Ενέργεια ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΏΝ ΣΥΝΤΑΚΤΏΝ»
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΚΕΙΜΕΝΑ: ΓΙΏΡΓΟΣ ΑΛΕΞΑΚΗΣ
Το μεγάλο στοίχημα Από την ενεργειακή κρίση στην πράσινη μετάβαση
23-24 | 10 | 2021
2
23-24 Οκτωβρίου 2021 |
50
Eνέργεια
γαριασμούς κοινής ωφελείας, πριν την πανδημία. Μάλιστα, η καραντίνα ενέτεινε το πρόβλημα, επειδή, όπως τονίζεται, πολλοί άνθρωποι περνούσαν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, αυξάνοντας την κατανάλωση ενέργειας. Παράλληλα, σύμφωνα με το σχετικό δημοσίευμα, 7 εκατομμύρια ευρωπαϊκά νοικοκυριά λαμβάνουν ειδοποιήσεις αποσύνδεσης ενέργειας ετησίως, σύμφωνα με το Δικαίωμα στην Ενωση Ενέργειας, έναν όμιλο που περιλαμβάνει συνδικαλιστικές οργανώσεις, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ΜΚΟ.
Η Ελλάδα
Καμπανάκι για τα φαινόμενα ενεργειακής φτώχειας
Σ
ε κεντρικό ευρωπαϊκό ζήτημα εξελίσσεται το θέμα της ενεργειακής φτώχειας στο φόντο της συνεχιζόμενης αυξητικής πορείας των τιμών ηλεκτρισμού, φυσικού αερίου και πε-
τρελαίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στο πόρισμα που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της δημοσιοποίησης της «εργαλειοθήκης» με τις προτάσεις μέτρων για την ανάσχεση του κύματος «ενεργειακής ακρίβειας», σημειώνεται πως σε αδυναμία επαρκούς θέρμανσης της κατοικίας του τελεί το 18,2% του πληθυσμού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η αναλογία, μάλιστα, αυτή στην Ελλάδα φτάνει στο 34,4% και είναι από τις υψηλότερες πανευρωπαϊκά. Οπως τονίζεται, δε, τα νοικοκυριά χαμηλού και μετρίου-χαμηλού εισοδήματος επηρεάζονται περισσότερο, καθότι δαπανούν σημαντικά υψηλότερα μερίδια των εισοδημάτων τους για ενέργεια. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, σε οκτώ κράτη-μέλη (από τα 21 για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) σημειώθηκε ετήσια αύξηση του ποσοστού ενεργειακής φτώχειας το 2020,
Η αδυναμία επαρκούς θέρμανσης της κατοικίας στην Ελλάδα φτάνει στο 34,4%, το υψηλότερο ποσοστό πανευρωπαϊκά. Επτά εκατ. νοικοκυριά στην Ευρώπη δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή ακρίβεια
ενώ σε 13 κράτη-μέλη σημειώθηκε μείωση του ποσοστού αυτού, μεταξύ των οποίων 5 κράτη-μέλη με ποσοστά φτώχειας άνω του 15% το 2019 (Βουλγαρία, Ελλάδα, Κύπρος, Λιθουανία και Πορτογαλία). Στο μεταξύ, όπως μεταφέρει το CNN, επικαλούμενο πρόσφατη έρευνα με επικεφαλής τον Στέφαν Μπουζαρόφσκι, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και πρόεδρο του ερευνητικού δικτύου ενεργειακής φτώχειας Engager, έως και 80 εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλη την Ευρώπη αγωνίζονταν ήδη να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας. Στο μεταξύ η ενεργειακή ακρίβεια, όπως καταφαίνεται και από τις προτάσεις της Κομισιόν, οδηγεί πολλά νοικοκυριά σε αδυναμία εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων προς παρόχους ενέργειας. Επικαλούμενο μάλιστα το CNN τη Λουίζ Σάντερλαντ, ανώτερη σύμβουλο και αναλύτρια πολιτικής στο Regulatory Assistance Project, το οποίο επικεντρώνεται στην ενεργειακή μετάβαση αναφέρει, ότι 12 εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ευρώπη είχαν ήδη καθυστερημένους λο-
Οπως καταφαίνεται και από τα στοιχεία της Κομισιόν, το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι έντονο και αναμένεται να οξυνθεί ένεκα και των προβλημάτων στο target model, της εσπευσμένης διαδικασίας απολιγνιτοποίησης και της έλλειψης «εθνικών πόρων» για την παραγωγή ενέργειας. Χαρακτηριστικά τα όσα ανέφερε πριν από λίγες μέρες, στον ρ/σ «Στο Κόκκινο» και στον Νίκο Ξυδάκη, ο πρώην υπουργός Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης. «Η αποδέσμευση από τον λιγνίτη μέχρι το 2030 είναι καταστροφική και για τη βιομηχανία, χρειάζεται επιμήκυνση και ενίσχυση του δημόσιου ρόλου της ΔΕΗ. Η κυβέρνηση έχει κάνει μεγάλο στρατηγικό λάθος με τη γρήγορη απολιγνιτοποίηση την οποία πληρώνει ακριβά η ελληνική οικονομία, τα νοικοκυριά και οι βιομηχανίες της χώρας», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σταθάκης, προσθέτοντας τα εξής: «Αυτό που χρειάζεται άμεσα να γίνει για να αποφευχθεί η ενεργειακή φτώχεια που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά και οι βιομηχανίες, είναι η ενίσχυση της ΔΕΗ και όχι αποδυνάμωσή της, όπως σχεδιάζει η κυβέρνηση. Οι αυξήσεις των τιμών είναι μεταξύ 20% και 30% και καθιστούν εξωπραγματικά όλα τα επενδυτικά σχέδια που μπορεί να έχουν οι επιχειρήσεις».
Καμπανάκι Οπως τόνισε ο πρώην ΥΠΕΝ, «η Ελλάδα επέλεξε να κάνει μια υπερταχεία αποδέσμευση από τον λιγνίτη μέχρι το 2030 και να ρίξει τα χρήματά της στο αέριο, το οποίο τώρα εκτινάσσεται, καθιστώντας ανέφικτο να καλύψει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τη δέσμευσή της» και προσέθεσε ότι «ο συνδυασμός ενεργειακής φτώχειας και έκρηξης τιμών στα προϊόντα, είναι ιδιαίτερα δυσμενής και καθοριστικός για τα φτωχότερα νοικοκυριά, τα οποία σε ποσοστό 30% απειλούνται με ενεργειακή φτώχεια». Σύμφωνα με τον επί σειρά ετών κορυφαίο υπουργό των κυβερνήσεων του ΣΥΡΙΖΑ, «αυτό που απαιτείται είναι η στήριξη των νοικοκυριών αλλά και της βιομηχανίας με μέτρα ανακούφισης, σε κανόνες ανταγωνισμού και σε οτιδήποτε έχει να κάνει με την ενέργεια. Απαιτείται η εθνική πολιτική για την ενεργειακή μετάβαση να σχεδιαστεί με έναν τρόπο βιώσιμο έτσι ώστε να προφυλάσσει τις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά από το σοκ της μετάβασης. Προφανώς θα πάμε στις ΑΠΕ, γιατί είναι και πιο φθηνή μορφή ενέργειας, αλλά χρειάζεται επιμήκυνση του χρόνου για αυτές τις αλλαγές, προκειμένου να διευκολυνθεί η προστασία της κοινωνίας με μεγαλύτερη ρύθμιση από το κράτος, ενισχύοντας και όχι αποδυναμώνοντας τη ΔΕΗ. Αυτό θα επιτευχθεί με πολιτικές που βρίσκονται στον αντίποδα αυτών που κάνει η κυβέρνηση».
4
23-24 Οκτωβρίου 2021 |
52
Eνέργεια
Η τακτική «βλέποντας και κάνοντας» στην απολιγνιτοποίηση
Τα «μπρος-πίσω» της ενεργειακής πολιτικής της Ν.Δ.
Τ
ο σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. για τη δημιουργία και πώληση δυο λιγνιτικών θυγατρικών της ΔΕΗ σε Μελίτη και Μεγαλόπολη απέτυχε πλήρως εδώ και τρία χρόνια και δυστυχώς η τωρινή κυβέρνηση της Ν.Δ. με μεγάλη καθυστέρηση έφερε μόλις πριν από λίγες μέρες στη Βουλή το κλείσιμο αυτών των θυγατρικών με απορρόφησή τους από τη ΔΕΗ, με μια ακατανόητη επιβάρυνση ωστόσο του κρατικού προϋπολογισμού από τον ορισμό Εντολοδόχου Παρακολούθησης των σχετικών δεσμεύσεων της ΔΕΗ, αναφορικά με το μέχρι πρότινος μονοπώλιό της στον λιγνίτη. Η κυβέρνηση της Ν.Δ. αντιμετωπίζει τις λιγνιτοφόρες περιοχές ως παράπλευρες απώλειες και, διαψεύδοντας το αφήγημα περί ετοιμότητας στη διακυβέρνηση, χρειάστηκε δυόμισι χρόνια για να βγάλει σε δημόσια διαβούλευση –πριν από λίγες ημέρες– το σχέδιο ενεργειακής μετάβασης για τις περιοχές απολιγνιτοποίησης. Και αυτό με μεγάλες ασάφειες για το μέλλον της νέας μονάδας της Πτολεμαΐδας 5 και με αρκετά διφορούμενες ρυθμίσεις για την εταιρεία ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε. που θα υλοποιήσει αυτό το σχέδιο. Ο μεγάλος κίνδυνος, όμως, δεν είναι μόνο η αντικατάσταση της ισχύος στα λιγνιτοεργοστάσια που θα κλείσουν από μονάδες που θα λειτουργούν με εισαγόμενο φυσικό αέριο, το οποίο πλέον αποτελεί σχεδόν το 50% της ηλεκτρικής παραγωγής της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε γεωπολιτικές εξαρτήσεις και αυξήσεις τιμών, αλλά και η αντικατάσταση των θέσεων εργασίας, καθώς η εκτίναξη της ανεργίας είναι ήδη τεράστια, με την περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας να κινείται σε ποσοστά πάνω από 25%. Είναι τέτοια η προχειρότητα του κυβερνητικού σχεδιασμού, που εν μέσω καύσωνα το περασμένο καλοκαίρι και ακριβώς στο ξεκίνημα του «ράλι» των ενεργειακών αυξήσεων χρειάστηκε να ανοίξει λιγνιτική μονάδα άρον άρον στη Μεγαλόπολη, η οποία είχε κλείσει μόλις τον Μάρτιο, ενώ η ΔΕΗ στις αρχές Αυγούστου ξέχασε να βάλει στο σύστημα τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια, ώστε να μειωθεί το μέσο ενεργειακό κόστος. Στο Κίνημα Αλλαγής, ήμασταν οι πρώτοι που από το 2018 προσδιορίσαμε την ενεργειακή μετάβαση, με περισσότερο ήπιο και σταδιακό τρόπο. Οσα λέγαμε τότε ισχύουν και σήμερα. Είναι απολύτως βέβαιο ότι η κυβέρνηση, μη προβλέποντας την ενερ-
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΡΒΑΝΙΤΙ∆Η υπεύθυνου Ενέργειας και Περιβάλλοντος του Κινήματος Αλλαγής, βουλευτή Β΄ Θεσσαλονίκης
Είναι τέτοια η προχειρότητα του κυβερνητικού σχεδιασμού, που εν μέσω καύσωνα το περασμένο καλοκαίρι και ακριβώς στο ξεκίνημα του «ράλι» των ενεργειακών αυξήσεων χρειάστηκε να ανοίξει λιγνιτική μονάδα άρον άρον στη Μεγαλόπολη, η οποία είχε κλείσει μόλις τον Μάρτιο
γειακή κρίση και ούσα απροετοίμαστη, θα χρειαστεί να αναθεωρήσει την ενεργειακή πολιτική της, αποδεικνύοντας για μια ακόμα φορά ότι λειτουργεί βλέποντας και κάνοντας. Στο Κίνημα Αλλαγής, ήμασταν οι πρώτοι, και οι μόνοι, που από το 2018 στο σχέδιό μας «Ενεργειακό Διαβατήριο για το Μέλλον» μιλήσαμε με αριθμούς, εκτιμώντας ότι θα χρειαστούν περίπου 300 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση για τα επόμενα 15 χρόνια, με έμφαση σε Πτολεμαΐδα, Κοζάνη και Μεγαλόπολη και θέσαμε 5 βασικές αρχές μιας Βιώσιμης Ενεργειακής Μετάβασης: 1. Να είναι ομαλή και βιώσιμη χωρίς παρεκκλίσεις από το χρονοδιάγραμμα που ορίζει η Ευρωπαϊκή Συνθήκη για το κλίμα. 2. Να διασφαλίζει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και την προσιτή τιμή ρεύματος για τους πολίτες. 3. Να αποκαθιστά και να επαναποδίδει τη γη στους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών που πλήττονται για να στηρίξουν πάνω της τη νέα οικονομία των περιοχών τους. 4. Να στηρίζει ένα αναπτυξιακό σχέδιο που δημιουργεί θέσεις εργασίας αντίστοιχες με αυτές που χάνονται. 5. Να εγγυάται τη συνέχιση λειτουργίας των τηλεθερμάνσεων, διατηρώντας και διευρύνοντας τα υφιστάμενα ανταποδοτικά κεκτημένα.
Αυτές τις 5 Αρχές τις είχαμε εξειδικεύσει και με 8 συγκεκριμένες προτάσεις στο σχέδιό μας. Πιστοί στο πλαίσιο πρωτοπορίας του Κινήματός μας, μια από τις 8 προτάσεις ήταν η υιοθέτηση Ρήτρας Βιώσιμης Μετάβασης για τις περιοχές απολιγνιτοποίησης, που σημαίνει ότι για κάθε λιγνιτική μονάδα που θα αποσύρεται θα πρέπει πρώτα να υπολογίζεται η οικονομική, η κοινωνική και η περιβαλλοντική επίπτωση αυτής της κίνησης. Προτείναμε, δηλαδή, την αξιολόγηση κάθε απόσυρσης με βάση το συνολικό κόστος και όφελος για την οικονομία, την τοπική κοινωνία και το περιβάλλον, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να μιλάμε για Βιώσιμη Ανάπτυξη. Με βάση αυτή τη Ρήτρα, λοιπόν, και με την εξασφάλιση των απαραίτητων πόρων και την γρήγορη ανάπτυξη πολλών έργων ΑΠΕ από πολλούς, μπορεί να σχεδιαστεί ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα σταδιακής απόσυρσης των λιγνιτικών μονάδων. Χωρίς κραδασμούς, χωρίς προχειρότητες, χωρίς βιασύνες και με ουσιαστική περιβαλλοντική αναβάθμιση των περιοχών αυτών. Με την κοινωνία και τους τοπικούς φορείς να συνδιαμορφώνουν αυτό το χρονοδιάγραμμα στην ομαλή μετάβαση αλλά να καρπώνονται και το όφελος αυτής της μετάβασης (Σχήματα Ενεργειακών Κοινοτήτων κ.λπ.) και όχι με λύσεις που έρχονται απέξω και από «πάνω».
Eνέργεια
| 23-24 Οκτωβρίου 2021
53
5
Νέα συνεργασία της Protergia με τον Γιάννη Αντετοκούνμπο για ένα βιώσιμο αύριο για όλους
Η
έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης έχει αναδειχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο ως ο μοναδικός δρόμος για το αύριο. Κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας οφείλει να ευθυγραμμιστεί με αυτή την τάση, ώστε να μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα βιώσιμο μέλλον για εμάς και τον πλανήτη μας. Μέσω της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και με έμφαση στην εξοικονόμηση πόρων, ερχόμαστε πιο κοντά σε αυτό το στόχο. Η Protergia, ο Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας & Φυσικού Αερίου της MYTILINEOS, έχει ευθυγραμμίσει τη στρατηγική της με αυτή της βιώσιμης ανάπτυξης. Με συνεχείς «πράσινες» επενδύσεις και με γνώμονα την καινοτομία και την βιωσιμότητα, η Protergia μετασχηματίζεται σε ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό utility, προσφέροντας ολιστικές υπηρεσίες και ανταγωνιστικά προϊόντα στους πελάτες της, μέσα από το πρίσμα της εξοικονόμησης ενέργειας. Έτσι, επιλέγει για ακόμα μία φορά την εμβληματική προσωπικότητα του Γιάννη Αντετοκούνμπο για να συμπράξουν μαζί στο όραμα για ένα βιώσιμο αύριο για όλους. Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο αναμετράται με τα στοιχεία της φύσης. Αμείλικτα, αλλά το κάθε ένα ξεχωριστά αποτελεί πηγή ανεξάντλητης καθαρής ενέργειας. Μαζί με την Protergia αποδεικνύουν ότι μόνο η αρμονική συνύπαρξη στον πλανήτη μας, θα διασφαλίσει το κοινό μας μέλλον. «Αν σταθείς δυνατός όσο ο αέρας, το νερό, ο ήλιος και αφήσεις την ενέργειά τους να γίνει η δική σου ενέργεια, τότε, δεν έχει όρια το μέλλον που μπορείς να φτιάξεις» επισημαίνει ο Γιάννης στη νέα διαφημιστική καμπάνια, όπου απέναντι στην ισχύ της φύσης, προβάλλει τη δική του ισχύ. Τη θέλησή του να κινείται ασταμάτητα μπροστά. Αξίες που χαρακτηρίζουν διαχρονικά την Protergia. Αξίες που εμπνέονται από τη συνολική στρατηγική της MYTILINEOS με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Protergia προσφέρει σύγχρονες και αξιόπιστες υπηρεσίες και συνδυαστικά προϊόντα ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου, σε περισσότερες από 300.000 παροχές σε ολόκληρη τη χώρα. Εξάλλου, η Protergia, ως Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας και Φυσικού Αερίου της MYTILINEOS, έχει ήδη καταστεί ηγέτιδα στην ελληνική αγορά και ενισχύει το ενεργειακό της χαρτοφυλάκιο (1,2 GW μονάδες με καύσιμο το φυσικό αέριο), αντλώντας ενέργεια από τα στοι-
«Δεν έχει όρια το μέλλον που μπορείς να φτιάξεις» χεία της φύσης. Συνολικά η Protergia διαθέτει: ● 250 MW ΑΠΕ σε λειτουργία ή κατασκευή (Αιολικά πάρκα, Φωτοβολταϊκοί σταθμοί, υδροηλεκτρικά έργα) ● 1.480 MW υπό ανάπτυξη φωτοβολταϊκά πάρκα ● 100 MW αιολικά πάρκα προς τελική επενδυτική απόφαση (FID) στο τέλος του 2021 ● 25 υπό ανάπτυξη έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας Εξάλλου, η εταιρεία στέκεται αρωγός στους εθνικούς στόχους για απανθρακοποίηση, πιστή στο όραμα για ένα μέλλον βιώσιμο για όλους. Ήδη, από τις αρχές του 2021, πρωτοπορώντας για
«Στην Protergia πιστεύουμε ότι δεν έχει όρια το μέλλον που μπορούμε να φτιάξουμε», αναφέρει η νέα διαφημιστική καμπάνια
ακόμα μία φορά, έγινε η πρώτη ελληνική εταιρεία που έθεσε σαφείς στόχους και δεσμεύτηκε να ελαχιστοποιήσει το ανθρακικό της αποτύπωμα. Συγκεκριμένα, δεσμεύτηκε να μειώσει τις συνολικές άμεσες και έμμεσες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά τουλάχιστον 30% έως το 2030, σε σχέση με τα επίπεδα του 2019, ενώ μέχρι το 2050 δεσμεύεται να επιτύχει ουδέτερο αποτύπωμα άνθρακα στο σύνολο της επιχειρηματικής της δραστηριότητας. Μάλιστα, με δεδομένο τον ηγετικό ρόλο που έχει στον εξελισσόμενο εθνικό ενεργειακό μετασχηματισμό και την απανθρακοποίηση, οι δεσμεύσεις αυτές αποκτούν πολυσήμαντο περιεχόμενο.
6
23-24 Οκτωβρίου 2021 |
54
Eνέργεια
Η
πράσινη μετάβαση έχει γίνει δημοφιλής όρος σε όλο το πολιτικό φάσμα. Από τη ριζοσπαστική και οικολογική Αριστερά έως τη νεοφιλελεύθερη Δεξιά. Μέσα της εμπεριέχει μια παραδοχή που την καθιστά επιρρεπή στο ξέπλυμα ρυπογόνων δραστηριοτήτων. Η παραδοχή αυτή δεν είναι άλλη από το ότι αρκεί να αλλάξουμε τεχνολογία για να σώσουμε τη ζωή και τον πλανήτη Γη. Αυτό δεν αποτελεί παρά μια βολική ψευδαίσθηση. Ας υποθέσουμε ότι βρίσκαμε μια τεχνολογική λύση που θα αντιμετώπιζε την κλιματική κατάρρευση. Π.χ. τις ανεμογεννήτριες παντού. Αν αντιμετωπίζαμε έτσι την κλιματική κατάρρευση αλλά την ίδια στιγμή συνεχίζαμε να καταστρέφουμε μαζικά τη φύση, να τρεφόμαστε όλο και πιο συνθετικά και να ζούμε σε όλο και πιο τεχνητά περιβάλλοντα, θα ήμασταν ικανοποιημένοι; Θα είχαμε αντιμετωπίσει την οικολογική κατάρρευση και θα είχαμε σώσει τη ζωή και τον πλανήτη Γη; Οχι. Το ζητούμενο στον γρίφο που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε, δεν είναι κάποια τεχνολογία ή κάποια τεχνολογική μετάβαση. Δεν ψάχνουμε την τεχνολογία που θα μας επιτρέψει να σπαταλάμε πόρους και ζωή στο όνομα του κέρδους. Αν ήταν έτσι, ο ΟΗΕ δεν θα ονόμαζε την κρίσιμη για το μέλλον της ανθρωπότητας και την πρόληψη της καταστροφικής κλιματικής κατάρρευσης δεκαετία 2020-2030 ως δεκαετία για την αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων. Θα την ονόμαζε δεκαετία πράσινων τεχνολογιών. Γιατί λοιπόν ο ΟΗΕ δεν προτάσσει την πράσινη μετάβαση; Επειδή η ζωή είναι και για όσο υπάρχει θα συνεχίζει να είναι πάνω από το κέρδος και ό,τι άλλο εφευρίσκει ο άνθρωπος. Δεν πρόκειται να κάνουμε φιλοσοφική συζήτηση εδώ. Το οξυγόνο παράγεται από τους ωκεανούς και σε μικρότερο βαθμό από τα δάση, το CO2 αποθηκεύεται μαζικά και καθημερινά μέσα από φυσικές διεργασίες κυρίως των φυτών μέσα στο έδαφος, το καθαρό νερό είναι διαθέσιμο χάρη στο σύνολο των ζώων, των φυτών και των πετρωμάτων. Αυτές οι φυσικές διεργασίες δεν αντικαθίστανται από καμία τεχνολογία. Ολη η ανθρώπινη εφευρετικότητα, λόγω του κέρδους, έχει χρησιμοποιηθεί για να διαταράξει τις φυσικές αυτές διεργασίες. Θα το πω απλά. Για να αποσυνθέσει τη ζωή σε πρώτες ύλες που μπορούν να εμπορευματοποιηθούν παράγοντας κέρδος. Για να ρευστοποιήσει τη φύση. Ας πιάσουμε δύο παραδείγματα: τις ανεμογεννήτριες και την ανακύκλωση. Οι ανεμογεννήτριες συμβολίζουν για πολλές και πολλούς την ελπίδα. Μπορούν να παράξουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας, απαιτούν ελάχιστη επιφάνεια εδάφους και μπορούν να τοποθετηθούν παντού. Ομως η άναρχη χωροθέτησή τους σε στεριά και θάλασσα έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα. Στη χώρα μας, κάθε προστατευόμενη περιοχή, κάθε βουνοκορφή, ακόμη και οι αλπικές ζώνες είναι υποψήφιες για εγκατάσταση αιολικών. Βάζοντας όμως αιολικά στις τελευταίες κιβωτούς της φύσης, απλά σκοτώνουμε την ελπίδα. Ας πάρουμε το παράδειγμα της Σαμοθράκης. Φιλοξενεί μία από τις 6 περιοχές χωρίς δρόμους άνω των 50 τ.χλμ. της Ελλάδας, μία από τις τελευταίες του πλανήτη. Το ανθρώπινο αποτύπωμα είναι ελάχιστο εκεί. Θα έπρεπε να υπάρχει απόλυτη προστασία. Και όμως, στην καρδιά της περιοχής αυτής σχεδι-
Οταν η πράσινη μετάβαση χρησιμοποιείται για να μην αλλάξει τίποτα
Του ΚΡΙΤΩΝΑ ΑΡΣΕΝΗ βουλευτή του ΜέΡΑ25
άζονται αιολικά πάρκα και κατά συνέπεια διάνοιξη δρόμων και κατασκευή υποσταθμού και δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Αρκεί να μπει μια ανεμογεννήτρια για να καταστραφεί αυτή η παγκόσμιας σημασίας περιοχή χωρίς δρόμους. Η επίπτωση των ανεμογεννητριών στα προστατευόμενα είδη είναι δραματική. Ξεκινάει μια συζήτηση για την επίδραση και στον κύκλο του νερού. Με βάση τρέχουσα έρευνα του ΕΛΚΕΘΕ, η επίπτωση από την εγκατάσταση αιολικών στη Σαμοθράκη θα οδηγήσει πιθανά σε εξαφάνιση πηγών του νησιού κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, όπου ο υδροφόρος ορίζοντας ξεδιψά από την υγρασία του εδάφους, που με τη σειρά τους ξεραίνουν οι ανεμογεννήτριες. Αντί λοιπόν να επιτρέψουμε στη φύση να προστατεύσει τη ζωή μας και να αποκαταστήσει τη ζημιά που κάνουμε τόσα χρόνια, με αφορμή τη δράση για την κλιματική αλλαγή τής δίνουμε τη χαριστική βολή. Αντίθετα, αν εγκαθιστούσαμε μαζικά με χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης φωτοβολταϊκά στις ταράτσες και τις στέγες των πολυκατοικιών και των σπιτιών μας με βάση μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα παράγαμε το 33% της ενέργειας που σήμερα καταναλώνουμε, θα μειώναμε τις δραματικές επιπτώσεις του ράλι τιμών στην ενέργεια, θα συμπληρώναμε το εισόδημα των νοικοκυριών χωρίς να καταστρέφουμε τις τελευταίες κιβωτούς της φύσης. Τότε
ναι, η τεχνολογία θα συμπλήρωνε θετικά την προσπάθεια για την αναστροφή της κλιματικής κατάρρευσης. Ας στραφούμε επιγραμματικά όμως και στο τεράστιο ζήτημα της διαχείρισης απορριμμάτων. Παγκοσμίως η διαχείρισή τους είναι αποτυχημένη, με τον βαθμό αποτυχίας να κυμαίνεται από χώρα σε χώρα. Ο λόγος είναι ότι συνεχίζουμε να παράγουμε σκουπίδια και προσπαθούμε να διαχειριστούμε το πρόβλημα αφού το προκαλέσουμε, αντί να κοιτάξουμε πώς προκαλείται. Ενδεικτικά οι εταιρείες πλαστικών παράγουν πλαστικά δίχως κανέναν στην πράξη περιορισμό, οι εταιρείες λευκών συσκευών παράγουν συσκευές που χαλάνε πολύ σύντομα, τα προϊόντα πετιούνται με την παραμικρή φθορά αφού το κόστος επισκευής γίνεται όλο και πιο απαγορευτικό. Η ανακύκλωση γίνεται σαν τον μάταιο αγώνα του Σίσυφου. Τιτάνια προσπάθεια από νοικοκυριά, που καταλήγει σε ελάχιστα αποτελέσματα αναφορικά με την πραγματική εξοικονόμηση πόρων. Δεν είναι η τεχνολογία που θα σώσει τον κόσμο αλλά η ομορφιά του, αν μας κάνει να αλλάξουμε ουσιαστικά πορεία και να βάλουμε την αρχή «η ζωή πάνω από το κέρδος» σαν οριζόντια πολιτική σε κάθε δημόσια πολιτική και οικονομικό κίνητρο. Δεν αρκεί μια μετάβαση σε παρόμοια κατάσταση, χρειάζεται μια ριζική αλλαγή.
8
23-24 Οκτωβρίου 2021 |
56
Eνέργεια
Τ
ο μεγάλο θέμα της υιοθέτησης των αρχών της «Κυκλικής Οικονομίας» από μόνο του συνιστά σημαντικό παράγοντα της προσδοκώμενης «Πράσινης Μετάβασης», όχι μόνον για την πατρίδα μας, αλλά και για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για να γίνει όμως αυτό, θα πρέπει εξαρχής να τεθεί ένας συγκεκριμένος προβληματισμός. Ο προβληματισμός της παρέκκλισης από τον στόχο συζήτησης για μια τόσο σημαντική προοπτική όπως η οικοδόμηση της «Κυκλικής Οικονομίας» και η μετάβασή μας σε αυτή. Ο συγκεκριμένος προβληματισμός προέρχεται από τον δημόσιο διάλογο που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια για μια άλλη, εξίσου σημαντική, έννοια για την ανάπτυξη. Αυτήν της Καινοτομίας. Ολοι μας έχουμε γίνει μάρτυρες, μάλλον ευτελισμού, της έννοιας της καινοτομίας. Γι’ αυτό, θα ήθελα να μην επαναληφθεί το συγκεκριμένο φαινόμενο και για την «κυκλική οικονομία» και φυσικά για το μεγάλο θέμα της «πράσινης μετάβασης». Διότι θα πρέπει την κυκλική οικονομία εξαρχής να τη δούμε διπλά: και ως στρατηγική κατεύθυνση αξιοποίησης των πάσης φύσεως πόρων, αλλά, μέσα από αυτό, και ειδικά για την Ελλάδα, ως επιχειρηματική κατεύθυνση που μπορεί να γίνει καταλύτης υλοποίησης παραγωγικών επενδύσεων και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας – και μάλιστα υψηλής εξειδίκευσης και καλά αμειβόμενες. Απαραίτητη προϋπόθεση προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί η ύπαρξη συγκεκριμένης βιομηχανικής πολιτικής. Στο πλαίσιο ακριβώς αυτό, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θέτει ρητά την ανάγκη σχεδιασμού και υλοποίησης μιας νέας βιομηχανικής πολιτικής βασισμένης στην κυκλική οικονομία, ως αιχμής των πολιτικών για την επίτευξη των κλιματικών και περιβαλλοντικών στόχων. Βεβαίως, η εξειδίκευση των πολιτικών, δράσεων και μέτρων προς αυτήν την κατεύθυνση τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε επίπεδο χωρών, καθώς και η ταχύτητα υλοποίησής τους, αποτελούν τους δύο πλέον κρίσιμους παράγοντες που θα καθορίσουν αν θα κερδίσουμε τελικά το κρίσιμο στοίχημα της δημιουργίας της νέας αυτής μορφής οικονομικής δραστηριότητας, καθώς και την υποστήριξη της μετάβασής μας σε αυτή. Με απλά λόγια, τον «πράσινο μετασχηματισμό», την «πράσινη μετάβαση». Εκείνο όμως που κατά τη γνώμη μου – δυστυχώς για άλλη μια φορά– πρέπει να προσέξουμε είναι η προσπάθεια για αλλαγή στη συμπεριφορά των πολιτών και των επιχειρήσεων. Πιστεύω ότι αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα επόμενα χρόνια, αν θέλουμε πραγματικά να κάνουμε πράξη την «κυκλική οικονομία».
Τι προτείνουμε; 1. Να παραδεχθούμε όλοι, δηλαδή επιχειρήσεις, δημόσια διοίκηση και πολίτες, ότι η κυκλική οικονομία έχει πολύ σημα-
Αξιοποίηση χρηματοδοτήσ για την «πράσινη μετάβασ Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΑΒΒΑΚΗ προέδρου του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ)
Η ενεργειακή κρίση έχει «γονατίσει» την ευρωπαϊκή βιομηχανία και τη δική μας μεταποιητική βάση, οπότε πρέπει άμεσα να ανακοινωθούν μέτρα υποβοήθησης της λειτουργίας της. Ειδικά για την ελληνική βιομηχανία, η οποία ανήκει στη μέση τάση, το κόστος είναι δυσβάσταχτο
ντική αναπτυξιακή προοπτική, που θα πρέπει να αξιοποιηθεί. Συνεπώς, για να μπορούμε να μιλάμε για επιχειρηματική αξιοποίηση της σημαντικής αυτής ευκαιρίας, πρέπει να διαμορφώσουμε το κατάλληλο νομοθετικό περιβάλλον, που θα διευκολύνει τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες κυκλικής οικονομίας και δεν θα τις καθυστερεί αναίτια. Οι υποψήφιοι επενδυτές πρέπει να ενθαρρύνονται – και μάλιστα με έμπρακτο τρόπο. 2. Να αξιοποιήσουμε την κυκλική οικονομία ως αναπτυξιακή κατεύθυνση για τη χώρα μας. Οταν στην Ευρώπη έχουν σχεδιασθεί επενδύσεις στον τομέα της κυκλικής οικονομίας που ξεπερνούν τα 550 δισ. ευρώ, εμείς ως χώρα πρέπει να υιοθετήσουμε τη συγκεκριμένη κατεύθυνση και να την αξιοποιήσουμε για την υλοποίηση παραγωγικών επενδύσεων. Επιπλέον, η κυκλική οικονομία αποτελεί μια σπουδαία ευκαιρία βιώσιμης ανάπτυξης για τη χώρα, αφού, έως το 2027, αναμένεται να εισρεύσουν κεφάλαια άνω των 43 δισ. ευρώ στην ελληνική οικονομία, από το νέο ΕΣΠΑ, το Πράσινο Ταμείο και την Αναπτυξιακή Τράπεζα. Συνεπώς, η ευκαιρία για την υλοποίηση επενδύσεων στον τομέα της κυκλι-
κής οικονομίας φαντάζει περισσότερο εφικτή από ποτέ τα επόμενα χρόνια. Βεβαίως, η πορεία προς την «πράσινη μετάβαση» δεν θα είναι εύκολη και χωρίς απρόοπτα εμπόδια. Το πρόσφατο πρόβλημα της αύξησης του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας και συνεπακόλουθα πρώτων υλών και κόστους μεταφοράς, επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών μας και γίνεται ακόμη μεγαλύτερο σε διεθνείς αγορές, στις οποίες τα δικά μας προϊόντα ανταγωνίζονται προϊόντα προερχόμενα από τρίτες χώρες, οι οποίες δεν επιβαρύνονται με το έμμεσο κόστος εκπομπών CO2. Είναι πρόβλημα πολύ σημαντικό, τόσο για τη λειτουργία των επιχειρήσεών μας όσο και για την υλοποίηση επενδύσεων για την υιοθέτηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας και την «πράσινη μετάβαση». Η ανεπιθύμητη αυτή κατάσταση προφανώς δεν μπορεί να συνεχισθεί επ’ αόριστον, διότι οι αντοχές της εγχώριας βιομηχανίας και ειδικά των μικρομεσαίων μεταποιητικών επιχειρήσεων με έδρα την ελληνική περιφέρεια δεν είναι μεγάλες, ειδικά αν λάβουμε υπόψη μας τις δυο σημαντικές οικονομικές κρίσεις που έχουν διαρκέσει περισσότερο από
Eνέργεια
| 23-24 Οκτωβρίου 2021
57
Ενέργεια και Βιομηχανία - ένα δύσκολο σταυρόλεξο
σεων ση» μια δεκαετία. Επειδή ακριβώς, έπειτα από δυο πολυδιάστατες κρίσεις, η χώρα δεν αντέχει σε άλλα λουκέτα επιχειρήσεων που θα έχουν ως συνέπεια την κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, το πρόβλημα του υπέρογκου κόστους ενέργειας πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα, με μέτρα στήριξης επιχειρήσεων και νοικοκυριών. Επειδή η ενεργειακή κρίση έχει κυριολεκτικά γονατίσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία και συνακόλουθα και τη δική μας μεταποιητική βάση, οπότε θα πρέπει άμεσα να ανακοινωθούν μέτρα υποβοήθησης της λειτουργίας της. Ειδικά για την ελληνική βιομηχανία, η οποία ανήκει στη μέση τάση, το κόστος είναι δυσβάσταχτο, αφού η πρόσφατα υπογραφείσες συμβάσεις ουσιαστικά μετακυλίουν στις επιχειρήσεις και μάλιστα σε ποσοστό 100% την αύξηση του κόστους ενέργειας όπως αυτή διαμορφώνεται στην αγορά. Η στήριξη αυτή προτείνουμε να γίνει κατά το πρότυπο των μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Είναι λοιπόν φανερό ότι απαιτούνται τολμηρά μέτρα και αποφασιστικότητα από την πλευρά της πολιτείας για την αντιμετώπιση της μεγάλης αυτής κρίσης.
ΣΕ ΤΕΣΤ ΑΝΤΟΧΗΣ εξελίσσεται για τη Bιομηχανία η κρίση με τις τιμές ενέργειας. Ηδη, ο προβληματισμός σε πολλούς παράγοντες της βιομηχανικής αγοράς είναι έντονος, κυρίως λόγω του κινδύνου περαιτέρω υπονόμευσης της ανταγωνιστικότητας ενός κλάδου, που πέρασε πολλά την εποχή των μνημονίων αλλά και που, στη μετά - covid περίοδο, εκτιμάται ότι θα παίξει σημαντικό ρόλο στην παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Μάλιστα σημειώνεται ότι ήδη τώρα το ενεργειακό κόστος στην Ελλάδα σε σχέση άλλα κράτη - μέλη της Ε.Ε. είναι σημαντικά μεγαλύτερο και μετέχει σε πολύ σημαντικότερο ποσοστό, από ό,τι αλλού στην Ε.Ε., στο ευρύτερο κοστολόγιο της Βιομηχανίας, κάτι που, αν παγιωθεί, θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα σε ανταγωνιστικές βιομηχανίες της χώρας. Αποκαλυπτικά, άλλωστε, ήταν τα όσα κατέγραψε το ΙΟΒΕ και το «Δελτίο Εξελίξεων στη Βιομηχανία», μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, για την πορεία των ενεργειακών τιμών σε σχέση με τη βιομηχανική παραγωγή. Οπως επισήμανε το ΙΟΒΕ, οι τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας είναι εκ των υψηλότερων μεταξύ χωρών της περιφέρειας και του πυρήνα της Ευρωζώνης σε όλη την περίοδο 2015 - 2020. Σε υψηλότερα επίπεδα βρίσκονται και το πρώτο εξάμηνο του 2021. Με βάση τα στοιχεία που παρουσίασε το ΙΟΒΕ, τον Αύγουστο, η τιμή της ηλε-
κτρικής ενέργειας στην Ελλάδα (128€/ MWh) ήταν 96% υψηλότερη από την τιμή συστήματος στο χρηματιστήριο ενέργειας Nord Pool (65,4€/MWh) (σ.σ. προκύπτει από το σύνολο των ενεργειακών αγορών της Νορβηγίας, Σουηδίας, Φινλανδίας, Δανίας, Εσθονίας, Λετονίας, Λιθουανίας, ενώ από τον Αύγουστο 2019 περιλαμβάνονται και οι Αυστρία, Βέλγιο, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Γαλλία και Ολλανδία). Παράλληλα, η μέση τιμή δικαιωμάτων εκπομπών CO2 (EU Allowance) σημείωσε άνοδο τον Σεπτέμβριο, με έντονα ανοδική πορεία (+145%) τους τελευταίους 11 μήνες. Στην Ελλάδα, επίσης, καταγράφεται, για τον κλάδο Βιομηχανίας, το υψηλότερο μερίδιο κόστους ενέργειας (μ.ο. 20152018: 4,9%). Το μικρότερο το βρίσκει κανείς σε Πορτογαλία (2,9%) και Ισπανία (2,6%). Χαμηλότερα, δε, του 2% είναι τα μερίδια κόστους ενέργειας σε Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία. Γι' αυτό, κορυφαίοι παράγοντες της αγοράς παραπέμπουν στην ανάγκη μιας συγκροτημένης στρατηγικής τόσο, τώρα, στην κρίση όσο και μετά. Παραπέμπουν δε σε όσα προωθούν κυβερνήσεις άλλων χωρών, όπως η Βουλγαρία, όπου τις μέρες αυτές είναι στα σκαριά πακέτο ενίσχυσης του ενεργειακού κόστους της βιομηχανίας, ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ. Παράλληλα, ζητούν στοχευμένες παρεμβάσεις που εκκρεμούν εδώ και
χρόνια, όπως επενδυτικά κίνητρα με την προώθηση ενός επαρκούς και ορθολογικού πλαισίου με τις αποσβέσεις (κι όχι τόσο τις υπεραποσβέσεις) ειδικά για τεχνολογικό εξοπλισμό και γραμμές παραγωγής για τις ανάγκες του Industry 4.0 και ενσωμάτωσης καινοτομίας, αλλά και την ανάπτυξη μιας πιο φιλοεπενδυτικής, για τη βιομηχανία, πολιτικής των πιστωτικών ιδρυμάτων. «Πρέπει και οι τράπεζες να δουν και το θέμα της βιομηχανίας και όχι μόνο την προώθηση επενδύσεων σε ακίνητα και ξενοδοχεία», τονίζουν χαρακτηριστικά, σημειώνοντας ότι και για μια χώρα δεν είναι και τόσο τιμητικό να έχει μια οικονομία που βασίζεται μόνο σε πωλήσεις μόνο ακινήτων και μάλιστα σε ξένους. Στο φόντο αυτό και με την ανησυχία έκδηλη, ότι μπορεί να παγιωθεί μια μεγάλη διαφορά κόστους ενέργειας ανάμεσα στην Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο κλάδος ζητεί παρέμβαση και στήριξη από την κυβέρνηση. Ωστόσο, συγκεκριμένα μέτρα στήριξης για τη Βιομηχανία ακόμη δεν έχουν ανακοινωθεί, καθώς η κυβέρνηση παραπέμπει σε δράσεις που έχουν γίνει συνολικά για τη μείωση των επιβαρύνσεων στις επιχειρήσεις ως «ανάχωμα» γενικού χαρακτήρα έναντι των ενεργειακών ανατιμήσεων. Αλλωστε, με βάση κορυφαίο παράγοντα του ενεργειακού επιτελείου, η ελληνική οικονομία δεν είναι τόσο εκτεθειμένη όσο άλλες στα όσα συμβαίνουν στην ενεργειακή αγορά.
9
10
23-24 Οκτωβρίου 2021 |
58
Eνέργεια
Τ
η λύση των διμερών συμβολαίων των λεγόμενων PPAs σαν εργαλείο που μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στη διαχείριση κινδύνου έναντι της διακύμανσης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας προτάσσει τόσο η κυβέρνηση όσο και παράγοντες της αγοράς. Είναι ενδεικτικό ότι ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας, έχει επανειλημμένα αναφερθεί στη σημασία των PPAs. Υπενθυμίζεται ότι τα διμερή συμβόλαια γίνονται με προμηθευτές που παράγουν καθαρή ενέργεια και παράλληλα διασφαλίζουν και την οικονομία από τις «ποινές» για τα δικαιώματα ρύπων που καταβάλλουν οι μεγάλοι καταναλωτές. Επίσης, καθώς έχουν «κλειδωμένες» ταρίφες διασφαλίζουν για ένα εύρος χρόνου, όσο διαρκεί δηλαδή η εν λόγω σύμβαση, ανταγωνιστικές χρεώσεις. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, μετά το 2023 αναμένεται να υπάρξει ραγδαία ανάπτυξη της αγοράς ενέργειας μέσω διμερών συμβολαίων (PPAs) και με την εμπλοκή των φορέων που θα εκπροσωπούν μεγάλα χαρτοφυλάκια ΑΠΕ (ΦΟΣΕ). Μάλιστα οι ΦΟΣΕ θα μπορούν τις ώρες που οι ΑΠΕ «πέφτουν» να καλύπτουν τη ζήτηση μέσα από τη χονδρεμπορική αγορά. Να σημειωθεί ότι πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης είναι να προχωρήσει στη σύσταση πλαισίου ενίσχυσης των διμερών συμβάσεων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (PPAs) μεταξύ παραγωγών και ενεργοβόρων βιομηχανικών καταναλωτών. Προβάλλεται, δε, από αρμόδιες πηγές ο στόχος τα πράσινα διμερή συμβόλαια να καλύπτουν το 20% της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια των ενεργοβόρων βιομηχανιών. Ηδη έχει τεθεί το όλο σχέδιο υπόψη της Κομισιόν ώστε να εγκριθεί και να αρχίσει να «τρέχει». Με βάση πληροφορίες, αναμένεται το δημόσιο ταμείο να παρέχει κρατικές εγγυήσεις στις ενεργοβόρες βιομηχανίες, που θα επιλέγουν την προμήθεια μέσω διμερών συμβολαίων. Ο Mηχανισμός που θα πρέπει να εγκριθεί από την DG Comp, καθώς εμπεριέχει κρατική στήριξη, θα έχει διάρκεια τουλάχιστον 10 ετών και θα περιλαμβάνει κρατική εγγύηση προκειμένου να είναι εφικτή η χρηματοδότηση των πράσινων διμερών συμβολαίων από το τραπεζικό σύστημα, καθώς και ένα είδος επιδότησης για την κάλυψη του κόστους εξομάλυνσης. Ειδικότερα, σύμφωνα με όσα ανέφερε στη Βουλή στα τέλη Σεπτεμβρίου ο υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Σκρέκας, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, το σχήμα θα περιλαμβάνει εγγυοδοτικό μηχανισμό, ενώ αναζητείται μέθοδος για την απορρόφηση του κόστους εξομάλυνσης. Δηλαδή του κόστους που προκύπτει για τις επιχειρήσεις από τη διαφορά του παραγωγικού προφίλ, για παράδειγμα, ενός φωτοβολταϊκού, σε σχέση με το προφίλ κατανάλωσης μιας βιομηχανίας. Με τον τρόπο αυτόν, όπως είπε ο κ. Σκρέκας, θα μπορέσουμε πραγματικά να διασφαλίσουμε την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής παραγωγικής βάσης. Ωστόσο παράγοντες της αγοράς σημειώνουν ότι το νέο πλαίσιο ενίσχυσης των πράσινων PPAs θα περάσει από «χίλια μύρια κύματα» καθώς η Κομισιόν αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό κάθε μηχανισμό που προβλέπει κρατικές ενισχύσεις. Επίσης με δεδομένη τη συγκυρία, με τις υψηλές τιμές ενέργειας που έχουν διαμορφωθεί στη χονδρεμπορική αγορά, εκτιμάται ότι δύσκολα παραγωγοί
Η σημασία και οι αστερίσκοι διμερών συμβολαίων
Μπορεί να μειωθεί το κόστος της ενέργειας; Τι σκέφτεται η κυβέρνηση, το «αγκάθι» των Ευρωπαίων και οι διαθέσεις των μεγάλων παικτών που παράγουν καθαρή ενέργεια
ΑΠΕ θα δεσμευτούν με μακροχρόνια συμβόλαια με τη βιομηχανία. Ωστόσο στα διμερή συμβόλαια, ως μέσο περικοπής του ενεργειακού κόστους, στάθηκε στην ομιλία του κατά τη διάρκεια ημερίδας που διοργάνωσε ο ΣΒΕ στη Θεσσαλονίκη, με θέμα «Bιομηχανία και ενεργειακό κόστος», ο διευθύνων σύμβουλος της Elpedison, Νικόλαος Ζαχαριάδης, ενώ ανάλογη πολιτική διέπει και τη Mytilineos. Από την πλευρά του, βέβαια, ο πρόεδρος της ΡΑΕ, Αθανάσιος Δαγούμας, υποστήριξε στην ίδια ημερίδα ότι χωρίς αποθήκευση ενέργειας, οι ΑΠΕ από μόνες τους δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της βιομηχανίας, ενώ, αναφερόμενος στη δυνατότητα μείωσης του ενεργειακού κόστους μέσω του net metering, είπε ότι τα δίκτυα αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα, καθώς είναι κορεσμένα σε αρκετές περιοχές της χώρας και δεν μπορούν να υποστηρίξουν τη νέα παραγωγή από φωτοβολταϊκά.
Οι πρώτες συμφωνίες Στο μεταξύ την άμεση πρόσβαση των τελικών καταναλωτών στην πράσινη ενέργεια ξεκίνησαν πριν από λίγες εβδομάδες να προσφέρουν οι εταιρείες ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ και ΗΡΩΝ, μέλη του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, διαθέτοντας τις πρώτες MWh μέσω «ιδιωτικών» μακροχρόνιων Συμβάσεων Πώλησης Ενέργειας PPAs.. Οπως τονίστηκε σε σχετική ανακοίνωση, με αυτόν τον τρόπο ανοίγεται στην πράξη ο δρόμος «για φθηνό ρεύμα στη βιομηχανία αλλά και σε μεγάλες εμπορικές
επιχειρήσεις». Στο πλαίσιο αυτό, όπως ανακοίνωσαν οι δυο εταιρείες, έχουν ήδη υπογραφεί οι τέσσερις (4) πρώτες συμβάσεις με γνωστούς βιομηχανικούς και εμπορικούς καταναλωτές, με έναρξη διάθεσης ποσοτήτων ενέργειας ΑΠΕ από 1/10/2022. Παράλληλα, βέβαια, σε εξέλιξη βρίσκονται και από άλλους παρόχους διαπραγματεύσεις για τη σύναψη αντίστοιχων συμβάσεων. Σύμφωνα, δε, με την ανακοίνωση που εξέδωσαν οι δυο εταιρείες, «τα προσφερόμενα ΡΡΑs απευθύνονται σε μεγάλους εμπορικούς και βιομηχανικούς καταναλωτές και απαντούν στις ανάγκες τους για μείωση του κόστους προμήθειας ενέργειας και επίτευξη των στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Εναρμονίζονται πλήρως με τους στόχους για αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων, περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας και στήριξη της ανάπτυξης έργων ΑΠΕ μέσω διμερών εμπορικών συμβάσεων με τελικούς καταναλωτές. »Τα PPAs είναι ακόμη ένα προϊόν, μετά το πρωτοποριακό και καινοτόμο πρόγραμμα ΕΝΑ, της στρατηγικής συνεργασίας δυο εταιρειών στον χώρο της ενέργειας. Το ευρύ χαρτοφυλάκιο των υπό ανάπτυξη έργων της ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ σε συνδυασμό με την επιτυχημένη δραστηριοποίηση και το μερίδιο αγοράς της ΗΡΩΝ στην προμήθεια τελικών καταναλωτών, παρέχουν τη δυνατότητα κατάκτησης ηγετικής θέσης στην αγορά των “πράσινων PPAs”», αναφέρεται σχετικά.
Eνέργεια
| 23-24 Οκτωβρίου 2021
59
11
Η κοινωνία απέναντι σε ενεργειακή κρίση και περιβαλλοντική ανησυχία
Η
κοινωνία, σε παγκόσμια κλίμακα, βρέθηκε για ακόμη μια φορά μπροστά σε μια, αναμενόμενη για πολλούς, ενεργειακή κρίση, πολύ πιο γενικευμένη από τις δομικές κρίσεις του παρελθόντος, που αφορούσαν πρωτίστως το πετρέλαιο. Βρέθηκε παράλληλα και ενώπιον προκλήσεων και μεγάλης ανησυχίας για το περιβάλλον και την προστασία του. Στον χώρο της Ε.Ε. αλλά και στη χώρα μας, τόσο η πρόσφατη ενεργειακή κρίση όσο και η περιβαλλοντική ανησυχία αντιμετωπίζονται περισσότερο ως έκτακτα φαινόμενα, παρά ως προβλήματα που ήρθαν για να μείνουν. Ομως εάν δεν υπάρξει πολυσχιδής αντιμετώπισή τους από τους κοινοτικούς και εθνικούς φορείς, θα υπάρξει μια πολύ επικίνδυνη κοινωνική και οικονομική αναστάτωση, με απρόβλεπτες συνέπειες. Στη χώρα μας, δε, θα έχει πολλαπλάσια ισχύ λόγω της οικονομικής κατάστασης, αλλά και των συσσωρευμένων περιβαλλοντικών προβλημάτων. Δυστυχώς η πολιτική, η νομική και η κανονιστική παρέμβαση της Ε.Ε. για την Ενέργεια και το Περιβάλλον, έχει ξεφύγει από το να θεωρείται απλά ως πλημμελής και πλέον μετράται ως ακούσια εγκληματική, εις βάρος των λαών της Ευρώπης, χωρίς αυτό να μειώνει κατ’ ελάχιστο το ισοζύγιο ευθυνών που περιλαμβάνει τις εθνικές κυβερνήσεις στον δρόμο που υποτίθεται ότι χάραξαν, των κινήτρων και επενδύσεων για τη μετάβαση στην «πράσινη ενέργεια» και της μείωσης των εκπομπών άνθρακα.
Με κόστος μεγάλο Μετάβαση με μεγάλο κόστος που, όπως κατέδειξε η ενεργειακή κρίση και ξεκάθαρα ομολόγησαν εκπρόσωποι ενεργειακών ομίλων, θα επωμισθεί ο καταναλωτής και εν προκειμένω οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ακριβώς, όμως, είναι οι ίδιοι πολίτες οι «αποδέκτες» και των φυσικών καταστροφών λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής καταστροφής με ρύπους από επιλογές που προκρίνονται όπως η καύση ορυκτών και δευτερογενών καυσίμων. Χαρακτηριστικά, μάλιστα, παραδείγματα αντιδράσεων κινήσεων πολιτών ήδη καταγράφονται σε σχέση με την παραγωγή ενέργειας με δευτερογενή καύσιμα, κυρίως για χρήση από ενεργοβόρες βιομηχανίες, σε Δυτική Αττική, Βόλο, Ευκαρπία και Δυτική Θεσσαλονίκη.
Αντιδράσεις Στις περιοχές αυτές, οι αντιδράσεις οργανωμένων ομάδων των τοπικών κοινωνιών εστιάζουν στη ρύπανση που δυνητικά μπορεί να προέλθει από τέτοιες επιλογές. Ενδεικτικά είναι τα όσα επισήμανε ο Στέλιος Λημνιός, στέλεχος της Περιβαλλοντικής Πρωτοβουλίας Μαγνησίας: «Η υποχρέωση της Ελλάδας να μειώσει θεαματικά τον όγκο και τη μάζα των αστικών απορριμμάτων που σήμερα οδηγούνται σε ταφή (ΧΥΤΑ)
Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΡΑΚΙΤΖΗ δημοσιογράφουανταποκριτή SBS Australia
Οι επιπολαιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έδωσαν το περιθώριο επιπόλαιων χειρισμών και από την κυβέρνηση, που μετέτρεψε την ενεργειακή φτώχεια σε ευκαιρία κερδοφορίας των παρόχων ενέργειας, ενώ την ίδια ώρα δείχνει αδύναμη να δημιουργήσει συνθήκες σωστής αξιοποίησης των σκουπιδιών
αντιμετωπίζεται με τη συνειδητά (άραγε;) λαθεμένη επιλογή και τρόπου της καύσης τους με ταυτόχρονη παραγωγή ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας. Αντί της επιλεγμένης μείωσης της χρήσης πλαστικών και ογκωδών συσκευασιών, επιλέγουν την κερδοφόρα καύση, όχι μόνο του προεπιλεγμένου RDF, αλλά και των υπολειμμάτων της όποιας ανακύκλωσης. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την ανεξέλεγκτη διάχυση των καυσαερίων σε αστικές περιοχές και τη θεαματική επιβάρυνση της δημόσιας υγείας. Αυτό το ζούμε ήδη στο Βόλο από τη λειτουργία βιομηχανίας, εντός των ορίων του Δήμου και σε απόσταση 150 μ. από τα σπίτια. Να σημειωθεί επίσης ότι τα εργοστάσια τσιμέντου δεν μπορούν να εφαρμόσουν τις σύγχρονες βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές για τη δέσμευση των διοξινών και των φουρανίων για λόγους λειτουργικούς», τόνισε σε πρόσφατη τοποθέτησή του ο κ. Λημνιός.
Σκεπτικισμός Παράλληλα, στις ίδιες τοπικές κοινωνίες, όπως και πανελλαδικά, συνυπάρχει έντονος σκεπτικισμός, στο δίπολο ενέργεια - περιβάλλον. Παρακολουθούν με έντονο προβληματισμό τα μεν νοικοκυριά την αλυσιδωτή φτωχοποίηση που φέρνει ante portas η ενεργειακή κρίση, οι δε μικρομεσαίες επιχειρήσεις –η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας– τη δυσκολία συνέχισης της παραγωγικής τους διαδικασίας, ακόμη και της επιχειρηματικής τους επιβίωσης. Με τις ενεργειακές αποθήκες σε Ευρώπη και Ελλάδα σε ποσοστό πληρότητας μόνο στο 70%, η ξέφρενη κούρσα στις τιμές φυσικού αερίου συμπαρέσυρε και τα άλλα ορυκτά καύσιμα, ενώ ο ευρωπαϊκός σύνδεσμος ENTSO-G επισήμανε στις 12/10 πως είναι ορατός ο κίνδυνος να δημιουργη-
θεί θέμα επάρκειας καύσιμου αερίου, αν δεν αυξηθούν οι εισαγωγές φυσικού αερίου από 5% έως 10% λόγω προβλέψεων για έναν δύσκολο χειμώνα.
Επιπολαιότητες Προσεγγίζοντας όλα αυτά με την πλέον αισιόδοξη και καλοπροαίρετη διάθεση, αδυνατούμε να κατανοήσουμε την αισιοδοξία των κυβερνητικών στελεχών και να ροβολήσουμε αντάμα στον δρόμο της πράσινης ενέργειας και κατ’ επέκταση της πράσινης ανάπτυξης, ακόμη και με τον τρόπο που η εξουσία την προσεγγίζει. Κάπως έτσι, η κοινωνία βρίσκεται στη δίνη που δημιουργούν από τη μία η ενεργειακή κρίση και από την άλλη η θυσία του περιβάλλοντος στο όνομα της ενεργειακής ανάγκης, όπως αυτή υπαγορεύεται από το κονκλάβιο της Ε.Ε., το κατεξοχήν υπεύθυνο για τις πρόωρες και βιαστικές απολιγνιτοποιήσεις. Οι επιπολαιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έτσι, έδωσαν το περιθώριο περεταίρω επιπόλαιων χειρισμών από την κυβέρνηση, που σε τελική ανάλυση μετέτρεψε την ενεργειακή φτώχεια σε ευκαιρία κερδοφορίας των παρόχων ενέργειας τουλάχιστον στο 30%, ενώ την ίδια ώρα δείχνει αδύναμη να δημιουργήσει συνθήκες σωστής αξιοποίησης των σκουπιδιών, επιβάλλοντας σύγχρονες μεθόδους κατακράτησης των παραγόμενων ρύπων, δηλαδή των βαρέων μετάλλων και διοξινών. Εν κατακλείδι, έως ότου υπάρξει εξισορρόπηση της κατάστασης και αποτροπής των παρενεργειών της, τα προβλήματα της ενεργειακής κρίσης και του περιβάλλοντος θα παραμένουν και η αντιμετώπισή τους θέλει συνεννόηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, χωρίς ανοχές στα εθνικά γεωπολιτικά παιχνίδια των ισχυρών βιομηχανικών κρατών.
12
23-24 Οκτωβρίου 2021 |
60
Eνέργεια
Η πράσινη μετάβαση θέλει διόρθωση;
Σ
υντονισμένη παρέμβαση προς τις Βρυξέλλες για τα θέματα της πράσινης μετάβασης ζητούν παράγοντες της βιομηχανίας της χώρας. Κεντρικός στόχος είναι, όπως τονίζεται, όχι η αλλαγή ρότας ως προς τον μετασχηματισμό της οικονομίας με περιβαλλοντικό πρόσημο, αλλά ο εξορθολογισμός της όλης διαδικασίας. Οπως τονίζουν, σε σειρά επαφών με τα ΜΜΕ, προς επίρρωσιν όσων εδώ και χρόνια κρούουν το καμπανάκι του κινδύνου για ρυθμιστικά και όχι μόνο κενά, σε κομβικές πολιτικές, καταγράφεται μια σειρά ρυθμιστικών ελλειμμάτων που δίνει χώρο σε κερδοσκόπους. Ειδικά η κριτική εστιάζεται στο σύστημα εμπορίας ρύπων, το λεγόμενο ETS, που, όπως έχει διαμορφωθεί, δεν συνεισφέρει στην ενίσχυση των «πράσινων» αναβαθμίσεων παραγωγικών μονάδων ή άλλων τομέων που σταδιακά θα μπουν στο σύστημα (π.χ. ναυτιλία, μεταφορές) αλλά στην κερδοσκοπία εξωευρωπαϊκών παραγόντων. «Το είδαμε το ίδιο με το target model στην Ελλάδα. Εάν δεν έχεις κανόνες, θα έχεις τιμές “στο θεό”», σημειώνουν με νόημα, αναδεικνύοντας σειρά στρεβλώσεων σε όλο το φάσμα ενεργειακής πολιτικής που εκπορεύεται από τις Βρυξέλλες και υιοθετείται εσπευσμένα, συχνά, από τις ελληνικές Αρχές.
Φυσικό αέριο Ειδικά σε σχέση με το φυσικό αέριο, που πλέον χαρακτηρίζεται ως μεταβατικό καύσιμο, τονίζουν ότι οι επιλογές των Βρυξελλών οδήγησαν τα κράτη-μέλη από το μονοπώλιο του ΟΠΕΚ (που ελέγχει το 82% της αγοράς) στο μονοπώλιο φυσικού αερίου (Ρωσία, Κεντρική Ασία) που ανέρχεται σε ένα επίπεδο 92%. Να σημειωθεί ότι ο Ευάγγελος Μυτιληναίος στο Συνέδριο του Κύκλου Ιδεών «Η Ελλάδα Μετά V» υπογράμμισε ότι «αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε οι υποδομές για να δεχτούν ως καύσιμο μετάβασης το αέριο, ούτε έχουν γίνει οι επενδύσεις τρισεκατομμυρίων για αυτή τη μετάβαση. Το μόνο που έχει γίνει είναι να φτιάχνουμε αιολικά και φωτοβολταϊκά. Ξεχνάμε ότι όταν φυσά, λειτουργούν ή όταν έχει ήλιο, λειτουργούν. Μετά σταματούν. Δεν υπάρχει η τεχνολογία για μεγάλης έκτασης αποθήκευση» ανέφερε ο κ. Μυτιληναίος και υπογράμμισε ότι η Ε.Ε. καθυστέρησε στη χάραξη στρατηγικής, αφήνοντας περιθώριο μονοσήμαντης εξάρτησης από τη Ρωσία. «Δεν θέλουμε καθυστέρηση για την πράσινη μετάβαση. Χρειάζεται όμως ένας αισιόδοξος ορθολογισμός», αναφέρουν πολλοί παράγοντες της βαριάς βιομηχανίας και τονίζουν ότι «η συνταγή για την πράσινη μετάβαση δεν είναι μία, αλλά πρέπει να τροποποιηθεί», στέλνοντας μήνυμα στις Βρυξέλλες να αποκρούσει τις πιέσεις από διάφορα λόμπι. Σύμφωνα με όσα προτάσσουν οι ίδιοι παράγοντες, το διοξείδιο του άνθρακα είναι σαφώς το αέριο του θερμοκηπίου με τις μεγαλύτερες εκπομπές που σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα, αλλά το μεθάνιο που συνδέεται με την αγροτική παραγωγή, για παράδειγμα, είναι σχεδόν 15 φορές πιο δραστικό στον εγκλωβισμό θερμότητας στην
Το σύστημα εμπορίας ρύπων όπως έχει διαμορφωθεί δεν συνεισφέρει στην ενίσχυση των «πράσινων» αναβαθμίσεων παραγωγικών μονάδων
ατμόσφαιρα. Επιπλέον, τονίζουν ότι, καθώς η εστίαση στο CO2 είναι μονόδρομος, οι ευρωπαϊκές προσπάθειες θα συνεχίσουν να αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό, αν δεν υπάρξει διεθνής συντονισμός. Κι αυτό γιατί μόλις το 8% της παγκόσμιας εκπομπής CO2 προέρχεται από την Ευρώπη. Ετσι, οι όποιες μονομερείς ενέργειες από πλευράς Ευρώπης θα έχουν ουσιαστικό αποτέλεσμα μόνο αν συνδυαστούν με συντονισμένες πιέσεις σε τρίτα κράτη που θέλουν να έχουν εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη, χωρίς, όμως, και σε αυτήν την περίπτωση, να παραγνωρίζεται το πολιτικά και οικονομικά δυσβάσταχτο κόστος για την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η απολιγνιτοποίηση Σε σχέση με τη φυγή από τον άνθρακα στην Ελλάδα, τονίζουν ότι είναι μονόδρομος η απολιγνιτοποίηση, ένεκα και των πιέσεων της Ε.Ε., αλλά υποσημειώνουν ότι, πέρα από τις προφανείς κοινωνικές επιπτώσεις, που θέτουν έντονα ζητήματα προβληματισμού για τη σκοπιμότητα των όποιων βεβιασμένων κινήσεων, υπάρχει και η ανάγκη ασφάλειας εφοδιασμού με τη χρήση εθνικού πόρου. Κάνουν, δε, λόγο για μια αδικαιολόγητα βεβιασμένη απολιγνιτοποίηση, χωρίς προηγούμενη διασφάλιση τόσο της ομαλής μετάβασης σε βάθος χρόνου εικοσαετίας όσο και των υποδομών ενεργειακής αποθήκευσης ορυκτών προϊόντων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο). Το μόνο που χρειαζόταν ήταν να υπάρξει ένας ρεαλιστικός στρατηγικός σχεδιασμός, σε συνάρτηση με τον χρόνο που χρειάζεται η μετάβαση στη μεταλιγνιτική και χωρίς υδρογονάνθρακες εποχή, όταν η χώρα μας παράγει μόνο το 2% διοξειδίου του άνθρακα στον χώρο της Ε.Ε. Στο μεταξύ, την πεποίθηση ότι η ενεργειακή μετάβαση, παρά τις προκλήσεις που τη συνοδεύουν, είναι ευκαιρία για την Ελλάδα και τις επιχειρήσεις της, εξέφρασε από το βήμα των «Καθημερινή» Summits, πριν από λίγες μέρες, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Παπαλεξόπουλος. «Πρέπει βέβαια να είμαστε ρεαλιστές για τις προκλήσεις που συ-
νεπάγεται το εγχείρημα. Πρέπει να μπορέσουμε να επιταχύνουμε σημαντικά τις επενδύσεις στις τεχνολογίες των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως και να λάβουμε υπόψη την εξάρτηση από το φυσικό αέριο τα αμέσως επόμενα χρόνια», σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΕΒ, χαρακτηρίζοντας κρίσιμη την παράμετρο της αποθήκευσης ενέργειας.
Η δέσμη προτάσεων Οπως αναφέρουν οι ίδιοι κορυφαίοι παράγοντες της αγοράς, χρειάζεται: 1. Παγκόσμιος συντονισμός για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου («GHG»), κάτι που θα επιφέρει μεγαλύτερη και συντομότερη μείωση σε παγκόσμιο επίπεδο από ό,τι η μονομερής προσήλωση στους ευρωπαϊκούς στόχους. 2. Στήριξη στην ευρωπαϊκή βιομηχανία, καθώς οι ελαφρύνσεις προς καταναλωτές ουσιαστικά επιδοτούν εξίσου Ευρωπαίους και τρίτους παραγωγούς, ανεξαρτήτως κόστους παραγωγής, οπότε δεν είναι αποτελεσματικές. 3. Μείωση του αποτυπώματος GHG από όλους τους κλάδους της οικονομίας (π.χ. συμπεριλαμβανομένης της λελογισμένης κατανάλωσης τροφίμων και διάθεσης απορριμμάτων που επιταχύνουν την εκπομπή μεθανίου) και από όλες τις δραστηριότητες. 4. Αλλαγή της δομής της αγοράς δικαιωμάτων CO2 και συνεκτίμηση των επιπτώσεων από κάθε κανονιστική παρέμβαση της Ε.Ε. 5. Σταδιακή ενεργειακή μετάβαση, εναρμονισμένη με άλλες δυτικές οικονομίες, που θα επιτρέψει την ανάπτυξη τεχνολογιών οι οποίες μειώνουν το κόστος της μετάβασης αυτής. Μια δραστική και μονομερής μετάβαση στην Ευρώπη θα πιέσει την ευρωπαϊκή βιομηχανία να πάρει αποφάσεις που μελλοντικά μπορεί να αποδειχθούν πολύ πιο κοστοβόρες για αυτήν και την Ευρώπη συνολικά. Για παράδειγμα, είναι δεδομένο ότι η πρόσφατη εκτόξευση των τιμών της ενέργειας είναι εν μέρει αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών της Ενωσης. Εάν αυτή η κρίση δεν αντιμετωπιστεί σύντομα, θα οδηγήσει σε μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές αναταράξεις σε όλη την Ευρώπη.
Eνέργεια
| 23-24 Οκτωβρίου 2021
61
Τ
α αιολικά πάρκα και γενικότερα οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι η λύση για την κρίση των τιμών ενέργειας που εμφανίστηκε στην Ευρώπη την τελευταία περίοδο. Αν η πράσινη ενεργειακή μετάβαση είχε ολοκληρωθεί πριν από 5 ή 10 χρόνια τώρα, δεν θα βιώναμε τη σημερινή κρίση. Και αυτό γιατί η εκτόξευση των τιμών ρεύματος στην αγορά οφείλεται στην εκτόξευση τιμής του φυσικού αερίου και στην εξάρτηση που δημιουργούν τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.
Περισσότερες ανανεώσιμες πηγές, η απάντηση στην ενεργειακή κρίση
Μονόδρομος Η ταχεία ανάπτυξη των ΑΠΕ αποτελεί μονόδρομο, διότι έχουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα που απαντούν –σε μόνιμη βάση– στη σημερινή κρίση: Τα αιολικά πάρκα και τα φωτοβολταϊκά εξασφαλίζουν τον πιο φθηνό ηλεκτρισμό προς όφελος των καταναλωτών. Ακόμα και πριν από την τρέχουσα κρίση, το κόστος τους ήταν σαφώς πιο μικρό από τα ορυκτά καύσιμα και τα πυρηνικά. Αυτό τεκμηριώνεται από πληθώρα μετρήσεων και μελετών παγκοσμίως. Αναφέρεται ενδεικτικά η 14η έκδοση του διεθνούς οίκου Lazard που δημοσιοποιήθηκε πριν από την κρίση και καταγράφει κάθε έτος το κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού από διάφορες τεχνολογίες: Οι φθηνότερες τεχνολογίες είναι τα φωτοβολταϊκά μεγάλης κλίμακας με μέσο κόστος παραγωγής 37 $/MWh και τα αιολικά πάρκα με 40 $/MWh. Στον αντίποδα, οι ακριβότερες τεχνολογίες ήταν οι σταθμοί άνθρακα με 112 $/MWh, τα πυρηνικά με 163 $/MWh και οι σταθμοί αιχμής φυσικού αερίου με 175 $/MWh. Ενδιαμέσως είχαμε τους σταθμούς φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου με 59 $/MWh, τα φωτοβολταϊκά κοινοτήτων με 80 $/MWh και τη γεωθερμία με 80 $/MWh.
Φθηνότερο κόστος Πλέον –μετά την έναρξη της κρίσης– τα νέα αιολικά πάρκα στην Ελλάδα παράγουν 3-4 φορές φθηνότερο ηλεκτρισμό σε σχέση με το σημερινό κόστος ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο και 2-3 φθηνότερο σε σχέση με τον λιγνίτη. Το κόστος παραγωγής από τις ΑΠΕ είναι γνωστό και προβλέψιμο εκ των προτέρων για τα 20 και πλέον έτη λειτουργίας των επενδύσεων. Οι ΑΠΕ δεν έχουν κόστος καυσίμου και έτσι δεν είναι εκτεθειμένες στις διακυμάνσεις των τιμών των καυσίμων. Συνεπώς, με τις ΑΠΕ η εθνική οικονομία γνωρίζει το ενεργειακό της κόστος για τις επόμενες δεκαετίες και δεν έρχεται αντιμέτωπη με οδυνηρές εκπλήξεις, όπως η τρέχουσα. Η ενεργειακή ανεξαρτησία που προσφέρουν οι ΑΠΕ είναι πολύτιμη για τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας και συνολικά της Ευρώπης. Ενα από τα διδάγματα της σημερινής κρίσης είναι ότι τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα γίνονται εύκολα πιόνι στα χέρια των εξωτερικών προμηθευτών για να επιδιώκουν αύξηση της γεωπολιτικής τους ισχύος σε βάρος της Ευρώπης. Η Ελλάδα μπορεί να προσφέρει στην ενεργειακή ανεξαρτησία όλης της Ευρώπης, αν αξιοποιήσει το πλούσιο αιολικό (χερσαίο και θαλάσσιο) δυναμικό της και γενικά όλες τις ανανεώσιμες πηγές που διαθέτει σε αφθονία.
Η μετάβαση Τα παραπάνω πλεονεκτήματα δεν ανατρέπονται καθόλου από το γεγονός ότι ο στόχος για
13
Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ Γ. ΠΑΠΑΣΤΑΜΑΤΙΟΥ γενικού διευθυντή Ελληνικής Επιστημονικής Ενωσης Αιολικής Ενέργειας ΕΛΕΤΑΕΝ
Πρέπει να ενισχύσουμε την προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και να εισαγάγουμε προσωρινούς μηχανισμούς αντιστάθμισης των υψηλών τιμών ορυκτών καυσίμων
την ενεργειακή μετάβαση προϋποθέτει, εκτός από πολλές ΑΠΕ, σημαντικές επενδύσεις και σε άλλες υποδομές και ιδίως αποθήκευση και δίκτυα. Οι αναλυτικές μελέτες και προσομοιώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι, με την ενσωμάτωση όλων αυτών των αναγκαίων επενδύσεων, το συνολικό κόστος για τον καταναλωτή παραμένει μειωμένο. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τις αναλύσεις του ΕΜΠ (που εκτελεί για λογαριασμό της Επιτροπής τις σχετικές μελέτες), η
αυξημένη (σύμφωνα με τον νέο ευρωπαϊκό στόχο Fit-to-55), διείσδυση ΑΠΕ στην Ελλάδα το 2030 συνεπάγεται 15% χαμηλότερες τιμές ηλεκτρισμού στην αγορά σε σχέση με το σημερινό ΕΣΕΚ. Στην Ελλάδα, η απολιγνιτοποίηση έχει ξεκινήσει από το 2010 και εξελίσσεται με αμείωτο ρυθμό. Η συνολική παραγωγή από λιγνίτη που το 2010 ήταν περίπου 30 GWh υποχώρησε σε κάτι περισσότερο από 25 GWh το 2014, σε 17 GWh το 2018 και 10 GWh το 2020. Η απολιγνιτοποίηση είναι το πρώτο βήμα για τη συνολική απανθρακοποίηση του ενεργειακού συστήματος. Οπως αναφέρθηκε, εκτός από περιβαλλοντικός, ο λόγος για αυτό ήταν και παραμένει και οικονομικός. Ενώ όμως όλοι συμφωνούν ότι η ενεργειακή μετάβαση είναι ο τελικός στόχος, ακούγονται διαφωνίες για την ταχύτητα αυτής της μετάβασης. Η απάντηση έχει δοθεί επανειλημμένα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή: όχι μόνο δεν πρέπει να καθυστερήσουμε, αλλά πρέπει να επιταχύνουμε προς τις ΑΠΕ. Ακόμα πιο πρόσφατα, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας IEA, στην παγκόσμια μελέτη World
Energy Outlook 2021, υπογράμμισε: «Η ανάλυση του IEA έχει επανειλημμένα τονίσει ότι η αύξηση των δαπανών για την ανάπτυξη τεχνολογιών και υποδομών καθαρής ενέργειας παρέχει τη διέξοδο από αυτό το αδιέξοδο, αλλά αυτό πρέπει να συμβεί γρήγορα, διαφορετικά οι παγκόσμιες αγορές ενέργειας θα αντιμετωπίσουν μια ταραγμένη και ασταθή περίοδο».
Ζήτημα ταχύτητας Η ταχύτητα αύξησης των ΑΠΕ έχει, λοιπόν, σημασία. Διότι όσο το ενδιάμεσο διάστημα της μετάβασης μεγαλώνει, μεγαλώνουν μαζί του και τα προβλήματα: Πρώτον, αν οι επενδύσεις ΑΠΕ, αποθήκευσης, δικτύων κ.λπ. καθυστερήσουν, θα υπάρξει κίνδυνος για την ασφάλεια εφοδιασμού (αυτό είναι το αδιέξοδο στο οποίο αναφέρεται ο ΙΕΑ). Δεύτερον, όσο η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα παραμείνει υψηλή, θα εμφανίζεται διαρκώς ο κίνδυνος νέων κρίσεων. Γι’ αυτό, κατά το ενδιάμεσο διάστημα πρέπει να ενισχύσουμε την προστασία των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων και να εισαγάγουμε προσωρινούς μηχανισμούς αντιστάθμισης των υψηλών τιμών ορυκτών καυσίμων, χρησιμοποιώντας πιθανά, μεταξύ άλλων, τους αυξημένους πόρους από το Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών ETS.
14
23-24 Οκτωβρίου 2021 |
62
Eνέργεια
Ερευνα του ΒΕΑ - Εως και 30% η αύξηση των προϊόντων
Θηλιά η εκτόξευση του κόστους ενέργειας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Α
νυπολόγιστες συνέπειες προκαλεί πλέον στην κοινωνία και την οικονομία η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους, την ώρα που τα μέχρι σήμερα μέτρα που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση δεν φαίνεται να επαρκούν. Η ανάγκη παρεμβάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθίσταται επιτακτική, καθώς, σε διαφορετική περίπτωση, θα υπάρξει ντόμινο αρνητικών εξελίξεων, με τις τιμές να μην συγκρατούνται, τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες να μην μπορούν να απορροφήσουν τις ανατιμήσεις και τελικά τους καταναλωτές να επιβαρύνονται υπέρογκα. Επιχειρήσεις όπως αρτοποιεία και ζαχαροπλαστεία θα προχωρήσουν μοιραία σε ανατιμήσεις, λόγω της αδυναμίας διαχείρισης του υψηλού κόστους των πρώτων υλών. Στη χώρα μας, από τον Αύγουστο καταγράφονταν υψηλότερες τιμές σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας από την πρώτη στιγμή έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, ζητώντας στοχευμένες δράσεις για τις επιχειρήσεις και ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες. Δυστυχώς, θα δούμε επιχειρήσεις με έντονη εξαγωγική δραστηριότητα και ανταγωνιστικά προϊόντα να σταματούν την παραγωγή, γιατί θα εκτοξευτεί η τιμή πώλησής τους, λόγω της ενεργειακής κρίσης. Στα οικοδομικά και τεχνικά επαγγέλματα, υπάρχει ήδη μεγάλη έλλειψη πρώτων υλών, με αποτέλεσμα σταδιακά η δόμηση νέων κατοικιών να εμφανίσει πρόβλημα με νέες σημαντικές καθυστερήσεις στην ανέγερση κτιρίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολύ πρόσφατη μελέτη που πραγματοποίησε το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο της Αθήνας για τις ανατιμήσεις στην Ενέργεια και τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, τα ευρήματα που προέκυψαν έρχονται να επιβεβαιώσουν τους φόβους μας για έναν εξαιρετικά «βαρύ» χειμώνα, κατά τον οποίο θα δοκιμαστούν τα όρια και οι αντοχές τόσο των νοικοκυριών όσο και, φυσικά, των επιχειρήσεων. Τα βασικότερα συμπεράσματα της μελέτης δείχνουν ότι το 68% των ΜμΕ που συμμετείχαν
Του ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ∆ΑΜΙΓΟΥ Α΄ αντιπροέδρου του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας
Σε πολύ πρόσφατη μελέτη που πραγματοποίησε το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο της Αθήνας για τις ανατιμήσεις στην Ενέργεια και τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, τα ευρήματα που προέκυψαν επιβεβαιώνουν τους φόβους για έναν εξαιρετικά «βαρύ» χειμώνα, κατά τον οποίο θα δοκιμαστούν τα όρια και οι αντοχές τόσο των νοικοκυριών όσο και, φυσικά, των επιχειρήσεων
εκτιμά ότι οι διεθνείς αυξήσεις θα επηρεάσουν πολύ και πάρα πολύ το κόστος παραγωγής. Ως εκ τούτου, σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις εκτιμούν ότι οι τιμές των προϊόντων /υπηρεσιών τους θα αυξηθούν γύρω στο 10% εξαιτίας των ανατιμήσεων στην ενέργεια, ενώ ένα 15% εκτιμά ότι η αύξηση θα ξεπεράσει ακόμη και το 30%! Μάλιστα, από την έρευνα του ΒΕΑ προκύπτει ότι σημαντικές αυξήσεις τιμών ετοιμάζουν ακόμη και εκείνες οι επιχειρήσεις που δεν εξαρτώνται υπέρμετρα από το ενεργειακό κόστος. Και όλα αυτά καθώς το ηλεκτρικό ρεύμα από παρόχους κυριαρχεί ως μορφή ενέργειας και αποτελεί το βασικό ενεργειακό κόστος για το 95% περίπου των επιχειρήσεων. Συνολικά η ενέργεια αποτελεί κυρίαρχο συντελεστή κόστους (άνω του 20%) για το ένα τρίτο των βιοτεχνικών επιχειρήσεων, με την έρευνά μας να αναδεικνύει ότι η μεγάλη διαφορά βρίσκεται στο μέγεθος της εταιρείας, καθώς, για το ένα τρίτο των εταιρειών με προσωπικό άνω των 50 ατόμων, το ενεργειακό κόστος ξεπερνά το 20% και για ένα άλλο τρίτο, το 35%. Η ενεργειακή κρίση βρίσκει την πραγματική οικονομία ανοχύρωτη, καθώς τρεις στους τέσσερις επιχειρηματίες δεν έχουν ακόμη αναζητήσει τρόπους για παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ενώ το ίδιο ποσοστό σχεδιάζει την αγορά μηχανημάτων χαμηλότερης ενεργειακής κλάσης ή παραγωγής ΑΠΕ, με χρηματοδοτικές ενισχύσεις. Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση δείχνει μεν να αντιλαμβάνεται το μέγεθος του προβλήματος και να προχωράει στις εξαγγελίες σειράς μέτρων, ωστόσο οι μικρομεσαίες επιχειρηματίες δεν φαίνεται να ικανοποιούνται, καθώς η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα του ΒΕΑ αξιολογεί τα κυβερνητικά μέτρα ανεπαρκή, με μόνο ένα 3% να θεωρεί πως αυτά επαρκούν σε μεγάλο βαθμό. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δεν αντέχουν νέο «ηλεκτροσόκ», καθώς δεν μπορούν, μετά από μια μακρά περίοδο οικονομικής κρίσης, και τις συνέπειες της πανδημίας να επωμιστούν και την αύξηση έως και 50% στο
κόστος της ενέργειας. Οι επιχειρηματίες, υπό τον φόβο του τέταρτου κύματος της πανδημίας, θα πρέπει να ξεκινήσουν να αποπληρώνουν τις συσσωρευμένες υποχρεώσεις τους, με δραματικά συρρικνωμένους τζίρους, γεγονός που πρέπει να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν της η κυβέρνηση και στον σχεδιασμό της, εκτός από τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών από την ενδεχόμενη αύξηση των τιμολογίων του ρεύματος, θα πρέπει να προσθέσει και τη στήριξη των ευάλωτων επιχειρήσεων, που αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Ηδη, το ΒΕΑ έχει επισημάνει στο αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ότι πρέπει να λάβει άμεσα μέτρα, καθώς η εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και των δικαιωμάτων εκπομπής του διοξειδίου του άνθρακα θα οδηγήσει σε μη διαχειρίσιμη διόγκωση του λειτουργικού κόστους των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σε πρώτη φάση, είναι απαραίτητο να ασκηθεί πίεση, προκειμένου να απορροφηθεί το κόστος ή σημαντικό μέρος του κόστους, από τις εταιρείες παροχής ενέργειας και στη συνέχεια να γίνουν οι απαιτούμενες ενέργειες, προκειμένου να μειωθούν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα, λόγω της χρήσης λιγνιτικών μονάδων. Η μετάβαση σε «πράσινες» μορφές ενέργειας αποτελεί πλέον μονόδρομο τόσο για το κράτος όσο και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Eνέργεια
| 23-24 Οκτωβρίου 2021
63
15
Μεταφορές και σύστημα εμπορίας ρύπων: μια ακριβή σύζευξη
Κ
αμπανάκι για την αύξηση του κόστους για τους χρήστες υπηρεσιών μεταφοράς, αλλά και τις εν γένει εξελίξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα κτυπούν παράγοντες του κλάδου στο φόντο της λεγόμενης πράσινης μετάβασης και των φιλόδοξων στόχων που φέρνουν ρυθμίσεις του ευρωπαϊκού πακέτου «Fit for 55» κατά της κλιματικής αλλαγής Η ένταξη, μάλιστα, κλάδων όπως οι αερομεταφορές ή η ναυτιλία στο Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) φέρνει μεγάλες προκλήσεις αλλά και έντονες δυσκολίες. Χαρακτηριστικές οι αναφορές του Μιχάλη Σακέλλη, προέδρου του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ). Οπως έχει τονίσει επανειλημμένα, τα μέτρα τα οποία θα αποφασιστούν τελικά, θα εφαρμοστούν «όπως οφείλουμε να το κάνουμε». Ο κ. Σακέλλης, μάλιστα, έχει διευκρινίσει ότι η θέση του Συνδέσμου είναι σταθερά υπέρ των μέτρων τα οποία έχει προτείνει ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ). Ωστόσο, όπως λέει τα μέτρα αυτά είναι βέβαιο ότι τα επόμενα χρόνια θα επηρεάσουν σταδιακά και αυξητικά το κόστος εκμετάλλευσης των πλοίων και βέβαια τους ναύλους, με αλυσιδωτές συνέπειες στην κίνηση και στο επίπεδο των υπηρεσιών. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γιάννης Παράσχης, CEO της Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών Α.Ε., τ. πρόεδρος Διεθνούς Συμβουλίου Αεροδρομίων (Airports Council International/ACI Europe). Οπως ανέφερε στο πλαίσιο του «1ου Καθημερινή Summit-ESG», η αερομεταφορά θα γίνει ακριβότερη. «Ο κλάδος των αερομεταφορών ευθύνεται για το 2% με 3% των αέριων ρύπων», επεσήμανε ο Γιάννης Παράσχης, εξηγώντας επίσης ότι μια μεγάλη μερίδα των τουριστών κινούνται αεροπορικώς. Κατά συνέπεια, ο ίδιος διαπίστωσε ότι η αερομεταφορά θα γίνει «μάλλον ακριβότερη παρά φθηνότερη στο μέλλον». Να σημειωθεί ότι ο Stefano Bortoli, ATR Chief Executive, κατά την εκδήλωση το περασμένο καλοκαίρι για την παρουσίαση των έξι νέων αεροσκαφών ATR 72600 που απέκτησε η SKY Express, εστιάζοντας στο σύστημα εμπορίας ρύπων και στο «Fit for 55», έκανε λόγο για αποφάσεις που δεν τεκμηριώνονται, με αιχμή την ένταξη στο σύστημα των αερομεταφορών. Στο μεταξύ, με επιστολή του προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο πρωθυπουργός εκκινεί μια πρωτοβουλία για
μια συγκροτημένη πράσινη μετάβαση στη ναυτιλία. Κύριος στόχος της είναι η διασφάλιση επαρκών χρονικών περιθωρίων για την υλοποίηση των φιλόδοξων στόχων αλλά και η δημιουργία ειδικών εργαλείων χρηματοδότησης. «Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να παίξει ηγετικό ρόλο και στη ναυτιλία», τόνισε αποκαλύπτοντας την πρωτοβουλία αυτή στο «1ο Καθημερινή Summit-ESG» ο οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης. «Η ναυτιλία πρέπει να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της μετάβασης σε καθεστώς χαμηλών εκπομπών. Δεν υπάρχουν ώριμες τεχνολογικά λύσεις, βέβαια, αλλά πρέπει να τις δημιουργήσουμε. Η Ελλάδα έχει να παίξει έναν ηγετικό ρόλο» τόνισε ο κ. Πατέλης, υπογραμμίζοντας με νόημα ότι «μια λύση πρέπει να είναι παγκόσμια για να μπορέσει να λειτουργήσει». Τόνισε, δε, ότι ο πρωθυπουργός είναι σε ανοικτή επικοινωνία με τους ναυτιλιακούς φορείς της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι ναυτιλιακοί παράγοντες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για μεγάλες επιπτώσεις και στη ναυτιλία
όταν εφαρμοστούν οι ρυθμίσεις του πακέτου «Fit for 55» κατά της κλιματικής αλλαγής. Πάντως, επί της αρχής, η ναυτιλία, ενώ είναι υπέρ της απεξάρτησής της από τον άνθρακα, έχει ενστάσεις αναφορικά με δύο προτάσεις της E.E.: την ένταξη του κλάδου στο ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων και τον νέο κανονισμό FuelEU Maritime για τα καύσιμα. Μάλιστα, το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS), το οποίο αντιπροσωπεύει τις εθνικές ενώσεις εφοπλιστών παγκοσμίως και πάνω από το 80% του εμπορικού στόλου, στις αρχές Σεπτεμβρίου, υπέβαλε στον ΟΗΕ πρόταση για ένα διεθνές σύστημα εισφορών για τις εκπομπές άνθρακα από τα πλοία. Σύμφωνα με όσα κατατέθηκαν στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ), το ρυθμιστικό όργανο του ΟΗΕ για τη ναυτιλία, η εισφορά θα κατατίθεται από όλα τα εν λειτουργία πλοία άνω των 5.000 τόνων, για κάθε τόνο CO2 που εκπέμπεται. Συγκεκριμένα, τα χρήματα θα διατεθούν σε ένα ταμείο, το «IMO Climate Fund», το οποίο θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη της
υποδομής ανεφοδιασμού που απαιτείται σε λιμάνια σε όλο τον κόσμο για την προμήθεια καυσίμων όπως υδρογόνο και αμμωνία, διασφαλίζοντας τη συνέπεια στην πράσινη μετάβαση του κλάδου τόσο για τις ανεπτυγμένες όσο και για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες, καθώς επίσης και να μειώσει τη διαφορά μεταξύ συμβατικών και εναλλακτικών καυσίμων. Υπενθυμίζεται ότι η ναυτιλία είναι υπεύθυνη περίπου για το 2% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα και ο ΙΜΟ έχει αναγνωρίσει την ανάγκη για επείγουσες ενέργειες για την απεξάρτηση του ναυτιλιακού κλάδου από τον άνθρακα. Ναυπηγεία και διυλιστήρια, μάλιστα, καλούνται να απαντήσουν στο αίτημα για πλοία μηδενικού άνθρακα μέχρι το 2030. Ωστόσο, με τους σημερινούς ρυθμούς παραγωγής, τα καύσιμα μηδενικού άνθρακα δεν θα είναι εμπορικά διαθέσιμα στην κλίμακα που απαιτείται για τον παγκόσμιο στόλο. Ετσι, η εισφορά άνθρακα θα εισφέρει στη διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών για το πέρασμα σταδιακά σε μια βιώσιμη ναυτιλία μηδενικών εκπομπών, αναφέρει το ICS.