και θρεπτικής αξίας. Να καλλιεργούμε βιολογικά και να πιστοποιούμε τα προϊόντα μας. Να στραφούμε στις δικές μας ποικιλίες και να προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τις ιδιαιτερότητές τους, να προσφέρουμε στον κόσμο κάτι που δεν έχει ξαναγευτεί.

Φαίνεται ότι και η αγορά ακολουθεί την τάση για καλύτερη και υγιεινότερη ζωή. Ισχύει αυτό για το κρασί; Υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση για βιολογικό κρασί;

Η τάση γενικότερα είναι να αναζητούμε το παλιό, το αυθεντικό, το

γευστικό και υγιεινό. Φυσικά ισχύει και για το κρασί. Βλέπουμε ότι η αγορά προτιμά τα κρασιά χαμηλών παρεμβάσεων και τους μικρούς παραγωγούς. Εναν μικρό παραγωγό μπορείς να τον παρακολουθήσεις, είναι σαν να παίρνεις μέρος κατά κάποιο τρόπο στην παραγωγική διαδικασία, άρα τον εμπιστεύεσαι. Και το κρασί χαμηλών παρεμβάσεων σημαίνει ότι τουλάχιστον έχει παραχθεί από βιολογική καλλιέργεια στο αμπέλι, αν όχι βιοδυναμική

ή αναγεννητική, και στο οινοποιείο δεν

έχουν γίνει προσθήκες οινολογικών υλικών, δεν έχουμε διορθώσει την οξύτη-

τα ή άλλα γευστικά χαρακτηριστικά και

έχουμε χρησιμοποιήσει το θειώδες στα

χαμηλότερα δυνατά επίπεδα. Οπότε μι-

λάμε για ένα υγιεινό προϊόν με οφέλη για

την υγεία μας. Και αν λοιπόν η ζήτηση για

τα βιολογικά κρασιά δεν έχει αυξηθεί (δεν

έχω γνώση των στατιστικών), θα πρέπει

να γίνει οπωσδήποτε στο μέλλον. Είναι η

μόνη πίεση που μπορεί να ασκήσει ο καταναλωτής στους παραγωγούς ώστε όσοι

δεν το κάνουν ήδη, να ξεκινήσουν να καλ-

λιεργούν και να παράγουν με σεβασμό στη φύση και τον άνθρωπο. Είναι πλέον μονόδρομος για την επιβίωσή μας, η γη έχει αγανακτήσει από τον κακό χειρισμό του ανθρώπου.

Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ένας αμπελουργός; Το πρώτο και πιο σημαντικό είναι ο καιρός. Είδαμε και πέρυσι σε πανευρωπαϊκό επίπεδο το πώς οι άστατες καιρικές συνθήκες χτύπησαν την παραγωγή των σταφυλιών σε ποσοστό 30%-70% ανάλογα με την περιοχή. Και σαν να μην έφτανε ο καιρός, πρέπει να αντιμετωπίσει και την κρατική αδιαφορία. Βλέπουμε ότι το κράτος αρνείται να βοηθήσει τον πρωτογενή τομέα σαν να μην είναι ό,τι πιο σημαντικό έχουμε. Ο αγρότης παλεύει να επιβιώσει, με αποτέλεσμα στο τέλος να εγκαταλείπει τη γη του και εκεί δημιουργούνται αλλεπάλληλα απανωτά προβλήματα. Σίγουρα πρέπει να δούμε ολιστικά την πρωτογενή παραγωγή για να λύσουμε τα βαθιά ριζωμένα προβλήματα.

Αν στο τέλος υποθέσουμε ότι όλα πάνε καλά και καταφέρει να παράξει σταφύ-

λι, συνήθως έρχεται αντιμέτωπος με πενιχρές απολαβές που φυσικά δεν καλύπτουν τα έξοδά του, πόσο μάλλον την επιβίωσή του. Αυτό προσπαθούμε να λύσουμε και εμείς προσφέροντας στον αμπελουργό που δουλεύει με σεβασμό

για το προϊόν ένα πολύ καλό εισόδημα.

Την κρατική αδιαφορία αντιμετώπισαν

οι αγρότες και με τη φωτιά στις Μελάμπες. Τι ακριβώς συνέβη;

Η πυρκαγιά τον Ιούλιο του 2022 ξεκίνησε από ένα ατύχημα, όπως πληροφορηθήκαμε, και κατέληξε σε απόλυτη τραγωδία για την περιοχή. Κάηκαν μέσα σε

τέσσερις μέρες 21.000 στρέμματα και

άγρια ζώα όπως λαγοί και πέρδικες που ποτέ δεν έγινε λόγος γι’ αυτά.

Η περιοχή παλαιότερα ανθούσε οικονομικά καθώς παρήγε πολύ ελαιόλα-

δο και κρασί. Για να καταλάβουμε το μέγεθος, κάθε νοικοκυριό παρήγε κατά μέσο όρο 2 τόνους ελαιόλαδο για το σπίτι, ενώ μαρτυρίες λένε ότι από τα τότε 700 στρέμματα αμπέλια έρχονταν φορτηγά και μετέφεραν τα σταφύλια προς πώληση στο Ηράκλειο. Η καταστροφή λοιπόν δεν ήταν μόνο οικονομική αλλά και πολιτιστική καθώς χάσαμε ένα μέρος της Ιστορίας μας. Τις υπεραιωνόβιες ελιές ποικιλίας χονδρολιάς και τους προφυλλοξηρικούς αυτόριζους αμπελώνες μας. Το ευτυχές για το αμπέλι είναι ότι μπορεί να ξαναγεννηθεί, όπως και έγινε. Του χρόνου περιμένουμε να μπούμε ξανά σε πλήρη παραγωγή. Οι ελιές όμως δεν θα ξαναγί-

Το κράτος αρνείται

να βοηθήσει τον πρωτογενή

τομέα σαν να μην είναι

ό,τι πιο σημαντικό έχουμε.

Ο αγρότης παλεύει να

επιβιώσει, με αποτέλεσμα στο τέλος να εγκαταλείπει τη γη

του και εκεί δημιουργούνται αλλεπάλληλα προβλήματα

νουν. Φυσικά για όλη αυτή την καταστροφή δεν αποζημιωθήκαμε ποτέ, παρά με ένα αστείο ποσό που δόθηκε προεκλογικά. Πότε άραγε θα λάβουμε τα υπόλοιπα;

Για πυροπροστασία, δε, εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στους εθελοντές πυροσβέστες και στο σχέδιο πυροπροστασίας που δημιουργείται με ιδιωτική πρωτοβουλία από χρήματα που μαζεύτηκαν το καλοκαίρι του 2022 από φίλους του οινοποιείου. Βέβαια δεν μπορούν να υλοποιήσουν 100% τη μελέτη και εκεί θα πρέπει

να συμβάλει και το κράτος. Αναμένουμε για τις εξελίξεις.

Ποια είναι τα μελλοντικά σου σχέδια;

Αυτή τη στιγμή τα σχέδιά μας έχουν παγώσει γιατί το άμεσο μέλημα είναι να ανακάμψουμε από τη φωτιά, τόσο από οικονομική άποψη, όσο και από άποψη ανάκαμψης των αμπελώνων. Πολύ σημαντικό είναι να δούμε και την πυροπροστασία στην περιοχή, ελπίζουμε το κράτος να μεριμνήσει επιτέλους γι’ αυτό.

Επειτα θα ήθελα να γίνω ακόμα καλύτερη σε αυτό που κάνω βελτιώνοντας τα κρασιά μου και διασώζοντας παλιούς ξεχασμένους αμπελώνες του Ρεθύμνου.

Σε ευχαριστώ Ηλιάνα και σου εύχομαι κάθε επιτυχία!

● Οινοποιείο: Μέλαμπες Ρεθύμνου ● https://iliana-malihin-winery. business.site

● facebook.com/ilianawines

Ελλάδας

Του Δημήτρη Σταθόπουλου

Η σημαντικότερη λευκή

ποικιλία της χώρας μας έχει

τη δύναμη της ηφαιστειακής

γης της Σαντορίνης, τη γεύση

από τον ήλιο των Κυκλάδων

και φρουτώδεις νύξεις από

τη Μεσόγειο.

Το Ασύρτικο είναι μία από

αυτές τις σπάνιες λευκές

ποικιλίες αμπέλου που

μπορούν να καλλιεργηθούν

σε ζεστά και ξηρά κλίματα.

Μια ποικιλία με λιγότερο

αρωματικό χαρακτήρα γιατί

κυρίως εστιάζει στη δομή, στο

εκχύλισμα και στον γευστικό

όγκο. Το Ασύρτικο είναι η

ποικιλία που φτιάχνει τον οίνο

ΠΟΠ Σαντορίνη,

αλλά έχει φυτευτεί και

δημιουργεί μεγάλα κρασιά

σε όλη την Ελλάδα. Παρέα

με το Αηδάνι δημιουργεί το

γλυκό κρασί Vinsanto, ενώ με

την προσθήκη ρητίνης πεύκου

φτιάχνει ίσως την ωραιότερη

ρετσίνα. Κάνει συχνά παρέα

στο Αθήρι και την Κυδωνίτσα

και γράφει πλέον ιστορία στα

εκατομμύρια επισκεπτών,

που ταυτίζουν τη γεύση του

με το ελληνικό καλοκαίρι.

Απολαύστε το σε όλα τα μήκη

των ελληνικών αμπελώνων!

1Ασύρτικο

Santo Wines

Ασύρτικο 100% • Λευκός ξηρός

Σαντορίνη

Εν αρχή είναι ο Συνεταιρισμός. Μία από τις

μεγαλύτερες οινικές δυνάμεις του νησιού, η οποία δεν θα μπορούσε παρά να φτιάξει μια

κλασική και πολυαγαπημένη αποτύπωση της

ποικιλίας Ασύρτικο, έτσι όπως θριαμβεύει

στο ηφαιστειογενές έδαφος της Σαντορίνης.

Αρωματικό κοκτέιλ με ένταση, δροσιά της

θάλασσας, εσπεριδοειδή και νότες μελιού.

Ξηρό στο στόμα, με αναζωογονητική οξύτητα

και διακριτά τα στοιχεία της χαρακτηριστικής

ορυκτότητας και του καπνού.

Santorini

Κτήµα Σιγάλα

Λευκός ξηρός • Σαντορίνη Ασύρτικο 100%

Μία από τις δημοφιλέστερες και

ποιοτικότερες ετικέτες ΠΟΠ Σαντορίνη

από έναν οινοποιό που έχει γίνει μύθος.

Κλασική και προσεκτική οινοποίηση που

επιτρέπει στο Ασύρτικο να εκφράσει

τη μεταλλικότητα που του χαρίζει το

καυτό ηφαιστειογενές έδαφος της

Σαντορίνης και να παρουσιάσει μια

εντυπωσιακά κοφτερή οξύτητα που

φρεσκάρει και δροσίζει. Ενα λευκό

κρασί με προσωπικότητα και νεύρο, που

μεταμορφώνεται όσο παλαιώνει.

Santorini Cuvee Evdemon

Κτήµα Αργυρού

Λευκός ξηρός • Σαντορίνη

Ασύρτικο 100%

Ενα σπάνιο βαρελάτο κρασί από το

Κτήμα Αργυρού, που παράγεται από

αυστηρά επιλεγμένους αμπελώνες

Ασύρτικου, ηλικίας άνω των 150 ετών,

που καλλιεργούνται στην περιοχή

του Πύργου, σύμφωνα με τις αρχές

της βιοδυναμικής καλλιέργειας. Οι ελάχιστες φιάλες κυκλοφορούν έχοντας

πριν ωριμάσει για μερικά χρόνια

στο οινοποιείο. Το 25% του κρασιού

ωριμάζει για 12 μήνες σε γαλλικά δρύινα βαρέλια και το υπόλοιπο ποσοστό για

τουλάχιστον 30 μήνες με τις οινολάσπες

του. Ενα κρασί με εξαιρετική δομή και

τεράστια δυνατότητα εξέλιξης που

αναμένεται να επαναπροσδιορίσει το

Ασύρτικο της Σαντορίνης. Πλούσιο και

ταυτόχρονα φινετσάτο στόμα, τραγανή

οξύτητα και μακρά επίγευση.

Pine Forest

Οινοποιείο Γκίκας

Λευκός ξηρός • Αττική

Ασύρτικο 100%

Το Ασύρτικο κάνει καριέρα και στα εδάφη της Αττικής και στα χέρια της

οικογένειας Γκίκα δημιουργεί μια οινική έκπληξη. Ενα κρασί από 100% Ασύρτικο, το οποίο με την προσθήκη υψηλής

ποιότητας ρητίνης πεύκου φτιάχνει τη ρετσίνα τού αύριο! Αρώματα πεύκου και

πυρηνόκαρπων φρούτων κυριαρχούν στη μύτη. Λίγο πιο πίσω διακρίνονται

ίχνη λεβάντας και μαστίχας. Στο στόμα

έχει γεμάτο όγκο με διακριτική οξύτητα και αρωματική επίγευση. Ενα κρασί που

μένει αξέχαστο.

Deucalion

Monsieur Nicolas Winery

Λευκός ξηρός • Μεσενικόλας, Λίμνη Πλαστήρα

Ασύρτικο 100%

Δίπλα στη Λίμνη Πλαστήρα, στη σκιά

των Αγράφων, ο Γιώργος Καραμήτρος

τολμάει και οινοποιεί το Ασύρτικο

των αμπελώνων του και φτιάχνει το

μυθικό κρασί Δευκαλίων, βάζοντας

έτσι τη Θεσσαλία στον χάρτη των

εξαιρετικών οίνων, με ένα θαλασσινό

κρασί παραγμένο στη μέση του κάμπου.

Και πετυχαίνει! Λεμόνι, πορτοκάλι, λευκόσαρκο ροδάκινο με έναν τροπικό χαρακτήρα ζουμερού ανανά. Μια

δόση αλμύρας και καλής οξύτητας, εγγεγραμμένες στο γονίδιο του καλού

Ασύρτικου, δίνουν το «παρών» και αναπτερώνουν τη φρεσκάδα.

Assyrtiko

Κτήµα Μωραΐτη

Λευκός ξηρός • Πάρος

Ασύρτικο 100%

Οταν το Ασύρτικο παίρνει την ανηφόρα

και φτάνει στα μικρά και άνυδρα

αμπελοτόπια των Κυκλάδων, πλην

της Σαντορίνης, εξακολουθεί και

δημιουργεί μικρά οινικά θαύματα.

Το Κτήμα Μωραΐτη, από ένα μικρό

αμπελοτόπι στο Σαρακήνικο, έφτιαξε

ένα παριανό Ασύρτικο, γεμάτο αρώματα εσπεριδοειδών και ανθών λεμονιάς. Η χαρακτηριστική οξύτητα της ποικιλίας

και η ορυκτώδης επίγευση είναι και εδώ παρούσες, σ’ ένα κρασί φρέσκο και ευκολόπιοτο.

Volacus

Οινοποιείο Volacus

Λευκός γλυκός • Τήνος

Ασύρτικο 100%

Βόλακες στην Τήνο λέγονται οι

γρανιτένιοι βράχοι που σκεπάζουν το νησί και είναι ένα αναπόσπαστο μέρος

του terroir του. Το οινοποιείο Volacus

έφτιαξε ένα Ασύρτικο που εκφράζει

πολύ ωραία το σύμπαν των Κυκλάδων.

Αρώματα από λευκά άνθη, μπριός,

βρεγμένη πέτρα και αλμύρα, στόμα

πλούσιο με μια σχεδόν ελαιώδη υφή

που ισορροπεί ωραία με την υψηλή οξύτητα. Μια μακρά μελάτη επίγευση συμπληρώνει αυτό το σπάνιο κρασί.

Η Μαυροδάφνη

ξανά στο τραπέζι µας

Δημήτρη Σταθόπουλου

ια ποικιλία συνδεδεμένη με την βορειοδυ-

τική Πελοπόννησο, αλλά και με την οινική

ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Η Μαυρο-

δάφνη είναι μια ερυθρή ποικιλία που δίνει

βαθύχρωμα κρασιά, με περίπλοκο αρωματι-

1Μαυροδάφνη

Αχάια Κλάους

Γλυκός • Αχαΐα

Μαυροδάφνη 100%

Για το οινοποιείο που πρώτο οινοποίησε

τη Μαυροδάφνη και έκανε γνωστό αυτό

το γλυκό ελληνικό κρασί στα πέρατα του

κόσμου, αυτή η ετικέτα εξακολουθεί και

είναι η ναυαρχίδα του. Κρασί πολύπλοκο

και πολυεπίπεδο. Αρωματική ένταση

ενός γλυκού μπουκέτου φρούτων με

έντονη την παρουσία ξηρών σύκων και

μεγάλη διάρκεια επίγευσης. Αναζητήστε παλιές χρονιές και ζήστε μια σπάνια

οινική εμπειρία. ΑΓΟΡΑ

κό χαρακτήρα, που καθώς παλαιώνουν και ωριμάζουν γίνονται ακόμα πιο σύνθετα. Για δεκαετίες ολόκληρες ήταν κυρίαρχη ποικιλία για την παραγωγή γλυκών κρασιών, ενώ τα τελευταία χρόνια δίνει εξαιρετικά αποτελέσματα και σε οινοποιήσεις ως ξηρό κρασί. Καλλιεργείται κυρίως στους νομούς Αχαΐας, Ηλείας και Κεφαλληνίας, αλλά και σε αρκετές ακόμα περιοχές κυρίως της Δυτικής Ελλάδας, ενώ έχει κάνει την εμφάνισή της πλέον και στη Μακεδονία, με λαμπρά αποτελέσματα. Η ιστορία και η τεράστια σημασία της ξεκινά το 1873, όταν ο Βαυαρός Γουσταύος Κλάους ιδρύει έξω από την Πάτρα, σ’ έναν καταπράσινο λόφο, την Αχάια Κλάους και αρχίζει να παράγει ενισχυμένα γλυκά κρασιά από την τοπική ποικιλία Μαυροδάφνη, στα πρότυπα των περίφημων κρασιών Port που παράγονταν στην Πορτογαλία και είχαν ήδη κατακτήσει τις αγορές όλου του κόσμου. Για δεκαετίες ολόκληρες η Μαυροδάφνη ήταν το βασικό κρασί που χρησιμοποιούνταν από τους ιερείς όλης της χώρας για τη θεία κοινωνία και ουσιαστικά το πρώτο κρασί που οι περισσότεροι από εμάς δοκίμαζαν ως παιδιά. Πλέον η Μαυροδάφνη γνωρίζει καινούργιες δόξες και ως ξηρός οίνος καθώς και σε συνδυασμό με άλλες ποικιλίες, κυρίως με το Μαύρο Καλαβρυτινό. Κρασιά πλούσια, τανικά, με έντονη επίγευση και κυρίαρχα αρώματα ώριμων κόκκινων φρούτων, μπαχαρικών, καπνού αλλά και βοτάνων, χαρακτηρίζουν αυτή την οινική δύναμη της Δυτικής Ελλάδας.

Τα ξηρά κρασιά από Μαυροδάφνη μπορούν να συνοδέψουν μια τεράστια γκάμα φαγητών, ενώ τα γλυκά είναι εξαιρετικά ως απεριτίφ με λίγο τριμμένο πάγο ή συνοδευτικά σε όλα τα επιδόρπια που ακουμπάμε στο ελληνικό τραπέζι. Από σιροπιαστά γλυκά ώς μια ανάλαφρη πάβλοβα ή ένα κομμάτι σοκολάτας.

Χόρταις

Κτήµα Μερκούρη

Γλυκός • Ηλεία

55% Μαυροδάφνη, 45% κορινθιακή σταφίδα

Ενα ακόμη ιστορικό οινοποιείο, με

παρελθόν πάνω από 150 χρόνια, το

Κτήμα Μερκούρη, δεν θα μπορούσε να

μην αναδείξει αυτόν τον οινικό πλούτο

του τόπου του. Το Κτήμα Μερκούρη

ακολουθεί μια εναλλακτική προσέγγιση

στη γνωστή Μαυροδάφνη, τη συνδυάζει

με την κορινθιακή σταφίδα, την

παλαιώνει σε δρύινα γαλλικά βαρέλια

για 5 χρόνια και δημιουργεί ένα κρασί

πλούσιο με έναν όμορφο συνδυασμό

τανινών και οξύτητας. Σοκολάτα, δαμάσκηνο και καραμέλα, με μακρά

επίγευση φουντουκιού.

Μαυροδάφνη Πατρών

Παρπαρούση

Γλυκός • Αχαΐα, Μποζαΐτικα Πάτρας

Μαυροδάφνη 100%

Εχουν κλείσει ακριβώς 50 χρόνια από τότε που ο Θανάσης Παρπαρούσης ξεκινούσε το οινικό του εγχείρημα στα Μποζαΐτικα της Πάτρας. Οι δύο

πολυτάλαντες κόρες του συνεχίζουν

και μας προσφέρουν, μεταξύ άλλων, μια ΠΟΠ Μαυροδάφνη. Ενα κρασί με

αρώματα από αποξηραμένο βερίκοκο, φράουλα και γλυκά μπαχαρικά, όπως κανέλα και γαρίφαλο. Το στόμα είναι πληθωρικό με πικάντικη γεύση και βελούδινες τανίνες. Η επίγευσή του είναι μακρά και αφήνει μια ισορροπημένη αίσθηση μαρμελάδας φρούτων.

Τσιγκέλω

Κτήµα Ρούβαλη

Ερυθρός ξηρός • Αίγιο Μαυροδάφνη 100%

Στην καρδιά της Αιγιαλείας, από το 1990 το Κτήμα Ρούβαλη πρωτοπορεί.

Σήμερα η Θεοδώρα Ρούβαλη, δεύτερη

γενιά, έχει αναλάβει τα ηνία και

δημιουργεί υπέροχα κρασιά. Τσιγκέλω

ονομάζεται ο ποιοτικότερος κλώνος

της Μαυροδάφνης και εδώ έχουμε μια

εξαιρετική ξηρή έκφραση της ποικιλίας.

Το κρασί που ωρίμασε για μερικούς

μήνες σε πήλινους χειροποίητους

αμφορείς, διακρίνεται για τη φρεσκάδα, την καθαρότητα του φρούτου και τις

ευγενικές τανίνες. Κεράσι, κράνο σε

συνδυασμό με νότες δάφνης, βοτάνων και σοκολάτας δημιουργούν ένα

πολυδιάστατο αρωματικό προφίλ.

7 5 6

Eclipse

Gentilini

Ερυθρός ξηρός • Κεφαλονιά

Μαυροδάφνη Κεφαλονιάς 100%

Εκτός από τη δυτική Πελοπόννησο, οι

εμπνευσμένοι οινοποιοί της Κεφαλονιάς

αξιοποίησαν την πολυτάλαντη

Μαυροδάφνη και δημιουργούν μεγάλα

κρασιά. Το οινοποιείο Gentilini στο

χαρισματικό νησί έφτιαξε μια ξηρή

Μαυροδάφνη με δυνατότητα παλαίωσης

και μοναδικά χαρακτηριστικά. Δώδεκα

μήνες σε γαλλικά βαρέλια δημιουργούν

ένα κρασί μεγάλης συμπύκνωσης με

νότες γλυκόριζας και άγριας μέντας.

Οργίων

Κτήµα Σκλάβου

Ερυθρός ξηρός • Κεφαλονιά

Μαυροδάφνη Κεφαλονιάς 100%

Το Κτήμα Σκλάβου στην περιοχή

Κεχριών της Πάλλης στις παρυφές

του λόφου του Λασκαράτου φτιάχνει

μία ακόμη εξαιρετική κεφαλονίτικη

Μαυροδάφνη. Ενα ρουστίκ κρασί που παράγεται με ελάχιστες επεμβάσεις στην

οινοποίηση και ωριμάζει σε βαρέλια

2ης, 3ης και 4ης χρήσης εστιάζοντας στον ποικιλιακό χαρακτήρα, το γευστικό βάθος και τη φινέτσα. Αρώματα σύκων, μαρμελάδα κεράσι, αποξηραμένα βότανα, κόλιαντρο, φύλλα τσαγιού, μόκα και νότες δέρματος συνθέτουν ένα πολύπλοκο και ασυνήθιστο αρωματικό προφίλ.

Roz

Οινοποιείο Πετρακόπουλου

Ροζέ ξηρός • Κεφαλονιά

Μαυροδάφνη 100%

Την παλέτα της κεφαλονίτικης Μαυροδάφνης συμπληρώνει ένα

εξαιρετικά τολμηρό κρασί, όπου

η Μαυροδάφνη οινοποιείται για να

δώσει ένα ροζέ κρασί. Από αμπέλια

σε υψόμετρο 350, στην περιοχή Ανω

Κατελίου, ένα κρασί με νότες από ροζ

γκρέιπφρουτ, σαγκουίνι, νεράντζι, πετροκέρασο και άγουρη φράουλα.

Νύξεις από λευκό τριαντάφυλλο και

δάφνη συμπληρώνονται από ελαφρώς mineral χαρακτήρα. Στο στόμα έχει

μέτριο σώμα, ισορροπημένη οξύτητα και πληθωρική αρωματική ένταση.

89

Μέγα Σπήλαιο

Κτήµα Μέγα Σπήλαιο

Ερυθρός ξηρός • Καλάβρυτα

Μαύρο Καλαβρυτινό,

Μαυροδάφνη

Η Μαυροδάφνη κάνει εξαιρετική

κολεγιά με μία ακόμη ποικιλία, το Μαύρο

Καλαβρυτινό. Από τον συγκλονιστικό

αμπελώνα του Μεγάλου Σπηλαίου σε

υψόμετρο 800 και θέα στο φαράγγι

του Βουραϊκού, οι δύο αυτές τοπικές

ποικιλίες δίνουν έναν εξαιρετικό ερυθρό

ξηρό οίνο με πολυπλοκότητα και μεγάλο

δυναμικό παλαίωσης.

Ενα κρασί στιβαρό, με μεγάλη

συμπύκνωση, πολύ ωραία

ενσωματωμένο βαρέλι, υψηλή οξύτητα

και γευστική πολυπλοκότητα.

Laurier

Noir Nature

Τετράµυθος

Ερυθρός ξηρός • Ανω Διακοπτό Μαυροδάφνη 100%

Το Οινοποιείο Τετράμυθος φημίζεται για τα κρασιά ήπιων παρεμβάσεων. Το Laurier Noir Nature αντιπροσωπεύει

τη Μαυροδάφνη στην πιο καθαρή της έκφραση. Από αμπέλια σε υψόμετρο 915, η Μαυροδάφνη του Τετράμυθου μετά τη ζύμωση μπήκε σε δρύινες δεξαμενές 1.500 λίτρων όπου και παρέμεινε

για 8 μήνες. Επειτα, εμφιαλώθηκε αφιλτράριστη και χωρίς προσθήκη θειώδους για να φτάσει στο ποτήρι μας ένα σπάνιο κρασί.

10

Daphne

Κτήµα Κυρ Γιάννη

Ερυθρός ξηρός • Νάουσα Μαυροδάφνη 100%

Ο μεγάλος οραματιστής του ελληνικού κρασιού, ο Γιάννης Μπουτάρης, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τις οινοποιήσεις αυτής της πολυπρόσωπης ποικιλίας. Η Μαυροδάφνη φυτεύτηκε

για πρώτη φορά στο κτήμα Κυρ Γιάννη στη Νάουσα το 2005. Υστερα από αρκετό πειραματισμό, η εσοδεία του 2017 ζύμωσε και ωρίμασε σε tonneuax για 12 μήνες και κυκλοφόρησε σε περιορισμένη ποσότητα. Ενα κρασί πολύπλοκο, με έντονα αρώματα μαύρης σταφίδας, δαμάσκηνου, βοτάνων και νότες πικάντικων μπαχαρικών. Στο στόμα είναι πλούσιο, με ευχάριστη οξύτητα, ζουμερές τανίνες και μια πληθωρική επίμονη επίγευση.

ΑΓΟΡΑ

Δημήτρη Σταθόπουλου

ια γυναίκα που ανατρέπει το οινικό τοπίο της Νάξου, ένας έμπειρος οινοποιός που πειραματίζεται στις πεζούλες της Πάρου, μια οινολόγος σκαρφαλωμένη στα ορεινά του Ψηλορείτη, μαντινάδες που μεταμορφώνονται σε κρασί. «Νέφη» που ανοίγουν σε καράφες, σνομπ αφρώδη κρασιά που σε καλούν να τα δοκιμάσεις, ένας Χρυσογέρακας που πετάει πάνω από τις λίμνες του Βορρά, μια Κυδωνίτσα στις πλαγιές του Παγγαίου και ένα Ασύρτικο που σεργιανά στη Θράκη. Οι άνθρωποι του κρασιού, ακούραστοι, γεμάτοι έμπνευση και διάθεση για πειραματισμό, δεν σταματούν να δημιουργούν. Να φυτεύουν καινούργια αμπέλια, να δημιουργούν ολόφρεσκες ετικέτες και να μας μυούν σ’ ένα απέραντο οινικό σύμπαν. Μια επιλογή από τις καινούργιες ετικέτες κρασιών που κυκλοφόρησαν και πράγματι αξίζει να δοκιμάσουμε, είναι εδώ!

1Αγράµπελη

Σ.Ι.Μ. (Στέλιος Ιωάννη Μπουτάρης)

Λευκός ξηρός • Πάρος Μονεμβασιά

Ενα ρεπορτάζ για τις καινούργιες οινικές προσπάθειες των ακούραστων και εμπνευσμένων οινοποιών της χώρας δεν

θα μπορούσε παρά να ξεκινήσει με ένα

κρασί που έφτιαξε ο Στέλιος Μπουτάρης από έναν μικροσκοπικό αμπελώνα στις

Ασπριές του Αγίου Ανδρέα στην Πάρο, όπου ο Αρσένης Λούκης καλλιεργεί εκλεκτή Μονεμβασιά.

Από τις ορεινές κυκλαδίτικες πεζούλες ο έμπειρος Στέλιος έφτιαξε ένα κρασί

με εξαιρετική οξύτητα και αρώματα μπανάνας και μανταρινιού

Φωκιανό

Κτήµα Terra Grazia

Ροζέ ξηρός • Νάξος Φωκιανό

Η Αγγελική Γρατσία, τελειομανής, πανέξυπνη και ακούραστη, δημιούργησε τα τελευταία χρόνια έναν

εκπληκτικό αμπελώνα στην ενδοχώρα

της Νάξου, κοντά στο Σαγκρί. Με τις

πρώτες της εμφιαλώσεις έβαλε πλέον

στα σοβαρά τη Νάξο στον οινικό χάρτη

της χώρας. Το ροζέ της, από 100%

Φωκιανό από ορεινούς αμπελώνες του

νησιού, είναι ένα δροσερό κρασί με

αρώματα κερασιού και φράουλας σε

φόντο βοτανικών στοιχείων. Πλούσιο

στόμα, ισορροπημένη οξύτητα και

μακρά επίγευση, σ’ ένα κρασί που ήδη 4

Le os

Ηλιάνα Μαλιχίν

Λευκός ξηρός • Μέλαμπες Ρεθύμνου,

Βιδιανό & Θραψαθήρι

Ενα οινοποιείο που γεννήθηκε μόλις το 2019 και μια οινολόγος και οινοποιός

ταυτόχρονα με πείσμα, γνώση και

έμπνευση. Με δύναμη από τα ορεινά

του Νομού Ρεθύμνου, η Ηλιάνα

Μαλιχίν ήρθε για να μείνει και μας

εκπλήσσει διαρκώς. Ο Lekos είναι

ένα κρασί τραγανό με ζωηρό φρούτο

και εξαιρετική υφή. Τα βοτανικά

χαρακτηριστικά του παραμένουν

ζωντανά λόγω των ελάχιστων

παρεμβάσεων, που κλασικά επιλέγει

η Μαλιχίν. Ενα κρασί που θα γράψει ιστορία.

Νότος εγώ Βοριάς εσύ

∆ουλουφάκη

Ερυθρός ξηρός • Δαφνές

Ηρακλείου Κρήτης

Λιάτικο & Ξινόμαυρο

«Νότος εγώ, βοριάς εσύ, έλα να

ορδινιαστούμε, μικρή μου, να φυσήξουμε κι όπου συναντηθούμε»

τραγουδά ο Ψαρογιώργης και η

οικογένεια Δουλουφάκη στις Δαφνές

Ηρακλείου παίρνει δύο εμβληματικές

ποικιλίες, μία του Νότου και μία του Βορρά, το Λιάτικο και το Ξινόμαυρο, αντίστοιχα, και φτιάχνει ένα εξαιρετικό κόκκινο κρασί. Γλυκά μπαχαρικά, κόκκινα φρούτα του δάσους και νύξεις από φυτικά στοιχεία. Στρογγυλεμένες

τανίνες, ζωηρή οξύτητα και νόστιμη επίγευση σ’ έναν πραγματικά πρωτότυπο συνδυασμό

7 5 6

Granatus

Παπαγιαννάκος

Ροζέ ξηρός • Αττική

Cabernet Sauvignon & Αγιωργίτικο

Ενα μοντέρνο, ζουμερό και ευωδιαστό

ροζέ κρασί από τον άνθρωπο που

άλλαξε τη ρότα του αττικού αμπελώνα.

Ο Βασίλης Παπαγιαννάκος ήταν ένας

από τους πρωτοπόρους οινοποιούς που

έβαλε την Αττική στην υπόθεση της

οινικής άνοιξης που βιώνει η Ελλάδα εδώ

και σχεδόν δύο δεκαετίες. Το Granatus, που παντρεύει μια διεθνή και μια τοπική

ποικιλία, είναι ένα κρασί με αρώματα

από κόκκινα φρούτα, όπως φράουλα και βατόμουρο, μαζί με νότες καραμέλας, πιπεριάς και νυχτολούλουδου. Στο στόμα

είναι νόστιμο, με αρκετή φρεσκάδα και μια ευχάριστη φρουτώδη επίγευση.

Snob

Monsieur Nicolas

by G. Karamitros

Ροζέ αφρώδης • Λίμνη Πλαστήρα

Λημνιώνας

Οι άνθρωποι της οικογένειας Καραμήτρου δεν σταματούν ποτέ.

Σε απόσταση αναπνοής από τη

γενναιόδωρη Λίμνη Πλαστήρα, αξιοποιούν την ποικιλία Λημνιώνα, ανερχόμενη δύναμη του θεσσαλικού αμπελώνα, και δημιουργούν ένα ροζέ αφρώδες που αιχμαλωτίζει το βλέμμα, με φυσαλίδες που γαργαλούν τη μύτη

και γεύση αξέχαστη. Ενα κρασί που με

το όνομά του και με γερή δόση χιούμορ

αποδομεί την ελιτίστικη στάση με

την οποία έχουν συνδεθεί τα αφρώδη

κρασιά. Απολαύστε χωρίς ενοχές και

χωρίς προκαταλήψεις ένα αφρώδες από τον Θεσσαλικό Κάμπο, γεμάτο γευστικές ανατροπές.

Nefos

Voi

Ροζέ ξηρός • Ραψάνη

Κρασάτο, Ξινόμαυρο και Σταυρωτό

Αριθμημένες φιάλες, χωρίς φιλτράρισμα, με αμπέλια που

καλλιεργούνται με τη φιλοσοφία της

περμακουλτούρας και με την ένδειξη «S’ epanuit en carafe», ανοίγει δηλαδή στην καράφα. Ο Ιάσονας Λίγας, γιος του πρωτοπόρου οινοποιού Θωμά Λίγα, από τα Γιαννιτσά, δημιούργησε ένα ροζέ οινικό θαύμα. Ενα κρασί για μυημένους με το κλασικό χαρμάνι της Ραψάνης, Κρασάτο, Ξινόμαυρο και Σταυρωτό, από αμπέλια στον νότιο Ολυμπο, ηλικίας πάνω από 80 ετών. Ενα ασυνήθιστο ροζέ με πολύπλοκα αρώματα μαρμελάδας φράουλας, λιαστής τομάτας, αποξηραμένου τριαντάφυλλου, φύλλων ελιάς, μαντζουράνας, δέρματος, τσαγιού, βρεγμένων φύλλων και αποξηραμένου κράνου. Μέτρια οξύτητα, μαλακές τανίνες και βοτανικές νότες σε ένα ντοματένιο φόντο.

89

Χρυσογέρακας

Κτήμα Κυρ Γιάννη

Λευκός ξηρός • Αμύνταιο Gewürztraminer 50%

& Μαλαγουζιά 50%

Η σοδειά του 2021 είναι η πρώτη του

οίνου Χρυσογέρακας, από ένα οινοποιείο

που δεν σταματά τους πειραματισμούς.

Οι άνθρωποι του Κυρ Γιάννη πήραν μια

διεθνή και μια ελληνική ποικιλία από

αμπέλια στον λόφο της Σαμαρόπετρας

και δημιούργησαν ένα κρασί με έντονα

αρώματα από μαρμελάδα λευκόσαρκων

φρούτων, αποξηραμένα βερίκοκα, μέλι

και κερί. Η έντονη οξύτητα ισορροπεί με

τη γλυκύτητα και το αποτέλεσμα είναι

ένα πληθωρικό πολυεπίπεδο κρασί.

Κυδωνίτσα

Oenops

Λευκός ξηρός • Δράμα Κυδωνίτσα 100%

Η Oenops ιδρύθηκε από έναν έμπειρο άνθρωπο του κρασιού, τον Νίκο Καρατζά, στα τέλη του 2015 και αποτελεί το νεότερο οινοποιείο στην περιοχή

της Δράμας. Οι άνθρωποι του Oenops

συλλέγουν επιλεγμένα σταφύλια από όλη την Ελλάδα και τα οινοποιούν υποδειγματικά στις σύγχρονες εγκαταστάσεις τους, λίγο έξω από την Προσοτσάνη Δράμας. Η Κυδωνίτσα

αποτελεί μια καινούργια ετικέτα

τους που αξιοποιεί και αναδεικνύει

μια εξαιρετική τοπική ποικιλία, την Κυδωνίτσα. Το αποτέλεσμα είναι ένα

κρασί με πολύπλοκο μπουκέτο στο οποίο

κυριαρχούν τα εσπεριδοειδή. Οι ανθικές νότες πλαισιώνονται από πινελιές

10

Assyrtiko

Κτήμα Βουρβουκέλη

Λευκός ξηρός • Αβδηρα Ξάνθης Ασύρτικο 100%

Το Κτήμα που έφερε στο οινικό προσκήνιο τη Θράκη και τα Αβδηρα, φυτεύει Ασύρτικο στις παραθαλάσσιες περιοχές του Βορρά και εκπλήσσει. Το Ασύρτικο είναι η πιο νέα ετικέτα του

κτήματος και διαθέτει αρώματα από λεμονόχορτο, λευκά άνθη, κυδώνι, ώριμα εσπεριδοειδή και νύξεις τροπικών φρούτων. Υψηλή οξύτητα, γεμάτο σώμα και επίγευση μακράς διάρκειας συμπληρώνουν το εγχείρημα.

ορυκτότητας και η αναζωογονητική οξύτητα συμπληρώνει ένα σπάνιο κρασί.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Μ

Γιάννης Τζήκας

Tzikas

Family Winery

«Πεποίθησή µας, η φιλοσοφία της µηδενικής παρέµβασης»

Δεκατρείς ποικιλίες σταφυλιών, 25 στρέμματα, 7 διαφορετικά αμπελοτεμάχια. Στους

αμπελώνες της οικογένειας Τζήκα καλλιεργούνται ποικιλίες διεθνείς και ντόπιες: Cabernet, Sauvignon, Merlot, Syrah, Grenache, Sauvignon blanc, Chardonnay και, από ελληνικές, Ασύρτικο, Μοσχάτο, Μαλαγουζιά, Φωκιανό που υπάρχει στην περιοχή της Κασσάνδρειας

Χαλκιδικής - εκεί βρίσκονται οι αμπελώνες Τζήκα - για περισσότερο από 150 χρόνια, Λημνιό

που χρονολογείται εδώ και τρεις χιλιετίες, αλλά και μια νέα φύτευση Μαυροδάφνης

για την παραγωγή ξηρού κρασιού. Το πάθος τους, όπως μας είπε ο Γιάννης Τζήκας, είναι η παραγωγή κρασιών υψηλής ποιότητας, κρασιά μηδενικών παρεμβάσεων.

Της Στελίνας Μαργαριτίδου

ρισκόμαστε στο Κτήμα Τζήκα (Tzikas Family Winery)

στη χερσόνησο της Χαλκιδικής, ανάμεσα στις δύο πλευρές του «ποδιού» της Κασσάνδρας. Το οινοποιείο του Γιάννη Τζήκα είναι μια επισκέψιμη οικογενειακή αγροτουριστική μονάδα όπου καλλιεργούνται με βιολογικές μεθόδους τα αμπέλια και δημιουργούνται με τον παραδοσιακό τρόπο τα κρασιά, μηδαμινών επεμβάσεων ή –όπως τελευταία αποκαλούνται στην οινική αγορά– «φυσικά κρασιά». Το πρώτο αμπε-

λοτόπι φυτεύτηκε από τον παππού της

οικογένειας και μετά κάθε επόμενη γενιά πρόσθεσε τα δικά της. Την οικογενει-

ακή αμπελουργική παράδοση συνεχίζει

τώρα η τέταρτη γενιά Τζήκα. Στο υπάρ-

χον οινοποιείο θα προστεθεί σύντομα και

ένα κελάρι, αλλά στα σχέδια είναι και η

αύξηση των αμπελώνων.

«Από τη μία πλευρά μάς δροσίζει η

αύρα του Θερμαϊκού και από την άλλη ο Τορωναίος κόλπος. Σε αυτό το ιδιαίτερο μικροκλίμα της περιοχής οι ζεστές ηλιόλουστες ημέρες και οι δροσερές νύχτες διαμορφώνουν τη φυσική οξύτητα του κρασιού.

»Η αγάπη μου για το κρασί μού κληροδοτήθηκε από τον παππού μου. Παρότι δεν τον γνώρισα, νιώθω ότι μου μετέδωσε αυτό το πάθος. Ταξιδεύοντας και δοκιμάζοντας, η επιθυμία μου να μάθω τα πάντα γύρω από το κρασί μεγάλωνε.

Η αγάπη και ο σεβασμός για τη φύση και

όσα μας προσφέρει έκανε την αναζήτηση πάθος. Εδώ όλα γίνονται με το χέρι κι αυτός για εμάς είναι ένας τρόπος έκφρασης

της τέχνης μας. Στην οικογενειακή μας

επιχείρηση παράγουμε φυσικό κρασί, χωρίς καμία παρέμβαση σε κανένα στάδιο παραγωγής», λέει ο Γιάννης Τζήκας.

Η συνομιλία μαζί του είναι μια περιήγηση σε έναν κόσμο γεύσεων και αρωμάτων.

Τι πρέπει να καταλαβαίνει ο καταναλωτής όταν ακούει «φυσικό κρασί»; Οτι δεν γίνονται παρεμβάσεις στην καλλιέργεια και τη διαδικασία οινοποίησης; Το φυσικό κρασί για εμάς είναι το ιδανικό κρασί. Καμία χημική παρέμβαση στο αμπέλι και στη διαδικασία ζύμωσης ή

Ο Γιάννης

Οι αμπελώνες

και τα οινοπειία πρέπει

να εντάσσονται στους

τουριστικούς προορισμούς, διότι ο τουρίστας δεν

αναζητά μόνο ήλιο και θάλασσα στη χώρα μας, αλλά και τη γαστρονομία, την παράδοση, τον

περιπατητικό τουρισμό

και την αυθεντικότητα

σε όλα τα επίπεδα

ωρίμανσης και εμφιάλωσης. Εννοείται ότι αναφερόμαστε σε αμπέλια μη αρδευόμενα, ξηρικά, χωρίς φιλτράρισμα κρασιού, χωρίς ζύμες εμπορίου και σταθεροποίηση και καθόλου ή ελάχιστο θειώδη ανιδρύτη. Καλλιεργούμε σε έδαφος terroir (η συγκεκριμένη σύνθεση του εδάφους συγκρατεί όλη την απαραίτητη υγρασία και την τροφοδοτεί στα κλήματα), αλλά μπορούμε να πούμε ότι έχουμε τέσσερα κύρια εδάφη: αργιλοπηλώδη, ασβεστολι-

θικά, κοκκινόχωμα, και μια πλαγιά με χαλίκι και μαύρη άμμο.

Ο προσανατολισμός των αμπελιών μας είναι κυρίως ανατολικός και το υψόμετρο της περιοχής μας είναι από

50 έως 150 μέτρα.

Ποιες είναι οι νέες τάσεις στην αμπελουργία; Προχωρούμε προς τη βιώσιμη ανάπτυξη των αμπελώνων; Με ποιους τρόπους το πετυχαίνετε αυτό;

Σίγουρα η τάση στην αμπελουργία αφορά ένα πιο βιώσιμο μοντέλο αμπελώνων, δηλαδή βιολογικής καλλιέργειας αμπέλια. Οι καταναλωτές ζητούν όλο και περισσότερο πιο φυσικά, πιο βιολογικά κρασιά, γι’ αυτό και εμείς από πεποίθηση και όχι ακολουθώντας τις τάσεις, ακολουθούμε τη βιολογική καλλιέργεια και υιοθετούμε τη φιλοσοφία της μηδενικής παρέμβασης, δηλαδή δεν ταλαιπωρούμε τα εδάφη μας με υπερβολικά ποτίσματα και όργωμα, αρκούμαστε στη φυσική βλάστηση του αμπελώνα μας, δεν καταπολεμούμε τα ζιζάνια με χημικούς τρόπους γιατί όλοι έχουμε μερίδιο στη γη.

Πώς διαμορφώνονται οι απαιτήσεις του κρασιού γενικότερα στο κοινό;

Σίγουρα υπάρχει τάση για πιο φυσικά

κρασιά αλλά και αγροτικά προϊόντα γενικότερα, επειδή όλοι πια έχουμε συνειδητοποιήσει τις επιπτώσεις της συμβατικής καλλιέργειας. Πλέον υπάρχει τρομερή ζήτηση και ανάγκη για φυσικά ή βιολογικά προϊόντα. Με την άνοδο της θερμοκρασίας τα τελευταία χρόνια ο τρόπος της καλλιέργειας γενικότερα έχει προσαρμοστεί

σε άλλα δεδομένα, όπως για παράδειγμα

περισσότερο φύλλωμα από την πλευρά

του καυτού ήλιου για να προστατέψουμε

με φυσικό τρόπο τα σταφύλια μας και λιγότερο φύλλωμα στον πρωινό ήλιο για να

μπορούν να αερίζονται τα τσαμπιά, ψηλότερο μέγεθος κορμού αμπελιών, πέρ-

γολα και διάφορες άλλες πρακτικές, προσπαθώντας να παράξουμε την καλύτερη ποιότητα σταφυλιών και ταυτόχρονα την

καλύτερη ποιότητα κρασιού.

Πόσους κωδικούς παράγετε και πώς διαθέτετε τα προϊόντα σας;

Διαθέτουμε 14 κωδικούς σε τέσσερις βασικές κατηγορίες: α. ερυθρά ξηρά κρασιά, β. λευκά ξηρά κρασιά, γ. ερυθρωπά ροζέ κρασιά και δ. πορτοκαλί λευκών σταφυλιών κρασιά. Τα προϊόντα μας τα

διαθέτουμε κατά κύριο λόγο μέσω του οινοποιείου μας, το οποίο είναι επισκέψιμο.

Μάλιστα η ανταπόκριση του κοινού είναι πολύ ικανοποιητική. Επίσης συνεργαζόμαστε με εξειδικευμένες κάβες κρασιών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ εξάγουμε ένα μεγάλο μέρος των φιαλών μας και στο εξωτερικό. Ολα τα κρασιά που παράγουμε είναι φυσικά και αυτό το κάνουμε, όπως σας είπα, από πεποίθηση και όχι ακολουθώντας το ρεύμα της εποχής. Ολα μας τα κρασιά εμφιαλώνονται χειροποίητα και είναι αφιλτράριστα, ασταθεροποίητα και χωρίς προσθήκες θειώδους.

Οι άνθρωποι που μας επισκέπτονται από την Ελλάδα και το εξωτερικό μοιράζονται μαζί μας το πάθος μας για το φυσικό κρασί, τη γη στην οποία όλοι έχουμε ένα μερίδιο και οφείλουμε να την παραδώσουμε στα παιδιά μας σε καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι τη βρήκαμε. Οι αμπελώνες και τα οινοπειία πρέπει να εντάσ-

13 ποικιλίες σταφυλιών δίνουν εξαιρετικά φυσικά

Χαλκιδικής

Ή εμφιάλωση γίνεται χειροποίητα: όλα τα

κρασιά εμφιαλώνονται χειροποίητα και είναι αφιλτράριστα, ασταθεροποίητα και

χωρίς προσθήκες θειώδους. Ενα μεγάλο μέρος της παραγωγής εξάγεται

σονται στους τουριστικούς προορισμούς διότι ο τουρίστας δεν αναζητά μόνο ήλιο

και θάλασσα στη χώρα μας, αλλά και τη γαστρονομία, την παράδοση, τον περιπατητικό τουρισμό και την αυθεντικότητα σε όλα τα επίπεδα: στη γεύση, την επικοινωνία, τους προορισμούς.

Ενα αμπέλι, ένα καράβι, μια ελιά και μια γεύση αυθεντικότητας που όλοι αναζητάμε, όχι μόνο στο κρασί μας…

● Τα κρασιά του οινοποιείου

Τζήκα: Cabernet, Sauvignon blanc, Chardonnay, Merlot, Muscat, Syrah, κτήμα Τζήκα, Αμφορά, Ασύρτικο κ.ά.

● www.tzikaswinery.gr

● www.facebook.com/

TZIKASFAMILY

ΣΥΝ

Αναστασία Παναγιώτου ΑΟΣ Τυρνάβου

«Η πολιτεία

οφείλει να στηρίξει θεσµικά και οικονοµικά την αµπελοκαλλιέργεια»

Ο Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου, που ιδρύθηκε το 1961, ήταν

ο πρώτος στην Ελλάδα που προχώρησε στην εμφιάλωση τσίπουρου. Ή ποικιλία

που είναι ταυτισμένη με τον Τύρναβο είναι το Μοσχάτο Αμβούργου. Ο ΑΟΣ

Τυρνάβου έχει περίπου 500 αμπελουργούς μέλη, δραστηριοποιείται στον τομέα

παραγωγής οίνων, αποσταγμάτων και ποτών και διακινεί τα προϊόντα του σε όλη

σχεδόν την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Για να το μεταφράσουμε σε ποσότητες:

παράγει 6.000 τόνους κρασιού, 400 τόνους τσίπουρο και ούζο καθώς και 100-200

τόνους συμπυκνωμένα και ανακαθαρισμένα συμπυκνωμένα γλεύκη

Της Στελίνας Μαργαριτίδου

υνδυάζοντας την εμπειρία και τη γνώση της παράδοσης στην παραγω-

γή τσίπουρου, ούζου και

κρασιού, τη διαδικασία

εμφιάλωσης αλλά και

το ομαδικό πνεύμα του συνεργατικού

σχήματος, ο Αγροτικός Οινοποιητικός

Συνεταιρισμός Τυρνάβου συνεχίζει την

εντυπωσιακή ανοδική πορεία και προ-

τείνει νέα προϊόντα όπως: Τσίπουρο με

Μαστίχα –μια μοναδική γεύση στην

αγορά–, Τσίπουρο Τυρνάβου με κρόκο

Κοζάνης (σαφράν) αλλά και το παραδοσιακό καταξιωμένο γευστικό κρασί της

περιοχής, το Μοσχάτο Τυρνάβου. Σήμερα ο Συνεταιρισμός υλοποιεί επενδυ-

τικό σχέδιο 2,1 εκατομμυρίων ευρώ που περιλαμβάνει επέκταση κτιρίων με δεξαμενές, μηχανολογικό εξοπλισμό και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων.

Από το 1978 που η συνολική διαχείριση πέρασε στον Συνεταιρισμό, ακολούθησε πορεία εκσυγχρονισμού με συνεχόμενες επενδύσεις, με αποκορύφωμα την επένδυση που πραγματοποιήθηκε το 1990 για την παραγωγή και την εμφιάλωση τσίπουρου.

Οπως μας διευκρίνισε στη συζήτησή μας η διευθύντρια του ΑΟΣ Τυρνάβου, Αναστασία Παναγιώτου, που είναι και γεωπόνος - οινολόγος, ο ΑΟΣ Τυρνάβου ήταν ο πρώτος συνεταιρισμός που

προχώρησε σ’ αυτή τη δράση, αφού μόλις το 1989 επιτράπηκε η εμφιάλωση τσίπουρου. Αλλη μία πρωτοποριακή

επένδυση έγινε το 1997 για την παραγωγή ανακαθαρισμένου συμπυκνωμένου γλεύκους. Μέχρι σήμερα ο Συνεταιρισμός είναι μία από τις δύο επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή αυτού του προϊόντος πανελλαδικά. Τσίπουρο Τυρνάβου με κατοχυρωμένη Γεωγραφική Ενδειξη και βραβευμένο ούζο Τύρναβος.

«Στον Συνεταιρισμό παράγουμε τσίπουρο με γλυκάνισο, χωρίς γλυκάνισο, με κρόκο Κοζάνης (σαφράν), με μαστίχα αλλά και παλαιωμένο (περίπου για 5 χρόνια) σε δρύινα βαρέλια, το τσίπουρο Tυρνάβου Old Spirit. Να σημειώσουμε

«Το Μοσχάτο Τυρνάβου

είναι η ποικιλία που

χαρακτηρίζει τον αμπελώνα

του Τυρνάβου αφού

το σύνολο σχεδόν της

καλλιέργειάς της στην

Ελλάδα βρίσκεται στην περιοχή. Συνηθίζουμε

να λέμε το Μοσχάτο του Τυρνάβου αλλά και ο Τύρναβος του Μοσχάτου

για να δείξουμε την ταύτιση

της περιοχής με την ποικιλία»

ότι το Τσίπουρο Τυρνάβου είναι Γεωγραφική Ενδειξη κατοχυρωμένη σε ευρωπαϊκό επίπεδο από το 1989, αλλά και

πρόσφατα, σε διεθνές επίπεδο. Μάλιστα ο Τύρναβος είναι η μοναδική πόλη της Ελλάδας που έχει αυτή τη διάκριση σε τσίπουρο, οι υπόλοιπες γεωγραφικές ενδείξεις αφορούν σε διαμερίσματα της χώρας μας.

»Το Τσίπουρο Τυρνάβου του Συνεταιρισμού είναι προϊόν υψηλών προδιαγραφών, ο Συνεταιρισμός ήδη από το 1990 επένδυσε από τους πρώτους στην παραγωγή τσίπουρου, έχοντας λοιπόν την παράδοση της περιοχής ως παρακαταθήκη, σύγχρονα αποστακτικά μηχανήματα με δυνατότητα πολλαπλών αποστάξεων σε πλατό, εμπειρία και γνώση στις αποστάξεις αλλά και την ποικιλία Μοσχάτο Τυρνάβου, κατάφερε να έχει τσίπουρο ποιοτικό που πολλές φορές τιμήθηκε με βραβεία και διακρίσεις με μεγαλύτερη βέβαια την επιβράβευση των καταναλωτών για πάνω από 30 χρόνια.

»Ο Συνεταιρισμός παράγει εκτός από τσίπουρο και Ούζο Τυρνάβου –από σταφύλια των μελών του–, το οποίο μάλιστα βραβεύτηκε στον διαγωνισμό Θεσσαλονίκης του 2024 ως το καλύτερο Ούζο του διαγωνισμού», λέει η κ. Παναγιώτου.

Ο χαρακτήρας του αμπελώνα: Μοσχάτο Τυρνάβου Ο Συνεταιρισμός παραλαμβάνει κάθε χρόνο γύρω στους 10.000 τόνους στα-

Ογδόντα και πλέον κωδικοί και νέα προϊόντα με τσίπουρο και μαστίχα αλλά και μοναδικά κρασιά από Μοσχάτο Τυρνάβου. Σύντομα από τον Συνεταιρισμό θα κυκλοφορήσουν νέα προϊόντα, όπως ο ποικιλιακός οίνος από Ασύρτικο, το Μοσχάτο Τυρνάβου και ο αφρώδης οίνος από Μοσχάτο Τυρνάβου

Ο Συνεταιρισμός ήταν ο πρώτος που προχώρησε σε εμφιάλωση τσίπουρου.

Οι επενδύσεις στον τομέα της

οινοποίησης και της εμφιάλωσης είναι συνεχείς

φυλιών και παράγει οίνους, αποστάγματα και συμπυκνωμένα γλεύκη. Οι γηγενείς ποικιλίες που επεξεργάζεται ο Συνεταιρισμός είναι: Ροδίτης, Ασύρτικο, Μπαντίκι, Μαλαγουζιά, Λημνιώνα, Ξυνόμαυρο, αλλά και κοσμοπολίτικες ποικιλίες όπως το Ugni Blank, Macabeau,

Sauvignon Blanc, Chardonnay, Syrah, Merlot. Ομως η ποικιλία που καλλιεργούν τα μέλη του είναι κυρίως Μοσχάτο Τυρνάβου (αφορά περίπου στη μισή παραγωγή). Μια αρωματική ερυθρή ποικιλία από την οποία παράγεται μεγάλη γκάμα κρασιών με κυρίαρχο το λευκό (blanc de noir), αλλά και ροζέ, ημίξηρα και ημίγλυκα κρασιά σε διάφορες συσκευασίες.

Οπως χαρακτηριστικά μας λέει η κ. Παναγιώτου, «το Μοσχάτο Τυρνάβου

είναι η ποικιλία που χαρακτηρίζει τον αμπελώνα του Τυρνάβου, αφού το σύνολο σχεδόν της καλλιέργειάς της στην

Ελλάδα βρίσκεται στην περιοχή. Συνηθίζουμε να λέμε το Μοσχάτο του Τυρνάβου αλλά και ο Τύρναβος του Μοσχάτου, για να δείξουμε την ταύτιση της περιοχής με την ποικιλία.

«Το Τσίπουρο Τυρνάβου είναι Γεωγραφική

Ενδειξη κατοχυρωμένη

σε ευρωπαϊκό επίπεδο

από το 1989 αλλά

και πρόσφατα, σε διεθνές

επίπεδο. Ο Τύρναβος

είναι η μοναδική πόλη

της Ελλάδας που

έχει αυτή τη διάκριση

σε τσίπουρο»

»Ογδόντα και πλέον κωδικοί, με νέα προϊόντα όπως το Τσίπουρο με Μαστίχα που είναι μοναδικό στην αγορά και τον ποικιλιακό οίνο σε φιάλη 0,75 λίτρων από Ασύρτικο και Μοσχάτο Τυρνάβου, αλλά και ο αφρώδης οίνος από Μοσχάτο Τυρνάβου που κυκλοφορούν το επόμενο διάστημα στην αγορά, 9.000 στρέμματα αμπελώνα που καλλιεργούν τα περίπου 500 μέλη του Συνεταιρισμού, αποδεικνύουν και καταγράφουν την αναπτυξιακή του πορεία.

Η προσπάθεια του Συνεταιρισμού για ικανοποιητικές τιμές, για απορρόφηση περισσότερων ποσοτήτων σταφυλιών και γρήγορη πληρωμή των παραγωγών είναι πετυχημένη και αναγνωρίσιμη.

Η πολιτεία οφείλει να στηρίξει θεσμικά και οικονομικά την αμπελοκαλλιέργεια που αντιμετωπίζει δυσκολίες εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, να υποστηρίξει τον κλάδο και να προωθήσει τους συνεταιρισμούς».

»Από τις ποικιλίες που αναφέραμε και το Μοσχάτο, παράγονται οίνοι Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ενδειξης, λευκοί, ροζέ και ερυθροί, Ποικιλιακοί οίνοι, ρετσίνα, απλοί λευκοί και ερυθροί, σε φιάλες διαφόρων μεγεθών αλλά και σε Bag in Box. Ολα τα προϊόντα του Συνεταιρισμού δημιουργούνται με σύγχρονες τεχνικές παραγωγής και εμφιάλωσης και διασφαλίζεται η ποιότητά τους μέσω συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης που εφαρμόζεται στα αμπέλια, του συστήματος ISO αλλά και με τους ελέγχους που γίνονται σε όλα τα στάδια της παραγωγής στο εξοπλισμένο εργαστήριο που διαθέτει ο Συνεταιρισμός.

www.tirnavoswinery.gr