Ένθετο: 9 χρόνια για την «Εφημερίδα των Συντακτών» by Εφημερίδα των Συντακτών

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ:

ΜΆΡΩ ΔΟΎΚΆ ΧΡΉΣΤΟ ΆΡΜΆΝΤΟ ΓΚΈΖΟ ΠΆΝΤΈΛΉ ΜΠΟΎΚΆΛΆ ΘΩΜΆ ΚΟΡΟΒΊΝΉ ΜΉΝΆ ΒΊΝΤΊΆΔΉ ΜΊΧΆΛΉ ΜΆΛΆΝΔΡΆΚΉ ΒΆΣΊΛΊΚΉ ΠΈΤΣΆ ΧΡΉΣΤΟ ΟΊΚΟΝΟΜΟΎ ΆΡΉ ΜΆΡΆΓΚΟΠΟΎΛΟ ΈΎΓΈΝΊΆ ΜΠΟΓΊΆΝΟΎ ΚΟΜΙΚΣ ΑΠΟ ΤΟΎΣ:

ΆΛΈΞΊΆ ΟΘΩΝΆΊΟΎ ΠΆΝΟ ΖΆΧΆΡΉ ΔΉΜΉΤΡΉ ΚΆΜΈΝΟ JOHN ANTONO ΒΆΓΓΈΛΉ ΠΆΠΆΒΆΣΊΛΈΊΟΎ ΓΆΒΡΊΉΛ ΠΆΓΩΝΉ ΘΆΝΆΣΉ ΠΈΤΡΟΎ ΠΈΡΊΚΛΉ ΚΟΎΛΊΦΈΤΉ ΛΈΆΝΔΡΟ ΣΚΙΤΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ:

ΜΊΧΆΛΉ ΚΟΎΝΤΟΎΡΉ ΚΩΣΤΆ ΓΡΉΓΟΡΊΆΔΉ ΠΈΤΡΟ ΖΈΡΒΟ

ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ:

ΝΊΚΟΛΆΣ ΒΟΎΛΈΛΉΣ ΚΩΝΣΤΆΝΤΊΝΟΣ ΤΣΟΎΚΆΛΆΣ ΒΆΣΊΛΉΣ ΒΆΣΊΛΊΚΟΣ ΓΊΆΝΝΉΣ ΨΎΧΟΠΆΊΔΉΣ

ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ

«ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Του ΝΊΚΟΛΑ ΒΟΥΛΕΛΉ

«Εφημερίδα των Συντακτών» μπήκε ήδη στον δέκατο χρόνο της κυκλοφορίας της. Το φύλλο που κρατάτε στα χέρια σας έχει αριθμό 2.651.

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Η «Εφημερίδα των Συντακτών» ήρθε για να μείνει μια δοκιμασία για όλους μας, και οι συνθήκες «έκτακτης ανάγκης» που επηρέασαν και τις κυκλοφορίες των εφημερίδων.

Οταν ξεκινήσαμε τον Νοέμβριο του 2012 ελάχιστοι πίστευαν ότι αυτό το παράτολμο εγχείρημα θα άντεχε και θα ξεπερνούσε δυσκολίες, αντιπαλότητες, εμπόδια και κυρίως τον πόλεμο από εχθρούς και «φίλους».

ΥΣΤΕΡΑ, είναι το σταθερό πλέον φαινόμενο της συγκέντρωσης ιδιοκτησίας των ΜΜΕ σε λίγα χέρια που καθιστά τα περισσότερα μέσα ιδεολογικούς μηχανισμούς και εργαλεία προώθησης των συμφερόντων μερικών ολιγαρχών.

ΟΜΩΣ ΑΥΤΉ η εφημερίδα και η ιστοσελίδα της είναι πλέον ένα αναμφισβήτητο επίτευγμα. Εγραψε και γράφει ιστορία, παραμένοντας έπαλξη ελευθερίας του Τύπου και πολυφωνίας. ΉΔΉ από τις 4 Σεπτεμβρίου του 2012 με μια σύντομη παρέμβαση είχαν επισημανθεί τρία βασικά χαρακτηριστικά για την επιτυχία του εγχειρήματός μας: πρώτον, η συλλογικότητα, σε συνθήκες άγριες και πρωτοφανείς για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, δεύτερον, η ανεξάρτητη, πλουραλιστική και σε βάθος ενημέρωση καθώς και η σκληρή, αλλά έντιμη κριτική προς κάθε κατεύθυνση και, τρίτον, η προσπάθεια να συλλάβουμε και να συνδιαμορφώσουμε το καινούργιο. ΤΟ ΠΕΊΡΑΜΑ πέτυχε. Και όχι μόνο αυτό, αλλά άνοιξε νέους δρόμους. ΕΠΊΒΕΒΑΊΩΣΑΜΕ ότι μια ανεξάρτητη, συνεταιριστική εφημερίδα, που λειτουργεί με συλλογικές διαδικασίες και δεν συνδέεται με πολιτικά, οικονομικά και εκδοτικά συμφέροντα μπορεί να αντέξει ακόμη και σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού και συνεχούς υπονόμευσης. Ή ΕΦΉΜΕΡΊΔΑ αυτή δεσμεύτηκε από την πρώτη στιγμή να συμβάλει στη διαμόρφωση του νέου πολιτικού και κοινωνικού τοπίου σε προοδευτική κατεύθυνση. Δεν έκρυψε ποτέ τον προοδευτικό προσανατολισμό της. ΤΊ ΠΕΤΥΧΑΜΕ αυτά τα εννέα χρόνια; Η «Εφημερίδα των Συντακτών» δεν είναι απλά ακόμη ένα μέσο ενημέρωσης, που λειτουργεί στις συνθήκες της ελεύθερης αγοράς. Ξεχωρίζει για τη δημοσιογραφική πληρότητά της, για την ουσιαστική ενημέρωση που προσφέρει, για τη ρηξικέλευθη αρθρογραφία της, για τα εξονυχιστικά ρεπορτάζ, για τις διεισδυτικές έρευνες, για τα αποκλειστικά θέματα, για την εμφάνισή της.

 Του ΠΕΤΡΟΥ ΖΕΡΒΟΥ ΕΧΕΊ ΑΝΟΊΞΕΊ με τη θεματολογία της ζητήματα που δεν τολμούν να αγγίξουν τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης –έντυπα και ηλεκτρονικά– τα οποία είναι ασφυκτικά εγκλωβισμένα σε σχέσεις διαπλοκής και εξάρτησης της ιδιοκτησίας τους με συγκεκριμένα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. ΓΊΑΤΊ ΞΕΧΩΡΊΖΕΊ η «Εφημερίδα των Συντακτών»; Το στοιχείο που διαφοροποιεί τελείως την εφημερίδα μας από όλα τα άλλα μέσα ενημέρωσης είναι το γεγονός ότι το σύνολο του περιεχομένου της και των ποιοτικών χαρακτηριστικών της είναι οργανικά δεμένο με τον ανεξάρτητο και αυτοδιαχειριστικό χαρακτήρα της, τη δομή οργάνωσής της και τον συλλογικό τρόπο λειτουργίας της. Ή «ΕΦΉΜΕΡΊΔΑ των Συντακτών» θέλησε να είναι και έγινε η μοναδική εφημερίδα που διατηρεί ζωντανό τον δημόσιο διάλογο ανάμεσα σε όλες τις δημοκρατικές και τις προοδευτικές δυνάμεις του τόπου. Εναν διάλογο που προωθεί νέες ιδέες, αναλύσεις και προτάσεις στον τεράστιο χώρο που καλύπτουν οι δυνάμεις της Αριστεράς, κοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής, της Κεντροαριστεράς και της Οικολογίας. ΕΤΣΊ ΑΝΊΧΝΕΥΟΝΤΑΊ νέες τάσεις

σε στενή σύνδεση με την κοινωνία πολιτών και τα ποικιλόμορφα κινήματα που έχουν αναπτυχθεί στις πρωτοφανείς συνθήκες των τελευταίων χρόνων. ΤΊ ΕΚΦΡΑΖΕΊ η «Εφημερίδα των Συντακτών»; Η εφημερίδα μας θεωρείται και αναγνωρίζεται από τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας της ως η κατ’ εξοχήν εφημερίδα της ευρύτερης Αριστεράς. Αυτό δείχνουν τα εκατοντάδες άρθρα και οι παρεμβάσεις από όλες τις ψηφίδες που συνθέτουν το πολύχρωμο μωσαϊκό της σύγχρονης πληθυντικής Αριστεράς. Η πολυφωνία της εφημερίδας μας δεν είναι πολυτέλεια, είναι καταστατική δέσμευση και καταργεί στην πράξη τις κομματικές περιχαρακώσεις. Ταυτόχρονα, οι διαφορετικές οπτικές για όλα τα μεγάλα ζητήματα είναι προϋπόθεση για να ανοίξουν νέοι ορίζοντες, νέοι προβληματισμοί στην κοινωνία. ΜΕ ΤΉΝ ΠΛΟΥΣΊΑ εμπειρία των εννέα χρόνων της «Εφημερίδας των Συντακτών» μπορούμε να πούμε ότι αποτελεί πλέον τομή στην ιστορία του ελληνικού Τύπου επειδή άλλαξε τα δεδομένα και έδειξε τον δρόμο για την «επιστροφή» και επιβεβαίωση της ανεξάρτητης, έγκυρης και ποιοτικής εφημερίδας σε μια εποχή που κυριαρχείται κυρίως από τη μαζική

παραγωγή και διάδοση των ψευδών και παραποιημένων ειδήσεων στον κόσμο του Διαδικτύου, έναν κόσμο έρμαιο της χειραγώγησης. ΟΜΩΣ η εφημερίδα μας έδειξε σε όλους έναν διαφορετικό δρόμο και με την επιτυχημένη πρωτοποριακή δομή και λειτουργία της όλα αυτά τα χρόνια. Τα όργανα της εφημερίδας από τη Διεύθυνση και τη Συντακτική Επιτροπή ώς το Δ.Σ. της Ανώνυμης Εταιρείας και το Δ.Σ. του Συνεταιρισμού έχουν αυτοτελή ύπαρξη και διακριτούς ρόλους, αλλά συνεργάζονται με μοναδικό στόχο τη στήριξη, την ενίσχυση και την ανάπτυξη της εφημερίδας και της ιστοσελίδας. ΑΥΤΟ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ λειτουργίας δοκιμάστηκε στην πράξη όλα αυτά τα χρόνια, πέτυχε και αποδείχθηκε η καλύτερη συλλογική λειτουργία ενός εγχειρήματος όπως το δικό μας. ΚΑΊ ΣΕ ΑΥΤΟ τον τομέα η πρωτοποριακή εμπειρία της «Εφημερίδας των Συντακτών» είναι αντικείμενο μελέτης πανεπιστημιακών σχολών αλλά και πηγή έμπνευσης για ανάλογα εγχειρήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. ΩΣΤΟΣΟ, τα αντικειμενικά εμπόδια είναι τεράστια και δυστυχώς παραμένουν ακλόνητα. Κατ’ αρχάς η πανδημία, η οποία αποτελεί

ΤΟ ΜΟΝΑΔΊΚΟ πλέον πρακτορείο διανομής του Τύπου έχει βασικό μέτοχο ιδιοκτήτη πολλών εφημερίδων που ανταγωνίζονται όλες τις άλλες, γεγονός που αποτελεί ευθεία απειλή για την ελευθερία του Τύπου. Τα σημεία πώλησης των εφημερίδων συρρικνώνονται πανελλαδικά, ενώ πλήρης αδιαφάνεια καλύπτει τον πραγματικό αριθμό των εφημερίδων που πωλούνται, εφόσον ο περιβόητος γραμμωτός κώδικας (barcode) δεν έχει ακόμη νομοθετηθεί – κάτι που το ζητάμε εδώ και χρόνια. ΟΜΩΣ ΤΑ ΕΜΠΟΔΊΑ και οι δυσκολίες δεν μας πτοούν. Παλεύουμε και θα συνεχίσουμε να παλεύουμε. Οσα πετύχαμε μέχρι τώρα και όσα καταφέρνουμε καθημερινά οφείλονται στην προσπάθεια όλων όσοι ξεπερνούν πάντα κάθε προσδοκία και κρατούν ζωντανή την εφημερίδα και την ιστοσελίδα της. Και κυρίως, στην ανταπόκριση των χιλιάδων αναγνωστών μας, στη στήριξη των εκατοντάδων φίλων και συνεργατών μας. Ή «ΕΦΉΜΕΡΊΔΑ των Συντακτών» ήρθε πριν εννέα χρόνια για να μείνει για πολλά ακόμη χρόνια.

Δεν ξεχνάμε Μπόικο Μπορίσοφ (Σόφια) 2014 Λάκης Μπέλλος 2015 Γιάννης Καλαϊτζής 2016 Μαργαρίτα Κουλεντιανού 2017 Ακης Φάντης (Λευκωσία) 2018 Χρήστος Αγγελάκος 2019 Γιάννης Ιωάννου 2019 Βαγγέλης Καραγεώργος 2019 Χαρά Τζαναβάρα 2020 Περικλής Κοροβέσης 2020 Πάνος Σαράκης 2020 Δημήτρης Φωτόπουλος 2021 Μώρφια Σταματοπούλου 2021

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Ευχές από τον Βασίλη Βασιλικό Η «ΕΦΗΜΕΡΊΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ» δεν είναι προφανώς ένα μέσο μαζικής ενημέρωσης με ημερομηνία λήξης. Ηταν και παραμένει μια δημοσιογραφική έπαλξη ελεύθερης έκφρασης, για το παρόν και το μέλλον του τόπου – πολύ περισσότερο σε καιρούς δοκιμασίας, όπως αυτός που βιώνουμε. Εύχομαι, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των εννέα της χρόνων, δύναμη, κουράγιο και μακροημέρευση στους ανθρώπους της – συντάκτες και αναγνώστες.  Σκίτσο του ΜΊΧΑΛΗ ΚΌΥΝΤΌΥΡΗ

ΒΑΣΊΛΗΣ ΒΑΣΊΛΊΚΌΣ 30 Οκτωβρίου 2021

 Του ΚΩΣΤΑ ΓΡΗΓΌΡΊΑΔΗ

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

www.efsyn.gr

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ

ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΕΣ

Νικόλας Βουλέλης

Γιώργος Πετρόπουλος (Πολιτικό)

Γιώργος Μανετάκης (Αθλητικό)

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Γιάννης Κιμπουρόπουλος (Οικονομικό)

Σωτήρης Γούλατης (Σύνταξη ύλης)

Σωτήρης Μανιάτης

Γιώργος Τσιάρας (Διεθνή)

Τάσος Παππάς (Υπεύθυνος φύλλου Σαββατοκύριακου)

Ελένη Γκρούη (Ελεύθερο - Επαρχιακό)

Τάσος Τσακίρογλου (www.efsyn.gr)

Λουίζα Καραγεωργίου

Ναταλί Χατζηαντωνίου (Πολιτιστικό)

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Πάνος Χιονίδης

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Α.Ε.

Λήδα Θωμάκου ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ

Φώτης Παναγόπουλος ART DIRECTOR

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ Α.Ε. Κολοκοτρώνη 8 Τ.Κ. 105 61 Αθήνα ΤΗΛ.: 211 1045000 ΦΑΞ: 211 1045175 - Γραφεία Κρήτης ΤΗΛ.: 2810 330033 - e-mail: contact@efsyn.gr

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Η κρυφή γοητεία της «κανονικότητας» Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥ ΤΣΟΥΚΑΛΑ

«Εξακολουθούμε βέβαια να βρισκόμαστε σε περίοδο κρίσης. Αλλά η κρίση έχει πλέον αρχίσει να λειτουργεί ως "κανονικότητα". Μια "κανονικότητα" που ανάμεσα σε πολλά άλλα εκφράζεται με την καθήλωση μιας ολοένα και πιο έμφοβης και εσωστρεφούς κοινής γνώμης στο φάντασμα εξιδανικευμένων παραποιημένων μνημών»

ννέα ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από τότε που έκανε την εμφάνισή της η «Εφημερίδα των Συντακτών». Σαν χθες μοιάζει όμως να ήταν για όσους επιχειρούν σήμερα να επαναφέρουν στη μνήμη τους τις συνθήκες υπό τις οποίες είχε τότε πραγματοποιηθεί. Είχα την τύχη να βρεθώ ανάμεσά τους. Μπορώ λοιπόν να γνωρίζω από πρώτο χέρι πως όλοι όσοι μετείχαν με οποιονδήποτε τρόπο στον σχεδιασμό και την υλοποίηση του όλου εγχειρήματος βίωναν μια ξεχωριστή στιγμή όπου όλα φαίνονταν να μπορούν να αρχίσουν εκ του μηδενός. Δίχως κομματική στήριξη και δίχως εξασφαλισμένη χρηματοδότηση, μια ομάδα δημοσιογράφων αποφάσιζαν να διακινδυνεύσουν την καθημερινή τους επιβίωση με μόνο αντάλλαγμα την αβέβαιη εκπλήρωση ενός παλαιού απωθημένου ονείρου. Τη δημιουργία ενός καθημερινού ανεξάρτητου συνεταιριστικού φύλλου, που δεν χρειάζεται να ανέχεται «ιδιοκτήτες», δεν χειραγωγείται από καμιά υπέρτερη εξουσία, γράφεται μόνο από ελεύθερους συντάκτες που αποφασίζουν οι ίδιοι τι θέλουν και τι πρέπει να γράφουν και δίνει λογαριασμό μόνον στους αναγνώστες του.

ΠΊΣΤΕΥΑΝ πως η κρίση που ήδη τότε μάστιζε τη χώρα μας αναζητούσε όχι μόνον νέα μέσα πολιτικής αντιμετώπισης αλλά και έναν νέο, αμετανόητα και προκλητικά αδέσμευτο, μετα-πολιτικό λόγο. Και αυτό προϋπέθετε ότι όλα, τόσο η κριτική εμβάθυνση της πραγματικότητας όσο και οι ιδέες και οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, θα

μπορούσαν να πορεύονται στον χρόνο και στην ιστορία έχοντας, οριστικά πια, απαλλαγεί από όλα τα κατά παράδοση δεσμευτικά ιστορικά τους βάρη. Το ουτοπικό πρόταγμα για κάτι-που-δεν-υπάρχει-ακόμα θα σχηματιζόταν μέσα από έναν ριζικά αυτόνομο δημόσιο λόγο που δεν θα αφηνόταν πλέον να προσκρούσει σε κανένα προδιαγεγραμμένο όριο. ΑΠΟ ΜΊΑ ΑΛΛΗ άποψη όμως, εννέα ολόκληροι αιώνες μοιάζει να έχουν περάσει από τότε. Εξακολουθούμε βέβαια να βρισκόμαστε σε περίοδο κρίσης. Αλλά η κρίση έχει πλέον αρχίσει να λειτουργεί ως «κανονικότητα». Μια «κανονικότητα» που ανάμεσα σε πολλά άλλα εκφράζεται με την καθήλωση μιας ολοένα και πιο έμφοβης και εσωστρεφούς κοινής γνώμης στο φάντασμα εξιδανικευμένων παραποιημένων μνημών. Αντί το αντικείμενο της δημόσιας αντιπαράθεσης και συζήτησης να περιστρέφεται γύρω από ένα ετεροπροσδιορισμένο κοινωνικοπολιτικό γίγνεσθαι, φαίνεται να επιστρέφει σε ένα ψευδεπίγραφο, διαστρεβλωμένο και ωραιοποιημένο παρελθόν. Και προφανώς, υπό τους όρους αυτούς, η συνέχιση του οποιουδήποτε απομυθοποιητικού διαβήματος προσκρούει σε νέες απρόβλεπτες αντιφάσεις και αντιδράσεις. Αντίθετα από ό,τι συνέβαινε στα χρόνια όπου ο ριζικός κριτικός λόγος έμοιαζε να εκφράζει κατά κάποιο τρόπο όλους εκείνους τους εν δυνάμει πλειοψηφούντες πολίτες που μπορούσαν ακόμα να ελπίσουν στην άμεση έλευση ενός «άλλου», καλύτερου κόσμου, οι εν δυνάμει ακροατές του σημερινού

κριτικού λόγου έχουν πάψει να ελπίζουν στο αύριο. Με αποτέλεσμα, ολοένα και περισσότερο, λειτουργώντας στη θέση συγκεκριμένων και υλοποιήσιμων κοινωνικών προταγμάτων, η ριζική κριτική να εμφανίζεται συχνά ως εργαλείο ανέξοδης ψυχολογικής εκτόνωσης. ΚΑΊ ΟΜΩΣ, η ριζοσπαστική θέαση του κόσμου είναι, ίσως, πιο αναγκαία σήμερα παρά οποτεδήποτε άλλοτε στο παρελθόν. Ακόμα και αν βυθιζόμαστε στο τέλμα της «κανονικότητας», η δύναμη του λόγου παραμένει, εν δυνάμει τουλάχιστον, απαρασάλευτη. Η ριζική και αδέσμευτη κριτική των πάντων δεν είναι βέβαια ικανή συνθήκη για την επέλευση της επί γης προόδου. Είναι όμως αναγκαία συνθήκη προκειμένου να ξεπεραστεί η αποκοιμιστική ακηδία της κανονικότητας. Με τα λόγια του Ζακ Ντεριντά, ίσως το «πτώμα της ελπίδας να μην είναι ακόμα τόσο νεκρό όσο επιχειρούν να μας κάνουν να πιστέψουμε οι κάθε λογής συνωμότες. Το εξαφανισμένο μοιάζει να βρίσκεται πάντα εκεί».

 Σκίτσο του ΜΊΧΑΛΗ ΚΟΥΝΤΟΥΡΗ

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

έρασαν εννέα χρόνια από τη γέννησή της και η «Εφημερίδα των Συντακτών», παράδειγμα και υπόδειγμα συλλογικότητας, συνεχίζει αδιάλειπτα και με συνέπεια την ανεξάρτητη συνεταιριστική ζωή της, διαφυλάσσοντας την αξιοπρέπεια και πολεμώντας με καθαρά όπλα για τη χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας.

Εννέα χρόνια

Του ΓΙΑΝΝΉ ΨΎΧΌΠΑΙΔΉ

ΚΡΙΤΙΚΉ και αυτοκριτική, ερευνητική και πολυφωνική, σταθερά εκτεθειμένη στις αρχές και τις αξίες της, στάθηκε όρθια και αξιόμαχη, ανοιχτή στον διάλογο, τη διαφορετικότητα και τις εναλλακτικές φωνές στα δύσκολα μονοπάτια της ενημέρωσης.

Ή ΎΒΡΙΣ, στη σημερινή της μορφή, συντελείται καθημερινά στον ιδιωτικό ή τον δημόσιο χώρο, μια διαρκής προσβολή στην αισθητική, την ηθική, την κοινωνική συνείδηση του πολίτη. ΎΒΡΙΣ ΚΑΤ' ΕΛΛΕΙΨΙΝ, ύβρις καθ' υπερβολήν, οι ακραίες εκδοχές της ύβρεως σε όλα αυτά που αποτελούν την καθημερινή εικόνα του πολιτικού/κοινωνικού βίου. ΕΙΚΌΝΕΣ μιας δημόσιας ζωής λογοκριμένης και αυτολογοκριμένης, με διαστρεβλωμένες τις σημασίες των λέξεων, τραυματισμένης από τη χειραγωγημένη πληροφόρηση και την ωμά σκηνοθετημένη δημοσιότητα. Μια

«Να σκλαβωθείτε εις τα γράμματα» δημόσια ζωή χωρίς σημαντικά ηθικά αναστήματα κινδυνεύει από τους δημοκόλακες (Αριστοφάνης), που καλλιεργούν ρατσιστικά προ-νεωτερικά πρότυπα, απάνθρωπα ιδεολογήματα και ξενοφοβικές θεωρίες μίσους, χωρίς να διστάζουν να οδηγούν με κυνισμό και αλαζονεία τη δημοκρατική κοινωνία στην παρακμή της.

ΜΙΑΣ ΕΝΉΜΕΡΩΣΉΣ που βάλλεται μεθοδευμένα και απροκάλυπτα από δυνάμεις που παραπλανούν, παραπληροφορούν, συσκοτίζουν, αλλοιώνουν ή απλώς αποσιωπούν την πραγματική ζωή γύρω μας. ΜΕΓΑΛΉ Ή ΑΠΕΙΛΉ για τη δημοκρατία σε καθεστώς εξαίρεσης, σε μια κοινωνία απληροφόρητων, αποσυρμένων, συμβιβασμένων, χρόνια ταλαιπωρημένων πολιτών. Σε μια κοινωνία όπου τείνουν να κυριαρχήσουν το ιδιωτικό συμφέρον, ο φανατισμένος ατομικισμός και η εγωπαθής αυτοπαρουσίαση, μια κοινωνία περιχαρακωμένη μοιρολατρικά στις κυψέλες της ιδιώτευσης, χωρίς οράματα, ανασφαλής, απαθής και αδύναμη να αντιπαλέψει αυτό που περίτεχνα και μεθοδικά της επιβάλλουν, την εξοικείωση δηλαδή με τον ανορθολογισμό, την αναξιοκρατία, την υποκρισία και το ψεύδος.

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

ΌΜΩΣ, ΣΕ ΑΎΤΌ το σκοτεινό τοπίο του ανορθολογισμού και της σύγχυσης, η αλήθεια θα αναζητά και θα διεκδικεί πάντα τα δίκια της. Στο πλαίσιο μιας πραγματικής ζωής με τα μικρά και ευτελή και τα μεγάλα και ρωμαλέα, δεν θα πάψει ποτέ «η δημοσίευση να είναι η ψυχή της δικαιοσύνης» (Μάγερ). ΑΎΤΌ ΜΑΣ ΤΌ ΔΙΔΑΞΕ με την ηρωική θυσία της 28χρονης ζωής του ο Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ (1798-1826), ο σπουδαίος φιλέλληνας, ο μαχητής εκδότης των «Ελληνικών Χρονικών», μιας από τις πρώτες ελληνικές εφημερίδες της επαναστατημένης Ελλάδας του 1821.

«Πρέπει να γράφει τις την αλήθειαν εις τας εφημερίδας... Καθείς το λοιπόν καταλαμβάνει ήδη ότι μόναι αι καταχρήσεις και αι καταδυναστείαι της απεριορίστου εξουσίας (και ουχί ο τύπος και οι εφημερίδες) ηρέθισαν εις πάνταν καιρόν την αγανάκτησιν των λαών»

ΑΎΤΌΣ Ό ΝΕΑΡΌΣ Ελβετός γιατρός μοίραζε τη ζωή του στο Μεσολόγγι ανάμεσα στις ντάπιες των ελεύθερων πολιορκημένων και στα τυπογραφικά στοιχεία των «Ελληνικών Χρονικών», μαχόμενος με οπλισμένα χέρια και οπλισμένο νου για τη σωτηρία της επιλεγμένης του πατρίδας, για την ελευθερία της έκφρασης και των ιδεών μιας ανεξάρτητης, επαναστατημένης χώρας που τον έκανε πολίτη της και την έκανε πατρίδα του. ΜΕΓΑΛΌ ΜΑΘΉΜΑ δημοσιογραφικού ήθους και αταλάντευτης δύναμης ψυχής τα κείμενά του, μαχόμενα κείμενα για την αποκατάσταση του δικαίου, για την αναζήτηση, ανάδειξη και δημοσιοποίηση της αλήθειας για έναν αγώνα που από τον μικρό αυτόν μέγα κόσμο της πολιορκημένης ελευθερίας ζήταγε να απλωθεί πέρα από τη λιμνοθά-

λασσα σε όλη την οικουμένη. Ό ΉΡΩΙΚΌΣ ενθουσιασμός και η αυτοθυσία των πολιορκημένων του Μεσολογγίου, η καταφρόνηση του θανάτου, η μέθεξη σε μια συλλογική αντίσταση, σε μια κοινή δόξα, η αντιστροφή «του φόβου του θανάτου σε οίστρο της ζωής» (Εμπειρίκος) σημαδεύουν βαθιά τα όπλα και την πένα των πρώτων εκδοτών και τυπογράφων. «ΤΑ ΠΛΕΙΩ οφέλη τοις πλείοσι», αυτήν την επαναστατική φράση του Φραγκλίνου προτάσσει ο Μάγερ δίπλα στον τίτλο της εφημερίδας, στην πρώτη σελίδα των «Ελληνικών Χρονικών». Τα πολλά οφέλη στους πολλούς. ΜΙΑ ΦΡΑΣΉ που εδώ δεν αναφέρεται μόνο στην υλική αξιοπρεπή διαβίωση των πολλών ως δημοκρατική προσταγή σε ένα κράτος δικαίου, αλλά μαζί συνδηλώνεται και η πνευματική σημασία και προσφορά, το μέγιστο όφελος της αληθινής γνώσης, της πληροφόρησης, της δημοσίευσης της «σοβαρής αλήθειας» (Μάγερ), με την έννοια του δημόσιου δημοκρατικού αγαθού, του οφέλους για το σύνολο του λαού. Η γνώση για τους πολλούς. «ΜΎΡΙΑ ΉΞΕΎΡΕ και χίλια μάθαινε» μας λέει ο Κολοκοτρώνης στην ιστορική ομιλία του στην Πνύκα. ΚΑΙ ΜΑΖΙ με την τολμηρή παραίνεσή του προς τους μόλις ξε-σκλαβωμένους Ελληνες, «να σκλαβωθείτε εις τα γράμματα», αυτή τη διορατική επιταγή μιας «άλλης» σκλαβιάς, ο γέρος του Μοριά σηκώνει ένα άλλου είδους επαναστατικό λάβαρο. Τα λόγια αυτά του αγράμματου στρατηγού αποτελούν φάρο πορείας για τον κοινωνικό, πολιτικό, πολιτιστικό μετασχηματισμό μιας νέας κοινωνίας που θα γεννιόταν μέσα από τα ερείπια. Οι ωδίνες αυ-

τής της γέννας είναι γνωστές. Μας ακολουθούν μέχρι σήμερα. ΓΡΑΦΕΙ ο Μάγερ στα «Ελληνικά Χρονικά»: «Πρέπει να γράφει τις την αλήθειαν εις τας εφημερίδας... Καθείς το λοιπόν καταλαμβάνει ήδη ότι μόναι αι καταχρήσεις και αι καταδυναστείαι της απεριορίστου εξουσίας (και ουχί ο τύπος και οι εφημερίδες) ηρέθισαν εις πάνταν καιρόν την αγανάκτησιν των λαών». ΑΎΤΕΣ οι παραινέσεις για μια δίκαιη, αλληλέγγυα, πληροφορημένη κοινωνία, ο δημόσιος κριτικός έλεγχος στην εξουσία, οι «σοβαρές αλήθειες» για τα κοινά, οι ευθύνες και τα καθήκοντα του Τύπου είναι η μεγάλη παρακαταθήκη, η πνευματική κληρονομιά που δωρίζεται στη σύγχρονη εποχή από τους πρωταγωνιστές μιας μεγάλης υπέρβασης, μιας μεγάλης θυσίας, ενός μεγάλου αγώνα. Είναι οι μεγάλες αξίες της ισηγορίας αλλά και της παρρησίας, το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου που δίχως αυτό δεν υπάρχει ούτε δημοκρατία ούτε ελευθερία. Αυτές τις αξίες του Διαφωτισμού καλούνται να υπηρετούν πάντοτε και τώρα μέσω της δημοσίευσης οι άνθρωποι του έντυπου -και όχι μόνοδημόσιου λόγου. Σε ώρες ιδιαίτερα δύσκολες για όλους. Και κυρίως για τους πολλούς.

Στη διπλανή σελίδα, έργο που δημιούργησε ο Γιάννης Ψυχοπαίδης με αφορμή τα εννέα χρόνια της «Εφημερίδας των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Το μελάνι της ατομικής και συλλογικής μνήμης 9+1 ιστορίες αντλημένες από τον Τύπο Επιμέλεια: ΜΙΣΈΛ ΦΑΪΣ

ΔΈΚΑ ΣΥΓΓΡΑΦΈΙΣ (9+1) με έντονο φορτίο κοινωνικής, ιστορικής και πολιτικής μέριμνας στη γραφή τους, ακόμη και στα πιο ενδοσκοπικά βιβλία τους, ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση της «Εφ.Συν.» (με αφορμή τη συμπλήρωση εννέα χρόνων από την έκδοσή της) να γράψουν μια ιστορία που αντλεί θέμα και βλέμμα από τον κόσμο της ενημέρωσης, τα γεγονότα (πραγματικά, ερμηνευμένα ή παραποιημένα), την τρέχουσα ή παλαιότερη, προβεβλημένη ή αποσιωπημένη επικαιρότητα. Κάποιοι εξ αυτών κινήθηκαν προς τη λογοτεχνία του τεκμηρίου, τη μη μυθοπλαστική αφήγηση (αυτή την τάση που διεθνώς έχει καταχωρισθεί ως «non fiction» πρόζα), κάποιοι άλλοι φιλοτέχνησαν ένα αυτόνομο διήγημα, με πιο εσωτερικευμένα δάνεια από την ανεξάντλητη δεξαμενή των μικρών και μεγάλων στιγμών του Τύπου και κάποιοι κατέφυγαν σε μια μετωπικότερη δημοσιογραφική ανάγνωση του παλλόμενου παρόντος. Εννέα συν ένα κείμενα τα οποία αποτυπώνουν την πολυφωνία και την πολυτροπία των συγγραφέων που τίμησαν σ’ αυτό το επετειακό τεύχος την «Εφ.Συν.» – μια εφημερίδα η οποία, μέσω του βιβλιοφιλικού ενθέτου της («Ανοιχτό Βιβλίο»), και όχι μόνο, διαμορφώνει απαιτητικούς και ενεργούς αναγνώστες μιας ευρείας βιβλιογραφικής εποπτείας.

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Πόσο πίσω πρέπει να γυρίσω… ε την εφημερίδα μου στο παγκάκι. Πάει κι έρχεται ο κόσμος στην πλατεία. Συνειρμικά η σκέψη μου στην Κωνσταντίνα Κούνεβα, 2008, παραμονές Χριστουγέννων. Η αρχαιολόγος, η μετανάστρια, η εργάτρια, η ενοικιασμένη καθαρίστρια, η συνδικαλίστρια. Και οι άντρες, τα λαγωνικά της εταιρείας ΟΙΚΟΜΕΤ, που είχε αναλάβει εργολαβικά την καθαριότητα στους σταθμούς του Ηλεκτρικού. Απέναντί της εκείνη τη νύχτα με το βιτριόλι. Οχι μόνο την περιέλουσαν αλλά και την ανάγκασαν να το καταπιεί. Τι απέγινε, πόσο υπέφερε, πόσο άντεξε, πόσο πόνεσε και πονάει, όλοι μπορούμε, αρκεί να θέλουμε, να το υποθέσουμε. Και για την ιστορία, μην το ξεχνάμε, ουδέποτε συνέλαβαν τους δράστες.

ΣΚΥΒΩ ΣΤΉΝ ΑΝΟΙΧΤΉ εφημερίδα. Λέει ψύχραιμη η Ιωάννα: «Μου έχουν πιστοποιήσει 90% σωματική αναπηρία και 50% ψυχική αναπηρία. Αυτή τη στιγμή αφού έχω ξεπεράσει τον κίνδυνο ζωής, έχουν πάρει δέρμα να καλύψουν τα εγκαύματα, έχω πρόβλημα στην ακοή, έχω τραύμα χειρουργικό στον λαιμό μου, έχω τραύματα στα χέρια μου που αρκετά συχνά δεν μπορώ να ανοίξω, τα δάχτυλά μου έχουν ενώσεις λόγω των τραυμάτων, έχω προβλήματα λειτουργικά και ψυχικά, τα οποία δεν θα γίνουν ποτέ όπως πριν. Θα χρειαστούν πολλά επίπονα χειρουργεία με όλους τους κινδύνους που αυτά περιλαμβάνουν, λοιμώξεων και λοιπά…» ΣΈ ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΉ ΤΉΣ λίγες μέρες πριν, την είχα ακούσει να αναφέρει, σαν να μιλάει για τα βάσανα μιας άλλης, ήρεμη, σταθερή, ότι επειδή τα χέρια της ήταν κι αυτά καμένα από το καυστικό υγρό και δεν μπορούσαν να ψάξουν εκεί για φλέβα οι νοσοκόμοι, έψα-

Της ΜΑΡΩΣ ΔΟΥΚΑ

χναν στις πατούσες. «Και τι; Χημικός είμαι εγώ, να ξέρω τι βλάβες θα της προξενήσω;» αποστόμωσε η καθ’ ομολογίαν δράστρια τον δημοσιογράφο. «Ξέρεις εσύ γιατί σου το έκανα», αντιμίλησε και στην Ιωάννα, δεύτερη μέρα της δίκης. ΚΑΙ ΣΚΈΦΤΟΜΑΙ πόσο καλός «μεζές» θα ήταν αυτή η καθ’ ομολογίαν δράστρια στα τηλεοπτικά κανάλια, μιας και εικόνα τους είναι και τους μοιάζει. ΑΛΛΑ ΑΣ ΤΑ ΠΑΡΩ με τη σειρά, τη δική μου σειρά, να τα δω και να τα ξαναδώ με το δικό μου μάτι, το αντικαπιταλιστικό!

«Ιδιας εποχής και κοινωνίας πλάσματα, καλοφτιαγμένες, με προτίμηση στο ξανθό, στο ψηλοτάκουνο, στο ακριβό, στο μοντέρνο. Εστω και αμυδρά, σίγουρα η μια θυμόταν μικρή την άλλη. Από την ίδια περίπου περιοχή, τα ίδια τσάμικα, τα ίδια συρτά και καλαματιανά. Την ίδια νοοτροπία»

ΙΔΙΑΣ ΈΠΟΧΉΣ και κοινωνίας πλάσματα, καλοφτιαγμένες, με προτίμηση στο ξανθό, στο ψηλοτάκουνο, στο ακριβό, στο μοντέρνο. Εστω και αμυδρά, σίγουρα η μια θυμόταν μικρή την άλλη. Από την ίδια περίπου περιοχή, τα ίδια τσάμικα, τα ίδια συρτά και καλαματιανά. Την ίδια νοοτροπία. Τα ίδια όνειρα, τα ίδια χρώματα. Λίγο τα τηλεοπτικά που ζαβλακώνουν, λίγο τα λάιφ στάιλ περιοδικά που πατούν το κουμπί της ασυναγώνιστης κομψότητας, «γουστάρω ελεύθερη και πλούσια ζωή» αλλά και «το κορίτσι να το πάρεις». Συμπαθητικές και ωραίες σαν όλες τις ωραίες. Με της εποχής τα θέσφατα. Σπουδές του συρμού στην Αθήνα. Κι έπειτα οι μικρές αγγελίες, τα βλέμματα, τα υπονοούμενα, η πάλη της επιβίωσης που επιμένει. Η καφετέρια, οι παρέες, γάμοι και βαφτίσια για να ξεδώσουν, τα μάτια του αγνώστου που έπεσαν πάνω τους. Αποκατάσταση, οικογένεια. Και δεύτερη και τρίτη δουλειά, αν χρειαστεί, για να συμπληρώσουν το εισόδημα. Πολλές και όλο πιο πολλές οι ανάγκες. Ενα ταξίδι μακρινό, ένα ταξίδι έστω στο Λονδίνο ή στο Παρίσι για ψώνια. Οικονομία για εκείνη την πανάκριβη τσάντα

και τις απαραίτητες γόβες. Να τις βλέπουν στον δρόμο, να τις βλέπουν στην καφετέρια, να τις βλέπουν στη δουλειά και να τις ζηλεύουν. Να περπατούν σαν πέρδικες και να γοητεύουν τους άντρες. Ή ΜΙΑ ΚΑΙ Ή ΑΛΛΉ, φαινομενικά ίδιες, σαν δυο σταγόνες νερό. Αλλά μόνο φαινομενικά. Η μία ήπια, μεθοδική, έξυπνη, συγκροτημένη, λογική, η άλλη ανυπόμονη, κομπλεξική, αγριωπή, επιθετική. Να είναι όμως και οι δυο καλά, να τους έρθουν όλα βολικά, να έχουν τύχη. Μα γιατί να μην μπορούν να γίνουν τηλεπαρουσιάστριες; Τι τους λείπει; Ομορφιά, μόρφωση, μπόι, λέγειν, χαμόγελο; Ολα τα έχουν. Και φτάνουμε στο θέμα για τις φυλλάδες. Η κυνηγός και το θήραμα, η εγκληματίας και το θύμα. Η Εφη με το βιτριόλι που έχει στήσει καρτέρι στην Ιωάννα εκείνο το μαγιάτικο πρωινό καθώς πήγαινε ανυποψίαστη στη δουλειά της. Επειτα; ΈΙΝΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΟΡΈΣ που λες ευτυχώς που υπάρχει η αστυνομία. Τα τρωκτικά εν τω μεταξύ εν δράσει στην υπηρεσία του αναμασήματος, των κροκοδείλιων δακρύων, της παραπληροφόρησης. Σχετικά γρήγορα η δράστρια εντοπίστηκε. Μουγκή και ανέκφραστη. Θαμπή, θολή, αλύγιστη. Αμετανόητη. Αβυσσος η ψυχή του ανθρώπου, άβυσσος η βλακεία και η κακία του. Τείχη περίκλειστα τα αδιέξοδά του. ΜΈ ΤΉΝ ΈΦΉΜΈΡΙΔΑ μου στο παγκάκι. Πάει κι έρχεται ο κόσμος στην πλατεία. Πόσο πίσω πρέπει να γυρίσω, πόσο να σκαλίσω στα περασμένα, για να θυμηθώ περιστατικά με το βιτριόλι, στην πρώτη γραμμή, να «ρυθμίζει» υπαρκτές κι ανύπαρκτες διαφορές στις ανθρώπινες σχέσεις;  Τελευταίο βιβλίο της Μ. Δούκα είναι το «Πύλη εισόδου» (Πατάκης, 2019).

Τύπος

της Αλέξιας Οθωναίου

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Μαλακή κανέλα Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΑΡΜΑΝΤΟ ΓΚΕΖΟΥ

όσα σκυθρωπά πρόσωπα. Τόσες φάτσες ρυτιδωμένες και μπλε, με πελώριες σταγόνες ιδρώτα στα μέτωπά τους όπως στα γιαπωνέζικα κινούμενα δεν έχει δει ούτε στις χειρότερες εφημερίες του νοσοκομείου, όταν δούλευε νοσηλευτής και πριν καταλάβει ότι τελικά το στομάχι του δεν είναι φτιαγμένο για αυτή τη δουλειά.

ΑΥΤΕΣ ΕΙΝΑΙ οι σύγχρονες, οι δικές μας εφημερίες, σκέφτεται. Των απλών ανθρώπων που το πιο απρόσμενο και βαρύ εγκεφαλικό μπορούν να το πάθουν μπροστά στο ΑΤΜ της Αλφα ή της Πειραιώς. Μεταλλικά κουτιά αντί για καζάνια –πλαστική κάρτα αντί για κουτάλα– και μόνη έρημος το τσιμέντο και η άσφαλτος. Ο ΚΡΥΟΣ ΚΑΦΕΣ τού δροσίζει το δεξί χέρι, το αριστερό ζεσταίνεται από τη σπουδαιότητα των όσων κουβαλάει η εφημερίδα. Διαβάζει το πρωτοσέλιδο καθώς πίνει την πρώτη γουλιά: ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΞΑΝΑ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΜΕΧΡΙ 60 ΕΥΡΩ ΤΗ ΜΕΡΑ ΟΙ ΑΝΑΛΗΨΕΙΣ

«Ούτε που παρατήρησε το (σίγουρα σκυθρωπό) πρόσωπο του φούρναρη. Τώρα, με την πλαστική τσάντα περασμένη στον αγκώνα, συνεχίζει να περπατά, πάντα διαβάζοντας – χρησιμοποιεί έτσι την εφημερίδα και σαν μια ασπίδα απέναντι στον κόσμο και την περιρρέουσα μιζέρια του, ένα αλεξήνεμο δυστυχίας»

ΕΠΡΕΠΕ να είχαν βάλει με κόκκινο το «60 ευρώ», όχι απλώς με έντονο μαύρο. Ισως, πάλι, έτσι γινόταν αχρείαστα πιο δραματικό, έως και μακάβριο. Από την άλλη, όταν έκλεισαν οι τράπεζες στις 28 Ιουνίου, ορισμένοι συνάδελφοί του την επομένη είχαν μεταχειριστεί λέξεις όπως «έγκλημα», φράσεις όπως «δραματικές στιγμές» και άλλα παρόμοια τέλος πάντων λεκτικά σύνολα που δεν θα μπορούσαν σίγουρα να επαινεθούν για τη λεπτότητά τους. Δεν ξέρει. ΚΑΘΩΣ ΑΝΟΙΓΕΙ το βήμα του για να φτάσει στον φούρνο, ξεκινά να διαβάζει το δικό του κείμενο στις μέσα σελίδες της εφημερίδας. Την κραδαίνει ψηλά σαν έναν πάπυρο που μόλις ξέθαψε από το αρχαίο χώμα και σίγουρα κάποια πολύτιμη στον κόσμο γνώση αποκαλύπτει. Σηκώνοντας απλώς το βλέμμα του πάνω από την άκρη του χαρτιού, ζητάει ένα κιλό ψωμί και ένα κουτί κουλουράκια με κανέλα, από αυτά που αρέσουν στον πατέρα του. Του το είχε αναφέρει με μεγάλη έμφα-

ποτέ να του τα ζεστάνει και να τα κάνει πάλι δυνατά. Τρία χρόνια που έκοψε την οικοδομή.

ση πριν φύγει: «Να πάρεις με την κανέλα, ακούς; Οχι σαν την άλλη φορά που τα πήρες σκέτα και δεν τρώγονταν!» ΟΥΤΕ που παρατήρησε το (σίγουρα σκυθρωπό) πρόσωπο του φούρναρη. Τώρα, με την πλαστική τσάντα περασμένη στον αγκώνα, συνεχίζει να περπατά, πάντα διαβάζοντας –χρησιμοποιεί έτσι την εφημερίδα και σαν μια ασπίδα απέναντι στον κόσμο και την περιρρέουσα μιζέρια του, ένα αλεξήνεμο δυστυχίας. Αν όλα αυτά συνέβαιναν χειμώνα μήπως θα ήταν διαφορετικά; Ισως η παγωνιά έπηζε την αγωνία και δεν την άφηνε να διαχυθεί έτσι πηχτή και ρέουσα σαν αραιό λιωμένο μέταλλο στην καλοκαιρινή ατμόσφαιρα. Ασε που οι άνθρωποι, ντυμένοι στα παλτά και τα μπουφάν τους, θέλοντας και μη δεν θα μπορούσαν να φανούν τόσο κατηφείς, έτσι όπως θα έκρυβαν το περισσότερο από το δέρμα τους. ΑΥΤΟΣ ΩΣΤΟΣΟ αντλεί μια όχι αμελητέα ηδονή καθώς διαβάζει τη δική του συνεισφορά στο αφιέρωμα· 600 λέξεις τού είχαν ζητήσει, ατσάλινες, κοφτερές, με πύρινο καταγγελτικό τόνο, που να αναδεικνύουν τη σπαρακτική κρισιμότητα των ημερών. «Είναι η μεγαλύτερη άραγε καταστροφή που συνέβη στη χώρα μετά το ’22 και τον Αττίλα;» Σε ορισμένα σημεία ίσως να το παράκανε λίγο, όμως συνολικά στάθηκε εξαιρετικά

πιστός στον στόχο που του είχαν θέσει, κι αυτό δεν μπορεί να μην το πιστώσει στον εαυτό του. ΠΙΝΕΙ ΚΑΙ ΠΕΡΠΑΤΑ, περπατά και διαβάζει, σε μια αστική χορογραφία καλά εξασκημένη, που θα μπορούσε εν μιά στιγμή αβλεψίας να στοιχίσει μέχρι και τη ζωή του. Εστω κι αυτής της ζωής στη χειρότερη εκδοχή της όπως όλα αυτά τα χρόνια. Ζωή είναι, δεν έχει κι άλλη, τι να την κάνει. ΜΕΧΡΙ ΝΑ ΦΤΑΣΕΙ στην πολυκατοικία, έχει τελειώσει και στα πεταχτά όλη την εφημερίδα. Περνά την κεντρική είσοδο με τον θαμπό παλιομοδίτικο καθρέφτη στο πλάι. Το διαμέρισμά του είναι το τρίτο στο βάθος. Στην πόρτα του διαμερίσματός του, σκουπίζει τα πόδια στο πατάκι και βάζει το κλειδί. Λίγο πριν το στρίψει, συνειδητοποιεί ότι είχε από το πρωί ξεχάσει το σακίδιό του. Ψύχραιμα, διπλώνει την εφημερίδα καλά και τη στριμώχνει ανάμεσα στο παντελόνι και το σώμα του, σαν ένα χάρτινο πιστόλι – η μπλούζα ευτυχώς είναι φαρδιά. Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΟΥ δεν κοιμάται, αλλά κάθεται μαχμουρλίδικα στην πολυθρόνα με μια κουβέρτα στα πόδια, λες κι αυτή θα μπορούσε

ΑΚΟΥΜΠΑΕΙ το ψωμί στο τραπέζι και του πηγαίνει κατευθείαν το κουτί με τα κουλουράκια. Η κανέλα καθώς το ανοίγει διαλύει και τις παραμικρές υπόνοιες ύπνου που μπορεί να είχε ο 60χρονος άντρας. Του βάζει ένα κουλουράκι στο χέρι και μέχρι να το αφήσει σκέφτεται για πρώτη φορά πόσο μαλακά είναι. Ισως τελικά γι’ αυτό να τα προτιμά, επειδή μπορεί να τα μασήσει. «Ε ΝΑΙ, ΤΩΡΑ μάλιστα» λέει μπουκωμένος, και σαν να ξύπνησε απότομα. «Είναι λίγο ακριβά τα άτιμα, αλλά τα αξίζουν». «12 ευρώ το κιλό». «Οχι, όχι, και λίγα είναι. Και λίγα είναι! Δεν μου λες όμως, πώς είναι έξω τα πράγματα;» «Οπως και χθες… Θα δούμε». «ΕΝΤΑΞΕΙ. Καλά που δε βγαίνω. Θα μου φτιάξεις κι έναν καφέ τώρα, αγόρι μου, να τον πιω μαζί με τούτα εδώ κι έπιασε τόπο η μέρα. Κι ας κουρεύονται. Σ’ ευχαριστώ, αγόρι μου. Σ’ ευχαριστώ». «Ναι». ΚΟΒΕΙ ΚΙ ΑΥΤΟΣ ένα κομμάτι από κουλουράκι και το πετάει στο στόμα του. Δεν το μασάει, το μουσκεύει με το σάλιο του περιμένοντάς το να λιώσει και να διαλυθεί αργά στους γευστικούς του κάλυκες. Επειτα πηγαίνει προς τον πάγκο της κουζίνας όπου βρίσκεται το μπρίκι. Ετσι όπως στρίβει για να απομακρυνθεί, σπρώχνει λίγο την εφημερίδα στο μπροστινό μέρος του σώματός του, για να σιγουρέψει ότι δεν θα φαίνεται.  Τελευταίο βιβλίο του Χ. Α. Γκέζου είναι το «Χάθηκε βελόνι» (Μεταίχμιο, 2021)

Κώστας Βιδάλης

του Πάνου Ζάχαρη

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Από τον Θεόκλητο Φαρμακίδη στον Σεμπάστιαν Κουρτς τα διακόσια χρόνια από την Επανάσταση του 1821, η ελληνική πολιτεία είναι βέβαια υποχρεωμένη να τιμήσει με κάθε τρόπο το πνεύμα του Αγώνα. Από την ιστορία γνωρίζουμε ότι το πνεύμα αυτό δεν εκδηλώθηκε αγαθό σε όλες τις περιστάσεις, το αντίθετο άλλωστε ήταν απλώς ανέφικτο. Στις επαναστάσεις δεν μετέχουν άγιοι ή άγγελοι· άνθρωποι με τα πάθη τους μετέχουν, με τις εμμονές και τις φιλοδοξίες τους. Επίσης από την ιστορία, γνωρίζουμε πως η πολιτεία όποτε (λέει ότι) διδάσκεται από το παρελθόν, δεν εννοεί ότι παραδειγματίζεται από το καλό και το άξιο. Αλλα την έλκουν, άλλα πείθεται να μιμηθεί: την πονηρία, τον αυταρχισμό, τον ετσιθελισμό, τον ρουσφετολογισμό, γενικώς μεθόδους επιβολής.

ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ λοιπόν τον Τύπο, η κυβέρνηση επέλεξε να τιμήσει τη σημαδιακή επέτειο μιμούμενη τον Δημήτριο Υψηλάντη και τη στάση του απέναντι στον Θεόκλητο Φαρμακίδη. Θυμίζω εν τάχει ότι ο εκ Θεσσαλίας λόγιος κληρικός, ένας από τους κορυφαίους διαφωτιστές μας, συνεκδότης για τρία χρόνια του Λόγιου Ερμή στη Βιέννη και πρωτοπόρος εφημεριδογράφος, με την κήρυξη της Επανάστασης ήρθε στην Ελλάδα. Τον Αύγουστο του 1821, στην Καλαμάτα, εξέδωσε την Ελληνική Σάλπιγγα, την πρώτη εφημερίδα που κυκλοφόρησε επί ελλαδικού εδάφους. Πολύ γρήγορα όμως οι λογοκριτικές παρεμβάσεις του πρίγκιπα Υψηλάντη τον ανάγκασαν να παραιτηθεί. ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ Εφημερίδα του Κράτους (την κατοπινή Εφημερίδα της Κυβερνήσεως), όπου διορίστηκε αρχισυντάκτης από την κυβέρνηση, το 1825, τον άντεξαν περισσότερο: παραιτήθηκε

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

«Δεν μας χρειάζονται προς το παρόν εφημερίδες, γιατί η δημοσιογραφία θα χαλάσει τα μυαλά των ξυπόλυτων και των κολιγάδων, θα πάρει ο νους τους αέρα, γιατί οι δημοσιογράφοι θα γράφουν ό,τι τους κατέβει»

το 1827, κατόπιν συγκρούσεων με πολιτικούς. Διότι, βεβαίως, πρόβλημα με την ελευθεροτυπία είχαν και οι πολιτικοί, όχι μονάχα οι προεστοί, όπως λόγου χάρη ο πρόκριτος του Μιστρά Παναγιώτης Κρεββατάς, ο οποίος σε συνέλευση οπλαρχηγών στην Καλαμάτα είχε πει τα εξής ειλικρινή: «Δεν μας χρειάζονται προς το παρόν εφημερίδες, γιατί η δημοσιογραφία θα χαλάσει τα μυαλά των ξυπόλυτων και των κολιγάδων, θα πάρει ο νους τους αέρα, γιατί οι δημοσιογράφοι θα γράφουν ό,τι τους κατέβει». Αλλα έλεγε βέβαια ο Αδαμάντιος Κοραής. Τα ακριβώς αντίθετα. Αλλά τον Κοραή ακόμα τον πολεμάμε σε τούτο τον τόπο. ΕΠΙ ΙΩΑΝΝΗ Καποδίστρια πια, η κυβερνητική λογοκρισία ανακάλυψε επιστολή του Φαρμακίδη επικριτική για τον κυβερνήτη. Ακολούθησε η σύλληψή του, η καταδίκη και η φυλάκιση. Η ελευθερία του Τύπου, κατοχυρωμένη από τα πρώτα επαναστατικά Συντάγματα, καταστρατηγούνταν και στα χρόνια της Επανάστασης. Σε καιρό πολέμου άλλωστε υπήρχαν αρκετοί πραγματικοί λόγοι, όχι προσχήματα, που θα μπορούσε να τους επικαλεστεί η πολιτική ή η στρατιωτική ηγεσία. Με τον Καποδίστρια ωστόσο, και το γνωστό ως τυποκτόνο ψήφισμα της 26ης Απριλίου 1831, το λογοκριτικό δικαίωμα της κυβέρνησης έπαψε να στηρίζεται μόνο στην ισχύ και απέκτησε και νομοθετική επικουρία. Το ψήφισμα επέτρεπε στις εφημερίδες να δημοσιεύουν μόνο κείμενα που δεν αντέβαιναν στον χριστιανισμό και τις ηθικές αρχές, δεν συκοφαντούσαν την κυβέρνηση και τις προστάτιδες δυνάμεις και δεν υποκινούσαν σε ανατροπή του καθεστώτος. Με τόσο ελαστική ορολογία, τίποτε πιο εύκολο από το να επινοηθούν κατηγορίες εναντίον «παραβατών».

ΠΡΟΦΑΣΕΙΣ και δικαιολογίες πάντα βρίσκονται. Και ευκαιρίες επίσης. Κάποιοι λοιπόν από εκείνους που μας παρότρυναν «να χρησιμοποιήσουμε την πανδημία σαν ευκαιρία», τη χρησιμοποιούν οι ίδιοι σαν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να περιορίσουν τα δικαιώματα και τις ελευθερίες, ανάμεσά τους και την ελευθερία του Τύπου. Είπαν δηλαδή, λόγω και της επετείου, να τιμήσουν το υψηλάντειο και το καποδιστριακό πνεύμα στις λογοκριτικές φανερώσεις του, να παραδειγματιστούν από τις πλέον αρνητικές πραγματώσεις του. ΑΝΤΙ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ, τώρα έχουμε σχέδιο νόμου με τον τίτλο «Τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας» και σκοπό την αντικατάσταση του άρθρου 191. Προβληματικό το άρθρο αυτό, πλην προβληματικότατο το προτεινόμενο ως νέο και θεραπευτικό. Παράδοξη –όχι, απλώς παράλο-

γη– η ομοιοπαθητική τους. ΣΥΜΦΩΝΑ με το ισχύον άρθρο 191, «όποιος δημόσια ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις με αποτέλεσμα να προκαλέσει φόβο» τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία έτη ή με χρηματική ποινή. Εδώ οι κρίσιμες λέξεις είναι πέντε: «με αποτέλεσμα να προκαλέσει φόβο». Ο φόβος δηλαδή έχει ήδη προκληθεί, είναι συγκεκριμένος και προσδιορίσιμος, οι δε οικονομικές ή κοινωνικές συνέπειές του μετρήσιμες. Κατακλύζεις, ας πούμε, το διαδίκτυο με την «είδηση» ότι το τάδε φημισμένο νησάκι του Αιγαίου έχει γεμίσει οχιές, και δη διμούτσουνες, το μαθαίνουν βέβαια οι τουρίστες, ένα χωριό είμαστε, και ακυρώνουν μαζικά τις κρατήσεις τους. Στην περίπτωση αυτή, και η φυλακή σού αξίζει και τα χαμένα κέρδη των εμπλεκόμενων στην τουριστική βιομηχανία θα ’πρεπε να τα καλύψεις εξ ιδίων.

«Η Εφημερίδα των Συντακτών »

Η ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ τροπολογία τώρα: «Οποιος δημόσια ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις που είναι ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην εθνική οικονομία, στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή στη δημόσια υγεία τιμωρείται» κτλ. κτλ. Εδώ οι κρίσιμες λέξεις είναι περισσότερες, οχτώ, πράγμα που συσκοτίζει τις έννοιες αντί να τις φωτίσει: «που είναι ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο». Δηλαδή δεν έχουν ήδη προκαλέσει ανησυχία, ούτε είναι απολύτως βέβαιο ότι θα προκαλέσουν φόβο, απλώς ενδέχεται, πιθανολογείται, εικάζεται... Η ΓΝΩΣΤΗ ΕΛΑΣΤΙΚΗ ορολογία που ξεχειλώνεται τόσο ώστε να χωράει κάθε είδους σημασία. Εδώ δεν τιμωρείται το προκληθέν αλλά το δυνητικό. Γράφεις,

«Οπότε, άσ’ την καλύτερα τη δημόσια διάδοση της προσωπικής σου γνώμης. Μοιράσου τη με τους φίλους σου, καλού-κακού χαμηλόφωνα. Δεν είναι ώρα τώρα να μπλέξεις»

ας πούμε, τη γνώμη σου, την άποψή σου, ότι, παρά τις νέες φρεγάτες γαλλικής προελεύσεως, το τουρκικό ναυτικό διατηρεί την υπεροπλία του. Ο δικαστής όμως θα έχει πλέον

Εννέα χρόνια

αποκτήσει το δικαίωμα να θεωρεί είδηση την υπόθεσή σου, και μάλιστα ψευδή είδηση, ικανή να προκαλέσει φόβο σε όσους πιστεύουν ότι επίκειται πόλεμος με την Τουρκία. Και να σε στείλει στη φυλακή, για να καλύψεις το κενό που άφησε η αποφυλάκιση του Μένιου Φουρθιώτη. ΟΠΟΤΕ; Οπότε, άσ’ την καλύτερα τη δημόσια διάδοση της προσωπικής σου γνώμης. Μοιράσου τη με τους φίλους σου, καλού-κακού χαμηλόφωνα. Δεν είναι ώρα τώρα να μπλέξεις. Αν μολαταύτα επιμένεις, καλύτερα να τα στρογγυλέψεις τα λεγόμενά σου, να τα λειάνεις. Και βάλε και μια πινακιδούλα μέσα στο κείμενό σου δυο-τρεις φορές, εύκολα πράγματα είναι αυτά με τη νέα τεχνολογία, με κεφαλαία, «ΠΡΟΣΟΧΗ: ΓΝΩΜΗ ΚΑΙ ΥΠΟΘΕΣΗ, ΟΧΙ ΕΙΔΗΣΗ ΚΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ!», ώστε αν κληθείς δι’ υπόθεσίν σου, να ’χεις ένα κάποιο άλλοθι.

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

ΕΔΩ ΠΟΥ ΤΑ ΛΕΜΕ, πάντως, ενώ πασχίζουμε να στιλβώσουμε το μπραντ νέιμ τής παρ’ όλα αυτά διάσημης χώρας μας, δεν ήταν ώρα να βρεθεί το όνομα της Ελλάδας δίπλα δίπλα με το όνομα της Ουγγαρίας του Ορμπαν και της Αυστρίας του Κουρτς. Βρέθηκε όμως. Βρέθηκε στις ανακοινώσεις με τις οποίες όλες, μα όλες οι διεθνείς ανακοινώσεις Τύπου καυτηριάζουν τη λογοκριτικών προθέσεων τροπολογία της ελληνικής κυβέρνησης –η οποία απειλεί να ποινικοποιήσει την ελεύθερη έκφραση, την προσωπική κρίση– και τη ροπή της προς τη χειραγώγηση των ΜΜΕ. Ροπή έκδηλη πια ακόμα και στα μάτια όσων υπερασπιστών της θυμούνται ότι η οικεία πρώτη ύλη της δημοσιογραφίας είναι το μελάνι, όχι το λιβάνι.

βείο «Ελευθερίας των ΜΜΕ», με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη να συμμετέχει με διαδικτυακό ενθουσιασμό στην πανηγυρική εκδήλωση σαν κύριος συμπανηγυριστής. Επειτα από πέντε μήνες ο Κουρτς παραιτείται ντροπιασμένος, με την κατηγορία ότι έστησε δημοσκοπήσεις και προσπάθησε να χειραγωγήσει τον Τύπο, να τον εξαγοράσει μάλλον, δαπανώντας ένα εκατομμύριο ευρώ, που τα άντλησε από τον πρόσφορο δημόσιο κορβανά. Να έχει προγραμματιστεί άραγε κάποια εορταστική βράβευση του Ορμπαν τις επόμενες εβδομάδες με κύριο συνεορταστή τον κ. Μητσοτάκη; Ωστε να ’χουμε κάτι να περιμένουμε.

ΜΑΗ ΜΗΝΑ του ’21, ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς τιμήθηκε με το βρα-

είναι «Το μάγουλο της Παναγίας. Αυτοβιογραφική εικασία του Γεωργίου Καραϊσκάκη» (Αγρα, 2021)

 Τελευταίο βιβλίο του Π. Μπουκάλα

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Του ΘΩΜΑ ΚΟΡΟΒΙΝΗ

Εννέα χρόνια

κότωσαν τον Παναγούλη! Να!» Μπήκα στο καφενείο παραπατώντας απ’ τη σύγχυση και δείχνοντας το εξώφυλλο της «Μακεδονίας» στον κυρ-Αντρέα, το βαρκάρη στο λιμάνι της Μηχανιώνας, το μοναδικό μας πελάτη εκείνη την ώρα. Παλιός Ελασίτης, το γιο του τον Σάκη τον είχα συμμαθητή, «εσύ, αγόρι μου, κουβαλάς πολλές αμαρτίες», του την είχε πει όταν περνούσαμε «περιοδεύων» ένας αξιωματικός, «ασυγχώρετες». Ο συγχωριανός μου κοίταξε τις δύο ασπρόμαυρες φωτογραφίες ψηλά, τη μία με τον Αλέξανδρο ζωντανό στις ομορφιές του, από τη βράβευσή του σε ποιητικό διαγωνισμό στην Ιταλία, και τη διπλανή με το αμάξι του στραπατσαρισμένο, κυριολεκτικά σμπαράλια. – Δε γράφει πώς τον σκότωσαν. Αλλά εσύ το είπες καλά, παιδί μου. Τον έφαγαν!

«Σ

ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ του ’76 ήταν να γίνει το κακό, ήμουνα στο πτυχίο, είχα ξυπνήσει αρκετά στα πολιτικά, δεν είχα κλείσει τα είκοσι τρία, ούτε κι εκείνος τα τριάντα επτά. Ενιωθα πως έχασα τον μεγαλύτερο αδερφό που ποθούσα πάντοτε να έχω, στα μάτια μου τον ιδανικό.

«Ημουνα παιδί του καφενείου και της ταβέρνας, ζυμωμένος με την εφημερίδα πριν να πάω καν στο Δημοτικό. Καθημερινή μας ανάγκη η «Μακεδονία», κεντρώα και συγκαλυμμένα κάπως αριστερή, διπλωμένη την έδινε ο περιπτεράς, αγορασμένη απ’ τα χαράματα για την πελατεία μα και για μας»

ΒΟΎΙΞΑΝ ΟΛΑ τα μέσα, τα τρία δηλαδή τα βασικά, ραδιόφωνο, τηλεόραση, εφημερίδες. Ο Τύπος ήταν ακόμη στα ντουζένια του, η πολιτικοποίηση του λαού έντονη, εμμονές φανατικές, άγρια κομματικοποίηση, πολώσεις, καβγάδες, γκρούπες, έξαρση της στράτευσης στην εξωκοινοβουλευτική αριστερά. Μεγάλος ανταγωνισμός των δημοκρατικών και των αριστερών εφημερίδων, βαρβάτες διενέξεις με τις δεξιές. Εσπευσα να προμηθευτώ και τις άλλες, βάλθηκα να ρουφάω τα ρεπορτάζ. Ταραχή στην πολιτική σκηνή, δηλώσεις της Μελίνας με κλάματα, η κυρία Αθηνά αγαλμάτινη και σπαραγμένη, έχανε το δεύτερο απ’ τα τρία παλικάρια της –θυμήθηκα ένα χαρακτηρισμό απ’ το δημοτικό τραγούδι «του κόσμου διωματάρης» για τον Αλέξανδρο–, απ’ τη Φαλάτσι, την αγαπημένη, σύντομες δηλώσεις από τη Ρώμη, με υπονοούμενα για σχέδιο εκτέλεσης και όχι ένα ατυχές συμβάν. ΗΜΟΎΝΑ ΠΑΙΔΙ του καφενείου και της ταβέρνας, ζυμωμένος με την εφημερίδα πριν να πάω καν στο Δημοτικό. Καθημερινή μας ανάγκη η «Μακεδονία», κεντρώα και συγκαλυμμένα κάπως

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

«Οταν χτυπήσεις δυο φορές» αριστερή, διπλωμένη την έδινε ο περιπτεράς, αγορασμένη απ’ τα χαράματα για την πελατεία μα και για μας. Υπήρχε και η ανταγωνιστική της, ο «Ελληνικός Βορράς», απροκάλυπτα δεξιά, αυτήν δεν την δίπλωναν, τι ανάγκη τη δεκαετία του ’60! Θυμάμαι ένα νεαρό ρασοφόρο, Κυριακή πρωί, μετά τη λειτουργία στη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, να κρατάει περιχαρής στο δεξί, σηκωμένες ψηλά σαν λάβαρα νίκης τον «Βορρά» και την «Εστία», «γεια σου, πάτερ, η χαρά σου δε σ’ αφήνει να κρυφτείς, ε;», τον είχα περιπαίξει. ΤΑ ΤΡΙΑ ΜΈΣΑ –που λέγαμε πριν– τα είχα κατατάξει από πιτσιρίκος με μια αξιολογική σειρά ως προς το ενδιαφέρον που παρουσίαζαν για μένα, με κριτήρια τη διαβάθμιση της ποιότητας του λόγου που χρησιμοποιούσαν και την ευρύτητα του πεδίου υποδοχής της άγουρης αλλά πεισματικής μου φιλομάθειας: στον πάτο η τηλεόραση, στη μέση το ραδιόφωνο και στην κορφή ο Τύπος. Η γνώμη μου από τότε δεν άλλαξε, τώρα μάλιστα που η τηλεοπτική μας «δεύτερη ζωή» συνοδεύεται από το ιδεώδες σακάτεμα της γλώσσας μας, από τις ειδήσεις μέχρι και τις μεταφράσεις ξένων ταινιών! Και βέβαια, πιστός οπαδός του Τύπου, εξωθούσα ως εκπαιδευτικός τους μαθητές μου καθημερινά, «διαβάστε μια εφημερίδα, να ξυπνήσετε, να μάθετε τον κόσμο», δεν έλεγα ποια, μα εδώ δε διάβαζαν οι συνάδελφοι καθηγητές, οι περισσότεροι τουλάχιστον, έκανα συχνά το πείραμα, άφηνα την εφημερίδα στο γραφείο και παρακολουθούσα τη βιαστική λαθραναγνωστική τους ματιά, οι γυναίκες την ξεφύλλιζαν κοιτώντας τίτλους και λίγο τα κοινωνικά και οι άντρες μόνο τις σελίδες με τα αθλητικά. Πέντε λεπτά εκείνες, τρία λεπτά εκείνοι! ΣΎΝΈΧΙΣΑ την ανάγνωση του Τύπου της ημέρας. Τα βιογραφικά του ξανά και ξανά, η καταγωγή, τα πρώτα χρόνια, οι σπουδές, η φι-

λία με τον Παζολίνι και με άλλους διανοούμενους και καλλιτέχνες, οι οργανώσεις του εξωτερικού, η αντιστασιακή δράση, οι φυλακίσεις και τα βασανιστήρια, οι άφταστες παλικαριές του. Ηταν για μένα ο αυθεντικός λαϊκός ήρωας, που διέθετε τη σπάνια, τη γνήσια τόλμη αλλά και την ιδεολογία έχοντας θέσει και τη μόρφωσή του στην υπηρεσία της. ΠΑΝΤΟΤΈ ΔΙΑΒΑΖΑ την ειδησεογραφία του Τύπου κρατώντας πισινή, ξαναδιάβαζα τις ειδήσεις με διπλά και τριπλά μάτια. Είχαμε και τους παλιούς που μας έλεγαν «μην πιστεύεις τα χαρτιά, ψέματα γράφουν». Ομως σ’ αυτή την περίπτωση, όλες οι εφημερίδες, ακόμη και η πιο σοβαρή απ’ τις λεγόμενες συντηρητικές, η «Καθημερινή» (απ’ την οποία αντλούσα συχνά και «προοδευτικά» λαβράκια), με μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό πειστικότητας στην υποστήριξη της άποψης, είχαν επιτρέψει να φανεί ότι «κάτι» κρυβόταν πίσω απ’ το θλιβερό συμβάν. Διάβασα εκτενώς όλα τα ρεπορτάζ γύρω απ’ το δυστύχημα. Η ποικιλία των εκδοχών και η αποκαλυπτική διεισδυτικότητα κάποιων αρθρογράφων –και διαθέταμε τότε πολλούς άσους– γύρω απ’ το συγκλονιστικό γεγονός με είχαν βοηθήσει να ασκήσω την κρίση μου και να διευρύνω την γκάμα των κριτηρίων μου. «Ηταν άτυχος ο πρώτος αντιστασιακός και παρ’ ολίγον δολοφόνος του δικτάτορα», «ύποπτη η σύγκρουση που προκάλεσε το μοιραίο δυστύχημα», «μην ξεχνάμε τις πρόσφατες συγκρούσεις του με τον Αβέρωφ», «είχε ήδη αποκαλύψει μέρος από τα αρχεία της ΕΣΑ», «γνώριζε σημαίνουσες προσωπικότητες της σύγχρονης πολιτικής σκηνής που συνεργάζονταν με τη χούντα», «είχε προειδοποιήσει ότι θα αποκαλύψει πολιτικούς για τον ύποπτο ρόλο τους στην υπόθεση της Κυπριακής τραγωδίας». Ανάμεσα στα άλλα «δεν του έφερε γούρι το Fiat Mirafiori

που του χάρισε η αρραβωνιαστικιά» (από τότε που την είχε πάει σ’ ένα κέντρο όπου τραγουδούσε η Πόλυ Πάνου στην πλατεία Βάθη η Φαλάτσι του είχε πάρει δώρο το αμάξι, να έρχονται στην Ελλάδα για να την ακούει). ΤΙΣ ΈΠΟΜΈΝΈΣ ΜΈΡΈΣ ο θόρυβος πήρε να κοπάζει και τα περί μελετημένου ή μισοσχεδιασμένου εγκλήματος άρχισαν να ατονούν στον Τύπο της χώρας. ΟΙ ΈΦΗΜΈΡΙΔΈΣ κάνουν τη δουλειά τους κι εμείς τη δική μας. Τα πορίσματα βγήκαν. Η υπόθεση έκλεισε. Αλλά δε νιώθουμε να μάθαμε τίποτε καθαρά. Πάντως οι πιο υποψιασμένοι και πιο δύσπιστοι δεν πιστέψαμε ποτέ μέχρι τώρα ότι το φινάλε του λατρεμένου αγωνιστή ήταν αποτέλεσμα μιας κακιάς στιγμής. Ο Παναγούλης μπορεί να πολιτεύτηκε με το Κέντρο, αλλά η ζωή και η δράση του τον κάνουν πιο επαναστάτη απ’ όλους τους κάθε λογής αναρχικούς και κομμουνιστές. Κι αυτή η διηνεκής –για όλα τα καθεστώτα– επικινδυνότητα της περίπτωσής του είναι που μας κάνει να λέμε ακόμη ότι τον Αλέξανδρό μας τον έφαγαν λάχανο.  Τελευταίο βιβλίο του Θ. Κοροβίνη είναι το «“Ολίγη μπέσα, ωρέ μπράτιμε!”: Η τελευταία ώρα του Οδυσσέα Ανδρούτσου» (Αγρα, 2019)

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

F+ Μια μέρα κάπου στο Αύριο… ην ώρα που βρισκόταν στον βυθό της θάλασσας το υπερβολικά μεγάλο ρολόι στο χέρι του αναβόσβησε. Στην οθόνη εμφανίστηκε το λογότυπο «F+» και μια φράση: ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΙΔΗΣΗ: 200 ΝΕΚΡΟΙ ΣΗΜΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΟΪΟ.

Γύρισε πετώντας στο σπίτι. Πήγε μέσα στη σάλα, έβγαλε την εφημερίδα, την άπλωσε στο τραπέζι και… ξαφνικά ο κόσμος σκοτείνιασε

Του ΜΗΝΑ ΒΙΝΤΙΑΔΗ

Συνέχισε να εξερευνά τον βυθό αναζητώντας ένα μεγάλο ψάρι, έναν ροφό ή μια μεγάλη στείρα. Οπλισε το ψαροντούφεκο, πλησίασε μια σπηλιά, είδε ένα μεγάλο μπαρμπούνι, πάτησε τη σκανδάλη, αστόχησε. Η ΑΝΑΠΝΟΗ ΤΟΥ δεν τον κρατούσε πια, έδωσε μια δυνατή με τα βατραχοπέδιλα για ν’ ανέβει στην επιφάνεια. Την ώρα που έβγαλε το κεφάλι του, ακούστηκε ξανά το χαρακτηριστικό «μπιπ». Η οθόνη του ρολογιού του τής «F+» αναβόσβησε: ΕΚΤΑΚΤΗ ΕΙΔΗΣΗ - Ο ΜΕΣΙ ΥΠΕΓΡΑΨΕ ΣΤΗΝ ΠΑΡΙ ΣΕΝ ΖΕΡΜΕΝ. Κολύμπησε μερικά μέτρα πλησιάζοντας στην ακτή. Είδε τον γιο του πάνω στο φουσκωτό στρώμα να διαβάζει στο αδιάβροχο τάμπλετ του την παιδική έκδοση της εφημερίδας. -Μπαμπά, μπαμπά, η εφημερίδα σας έχει σήμερα ένα φανταστικό παιχνίδι. Εχω πάρει εκατό πόντους και μου υπόσχεται δώρο μια εφαρμογή για μαθήματα ποδοσφαίρου. Ζήτωωωωω! ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΕ, έβγαλε τα βατραχοπέδιλα και βγήκε στην ακτή. Κάτω από την ομπρέλα η γυναίκα του διάβαζε στο κινητό κάτι, με τ’ ακουστικά στ’ αυτιά. Τη φίλησε στα μαλλιά και κάθισε δίπλα της. -Τι διαβάζεις; -Ενα άρθρο στο γυναικείο περιοδικό της «F+», και ακούω την τελευταία συνέντευξη στης Μέρκελ στην ηχητική σας έκδοση.

Πολύ καλή δουλειά.

«Εφαγε τα νύχια του από την ανυπομονησία. Επαιζε μπάλα και σκεφτόταν την εφημερίδα. Ετρωγε φακές κι ονειρευόταν την εφημερίδα. Μιλούσε ο καθηγητής Θρησκευτικών για τον Μωάμεθ, εκείνος έβλεπε το πρωτοσέλιδο με τα τεράστια γράμματα»

ΠΗΡΕ ΤΟΝ ΚΑΦΕ ΤΟΥ, άναψε ένα τσιγάρο και πληκτρολόγησε στο ρολόι του «F+» στην κατηγορία ΘΑΛΑΣΣΑ. Σε δευτερόλεπτα η οθόνη γέμισε πληροφορίες: εξωτερική θερμοκρασία 35 βαθμοί, θερμοκρασία νερού 24, ταχύτητα ανέμου 2 Μποφόρ, κίνηση στην Αττική Οδό μέτρια, η παρακείμενη ταβέρνα «ΚΟΧΥΛΙ» έχει ως σπεσιαλιτέ σουπιές, 18 ευρώ το πιάτο, το γκαρσόνι που θα σας σερβίρει λέγεται Παναγιώτης, το τηλέφωνο είναι μπλα μπλα μπλα. Ξάπλωσε στην ψάθα μ’ ένα τεράστιο χαμόγελο στα χείλη. Η εφημερίδα του είχε περάσει στο μέλλον πρώτη, ήταν περήφανος γι’ αυτό. Εκλεισε τα μάτια και τον πήρε ο ύπνος…

Μια μέρα κάπου στο Χτες… Είναι δώδεκα χρόνων στο νησί, πάει επιτέλους στο Γυμνάσιο, ήρθε η ώρα να μπει στο πιο ξεχω-

ριστό κλαμπ του νησιού. Αυτά τα παιδιά δεν θα έπαιζαν μόνο ποδόσφαιρο, κρυφτό ή κυνηγητό, αλλά θα ήταν μια ξεχωριστή «λέσχη»… αναγνωστών εφημερίδων. Το πρώτο πράγμα που ρώτησε τον μαθητή της Εκτης, Γιάννη Αράπη, πότε θα παίρνει την εφημερίδα, εκείνος έκανε έναν υπολογισμό με τα δάχτυλα και του είπε: -ΤΟ ΠΑΠΟΡΙ, ο «Κανάρης», έρχεται Πέμπτη, την παίρνω εγώ, Παρασκευή ο Μιχάλης, Σάββατο ο Ηλίας, Κυριακή ο Φίλιππος, Δευτέρα ο Βασίλης… Τρίτη θα την παίρνεις εσύ, που είσαι ο μικρότερος. Και μην ξεχνάς, όποιος την παίρνει δίνει και μια δεκάρα για να την πληρώσουμε στον μπακάλη. ΕΦΑΓΕ ΤΑ ΝΥΧΙΑ ΤΟΥ από την ανυπομονησία. Επαιζε μπάλα και σκεφτόταν την εφημερίδα. Ετρωγε φακές κι ονειρευόταν την εφημερίδα. Μιλούσε ο καθηγητής Θρησκευτικών για τον Μωάμεθ, εκείνος έβλεπε το πρωτοσέλιδο με τα τεράστια γράμματα. Επιτέλους έφτασε η Τρίτη και λίγο

πριν σχολάσουν ο Βασίλης τού την πάσαρε κρυφά και πήρε τη δεκάρα-συνδρομή. Γύρισε πετώντας στο σπίτι. Πήγε μέσα στη σάλα, έβγαλε την εφημερίδα, την άπλωσε στο τραπέζι και… ξαφνικά ο κόσμος σκοτείνιασε. Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ, η εφημερίδα του, ήταν τσαλακωμένη πολύ, λερωμένη με λάδια και χώματα, άσχημη, αποκρουστική. Εβαλε τα κλάματα οργισμένος, ήθελε να σπάσει ό,τι υπήρχε γύρω του. Η ΜΑΝΑ ΤΟΥ τον άκουσε και ήρθε κοντά του. -Τι συμβαίνει, γιε μου; -Κοίτα, μάνα, οι μαλάκες, οι άχρηστοι. Βρόμισαν την εφημερίδα, την έχουν τσαλακώσει, ένα κουρέλι την κατάντησαν. Πώς θα τη χαρώ εγώ τώρα, γαμώτο; Η μάνα του χαμογέλασε, του χάιδεψε το κεφάλι και έπιασε με προσοχή την εφημερίδα. –Κοίτα να δεις πώς θα γίνει όμορφη η εφημερίδα σου, καμάρι μου.

«Η Εφημερίδα των Συντακτών »

Εννέα χρόνια

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Πρώτα πήρε ένα πανάκι, το ’βρεξε και σιγά σιγά άρχισε να καθαρίζει τους λεκέδες. ΜΕΤΆ, ΆΝΟΙΞΕ τη σιδερώστρα, άπλωσε με προσοχή την εφημερίδα, τη σκέπασε μ’ ένα μεταξένιο ύφασμα, έριξε μερικές σταγόνες νερό κι ύστερα άρχισε απαλά απαλά με το ζεστό σίδερο να τη σιδερώνει. Την πρώτη σελίδα, το χρονογράφημα, μετά την τρίτη, τα Πολιτικά, τα Διεθνή, την Οικονομία, τον Πολιτισμό, τα Αθλητικά έως και την τελευταία σελίδα. ΣΕ ΠΕΝΤΕ ΛΕΠΤΆ, αφού φύσηξε δυο-τρεις φορές όλες τις σελίδες, του την ακούμπησε, σαν νεογέννητο μωρό, στα χέρια. Εκείνος ανέβηκε αργά τη σκάλα για τη σοφίτα, έκλεισε την καταπακτή, ξάπλωσε μπρούμυτα στο κρεβάτι κι άνοιξε το παραθύρι του βοριά. Κι από κει ένας δυνατός άνεμος τον πέταξε στην πόλη για να γίνει δεκαπέντε χρόνια μετά δημοσιογράφος…

Μια μέρα κάπου στο Σήμερα… Ξύπνησε ιδρωμένος στην καρέκλα του γραφείου του. Σηκώθηκε, τεντώθηκε, πήρε ένα μπουκάλι νερό, ήπιε. ΠΛΗΣΙΆΣΕ στο παράθυρο, κοίταξε έξω, ξημέρωνε. Εβρεχε, τέτοιο καιρό πάντα βρέχει. Στάλες νερού, ιδέες, εμπνεύσεις, ακόμα κι εφημερίδες...

 Του ΚΩΣΤΆ ΓΡΗΓΟΡΙΆΔΗ

Κάποια αυτοκίνητα «κολυμπούσαν» σαν βάρκες στην Κολοκοτρώνη. Ενα φορτηγό που έμοιαζε με καράβι, με τον «Κανάρη» του, σταμάτησε και ξεφόρτωνε τις εφημερίδες. ΣΗΜΕΡΆ ήταν μια ιστορική μέρα, γι’ αυτό δεν πήγε σπίτι να κοιμηθεί. Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ του είχε γενέθλια, μια τέτοια μέρα ενός Νοεμβρίου είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά. Σε λίγο τα γραφεία θα γέμιζαν κόσμο, μια τούρτα μ’ αναμμένα κεράκια, ευχές, αγκαλιές, φιλιά. ΣΚΟΎΠΙΣΕ τον ιδρώτα των δυο ονείρων και σκέφτηκε: «το παρελθόν ήταν που μας έφερε στο παρόν. Οσο για το μέλλον, έχουμε καιρό…» Κατέβηκε τα σκαλιά, πήρε μια φρεσκοτυπωμένη εφημερίδα από το μεγάλο πακέτο και τη μύρισε. Ναι, μύριζε το ζεστό σίδερο της μάνας του…  Τελευταίο βιβλίο του Μ. Βιντιάδη είναι το «Μια μέρα με τον Μπετόβεν» (Ελληνοεκδοτική, 2021)

 Του ΠΕΤΡΟΎ ΖΕΡΒΟΎ

6-7 Νοεμβρίου 2021

Εννέα χρόνια

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Δια-δρομολόγια καραντίνας Κείμενα - Φωτογραφίες ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΑΡΑΣ

ε τον κορονοϊό δεν έχουμε ακόμη ξεμπλέξει, αλλά το σίγουρο είναι πως σήμερα είμαστε σε πολύ καλύτερη μοίρα απ' ό,τι πέρσι τέτοιο καιρό, δηλαδή πριν από το μεγάλο θαύμα των εμβολίων, και πολύ περισσότερο σε σχέση με το σοκ του ορίτζιναλ λοκντάουν της προπερασμένης άνοιξης, όταν οι οθόνες μας γέμισαν φέρετρα από το Μπέργκαμο και ολόκληρος ο κόσμος μας ανατράπηκε θαρρείς σε μια νύχτα. Για μας εδώ τους εφημεριδάδες της «Εφ.Συν.», όπως φυσικά και για όλες τις ανθρώπινες ομάδες και επιχειρήσεις, αυτός ο ενάμισης και κάτι πρώτος χρόνος της πανδημίας θα μείνει στη μνήμη μας συνυφασμένος με καταστάσεις αφύσικες για το συνήθως πολύβουο και φαφλατάδικο σινάφι μας - με τη μοναξιά, τη σιωπή, τα άδεια γραφεία, τις ατέλειωτες ώρες

μπροστά σε ένα βουβό κομπιούτερ, μακριά ο ένας από τον άλλον, χωρίς πειράγματα, κουτσομπολιά, καβγαδάκια, βλέμματα και αγγίγματα. Αλλά και για τη φυσική αγωνία που νιώθαμε καθημερινά όλοι εμείς οι μετρημένοι στα δάχτυλα συντάκτες, τεχνικοί και διοικητικοί, όσοι συνεχίσαμε αναγκαστικά να κατεβαίνουμε επί μήνες μέσα από τους έρημους δρόμους στην Κολοκοτρώνη 8, να μην κολλήσουμε ο ένας τον άλλον και στη συνέχεια τα αγαπημένα μας πρόσωπα - τον πρωτόγνωρο τρόμο της ανθρώπινης επαφής, που μόλις και καταφέρναμε να κρύψουμε πίσω από τάχαμου ατρόμητες χειρονομίες και χαμόγελα. Και βέβαια για όλους τους σπουδαίους ανθρώπους που χάσαμε -τη Χαρά, τον Περικλή, τον Πάνο και τον Δημήτρη μας, που μας το έσκασε τελευταίος πριν από λίγους μήνες- και στους οποίους είναι εκ των πραγμάτων αφιερωμένο ετούτο το φωτογραφικό δισέλιδο.

1 9 2

6-7 Νοεμβρίου 2021

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

17 16

1. Οι δυο χαλκέντεροι πρόεδροί μας, η Φάλια του συνεταιρισμού και ο Λυκούργος της εταιρείας, επί το έργον 2. Σιγά μη δεν έβρισκε η Ελένη μας κόκκινη μάσκα! 3. «Πετρό»: «Ωχ, δηλαδή τώρα πρέπει να φοράω μάσκα στις συσκέψεις;» 4. Με το που μπήκε ο Απρίλης του ’20... αραιώσαμε, αρχίσαμε να κρατάμε αποστάσεις και να κατεβαίνουμε με βάρδιες – και ευτυχώς δηλαδή, αλλιώς θα κλαίγανε μανούλες. Ακόμα όμως οι μάσκες ήταν προαιρετικές στην ψωροκώσταινα, παρά τις εντολές του Π.Ο.Υ. 5. Μάρτης του ’20, το πρώτο λοκντάουν «ψήνεται» και ο «Κίμπι» λανσάρει το πρώτο αντισηπτικό, αλλά χωρίς ακόμη να φοράει μάσκα – καθως ο κυρ Τσιόδρας μας... δεν την έκρινε τότε απαραίτητη! 6. Η Ντίνα έχει μόλις γυρίσει από το πρώτο ρεπορτάζ κορονοϊού και κάνει πλακίτσα με την πρώτη μάσκα που της χάρισαν οι γιατροί. Λίγες μέρες αργότερα θα τρέχαμε όλοι πανικόβλητοι για να προμηθευτούμε μάσκες και γάντια 7. Ο Τάσος Κωστόπουλος μόνος στο ατελιέ με τα Φαντάσματα της Ιστορίας... 8. Τσα! να ’μαι κι εγώ! 9. Η Λουίζα μας 10. Με το που μπήκαμε στο λοκντάουν, αρχίσαμε τις διαδικτυακές συσκέψεις. Εδώ, ο Νικόλας Βουλέλης και ο Τάσος Παππάς τηλεξετάζουν το πρωτοσέλιδό μας για τον θάνατο του Μανώλη Γλέζου, φουμάροντας αρειμανίως 11. Ο αιώνια αισιόδοξος Τάσος Παππάς, χωρίς μάσκα. Βενσερέμος, Τασούλη! 12. Ο Φώτης μας δεν έβρισκε χειρουργική μάσκα, οπότε –πάντα επινοητικός– φόρεσε την... αντιασφυξιογόνα! 13. Η Χριστίνα μας, που βαρέθηκε στο σπίτι κι ήρθε να μας δει 14. Respect στους δυο Σωτήρηδες, «ραχοκοκαλιά» της εφημερίδας όλους αυτούς τους δύσκολους μήνες 15. Η Ποτούλα μας, ενώ προσπαθεί μάταια να κολλήσει τον Κανελλόπουλο! 16. Ο Μάκης, ο κομπιουτεράς μας, όχι μόνο ήταν από τους πρώτους μασκοφόρους, αλλά πρώτος φόρεσε και μαύρο γαντάκι! 17. Ο Γιάννης Μπαζ(αίος) ήταν από τους πρώτους που φόρεσε μάσκα – η Υλη πάντα στις επάλξεις!

Ο άνθρωπος στον δρόμο

του Δημήτρη Καμένου

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Οι φωνές απ’ έξω Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΛΑΝΔΡΑΚΗ

«Το ίδιο άγχος κάθε μέρα μήπως και ξεχάσω να του την φέρω. Το ίδιο άγχος κάθε Κυριακή που τον έκανε ν’ ανοίγει από νωρίς την καγκελόπορτα, για να οδηγήσει με το άσπρο του Peugeot μέχρι το κοντινότερο περίπτερο, προτού εξαντληθούν τα κυριακάτικα φύλλα»

ερπάτησα μέχρι το τέλος του διαδρόμου. Απ’ έξω έφτανε χλιαρή η βοή από τα συνθήματα. Στο δεξί μου χέρι τρεμόπαιζε το χάρτινο κυπελλάκι του εσπρέσο. Στα μέσα του διαδρόμου μία ηλικιωμένη ασθενής έκανε μάλλον το υποχρεωτικό περπάτημα της ημέρας. Εσερνε τα βήματά της, έχοντας ως στήριγμα στα αριστερά τα χέρια της νοσηλεύτριας και δεξιά το στατό του ορού της. Την προσπέρασα. Κατέβηκα τη σκάλα στο τέλος του διαδρόμου. Εφτασα στον δεύτερο όροφο και έφτασα έξω από την πόρτα του 218. Δεν την έσπρωξα αμέσως. Κοντοστάθηκα εκεί.

«ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ με είκοσι μέρες, έχουμε να κάνουμε πια με τελικό στάδιο». Μια νοσηλεύτρια παραπονέθηκε με ένα μορφασμό για το γεγονός πως στεκόμουν ακίνητος στη μέση του διαδρόμου και με ώθησε να σπρώξω την πόρτα. Ολη η θέα του δωματίου ελευθερώθηκε μπροστά μου. Στη δεξιά κλίνη το σώμα του πατέρα βρισκόταν στην ίδια στάση, με την πλάτη του κρεβατιού ελαφρώς ανυψωμένη. Η αριστερή κλίνη παρέμενε άδεια. Ετσι είχε την ηρεμία του, αλλά δεν είχε παρέα. Θα μου άρεσε τα βράδια κάποιος να βρίσκεται ξαπλωμένος πλάι του. «ΠΩΣ ΕΙΣΑΙ ΣΗΜΕΡΑ;» τον ρώτησα, ενώ κάθισα στην πολυθρόνα. «Τι είναι αυτές οι φωνές;» με ρώτησε αμέσως. «Συγκέντρωση διαμαρτυρίας» του εξήγησα και έδειξα με το βλέμμα έξω από το παράθυρο, όπου ακριβώς από κάτω βρίσκονταν συγκεντρωμένοι κάμποσοι γιατροί και νοσηλευτές. «Γιατί διαμαρτύρονται;» με ρώτησε. «Δεν ξέρω» του απάντησα. «Από μπροστά τους πέρασες, δεν ρώτησες;» «Οχι». «Καλά, θα ρωτήσω τη μικρή» μου είπε με φανερή δυσαρέσκεια, εννοώντας τη νοσηλεύτρια που έμπαινε τρεις φορές τη μέρα και του άλλαζε την καρτέλα στη ρίζα του κρεβατιού. ΓΙΑ ΑΚΌΜΗ μια φορά είχα φα-

νεί ελλειμματικός ως προς το ενδιαφέρον μου για τον κόσμο. Εκείνος, αντίθετα, για μια ακόμη φορά αποδείκνυε αυτό που είχαν παρατηρήσει όσοι έτυχε να τον συναναστραφούν αυτά τα εβδομήντα δύο του χρόνια– είτε συγγενείς που τον άκουγαν στα οικογενειακά τραπέζια να εξηγεί γιατί εβδομήντα χιλιάδες Γεωργιανοί περικύκλωσαν το Κοινοβούλιο της Τιφλίδας το 2003, είτε συνάδελφοί του στον ΟΤΕ Νίκαιας που στα διαλείμματα τον θυμούνται να προσπαθεί να τους εξηγήσει πόσο βλαβερή θα αποδειχθεί στο μέλλον η πετρελαιοκηλίδα στο Μεξικό από τα καθίκια της ΒP– ήθελε να είναι ενήμερος. Πάντοτε. Απ’ όταν τον θυμάμαι. Του προκαλούσε μια μοναδική ικανοποίηση το να γνωρίζει τις σημαντικότερες ειδήσεις της επικαιρότητας. Ενιωθε ότι συμβάδιζε με τον κόσμο.

σχημάτιζε μια μυτερή γωνία 90 μοιρών στο πάτωμα. Οι κουρτίνες σήμερα –ευτυχώς– ήταν ορθάνοικτες. Σιχαινόμουν να μπαίνω και να είναι κλειστές. Εδώ και είκοσι μέρες το πρώτο πράγμα που έκανα, όταν έμπαινα στο δωμάτιο, ήταν να ανοίξω τις κουρτίνες. Οι κουρτίνες των νοσοκομείων έπρεπε να είναι πάντα ανοιχτές. «Τι λένε; Δεν ακούω» με ρώτησε, ενώ το ελαφρύ βουητό από τις φωνές των δαιμαρτυρόμενων επέμενε. Προσπάθησα να καταλάβω, αλλά αμέσως η προσοχή μου γύρισε σε αυτόν, όταν ένας απότομος πόνος τον έκανε να σφίξει το στόμα, φανερώνοντας πως όλα τα δόντια του είχαν πέσει. Εδώ και δύο εβδομάδες ένα-ένα τα σημεία του σώματός του τον εγκατέλειπαν. Πρώτα τα μαλλιά, μετά τα δόντια, δεν ξέρω ποιο ήταν το επόμενο.

«ΘΑ ΤΗΝ ΑΦΗΣΕΙΣ ή πρέπει να σ’ την κλέψω;» με ρώτησε, ενώ είχα ξεχαστεί. «Ναι» του είπα και ελευθέρωσα καθυστερημένα την εφημερίδα από τα πλευρά μου. «Το ουίσκι μου το κράτησαν στην είσοδο» του είπα. «Καλύτερα. Το πιο φτηνό στο ράφι θα ήταν», μου απάντησε και τέντωσε τα ακροδάχτυλά του για να φτάσει την άκρη της εφημερίδας. Το ίδιο άγχος κάθε μέρα μήπως και ξεχάσω να του την φέρω. Το ίδιο άγχος κάθε Κυριακή που τον έκανε ν’ ανοίγει από νωρίς την καγκελόπορτα, για να οδηγήσει με το άσπρο του Peugeot μέχρι το κοντινότερο περίπτερο, προτού εξαντληθούν τα κυριακάτικα φύλλα. Αυτές οι στιγμές του, που μαρτυρούσαν ότι είχε πλήρη διαύγεια και μάλιστα όρεξη να με ειρωνευτεί, με δυσκόλευαν πολύ. Με εμπόδιζαν να συμφιλιωθώ με το γεγονός πως σε λίγο, όταν οι γνώριμοι πόνοι από το πάγκρεας τον χτυπούσαν ξανά, η επικοινωνία του με οτιδήποτε τριγύρω θα γκρεμιζόταν απότομα και ολοκληρωτικά.

ΠΛΗΣΙΑΣΑ με την πολυθρόνα και έσκυψα δίπλα του, αφού ο πόνος και το σφίξιμο στο πρόσωπό του επέμεναν. Τις τελευταίες μέρες κρατούσαν περισσότερο, περίπου τριάντα δευτερόλεπτα, ακριβώς όπως είχε προειδοποιήσει ο γιατρός. Τα δευτερόλεπτα πέρασαν και το στόμα του ίσιωσε ξανά και τα χέρια του αναπαύονταν και πάλι εντελώς ακίνητα, σαν εξουθενωμένα, πάνω στο άσπρο σεντόνι της κλίνης. «Πέρασε;» τον ρώτησα, αλλά δεν μπορούσε να μου απαντήσει. Εδειχνε εξουθενωμένος. Ενας σωρός σωληνάκια και μηχανήματα κατέληγαν στο στόμα και στο πρόσωπό του. Αυτά με τρόμαζαν περισσότερο, μου υπενθύμιζαν πιο έντονα το μη αναστρέψιμο της υγείας του. Πιο πολύ και από τα χέρια του, τρυπημένα στις φλέβες με σωληνάκια του ορού, πιο πολύ και από τις λιγοστές άσπρες τρίχες στα φρύδια του, που έμοιαζαν να κρατιούνται με δυσκολία ακόμη εκεί.

«ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ με είκοσι μέρες, έχουμε να κάνουμε πια με τελικό στάδιο». Από το παράθυρο έπεφτε δυνατό φως που

«ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ με είκοσι μέρες, έχουμε να κάνουμε πια με τελικό στάδιο». Κοίταξα το κυπελλάκι με τον εσπρέσο που είχα αγοράσει από τον αυτόματο πωλητή του δευτέρου ορόφου.

«Η Εφημερίδα των Συντακτών »

Εννέα χρόνια

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Ηταν κατάμαυρος. Ηπια μία μεγάλη γουλιά που μούδιασε το στόμα μου από την πίκρα. Μόλις σήκωσα το βλέμμα μου είδα τα γκρίζα φύλλα της εφημερίδας όρθια μπροστά του. Διάβαζε. Διάβαζε και έδειχνε εντάξει, είχε επανέλθει. Στο πρόσωπό του είχε αρχίσει να σχηματίζεται η γνωστή του ικανοποίηση. Τα τυπωμένα γράμματα μπροστά του τον έφερναν ξανά στην ίδια τροχιά με τα πάντα εκεί έξω, που εδώ και τρεις εβδομάδες είχε αναγκαστεί να παρακολουθεί μέσα από το τζάμι του 218. Οταν τον έβλεπα έτσι, το ξεχνούσα κι εγώ. Εδειχνε σαν να μην ήταν και τίποτα τρομερό αυτό που τον είχε καθηλώσει εδώ και τρεις εβδομάδες σε αυτό το κρεβάτι. Σαν να είχε μπει για μία απλή εγχείρηση στη χολή – λίγες μέρες ανάρρωση και μετά εξιτήριο.

«Διάβαζε και έδειχνε εντάξει, είχε επανέλθει. Στο πρόσωπό του είχε αρχίσει να σχηματίζεται η γνωστή του ικανοποίηση. Τα τυπωμένα γράμματα μπροστά του τον έφερναν ξανά στην ίδια τροχιά με τα πάντα εκεί έξω, που εδώ και τρεις εβδομάδες είχε αναγκαστεί να παρακολουθεί μέσα από το τζάμι του 218» «ΔΕΚΑΠΕΝΤΕ με είκοσι μέρες, έχουμε να κάνουμε πια με τελικό στάδιο». Ηπια ακόμη μια γουλιά καφέ. Κοίταξα το κυπελλάκι. Σκέφτηκα ότι θα ήθελα να έχω λίγο γάλα, απλά για να το ρίξω και να το ανακατέψω, να δω αν θα έσπαγε αυτή η συμπαγής, ανίκητη μαυρίλα. Μόλις σήκωσα ξανά το βλέμμα, τον είδα στο σαλόνι. Κυριακή μεσημέρι, μ’ ένα καρό πουκάμισο διπλωμένο στους αγκώνες, πάντοτε

στην αριστερή γωνία του καναπέ, με μία Coca-Cola μισάνοιχτη και την τηλεόραση να παίζει στο βάθος κάποια παλιά ελληνική ταινία που δεν παρακολουθούσε, αφού η η προσοχή του ήταν στραμμένη στα φύλλα της εφημερίδας που κρατούσε διάπλατα ανοιχτή και όρθια μπροστά του. ΟΙ ΦΩΝΕΣ απ’ έξω συνέχιζαν να σκαρφαλώνουν μέχρι το τζάμι. Τον χάζευα να διαβάζει, κοιτούσα την προσοχή του να κατεβαίνει γραμμή γραμμή, φράση φράση, μέχρι που το πρόσωπό του έσπασε ξαφνικά και ένας μορφασμός πόνου τεντώθηκε σαν κλωστή από τα μάτια μέχρι το πηγούνι του. Εσφιξε τα μάγουλα, έκλεισε τα βλέφαρά του και η εφημερίδα υποχώρησε στα χέρια του. Τον κοιτούσα χωρίς μπορώ να κάνω κάτι. Ο παλμός του είχε ανέβει και οι κοφτές αναπνοές του σφύριζαν όπως έβγαιναν από το στόμα του. Τριάντα δευτερόλεπτα, όπως είχε προβλέψει ο γιατρός. Επειτα πήρε ξανά ανάσα. Σιγά σιγά ηρέμησε. Ανοιξε τα βλέφαρά του και ξερόβηξε. Υστερα σήκωσε ξανά την εφημερίδα στο ύψος των ματιών του και συνέχισε να διαβάζει, αλλά όχι όπως πριν. Τώρα το βλέμμα του κατηφόριζε διστακτικά τις γραμμές, σαν να φοβόταν, σαν να περίμενε από στιγμή σε στιγμή την καύση του πόνου που θα του έκοβε με μιας την ανάγνωση του άρθρου, που θα του γκρέμιζε ξανά το νήμα του με τον κόσμο. Φοβόταν, αλλά συνέχιζε να διαβάζει. Πιο αργά και πιο προσεκτικά, σαν να φοβόταν μήπως το βλέμμα του στραβοπατήσει σε κάποια φράση. Σταμάτησα να τον κοιτάζω. Κοίταξα δίπλα το λευκό χρώμα του τοίχου. Υστερα τα χέρια μου, που είχαν αρχίσει να γεμίζουν τραχιές γραμμές από την ξηρασία του φθινοπώρου. Ξαφνικά οι φωνές από έξω ψήλωσαν ξανά, χτυπώντας το τζάμι του δωματίου. Προσπάθησα, προσπάθησα πολύ να καταλάβω τι λένε, για να του το μεταφέρω.  Τελευταίο βιβλίο του Μ. Μαλανδράκη είναι το «Patriot» (Πόλις, 2019)

Οι δέκα εντολές

του John Antono

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Προαναγγελία ου και της, λέει. Του και της, βαλτοί είναι; Του καριόλη και της μαλακισμένης. Του παπάρα και της σκρόφας, άμα ρωτάνε στ’ αλήθεια. Και έχει και άλλα τόσα, εξίσου ευγενικά, να τους κεράσει μετά, εκεί που ρωτάνε για το γένος. Αλλά σιγά μην κάτσει ν’ ασχοληθεί. Και πολλή αξία τούς έδωσε. Δεν, ρε. Ούτε καν. Δεν θα τους περάσει. Εχασε τη μάχη, αλλά όχι και τον πόλεμο. Ή ταν ή επί τας και μολών λαβέ και τ’ αρχίδια του θα πάρουν, στο κάτω-κάτω. Αφού τον αγαπάει. Αφού δεν θα βρει καλύτερο. Αφού δεν μπορεί χωρίς εκείνον. Αφού μόνο αυτός ξέρει πώς να την κάνει ευτυχισμένη. Κι ας της λένε εκείνοι τα δικά τους. Φταίει που έλειψε εκείνο το γαμημένο σουκού για δουλειές. Που την άφησε μόνη της. Κι εκείνη πήγε κι έμεινε στο πατρικό της. Που, και καλά, φοβόταν να κοιμηθεί μόνη της το βράδυ, άκουγε θορύβους. Αλλού αυτά∙ ξέρει εκείνος. Οι άλλοι την παρακάλεσαν να πάει, μωρέ, λες και είναι κάνας χαζός και δεν καταλαβαίνει;

ΚΑΙ ΜΕΤΑ της γάνωσαν το κεφάλι με τα ψου ψου ψου, όλο λόγια και κακίες και κουτσομπολιά της γειτονιάς. Θα έδωσε παράσταση εκείνη η σιγανοπαπαδιά η μάνα της, με κλάματα κι ιστορίες, θα χτύπησε το χέρι στο τραπέζι εκείνος ο παλιοχέστης ο πατέρας της, που μπροστά του δεν τολμάει ούτε κιχ να βγάλει, και θα την τούμπαραν τη δικιά σου. Επρεπε να την είχε ψυλλιαστεί τη δουλειά. Υπήρχε σχέδιο. Επρεπε να την είχε αναγκάσει να πάει να κοιμηθεί στη μάνα του, τι πάει να πει δεν χωράμε εκεί μέσα και δεν νιώθω άνετα και μου έλειψε η μάνα μου; Δικαιολογίες. Τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε συμβεί. Αλλά ήθελε, ο μαλάκας, να το παίξει καλός. Να βουλώσει στόματα. Να μην έχουν να λένε. ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΤΗΣΕ. Αρχισε να το παίζει ιστορία η δικιά σου απ’ την Παρασκευή το απόγευμα. Δεν το άκουγε, λέει, ήταν στο μπάνιο. Οτι δεν κοίταξε το κινητό της εκείνη τη μισή ώρα. Αφού μπήκε στο messenger της μετά

Της ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΠΕΤΣΑ

«Επρεπε να την είχε ψυλλιαστεί τη δουλειά. Υπήρχε σχέδιο. Επρεπε να την είχε αναγκάσει να πάει να κοιμηθεί στη μάνα του, τι πάει να πει δεν χωράμε εκεί μέσα και δεν νιώθω άνετα και μου έλειψε η μάνα μου; Δικαιολογίες»

και είδε, είχε στείλει κάτι memes στην κολλητή της. Και χαχαχα και gifaκια και χαρούμενες φατσούλες κι εκείνος να βράζει από θυμό, να κοντεύει να σκάσει. Δεκαπέντε κλήσεις και τρία μηνύματα. Αυτός υπερβολικός; Αυτή δεν σήκωνε τα τηλέφωνα. Και μετά, το βράδυ, το είχε στο αθόρυβο, κοιμόντουσαν οι υπόλοιποι και να μην τους ξυπνήσει. ΜΟΥΦΕΣ, ΡΕ, όλα μούφες. Αφού του τα πρόλαβαν τα φιλαράκια του, πέρασαν απ’ το πατρικό της στις έντεκα και τ’ αμάξι της έλειπε, δεν ήταν παρκαρισμένο απέξω. Το δανείστηκε και καλά η ξαδέρφη της για να βγει έξω. Μαζί θα βγήκαν, θα βρήκε ευκαιρία η άλλη η σαύρα η αγάμητη να παρασύρει τη δικιά του, να τη βάλει για δόλωμα, να ψαρέψει κάναν άντρα. Και τον άφηνε σαν ηλίθιο να βαράει αβέρτα τηλέφωνα, να παίρνει και να ξαναπαίρνει, κι αυτή έπινε άνετη τα ποτάκια της. Και να θέλει να τον βγάλει και τρελό μετά, τέτοιο θράσος. Οτι στον παραλογισμό του δεν θα τον ακολουθήσει, ότι δεν είναι ελέφαντας ή καμηλοπάρδαλη, κάπως το ’πε. Μαλακίες, γιατί δεν άνοιγε την κάμερα να τσεκάρει πού βρίσκεται; Δεν πιάνει, λέει, καλά το ίντερνετ στο δωμάτιό της, δεν έχει σήμα. Ασε ρε, που θα τον ξεγελάσει αυτόν εκείνη, εκατό η αλεπού, εκατό ένα τ’ αλεπουδάκι; Επειδή έχει τα πτυχία, υποτίθεται; Και τα αγγλικά και τα αρμόνια και κάτι ξώφαλτσα μπαλέτα; Αυτός γραμμένα τα έχει τα κωλόχαρτα, μια ζωή δουλεύει, απ’ τα δεκάξι, έχει ζήσει τη ζωή του κι εμπειρία μάζεψε με το κιλό, την έμαθε την πιάτσα. Και κάτι ανθρωπάκια σαν τον πατέρα της και τη μάνα της τα τηγανίζει για πρωινό. Τους ψήνει το ψάρι στα χείλη. Αφού ξέρει τι θέλουν. Αφού μ’ αυτόν τον καημό τη μεγάλωσαν. Του και της, λοιπόν. ΜΕΣΑ ΣΕ ΜΙΑ ΜΕΡΑ. Κυριακή απόγευμα που γύρισε, άδειο το σπίτι. Ούτε παντόφλα. Μέχρι και τα άπλυτα ξεδιάλεξε, μη μείνει κάνα βρακί και την κυνηγάει να της το επιστρέψει. Τα δώρα που της είχε πάρει, κάτι πανάκριβα χρυσά σκουλαρίκια για τον πρώτο μήνα, παρατημένα στο τραπέζι. Και ό,τι αγόρασαν μαζί, χάρισμά του, λέει. Να και τα χαλιά, να και οι κουρτίνες, να και η και-

νούργια τηλεόραση, τίποτα δεν θέλει από εκείνον. Μόνο να μην την ξαναενοχλήσει. Ενοχλήσει, ρε φίλε. Που διάβασε το «ενοχλήσει» κι έφυγε το κινητό στον τοίχο. Ποιος τα λέει αυτά ρε; Γιατί δικά της δεν είναι, τη βάζουν και τα γράφει, πάει στοίχημα. Και κάτι κατεβατά που του ήρθαν μετά σε μηνύματα στάνταρ λόγια άλλων, που έκανες και έδειξες και μπλα μπλα μπλα, και για τότε που, και σιγά μωρέ τι έγινε, αφού ζήτησε συγγνώμη, κι εκείνη τον συγχώρησε, μια φορά ήταν και άνθρωπος είναι κι αυτός, πού το θυμήθηκε πάλι, εκείνο, το άλλο, δεν πιάνεται, εντάξει τώρα, τι

ψυχή έχει, αφού μετά το παραδέχτηκε ότι αυτή τον προκάλεσε και τον έβγαλε εκτός αυτού, τι του τα γυρίζει τώρα; Πού πήγαν οι αγάπες και τα για πάντα που του έταζε; ΑΦΑΝΤΗ Η ΚΥΡΙΑ την Κυριακή το βράδυ και η τούρτα απ’ τα γενέθλια ακόμα στο ψυγείο, μίζερη, σαπουνιασμένη, με το θαυμαστικό απ’ την αφιέρωση κομμένο στη μέση. Δευτέρα πρωί φραγή κλήσεων. Αλλά άμα δεν την έπαιρνε τηλέφωνα θα είχε να λέει μετά πως δεν το προσπάθησε. Πως δεν έριξε τα μούτρα του, ο εγωιστής, και κάτι τέτοια. Και καπάκι έκλεισε τους

«Η Εφημερίδα των Συντακτών »

λογαριασμούς στα σόσιαλ, μετά που μπήκε να δει τι γράφει στην κολλητή της, τίποτα, δεν πιάναν οι κωδικοί. Αλλά θα ξαναπάει και αύριο και μεθαύριο και όσο πάει κάτω απ’ τη δουλειά της, να τον βλέπει που την παρακολουθεί, ότι δεν θα φύγει απ’ τη ζωή της τόσο εύκολα, ότι θα γίνει σκιά της, να την ακολουθεί και να τον βρίσκει μπροστά της εκεί που δεν το περιμένει. Κι ας τον πλησίασε σήμερα και του είπε να εξαφανιστεί και να μην κάνει φασαρίες και ότι άμα συνεχίσει έτσι θα καλέσει την αστυνομία – έτσι είπε, ρε∙ την αστυνομία. Κι έφυγε μετά με τη συνάδελφο, που τον

«Αφαντη η κυρία την Κυριακή το βράδυ και η τούρτα απ’ τα γενέθλια ακόμα στο ψυγείο, μίζερη, σαπουνιασμένη, με το θαυμαστικό απ’ την αφιέρωση κομμένο στη μέση»

Εννέα χρόνια

κοιτούσε με τη μύτη πάνω, η φώκια. Πώς κρατήθηκε δεν ξέρει, ας όψονται τα προηγούμενα και που δεν θέλει άλλα μπλεξίματα, αλλιώς ας του φέρναν και το στρατό, δεν τον σταματάει τίποτα. ΑΛΛΑ ΕΙΠΑΜΕ: έχει το γερό χαρτί στο χέρι, θα το παίξει στα μη περαιτέρω και θα του κάνουν όλοι τεμενάδες μετά, και περασμένα ξεχασμένα και καλωσορίσατε. Λίγο ακόμα να τον ζορίσουν και θα της στείλει πακέτο το απόκομμα απ’ την εφημερίδα. Θα καταθέσει την προαναγγελία σήμερα. Με τα του και της σωστά γραμμένα. Μόνο τον τόπο δεν έχει διαλέξει, στο χωριό της

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

ή στο δικό του, θα το αφήσει για την ώρα αόριστο. Και το ’χει φανταστεί, ε. Ονειρο. Αφού κι εκείνος το ήθελε κατά βάθος, αλλά να μην της κάνει και λίγο τον δύσκολο; Μην του πάρει και τον αέρα, ότι και καλά την παρακαλάει. Γκράντε καταστάσεις: Με τις μπομπονιέρες και τα παρανυφάκια και τα σόγια και τα λουλούδια και τα βεγγαλικά και πυροβολισμοί ο κολλητός με την καραμπίνα για το εφετζίδικο του πράγματος. Λίγο ακόμα μόνο να τον ζορίσουν.  Τελευταίο βιβλίο της Β. Πέτσα είναι «Το δέντρο της υπακοής» (Πόλις, 2018)

Mediocracy

του Βαγγέλη Παπαβασιλείου

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021

Εννέα χρόνια

Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Paper Boy ις γιορτές», μου λέει, «θέλω να πάμε στη Γερμανία. Στην εθνική βιβλιοθήκη στη Λειψία».

«Μαμά, γιατί μιλάς έτσι; Τι έπαθες;» Εχεις ξαναδεί μάνα να κοκκινίζει από ντροπή μπροστά στον εφτάχρονο γιο της; Ιδού.

Μπαίνει στην κουζίνα φορώντας τη στολή από εφημερίδες που έφτιαχνε όλη νύχτα – μόνος του την έφτιαξε, κοπίδια, ψαλίδια, κόλλες, σελοτέιπ. Αν άκουσα καλά, είπε γιορτές, όχι γιορκές, άρα το χτεσινό ήταν μάλλον παροδικό – χτες είχαμε μια κρίση με το κάπα και το ταυ, όλη μέρα έβαζε το κάπα στη θέση του ταυ, και το απόγευμα μου ζήτησε να του φτιάξω ένα κοσκ με διπλό κυρί. Τώρα, λοιπόν, είπε γιορτές, είμαι σχεδόν σίγουρη, αλλά δεν λέω τίποτα. Ούτε για τις εφημερίδες που φοράει λέω τίποτα. Εχεις ξαναδεί εφτά χρόνων παιδί να διαβάζει κάθε μέρα εφημερίδα, να την ξεκοκαλίζει απ’ την αρχή μέχρι το τέλος; Εχεις ξαναδεί εφτά χρόνων παιδί να ξενυχτάει για να φτιάξει ρούχο από εφημερίδες –πώς το λένε αυτό; τήβεννο, χιτώνα, χλαμύδα;– και τα ξημερώματα να το απλώνει προσεχτικά στην καρέκλα δίπλα στο κρεβάτι του και μετά να τρίβει μια ώρα στο μπάνιο τα μελάνια και τις κόλλες από τα χέρια του –τα έγδαρε, τα κοκκίνισε, τι τραβάνε κι αυτά τα καημένα τα χεράκια– και μετά, Σάββατο πρωί δέκα η ώρα, να μπαίνει φρέσκος φρέσκος στην κουζίνα, φορώντας τη χαρτοχλαμύδα του και να λέει μ’ εκείνη την τραγανή φωνή που σου τραγανίζει την καρδιά, μ’ εκείνα τα αστραφτερά μάτια που σου καίνε τα μάτια, μ’ εκείνα τα κόκκινα χείλια που ματώνουν τα δικά σου, να σου λέει φρέσκος φρέσκος, σοβαρός σοβαρός, ότι τις γιορτές θέλει να πάμε –πού; Τι, γιατί, πώς; Αλλά δεν λέω τίποτα – πάλι.

ΡΙΧΝΩ ΤΟΝ ΚΑΦΕ στην κούπα, και δυο γουλιές που περισσεύουν στο φλιτζανάκι, και με την πλάτη γυρισμένη ρίχνω και νερό –αν και ξέρω ότι με βλέπει, είμαι σίγουρη, τα μάτια του μπορούν να τρυπήσουν ατσάλι– κι ύστερα κουβαλάω κούπα και φλιτζανάκι στον πάγκο και κάθομαι απέναντί του. «Θέλεις να καπνίσεις;» «Οχι», λέω. «Σίγουρα; Δεν με πειράζει να καπνίσεις. Μ’ αρέσει η μυρωδιά του καπνού το πρωί».

«Τ

ΣΚΑΡΦΑΛΩΝΕΙ στο σκαμπό του πάγκου και– «Μπορώ να πιω κι εγώ λίγο καφέ; Είναι Σάββατο σήμερα». «Βέβαια», λέω. Κι ύστερα – για να σιγουρευτώ: «Να σου φτιάξω κι ένα κοσκάκι με κυρί και ντομάκα;»

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Μ’ ΑΡΕΣΕΙ η μυρωδιά του καπνού το πρωί – ποιο εφτάχρονο μιλάει έτσι; Αφήνω το βλέμμα μου να περπατήσει πάνω στο πρόσωπό του –μάτια σταρένια, φρύδια γραμμένα, μαργαριταρένια κουφετάκια που ασπρίζουν ανάμεσα στα ρουμπινί χειλάκια– και σκέφτομαι ότι αν μ’ άκουγε να μιλάω έτσι, θα γέλαγε μια βδομάδα – όχι δηλαδή ότι είμαι κι εντελώς σίγουρη πως δεν μ’ ακούει.

«Ούτε για τις εφημερίδες που φοράει λέω τίποτα. Εχεις ξαναδεί εφτά χρόνων παιδί να διαβάζει κάθε μέρα εφημερίδα, να την ξεκοκαλίζει απ’ την αρχή μέχρι το τέλος;»

«ΛΟΙΠΟΝ», λέει. «Λοιπόν», λέω. «Θέλω να πάμε στη–» «Θέλεις να πάμε στη Γερμανία τις γιορτές. Στη Γερμανία». «Σωστά». «Στην εθνική βιβλιοθήκη της Γερμανίας». «Σωστά, στη Λειψία. Εχει βέβαια κι ένα παράρτημα στη Φρανκφούρτη, αλλά ελπίζω να μη χρειαστεί να πάμε και εκεί». Τώρα, ναι, θέλω να καπνίσω. «Μπορώ να μάθω γιατί;» ΜΕ ΚΟΙΤΑΖΕΙ αναστενάζοντας, σε στιλ μα όλα πια πρέπει να σ’ τα εξηγώ; – κι ύστερα πίνει μια γουλιά καφέ, κάθεται καλύτερα και μου δείχνει κάτι στο στήθος του. «Διάβασε εδώ», λέει. Μισοκλείνω τα μάτια, σκύβω μπροστά, τα γράμματα χοροπηδάνε σαν καλικάντζαροι –τι ’ναι πάλι αυτό, μυωπία ή πρεσβυωπία;– και με τα πολλά διαβάζω κάτι για βιβλιοθήκες,

επιδοτούμενα προγράμματα, προσλήψεις βιβλιοθηκάριων – και τώρα μια νέα φριχτή υποψία ξεπηδάει στο μυαλό μου: Εχεις δει εφτά χρόνων παιδί να θέλει να γίνει βιβλιοθηκάριος; «Διάβασες;» «Προσπαθώ». «Εδώ, μαμά, εδώ, το ραστεράκι κοίτα». Α, ΤΟ ΡΑΣΤΕΡΑΚΙ – και τι στην οργή παρακαλώ είναι το ραστεράκι, γαμώ το κερατάκι μου, γαμώ; «Εδώ, μαμά. Εδώ, το γκρι πλαίσιο. Μαμά, κοιμάσαι ακόμα μου φαίνεται. Πάλι ξενύχτησες;» Οχι, ρε τσογλάνι, δεν ξενύχτησα –εσύ με ξενύχτησες, αλλά όχι βέβαια, όχι· το καταπίνω κι αυτό. «ΤΕΛΟΣ ΠΑΝΤΩΝ», λέει, «αυτός είναι ένας κατάλογος με τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του κόσμου. Και όπως βλέπεις, στην τελευταία στήλη γράφει ότι το προσωπικό της εθνικής βιβλιοθήκης της Γερμανίας είναι 710,5 υπάλληλοι». «Πράγματι αυτό γράφει, το βλέπω ξεκάθαρα τώρα», παραδέχομαι αναληθώς αλλά προθύμως. «Και πώς σου φαίνεται αυτό;» «Δεν ξέρω – πώς μου φαίνεται;» «Είναι δυνατόν το προσωπικό της βιβλιοθήκης να είναι εφτακόσιοι δέκα άνθρωποι και μισός;» Α, ΙΔΟΥ το μυστήριο λοιπόν. Γι’ αυτό κόντεψαν να μου βγουν τα μάτια. Για ένα μικρούτσικο, τοσοδούλικο, κερατένιο κόμμα. «Εντάξει, τυπογραφικό λάθος θα ’ναι», λέω, διστακτικά – κι αμέσως σχεδόν το μετανιώνω, γιατί ξέρω τι θα ακολουθήσει. «ΜΑ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΑ που λες; Δεν είναι τυπογραφικό λάθος. Κοίτα» –και ανοίγει αναψοκοκκινισμένος το τάμπλετ, και πληκτρολογεί κάτι, και μου το δίνει να δω– «το ίδιο γράφει και στη γουικιπίντια, κοίτα, κι αν μπεις στο σάιτ της Ντόιτσε Νατσιοναλμπιμπλιοτέκ» –αχ, τι γλυκά που προφέρει το αηδονάκι μου τις γλυκές αυτές λεξούλες– «γράφει ακριβώς το ίδιο. Το βλέπεις; Εφτακόσιοι δέκα κόμμα πέντε. Το βλέπεις; Το βλέπεις;» ΤΟ ΒΛΕΠΩ που να μην το ’βλε-

πα, το βλέπω. Και τώρα τι, που να πάρει και να σηκώσει τους Γερμανούς και τις μπιμπλιοτέκεν τους – τι κάνουμε τώρα; Ξέρω ότι δεν έχει νόημα να του προτείνω άλλες νορμάλ λύσεις –να τηλεφωνήσουμε στην εφημερίδα για διευκρινίσεις, να στείλουμε μέιλ στη βιβλιοθήκη –όχι, όχι– «δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά», θα μου πει, «αυτά τα κάνουν οι ερασιτέχνες – εμείς πρέπει να κάνουμε επιτόπια έρευνα». «ΝΟΜΙΖΩ ότι είναι τυπογραφικό λάθος», λέω, και τώρα θέλω οπωσδήποτε τσιγάρο. «Η μπορεί να εννοούν ότι κάποιοι υπάλληλοι δουλεύουν παρτ-τά-

«Η Εφημερίδα των Συντακτών »

Εννέα χρόνια

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Αμερική, την Κίνα, τη Ρωσία – θέλω να μη μετράω τα πάντα, να μη ρωτάω τα πάντα, να μη σκέφτομαι τα πάντα, να μη φοβάμαι τα πάντα, θέλω να–» Η ΦΩΝΗ ΤΟΥ βουλιάζει τώρα μες στην αγκαλιά μου –και καθώς τον αγκαλιάζω, καθώς αγκαλιάζω τον κόσμο ολόκληρο γραμμένο με αλήθειες και ψέματα κι ό,τι άλλο υπάρχει ανάμεσα στην αλήθεια και το ψέμα, σκέφτομαι ότι η ζωή είναι ένας περισπασμός από την άλλη ζωή, τη μέσα, την αιώνια ζωή, τη ζωή που δεν έχει αρχή ούτε τέλος, που δεν μετριέται με χρόνο και χρόνια, με το πόσο και πώς ζεις, αλλά με το πόσο και πώς αγαπάς – κι ανατριχιάζω ξανά, ανατριχιάζω όπως την πρώτη φορά που άκουσα την Πι Τζέι να τραγουδάει το Rid of Me, την πρώτη φορά που άκουσα μες στην καρδιά μου τον χτύπο της καρδιάς του, την πρώτη φορά που πάλεψα να πιστέψω ότι δεν είναι η μάνα που γεννάει το παιδί αλλά το παιδί τη μάνα, ότι δεν είσαι εσύ που φέρνεις στον κόσμο το παιδί, αλλά το παιδί που φέρνει στον κόσμο εσένα.

ιμ» –σηκώνω το χέρι για να προλάβω τις διαμαρτυρίες του–«ή κάτι τέτοιο. Οπως και να ’χει, θα εξετάσω το αίτημά σου και θα σου απαντήσω σε λίγες μέρες. Σύμφωνοι;» «ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ πάντως ότι πρέπει οπωσδήποτε να–» «Σύμφωνοι;» Κουνάει το κεφάλι. «Εντάξει». Πίνουμε αμίλητοι για λίγο τον καφέ μας – κι ύστερα: «Θέλεις να βγούμε έξω να καπνίσεις; Μου φαίνεται ότι χρειάζεσαι τώρα ένα τσιγάρο» – και χαμογελάει ξανά, ολόκληρος ένα χαμόγελο τώρα. ΜΠΡΟΣΤΑ ΕΚΕΙΝΟΣ, πίσω εγώ, βγαίνουμε στο μπαλκόνι,

κι όταν κάθομαι, διστάζει μια στιγμή, κι ύστερα, ανέλπιστα, σκαρφαλώνει στα γόνατά μου, με τις εφημερίδες να τσαρχαλίζουν μες στην αγκαλιά μου, με το κεφάλι του να γέρνει στο στήθος μου, με το μεγάλο μπλε του ουρανού να σμίγει με τη θάλασσα. «ΠΡΕΠΕΙ όμως να λύσουμε το μυστήριο», μου λέει ψιθυριστά, με τη γλυκόπικρη καφεδένια ανάσα του να γαργαλάει τον λαιμό μου. «Αν λύσουμε το μυστήριο αυτό, μπορεί όλα να πάνε καλά. Αν βρούμε εκείνο τον μισό άνθρωπο, μπορεί όλα να πάνε καλά». Σηκώνει το κεφάλι και με κοιτά-

«Μπροστά εκείνος, πίσω εγώ, βγαίνουμε στο μπαλκόνι, κι όταν κάθομαι, διστάζει μια στιγμή, κι ύστερα, ανέλπιστα, σκαρφαλώνει στα γόνατά μου, με τις εφημερίδες να τσαρχαλίζουν μες στην αγκαλιά μου...»

ζει –με τρυπάει– στα μάτια. «ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΑΙΞΩ. Να τρέξω, να κολυμπάω στα βαθιά, να κυλιέμαι στις λάσπες, να περπατάω ξυπόλυτος χωρίς να φοβάμαι ότι θα κρυώσω, να μη φοβάμαι για σένα, για τα λεφτά και τα δάνεια και τη δουλειά σου, για τα εμβόλια, τους ιούς, το κλίμα, τους πολέμους, τη φτώχεια, τις κατσαρίδες, το Αφγανιστάν, τις τσούχτρες, να μη φοβάμαι ότι μια μέρα θα λιποθυμήσω στο σχολείο και θα μου βγάλουν τα παπούτσια και θα δουν ότι η μια κάλτσα μου είναι τρύπια, να μη φοβάμαι τις ψείρες, τις πλημμύρες και τις φωτιές και τους σεισμούς, την

ΤΩΡΑ ΚΑΝΕΙ τα χεράκια του χωνί, τα βάζει στ’ αυτί μου, ψιθυρίζει. «Εχουμε μια μυστική αποστολή», μου ψιθυρίζει. «Εχουμε αποστολή να σώσουμε τον κόσμο. Πρέπει να βρούμε εκείνο τον μισό άνθρωπο. Από μας εξαρτώνται όλα. Εχουμε αποστολή. Είσαι έτοιμη; Πες μου, είσαι; Ναι ή όχι; Είσαι; Είσαι; Είσαι έτοιμη;» ΚΛΕΙΝΩ ΤΑ ΜΑΤΙΑ, χώνω τα χέρια κάτω από τη χάρτινη πανοπλία του, κάτω από τις αλήθειες και τα ψέματα αυτής της ζωής – και ψαχουλεύω ν’ αγγίξω, ν’ ακουμπήσω, να νιώσω το λιγνό κορμάκι του, το αίμα απ’ το αίμα μου, τη σάρκα της σάρκας μου, τη ζωή της ζωής μου. Και τότε μιλάω: «Ναι», του λέω, «έτοιμη».  Τελευταίο βιβλίο του Χρήστου Οικονόμου είναι το «Οι Κόρες του Ηφαιστείου» (Πόλις, 2017)

Ενημερωμένοι

του Γαβριήλ Παγώνη

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

ηλικιωμένος άντρας αγόρευε νευρικά, κραδαίνοντας συνέχεια την εφημερίδα πάνω κάτω. Κάποιες στιγμές σταματούσε απότομα. Προσήλωνε τότε ανήσυχος το βλέμμα του στον σαραντάρη γιο του. Ηθελε να βεβαιωθεί ότι τον προσέχει. Αυτός παρακολουθούσε με την απάθεια φυσιοδίφη λεπιδοπτέρων πότε τον πατέρα του πότε την εφημερίδα έτσι που ταλαιπωριόταν άτσαλα στριμωγμένη ανάμεσα στα σκελετωμένα δάχτυλα εκείνου, αφήνοντας να τρεμοπαίζουν στο μικρό κενό ανάμεσα στους δυο άντρες σακατεμένες λέξεις τυπωμένες με μεγάλα μαύρα στοιχεία ΝΑΤΟ / χρήση χημ- / ΜΑΤ / συλλαλ- / φονιά-. – ΣΩΣΤΑ ΤΟ ΓΡΑΦΈΊ εδώ μέσα, συνέχισε ο πατέρας, μετατοπίζοντας φευγαλέα το βλέμμα του στον τρίτο της παρέας, επίσης ηλικιωμένο, περασμένα τα εβδομήντα, που άκουγε στο όνομα Φώντας. Αυτό εκεί δεν είναι ένα παρωχημένο σύμβολο που το προσπερνάς σφυρίζοντας αδιάφορα. Οχι, αγόρι μου, πολύ θα το θέλαμε, αλλά αυτό εκεί δεν ανήκει στο παρελθόν. Το γράφει πολύ ωραία ο τύπος εδώ: «…διαιωνίζει τα ψυχροπολεμικά σκιάχτρα της κρατικής τρομοκρατίας και του αντικομμουνισμού που ακόμα και σήμερα–» – ΓΊ’ ΑΥΤΟ ΑΛΛΩΣΤΈ είναι λάθος να μιλάμε για βανδαλισμό, τον διέκοψε ο φίλος του. Βανδαλισμός είναι όταν καταστρέφεις κάτι που έχει αξία για όλους, για το σύνολο, έτσι δεν είναι; Ομως αυτό εδώ έχει αξία μονάχα γι’ αυτούς εκεί αποπάνω και για κανέναν άλλο. Επομένως, για ποιον βανδαλισμό μιλάμε; Πες το ακτιβισμό, πες το ό,τι θες, αλλά βανδαλισμός δεν είναι. Αυτό εκεί, ρε συ, προσβάλλει τους πάντες, όπως θα το ’κανε μια ξεδιάντροπη σβάστικα στη μέση μιας πλατείας. Καταλαβαίνεις, Μάχο μου; Ο ΤΗΛΈΜΑΧΟΣ καταλάβαινε, ο λόγος όμως που σιωπούσε όλη αυτή την ώρα ήταν αυτή η συγκίνηση που ένιωθε να ταράζει σύγκορμα εκείνη την ώρα τον πατέρα και τον φιλαράκο του. Οχι, δεν ήθελε να τους αντικρούσει σήμερα. Να τους χαλάσει την κρυφή χαρά που προσωρινά απάλυνε την ανοιχτή πληγή τους. Οχι, σήμερα. Δεν είχε νόημα να επαναλάβει κι αυτός με τη σειρά του ότι αυτά δεν είναι σοβαρά πράγματα, ότι μόνο θεσμικά μπορούμε να… κ.λπ. κ.λπ.

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Στο φύλλο της 17ης Απρίλη 2018 Σκεφτόταν κιόλας ότι δεν κερδίζεις τίποτε κάνοντας τον έξυπνο σε ανθρώπους που το προσδόκιμο της πολεμικής ζωής τους έχει προ πολλού υπερβεί τα όριά του.

Του ΑΡΗ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΥ

– ΘΑ ΣΟΥ ΠΩ και κάτι φαινομενικά άσχετο, πετάχτηκε ξανά ο πατέρας του. Για μένα, κάθε φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο (έφερε τώρα την εφημερίδα κάτω απ’ τη μύτη του γιου του) όπως καληώρα χθες, μονάχα ένα πράγμα παίζει ρόλο: να το γράφουν εδώ, να διαβάζει ο κόσμος, να αναρωτιούνται οι άμαθοι, να φουρκίζονται οι βολεμένοι, να χαίρεται ο φτωχός. Θα μου πεις, με το δίκιο σου, ποιος διαβάζει σήμερα εφημερίδα!… ΤΟ ΒΛΈΜΜΑ ΤΟΥ στράφηκε στη μουσμουλιά που κάποια κλαδιά της άγγιζαν ελαφρά την ανοιχτή μπαλκονόπορτα και στάθηκε για λίγο εκεί, λες κι αναρωτιόταν αν είχαν δέσει οι πρώτοι φετινοί καρποί. Υστερα επέστρεψε στον γιο του:

«Αυτός είναι ο φόβος μου, ρε Μάχο. Οπως πάει σε λίγο θα γίνουν όλα μονάχα ιντερνέτι, οπότε άντε να ξεχωρίσει ο κάθε αδιάβαστος την ήρα από το στάρι ανάμεσα σε βρακιά, τραγουδιάρες, ξενοδοχεία και χάμπουργκερ!…»

– ΑΥΤΟΣ ΈΊΝΑΊ ο φόβος μου, ρε Μάχο. Οπως πάει σε λίγο θα γίνουν όλα μονάχα ιντερνέτι, οπότε άντε να ξεχωρίσει ο κάθε αδιάβαστος την ήρα από το στάρι ανάμεσα σε βρακιά, τραγουδιάρες, ξενοδοχεία και χάμπουργκερ!… Ενώ με τις εφημερίδες τουλάχιστον ξέρεις: θα το πασπαλίσει με όλο το μαύρο ψέμα του κόσμου η γνωστή φυλλάδα, θα το δώσει η άλλη ηρωικά (και συνήθως πένθιμα), θα γράψουν κάποιοι από δω, κάποιοι από κει, θα γίνει λίγος τζερτζελές, μπορεί και να ξυπνήσουν τα αίματα εκείνων των νέων, αμάθητων παιδιών που κοιτάζουν μονάχα αν ταιριάζει η μπλούζα του ενός με τις πράσινες ανταύγειες στα μαλλιά της αλληνής… Αυτό και κανένα άλλο είναι το νόημα όλης αυτής της ιστορίας, αγόρι μου. Να το γράψει η εφημερίδα, να κουβεντιαστεί σωστά το πράγμα, με πιάνεις; – ΔΈΝ ΈΧΈΊ ΑΔΊΚΟ ο πατέρας σου, σιγοντάρισε ήρεμα ο κύριος Φώντας και απόσπασε την εφημερίδα από τα τρεμάμενα χέρια του

φίλου του. Το έκανε προσεκτικά, σχεδόν τρυφερά, σαν να φοβόταν ότι ο άλλος στο τέλος θα την καταστρέψει με την υπερένταση που τη σφίγγει. Την άνοιξε πάνω στο τραπέζι και με την παλάμη άρχισε να την ισιώνει προσεκτικά από πάνω ώς κάτω. 17 Απρίλη 2018. Το χτεσινό γεγονός που κατέγραφε το φύλλο της μέρας κι είχε δώσει την αφορμή για την κουβέντα τους είχε συμβεί στη διάρκεια συλλαλητηρίου για τους αμερικάνικους βομβαρδισμούς στη Συρία. – ΓΊΑ ΣΚΈΨΟΥ λίγο, ρε Μάχο… συνέχισε ο κύριος Φώντας ενώ ακόμα πάσχιζε να ισιώσει την εφημερίδα. Γι’ αυτούς εκεί, το να μείνει στη θέση του αυτό το πράγμα έχει την ίδια σημασία που έχει για μας να το δούμε να γκρεμίζεται. Τυχαίο είναι θαρρείς που ο Καραμανλής έκανε τα αποκαλυπτήρια την άλλη μέρα από την κηδεία του Λαμπράκη; Ακούς τον κερατά; Δεν το ’ξερες; Ελα τώρα! Ναι, την άλλη μέρα! Τελειώναμε το γυμνάσιο κείνη τη χρονιά… Στη χούντα έπαθε την πρώτη γερή ζημιά… Το εβδομήντα δεν ήταν, Μανόλη; Ολος ο κόσμος το χάρηκε τότε. Ομως την άλλη χρονιά οι φασίστες το ξανάστησαν στα πόδια του. Ξανά μανά μπόμπα οι άλλοι, σκοτώθηκε τότε κι εκείνος ο νεαρός αστυφύλακας. (Λάθος, μέγα λάθος…) Κι ύστερα, ε, κι ύστερα ήταν… πότε ήταν, βρε Μανόλη, που– Ο ΤΗΛΈΜΑΧΟΣ έκλεισε τα μάτια κι έγειρε το κεφάλι πίσω στην πολυθρόνα. Αφησε τον φίλο του πατέρα του να ανατρέχει μία προς μία σε όλες τις περασμένες επιδρομές – Θυμάσαι, Μανόλη, το ογδόντα έξι; Πώς γκρεμίστηκε έτσι, φαρδύ πλατύ καταγής, ανάπηρο, μούρη τσακισμένη, πόδια κομμένα! – Γιατί μωρέ, το ενενήντα εννιά με τα συρματόσκοινα; Ασκημα ήταν τότε; αντέδρασε ο πατέρας του και έκλεισε πονηρά το μάτι στον άλλον. Εσκασαν ξαφνικά κι οι δυο τους σε τρανταχτά γέλια, παιδιά που χαίρονται κρυφά απ’ τους με-

γάλους την αταξία τους. ΣΥΝΈΧΊΣΑΝ κάμποσο ακόμα να λέει ο ένας, να προσθέτει ο άλλος και, με τόσο πάθος, που για μια στιγμή ο Τηλέμαχος αναρωτήθηκε σοβαρά μήπως όλη η ζωή αυτών των τόσο οικείων του ανθρώπων υπήρξε ετούτη η αδιάκοπη αναμέτρηση με αυτό εδώ –το περίπου μεταφυσικό στις διαστάσεις που είχε αποκτήσει στον χρόνο– σκέλεθρο της Ιστορίας… ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΈ ο Τηλέμαχος δεν πίστευε ότι μ’ αυτές τις «αψήφιστες» ιστορίες αλλάζει κάτι. Πεντάρα δεν έδινε αν το γεγονός που κατέγραφε σήμερα η εφημερίδα ήταν «ανεύθυνος βανδαλισμός» ή «ρομαντικός ακτιβισμός». Αυτός, εδώ και κάμποσα χρόνια, είχε καταφέρει να στρέφει σε «εποικοδομητικές διεξόδους» τούτη τη μανία που μια ζωή βασάνιζε τον πατέρα του, όχι, αυτός δεν παρασυρόταν σε παρόμοιους «ψευδοεμφύλιους». ΚΊ ΩΣΤΟΣΟ, εκείνη τη μέρα του Απρίλη του δεκαοχτώ, βλέποντάς τον να τσουγκρίζει ρακές με τον φίλο του γιορτάζοντας την «είδηση», ένιωσε ένα ανεπαίσθητο τσίμπημα στην καρδιά, μια ύπουλη ζήλια. ΚΊ ΑΥΤΟ επειδή εκείνου τού ήταν πια εντελώς αδύνατο να ελπίζει, όπως ο πατέρας του, ότι δεν μπορεί, μια κάποια μέρα, αργά ή γρήγορα, στην εφημερίδα θα διαβάσουν μια είδηση παραπλήσια προς τη σημερινή, αλλά λίγο διαφορετικά διατυπωμένη: «…ήταν τόση και τέτοια η μανία των συγκεντρωμένων διαδηλωτών στο χθεσινό συλλαλητήριο που ο μπρούντζινος ανδριάντας του Χάρι Τρούμαν εξαφανίστηκε ολοσχερώς από προσώπου γης όπως κάποτε εξαφανίστηκε μονομιάς το Ναγκασάκι κι η Χιροσίμα».  Τελευταίο βιβλίο του Αρη Μαραγκόπουλου είναι το «Φλλσστ, φλλσστ, φλλλσσστ» (Τόπος, 2020)

Ναυάγιο

του Θανάση Πέτρου

«Η Εφημερίδα των Συντακτών »

Εννέα χρόνια

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Ο ύπνος της λογικής γεννά τέρατα

του Περικλή Κουλιφέτη

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Της ΕΥΓΕΝΙΑΣ ΜΠΌΓΙΑΝΌΥ

Εννέα χρόνια

έχρι εκείνο το πρωινό, το κόκκινο χρώμα ήταν ένα σημείο στη βιβλιοθήκη. Βαθύ επιθετικό κόκκινο. Η ράχη του ντοσιέ ξεχώριζε ανάμεσα στα σκούρα καφέ δερματόδετα και στις γκρίζες πανεπιστημιακές εκδόσεις. Δεν το είχε ανοίξει ποτέ. Μέχρι εκείνο το πρωινό.

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»

Το ντοσιέ

ΕΝΑ ΠΡΩΙΝΌ ΜΌΥΝΤΌ, δυσνόητο. Ο άντρας δεν είχε κέφι, δεν ήθελε να βγει έξω, ούτε να μείνει μέσα ήθελε. Δεν ήθελε τίποτα. Ηπιε μια γουλιά καφέ κι έστρεψε το βλέμμα στη θέα έξω από το παράθυρό του. Ο καφές δεν είχε ωραία γεύση και το μπλουζάκι που φορούσε τον έπνιγε. Τράβηξε τη λαιμόκοψη να την ξεχειλώσει. Τίποτα όμως. Η διάθεσή του στο πάτωμα. Κι ακόμη πιο κάτω. ΕΝΑΣ ΑΝΘΡΩΠΌΣ χωρίς ιδιότητες ήταν. Ενας άνθρωπος δίχως βουή και μανία μέσα του. Η μεταμόρφωσή του ήταν σαν ένα ταξίδι δίχως λόγο στην Αμερική, σαν μια δίκη στην οποία αυτός ήταν ο κατηγορούμενος, αυτός και ο κατήγορος. Κι από μακριά ένα γυάλινο κουδούνι να χτυπάει μέσα στο κεφάλι του. Δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Το μόνο που μπορούσε ήταν να παλεύει με τα κύματα. Ναι, τα κύματα.

«Φαντάστηκε τις εφημερίδες κρεμασμένες στα περίπτερα. Τους τίτλους. Πηχυαίους, πρωτότυπους, αποκαλυπτικούς, να ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε παραστατικότητα. Οσο υπάρχουν εφημερίδες στα περίπτερα, σκέφτηκε, ο κόσμος είναι αναλλοίωτος, αυτός που πάντα γνωρίζαμε»

ΣΗΚΩΘΗΚΕ, πήγε στη βιβλιοθήκη, διέτρεξε με τα μάτια τους τίτλους των βιβλίων. Δεν του λέγανε τίποτα σήμερα. Δεν του μιλούσαν. Ή αυτός δεν άκουγε. Στάθηκε μπροστά στο κόκκινο ντοσιέ. ΔΙΣΤΑΣΕ. Για μια στιγμή δίστασε. Του φάνηκε παράταιρη η παρουσία αυτού του αυθάδικου κόκκινου μπροστά σε τόση σοβαρότητα. Αλλά υπερνίκησε η περιέργειά του. Ηταν ένας περίεργος άνθρωπος. ΑΝΌΙΞΕ ΤΌ ΝΤΌΣΙΕ κι έπεσε πάνω σε μια συλλογή. Αποκόμματα εφημερίδων μέσα σε πλαστικές θήκες, περασμένες σαν σελίδες από τα μεταλλικά ελάσματα. Ξεφύλλισε. Κάποια αποκόμματα είχαν αρχίσει να κιτρινίζουν, άλλα έμοιαζαν φρέσκα σαν να κόπηκαν μόλις χθες. Εψαξε τις ημερομηνίες. Αρχειοθετημένα. Ολα βαλμένα με χρονολογική σειρά, από το παλαιότερο μέχρι το πιο καινούργιο. Περισσότερα ήταν τα παλιότερα αποκόμματα, όσο η ημερομηνία πλησίαζε στο σήμερα τα αποκόμματα βαθμιαία ελαττώνονταν. Μέχρι που δεν

Ακριβή υπόθεση η πληροφορία. ΑΛΛΑ ΓΙΑΤΙ να τον ενδιαφέρει μια ιστορία σαν κι αυτή; Κι επίσης δεν παύει να αναρωτιέται για τη μυστηριώδη, ανεξήγητη ύπαρξη του ντοσιέ με τα αποκόμματα στη βιβλιοθήκη του. Εδώ που τα λέμε, πρόκειται για ανούσια ιστορία. Ποιον ενδιαφέρει η εν ψυχρώ δολοφονία μιας εν πολλοίς άγνωστης γυναίκας που έλαβε χώρα πριν τόσο καιρό; Ποιος ξέρει πού ήταν μπλεγμένη η … Αλλά τι λόγους έχει να τη χαρακτηρίσει; Βρε, δεν πάει στο διάβολο. Που έχει πάει δηλαδή. ΤΌ ΤΕΛΕΥΤΑΙΌ απόκομμα, αυτό που βρίσκεται πρώτο στη σειρά μέσα στο ντοσιέ, έχει ημερομηνία πριν από έναν χρόνο περίπου. Μετά σιγή. Nada. Τίποτα. Ο ένοχος παρέμεινε ασύλληπτος. Αγνωστος. Κι εκείνη παρέμεινε για πάντα νεκρή.

υπήρχαν πια καθόλου αποκόμματα. ΦΑΝΤΑΣΤΗΚΕ τις εφημερίδες κρεμασμένες στα περίπτερα. Τους τίτλους. Πηχυαίους, πρωτότυπους, αποκαλυπτικούς, να ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε παραστατικότητα. Οσο υπάρχουν εφημερίδες στα περίπτερα, σκέφτηκε, ο κόσμος είναι αναλλοίωτος, αυτός που πάντα γνωρίζαμε. ΑΥΤΗ Η ΣΚΕΨΗ, ανούσια, κοινότοπη, κομπλεξική, είχε βαρύνουσα σημασία εκείνο το συννεφιασμένο πρωινό που άνοιξε αιφνιδίως το κόκκινο ντοσιέ και βρήκε μέσα του τα αποκόμματα. Και το θέμα; Ποιο είναι το θέμα, αναρωτήθηκε. Γιατί πάντα υπάρχει ένα θέμα. Φλέγον θέμα, μέχρι που παύει να είναι γιατί έχει προστεθεί ένα άλλο, ακόμη πιο φλέγον. Αλλά έτσι γίνεται πάντα. Ολα πάνε κι έρχονται. Ό ΑΝΤΡΑΣ ηρέμησε μέσα στην αγκαλιά αυτής της σκέψης. Μετά έστρεψε πάλι την προσοχή του στα αποκόμματα. Ενα έγκλημα. Αυτό ήταν το θέμα. Μια εν ψυχρώ εκτέλεση. ΚΑΙ ΜΕΤΑ ένα θραύσμα μνήμης. Είναι ιδρωμένος από την κορυφή μέχρι τα νύχια, περπατάει γρήγορα, η εφημερίδα κρέμεται στο

περίπτερο μαζί με τις άλλες, σταματάει και διαβάζει τον τίτλο στο πρωτοσέλιδο, βλέπει τη φωτογραφία, «θέλετε κάτι» τον ρωτάει ο περιπτεράς, φεύγει δίχως να απαντήσει, σαν κλέφτης. Σαν κλέφτης και τώρα, σαν παραβάτης, ξεφυλλίζει τα αποκόμματα. Η ΓΥΝΑΙΚΑ ξεκίνησε να πάει στη δουλειά της. Βγήκε από το διαμέρισμά της και κατέβηκε στο γκαράζ. Δεν πρόλαβε να μπει στο αυτοκίνητό της όταν κάποιος, άντρας εικάζουν, την πλησίασε με μηχανή, με το πρόσωπό του καλυμμένο και τη γάζωσε με σφαίρες. «ΤΗ ΓΑΖΩΣΑΝ με σφαίρες στο γκαράζ του σπιτιού της». «Το θύμα δεν πρόλαβε να αντιδράσει». «Τη βρήκε ο άντρας της αιμόφυρτη». «Ποια είναι η γυναίκα που γαζώθηκε από σφαίρες;» «Εγκλημα εκδίκησης». «Εγκλημα πάθους». «Ξεκαθάρισμα λογαριασμών». «Η γυναίκα που γαζώθηκε από σφαίρες ήταν γνωστή αντιφασίστρια». «ΙΔΕΌΛΌΓΙΚΌΙ οι λόγοι του εγκλήματος;» «Σε ποια κυκλώματα ήταν μπλεγμένη η γυναίκα που γαζώθηκε από σφαίρες στο γκαράζ του σπιτιού της;» «Αποκλειστικές φωτογραφίες από την ακτιβίστρια που γαζώθηκε από σφαίρες». Τίτλοι πάνω στους τίτλους. Ό ΑΝΤΡΑΣ διαβάζει τον τίτλο και μετά προχωράει στο άρθρο που συνήθως είναι μια πιο αναλυτική εκδοχή του τίτλου, δίχως να προσθέτει άλλες πληροφορίες.

ΌΣΌ ΚΙ ΑΝ ΕΨΑΞΑΝ στις κάμερες των γειτονικών κτιρίων, όσο κι αν ρώτησαν πρόθυμους γείτονες και συντετριμμένους συγγενείς, όσο κι αν έστρεψαν τις κάμερες στο οικογενειακό περιβάλλον και, κυρίως, πάνω στον σύζυγο, όσο κι αν έψαξαν για προδομένους εραστές και αθετημένες συμφωνίες, ο δολοφόνος παρέμεινε άφαντος. Κι εκείνη νεκρή. Γαζωμένη. Πεσμένη στο γκαράζ δίπλα στη μισάνοιχτη πόρτα του αυτοκινήτου της. Η φωτογραφία έχει δημοσιευτεί κατ’ επανάληψη. Η ξανθιά αλογοουρά και η κλίση του σώματος έτσι όπως δείχνει σαν σπασμένο την κάνουν να μοιάζει με κούκλα βιτρίνας. Η φωτογραφία. Ψάχνει τα αποκόμματα να βρει τη φωτογραφία. Αυτή που έχει ολοζώντανη μπροστά στα μάτια του. Η ξανθιά αλογοουρά, η κλίση του σώματος. Μια κούκλα βιτρίνας. Σπασμένη για πάντα. Νεκρή μέσα στο γκαράζ δίπλα στη μισάνοιχτη πόρτα του αυτοκινήτου. ΔΕΝ ΠΡΌΛΑΒΕ να βγάλει άχνα. Μόνο αυτό θυμάται. Την έκπληξή της όταν τον είδε. Εκείνα τα ελάχιστα δευτερόλεπτα που κατάλαβε ποιος είναι και τι θα συμβεί. ΕΚΕΙΝΗ τη μία στιγμή θυμάται. Τότε που κατάλαβαν και οι δυο μαζί πως την άλλη μέρα θα γίνονταν πρωτοσέλιδο.  Τελευταίο βιβλίο της Ευγ. Μπογιάνου είναι το «Φανή» (Μεταίχμιο, 2020)

«Η Εφημερίδα των Συντακτών »

Εννέα χρόνια

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

MYTILINEOS, έχοντας καθιερωθεί ως η ελληνική πολυεθνική συνώνυμο της αναπτυξιακής πορείας της χώρας και ως μία από τις κορυφαίες βιομηχανικές και ενεργειακές εταιρείες παγκοσμίως, φαίνεται να προσπερνά το απρόβλεπτο κλίμα που επικρατεί διεθνώς.

ΜΆΛΙΣΤΆ, όχι απλώς θωρακίζει τη δραστηριότητά της, αλλά συνεχίζει ακάθεκτη με διορατικότητα και ευελιξία, αφενός επιταχύνοντας τις επενδύσεις για μετάβαση σε νέα επίπεδα το 2022 και αφετέρου καταγράφοντας ιστορικά υψηλά κερδοφορίας το 2021. ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ενέργειας και η αυξημένη ζήτηση πρώτων υλών δημιουργούν μια συγκυρία που κρύβει κινδύνους, αλλά αναδεικνύει τη στρατηγική όσων κινήθηκαν συνετά, στοχευμένα και καίρια. Στοίχημα που η ΜYTILINEOS κέρδισε βάσει και αποτελεσμάτων για το εννεάμηνο.

Κλείνοντας το 2021 με ισχυρά οικονομικά μεγέθη με φόντο τον διπλασιασμό μεγεθών ΜΕ ΤΙΣ ΚΆΛΎΤΕΡΕΣ επιδόσεις φαίνεται πως θα κλείσει η MYTILINEOS τη χρονιά, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα για το εννεάμηνο. Θα μπει λοιπόν στο 2022 έχοντας επιτύχει τους στόχους που είχε θέσει με προοπτική για διπλασιασμό των μεγεθών σε δύο χρόνια, όπως είχε προβλέψει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος. ΣΕ ΆΎΤΟ το πλαίσιο η ΜΥΤΙLINEOS καταγράφει ισχυρά οικονομικά μεγέθη με κύκλο εργασιών διαμορφωμένο σε €1.698,1 εκατ. έναντι €1.341,0 εκατ. το 2020, σημειώνοντας αύξηση 27%, ενώ το ΕΒΙTDA διαμορφώθηκε στα €241,2 εκατ. έναντι €234,5 εκατ., αυξημένο κατά 23% σε σχέση με το αντίστοιχο εννεάμηνο του 2020. Παράλληλα επιταχύνει την υλοποίηση του επενδυτικού της προγράμματος σε ευθυγράμμιση και με τους φιλόδοξους περιβαλλοντικούς στόχους που έχει θέσει. ΧΆΡΆΚΤΗΡΙΣΤΙΚΗ είναι η αύξηση 62,4% στα κέρδη ανά μετοχή σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, ή 18% σε μη προσαρμοσμένη βάση, με τα καθαρά κέρδη μετά από δικαιώματα μειοψηφίας να ανέρχονται σε €115 εκατ. ΜΕ ΔΙΕΘΝΕΙΣ και εγχώριους οίκους να δίνουν πλέον στη μετοχή της MYTILINEOS πάνω 20 ευρώ τιμή-στόχο, το ερώτημα είναι πού μπορεί να φτάσει τελικά, όταν εν μέσω τόσο ρευστού τοπίου φέρνει ιστορικά υψηλή κερδοφορία. ΜΕ ΤΟ ΆΛΟΎΜΙΝΙΟ να καταγράφει ιστορικά υψηλά, για τους γνώστες της αγοράς τα αποτελέσματα της εταιρείας ήταν αναμενόμενα, όμως είναι σημαντικό ότι ξεχωρίζουν και εισφέρουν εξίσου σημαντικά στα αποτελέσματα και οι άλ-

Η MYTILINEOS ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ ΜΕ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑ ΤΟ ΑΣΤΑΘΕΣ ∆ΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Iστορικά υψηλά κερδοφορίας λοι τομείς, οι οποίοι σημειώνουν πολύ καλές επιδόσεις, παρά τη συγκυρία. Και αυτό γιατί η MYTILINEOS επένδυσε έγκαιρα στις ανανεώσιμες πηγές και στις υποδομές που σχετίζονται με τη βιώσιμη ανάπτυξη και σήμερα δρέπει καρπούς, παρά τη διεθνή ενεργειακή κρίση.

Με διορατικότητα και στοχευμένες επενδύσεις σε ΆΠΕ και έργα βιώσιμης ανάπτυξης Ο ΤΟΜΕΆΣ Ανάπτυξης Ανανεώσιμων Πηγών & Αποθήκευσης Ενέργειας κατέγραψε κύκλο εργασιών €244,3 εκατ., σημειώνοντας αύξηση κατά 16% σε σχέση με το εννεάμηνο του 2020. Επιπλέον το EBITDA παρουσιάστηκε αυξημένο κατά 31% φτάνοντας τα €15,0 εκατ., έναντι €11,5 εκατ. της αντίστοιχης περιόδου το 2020. Στην ανοδική πορεία συνέβαλαν η συμβασιοποίηση και η εκκίνηση εργασιών σε μια σειρά έργων σε χώρες της Νότιας Αμερικής, της Ευρώπης και στο Ουζμπεκιστάν, όσον αφορά τα έργα για τρίτους, ενώ για τα έργα Build, Operate & Transfer (BOT), υπογράφηκε συμφωνία πώλησης χαρτοφυλακίου φωτοβολταϊκών πάρκων, συνολικής ισχύος 91MW στη Ρουμανία, έναντι €67,7 εκατ. Σημειώνεται πως η συνολική ισχύς των ώριμων BOT έργων ανέρχεται περίπου σε 2 GW., ενώ σε φάση ανάπτυξης βρίσκονται περίπου 4 GW, τα οποία βρίσκονται σε πιο πρώιμα στάδια ανάπτυξης. ΜΕ ΚΟΙΝΟ ΠΆΡΟΝΟΜΆΣΤΗ των δραστηριοτήτων της ΜYTILINEOS την ενερ-

γειακή μετάβαση και τη βιωσιμότητα, ο Τομέας Εργων Βιώσιμης Ανάπτυξης αποτελεί κομβικό μοχλό ανάπτυξης για την εταιρεία. Με κύκλο εργασιών €283,6 εκατ., που αντιστοιχεί σε 16,7% του συνολικού κύκλου εργασιών, έναντι €209,7 το αντίστοιχο διάστημα του 2020, και EBITDA αυξημένο σε €29,6 εκατ. έναντι ζημιών -€12,0 εκατ. στο εννεάμηνο του 2020, τα στοιχεία είναι εντυπωσιακά. ΜΆΛΙΣΤΆ, προχωρά με έντονο διεθνές αποτύπωμα σε συμβάσεις για την κατασκευή δύο νέων υποσταθμών υψηλής τάσης και την επέκταση ενός υπάρχοντος υποσταθμού στη Γεωργία σε συνέχεια δύο συμβάσεων που έχουν υπογραφεί για παρόμοια έργα σε Ελλάδα και Αλβανία, σηματοδοτώντας τη δυναμική εισχώρηση του Τομέα στον χώρο του Transmission & Distribution (T&D).

Επενδύσεις και κερδοφορία εν όψει σε Μεταλλουργία και Ενέργεια απέναντι σε πρωτοφανείς παγκόσμιες προκλήσεις Η ΣΤΆΔΙΆΚΗ ολοκλήρωση σημαντικών επενδύσεων και στη μεταλλουργία, με την αύξηση παραγωγικής δυναμικότητας αλουμινίου στους 250.000 τόνους, φέρνει θετικά μηνύματα. Ο Τομέας Μεταλλουργίας κινείται σταθερά ανοδικά και στο εννεάμηνο του 2021 κατέγραψε κύκλο εργασιών €482,3 εκατ., που αντιστοιχεί σε 28,4% του συνολικού κύκλου εργασιών, έναντι €393,0 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του 2020. Τα κέρδη προ

φόρων, τόκων και αποσβέσεων διαμορφώθηκαν σε €119,4 εκατ. έναντι €115,8 εκατ. την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. Ωστόσο, το σημαντικό είναι πως η MYTILINEOS δείχνει και σε αυτό το πεδίο τον αυξημένο βαθμό ετοιμότητας και θωράκισης της λειτουργίας της, έχοντας λάβει εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση των διαφόρων παραμέτρων κόστους, διαμορφώνοντας το έδαφος για περαιτέρω αύξηση της κερδοφορίας τα επόμενα 2 με 3 χρόνια. Οσον αφορά τον τομέα Ηλεκτρικής Ενέργειας και Φυσικού Αερίου, στο εννεάμηνο καταγράφηκε κύκλος εργασιών €687,9 εκατ., που αντιστοιχεί σε 40,5% του συνολικού κύκλου εργασιών, παραμένοντας σχεδόν αμετάβλητος (+3%) σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους. ΣΕ ΜΙΆ ΠΡΩΤΟΦΆΝΗ συγκυρία που η ενεργειακή κρίση σε συνδυασμό με τις ήδη υπάρχουσες πληθωριστικές πιέσεις απειλεί τις παγκόσμιες οικονομίες και τις αναπτυξιακές προοπτικές των εταιρειών, με τις τιμές του φυσικού αερίου να καταγράφουν ιστορικά υψηλά, η MYTILINEOS είναι εδώ, με δυναμική και αποφασιστικότητα. Εχει διαβλέψει έγκαιρα τις προκλήσεις που θέτει η σημερινή συγκυρία, αποδεικνύοντας έμπρακτα για ακόμη μια φορά γιατί είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ελληνικής οικονομίας, οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας και στυλοβάτης της ενεργειακής επάρκειας της χώρας, δημιουργώντας αξία όχι μόνο για τους μετόχους αλλά και για τους καταναλωτές.

Αφωνία

του Λέανδρου

6-7 Νοεμβρίου 2021 Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Εννέα χρόνια

«Η Εφημερίδα των Συντακτών»