Ενέργεια και Θέρμανση: Εξορύξεις με κανόνες by Εφημερίδα των Συντακτών

310 20-21 | 10 | 2018 Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ Ε Ι Μ Α Ζ Ι Μ Ε Τ Η Ν « Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Τ Ω Ν Σ Υ Ν ΤΑ Κ Τ Ω Ν » Τ Ο Υ Σ Α Β Β Α Τ Ο Κ Υ Ρ Ι Α Κ Ο Υ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΘΕΡΜΑΝΣΗ

Εξορύξεις με κανόνες

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

Η ενέργεια, γεωπολιτικό κλειδί για την Ελλάδα

έξοδος από τα μνημονιακά προγράμματα σταθεροποίησης των δημοσιονομικών στοιχείων συμπίπτει με μια στρατηγική αναζήτηση του διεθνούς ρόλου της χώρας. Πλέον, παράλληλα με τις κινήσεις στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, η χώρα, για πρώτη φορά μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, έχει την ευκαιρία να κατοχυρώσει μια ισχυρή παρουσία στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου. Η γεωγραφική θέση, η πολιτική σταθερότητα –σε έναν ασταθή περίγυρο–, η κοινωνική συνοχή, που όσο κι αν επλήγη κρατήθηκε τα χρόνια των μνημονίων, το πολιτισμικό και ιστορικό βάθος της χώρας, αλλά και η οικονομική ευημερία, πάντα σε όρους σύγκρισης με γειτονικά κράτη, είναι τα βασικά σημεία όπου βασίζεται η προσπάθεια για την επανάκαμψη της Ελλάδας στη διεθνή σκηνή. Σε αυτά, έχει έρθει να προστεθεί και το ενεργειακό «χαρτί». Συνδεόμενο με τη γεωπολιτική θέση αλλά και τις ήδη αναπτυγμένες ή προς ανάπτυξη υποδομές, μπορεί να δώσει πολλά στη διεθνή σκακιέρα. Ειδικά

Στον χάρτη έρχονται να προστεθούν οι εξορύξεις και οι συνεργασίες που χτίζονται με τις χώρες της Αν. Μεσογείου

στη βαλκανική ενδοχώρα, όπου μετά την έλευση των μνημονίων και τη συρρίκνωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος απουσιάζει μια κεντρική παράμετρος οικονομικής συνδεσιμότητας. Πλέον, η ενέργεια και η δυνατότητα που δίνουν τόσο τα δίκτυα, που έχει ή φιλοξενεί η χώρα, όσο και τα αποθέματά της, αποτελούν τους καλύτερους πρεσβευτές στην ενδυνάμωση της εταιρικής σχέσης της με χώρες της ευρύτερης περιοχής. Ο αγωγός ΤΑΡ και οι κάθετες συνδέσεις του με Βουλγαρία και Δυτικά Βαλκάνια, οι υποδομές για υποδοχή υγροποιημένου φυσικού αερίου, η ανάπτυξη των υποθαλάσσιων ηλεκτρικών συνδέσεων της Κρήτης και των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα διαμορφώνουν ένα μοναδικό υπόστρωμα δικτύων, όπου μπορεί το ενεργειακό δυναμικό της Αν. Μεσογείου αλλά και περιοχών του Καυκάσου να περάσει. Πιο συγκεκριμένα, ήδη ολοκληρώνεται ο TAP που θα μεταφέρει αζέρικο αέριο στην Ιταλία. Υπάρχει, επίσης, ο κάθετος άξονας, ο αγωγός IGB, που θα συνδέσει Ελλάδα και Βουλγαρία και βρίσκεται σε στάδιο προκήρυξης του διαγωνισμού κατασκευής, με χρονο-

διάγραμμα ολοκλήρωσης το 2020. Επιπλέον, οι υποδομές της ελληνόκτητης ναυτιλίας με τον στόλο μεταφοράς LNG και LPG, αλλά και τα δεξαμενόπλοια συνιστούν άλλο ένα πλεονέκτημα. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα ισχυροποιείται και με την ολοκλήρωση του έργου στη Ρεβυθούσα, τον μεγαλύτερο σταθμό LNG στην Ανατολική Μεσόγειο, που θα δημιουργήσει τη μεγαλύτερη πύλη εισόδου και θα επιτρέπει τη διασύνδεση με όλους τους άλλους αγωγούς. Στον χάρτη αυτόν έρχονται να προστεθούν οι εξορύξεις και οι συνεργασίες που χτίζονται με τις χώρες της Αν. Μεσογείου. Ηδη προοπτική εταιρικής σχέσης με την Αίγυπτο, την Κυπριακή Δημοκρατία, την Ιορδανία και το Ισραήλ έχει ανοίξει δυναμικά με αιχμή τα κοιτάσματα στις όμορες ΑΟΖ. Αναμφισβήτητα η περιοχή αρχίζει και αποκτά μια άλλη κλίμακα ενδιαφέροντος για την προοπτική παραγωγής φυσικού αερίου με προορισμό την Ευρώπη. Εκεί «κουμπώνει» και το θέμα της μεταφοράς του φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο, είτε μέσω της κατασκευής αγωγού ή και όποιων συμπληρωματικών, εναλλακτικών έργων χρειάζονται, είτε μέσω σταθ-

μών υγροποιημένου φυσικού αερίου με πλοία (όπου όπως αναφέρθηκε υπάρχει ήδη ισχυρή ελληνική παρουσία). Η Ελλάδα σε κάθε περίπτωση μπορεί να παίξει ρόλο προκειμένου αυτός ο όγκος να μπορεί να μεταφερθεί προς την ευρωπαϊκή αγορά. Επιπλέον, η διπλή ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα: το μεγαλύτερο, με διαφορά, υποθαλάσσιο έργο στην Ευρώπη και από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως, έχει ευρωπαϊκή διάσταση, καθώς μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός ευρύτερου δικτύου για μεταφορά ενέργειας που παράγεται στην Αν. Μεσόγειο. Συνεπώς, το εύρος της ευκαιρίας είναι μεγάλο. Τουλάχιστον σε επίπεδο διεθνούς πολιτικής. Αφορά, όμως, και την εσωτερική ανάπτυξη. Ο κλάδος της ενέργειας εισέρχεται σε περίοδο κοσμογονικών αλλαγών, αντίστοιχων εκείνων στις τηλεπικοινωνίες προ 20ετίας. Αυτές, μαζί με το «ψηφιακό τρένο», θα κρίνουν την επόμενη μέρα. Με αίσθηση της μοναδικής συγκυρίας και συνάμα ευκαιρίας πλέον μπορεί η Ελλάδα να κάνει πράξη μια ολική επιστροφή στη διεθνή σκηνή. Αυτή τη φορά πατώντας σε στέρεη βάση.

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΣΤΟ ΦΟΝΤΟ ΤΩΝ ΝΈΩΝ ΣΧΈΔΊΩΝ

Εξορύξεις με σεβασμό στη φύση

εντρική παράμετρος στην πολιτική προώθησ ης του στρατηγικού σχεδίου αξιοποίησης του ορυκτού και υποθαλάσσιου πλούτου της χώρας είναι, σύμφωνα με το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ένέργειας, η διασφάλιση του περιβάλλοντος. Ο θαλάσσιος κόσμος, η παράκτια οικονομία αλλά και ο τουρισμός άλλωστε αποτελούν βασικούς πνεύμονες της οικονομίας, αλλά και μοχλούς πολιτισμικής ανάπτυξης διαχρονικά για τη χώρα, που έχει χτίσει την ιδιοσυστασία της στη θάλασσα και τη μοναδική βιοποικιλότητα του ηπειρωτικού και νησιωτικού τοπίου. Τούτων δοθέντων διαρκής είναι η προσπάθεια των φορέων της πολιτείας να κάνουν σαφές ότι η χώρα λόγω και της κοινοτικής νομοθεσίας που οφείλει να τηρεί, αλλά και της τεχνογνωσίας των εμπλεκόμενων επιχειρήσεων, έχει όλες εκείνες τις απαραίτητες δικλίδες για την περιβαλλοντική ασφάλεια. «Έχουμε ενσωματώσει 100% όλη την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία που είναι η αυστηρότερη στον κόσμο. Ολα τα στάδια έρευνας γίνονται με διάφανο τρόπο σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες σε κοινές επιτροπές παρακολούθησης», τόνισε ο υπουργός Ένέργειας Γιώργος Σταθάκης,

Αρμονική συνύπαρξη

σχετικά με την περιβαλλοντική προστασία, πριν από λίγες εβδομάδες, κατά τη μονογραφή των συμβάσεων παραχώρησης για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε δύο θαλάσσια «οικόπεδα» νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και σε ένα στον Κυπαρισσιακό κόλπο. «Υπάρχουν θεσμοθετημένες οι αυστηρότερες προδιαγραφές ασφάλειας καθώς και οι μηχανισμοί με τους οποίους αντιμετωπίζονται οποιαδήποτε προβλήματα, όλα έχουν ενσωματωθεί και στις συμβάσεις που κινούνται στο πλαίσιο του νόμου»,

ΜΙΛΏΝΤΑΣ στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 11 Οκτωβρίου έθεσε μετ' επιτάσεως το θέμα της περιβαλλοντικής ασφάλειας στο φόντο του δημόσιου διαλόγου που διεξάγεται. Ειδικά στην Κρήτη η ανάδειξη του θέματος από τον Χανιώτη υπουργό έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς αφορά μια περιοχή όπου ο ίδιος πολιτεύεται και έχει έντονη τουριστική οικονομία. Ετσι, δείχνει ότι το υπουργείο κατανοεί το όποιο ενδιαφέρον, αλλά και ότι υπάρχουν τα απαραίτητα εχέγγυα για μια πρότυπη διαδικασία εκμετάλλευσης. Οπως τόνισε ο κ. Σταθάκης, είναι απολύτως θεμιτό να υπάρχουν διαφωνίες. «Υπάρχει μια διαφωνία με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως είναι η WWF και η Greenpeace, η οποία είναι απολύτως σεβαστή. Το ίδιο συμβαίνει και με τους δύο οικολόγους βουλευτές που ανήκουν στην ομάδα της συμπολίτευσης», είπε ο υπουργός, προσθέτοντας ότι οι παρατηρήσεις της τοπικής νομαρχιακής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ είναι θεμιτές και ο ίδιος, ως ιδρυτικό μέλος, τις αφουγκράζεται και τις λαμβάνει υπόψη. Μάλιστα ως παράδειγμα για το πώς η κυβέρνηση διαχειρίζεται τα θέματα της ενεργειακής πολιτικής ο κ. Σταθάκης ανέφερε την πολιτική για τις ΑΠΕ αλλά και

συμπλήρωσε παρουσία του προέδρου της Έλληνικής Διαχειριστικής Έταιρείας Υδρογονανθράκων, Ίωάννη Μπασιά, και των εκπροσώπων εταιρειών Isabelle Gastineau (Total), Tom Mcmahon (ExxonMobil) και Γιάννη Γρηγορίου (ΈΛ.ΠΈ.). Σε ό,τι αφορά τις έρευνες για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων στα δύο θαλάσσια «οικόπεδα» νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, ο υπουργός υπογράμμισε ότι «στην εθνική νομοθεσία έχουμε ενσωματώσει πλήρως την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία, που είναι η αυστηρότερη στον κό-

ΥΠΕΝ: Θα ισχύουν τα αυστηρότερα πρότυπα της διεθνούς πρακτικής για περιβάλλον και ασφάλεια

σμο» και πως οι όροι των συμβάσεων προβλέπουν «όλους τους σύγχρονους μηχανισμούς προληπτικής ασφάλειας». Πρόσθεσε ότι έχει συσταθεί μόνιμη επιτροπή παρακολούθησης του έργου, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι της περιφέρειας, των δήμων και των αρμόδιων επιστημονικών φορέων.

ΔΊΑΒΈΒΑΊΩΣΈΊΣ ΤΟΥ Γ. ΣΤΑΘΑΚΗ

Εφαρμογή αυστηρής περιβαλλοντικής νομοθεσίας την πολιτική στήριξης των ενεργειακών κοινοτήτων. «Ο ΣΥΡΙΖΑ, αδιαμφισβήτητα, παραμένει στις δυνάμεις της Οικολογίας. Εχουμε μια συγκεκριμένη στρατηγική για την προώθηση επενδύσεων, αλλά και για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, όπου η έμφαση δίνεται στη στήριξη των μικρών και μεσαίας κλίμακας μονάδων. Για τον σκοπό αυτό, δημιουργήσαμε το εργαλείο των ενεργειακών κοινοτήτων. Προχωρήσαμε, επίσης, στην υιοθέτηση και την εφαρμογή αυστηρής περιβαλλοντικής νομοθεσίας», επισήμανε. Στο πλαίσιο αυτό, ο υπουργός ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα το προεδρικό διάταγμα για τη Μονή Τοπλού, το οποίο εκδόθηκε από την παρούσα κυβέρνηση, ενσωματώνοντας όλες τις παρατηρήσεις που είχε κάνει το ΣτΕ στο παρελθόν. «Με τον τρόπο αυτό, διαμορφώθηκε συναίνεση και διασφαλίστηκε η σύμφωνη γνώμη όλης της τοπικής κοινωνίας», σημείωσε.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ από το υπ. Περιβάλλοντος και Ένέργειας τονίζεται ότι η έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων δεν είναι απαραίτητα ανταγωνιστική με τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες που υπάρχουν σε κάθε περιοχή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως αναφέρεται, αποτελεί η περιοχή του Πρίνου όπου εξορύξεις και τουρισμός πάνε μαζί. Προς αυτή την κατεύθυνση προωθείται ο χωροταξικός σχεδιασμός, ώστε να υπάρχει σαφής οργάνωση και οριοθέτηση των δραστηριοτήτων στον χώρο. Αδιαπραγμάτευτη πολιτική της κυβέρνησης, τονίζουν από το ΥΠΈΝ, είναι να ισχύουν τα αυστηρότερα πρότυπα της διεθνούς πρακτικής ως προς την υγεία και προστασία του ανθρώπινου δυναμικού, τη δημόσια ασφάλεια και τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος (ειδικά του θαλάσσιου περιβάλλοντος, της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και των παράκτιων περιοχών), αλλά και την αποφυγή τυχόν ζημίας σε βασικές οικονομικές δραστηριότητες του παράκτιου μετώπου, σε διαρκή διάλογο με την τοπική κοινωνία.

Δέσμη μέτρων ΤΟ ΥΠΕΝ αναφέρει ότι η πολιτεία θα διασφαλίσει την απαρέγκλιτη τήρηση της εθνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας που ψηφίστηκε το 2016: ■ Έχει ενσωματωθεί η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία, που είναι η αυστηρότερη διεθνώς. Έιδικά μετά τη μεγάλη καταστροφή στον Κόλπο του Μεξικού, η Έ.Έ. υιοθέτησε την οδηγία 2013/30/EU για την Υπεράκτια Ασφάλεια. ■ Έπιπλέον υποχρέωση είναι η άσκηση αυστηρού δημόσιου ελέγχου σε όλα τα στάδια έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων. ■ Αξιοποιούνται οι βέλτιστες πρακτικές κρατών με εμπειρία στον τομέα των υδρογονανθράκων, όπως η Κύπρος και η Νορβηγία. ■ Για τις δραστηριότητες στον θαλάσσιο χώρο προβλέπεται, από κάθε εταιρεία, η εκπόνηση Έπιχειρησιακού Σχεδίου Αντιμετώπισης Κινδύνου, το οποίο εντάσσεται στο «Σχέδιο Ξενοκράτης», της Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας. ■ Ο ανάδοχος έχει, επίσης, την υποχρέωση να δημιουργήσει ξεχωριστή Μονάδα Περιβάλλοντος σε κάθε εγκατάσταση, να την εντάξει στο οργανόγραμμα και να τη στελεχώσει. Η μονάδα αυτή είναι σε διαρκή επαφή και συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και διαθέτει ελεύθερα προς πρόσβαση σε κάθε ενδιαφερόμενο όλα τα δεδομένα που συγκεντρώνει. ■ Οι περιοχές Natura θα παραμείνουν άθικτες. Θεωρώντας ότι η ελληνική ιδιαιτερότητα (Natura το 28% της επικράτειας – υψηλότερο ποσοστό στην Έ.Έ.) δικαιολογεί ακόμα πιο αυστηρές ρυθμίσεις από εκείνες που προβλέπει το ευρωπαϊκό πλαίσιο, η ΣΜΠΈ που αφορά το θαλάσσιο μπλοκ 2 εξαιρεί ρητά τις περιοχές Natura και μάλιστα προβλέπει ζώνη ασφαλείας 1 χλμ. από αυτές. Αποτελεί συμφωνία-πρότυπο.

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΔΙΑΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ: ΒΗΜΑ ΒΗΜΑ Η ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

Κέρδη για τις τοπικές κοινωνίες Βελτιώσεις στη νομοθεσία - ΕΔΕΥ ΣΥΜΦΩΝΑ με πληροφορίες από το ΥΠΕΝ, προχωρά η αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου υδρογονανθράκων ώστε αφενός να διαμορφωθεί ένα ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον, αφετέρου να διασφαλιστεί το δημόσιο συμφέρον. Συστάθηκε, ήδη, σχετική ομάδα εργασίας. Ολοκληρώθηκε η θεσμική αναβάθμιση της ΕΔΕΥ Α.Ε. και ανέλαβε την παρακολούθηση όλων των σχετικών με τους υδρογονάνθρακες διαδικασιών: διαχείριση του αρχείου υδρογονανθράκων, προκηρύξεις διαγωνισμών, παρακολούθηση των φάσεων ερευνών και εκμετάλλευσης, αρμοδιότητα για την ασφάλεια στις υπεράκτιες εργασίες.

ονογράφηκαν σ τις 27 Σεπτεμβρίου στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας οι συμβάσεις παραχώρησης έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων για τα δυο θαλάσσια «οικόπεδα» νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και για το θαλάσσιο μπλοκ 10 στον Κυπαρισσιακό κόλπο, από τον υπουργό Ενέργειας και Περιβάλλοντος Γιώργο Σταθάκη, τον πρόεδρο της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Ιωάννη Μπασιά και εκπροσώπους των εταιρειών που έχουν επιλεχθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες από το ΥΠΕΝ, οι νέες συμβάσεις έχουν σημαντικά ανταποδοτικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες, ενώ έχουν καταγραφεί βελτιώσεις στο όλο πλαίσιο παραχωρήσεων. Πιο συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται από στελέχη του ΥΠΕΝ, η βασική διαφορά με το παρελθόν είναι ότι η διαδικασία προχωρά βήμα βήμα, με την απόκτηση νέων σεισμικών δεδομένων και την εκ νέου επεξεργασία παλαιότερων σε επιλεγμένες περιοχές. Παλαιότερα, όπως αναφέρεται, επικρατούσε η σπουδή για άμεσα αποτελέσματα, που οδήγησε στη μαζική προκήρυξη περιοχών, χωρίς τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Στη λογική αυτή τής «βήμα βήμα» προσέγγισης των προοπτικών αξιοποίησης των εξορύξεων, το ΥΠΕΝ αναμένεται να προχωρήσει σε σταδιακή επαναπροκήρυξη και άλλων θαλάσσιων και χερσαίων περιοχών. Συνολικά, οι 17 περιοχές για τις οποίες δεν είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον στην προηγούμενη διαγωνιστική διαδικασία θα επαναπροκηρυχθούν, με νέα διάσταση και δομή. Κεντρικός στόχος σε όλη αυτή τη διαδικασία είναι να διασφαλιστούν το δημόσιο συμφέρον αλλά και η ανταποδοτικότητα για τις τοπικές κοινωνίες.

Ανταποδοτικά οφέλη στην κοινωνία Οπως αναφέρουν κορυφαία στελέχη του υπουργείου Ενέργειας και

Καβάλα

Περιβάλλοντος, το θεσμικό πλαίσιο προβλέπει σημαντικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες και το Δημόσιο, τόσο στη φάση της έρευνας όσο και σε πιθανή μελλοντική φάση εκμετάλλευσης κοιτασμάτων: ■ Οι ανάδοχοι υποχρεούνται στην καταβολή τιμήματος ήδη από την υπογραφή της σύμβασης (signature bonus) ■ Στη συνέχεια, κατά τις τρεις φάσεις της έρευνας (διαρκεί 7-8 χρόνια) καταβάλλεται στρεμματική αποζημίωση (surface fees) ■ Παράλληλα, υποχρεούνται να συμβάλλουν στην εκπαίδευση και τεχνική υποστήριξη του προσωπικού του Δημοσίου / ΕΔΕΥ ■ Προφανώς οι ανάδοχοι επιβαρύνονται με τις δαπάνες και φέρουν τον κίνδυνο των εργασιών σε όλη τη διάρκεια της σύμβασης ■ Ανοίγουν δυνατότητες ενίσχυσης των τοπικών θέσεων απασχόλησης, λόγω των άμεσων ή έμμεσων θέσεων εργασίας που θα προκύψουν ■ Στο στάδιο της παραγωγής τα κέρδη του αναδόχου θα επιβαρύνονται με φόρο 20% υπέρ του Δημοσίου και 5% υπέρ των Περιφερειών ■ Το Δημόσιο θα λαμβάνει μπόνους παραγωγής και σταθερά μισθώματα (royalties) επί του τζίρου

της εκμετάλλευσης ■ Θα εξασφαλιστεί η λειτουργία του Ταμείου Γενεών, στο οποίο θα κατευθύνονται τα έσοδα από την αξιοποίηση Σημειώνεται ότι κατά τη μονογραφή των συμβάσεων παραχώρησης για την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε δύο θαλάσσια «οικόπεδα» νότια και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και σε ένα στον Κυπαρισσιακό κόλπο, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης τόνισε ότι «ουσιαστικά, κλείνει ένας μεγάλος κύκλος συμφωνιών όλων των πεδίων υδρογονανθράκων για τα οποία είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον σε προηγούμενους διαγωνισμούς και στον διαγωνισμό που κάναμε πέρυσι. Συνεπώς, ανοίγει ένα τεράστιο πεδίο για την έρευνα και τελικά την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Ελλάδα, που τοποθετεί τη χώρα στον χάρτη των χωρών που φιλοδοξούν να παράγουν τα επόμενα χρόνια». Αξίζει να σημειωθεί ότι παράλληλα προχωρά και το νέο πλαίσιο του χωρικού σχεδιασμού της χώρας που δίνει επιπλέον ασφαλιστικές δικλίδες στις τοπικές κοινωνίες. «Σε μια χώρα που επί έναν αιώνα δεν έχει καταφέρει να δημιουργήσει Κτηματολόγιο και το μεγαλύτερο μέρος της δόμησης, επί δεκαετίες, γίνεται εκτός κάθε σχε-

διασμού, η ανάπτυξη συστήματος χωρικού σχεδιασμού έχει πολλά να προσφέρει. Πέραν της προστασίας του περιβάλλοντος, ουσιαστική θα είναι και η συμβολή στην ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου, καθώς πλέον θα είναι σαφές ποιος μπορεί να χτίσει, τι και πού. Σε αυτή την κατεύθυνση αναμένονται το προσεχές διάστημα σημαντικές παρεμβάσεις», αναφέρεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος, που έχει ήδη προχωρήσει τελευταία σε εγκρίσεις στο το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, αλλά και της Θεσσαλίας. Η διαδικασία αναθεώρησης των ΠΧΠ θα ολοκληρωθεί το αμέσως επόμενο διάστημα για ακόμα εννέα περιφέρειες της χώρας (εκτός Αθήνας-Αττικής και Ν. Αιγαίου), με δεδομένο ότι το ΠΧΠ της Κρήτης έχει ήδη θεσμοθετηθεί. Ειδικά στην Αν. Μακεδονία-Θράκη υπάρχουν προβλέψεις για τις ενεργειακές υποδομές, με μέγιστη μέριμνα, όπως αναφέρεται, για την ασφάλεια και το περιβάλλον. Ο χωρικός σχεδιασμός αποτελεί βασικό εργαλείο έκφρασης και υλοποίησης του αναπτυξιακού σχεδιασμού της κυβέρνησης, στον δρόμο προς την επανεκκίνηση της οικονομίας και της εργασίας.

Η περίπτωση της Αν. Μακεδονίας-Θράκης και το Χωροταξικό

Σημαντικά τα οφέλη για το Δημόσιο από τις 17 νέες συμβάσεις για τους υδρογονάνθρακες

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, με το Χωροταξικό που εγκρίθηκε, προχωρά η αξιοποίηση ενεργειακών πόρων και δυναμικού, με στροφή, όπως αναφέρεται από το ΥΠΕΝ, σε ολοκληρωμένες παρεμβάσεις που θα μεγιστοποιούν τα οφέλη των ενεργειακών πηγών, υποδομών και δικτύων. Ως προς τα δίκτυα και τις υποδομές φυσικού αερίου, προωθείται η ανάπτυξη συνεργειών και η υλοποίηση των επενδύσεων που αφορούν τόσο την κατασκευή των μεγάλων αγωγών, σε επίπεδο διακρατικών συμφωνιών, όσο και τη δημιουργία τερματικών σταθ-

μών εκφόρτωσης, αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου (TAP, IGB, FSRU Αλεξανδρούπολη). «Η χωροθέτησή τους σταθμίζεται με αυστηρά κριτήρια ως προς τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Καθώς η Περιφέρεια βρίσκεται στο σταυροδρόμι δύο ηπείρων αναδεικνύεται σε σημαντικό διαμετακομιστικό ενεργειακό κόμβο και εξελίσσεται σταδιακά σε ενεργειακό κέντρο της χώρας και της ευρύτερης περιοχής με ποικιλία διαθέσιμων ενεργειακών πόρων. Οι διαφοροποιημένοι ενεργειακοί πόροι, εί-

τε συμβατικοί είτε από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), καθώς και η αξιόλογη ενεργειακή υποδομή της Περιφέρειας, παρέχουν δυνατότητες για την ενίσχυση της θέσης της στον εθνικό χώρο. Σε αυτή την κατεύθυνση, αυξάνει την ενεργειακή της κάλυψη σε ΑΠΕ και προωθείται η ανάπτυξη της έρευνας ώστε να κεφαλαιοποιηθεί η εμπειρία για την παραγωγή τεχνογνωσίας ΑΠΕ. Αξιοποιούνται ιδιαίτερα η γεωθερμία και η βιομάζα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος παράλληλα με την κάλυψη αναγκών θέρμανσης», τονίζεται από το αρμόδιο υπουργείο.

Aφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΟΙ ΝΈΈΣ ΠΑΡΑΧΩΡΉΣΈΙΣ

Ενεργειακό σταυροδρόμι η χώρα

ημαντική εκτιμάται ότι είναι η αναβάθμιση της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας λόγω των προωθούμενων παραχωρήσεων για εκμετάλλευση υδρογονανθράκων. Πλέον η χώρα αποκτά, πέρα από τη γεωγραφική της θέση, κι άλλη μια παράμετρο που επηρεάζει τη διεθνή της παρουσία. Το ότι μάλιστα εταιρείες-κολοσσοί, οι οποίες συνδέονται με χώρες που παίζουν σημαίνοντα ρόλο στη διεθνή σκηνή, έχουν ενδιαφερθεί για την εκμετάλλευση των ενεργειακών πεδίων της χώρας δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητο. «Έίναι δεδομένο ότι η περιοχή της ΝΑ Μεσογείου αποκτά στρατηγικό χαρακτήρα στην παραγωγή υδρογονανθράκων για την Έυρώπη. Έχουμε πλέον αποτυπωμένη τη δυναμική όλης αυτής της περιοχής, στην Κύπρο, στο Ισραήλ στην Αίγυπτο και τώρα πια και στην Έλλάδα. Συνεπώς ισχυροποιείται η θέση της Έλλάδας στο γεωπολιτικό πεδίο, που είναι πολύ σημαντικό καθώς η χώρα θα αποτελέσει πηγή προμήθειας υδρογονανθράκων για την Έυρώπη τις επόμενες δεκαετίες» είχε τονίσει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ένέργειας, Γιώργος Σταθάκης. Κατά την τελετή μονογραφής ο υπουργός είχε σταθεί στον σεβασμό των τοπικών κοινωνιών. «Ολα τα στάδια έρευνας γίνονται με διάφανο τρόπο σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες σε κοινές επιτροπές παρακολούθησης. Υπάρχουν θεσμοθετημένες οι αυστηρότερες προδιαγραφές ασφάλειας καθώς και οι μηχανισμοί με τους οποίους αντιμετωπίζονται οποιαδήποτε προβλήματα, όλα έχουν ενσωματωθεί και στις συμβάσεις που κινούνται στο πλαίσιο του νόμου». Στο φόντο αυτό η ολοκληρώθηκε η διαδι-

κασία, που ξεκίνησε πριν από 18 μήνες, όταν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον από τις εταιρείες. Ακολούθησε ο διεθνής διαγωνισμός, κατοχυρώθηκε στις συγκεκριμένες εταιρείες και στη συνέχεια ολοκληρώθηκαν οι διαπραγματεύσεις για το τελικό κείμενο της συμφωνίας. Ταυτόχρονα μονογράφεται και η συμφωνία για τον Κυπαρισσιακό. «Ουσιαστικά κλείνει ένας μεγάλος κύκλος συμφωνιών όλων των πεδίων υδρογονανθράκων για τα οποία είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον σε προηγούμενους διαγωνισμούς και στον διαγωνισμό που κά-

ναμε πέρσι. Συνεπώς ανοίγει ένα τεράστιο πεδίο για την έρευνα και τελικά την εξόρυξη υδρογονανθράκων στην Έλλάδα, που τοποθετεί τη χώρα στον χάρτη των χωρών που φιλοδοξούν να παράγουν τα επόμενα χρόνια» είχε αναφέρει ο κ. Σταθάκης κατά την τελετή μονογραφής. Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες αναμένεται η συμφωνία και για το υπεράκτιο μπλοκ του Ιονίου, σημείωσε ο υπουργός, και στη συνέχεια προχωρά η σταδιακή επαναπροκήρυξη κι άλλων θαλάσσιων και χερσαίων

περιοχών: «Στους διαγωνισμούς που είχαν γίνει το 2014 είχε εκδηλωθεί ενδιαφέρον για ένα μέρος των οικοπέδων, τα περισσότερα έμεινα αδιάθετα», επισήμανε. «Αυτά τα οικόπεδα επανεξετάζονται τώρα προκείμενου να γίνουν διαφορετικού τύπου προκηρύξεις (πιθανή ενοποίηση κάποιων οικοπέδων, νεότερα τεχνικά στοιχεία), προκειμένου να έχουμε πιο σαφή εικόνα, ούτως ώστε όταν και εφόσον προκηρυχτούν να υπάρχει αντίστοιχο ενδιαφέρον και να είναι βιώσιμα τα πεδία αυτά».

Ποιοι και πού ενδιαφέρονται να επενδύσουν ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ, σύμφωνα με τις πληροφορίες από το ΥΠΈΝ, η εικόνα των παραχωρήσεων είναι η εξής:

Κρήτη & Μπλοκ 10

Η περιοχή της ΝΑ Μεσογείου αποκτά στρατηγικό χαρακτήρα στην παραγωγή υδρογονανθράκων για την Ευρώπη. Συνεπώς ισχυροποιείται και η θέση της Ελλάδας στο γεωπολιτικό πεδίο

Το κοινοπρακτικό σχήμα για την Κρήτη περιλαμβάνει τις εταιρείες Total (40%, διαχειριστής), ExxonMobil (40%) και ΈΛΠΈ (20%), ενώ για το μπλοκ 10 μοναδικός επιλεγείς αιτών είναι τα ΈΛΠΈ (100%). Για τις δύο θαλάσσιες περιοχές της Κρήτης προηγήθηκε, στις αρχές Ιουλίου, η απόφαση του υπουργού για τον ορισμό της εν λόγω κοινοπραξίας ως επιλεγείσης αιτούσης (μετά την ολοκλήρωση του σχετικού διεθνούς διαγωνισμού που προκηρύχθηκε στα τέλη του περασμένου Δεκεμβρίου), καθώς και η οριστικοποίηση της σύμβασης παραχώρησης έπειτα από τις διαπραγματεύσεις της κοινοπραξίας με την ΈΔΈΥ και το ΥΠΈΝ. Οι συμφωνίες, μαζί με τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Έπιπτώσεων (ΣΜΠΈ), θα προωθηθούν στο Έλεγκτικό Συνέδριο για τον προσυμβατικό έλεγχο. Θα ακολουθήσει

η οριστική υπογραφή των συμβάσεων, οι οποίες αμέσως μετά θα κατατεθούν για κύρωση στη Βουλή. Την ίδια διαδρομή θα ακολουθήσει και η σύμβαση παραχώρησης για το θαλάσσιο μπλοκ 10, καθώς οριστικοποιήθηκε η σύμβαση παραχώρησης έπειτα από τις διαπραγματεύσεις των ΈΛΠΈ και το ΥΠΈΝ.

Ιόνιο Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες αναμένεται να ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία με την Κρήτη και για το υπεράκτιο μπλοκ του Ιονίου, έπειτα από την απόφαση του ΥΠΈΝ, Γ. Σταθάκη, στα τέλη Αυγούστου για τον ορισμό της κοινοπραξίας, των εταιρειών (Repsol 50%, διαχειριστής) και ΈΛΠΈ (50%), ως επιλεγείσης αιτούσης. Το επόμενο βήμα είναι να οριστικοποιηθεί η σύμβαση παραχώρησης ύστερα από τις διαπραγματεύσεις της κοινοπραξίας με την ΈΔΈΥ και το ΥΠΈΝ, ώστε να μονογραφεί από τους εμπλεκομένους και να πάρει τον ίδιο δρόμο που καταλήγει στην κύρωση από τη Βουλή.

Υπενθυμίζεται ότι ο διεθνής διαγωνισμός για τη συγκεκριμένη περιοχή έγινε παράλληλα με αυτόν της Κρήτης. Στο πεδίο ανάπτυξης του τομέα των υδρογονανθράκων υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον ενεργειακών ομίλων παγκόσμιου βεληνεκούς, που έχουν προσελκύσει οι διεθνείς διαγωνισμοί για την παραχώρηση δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης σε χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές. Το ΥΠΈΝ έχει συγκεκριμένη στρατηγική για να αξιοποιηθούν όλες οι υπάρχουσες δυνατότητες στον τομέα. Με μεθοδικότητα, σοβαρότητα, νηφαλιότητα, διαφάνεια και ιδιαίτερη μέριμνα για την αυστηρή προστασία του περιβάλλοντος. Δύο βασικές εξελίξεις δίνουν το στίγμα: ■ η σημαντική βελτίωση της τεχνολογίας εντοπισμού και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, με όρους πλήρους ασφάλειας για το περιβάλλον και τους εργαζομένους, ■ ο εντοπισμός μεγάλων κοιτασμάτων στα νότια της χώρας (κοίτασμα

Ζορ στην Αίγυπτο) και στα δυτικά (στην ιταλική ΑΟΖ). Συμβάσεις που έκλεισαν με κύρωση από τη Βουλή Συμβάσεις δικαιωμάτων παραχώρησης έχουν κλείσει, με κύρωση από τη Βουλή, σε μια σειρά περιοχές της Δυτικής Έλλάδας: ■ Πατραϊκός Κόλπος (ΈΛΠΈ 50% διαχειριστής, Edison 50%). ■ Δυτικά της Κέρκυρας (Total 50% διαχειριστής, ΈΛΠΈ 25% και Edison 25%), θαλάσσιο μπλοκ 2. ■ Αρτα - Πρέβεζα (ΈΛΠΈ 100%) και βορειοδυτική Πελοπόννησος (ΈΛΠΈ 100%), χερσαίες περιοχές. ■ Αιτωλοακαρνανία και Ιωάννινα (Repsol 60% διαχειριστής, Energean 40%), χερσαίες περιοχές. Έπίσης: ■ Κατάκολο, υπεράκτιο μπλοκ στη δυτική Πελοπόννησο (Energean 100%), έχει ολοκληρωθεί η οριοθέτησή του και το επόμενο διάστημα αναμένεται η έναρξη της εκμετάλλευσής του. ■ Πρίνος-Καβάλα, η μόνη εκμετάλλευση που υπάρχει επί δεκαετίες (Energean 100%).

Ενέργεια

20-21 Οκτωβρίου 2018

τρατηγικό πλάνο μεγάλων έργων που φιλοδοξούν να συμβάλουν στον αποτε λεσματικότερο ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας υλοποιεί ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ). Σε διάστημα 16 μηνών -με αφετηρία την αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος τον Ιούνιο του 2017-, ο υπό δημόσιο έλεγχο ΑΔΜΗΕ με στρατηγικό εταίρο μειοψηφίας τη State Grid Corporation of China ξεμπλόκαρε επενδύσεις της τάξης των 550 εκατ. ευρώ που αφορούν κυρίως τη Διασύνδεση των Κυκλάδων και της Κρήτης με το Ηπειρωτικό Σύστημα. Η περίοδος που διανύουμε είναι κρίσιμη για τον ΑΔΜΗΕ, καθώς σε φάση υλοποίησης εισήλθε το έργο-ορόσημο της νέας εποχής του Διαχειριστή. Αυτό που αντικατοπτρίζει τον μετασχηματισμό του από εταιρεία που διαχειριζόταν ένα χερσαίο κατά βάση δίκτυο Γραμμών Μεταφοράς, σε εταιρεία με τις νησιωτικές διασυνδέσεις στο επίκεντρο της δραστηριότητάς της και με διευρυμένη περιουσιακή βάση: Ο λόγος για την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το Ηπειρωτικό Σύστημα, που αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και μελετών από τη δεκαετία του 1970 και τώρα επιτέλους... αποκτά ρεύμα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο επενδυτικό project που «τρέχει» αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, συνολικού ύψους άνω του 1,3 δισ. ευρώ (Φάση Ι και Φάση ΙΙ). Η ολοκλήρωσή του θα οδηγήσει στην κάλυψη με αξιόπιστο τρόπο της ζήτησης ρεύματος στην Κρήτη για το ορατό μέλλον χωρίς να απαιτείται η μόνιμη λειτουργία των ακριβών και ρυπογόνων θερμικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Αυτό θα οδηγήσει σε δραστική μείωση των χρεώσεων Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) -της τάξης των 300-400 εκατ. ευρώ ετησίως- για όλα τα νοικοκυριά και θα επιτρέψει την περαιτέρω αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού δυναμικού της Κρήτης, συμβάλλοντας στην περιβαλλοντική και οικονομική αναβάθμιση το νησιού. Η διασύνδεση της Κρήτης υποστασιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο τα οφέλη που προκύπτουν από τις νησιωτικές διασυνδέσεις. Εργο πνοής η διασύνδεση της Κρήτης Εντός του Νοεμβρίου θα υπογραφούν οι συμβάσεις για την πρώτη φάση, τη «μικρή» διασύνδεση Κρήτης- Πελοποννήσου, με αγωγό εναλλασσόμενου ρεύματος τάσης 150 kV και μεταφορικής ικανότητας 2Χ200 ΜVA, μετά τη διενέργεια διεθνούς ανοιχτού διαγωνισμού (με βάση τις ρυθμίσεις του νέου νόμου 4412/2016) και την ολοκλήρωση της σχετικής προμήθειας σε χρόνο-ρεκόρ. Ενα έργο προϋπολογισμού της τάξης των 330

ΑΔΜΗΕ: Στρατηγική και υποδoμές για τις δραστικές μειώσεις των ΥΚΩ Ηλεκτρικής Ενέργειας, ύψους 1 δισ. ευρώ. Οπως ανακοίνωσε προ ημερών από το Ηράκλειο ο υπουργός Ενέργειας Γ. Σταθάκης, το έργο ανατέθηκε στην εταιρεία ειδικού σκοπού «Αριάδνη Interconnection», στην οποία ο ΑΔΜΗΕ θα έχει πλειοψηφικό ποσοστό τουλάχιστον 51%. Η διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, η οποία ήταν επί σειρά ετών σε αβέβαιη κατάσταση, προχωρά με τον Διαχειριστή να διατηρεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα έργο μείζονος σημασίας για την εθνική οικονομία.

Μετά από πολλές σελίδες που είχαν γραφτεί και πολλά χρόνια που είχαν περάσει ένα από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής με στρατηγικό προσανατολισμό γίνεται πράξη από τον ΑΔΜΗΕ. Αυτό της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα, που συμπληρώνει το έργο που ήδη τρέχει και αφορά την αντίστοιχη σύνδεση των νησιών. Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, η διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου θα συμβάλει στη δραστική μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας στην Κρήτη, στη βελτίωση του οικολογικού της αποτυπώματος και στην εξοικονόμηση 215 εκατ. ευρώ ετησίως, κυρίως από τον περιορισμό των χρεώσεων ΥΚΩ

Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης

εκατ. ευρώ που θα ολοκληρωθεί στα μέσα του 2020, περιορίζοντας σημαντικά την –απόλυτη στην παρούσα φάση- εξάρτηση της ηλεκτροδότησης της Κρήτης από τις συμβατικές μονάδες, οι οποίες στο τέλος του 2019 θα υπαχθούν στις αυστηρές ρυθμίσεις της Ε.Ε. για τις εκπομπές ρύπων. Στην «καρδιά» του project βρίσκεται το υποβρύχιο καλώδιο μήκους 132 χλμ. που θα ξεκινήσει από τη Νότια Πελοπόννησο και θα προσαιγιαλωθεί στον Κόλπο του Κισσάμου, για να ακολουθήσει στη συνέχεια υπόγεια διαδρομή μήκους 32 χλμ. έως τον Υποσταθμό των Χανίων. Η λεγόμενη «μικρή» διασύνδεση

όταν περατωθεί, θα καταρρίψει το ρεκόρ της μεγαλύτερης σε μήκος καλωδιακής διασύνδεσης εναλασσόμενου ρεύματος στον κόσμο, δηλαδή... μόνο μικρή δεν είναι. Φαίνεται ωστόσο μικρή σε σύγκριση με τη «μεγάλη» διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική με συνεχές ρεύμα τάσης έως 500 kV και ισχύος 1000 ΜW. Το υποθαλάσσιο καλώδιο θα έχει ως αφετηρία την Αττική και μετά από 330 χλμ. θα καταλήξει στο Δήμο Ηρακλείου στην Κρήτη, για να συνδεθεί μετά από σύντομη διαδρομή με το υφιστάμενο ηλεκτρικό δίκτυο της Κρήτης. Πρόκειται για το μεγαλύτερο project στην ιστορία του Συστήματος Μεταφοράς

Το πλάνο των έργων Με όπλο την εμπειρία που αποκτήθηκε κατά τον τελευταίο χρόνο και στηριζόμενος στην τεχνογνωσία του ανθρώπινου δυναμικού του, ο ΑΔΜΗΕ είναι έτοιμος να ολοκληρώσει το έργο έως το τέλος του 2022. Εχοντας πλήρη συναίσθηση της σημασίας της τάχιστης υλοποίησης της «μεγάλης» διασύνδεσης για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, ο Διαχειριστής σχεδιάζει ήδη τους διαγωνισμούς (που προγραμματίζεται να βγουν «στον αέρα» στις αρχές του 2019) με στόχο την τήρηση των απαιτητικών χρονοδιαγραμμάτων. Εχει δε καταθέσει από τον περασμένο Μάιο τις βασικές τεχνικές προδιαγραφές στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και έχει καταγράψει σημαντική πρόοδο σε σειρά εργασιών: Ενδεικτικά σημειώνεται ότι η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων κατατίθεται άμεσα προς έγκριση στο ΥΠΕΝ, σε τελικό στάδιο βρίσκεται η αναλυτική έρευνα βυθού, η μελέτη Κόστους-Οφέλους και οι μελέτες για τη λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος της Κρήτης μετά την ολοκλήρωση και των δύο διασυνδέσεων (με Πελοπόννησο και Αττική), ενώ έχουν τελειώσει οι μελέτες χάραξης των οδεύσεων των Γραμμών Μεταφοράς και οι προμελέτες χωροθέτησης. Οι δύο φάσεις της διασύνδεσης της Κρήτης αποτελούν σταθμό στην ιστορία του Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας καθώς η τεχνολογική υποδομή που απαιτούν, ο προϋπολογισμός τους και κυρίως τα οφέλη για τους καταναλωτές και την ελληνική κοινωνία θέτουν νέα πρότυπα για τα δίκτυα στην Ελλάδα και παγιώνουν την ηγετική θέση του ΑΔΜΗΕ στον κλάδο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

η σημαντική συμβολή των εξορύξεων των υδρογονανθράκων του Πρίνου σ την τοπική οικονομία αναδεικνύουν φορείς της Καβάλας τα τελευταία χρόνια. Αλλωστε η ιστορία της πλατφόρμας του Πρίνου πάει πίσω σε προηγούμενες δεκαετίες και ήδη υπάρχει μια σχετική πλούσια εμπειρία, που για πολλούς λειτουργεί ως πιλότος για το επικείμενο πρόγραμμα αξιοποίησης υδρογονανθράκων που προωθεί η ελληνική πολιτεία. Σημειώνεται ότι στον Πρίνο δραστηριοποιείται η ΚΑΒΑΛΑ OIL A.E. (θυγατρική της Energean Oil & Gas), που είναι η συνέχεια της Εταιρείας Πετρελαίων Βορείου Αιγαίου EΠΕ (ΕΠΒΑ), η οποία ξεκίνησε τις δραστηριότητες έρευνας και παραγωγής πετρελαίου στον Κόλπο της Καβάλας στο τέλος της δεκαετίας του ’60. Πιο συγκεκριμένα, στις 23 Δεκεμβρίου 1969 έγινε η υπογραφή της «Σύμβασης για την Ερευνα και Ανάπτυξη Υδρογονανθράκων Υγρής και Αέριας Μορφής στο Θρακικό Πέλαγος» μεταξύ του Βασιλείου της Ελ λάδος και της Oceanic Exploration Company. Εκτοτε έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι και πλέον η Energean έχει πλάνο για πέντε παραγωγικών γεωτρήσεων στη διάρκεια του 2018 για τον Κάθε φορά Πρίνο, με επίκεντρο την που στην Καβάλα έναρξη παραγωγής και από το κοίτασμα Εψιυπάρχει η είδηση για λον. Μάλιστα η εκτίνέα έρευνα τυγχάνει μηση της διοίκησης θετικής υποδοχής μια είναι ότι η φε τιν ή παραγωγή είναι ότι ενδεχόμενη ανακάλυψη θα κυμανθεί μεταξύ θα σημάνει νέες 4.000 και 4.500 βαθέσεις εργασίας ρελιών ημερησίως. Τα οφέλη Σημειώνεται ότι η εταιρεία ανέλαβε το 2007 την εκμε τάλλευση του Πρίνου. Τότε τα πιστοποιημένα αποθέματα πετρελαίου ήταν μόλις 2 εκατ. βαρέλια και το κοίτασμα θεωρούνταν ουσιαστικά νεκρό. Ωστόσο οι επενδύσεις ύψους 350 εκατ. δολαρίων, που οδήγησαν στη δημιουργία περίπου 200 νέων θέσεων εργασίας (συνολικά η εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 460 εργαζόμενους) έφεραν νέα πνοή στην εκμετάλλευση που σε συνδυασμό με τη διεθνή συγκυρία των τιμών του πετρελαίου οδήγησαν σε αναπτυξιακή πορεία την εταιρεία. Οπως δε έχει τονίσει επανειλημμένα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Energean, Μαθιός Ρήγας, ο προγραμματισμός για το 2018 προβλέπει εφόσον επιβεβαιωθούν τα θετικά σενάρια ημερήσια παραγωγή της τάξης των 10 χιλιάδων βαρελιών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της εταιρείας μάλιστα η αύξηση της παραγωγής οδηγήσει σε τόνωση

των δημοσίων εσόδων. Μάλιστα φέτος, για πρώτη φορά μετά το 2001, η παραγωγή του Πρίνου καθώς υπερβαίνει σε μία χρονιά το 1 εκατ. βαρέλια, θα είναι η πρώτη ιστορικά που το ελληνικό Δημόσιο θα λάβει δικαιώματα (royalties) με βάση την τροποποίηση της σύμβασης του 2013 και την ανανέωση των αδειών. Σημειώνεται ότι όταν η μέση ημερήσια παραγωγή υπερβαίνει τις 2.500 βαρέλια (συγκεκριμένα, κοντά στις 3.500 βαρέλια) τότε προβλέπονται δικαιώματα 3% τα οποία όσο ανεβαίνει η παραγωγή αυξάνονται κλιμακωτά. Τα δικαιώματα που θα καταβληθούν στο ελληνικό Δημόσιο εκτιμάται ότι θα είναι της τάξης των 400.000 ευρώ και προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν ως πόροι της ΕΔΕΥ (σ τελέχωση, στέγαση, εξοπλισμός κ.λπ.), της ανεξάρτητης αρχής που διαχειρίζεται τους ελληνικούς υδρογονάνθρακες.

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ

Ο Πρίνος αγκαλιά με τον τουρισμό

Τα κέρδη για την τοπική κοινωνία ΟΙ ΕΞΟΡΎΞΕΙΣ, πέρα από το όφελος στο κρατικό ταμείο, τονώνουν και την τοπική οικονομία, που παράλληλα ποντάρει πολλά και στον τουρισμό. Μάλιστα σε δημόσιες τοποθετήσεις της η Δήμητρα Τσανάκα, δήμαρχος Καβάλας, έχει αναφέρει ότι υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στις διάφορες δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην Καβάλα. Πιο συγκεκριμένα, μιλώντας στο κανάλι IONIΑΝ η δήμαρχος, πριν από λίγους μήνες, με αφορμή την ημερίδα με τίτλο «Αναπτυξιακές Προοπτικές για το Νότιο Ιόνιο», τόνιζε: «Η εγκατάσταση αντλήσεως πετρελαίου στον Πρίνο υπάρχει από τη δεκαετία του ’70. Είναι για μας πάρα πολύ σημαντική. Προσθέτει 430 θέσεις εργασίας στην πόλη, σας διαβεβαιώνω, θέσεις περιζήτητες» τόνισε και συμπλήρωσε υπογραμμίζοντας τον απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον που έχει η εταιρεία. «Εργάζονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι χωρίς ποτέ να γίνει ατύχημα ή δυστύχημα, χωρίς ποτέ να γίνει διαρροή πετρελαίου στη θάλασσα, που είναι για μας, μην ξεχνάτε, είναι πολύ σημαντικό, γιατί είμαστε τουριστική πόλη και εμείς και η Θάσος. Η Θάσος έφτασε φέτος στα 1 εκ. τουρίστες κι εμείς 300.000. Για μας η καθαρότητα του θαλασσινού νερού και των ακτών μας είναι πάρα πολύ σημαντική. Η Καβάλα είναι από τα σημαντικότερα αλιευτικά κέντρα. Ποτέ δεν είχαμε πρόβλημα με την εξέδρα. Μάλιστα οι ερασιτέχνες αλιείς μας λένε ότι τα καλά ψάρια, τα σκαθάρια, οι σαργοί, βρίσκονται κοντά στην εξέδρα. Ποτέ κανένα πρόβλημα δεν υπήρξε» σημείωσε η κ. Τσανάκα. Μάλιστα έστειλε κι ένα μήνυμα στους κατοίκους του Ιονίου εν όψει της έναρξης ερευνών εκεί για υδρογονάνθρακες: «Μη φοβάστε Συνέλληνες του Ιονίου» είπε τότε, σημειώνοντας ότι οι εξορύξεις φέρνουν μόνο θέσεις εργασίας. «Δεν υπάρχει οπτική ρύπανση και επίσης ποτέ ουσιαστική ρύπανση. Επίσης ποτέ

δεν έγινε ατύχημα στην κατεύθυνση» τόνισε και ανέφερε ότι κάθε φορά που στην Καβάλα υπάρχει η είδηση για νέα έρευνα τυγχάνει θετικής υποδοχής μια ενδεχόμενη ανακάλυψη θα σημάνει νέες θέσεις εργασίας. «Από την αγορά της Καβάλας η εταιρεία ψωνίζει από τρόφιμα μέχρι ανταλλακτικά. Επομένως επωφελείται» ανέφερε. «Εμείς έχουμε αγωνία τι έγινε, βρήκατε πετρέλαιο, για μας είναι κι άλλες θέσεις εργασίας χωρίς κανένα κίνδυνο» είπε. Επιπλέον η κ. Τσανάκα είχε υποσημειώσει ότι υπάρχει πάρα πολύ καλή συνεργασία με την εταιρεία. «Είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της, έχει δώσει πολλά. Είναι πάντα χορηγός στον κοινωνικό τομέα. Ο,τι και αν ζητήσει η κοινωνία ανταποκρίνεται και τα προσφέρει». Σημειώνεται ότι ο τουρισμός στην Καβάλα, ειδικά ο οδικός, είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος, με αιχμή τις παραλίες του νομού αλλά και τη Θάσο. Βέβαια, δεν μπορεί να συγκριθεί με του Ιονίου ή της Κρήτης, όπου τα νέα ενεργειακά πεδία της χώρας, αλλά λειτουργεί ως βασικός μοχλός τοπικής ανάπτυξης. Μάλιστα, λόγω και της επένδυσης της Fraport στο αεροδρόμιο, εκτιμάται ότι το επόμενο διάστημα θα υπάρξει έντονα αυξητική πορεία. Με βάση μάλιστα τα στατιστικά στοιχεία του Συνδέσμου Ξενοδόχων Καβάλας για το 1ο εξάμηνο του 2018, αυξήθηκαν κατά 5% οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία της Καβάλας το πρώτο εξάμηνο του 2018. Επίσης, μόνο τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο στη Θάσο φέτος οι επιβάτες υπολογίζονται περίπου σε 350.000. Αυξημένη, δε, κατά 9,3% ήταν η επιβατική κίνηση στο αεροδρόμιο της Καβάλας «Μέγας Αλέξανδρος» στη διάρκεια του Αυγούστου, σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι με τις αφίξεις να φτάνουν τις 60.000 όταν αντίστοιχα πέρυσι τον Αύγουστο διαμορφώθηκαν στις 55.000.

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, ΜΟΧΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

Ο ορυκτός πλούτος ανοίγει δρόμους

ημαντικά οφέλη από πιθανή εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων μπορεί να διασφαλιστούν σε περιοχές με περιορισμένες αναπτυξιακές ευκαιρίες, εξέλιξη ιδιαίτερα θετική ειδικότερα για τη Δυτική Ελλάδα, που βρίσκεται στις κορυφαίες θέσεις της αρνητικής λίστας με τις πιο φτωχές περιφέρειες όχι μόνο της χώρας μας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το πλαίσιο των Συμβάσεων Μίσθωσης που υπεγράφησαν μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ για τις περιοχές «Αρτα –Πρέβεζα» και «ΒΔ Πελοπόννησος», οι οποίες είναι σε ισχύ από τις 16/3/2018, προβλέπει ένα αρχικό στάδιο ερευνών διάρκειας 7 ετών και στη συνέχεια, σε περίπτωση εντοπισμού οικονομικά εκμεταλλεύσιμων ποσοτήτων πετρελαίου, προβλέπει στάδιο ανάπτυξης και παραγωγής των κοιτασμάτων για 25 χρόνια. Ηδη, από τον περασμένο Μάρτιο η Βουλή κύρωσε τη σύμβαση μίσθωσης για την παραχώρηση του δικαιώματος έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στα δύο αυτά χερσαία «οικόπεδα», εξέλιξη που δίνει στην εταιρεία Ελληνικά Πετρέλαια το δικαίωμα να εντοπίσει και να εκμεταλλευτεί τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων που κατά πάσα πιθανότητα φιλοξενούνται στο υπέδαφος των εν λόγω περιοχών. Στις επιλεγμένες χερσαίες εκτάσεις εκτιμάται ότι θα εντοπιστεί τουλάχιστον ένα κοίτασμα και δεν αποκλείεται να είναι μεγέθους ικανού να αλλάξει την οικονομική μοίρα των εν λόγω περιοχών.

Υπεραξίες σε εθνικό και τοπικό επίπεδο

Τα οφέλη από αυτή τη δραστηριότητα τόσο για την τοπική αλλά και για την εθνική οικονομία θα είναι πολλά, αναφέρουν στελέχη της αγοράς και παραπέμπουν στα παρα δείγματα της Μεγάλης Βρετανίας, της Νορβηγίας, της Δανίας και της Ολλανδίας

Τα πιθανά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορούν να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης για την Δυτική Ελλάδα, τόσο σε Περιφερειακό όσο και σε Εθνικό Επίπεδο. Τα οφέλη από αυτή τη δραστηριότητα τόσο για την τοπική αλλά και για την εθνική οικονομία θα είναι πολλά, όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς. Μάλιστα, παραπέμπουν στα παραδείγματα της Μεγάλης Βρετανίας, της Νορβηγίας, της Δανίας και της Ολλανδίας, για να καταδείξουν τις υπεραξίες που δημιουργούνται, αλλά και στην πρόοδο και οικονομική ανάπτυξη τόσο στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, όσο και σε άλλα σημεία του πλανήτη. Ενα σημαντικό παράδειγμα, όμως, όπως αναφέρουν, είναι και η παραγωγή υδρογονανθράκων στον κόλπο της Καβάλας, στα κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου «Πρίνος» και «Νότια Καβάλα», «Βόρειος Πρίνος» και «Έψιλον». Η ανάπτυξη της πόλης και του Νομού Καβάλας είχε σαν άξονα την ανάπτυξη και παραγωγή αυτού του ορυκτού πλούτου το 1980. Πέρα, δε, από τη δημιουργία μεγάλου αριθμού θέσεων εργασίας, την εντατικοποίηση της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή όπως στο παράδειγμα του κόλπου της Καβάλας,

το Ελληνικό Δημόσιο όρισε για τις τρέχουσες παραχωρήσεις ότι από το ποσοστό 25% που θα επιβάλλεται ως φόρος στα ακαθάριστα έσοδα του αναδόχου, το 5% θα αποδίδεται ως ενίσχυση στη Περιφέρεια. Ανάλογα με το ύψος της παραγωγής το ποσοστό αυτό μπορεί να κυμανθεί στα 20-30 εκατομμύρια ευρώ ετήσια. Είναι χαρακτηριστικό να τονιστεί ότι στην περιοχή Καβάλας εξαιτίας της δραστηριότητας έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων ιδρύθηκε και λειτουργεί Ανώτερο Τεχνολογικό Ίδρυμα που περιλαμβάνει σχολές με σπουδές στη πετρελαϊκή επιστήμη, απόφοιτοι δε της σχολής κάνουν εξαιρετική σταδιοδρομία σε πετρελαϊκές εταιρίες στη Ελλάδα και το εξωτερικό. Θέσεις εργασίας στη Δυτική Ελλάδα Ειδικότερα, όπως αναφέρει ο Γιάννης Γρηγορίου, Διευθύνων Σύμβουλος της «ΕΛΠΕ – Ερευνα και Παραγωγή Υδρογονανθράκων ΑΕ», τα πιθανά αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορούν να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης για την Δυτική Ελλάδα, την Περιφέρεια Ηπείρου, την τοπική κοινωνία της Αρτας. «Στη πρώτη ερευνητική περίοδο των τριών ετών, όπου με ακουστικές γεωφυσικές μεθόδους τελευταίας τεχνολογίας θα ερευνήσουμε το υπέδαφος της περιοχής για την χαρτογράφηση στόχων που πιθανόν να έχει συγκεντρωθεί και αποθηκευτεί πετρέλαιο, εξειδικευμένα

συνεργεία και εργολαβικό προσωπικό θα δουλεύει στην περιοχή για ένα χρονικό διάστημα έξι με οχτώ μήνες. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα δημιουργία άμεσων θέσεων εργασίας στην τοπική κοινωνία, τόσο σε ανειδίκευτο όσο και επιστημονικό προσωπικό υποστήριξης των εργολαβικών συνεργείων» τονίζει σχετικά ο κ. Γρηγορίου και προσθέτει: «Πλέον των ανωτέρω, το εργολαβικό προσωπικό θα διαμένει στις υφιστάμενες ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις στηρίζοντας με αυτό τον τρόπο την τοπική αγορά. Σε περίπτωση τυχόν ανακάλυψης, αξίζει να σημειωθεί ότι για τις εργασίες ανάπτυξης και παραγωγής μόνο ενός κοιτάσματος θα απασχολούνται ετησίως τουλάχιστον 300 εργαζόμενοι άμεσα και άλλοι 1000 εμμέσως, το δε κοινωνικό προϊόν που θα παραχθεί θα είναι της τάξεως των € 3 δισ. σε βάθος 25 ετών παραγωγής πετρελαίου, συμβάλλοντας έτσι ουσιαστικά τόσο στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της περιοχής, όσο και στην αύξηση του τοπικού ΑΕΠ». Ευρύτερα, σε εθνικό επίπεδο τα οφέλη θα είναι πολλαπλάσια. Η αύξηση της αυτοδυναμίας σε ενεργειακούς πόρους, η μείωση του ελλείμματος εισαγωγών εξαγωγών, η αύξηση των κρατικών εσόδων, η βελτίωση του οικονομικού κλίματος, η προσέλκυση νέων επενδυτών, η βελτίωση της απασχόλησης, ιδιαίτερα στις γεω- επιστήμες, στην μηχανική πετρελαίου και άλλες ειδικότητες μηχανι-

κών, αλλά και στους οικονομολόγους, νομικούς και άλλους επιστήμονες που τώρα μεταναστεύουν.

Το υπέδαφος κρύβει πλούτο Την πεποίθηση των ειδικών του κλάδου ενέργειας για εντοπισμό τουλάχιστον ενός σημαντικού και οικονομικά εκμεταλλεύσιμου κοιτάσματος στις προαναφερθείσες χερσαίες εκτάσεις, ενισχύσει το γεγονός ότι η Ηπειρος και η Δυτική Ελλάδα συνθέτουν μια γεωλογική ζώνη που είναι συνέχεια της Αλβανίας, στην οποία έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα πετρελαίου που παράγουν εδώ και δεκαετίες. Επειδή ακριβώς τα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων δεν έχουν σύνορα, η εκτίμηση είναι ότι επεκτείνονται πιο νότια, εντός της ελληνικής επικράτειας, και μάλιστα μπορεί να είναι μεγαλύτερα σε σχέση με εκείνα της γειτονικής χώρας. Οι πρώτες εκτιμήσεις από υψηλόβαθμα στελέχη των ΕΛΠΕ κάνουν λόγο για περίπου 250 εκατομμύρια απολήψιμα βαρέλια, κάτι που αν επιβεβαιωθεί θα αλλάξει τον ενεργειακό χάρτη της χώρας μας. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Ομιλος ΕΛΠΕ, μέσω της παλιάς ΔΕΠ-ΕΚΥ, έχει ασχοληθεί με τις συγκεκριμένες περιοχές ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, με μελέτες, γεωτρήσεις και εκτενείς έρευνες, οι οποίες έδωσαν ενδείξεις ότι πρόκειται για μια πολλά υποσχόμενη περιοχή. Ετσι, η πιθανή ανακάλυψη υδρογο-

ς ανάπτυξης

Το ερευνητικό σκάφος που πραγματοποίησε τις σεισμικές έρευνες στον Πατραϊκό

νανθράκων είναι πιθανόν να αποτελέσει όχημα για την ανάπτυξη και μάλιστα την αειφόρο, καθώς το όλο πλαίσιο διέπεται από αυστηρούς περιβαλλοντικούς κανόνες, αλλά και άξονες ασφάλειας για τις τοπικές κοινωνίες.

Ασφάλεια και περιβάλλον Στο πλαίσιο αυτό, η ΕΛΠΕ διαβεβαιώνει κατηγορηματικά ότι οι εργασίες που θα διεξάγει (γεωτρήσεις, ελεγχόμενες εκρήξεις, δονήσεις κ.ά.) δεν υπάρχει περίπτωση να επηρεάσουν τη σεισμικότη-

Ο Γιάννης Γρηγορίου

Ενέργεια

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΚΕΝΤΡΙΚΌ ΣΗΜΕΙΌ της πολιτικής ανάπτυξης των εξορύξεων είναι για τα ΕΛΠΕ η διασφάλιση του περιβάλλοντος. Εν όψει των ερευνών σε σημεία της Δυτικής Ελλάδας η εταιρία που έχει πολύχρονη εμπειρία στη συγκεκριμένη δραστηριότητα έχει αναπτύξει μια υψηλής στάθμης τεχνογνωσία για το όλο θέμα. «Τόσο οι ερευνητικές εργασίες όσο και οι εργασίες ανάπτυξης και παραγωγής υδρογονανθράκων διέπονται από ένα πλαίσιο μέτρων για τον περιορισμό και έλεγχο των κινδύνων πρόκλησης μικρών ή μεγάλων ατυχημάτων. Το μεγάλο πλαίσιο είναι το Ευρωπαϊκό, η Κοινοτική Οδηγία 82/501/EK, γνωστότερη ως Οδηγία Seveso με την οποία καθορίζονται μέτρα και περιορισμοί για την αντιμετώπιση των κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης, όπως πυρκαγιές, εκρήξεις, εκπομπές αερίων σε βιομηχανικές δραστηριότητες καθώς και η διεθνής καλή πρακτική των μεγάλων εταιριών τόσο κατά το στάδιο της έρευνας όσο και κατά το στάδιο της παραγωγής» αναφέρει ο Διευθύνων Σύμβουλος της «ΕΛΠΕ – Ερευνα και Παραγωγή Υδρογονανθράκων», Γιάννης Γρηγορίου. Οπως τονίζεται, το όλο πλαίσιο που έχει θεσπιστεί από την πολιτεία είναι εξόχως αυστηρό και διέπεται από τις Ευρωπαϊκές αρχές και τους κανόνες. Στο πλαίσιο αυτό, όλες τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων που η ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ θα εκπονήσει, θα τις υποβάλει για δημόσια διαβούλευση και έγκριση από την Περιφέρεια, τους εμπλεκόμενους Δήμους και τοπικές κοινωνίες αλλά και από την κεντρική κυβέρνηση. Μέσω των μελετών αυτών, καταγράφονται και αξιολογούνται οι κίνδυνοι που ενέχουν τα έργα και της έρευνας και της παραγωγής υδρογονανθράκων και ορί-

τα μιας περιοχής, είτε κατά την διάρκεια των ερευνών, είτε κατά την διάρκεια της παραγωγής. Παράλληλα, στελέχη της αγοράς τονίζουν ότι διαχρονικά δεν υφίσταται ούτε ένα περιστατικό στον κόσμο, κατά το οποίο σεισμικό γεγονός να προκαλέσει την οποιαδήποτε φθορά σε γεώτρηση ή/ και την πιθανή διαρροή, καθώς οι γεωτρήσεις είναι επενδυμένες με σωληνώσεις από κράματα που αντέχουν σε σεισμούς πάνω από 9 Ρίχτερ. Κι αυτό γιατί η πλειονότητα των πετρελαιοπιθανών

39 55

Βιώσιμη ανάπτυξη, περιβάλλον και τοπικές κοινωνίες, τα βασικά σημεία στην ατζέντα των ΕΛΠΕ ζονται μέτρα ελέγχου και περιορισμού των πιθανών επιπτώσεων. Τα σχέδια εκτάκτου ανάγκης, η συνεχής παρακολούθηση των περιβαλλοντικών παραμέτρων που χαρακτηρίζουν τη περιοχή με δειγματοληψίες, δορυφορικές λήψεις, φωτογραφήσεις, αναλύσεις νερού και εδάφους, παρακολούθηση της σεισμικής δραστηριότητας, προσομοιώσεις πιθανής διασποράς κηλίδων και ασκήσεων ετοιμότητας, γίνονται μεν, με μέσα των εταιριών αλλά και των τοπικών και κρατικών αρχών, αλλά και σε συνεργασία με τις αρμόδιες Ευρωπαϊκές Υπηρεσίες Πρόληψης Ατυχημάτων.

Τα βήματα ελέγχου «Τα ΕΛΠΕ, έχουν σαφή επιχειρηματική θέση και στρατηγική ως προς τα θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος και απορρέουν από τις εργασίες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων» τονίζει ο κ. Γρηγορίου και αναφέρει αναλυτικά: « Η ελληνική πολιτεία μέσω του Νόμου 4526/2018 (ΦΕΚ αρ. φύλλου 48/16-3-2018) που κυρώνει τη Σύμβαση Μίσθωσης της περιοχής έρευνας Αρτας-Πρέβεζας καθώς και μέσω της έγκρισης της ΣΜΠΕ (ΚΥΑ Α.Π. οικ.11573 της 7ης Μαρτίου 2017) έθεσε ως προϋπόθεση για τη διεξαγωγή των ερευνητικών εργασιών την εκπόνηση περιβαλλοντικών μελετών που αναλύουν και προβλέπουν συγκεκριμένα μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας, που υπόκειται στην έγκριση και παρακολούθηση του υπουργείου

περιοχών ανά την υφήλιο, βρίσκονται σε σεισμογενείς περιοχές! Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Καλιφόρνια, η πλέον σεισμογενής περιοχή του πλανήτη, με περίπου 120 παραγωγικά κοιτάσματα. Εξάλλου, με αιχμή τις πιθανές έρευνες στις περιοχές αυτές, υπογραμμίζουν με κατηγορηματικό τρόπο πως οι όποιες ερευνητικές διαδικασίες δεν επηρεάζουν το Περιβάλλον. Μάλιστα, διασφαλίζεται μηδενικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε κάθε στάδιο των εργασιών, καθώς ομάδες των ΕΛΠΕ παίρνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα και εφαρμόζουν τις πλέον νέες σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδου που είναι απολύτως ασφαλείς και φιλικές προς το περιβάλλον, με πλήρη σεβασμό στις τοπικές κοινωνίες και τις υφιστάμενες δραστηριότητές τους. Για παράδειγμα, όπως αναφέρεται, καταγράφουν τα πάντα, από οικίες και εκκλησίες, μέχρι ρυάκια, γεφύρια και κτηνοτροφικές μονάδες, ακόμη και φωλιές από πουλιά, προκειμένου να μείνουν όλα ανέπαφα κατά τα τη διάρκεια των εργασιών και η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου να γίνει με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και στις τοπικές κοινωνίες.

Υδροφόρος ορίζοντας Μια ανησυχία που έχει εκφραστεί είναι για τυχόν επηρεασμό των υδροφόρων οριζόντων από τις γεωτρήσεις, ή από τις

Περιβάλλοντος και Ενέργειας: ● Εκπόνηση Περιβαλλοντικής Μελέτης Βάσης για την περιοχή έρευνας, προκειμένου να καταγραφεί με λεπτομέρεια η κατάσταση του περιβάλλοντος πριν την έναρξη κάθε σταδίου των εργασιών έρευνας ● Εκπόνηση Σχεδίου Περιβαλλοντικής Δράσης και Μελετών Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Επιπτώσεων, οι οποίες στοχεύουν στην αξιολόγηση και αποτίμηση των επιδράσεων των προτεινόμενων δραστηριοτήτων σε όλα τα επιμέρους περιβαλλοντικά στοιχεία, ● Τη λήψη μέτρων ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι και οι επιπτώσεις των εργασιών στο περιβάλλον καθώς και σχετική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια των εργασιών». Σύμφωνα με τη διοίκηση του Ομίλου ΕΛΠΕ, η Βιώσιμη Ανάπτυξη αποτελεί την επιλογή για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής, προκειμένου να επιτευχθούν οι βραχυπρόθεσμοι και μακροπρόθεσμοι στόχοι ενεργειακής επάρκειας και μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου. Η εν λόγω στρατηγική εφαρμόζεται πλήρως κατά την επιλογή, το σχεδιασμό και την υλοποίηση των επενδυτικών έργων του Ομίλου, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που έχει εγκαίρως υιοθετήσει ο Ομιλος και για τους οποίους έχει αναλάβει δεσμεύσεις και η χώρα.

μεθόδους εξαγωγής σχιστολιθικού αερίου, το λεγόμενο fracking. Είναι σαφές ότι, όπως αποσαφηνίζουν στελέχη της αγοράς, δεν υπάρχουν σχιστολιθικά πετρώματα στις εν λόγω περιοχές κι επομένως δεν πρόκειται να γίνει fracking. Σημειώνεται ότι οι γεωλογικοί στόχοι βρίσκονται σε βάθος 5.000 μέτρων. Αυτό σημαίνει ότι οι γεωτρήσεις που θα περιβάλλονται από τσιμέντο και σωλήνες ειδικών μεταλλικών κραμάτων από πάνω μέχρι κάτω, θα προσπερνούν τον υδροφόρο ορίζοντα -ο οποίος φτάνει το πολύ μέχρι τα 150 - 200 μέτρα βάθος-χωρίς να έρχονται σε άμεση επαφή μαζί του. Τέλος, μια άλλη ανησυχία έχει να κάνει με τη ρύπανση της ατμόσφαιρας και του φυσικού περιβάλλοντος στις περιοχές των γεωτρήσεων, η οποία όμως καλύπτεται πλήρως από τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, την οποία η ΕΛΠΕ είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει και διασφαλίζει ότι μέσω ανακύκλωσης και ειδικής επεξεργασίας δεν θα μολυνθεί το περιβάλλον. Με το βλέμμα στην πρώτη ερευνητική γεώτρηση, που τοποθετείται όχι νωρίτερα από το 2022, η επένδυση των ΕΛΠΕ αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς μπορεί να αποτελέσει το αναπτυξιακό όχημα της ευρύτερης περιοχής για την ανάπτυξη και την κοινωνική ευημερία, μια ανοικτή πύλη εισόδου προς μία νέα καλύτερη εποχή.

Οι υδρογο νάνθρακες θα γίνουν το όχημα για την ανάπτυξη και μάλιστα την αειφόρο, καθώς το όλο πλαίσιο διέπεται από αυστηρούς περιβαλ λοντικούς κανόνες αλλά και άξονες ασφάλειας για τις τοπικές κοινωνίες

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ομβικός είναι ο ρόλος των τοπικών αρχών στην προσπάθεια επίτευξης των ενεργειακών και κλιματικών στόχων της Ε.Ε. Αλλωστε ο δήμος είναι ο κατ' εξοχήν θεσμικός φορέας, συνδεδεμένος με την καθημερινότητα της ζωής των πολιτών στον δημόσιο χώρο, ενώ μπορεί να λειτουργήσει ως ιμάντας υλοποίησης πολιτικών εξοικονόμησης ενέργειας με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Αλλωστε, πέρα από την καθημερινή επαφή που έχει με τους δημότες, κάθε τοπική αρχή έχει μια σειρά από δημοτικά κτίρια, σχολεία, στόλους οχημάτων, αθλητικές εγκαταστάσεις, πλατείες και δρόμους, όπου έχει την ευθύνη λειτουργίας και φωτισμού. Συνεπώς κάθε δήμος είναι από τους μεγάλους καταναλωτές ενέργειας, είτε ηλεκτρικής είτε παραγόμενης από καύση υγρών ή αέριων καυσίμων κι άρα μπορεί να εισφέρει σημαντικά στις προσπάθεια επίτευξης των στόχων που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Μείωση εκπομπών Σημειώνεται ότι η Ε.Ε. έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά τουλάχιστον 20% έως το 2020, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Στο πλαίσιο αυτό αναπτύσσεται και το Σύμφωνο των Δημάρχων (ΣτΔ). Πρόκειται για μια ευρωπαϊκή πρωτοβουλία με την οποία οι τοπικές αρχές δεσμεύονται εθελοντικά να μειώσουν τις εκπομπές CO2 επιτυγχάνοντας και υπερβαίνοντας τον στόχο του 20 %. Για να μπορέσουν οι υπογράφοντες το Σύμφωνο να επιτύχουν τις πολιτικές τους δεσμεύσεις, καλούνται να εκπονήσουν και να εφαρμόσουν ένα Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (ΣΔΑΕ). Το Κοινό Κέντρο Ερευνών σε συνεργασία με τη Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Γραφείο του Συμφώνου των Δημάρχων και με την υποστήριξη και τη συμβολή πολλών εμπειρογνωμόνων έχουν συντάξει Οδηγό «Πώς να αναπτύξετε ένα Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (ΣΔΑΕ)». Ο οδηγός παρέχει λεπτομερείς, βήμα προς βήμα, προ-

του Γραφείου του Συμφώνου των Δημάρχων για την Υποσαχάρια Αφρική. Από το 2017, δημιουργούνται τα περιφερειακά γραφεία του Συμφώνου στη Βόρεια Αμερική, τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, την Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία, την Ινδία και την Ιαπωνία, συμπληρώνοντας τα ήδη υφιστάμενα γραφεία

Προσιτή ενέργεια για όλους

ΔΗΜΟΙ

Εχουν το κλειδί της εξοικονόμησης τάσεις για τη συνολική διαδικασία σχεδιασμού μιας στρατηγικής για την ενέργεια και το κλίμα σε τοπικό επίπεδο, από την αρχική πολιτική δέσμευση ώς την εφαρμογή.

Οι δεσμεύσεις Με την υπογραφή του Συμφώνου των Δημάρχων, ο δήμος δεσμεύεται: ● Να συντάξει μια Βασική Απογραφή Εκπομπών εντός ενός έτους από την ένταξή του στο Σύμφωνο. ● Να υποβάλει ένα Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια, το οποίο έχει εγκριθεί από το δημοτικό συμβούλιο, εντός ενός έτους από την ένταξή του στο Σύμφωνο. ● Να δημοσιεύει τακτικά, κάθε δύο έτη από την υποβολή του Σχεδίου Δράσης του, Εκθέσεις Εφαρμογής όπου θα αναφέρεται ο βαθμός στον οποίο εφαρμόζεται το σχέδιο δράσης και τα ενδιάμεσα αποτελέσματα. ● Να προωθεί τις δραστηριότητές του και να επιτυγχάνει τη συμμετο-

χή των πολιτών του/ των ενδιαφερόμενων φορέων, συμπεριλαμβανομένης της τακτικής διοργάνωσης Τοπικών Ημερίδων για την Ενέργεια. ● Να διαδίδει το μήνυμα του Συμφώνου των Δημάρχων, παροτρύνοντας ιδιαίτερα άλλες τοπικές αρχές να συμμετάσχουν και συνεισφέροντας σε σημαντικές εκδηλώσεις και θεματικά εργαστήρια.

Η ιστορία και οι αριθμοί Σημειώνεται ότι το Σύμφωνο των Δημάρχων ξεκίνησε το 2008 στην Ευρώπη, φιλοδοξώντας να συγκεντρώσει τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης που δεσμεύονται εθελοντικά να επιτύχουν και να υπερβούν τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια. Πλέον, η πρωτοβουλία συγκεντρώνει περισσότερες από 7.000 τοπικές και περιφερειακές αρχές σε 57 χώρες, οι οποίες αξιοποιούν τα πλεονεκτήματα ενός παγκόσμιου, πολυμερούς κινήματος και βασίζο-

νται στην τεχνική και μεθοδολογική υποστήριξη που παρέχουν τα ειδικά γραφεία. Στην Ελλάδα περισσότεροι από 100 δήμοι έχουν ενταχθεί στη δράση. Τον Ιούνιο του 2016, το Σύμφωνο των Δημάρχων μπήκε σε μια σημαντική νέα φάση της ιστορίας του, όταν επέλεξε να συνενώσει τις δυνάμεις του με μια άλλη πρωτοβουλία σε επίπεδο πόλεων, τον Συνασπισμό των Δημάρχων. Το «Παγκόσμιο Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια», το οποίο προέκυψε από αυτήν τη διαδικασία είναι το μεγαλύτερο κίνημα φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης που δεσμεύονται να υπερβούν τους εθνικούς τους στόχους για το κλίμα και την ενέργεια, σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους στόχους του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις αρχές της κλιματικής δικαιοσύνης. Στο μεταξύ, το Σύμφωνο των Δημάρχων συνεχίζει την παγκόσμια επέκτασή του, με τη δημιουργία

Δήμος Κηφισιάς: πρωτοπόρος στην καθαρή ενέργεια ΕΝΑΣ ΑΠΌ ΤΌΥΣ ΠΡΩΤΌΠΌΡΌΥΣ δήμους της χώρας για καθαρή ενέργεια είναι της Κηφισιάς. Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο θέμα της ενεργειακής εξοικονόμησης έχοντας έχει ενταχθεί στο Σύμφωνο των Δημάρχων. Επίσης έχει εκπονήσει και το Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (ΣΔΑΕ). Σύμφωνα με το Σχέδιο «θέτοντας ως έτος καταγραφής ενεργειακών καταναλώσεων το 2015, οι συνολικές εκπομπές CO2 που εκλύθηκαν στους πρώην Δήμους Κηφισιάς, Ν. Ερυθραίας και στην Κοινότητα Εκάλης και οι οποίοι από 1-1- 2011 αποτελούν τον Καλλικρατικό Δήμο Κηφισιάς

ήταν 630.087 ton CO2. Με το Σχέδιο Δράσης Αειφόρου Ενέργειας (ΣΔΑΕ) που εκπονήθηκε, οι συνολικές εκπομπές CO2 προβλέπεται να μειωθούν κατά 40% περίπου, δηλαδή σε 253.671 ton CO2. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο στρατηγικός σχεδιασμός του δήμου ενσωματώνει πλέον και τη βιώσιμη ενεργειακή στρατηγική στους στόχους της τοπικής ανάπτυξης», αναφέρεται χαρακτηριστικά. Μάλιστα, ο Δήμος Κηφισιάς προχωρά το επόμενο διάστημα σε ενημερωτικές ημερίδες σε συγκεκριμένες κατηγορίες πληθυσμού, προκειμένου να υπάρξει ενεργειακή εξοικονόμηση, πλην των κτιρίων,

του δήμου και στις κατοικίες και τις επιχειρήσεις. Με αυτό τον τρόπο ο δήμος φιλοδοξεί να προχωρήσει η εξοικονόμηση ενέργεια αλλά και πόρων τόσο στα δημοτικά κτίρια όσο και στα νοικοκυριά. Παράλληλα, σύμφωνα με τον δήμαρχο Κηφισιάς Γιώργο Θωμάκο υλοποιείται το πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ σε πέντε κτίρια δημόσιου χαρακτήρα στη Νέα Ερυθραία. Τέλος προωθούνται δράσεις που θα οδηγήσουν στην ενεργειακή αναβάθμιση του δήμου, όπως η ανακαίνιση του κλιματιστικού συστήματος του Δημαρχείου Κηφισιάς καθώς και οι ενεργειακές βελτιώσεις στον οδοφωτισμό.

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμφώνου των Δημάρχων για το 2030, παράλληλα με τη λήψη μέτρων για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή στις αναπόφευκτες επιπτώσεις της, οι υπογράφοντες δεσμεύονται για την παροχή πρόσβασης σε ασφαλή, βιώσιμη και οικονομικά προσιτή ενέργεια για όλους. Στον ευρωπαϊκό χώρο, αυτό συνεπάγεται τη λήψη μέτρων για την άμβλυνση της ενεργειακής πενίας, που είναι βασική για την ποιότητα ζωής των πολιτών τους και τη διασφάλιση ίσως ευκαιριών για όλους. Σημειώνεται ότι η ενεργειακή πενία συνδέεται με όσους ευάλωτους πολίτες δεν έχουν πρόσβαση σε ενεργειακές υπηρεσίες κι αυτό οδηγεί σε μείωση της δυνατότητας πρόσβασής τους σε άλλες βασικές υπηρεσίες, όταν χρησιμοποιούν αυτές τις ενεργειακές υπηρεσίες. Ετσι, η ενεργειακή πενία μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, την ευημερία, την κοινωνική ένταξη και την ποιότητα ζωής. Τα νοικοκυριά που πλήττονται από ενεργειακή πενία στερούνται ορισμένες ουσιαστικές ενεργειακές υπηρεσίες σε επαρκή επίπεδα, όπως ο φωτισμός, η θέρμανση/ψύξη, η χρήση οικιακών συσκευών, οι μεταφορές και άλλα πολλά. Γι' αυτόν τον λόγο, η ενεργειακή πενία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε πολλούς τομείς πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων της κοινωνικής πολιτικής, της οικονομικής πολιτικής και, ασφαλώς, της πολιτικής για το κλίμα και το περιβάλλον.

Η πρόκληση της ενεργειακής πενίας στην Ευρώπη Στο πλαίσιο της προσπάθειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας στις χώρες της Ε.Ε., δημιουργήθηκε το Παρατηρητήριο Ενεργειακής Πενίας (EPOV) της Ε.Ε. το 2018. Το EPOV έχει ως στόχο τη βελτίωση της μέτρησης και της παρακολούθησης της ενεργειακής πενίας, καθώς και την ανταλλαγή γνώσεων και βέλτιστων πρακτικών σχετικά με το θέμα. Ετσι το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο των Δημάρχων και το EPOV έχουν συνενώσει τις δυνάμεις τους για την αντιμετώπιση της ενεργειακής πενίας. Αυτές οι δύο πρωτοβουλίες, οι οποίες χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα στηρίξουν τοπικές και περιφερειακές αρχές σε ολόκληρη την Ευρώπη για την άμβλυνση της ενεργειακής πενίας, παρέχοντας γνώσεις και πόρους με στόχο τη δημιουργία τοπικών ικανοτήτων.

Ενέργεια

20-21 Οκτωβρίου 2018

Μονάδα αφαλάτωσης με αιολική ενέργεια στη Μήλο

Θερμοκήπιο 100.000m² με ΣΗΘΥΑ στη Δράμα

Τηλεθέρμανση με ΣΗΘΥΑ στις Σέρρες

ΙΤΑ: Η ιστορία της πράσινης ενέργειας στην Ελλάδα

ρωτοπόρα για την εποχή αιολικά πάρκα, μονάδες αφαλάτωσης βασισμένες σε ΑΠΕ, τηλεθέρμανση, εφαρμογές κυκλικής οικονομίας στην γεωργία είναι λίγα από τα βασικά πεδία δραστηριοποίησης του ομίλου ΙΤΑ, που είναι από τους πρωτοπόρους στην Ελλάδα σε ζητήματα πράσινης ενέργειας. Η ιστορία της εταιρείας πάει πίσω στη δεκαετία του ‘80, οπότε και μόνο μετρημένοι στα δάχτυλα ήταν όσοι μιλούσαν για ΑΠΕ και βιώσιμη ανάπτυξη με αιχμή τη διασφάλιση της περιβαλλοντικής ισορροπίας και τις αποστάσεις από τα ορυκτά καύσιμα. «Το 1988 γεννήθηκε η ΙΤΑ (International Technological Applications), η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα και από τις πρώτες στην Ευρώπη που εστίασε στην πράσινη ανάπτυξη» αναφέρει ο πρόεδρος του Ομίλου Αντώνης Γερασίμου και προσθέτει: «Το όνομά της αντικατοπτρίζει τη φιλοδοξία και το στόχο των ιδρυτών: την αξιοποίηση προηγμένης τεχνολογίας από όλο τον κόσμο για την ανάπτυξη εφαρμογών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με στόχο την κατασκευή καινοτόμων έργων προσανατολισμένων στη βιώσιμη ανάπτυξη. »Ο όμιλος ΙΤΑ ήταν από τους πρώτους με πεδίο δραστηριότητας την ενέργεια και το περιβάλλον. Επενδύοντας, μάλιστα, στην εμπειρία και την εξειδίκευση των ιδρυτών και συνεργατών του, υπήρξε πρωτοπόρος στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στην Ελλάδα. Επίσης, ο όμιλος κατέχει επίσης ηγετική θέση στον τομέα Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού & Θερμότητας Υψηλής Αποδοτικότητας (ΣΗΘΥΑ) με χρήση φυσικού αερίου και δραστηριοποιείται και σε άλλα επιχειρηματικά πεδία

σχετικά με την ενέργεια και το περιβάλλον στην Ελλάδα και στο εξωτερικό». Οι πρωτιές Όπως τονίζει ο κ. Γερασίμου «οι δυσκολίες και οι προκλήσεις που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε, ως καινοτόμοι, υπήρξαν πολυάριθμες κατά την πορεία μας, αλλά η αφοσίωση και η προσήλωσή μας στο στόχο κατέστησε την ΙΤΑ πρωτοπόρο στην πράσινη ανάπτυξη. Υπήρξαμε οι πρώτοι που σχεδιάσαμε και εγκαταστήσαμε αιολικά πάρκα στην Ελλάδα, σε συνεργασία με τη ΔΕΗ και ιδιώτες επενδυτές. Πρώτοι πάλι δημιουργήσαμε μονάδα αφαλάτωσης με αξιοποίηση αιολικής ενέργειας στη Μήλο, που καλύπτει το σύνολο των αναγκών του νησιού, χωρίς να επιβαρύνει το εύθραυστο φυσικό περιβάλλον του. »Κατασκευάσαμε και λειτουργούμε πρωτοπόρο, σύγχρονο υαλόφρακτο θερμοκήπιο 100.000m², στην πόλη της Δράμας. Η θέρμανση καλύπτεται από μονάδα ΣΗΘΥΑ (4,8MWe & 4,9MWth) και από τα καυσαέρια των μηχανών δεσμεύεται το διοξείδιο του άνθρακα και εξασφαλίζεται η ανθρακολίπανση των φυτών για ταχύτερη ανάπτυξη. »Τέλος, κατασκευάσαμε τον πρώτο ιδιωτικό σταθμό ΣΗΘΥΑ (16MWe & 92MWth) στην Ελλάδα που τροφοδοτεί δίκτυο Τηλεθέρμανσης, θερμαίνοντας την πόλη των Σερρών». Σήμερα, ο ομιλος σχεδιάζει την κατασκευή και λειτουργία νέων καινοτόμων έργων σε ένα ευρύ πεδίο εφαρμογών σχετικών με την Ενέργεια και το Περιβάλλον, με πυρήνα τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και συγκεκριμένα την αιολική, ηλιακή, βιομάζα και βιοκαύσιμα, γεωθερμία και υβριδικά αυτόνομα δίκτυα. Η εξοικονόμηση

σικού Αερίου, η ΙΤΑ, σε συνεργασία με κορυφαίο διεθνή επιχειρηματικό όμιλο σχεδιάζει την υλοποίηση του πρώτου ΑΣΦΑ (Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου) πλήρους συστήματος στην Ελλάδα.

Οι συνέργειες

Αντώνης Γερασίμου, πρόεδρος ITA GROUP

ενέργειας είναι ένας άλλος τομέας, όπου πρωτοπορεί και ειδικότερα η ΣΗΘΥΑ με εφαρμογές σε τηλεθέρμανση/τηλεψύξη πόλεων, σύγχρονα θερμοκήπια και ξηραντήρια για παραγωγή ζωοτροφών. Τέλος, το φυσικό αέριο και η πληθώρα σύγχρονων εφαρμογών του είναι ένα σημαντικό πεδίο δράσης του ομίλου, καθώς και η επεξεργασία υγρών και στερεών αποβλήτων.

Τα νέα σχέδια Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται η κατασκευή μονάδας συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμικής ενέργειας στην Κεντρική Ελλάδα με χρήση βιοαερίου προερχόμενου από φυτική βιομάζα και αγροκτηνοτροφικά απόβλητα. Όπως αναφέρεται από την εταιρεία η συμπαραγόμενη θερμική ενέργεια

θα διοχετεύεται σε υδροπονικό θερμοκήπιο και το παραγόμενο βιολογικό λίπασμα θα αξιοποιείται σε αγροτικές καλλιέργειες . Επίσης, με έμφαση στην κυκλική οικονομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη σχεδιάζεται η ανάπτυξη μονάδας θερμικής επεξεργασίας – και όχι καύσης - αποβλήτων ελαστικών, από όπου θα παράγονται προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, όπως στερεός άνθρακας, scrap σιδήρου και υγρό καύσιμο. Βρίσκεται , επιπλέον, σε φάση ανάπτυξης σύγχρονο ξηραντήριο για παραγωγή ζωοτροφής κορυφαίας ποιότητας, υψηλής διατροφικής αξίας, με χρήση συμπαραγόμενης θερμικής ενέργειας από μονάδα ΣΗΘΥΑ του ομίλου στη Βόρεια Ελλάδα. Παράλληλα, στον τομέα του Φυ-

Σύμφωνα με τη διοίκηση της εταιρείας η τεχνική και επιχειρηματική εμπειρία και εξειδίκευση του ομίλου ΙΤΑ υποστηρίζεται διαχρονικά από διεθνείς συνεργασίες, μεταξύ των οποίων, με: ● Την ηγέτιδα κατασκευάστρια ανεμογεννητριών VESTAS ● Τη διεθνούς φήμης Δανική κρατική εταιρεία φυσικού αερίου και ΑΠΕ ØRSTED (τ.DONG) ● Την κορυφαία στην Ευρώπη στη διαχείριση πωλήσεων θέρμανσης TECHEM ● Τους Ολλανδούς κατασκευαστές βανών για εξειδικευμένες εφαρμογές MOKVELD ● Τους Δανούς ειδικούς κατασκευαστές προμονωμένων σωλήνων LØGSTØR ● Την κορυφαία ολλανδική εταιρεία λειτουργίας και συντήρησης ανεμογεννητριών ΒΕΤΤΙΝΚ Μάλιστα ο όμιλος σε κάθε τομέα, όπου δραστηριοποιείται, αναλαμβάνει πλήρη ανάπτυξη, εξειδικευμένες μελέτες, εργολαβίες EPC, λειτουργία και συντήρηση, αλλά και συμμετοχή στο επενδυτικό σχήμα. «Στις μέρες μας, που οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δεν μπορούν πια να αμφισβητηθούν από κανέναν, νιώθουμε δικαιωμένοι που πριν 30 χρόνια στραφήκαμε στην πράσινη ενέργεια και δουλέψαμε προς την κατεύθυνση αυτή, έχοντας ως όραμα τη βιώσιμη ανάπτυξη με άξονα τον άνθρωπο και το περιβάλλον» καταλήγει ο πρόεδρος του ομίλου Αντώνης Γερασίμου.

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ

Το μεγάλο στοίχημα

ετικά σε σχέση με το 2016 κινήθηκε η αγορά φυσικού αερίου το 2017, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Παρά το γεγονός ότι η κρίση τα τελευταία χρόνια έχει επιφέρει συρρίκνωση της κατανάλωσης, οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν πέρυσι αλλά και η τόνωση της βιομηχανικής παραγωγής επέφεραν ώθηση στη ζήτηση. Ετσι, σημαντική αύξηση κατέγραψαν οι εισαχθείσες ποσότητες (παραλαβές) φυσικού αερίου στα σημεία εισόδου του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου το 2017, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Το δίκτυο Την ίδια ώρα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, στα 1.464 χιλιόμετρα ανήλθε πέρυσι το συνολικό μήκος των αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου στην ελληνική επικράτεια. Η μέτρηση γίνεται με βάση τα στοιχεία του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΔΕΣΦΑ). Ειδικότερα, 512 χιλιόμετρα αφορούσαν τον κεντρικό αγωγό μεταφοράς αερίου υψηλής πίεσης και

952 χιλιόμετρα τους αγωγούς τροφοδοσίας των διαφόρων περιοχών της χώρας. Το μήκος του δικτύου δεν παρουσίασε σημαντική μεταβολή σε σχέση με το 2016, σημειώνοντας μείωση 0,1%. Σημειώνεται ότι τα επόμενα χρόνια είναι προς υλοποίηση η μεγαλύτερη διείσδυση του καυσίμου με την επέκταση των υφιστάμενων δικτύων από τις Εταιρείες Διανομής Αερίου (ΕΔΑ) Αττικής και Θεσσαλονίκης - Θεσσαλίας αντίστοιχα. Παράλληλα, η Εταιρεία Διανομής Αερίου (ΕΔΑ) Λοιπής Ελλάδας, θυγατρική της ΔΕΠΑ, σχεδιάζει να φέρει το φυσικό αέριο σε νέες περιοχές της χώρας, ξεκινώντας από την Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, την Κεντρική Μακεδονία και τη Στερεά Ελλάδα.

Φιλόδοξο σχέδιο Πιο συγκεκριμένα το σχέδιο της ΕΔΑ Λοιπής Ελλάδας προβλέπει την ανάπτυξη δικτύων σε 18 πόλεις, αλλά και βιομηχανίες που βρίσκονται σε αυτές. Γι’ αυτόν τον σκοπό θα αναπτύξει 1.215 χλμ. δικτύων, μέσα από μία επένδυση που θα ανέλθει στα 141,9 εκατ. ευρώ. Ενα ποσόν που θα

προέλθει από τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΠΕΠ), τα οποία θα καλύψουν τα 74,4 εκατ. της χρηματοδότησης, από το δάνειο 48 εκατ. ευρώ που η εταιρεία εξασφάλισε από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), καθώς και από κεφάλαια ύψους 19,5 εκατ. ευρώ που θα εισφέρει η ΔΕΠΑ, μέσω αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου της θυγατρικής της. Οι πόλεις που προβλέπεται να μπουν στον σχεδιασμό είναι η Λαμία, η Χαλκίδα, η Θήβα, η Λιβαδειά, η Αμφισσα, το Καρπενήσι, η Κατερίνη, το Κιλκίς, οι Σέρρες, η Βέροια, τα Γιαννιτσά, η Αλεξάνδρεια, η Αλεξανδρούπολη, η Κομοτηνή, η Δράμα, η Ξάνθη, η Ορεστιάδα και η Καβάλα. Στις περισσότερες από τις 18 πόλεις, η εταιρεία προβλέπει τη σύνδεση των τοπικών υποδομών με το εθνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου του ΔΕΣΦΑ, από το οποίο θα τροφοδοτούνται με καύσιμο. Ωστόσο, σε τέσσερα αστικά κέντρα η εταιρεία θα κατασκευάσει αυτόνομα δίκτυα, τα οποία θα τροφοδοτούνται με συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG). Πιο συγκεκριμένα σε Ορεστιάδα, Καρπενήσι, Αμφισσα

και Βέροια ο σχεδιασμός προβλέπει μεταφορά του καυσίμου με ειδικά βυτία σε σταθμούς μεταφόρτωσης, όπου θα αποσυμπιέζεται και θα διοχετεύεται στα δίκτυα διανομής. Η λύση του CNG θα χρησιμοποιηθεί επίσης και για απομακρυσμένες βιομηχανίες στις τρεις περιφέρειες. Οπως μάλιστα αναφέρουν μελέτες της της ΕΔΑ Λοιπής Ελλάδας, σε ορίζοντα 20ετίας, η μείωση του ενεργειακού κόστους στις παραπάνω περιοχές θα αγγίξει τα 2,2 δισ. ευρώ, ενώ στα 750 εκατ. ευρώ θα ανέλθει η προστιθέμενη αξία. Την

ίδια στιγμή αναμένεται να δημιουργούν 2.500 νέες θέσεις εργασίας, έμμεσες και άμεσες. Ολα αυτά βέβαια, όπως αναφέρθηκε, συνδέονται με τη διασφάλιση πόρων αναγκαίας ρευστότητας αλλά ζήτησης. Ειδικά, το θέμα των πόρων αφορά το μεγαλόπνοο σχέδιο ανάπτυξης της αγοράς αερίου στις τρεις μεγάλες πόλεις της Δυτικής Ελλάδας (Πάτρα, Αγρίνιο, Πύργος), που συνδέεται με την κατασκευή του σταθμού LNG στο λιμάνι της Πάτρας, ο οποίος εκτιμάται πως θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται το 2020.

Υγραέριο, ένα φιλικό καύσιμο με μεγάλες προοπτικές σε πολλούς τομείς Η ΕΛΛΑΔΑ μόνο μέσα στην κρίση ανακάλυψε το υγραέριο, κυρίως λόγω της εκτόξευσης της τιμής των καυσίμων κίνησης μετά τη διαδικασία υπερφορολόγησης. Μέχρι τότε μόνο τα παλιά ταξί υγραερίου είχαν καταγραφεί στη λαϊκή συνείδηση ως χρήστες του καυσίμου, όπως και οι κλασικές σιδερένιες φιάλες. Σήμερα στην Ελλάδα μόλις το 5% της αγοράς των καυσίμων κίνησης ανήκει στο υγραέριο, την ώρα που σε χώρες όπως η Ιταλία και η Τουρκία το υγραέριο είναι πρώτο καύσιμο σε κατανάλωση στην αυτοκίνηση. Ωστόσο οι προοπτικές είναι μεγάλες, καθώς στους ελληνικούς δρόμους κυκλοφορούν πολλά παλιά αυτοκίνητα, που λόγω και της κρίσης δεν αντικαταστάθηκαν, ενώ και οι εταιρείες επενδύουν πολλά σε συσκευές, καθώς θεωρείται επίσης καύσιμο φιλικό προς το περιβάλλον. Λόγω της φιλικότητας αυτής που εδράζεται σε τεχνικές αποθείωσης, το καύσιμο χρησιμοποιείται πλέον σε σειρά δραστηριοτήτων, από την κεντρική θέρμανση έως την οικιακή χρήση. Παράλληλα έχει αναπτυχθεί η έρευνα και πλέον νέες χρήσεις προτείνονται. Χαρακτηριστικό δείγμα είναι οι κινητήρες τύπου ντίζελ blend, που χρησιμοποιούν και υγραέριο και ντίζελ, αξιοποιώντας τις δυνατότητες και των δύο καυσίμων. Μάλιστα, οι κινητήρες αυτοί εξασφαλίζουν οικονομία 15-20%, που ειδικά για βαρέα οχήματα και μεγάλους στόλους ντιζελοκίνητων έχει ιδιαίτερη σημασία.

Τρόπος ζωής με υγραέριο Σύμφωνα δε με τη διοίκηση της Coral Gas, μέλος του ομίλου της Motor Oil, που αποτελεί την πρώτη εταιρεία του κλάδου σε μερίδια αγοράς, μπορεί το υγραέριο τα επόμενα χρόνια να κατακτήσει μερίδιο έως και 10% στα καύσιμα κίνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο γενικός διευθυντής της εταιρείας, Παναγιώτης Α. Χαριτόπουλος, σημείωσε μιλώντας πρόσφατα σε δημοσιογράφους ότι από το 31% της αγοράς που κατέχει η εταιρεία, μπορεί να φτάσει ακόμη και στο 40% με την ανάπτυξη συνολικά του κλάδου.

«Το υγραέριο είναι life style» τόνισε ο κ. Χαριτόπουλος, θέλοντας να καταδείξει ότι το καύσιμο μπορεί να μπει πιο έντονα ακόμη στην καθημερινότητά των Ελλήνων καταναλωτών και γι' αυτό η εταιρεία του προσφέρει στο κοινό μια σειρά από λύσεις σε συσκευές. Πρώτος στόχος πάντως για τις εταιρείες είναι η ανάπτυξη της αγοράς στα καύσιμα κίνησης, που αποτελούν το 50% του συνολικού τζίρου όλων των εταιρειών που ασχολούνται με το υγραέριο. Το υπόλοιπο μερίδιο έχει να κάνει με βιομηχανική χρήση, περίπου στο 30%, και το υπόλοιπο 20% αφορά οικιακή χρήση ή χρήση Horeca (εστιατόρια, ξενοδοχεία κτλ). Σύμμαχος στην προσπάθεια ανάπτυξης του κλάδου είναι το γεγονός ότι ως καύσιμο κίνησης διασφαλίζει οικονομία έως και 40% σε σχέση με το αν χρησιμοποιεί κανείς βενζίνη. Π.χ. σ' έναν κινητήρα 1.800 κυβικών που χρειάζεται περίπου 9,5 λίτρα στα 100 χιλιόμετρα καύσιμα, αν μπει υγραέριο, θα απαιτηθεί ποσότητα 10,5 κιλών για τα 100 χιλιόμετρα, που κοστίζει 40% λιγότερο. Δηλαδή από τα περίπου 15 ευρώ βενζίνη στα 100 χλμ. θα χρειάζεται

περίπου 8,5 ευρώ για να διανύσει τη δεδομένη απόσταση με τις σημερινές τιμές. Πάντως, όπως τονίστηκε, εάν οι εισαγωγείς αυτοκινήτων έφερναν και τα μοντέλα που από «τη μάνα» τους είχαν κινητήρες υγραερίου (πολλές εταιρείες έχουν προχωρήσει σε τέτοιες παραγωγές), η αύξηση χρήσης θα ήταν μεγαλύτερη.

Ο πονοκέφαλος του λαθρεμπορίου Ωστόσο, το μεγάλο ζήτημα στον κλάδο του υγραερίου συνολικά είναι το λαθρεμπόριο. Σύμφωνα με τον κ. Χαριτόπουλο, το Δημόσιο χάνει 40 έως 45 εκατ. ευρώ ετησίως από τη χρήση του φτηνότερου υγραερίου, που προορίζεται για βιομηχανικές χρήσεις, στην κίνηση οχημάτων. Ο κ. Χαριτόπουλος τονίζει ότι εκτιμάται σε 65.000 τόνους τον χρόνο το μέγεθος της παράνομης χρήσης του φτηνότερου υγραερίου. Οπως αναφέρεται, οι επίσημες πωλήσεις υγραερίου κίνησης έφτασαν πέρυσι στους 215.000 τόνους, από 4,2 χιλ. τόνους το 2009, και προβλέπεται να διαμορφωθούν εφέτος στους 210 χιλ. τόνους. Ωστόσο η εκτίμηση της Coral Gas είναι ότι η πραγματική αγορά υγραερίου κίνησης ήταν πέρυσι 269 χιλ. τόνοι και αναμένεται να φτάσει εφέτος στους 275 χιλ. τόνους. Ενδεικτικό, σύμφωνα με την εταιρεία, είναι το γεγονός ότι ενώ ο αριθμός των πρατηρίων που διαθέτουν υγραέριο κίνησης αυξάνεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια (860 το 2016, 950 το 2017, 1.050 εφέτος), στο ίδιο διάστημα οι επίσημες πωλήσεις εμφανίζονται να μειώνονται. Βασικό κίνητρο για την παράνομη χρήση του βιομηχανικού υγραερίου στην κίνηση οχημάτων θεωρείται η διαφορά του φόρου (430 ευρώ ανά μετρικό τόνο έναντι 65). Οπως τόνισε ο κ. Χαριτόπουλος, εκτός από την απώλεια εσόδων για το Δημόσιο, η χρήση βιομηχανικού υγραερίου προκαλεί και προβλήματα απόδοσης στους κινητήρες, καθώς το υγραέριο κίνησης έχει διαφορετικές προδιαγραφές (περισσότερο προπάνιο).

20-21 Οκτωβρίου 2018

Ενέργεια

έμα ημερών είναι οι αποφάσεις που θα ληφθούν για το μέλλον του ΑΗΣ Αμυνταίου, μονάδας ισχύος 600 MW, κομβικής για την ενεργειακή ισορροπία της χώρας αλλά και για την τοπική οικονομία μιας ευαίσθητης και πληττόμενης από την ανεργία περιοχής. Μάλιστα, η Δυτική Μακεδονία καταγράφει ακόμη και στην τωρινή συγκυρία πτώσης της ανεργίας υψηλά ποσοστά που υπερβαίνουν το 23%, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, και είναι από τις πρωταθλήτριες της Ε.Ε. Ετσι ο ΑΗΣ Αμυνταίου, πέρα από το ότι καλύπτει ανάγκες ηλεκτροδότησης, δίνει θέσεις εργασίας σε περίπου 1.000 άτομα, ενώ είναι ζωτικής σημασίας για την τηλεθέρμανση των περίπου 10.000 κατοίκων της περιοχής. Ωστόσο η μονάδα λόγω του ότι είναι παλαιάς τεχνολογίας και επιβαρύνει το ισοζύγιο ρύπων αντιμετωπίζει την απειλή του λουκέτου από τις αρμόδιες αρχές της Ε.Ε. Εναλλακτική υπάρχει μόνο εφόσον είτε ληφθεί πολιτική απόφαση παράτασης λειτουργίας από την Κομισιόν, είτε γίνουν επενδύσεις που θα οδηγήσουν τη μονάδα σε μια νέα φάση λειτουργίας με νέες υποδομές που θα είναι συμβατές με τις νέες απαιτήσεις και στάνταρ της Ε.Ε. Ηδη, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζεται από την ελληνική πλευρά το ενδεχόμενο κατάθεσης εκ νέου αιτήματος για παράταση. Η παράταση, δε, είναι ένα θέμα που προτάσσει και η συνδικαλιστική ηγεσία της ΔΕΗ για ευνόητους λόγους καθώς θα «κλειδώσει» τη συνέχιση προσφοράς εργασίας σε πολλούς εργαζόμενους. Για την ισχυροποίηση του σχετικού αιτήματος, πάντως, εξετάζεται, όπως αναφέρεται, να συμπεριληφθεί η προοπτική της αναβάθμισης της μονάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παλιά αυτή ρωσικής κατασκευής μονάδα λιγνίτη λειτουργεί με καθεστώς περιορισμένης λειτουργίας 17.000 ωρών μέχρι το 2019, ενώ είχε ζητηθεί από την Επιτροπή να χορηγηθεί παράταση για 32.000 ώρες. Ωστόσο, η Γ.Δ. Περιβάλλοντος της Ε.Ε. δεν ενέκρινε το αίτημα για αύξηση των ωρών λειτουργίας του εργοστασίου.

Το ιστορικό Την ίδια ώρα η αναβάθμιση της μονάδας προϋποθέτει επενδύσεις ύψους 110 εκατ. ευρώ σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκη, τις οποίες η ΔΕΗ δεν μπορεί να σηκώσει λόγω έλλειψης ρευστότητας. Το Αμύνταιο θα κρατηθεί στη ζωή σε συνεργασία με ιδιώτες, φαίνεται να διαμήνυσε σε βουλευτές αλλά και στον περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας Θεόδωρο Καρυπίδη ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης. Ο κ. Παναγιωτάκης μάλιστα από τον προηγούμενο Δε-

Σε σταυροδρόμι ο κομβικός ρόλος του ΑΗΣ Αμυνταίου στην ενεργειακή επάρκεια κέμβριο είχε απευθύνει κάλεσμα στη βιομηχανία να συνδράμει. Η βιομηχανία πράγματι έσπευσε να καταθέσει προτάσεις, που περιελάμβαναν την ανάληψη του κόστους της αναβάθμισης της μονάδας. ● Η πρόταση της MYTILINEOS, αφορούσε την ανάληψη εξ ολοκλήρου του κόστους της αναβάθμισης (τα 110 εκατ. κατά δήλωση των αρμοδίων) υπό μορφή ουσιαστικά δωρεάς, ενώ καλούσε και την υπόλοιπη ενεργοβόρο βιομηχανία να συμπράξει, καθώς ο απώτερος στόχος είναι η διάσωση της ΔΕΗ, που πλέον είναι σε κρίσιμο σημείο. Επιπλέον, μία τυχόν κατάρρευση της ΔΕΗ θα συμπαρασύρει τόσο την ενεργειακή αγορά, όσο και την ελληνική οικονομία. Στην πρόταση η MYTILINEOS ζητούσε επέκταση του συμβολαίου που ήδη έχει και πληρώνει για την τροφοδοσία της «Αλουμίνιον της Ελλάδος» αλλά και όσων ενεργοβόρων βιομηχανιών επιθυμούν να συμμετάσχουν στο εγχείρημα. ● Η πρόταση της ΓΕΚ Τέρνα αφορούσε την ανάληψη του κόστους της αναβάθμισης της μονάδας με υποχρέωση εκ μέρους της ΔΕΗ να

υπογράψει σύμβαση για τη διάθεση ισχύος σε προκαθορισμένη τιμή. Λεπτομέρειες της πρότασης δεν έχουν γίνει γνωστές, ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, είχε γίνει συγκεκριμένη παρουσίαση στον πρόεδρο της ΔΕΗ και τον υπουργό Ενέργειας από τη διοίκηση της ΓΕΚ Τέρνα. ● Η πρόταση του ομίλου Κοπελούζου μαζί με την κινεζική Shenhua αφορούσε επίσης στην αναβάθμιση της μονάδας, η οποία στο μέλλον θα λειτουργεί σε κοινοπρακτικό σχήμα με μειοψηφική συμμετοχή της ΔΕΗ.

Ωρα αποφάσεων Πάντως η διοίκηση της ΔΕΗ μέχρι σήμερα δεν έχει απαντήσει επίσημα σε καμία πρόταση. Ωστόσο έρχεται η ώρα των αποφάσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες, σε πρόσφατη συνεδρίαση του Δ.Σ. της ΔΕΗ, παρουσιάστηκε μελέτη που περιέγραφε σε όλη του την έκταση το θέμα του ΑΗΣ Αμυνταίου, που μπορεί ακόμη κι εντός Νοεμβρίου να έχει εξαντλήσει τις επιτρεπόμενες ώρες. Εφόσον, δε, τεθεί εκτός συστήματος, αναμένεται να υπάρξει ένα σοβαρό ενεργειακό έλλειμμα. Εκτός αν επιταχυνθούν οι αποφάσεις.

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΓΡΊΦΟΣ, Η ΕΠΊΔΡΑΣΗ ΣΤΗΝ ΟΊΚΟΝΟΜΊΑ

Σε φάση ανόδου τα καύσιμα

Κύριος λόγος για την ανοδική τάση είναι η μειωμένη προσφορά από τις πετρελαιο παραγωγούς χώρες και το εμπάργκο κατά του Ιράν

αρόμετρο για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στη μετά μνημόνιο εποχή αποτελεί μεταξύ άλλων και η τιμή των καυσίμων. Μετά από μια μακρά περίοδο, όπου οι διεθνείς τιμές του πετρελαίου (που αποτελούν βάση για τον υπολογισμό των τιμών κι άλλων καυσίμων, όπως του φυσικού αερίου, του υγραερίου) κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα, έχει αλλάξει η τάση. Εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο, η τιμή του αργού ανεβαίνει είτε λόγω της πολιτικής του ΟΠΕΚ, του μοναδικού καρτέλ στον κόσμο, είτε λόγω των γεωπολιτικών αφορμών, στις οποίες αρέσκεται να «παρακολουθεί» ο κλάδος. Πάντως, στο προσχέδιο προϋπολογισμού, που κατέθεσε το υπουργείο Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκτιμάται ότι η μέση τιμή του πετρελαίου brent θα διαμορφωθεί φέτος σε 70,23 δολάρια ανά βαρέλι (από 52,81 δολάρια πέρυσι) πριν υποχωρήσει σε 68,99 δολάρια το βαρέλι το 2019. Αυτό δεν επηρεάζει τις μακροοικονομικές προβλέψεις, που διατηρούνται ως έχουν και στο προσχέδιο (ανάπτυξη 2,1% φέτος και 2,5% το 2019). Βεβαίως πολλές επιχειρήσεις, π.χ. στην ακτοπλοΐα, τις μεταφορές, τη μεταποίηση περιμένουν να δουν πώς θα πάει η τάση, καθώς εξαρτάται εν πολλοίς η κερδοφορία τους από τις τιμές των καυσίμων και της ενέργειας. Τη διεθνή ανοδική τάση πάντως θα τη νιώσουν πρώτα φέτος τα νοικοκυριά, καθώς εκτιμάται ότι θα είναι υψηλό το κόστος θέρμανσης τον φετινό χειμώνα, καθώς οι τιμές του αργού στις διεθνείς αγορές διαμορφώνονται στα υψηλά των τελευταίων τεσσάρων ετών. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι, με βάση τα σημερινά δεδομένα, η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης θα παραμείνει αυξημένη σε σχέση με την περυσινή τιμή έναρξης τουλάχιστον κατά 16% -17%, έως και 20%. Ηδη η διανομή φέτος από 15/10 ξεκίνησε με τιμές από 1,14 ευρώ το λίτρο, ενώ δεν αποκλείεται να ξεπεράσει και τα 1,250 ευρώ το λίτρο στις απομακρυσμένες περιοχές και στα νησιά. Να σημειωθεί ότι τον περασμένο Απρίλιο το πετρέλαιο θέρμανσης είχε κλείσει τη χειμερινή σεζόν με 1,08 ευρώ το λίτρο. Σύμφωνα με τα στοιχεία μεγάλων εταιρειών του κλάδου εμπορίας πετρελαιοειδών, ήδη οι τιμές platts, βάσει των οποίων αγοράζουν τα ελληνικά διυλιστήρια τα προϊόντα τους, βρίσκονται πάνω από τα 696 δολάρια τον μετρικό τόνο, όταν πέρυσι ήταν κοντά στα 513 δολάρια ο μετρικός τόνος, δηλαδή υψηλότερα κατά 35%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σημειωθεί ότι τα καύσιμα συνολικά στην εποχή του μνημονίου υπερφορολογήθηκαν. Πιο συγκεκριμένα: 1) ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης, για τη χρονική περίοδο από τη 15η Οκτωβρίου μέχρι και την 30ή Απριλίου κάθε έτους, ορίζεται καθημερινά σε διακόσια ογδόντα (280) ευρώ το χιλιόλιτρο στις εκάστοτε διυλιστηριακές τιμές (Ν.4389/2016 ΦΕΚ Α/94/2016). 2) ο ΕΦΚ σε βενζίνες και πετρέλαια διαμορφώνεται καθημερινά σε 700 & 410 €/1000 λτ. αντίστοιχα, από 01/01/2017 στις εκάστοτε διυλιστηριακές τιμές (Ν. 4389/2016, ΦΕΚ Α' 94). 3) ο ΕΦΚ στο υγραέριο διαμορφώνεται καθημερινά σε 430 €/1000 κγρ, από 01/01/2017 στις εκάστοτε διυλιστηριακές τιμές (Ν. 4389/2016, ΦΕΚ Α' 94). Οι διυλιστηριακές τιμές επιβαρύνονται επί πλέον με: 1) Ανταποδοτικό τέλος ΡΑΕ 0,21€ ανά χίλια λίτρα (Υ.Α. 101/2014 - ΦΕΚ 745/Β/26.3.2014). 2) Εισφορά «Ειδικού λογαριασμού πετρελαιοειδών»: 1,2% επί της τιμής διυλιστηρίου. (Ν.3335/2005 ΦΕΚ 95/Α/20.4.2005). 3) Τέλος Τελωνειακών εργασιών (ΔΕΤΕ): 0,5% επί του αθροίσματος της εκάστοτε τιμής διυλιστηρίου και του ΕΦΚ (Ν.2093/1992 – ΦΕΚ/181/Α/25.11.1992). 4) Το κόστος μεταφοράς των πετρελαιοειδών προϊόντων, το οποίο διαφοροποιείται αναλόγως του τελικού προορισμού. 5) Το μικτό κέρδος των Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών (χονδρική). 6) Το μικτό κέρδος των πρατηριούχων και των εμπόρων λιανικής.

Η διεθνής τάση ΤΗΝ ΊΔΊΑ ΏΡΑ η εκτίμηση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ) προβλέπει ότι οι τιμές της ενέργειας θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα παρά την προβλεπόμενη πτώση της ζήτησης. Πιο συγκεκριμένα, στη μηνιαία έκθεσή της, η ΙΕΑ βασίζεται στις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, που εκτιμά ότι η παγκόσμια ανάπτυξη δεν θα είναι ισχυρή λόγω του σε εξέλιξη εμπορικού πολέμου μεταξύ Κίνας, ΗΠΑ, και Ε.Ε. Ετσι, η ΙΕΑ παραπέμπει σε μείωση της ζήτησης για πετρέλαιο, χωρίς όμως να αναμένεται υποχώρηση των τιμών. Κύριος λόγος για την ανοδική τάση είναι, τι άλλο... η μειωμένη προσφορά από τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες του ΟΠΕΚ, καθώς, όπως αναφέρεται, επανέρχεται από τον Νοέμβριο το εμπάργκο κατά του Ιράν, ενώ η Βενεζουέλα βυθίζεται σε οικονομική και πολιτική κρίση, που έχει οδηγήσει σε ραγδαία πτώση της παραγωγής της. Παράλληλα, το πλεόνασμα παραγωγικής δυνατότητας άλλων χωρών περιορίζεται μόλις στο 2% της παγκόσμιας ζήτησης και, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της διεθνούς υπηρεσίας, θα μειωθεί περαιτέρω. Και ενώ αυξάνονται οι τιμές του πετρελαίου, έχουν παράλληλα υποτιμηθεί τα νομίσματα πολλών αναπτυσσόμενων χωρών έναντι του δολαρίου και, επομένως, υπάρχει κίνδυνος μεγάλου οικονομικού πλήγματος. Σε ό,τι αφορά την παγκόσμια ζήτηση, η ΙΕΑ εκτιμά ότι δεν θα υπερβεί το 1,3 εκατ. βαρέλια την ημέρα το τρέχον

έτος και τα 1,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα το 2019, εκτιμήσεις κατά 100.000 βαρέλια την ημέρα κατώτερες από τις προηγούμενες. Σύμφωνα μάλιστα με όσα δήλωσε πριν από λίγες μέρες ο επικεφαλής της ΙΕΑ Φατίχ Μπριστόλ δήλωσε στο Bloomberg ότι οι τιμές του πετρελαίου «εισέρχονται στην κόκκινη ζώνη», που σημαίνει ότι διαφαίνεται κίνδυνος μεγάλης μείωσης της κατανάλωσης. Ο ίδιος κάλεσε, άλλωστε, όσες χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ έχουν πλεονασματική παραγωγική δυνατότητα να αυξήσουν την παραγωγή τους. Από τα στοιχεία της ΙΕΑ προκύπτει, πάντως, ότι η Σαουδική Αραβία και ορισμένες άλλες σημαντικές πετρελαιοπαραγωγές χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ έχουν ήδη αυξήσει σημαντικά την παραγωγή τους για να καλύψουν το κενό που αφήνει το πετρέλαιο του Ιράν και της Βενεζουέλας. Εξάλλου, και η εκτός ΟΠΕΚ Ρωσία έχει από τον Μάιο αυξήσει την παραγωγή της κατά 1,6 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Σύμφωνα πάντως με τις εκτιμήσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας δεν συντρέχει λόγος ανησυχίας για ελλείψεις στην αγορά, όπως σχεδόν πάντα συμβαίνει, έστω κι αν πολλές έχουν φτάσει στο υψηλότερο σημείο παραγωγικής δυνατότητας. Ολοι όμως παρακολουθούν τις κινήσεις της Σαουδικής Αραβίας, της μεγαλύτερης παραγωγού χώρας – μέλους του ΟΠΕΚ, λόγω και της υπόθεσης του εξαφανισμένου δημοσιογράφου Κασόγκι.

h~í~ñçêáëá=kÉïëm~éÉê=OSISñPOIR=cáå~ä=eáÖÜoÉëKéÇÑ===N===ORLNNLNT===NTWPM

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ια πραγματική επανάσταση αναμένεται να φέρει στον κλάδο ενέργειας η ανάπτυξη των νέων δικτύων, τόσο των ευρυζωνικών όσο και του 5G. Αυτά ουσιαστικά θα χτίσουν την πλατφόρμα του «διαδικτύου των αντικειμένων», του λεγόμενου Internet of Things, που σε συνδυασμό με τις πρακτικές ανάλυσης δεδομένων (data analytics) και τις τεχνολογίες «νέφους» (cloud) αναμένεται να φέρει τη βέλτιστη διαχείριση δικτύων, την εξοικονόμηση ενέργειας και τη μείωση του λειτουργικού κόστους για τις εταιρείες του κλάδου. Σημειώνεται ότι το «διαδίκτυο των αντικειμένων» περιλαμβάνει το νέο διασυνδεδεμένο «οικοσύστημα» που χτίζεται και περιλαμβάνει οποιαδήποτε ηλεκτρική ή ηλεκτρονική συσκευή έχει πρόσβαση στο ίντερνετ χωρίς να είναι υπολογιστής, κινητό ή tablet. Για να είναι όμως σε σύνδεση και να μεταφέρει τα δεδομένα που συλλέγει, θα πρέπει να υποστηρίζεται από τα νέα δίκτυα μεγάλων ταχυτήτων, αλλά και τα εργαλεία ανάλυσης. Αλλωστε το Internet of Things είναι μια έννοια που αφορά τα αντικείμενα της καθημερινότητάς μας – από βιομηχανικές μηχανές μέχρι wearable συσκευές που χρησιμοποιούν ενσωματωμένους αισθητήρες για τη συλλογή δεδομένων και την ανάληψη κάποιας δράσης σε αυτά μέσα σε ένα δίκτυο. Κάπως έτσι λειτουργεί π.χ. ένα κτίριο που χρησιμοποιεί αισθητήρες (sensors) για την αυτόματη ρύθμιση της θέρμανσης ή του φωτισμού. Αλλο παράδειγμα είναι ο εξοπλισμός παραγωγής που προειδοποιεί το προσωπικό συντήρησης για μια επικείμενη βλάβη.

Η επανάσταση των δικτύων Αξίζει να σημειωθεί ότι στο συνέδριο της Διεθνούς Ενωσης Τηλεπικοινωνιών (ITU) «Towards 5G Enabled Gigabit Society», το οποίο φιλοξενήθηκε από το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Δικτύων, τονίστηκε από τον υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής Ν. Παππά ότι σκοπός του υπουργείου είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας και σε αυτό το πλαίσιο προωθούνται η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, το ψηφιακό εμπόριο, η διάδοση νέων τεχνολογιών κ.ά., σύμφωνα με την Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική 2016-2021. Οι τεχνολογίες 5ης γενιάς αναμένεται να ψηφιοποιήσουν τις κοινωνίες και τις οικονομίες σε παγκόσμιο επίπεδο, εξήγησε ο κ. Παππάς, κάνοντας λόγο για μια επανάσταση η οποία όχι μόνο θα δώσει τη δυνατότητα σε πολλούς τομείς της οικονομίας να αναπτυχθούν, αλλά και θα ωθήσει τις κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της λεγόμενης 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης. Στην ομιλία του ο κ. Γιώργος Στεφανόπουλος, γενικός διευθυντής της Ενωσης Εταιρειών Κινητής Τηλεφωνίας (ΕΕΚΤ), υπογράμμισε ότι «το 5G διαμορφώνει μια win-win ατζέντα για τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις, τους πολίτες. Βοηθά όλους να κερδίσουν, καθώς παρέχει την ευκαιρία στις χώρες να ανακαλύψουν εκ νέου τον εαυτό τους, να αυτοπροσδιοριστούν στη διεθνή σκηνή, όπως π.χ. συμβαίνει με την Ιαπωνία και τους Ολυμπιακούς Αγώνες». Ο κ. Στεφανόπουλος προειδοποίησε, ωστόσο, ότι «τα νέα δίκτυα είναι μια επανάσταση, υπάρχει όμως ένα μεγάλο στοίχημα στο πώς διαμορφώνεται η όλη διαδικασία». Ο γενικός διευθυντής της ΕΕΚΤ εξήγησε ότι η προστιθέμενη αξία δεν θα δοθεί από το broadband efect, όπως σε προηγούμενες γενιές, αλλά από τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων -της πολιτείας, των

DRONES ΚΑΙ 5G

«Απογείωση» του διαδικτύου παρόχων κινητών επικοινωνιών και όλων των κλάδων της οικονομίας-, οι οποίοι θα πρέπει να μετασχηματιστούν ψηφιακά και πρόσθεσε ότι «πρέπει να στηρίξουμε τη ζήτηση για καινοτόμες υπηρεσίες σε όλο το εύρος της οικονομίας». Σε ό,τι αφορά την πορεία του ψηφιακού μετασχηματισμού στην Ελλάδα, ο κ. Στεφανόπουλος τόνισε ότι «κινούμαστε γρήγορα, αλλά όχι ακόμα τόσο γρήγορα για ξεφύγουμε από τις τελευταίες θέσεις».

Ο κλάδος της ενέργειας Στο φόντο αυτό και τα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας στην Ελλάδα ετοιμάζονται για την επόμενη μέρα. Ουσιαστικά, δεν είναι μακριά η μέρα όπου drones θα ίπτανται για να επιθεωρούν βλάβες και να αναγνωρίζουν τις κλοπές καλωδίων με την τεχνολογία της αναγνώρισης εικόνων (image recognition). Επίσης, δεν απέχει πολύ η μέρα που και οι τεχνικοί της ΔΕΗ θα μπορούν να κάνουν virtual εργασίες στο δίκτυο, οι έξυπνοι μετρητές κατανάλωσης θα είναι παντού, σε κάθε σπίτι, και θα «διαβάζουν» τις καταναλώσεις δίνοντας είτε στοιχεία για ρευματοκλοπές, είτε οδηγίες για βέλτιστη χρήση του δικτύου με εξοικονομήσεις κλίμακας. Ετσι, τις καινοτόμες ιδέες της επόμενης μέρας θέλει να αναζητήσει από νέους και φερέλπιδες επιστήμονες ο Διαχειριστής του Δικτύου Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ). Στο πλαίσιο του προγράμματος Switch_On, ενός εργαστηρίου καινοτομίας, ο Διαχειριστής καλεί ομάδες επιστημόνων και start-up εταιρείες να συμμετάσχουν σε διαγωνισμό από τον οποίο θα επιλεγούν οι πέντε καλύτερες προτάσεις και θα βραβευτούν με 60.000 ευρώ η κάθε μία. Στόχος του όλου προγράμματος για την πυροδότηση της νεοφυούς επιχειρηματικότητας είναι να αναζητηθούν ιδέες και να προκύψουν εφαρμογές για λύσεις σε προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το δίκτυο, αλλά και σε αυριανές προκλήσεις όπως η αυξανόμενη διείσδυση των ανανεώσιμων πηγών

ενέργειας και οι ανάγκες για πρόβλεψη και διαχείριση της παραγωγής και της ζήτησης που αυτή προκαλεί, τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα και τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργήσει η μαζική φόρτιση των μπαταριών τους τις νυχτερινές ώρες, η μετατροπή των καταναλωτών σε καταναλωτές-παραγωγούς (prosumers) κ.ά.

learning για αποδοτική και ασφαλή λειτουργία του δικτύου, διαχείριση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), ενσωμάτωση ΑΠΕ για υλοποίηση συστημάτων προβλέψεων, έλεγχος ΑΠΕ. ■ Εφαρμογές image processing, recognition και τεχνολογίες drone για επιτήρηση και συντήρηση του εναέριου δικτύου και ειδικότερα, αυτόματη επεξεργασία δεδομένων, αναγνώΤο πρόγραμμα ριση τύπων υποσταθμών κοκ. Ηδη η εκκίνηση της πρόσκλησης ■ Εφαρμογές augmented και virtual reality ενδιαφέροντος δόθηκε στις (επαυξημένης και εικονικής πραγματιαρχές Οκτωβρίου σε εκδήκότητας) για την εκπαίδευση χειριλωση, παρουσία ενδιαφεστών για τη λειτουργία του δικτύρόμενων ερευνητών και ου, την εποπτεία και συντήρηση Φέρνουν επιχειρηματιών, από υποσταθμών κοκ. τον πρόεδρο του ΔΕΔ■ Εφαρμογές και συσκευές λύσεις ΔΗΕ, καθηγητή Νίκο Ιnternet of Things (IoT) για τη και στα δίκτυα Χατζηαργυρίου, και τον βελτιστοποίηση της εξυπηρέτης ενέργειας αναπληρωτή διευθύνοτησης των καταναλωτών, την ντα σύμβουλο, Αθανάσιο ανάδραση της εταιρείας με σκοΜισδανίτη. πό τη βελτίωση της εικόνας και Στον διαγωνισμό θα του κύρους της, την επεξεργασία μπορούν να συμμετάδεδομένων από social media, κ.λπ. σχουν και μεμονωμένοι ■ Ανάπτυξη πλατφορμών για συναλλαγές ενδιαφερόμενοι, θεωρείται όμως πιο αποτεpeer-to-peer μεταξύ καταναλωτών και παλεσματική επιλογή η διαμόρφωση ομάδας ραγωγών, sharing economy στην ενέργεια, 3-5 ατόμων ή startup εταιρειών, στις οποίες τεχνολογίες blockchain, υποστήριξη ενεργεινα συμμετέχουν άτομα με συμπληρωματιακών κοινοτήτων κοκ. κές γνώσεις και δεξιότητες, όπως software Για να συμμετάσχει κάποια ομάδα θα developers, ειδικοί σε ενέργεια, αναλυτές, πρέπει να υποβάλει την αίτηση που θα βρει data analysts, product developers, inance στον δικτυακό τόπο www.switchonlab.gr and management experts. μία φορά, καταγράφοντας όλα τα μέλη της Οι θεματικές στις οποίες αναζητούνται ομάδας. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που καινοτόμες λύσεις, χωρίς όπως τονίστηκε να ανακοινώθηκε, η εφαρμογή για την υποβολή αποκλείονται άλλοι τομείς, είναι οι εξής: αιτήσεων θα ανοίξει εντός των ημερών και οι ■ Εφαρμογές big data και data analytics για αιτήσεις θα υποβάλλονται ώς τις 5 Νοεμβρίου. εποπτεία και παρατηρησιμότητα του δικτύου, Από τις 15 ώς τις 20 Νοεμβρίου θα επιλεγούν όπως για παράδειγμα αυτόματη επεξεργασία οι 15 καλύτερες ομάδες και στις 15 Δεκεμβρίου δεδομένων ηλεκτρονικών μετρητών, αισθηθα γίνει η τελική επιλογή των 5 καλύτερων που τήρων, εγκατάσταση, αυτόματος εντοπισμός θα κερδίσουν τον διαγωνισμό και μπορεί, υπό σφαλμάτων σε υπόγεια δίκτυα και εναέρια προϋποθέσεις, να υπογράψουν και συμβόλαιο δίκτυα. με τον ΔΕΔΔΗΕ για την εφαρμογή της ιδέας ■ Εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης και deep τους στην πράξη, στο δίκτυο.

Ενέργεια

20-21 Οκτωβρίου 2018

39 63

ΘΕΡΜΑΝΣΗ

Ζεσταίνομαι με φιλικό τρόπο προς το περιβάλλον Της Βάσης Παναγοπούλου

ο να μην μπορεί κάποιος να ζεσταθεί κατά τη διάρκεια του χειμώνα, πραγματικότητα που στιγματίζει τις ζωές πάρα πολλών ανθρώπων και οικογενειών τα τελευταία χρόνια, με ενεργό αποτύπωμα στην υγεία τους, δημιούργησε ένα ρεύμα στην αγορά, ζήτησης θερμαντικών συσκευών που αποτελούσαν λύσεις της στιγμής, λύσεις τοπικές. Τα συστήματα ψύξης-θέρμανσης (air condition) πήραν φωτιά, το ίδιο και τα αερόθερμα, οι σόμπες αλογόνου ή χαλαζία εμφανίστηκαν μέχρι και σε σούπερ μάρκετ, όσοι είχαν θερμοπομπούς ή καλοριφέρ λαδιού τα έβγαλαν από τις αποθήκες. Ολες όμως οι επιλογές έβαζαν φωτιά στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. Φωτιά πήραν και τα τζάκια που μέχρι τότε ήταν διακοσμητικά στοιχεία στο σαλόνι. Κάποιοι τα μετέτρεψαν σε ενεργειακά τζάκια κι είδαν χαρά. Ανοιξαν οι δουλειές όσων εμπορεύονταν καυσόξυλα, ευτυχώς όμως ταυτόχρονα εμφανίστηκαν και τα στερεά καύσιμα βιομάζας -πέλετ ή μπριγκέτες -, γιατί η καύση ακατάλληλων ειδών ξυλείας πήρε κι έδωσε. Είδαμε τις πρώτες σόμπες πέλετ και οι «μασίνες» ή στόφες, που κάποιοι ήξεραν από τα χωριά τους, έζησαν τη δεύτερη νιότη τους. Επειτα από αρκετά χρόνια λοιπόν στην... υγρασία και την απουσία ζέστης, τώρα που ο πρώτος πανικός έχει περάσει, καλό είναι να δούμε πιο ψύχραιμα ποιες λύσεις είναι πιο αποδοτικές και φιλικά προσκείμενες προς το περιβάλλον ή με ποιον τρόπο μπορεί η χρήση τους να αφήνει αλώβητο το περιβάλλον τόσο στο εσωτερικό του σπιτιού όσο και έξω από αυτό. Κάποιος βέβαια μπορεί να πει «εδώ καράβια χάνονται, βαρκούλες αρμενίζουν, δεν μας παρατάς κι εσύ και το περιβάλλον σου. Εγώ θέλω να ζεσταθώ!». Η απάντηση σε αυτό τον τρόπο σκέψης είναι ότι τα πάντα στη ζωή έχουν κυκλική ροή, είναι αλληλένδετα και αν διαταραχθεί ένα κομμάτι της αλυσίδας τότε αρχίζει η αλληλουχία των αντιδράσεων. Ορατό παράδειγμα το νέφος που επισκέπτεται τα τελευταία χρόνια τα μεγάλα αστικά κέντρα και που κάνει, στην καλύτερη περίπτωση, τα μάτια μας να τσούζουν. Τα επίπεδα μόλυνσης του αέρα όμως αφορούν και το εσωτερικό των σπιτιών. Γι’ αυτό λοιπόν, η σωστή χρήση των θερμαντικών συσκευών που χρησιμοποιούμε έχουν αποτέλεσμα φιλικό προς το περιβάλ-

λον, επομένως και στην υγεία μας. Ζητήσαμε τη γνώμη έμπειρου ηλεκτρολόγου - μηχανικού, που δραστηριοποιείται στον χώρο της θέρμανσης εικοσιπέντε χρόνια τώρα, που ζήτησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, επιθυμία απολύτως αποδεκτή. Ας ακούσουμε τις γνώσεις του: «Οταν λέμε θέρμανση κατοικίας, ουσιαστικά αναφερόμαστε σε δύο κομμάτια. Το ένα έχει να κάνει με τη θέρμανση των χώρων και το άλλο με την παραγωγή ζεστού νερού χρήσης (ΖΝΧ). Υπάρχουν λοιπόν δύο αντικείμενα. Η παραγωγή ΖΝΧ, κατά κύριο λόγο στην Ελλάδα και ειδικά στη Νότια Ελλάδα, γίνεται με χρήση ηλιακού θερμοσίφωνα. Κάθε σπίτι συνήθως έχει έναν αυτόνομο ηλιακό θερμοσίφωνα που είναι και ο καλύτερος ενεργειακά τρόπος, με την ηλιοφάνεια που έχουμε. Το καλοκαίρι μπορούμε να καλύπτουμε όλες τις

απαιτήσεις μας αλλά και τον χειμώνα, θεωρώ, ότι κατά 90% μπορούν να καλυφθούν οι απαιτήσεις ΖΝΧ από τον ήλιο. Μάλιστα είναι και απαίτηση των ενεργειακών κανονισμών, η θέρμανση ΖΝΧ να γίνεται με χρήση της ηλιακής ενέργειας. »Οσον αφορά τη θέρμανση χώρων, οι κύριες πηγές ενέργειας είναι οι λέβητες πετρελαίου ή αερίου και μάλιστα πλέον τεχνολογίας συμπύκνωσης, που σημαίνει ότι έχουν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες καυσαερίων, ώστε να μη χάνουμε την ενέργεια στο περιβάλλον. Ακολουθούν λύσεις όπως η χρήση σόμπας πέλετ ή λέβητες ξύλου που, μέχρι στιγμής, είναι λύσεις που συνηθίζονται κυριότερα σε κατοικίες της επαρχίας, όπου η ξυλεία είναι άφθονη. »Βέβαια, υπάρχουν κι άλλα συστήματα που είναι πολύ πιο σύγχρονα και

εξειδικευμένα. Μιλώ για τις αντλίες θερμότητας. Οι αντλίες θερμότητας ουσιαστικά δουλεύουν με ρεύμα και με την ενέργεια που μπορεί να πάρει κανείς από το περιβάλλον. Μπορούμε να πούμε -για να γίνει κατανοητό- ότι είναι σαν ένα μεγάλο air condition. Οπως είναι οι εξωτερικές μονάδες των air condition, αντίστοιχα υπάρχουν τέτοιες μεγάλες μονάδες, οι οποίες παίρνουν ενέργεια από το περιβάλλον. Προφανώς συμπληρώνουμε ηλεκτρική ενέργεια εμείς, αλλά σε ένα χαμηλό ποσοστό. Τα συστήματα αυτά λέγονται αέρα - νερού, δηλαδή παίρνεις ενέργεια από το περιβάλλον (από τον αέρα) και ζεσταίνεις το νερό. Προτιμώνται και δείχνουν να είναι «μαγικές» λύσεις, γιατί όταν π.χ. ο καιρός είναι καλός, στα 4 kW που παίρνεις σαν ενέργεια, τα 3 kW τα παίρνεις από το περιβάλλον κι εσύ συμπληρώνεις μόνο το 1 kW. Η αλήθεια είναι ότι είναι η πιο "έξυπνη" συσκευή που υπάρχει σε σχέση και με το πετρέλαιο και το αέριο. Πάντως, οι αντλίες θερμότητας προϋποθέτουν σπίτια καλά μονωμένα και εξοπλισμένα με συστήματα χαμηλών θερμοκρασιών. Απευθύνονται, λοιπόν, σε όσους κατασκευάζουν νέες κατοικίες ή σε αναβαθμισμένες κατοικίες που έχουν πλέον χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα. »Αυτές είναι οι λύσεις κεντρικής θέρμανσης. Η λύση της κεντρικής θέρμανσης φυσικά προϋποθέτει μια κύρια πηγή ενέργειας και την ύπαρξη δικτύου σωληνώσεων και τερματικών μονάδων (θερμαντικά σώματα) που μέσα τους τρέχει νερό. Το θέμα λοιπόν είναι, πώς ζεσταίνεται το νερό. Το ζεσταίνει ο λέβητας πληρώνοντας πετρέλαιο ή, πάλι, ο λέβητας πληρώνοντας αέριο ή η αντλία θερμότητας; Ας μην ξεγελιόμαστε. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Η εξοικονόμηση χρημάτων και ενέργειας έγκειται στο να μπορείς να μειώσεις τις θερμικές σου απαιτήσεις και αυτό προϋποθέτει πριν αναφερθείς στο καλύτερο σύστημα θέρμανσης, να μιλήσεις για τις καλύτερες μονώσεις. Γι’ αυτό και τα καλύτερα σπίτια, είναι αυτά που έχουν πολύ χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα, αυτά που ονομάζονται πλέον "παθητικά σπίτια", αυτά δηλαδή, που έχουν μηδαμινές ανάγκες ενέργειας/ θέρμανσης. Μιλάμε για σπίτια π.χ. που μπορεί να θερμαίνονται με το άναμμα μιας λάμπας φωτισμού. Προς τα εκεί πάμε. Βέβαια αυτές οι κατασκευές αφορούν όσους έχουν χρήματα, εκτός κι αν στο μέλλον υπάρξουν τέτοιες πολιτικές που θα ευνοήσουν την κατασκευή τους».

Οταν σταμάτησε να λειτουργεί η κεντρική θέρμανση σε μία μία τις πολυκατοικίες και το πρόβλημα της ξαφνικής ως γεγονός απουσίας ζέστης ενέσκηψε κι ήταν/είναι έντονο, οι άνθρωποι άρχισαν να ψάχνουν λύσεις, που πρακτικά ήταν και συνεχίζουν να είναι, λύσεις τοπικές. Είναι δηλαδή τρόποι που δεν θερμαίνουν τους χώρους του σπιτιού στο σύνολό τους, αλλά τους χώρους που κυρίως χρησιμοποιούμε

Αφιέρωμα

20-21 Οκτωβρίου 2018

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Αυτόνομες, αποδοτικές λύσε Θέρμανση με αέρα Στις αυτόνομες λύσεις θέρμανσης μπορεί να είναι ένα air condition που κάνει και ψύξη και θέρμανση. Ομως ένα σπίτι ή ένα δωμάτιο μπορεί να ζεσταθεί με χρήση air condition; «Η ΧΡΗΣΗ ΘΈΡΜΑΝΣΗΣ με αέρα, δεν είναι ο καλύτερος τρόπος θέρμανσης γιατί ουσιαστικά σπαταλάς υψηλή ενέργεια για να ζεσταίνεις τον αέρα. Αλλά για να αισθάνεται κάποιος καλά σε ένα χώρο πρέπει να έχει όχι μόνο καλή θερμοκρασία αέρα, αλλά και μία καλή θερμοκρασία των επιφανειών που τον περιβάλλουν. Αυτή είναι η αισθητή θερμοκρασία, ας το πούμε έτσι, που νιώθει καλά ένας άνθρωπος. Αν π.χ έχουμε ένα σπίτι αμόνωτο, όπου οι τοίχοι είναι κρύοι, τα τζάμια είναι παγωμένα, για να μπορέσω να μπω σε μια ζώνη σχετικής ευεξίας, θα πρέπει να αυξήσω πολύ τη θερμοκρασία του αέρα. Αν όμως έχω ένα σπίτι καλά μονωμένο, μπορώ κι ακόμα με θερμοκρασίες αέρα χαμηλότερες να έχω το ίδιο αποτέλεσμα, επειδή η μέση θερμοκρασία του αέρα και των επιφανειών που με περιβάλλουν είναι τέτοια που με κάνουν και νιώθω καλά. Οταν μάλιστα ζεσταίνω τις επιφάνειές μου, δηλ. έχω θέρμανση δαπέδου ή -πιο εξεζητημένα- έχω θέρμανση στον τοίχο ή ακόμη και στο ταβάνι μου, θα μπορούσα και με θερμοκρασίες αέρα πολύ χαμηλές να νιώθω πολύ καλά. Επομένως το βασικό στοιχείο στη θέρμανση είναι πάντα οι μονώσεις σε μία κατοικία. Τα air condition και γενικώς ο αέρας δεν είναι η κατάλληλη λύση για θέρμανση, γιατί η απαιτούμενη θερμοκρασία του αέρα μεταφράζεται στο τι ποσόν πληρώνω για την θέρμανση. Τα air condition είναι όμως δόκιμη λύση για κλιματισμό (ψύξη). Για να ζεσταθεί κανείς είναι καλύτερα τα συστήματα με ακτινοβολία».

Ηλιακά συστήματα

Σόμπες πέλετ / μπριγκέτας-ξύλου ΟΤΑΝ ΥΠΑΡΧΈΙ ΚΈΝΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ θέρμανσης, μπορούμε να συνδέσουμε σε αυτό μία σόμπα πέλετ/ μπριγκέτας/ξύλου. Το νερό που τρέχει στο δίκτυο των θερμαντικών σωμάτων ζεσταίνεται όταν ανάβουμε τη σόμπα που μπορεί να καίει πέλετ, μπριγκέτες ή και ξύλα. Είναι μια επένδυση που λύνει το πρόβλημα της θέρμανσης σε όλους τους χώρους του σπιτιού, εκτός κι αν προτιμήσετε ως πιο προσιτή λύση μια απλή ξυλόσομπα, η οποία θα μπορέσει να θερμάνει μόνο τον χώρο στον οποίο θα την εγκαταστήσετε. Για να λειτουργήσει αποδοτικά μία σόμπα πέλετ/μπριγκέτας/ξύλου θα πρέπει κατ’ αρχήν να υπολογίσουμε σωστά τα τετραγωνικά που έχουμε να θερμάνουμε και βάσει των τετραγωνικών να επιλέξουμε την κατάλληλη για τον χώρο μας. Αυτή η επιλογή χαρίζει μεν αυτονομία από ορυκτές πηγές ενέργειας, αλλά έχει υψηλή αποδοτικότητα όταν η καύσιμη ύλη που χρησιμοποιούμε είναι η ενδεδειγμένη. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι πρέπει -αν τη «δουλέψετε» με ξύλα-, να φροντίζετε να προμηθεύεστε την απαραίτητη ποσότητα από το καλοκαίρι και να έχετε αποθηκευτικούς χώρους όπου θα μπορούν να στεγνώσουν και να παραμείνουν στεγνά, γιατί η υγρασία στα ξύλα είναι μεγάλο πρόβλημα. Και η εύρεση στεγνών καυσόξυλων την τελευταία στιγμή είναι σαν να παίζεις το παιχνίδι του χαμένου θησαυρού. Η επόμενη καλή και -τελικά- οικονομική λύση είναι να χρησιμοποιήσουμε πέλετ και μπριγκέτες, όπου και πάλι όμως θα πρέπει να υπάρχει διαθέσιμος απο-

θηκευτικός χώρος, καθώς θα πρέπει οι συσκευασίες τους να παραμένουν άθικτες, να μην εκτίθενται σε νερό και υγρασία. Το κόστος χρήσης μειώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα και από τη χρήση φυσικού αερίου, ανάλογα βέβαια και το πόσες ώρες την ημέρα την ανάβουμε και τι χρησιμοποιούμε ως καύσιμη ύλη. Τώρα, όσον αφορά το κόστος μιας τέτοιας εγκατάστασης, θα πρέπει στο κόστος αγοράς να συνυπολογίσουμε και το κόστος του απαραίτητου εξοπλισμού (κυκλοφορητή, μονάδα πλήρωσης νερού, θερμική ασφάλεια, μανόμετρο, μπουριά καμινάδας κ.ά.). Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι σε τέτοιου είδους σόμπες δεν χρησιμοποιούμε ποτέ ξύλο πεύκου, ούτε καν για προσάναμμα. Επίσης, θα πρέπει να συνυπολογιστεί και το κόστος συντήρησης, που σημαίνει ότι τα μπουριά και η σόμπα θα πρέπει να καθαρίζονται από κάποιον έμπειρο τεχνίτη σε διαστήματα που καθορίζει η ποιότητα της καύσιμης ύλης που χρησιμοποιείται. Αν δεν θέλετε μέσα στο σπίτι σας τη σόμπα και έχετε δίκτυο κεντρικής θέρμανσης, μπορείτε να αντικαταστήσετε τον λέβητα πετρελαίου με έναν λέβητα ξύλου/πέλετ. Φυσικά έχει μεγαλύτερο κόστος αγοράς από ό,τι μια ενεργειακή σόμπα. Οι λέβητες στερεών καυσίμων -σύμφωνα με αρκετούς κατασκευαστές- μπορούν να μειώσουν το κόστος θέρμανσης κατά 40% - 60% συγκρινόμενοι πάντα με τους λέβητες πετρελαίου.

Ενεργειακά τζάκια ΣΈ ΈΝΈΡΓΈΙΑΚΑ ΤΖΑΚΙΑ μπορούν να μεταμορφωθούν τα περισσότερα υπάρχοντα συμβατικά τζάκια. Είναι ένα καλό και οικονομικό μέσο θέρμανσης. Τα υλικά κατασκευής τους είναι το μαντέμι και το ενισχυμένο ατσάλι και μπορούν να συνδεθούν με τα σώματα καλοριφέρ, δίνοντας έτσι ζεστασιά συνολικά στον χώρο. Η χρήση πέλετ και πάλι είναι εφικτή. Το προτέρημά τους φυσικά είναι ότι έχουν σαφώς μεγαλύτερη θερμική απόδοση σε σχέση με τα απλά τζάκια, που εκτός του

ότι χάνουν σε απόδοση, θερμαίνουν μονάχα τον χώρο που είναι εγκατεστημένα.

Επίτοιχος λέβητας αερίου «ΥΠΑΡΧΈΙ ΑΚΟΜΗ Η ΛΥΣΗ της αυτονόμησης, με επίτοιχο λέβητα αερίου, αντί να υπάρχει μια κεντρική εγκατάσταση θέρμανσης με λέβητα αερίου. Ενας επίτοιχος λέβητας αερίου τροφοδοτεί ένα δίκτυο θερμαντικών σωμάτων σε ένα διαμέρισμα πολυκατοικίας και ταυτόχρονα μπορεί να παρέχει και παραγωγή ζεστού νερού. Το κόστος ενός τέτοιου συστήματος μαζί με την εγκατάσταση αγγίζει περίπου τα 2.500 ευρώ. Οι επιδοτήσεις πλέον για το φυσικό αέριο δεν υπάρχουν. Σταμάτησαν όταν βγήκε το πρόγραμμα “Εξοικονομώ

κατ' οίκον”, πρόγραμμα το οποίο πλέον και αυτό τελείωσε. Οι επιδοτήσεις που έβγαζε η Εταιρία Παροχής Αερίου Αττικής (ΕΠΑ) είχαν συγκεκριμένη χρονική διάρκεια και είχαν είτε χρηματοδότηση είτε επιδότηση. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει πρόγραμμα επιδότησης, μπορεί όμως να ξαναβγεί το 2019 κάτι. Το πρόγραμμα που «τρέχει» αλλά κι αυτό έχει κλείσει, γιατί είναι στη φάση της υλοποίησης, είναι το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», το οποίο δεν έχει να κάνει με το αέριο αλλά με την ενεργειακή αναβάθμιση μόνιμης κατοι-

Σύμφωνα με την Ενωση Βιομηχανιών Ηλιακής Ενέργειας, «Η Ευρωπαϊκή Ενωση και τα κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να αυξήσουν το μερίδιο των ΑΠΕ σε 20% έως το 2020. Καθώς η θερμότητα αποτελεί το 50% περίπου της τελικής χρήσης ενέργειας στην Ευρώπη, σημαίνει ότι το μερίδιο της θερμότητας από ΑΠΕ (Βιομάζα, Γεωθερμία, Ηλιακή Ενέργεια) πρέπει να αναπτυχθεί ιδιαίτερα για να συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου. Μέχρι το 2050 η συμμετοχή των θερμικών ηλιακών συστημάτων θα φτάσει έως το 47% με βάση το σενάριο RDP* ή μόλις 8% με βάση το σενάριο BAU και θα αντιστοιχούν 8 ή 2 τετραγωνικά μέτρα συλλέκτη, ανά κάτοικο αντίστοιχα. Για να επιτευχθεί η σημαντική συνεισφορά των θερμικών ηλιακών στην καταναλισκόμενη ενέργεια για θερμότητα και ψύξη, πρέπει να στοχεύσουμε στη διάδοση των συστημάτων για ηλιακή θέρμανση στις χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης και σε συστήματα που συνδυάζουν θέρμανση - ζεστό νερό και κλιματισμό για τις χώρες της Μεσογείου. Η συνολική επένδυση που απαιτείται για να επιτευχθεί αυτό το σενάριο υπολογίζεται σε 214 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει τη παραγωγή, σχεδιασμό και εγκατάσταση των ηλιακών θερμικών συστημάτων που θα εγκατασταθούν από το 2006 έως το 2020. Η ενέργεια που θα αποδίδεται το 2020 υπολογίζεται σε 155 TWh. Η μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τα ηλιακά συστήματα θα είναι 69 εκατομμύρια τόνοι. Αν τα συστήματα μείνουν επικεντρωμένα στη παραγωγή ζεστού νερού χρήσης, τότε η αγορά θα περιοριστεί καθώς μέχρι το 2030 θα καλυφθεί η δυνητική αγορά και οι πωλήσεις θα αφορούν κυρίως αντικαταστάσεις παλαιών συστημάτων».

κίας, που μπορεί να περιλαμβάνει από αλλαγές κουφωμάτων, μονώσεις μέχρι και ηλιακό θερμοσίφωνα. Αφορά, δηλαδή, παρεμβάσεις συνολικές. Θεωρώ, ότι για ένα άνθρωπο που μένει στην πόλη, η καλύτερη, αποδοτικότερη και οικονομικότερη λύση είναι η χρήση φυσικού αερίου και από άποψη κόστους καυσίμου σε σχέση με το πετρέλαιο και από άποψη τεχνολογίας αλλά και κόστους συσκευών εγκατάστασης. Τα σπίτια στην πλειονότητά τους χρειάζονται αναβάθμιση γιατί είναι παλιά, κατασκευασμένα τη δεκαετία του '70 και του '80 που δεν υπήρχαν μονώσεις. Γι’ αυτό και το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» έχει ενδιαφέρον και έγινε ανάρπαστο».

39 65

20-21 Οκτωβρίου 2018

ις θέρμανσης στα μέτρα σας Τι άλλαξε για όσους θέλουν να εγκαταστήσουν σύστημα αυτόνομης θέρμανσης σε πολυκατοικίες; Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, πλέον

ο ιδιοκτήτης οποιασδήποτε οριζόντιας ιδιοκτησίας, δεν χρειάζεται τη συναίνεση του 51% των μελών της γενικής συνέλευσης της πολυκατοικίας, αλλά μπορεί να αποσυνδέσει το διαμέρισμά του από το σύστημα κεντρικής θέρμανσης και να συνδεθεί με φυσικό αέριο ή όποια άλλη μορφή θέρμανσης, υπό προϋποθέσεις. Εχει κάθε δικαίωμα να αυτονομηθεί: α. εφόσον το κόστος της δαπάνης, της ευθύνης, της επιμέλειας και της όποιας νέας εγκατάστασης της τον βαρύνει εξ ολοκλήρου και πραγματοποιηθεί με τρόπο που δεν θα θίγει τη θέρμανση των ιδιοκτησιών των λοιπών συνιδιοκτητών β. εφόσον ο απαιτούμενος εξοπλισμός τοποθετείται εντός της αυτονομούμενης οριζόντιας ιδιοκτησίας ή σε χώρο που ανήκει στην κυριότητα ή στην αποκλειστική χρήση του ιδιοκτήτη γ. αφού υποχρεωτικά ενημερώσει τους υπόλοιπους συνιδιοκτήτες της πολυκατοικίας ότι πρόκειται να αποσυνδεθεί, τα μέρη απ’ όπου θα περάσουν οι σωληνώσεις μέχρι την ιδιοκτησία του, όπως και το πότε θα ξεκινήσουν, αλλά και θα τελειώσουν οι εργασίες εγκατάστασης. Ορίζεται ακόμη σε ποια έξοδα της πολυκατοικίας θα συνεχίσει να συμμετέχει.

Επιτέλους αυτονομία!

Κεφάλαιο υγρασία ΤΟ ΚΡΎΟ «ΠΈΡΟΝΙΑΖΈΙ» όταν υπάρχει υγρασία. Ευτυχώς, στο εμπόριο, μαζί με την κυριαρχία της υγρασίας στο εσωτερικό των σπιτιών, έκαναν την εμφάνισή τους και οι συσκευές αφαίρεσης υγρασίας. Βοηθούν πάρα πολύ στην επικράτηση καλών συνθηκών διαβίωσης και πράγματι όταν τα επίπεδα υγρασίας «πέφτουν» είναι ευκολότερο να θερμανθεί ένας χώρος. Κοστίζουν αλλά είναι πλέον απαραίτητοι. Βγαίνουν σε δύο τύπους, με συμπιεστή ή με ζεόλιθο (desiccant) ως αφυγραντικό μέσο. Κάποιοι έχουν και ιονιστή, τεχνολογία που εξασφαλίζει άριστη ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε μέσα στα σπίτια μας. Ανάμεσα στις λειτουργίες των αφυγραντήρων είναι και το ότι δίνουν τη δυνατότητα να στεγνώσουμε τα πλυμένα ρούχα στο εσωτερικό του σπιτιού. Κριτήρια επιλογής είναι τα επίπεδα υγρασίας του χώρου που θέλουμε να «στεγνώσουμε» και τα τετραγωνικά του. Προτού επιλέξουμε, θα πρέπει να δώσουμε προσοχή και στα επίπεδα θορύβου, όχι μόνο

τη χωρητικότητα του κάδου όπου αποθηκεύεται το νερό. Επίσης, σημαντικός για την καλή λειτουργία του και απόδοση είναι ο καθαρισμός του φίλτρου, που θα πρέπει να πραγματοποιείται τα διαστήματα που συστήνει η κατασκευάστρια εταιρεία (έως και δύο φορές τον μήνα).

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ;

Αξιόπιστα προϊόντα: ξυλεία, μπριγκέτες, πέλετ

Ηλεκτρικά σώματα ΟΙ ΘΈΡΜΟΠΟΜΠΟΙ, θερμοσυσσωρευτές και τα πάνελ υπέρυθρης θέρμανσης είναι σώματα άμεσης απόδοσης και λειτουργούν διά του φυσικού ελκυσμού του αέρα που υπάρχει στον χώρο μας, ο οποίος εισέρχεται από το κάτω μέρος τους, θερμαίνεται από την ειδική αντίσταση του σώματος και «βγαίνει» ελεύθερα από το πάνω μέρος τους. Το καλό είναι ότι δεν πυρακτώνονται, ούτε «καίνε» το οξυγόνο της ατμόσφαιρας. Δεν χρειάζονται κανενός είδους συντήρηση, έχουν μεγάλο χρόνο ζωής και αποδίδουν. Λειτουργούν όμως με ηλεκτρικό ρεύμα και ανάλογος με τη χρήση θα είναι και ο λογαριασμός. ΤΑ ΠΑΝΈΛ υπέρυθρης θέρμανσης ανήκουν στην ίδια κατηγορία και δημιουργούν ζεστασιά μέσω της ακτινοβολίας που εκπέμπουν και θερμαίνουν τα υπάρχοντα στον χώρο αντικείμενα και επιφάνειες.

Η έλλειψη αξιόπιστων επαγγελματιών εμπορίας προϊόντων ξυλείας είναι υπαρκτό και σοβαρό θέμα. Καλό για όλους και για τον κύκλο της ζωής είναι να μη δεχόμαστε προϊόντα ξυλείας από λαθραία υλοτομία. Το να γνωρίζεις ότι το ξύλο που καις είναι νόμιμα υλοτομημένο, να γνωρίζεις τη χώρα προέλευσης και όλα αυτά με πιστοποιητικά, είναι εξαιρετικά σημαντικό όχι μόνο για την αειφορία και την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά για τη σωστή λειτουργία της σόμπας και του τζακιού, επομένως και για την υγεία μας, αφού η ποιότητα αέρα επηρεάζεται από την ποιότητα των προϊόντων ξυλείας, είναι για το γενικότερο συμφέρον μας. Σε έκθεση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών τομέας Θερμότητας / Εργαστήριο Ατµοκινητήρων & Λεβήτων, Ινστιτούτο Χηµικών ∆ιεργασιών και Ενεργειακών Πόρων, Εθνικό Κέντρο Ερευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης) που δημοσιεύτηκε το 2013, χαρακτηριστικά καταγράφονται οι επιπτώσεις από την κακής ποιότητας ξυλεία. «Το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) είναι ένα από τα κύρια προϊόντα της καύσης. Οι εκπομπές CO2 από την καύση βιομάζας θεωρούνται ουδέτερες ως προς το φαινόμενο του θερμοκηπίου, καθώς η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα που σχηματίζεται κατά τη διεργασία της καύσης, μπορεί να δεσμευτεί εκ νέου από τα φυτά κατά την ανάπτυξή τους, σε αντίθεση με το τι συμβαίνει

µε τα ορυκτά καύσιμα. Απαραίτητη προϋπόθεση γι' αυτή τη θεώρηση είναι η αειφόρος διαχείριση των πηγών βιομάζας (δάση, γεωργικές εκτάσεις). Οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τα δάση και τη γεωργία θεωρείται ότι διασφαλίζουν σε μεγάλο ποσοστό την αειφόρο παραγωγή βιομάζας. Επομένως, για τα συστήματα θέρμανσης από βιομάζα, οι εκπομπές CO2 μπορούν να θεωρηθούν μηδενικές. Ομως είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι και οι μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις καύσης βιομάζας μπορεί να αποτελέσουν αθροιστικά µία κύρια πηγή εκπομπών ρύπων σε αστικές και περιαστικές περιοχές λόγω συγκέντρωσης ισχύος. Οι συγκεντρώσεις αζώτου (N), θείου (S) και χλωρίου (Cl) σε διάφορα είδη βιομάζας είναι πολύ σημαντικές και μπορεί να προκαλέσουν, κατά την καύση της εν λόγω βιομάζας εκπομπές αζωτοξειδίων (NOx), διοξείδιο του θείου (SO2) και υδροχλωρίου (HCl) και αυξημένες

εκπομπές χλωριωμένων αρωματικών ενώσεων όπως διοξίνες (PCDD) και φουράνες (PCDF). Η χρήση καθαρής ξυλείας ή πελετών από καθαρό ξύλο μειώνει στο ελάχιστο τις εκπομπές αυτού του είδους, σε αντίθεση µε τη χρήση νοθευμένου ξύλου ή άλλων ειδών βιομάζας στην περίπτωση των οποίων οι εκπομπές μπορεί να αυξηθούν έως και 1000 φορές. Αλλοι ρύποι που μπορεί να σχηματίζονται κατά τη καύση, είναι αιωρούμενα σωματίδια (PM), µονοξείδιο του άνθρακα (CO), πτητικοί υδρογονάνθρακες (VOC) και πολυκυκλικοί αρωµατικοί υδρογονάνθρακες (PAH). Αυτοί, επηρεάζονται κυρίως από την τεχνολογία καύσης και τις φυσικές ιδιότητες του καυσίμου (όπως περιεχόµενη υγρασία, κ.ά.). Η χρήση παλαιότερης τεχνολογίας κλειστών εστιών καύσης πόσο µάλλον ανοικτών εστιών (τζάκια) έχει αποτέλεσμα τις πολλαπλάσιες εκπομπές αιωρούµενων σωματιδίων και των υπόλοιπων προϊόντων

Σόμπες κηροζίνης ή υγραερίου ΤΟ ΎΓΡΑΈΡΙΟ και η κηροζίνη θέρμανσης (φωτιστικό πετρέλαιο) είναι ευγενή καύσιμα και εξασφαλίζουν υψηλή απόδοση και καθαρή λειτουργία. Οι σόμπες τέτοιου τύπου είναι απλές στη χρήση, αλλά χρειάζεται προσοχή στη χρήση τους. Παρέχουν ικανοποιητική θέρμανση και είναι φυσικά τοπικές λύσεις, γιατί ζεσταίνουν τον χώρο μόνο όπου βρίσκονται. Στα πλεονεκτήματά τους είναι το χαμηλό κόστος αγοράς, το ότι δεν υπάρχει ανάγκη αποθηκευτικού χώρου για τα καύσιμα και φυσικά ότι λειτουργούν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Μειονεκτούν στο ότι όταν λειτουργούν υπάρχει μια ιδιαίτερη οσμή.

της ατελούς καύσης, µε άμεση συνέπεια την υποβάθμιση της ποιότητας της ατμόσφαιρας». ΟΙ ΜΠΡΙΓΚΈΤΈΣ ξύλου έχουν διπλάσια θερμική απόδοση σε σύγκριση με την χρήση ξύλου. Είναι συμπιεσμένη βιομάζα από 100% φυσικά υλικά που δεν περιέχουν βλαβερές ουσίες και χημικά πρόσθετα.Για καλή απόδοση και πραγματική οικονομία επιλέγουμε συσκευασμένες, επώνυμες και πιστοποιημένες μπριγκέτες (υπάρχουν διαφορετικά είδη ξύλου, π.χ. οξιά, ελάτη), που πληρούν τα απαραίτητα ενεργειακά πρότυπα. Θα αναζητήσουμε λοιπόν στην ετικέτα τους τα στοιχεία της θερμογόνου δύναμης, τα επίπεδα υγρασίας που περιέχουν καθώς και τα ποσοστά στάχτης που αφήνουν. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε όλες τις συσκευές στερεών καυσίμων (τζάκια, σόμπες, λέβητες, ενεργειακά τζάκια) και τις βρίσκουμε σε συσκευασίες των επτά ή δέκα κιλών. ΤΑ ΠΈΛΈΤ είναι και αυτά καθαρά προϊόντα ξύλου, με πρώτη ύλη από τα υπόλοιπα δασικής υλοτομίας, κλαδιά δέντρων και πριονίδι από εργοστάσια επεξεργασίας ξύλου. Είναι συμπιεσμένα σε μορφή μικρών κυλίνδρων (διαμέτρου 6 mm-8 mm). Είναι κατάλληλα για χρήση σε ενεργειακά και απλά τζάκια, λέβητες -, σόμπες ξύλου/ πέλετ. Τα βρίσκουμε στο εμπόριο, σε πλαστικά τσουβαλάκια, συνήθως των δεκαπέντε κιλών. Σύμφωνα με μελέτες, δύο τόνοι πέλετ αντιστοιχούν σε χρήση ενός τόνου πετρελαίου.