Ρόδος
Της ΑΛΙΚΗΣ ΨΩΜΑ*
Ρόδο μου...
Του Απόλλωνα βλαστάρι
Ο Ηλιος κρύφτηκε
πίσω απ’ τα σύννεφα
Το στυφό άρωμα του
πυρός
πώς να αντέξει;
Δάση καμένα γυμνά
για μια στάλα νερό
παλεύουν
Κοιμήθηκε η άνοιξη
παντοτινά
ελάφια
τα νήματα
Παραδείσου στον Θάνατο παραδομένα Ω, Ρόδο μου... Ξερίζωσαν μονομιάς τα κάλλη σου
Αλύπητα σε ράγισαν οι στάχτες
Σε θυσίασαν στου κέρδους
τον βωμό
Ερμαιο συμφερόντων
Κόσμος άκοσμος
Αποποίηση ευθυνών
πίσω απ’ τα προσωπεία
Κράτος επιτελικό
Καρπώνεται τον κόπο
ηρώων αληθινών
Νησί του Ηλιου...
Πώς αναπνέεις τον
πέτρινο αέρα;
Χώμα πύρινο
Ποτίζεται με ιδρώτα
εθελοντών Ροδίων
Λαός απλός
κατάματα
Επιστολές προς μια νεαρή δασκάλα
Διαβάζοντας το βιβλίο του Τζόναθαν Κόζολ (Jonathan Kozol) «Επιστολές προς μια νεαρή δασκάλα» (εκδόσεις Επίκεντρο, 2021) συνέβη αυτό που περιέγραφε ο Gianni Rodari σαν την πτώση μιας πέτρας στη λίμνη: όπως η πέτρα δημιουργεί ομόκεντρους κύκλους στο νερό, βυθίσεις και αναταράξεις, έτσι και μια λέξη προκαλεί στο μυαλό μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων, εμπλέκοντας σημασίες, εικόνες, αναλογίες και αναμνήσεις… Το βιβλίο του Κόζολ πυροδότησε σκέψεις και ανέσυρε εικόνες από σχολεία που έχω υπηρετήσει. Τα γράμματα προς τη Φραντσέσκα, τη νεαρή δασκάλα, είναι η ανατροφοδότηση που θα θέλαμε να έχουμε οι εκπαιδευτικοί που αγωνιζόμαστε στα δημόσια σχολεία. Είναι σαν το αγαπημένο χέρι ενός φίλου που ακουμπά στον ώμο σου για να σου δείξει πως στέκεται δίπλα σου όταν νιώθεις ότι όλα έχουν τελειώσει, πως ο αγώνας πάει χαμένος. Ο Τζοναθαν Κόζολ αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παιδαγωγούς στην Αμερική. Αφιέρωσε τη ζωή του στην καταπολέμηση της κοινωνικής αδικίας, του ρατσισμού και της καταπίεσης στα σχολεία. Το πιο σημαντικό με τον Κόζολ είναι ότι μιλά από «πρώτο χέρι», μέσα από προσωπικά βιώματα και αμέτρητες εμπειρίες που απέκτησε δουλεύοντας σε δημόσια δημοτικά σχολεία και όχι από μια θέση μακριά από την καθημερινότητα και την τριβή μιας σχολικής τάξης. Τον συνέδεε βαθιά φιλία με τον εξίσου σπουδαίο παιδαγωγό Paulo Freire, θεμελιωτή του κινήματος του «Κριτικού Γραμματισμού».
Ο Κόζολ αποδοκιμάζει τον ελιτισμό, την κομπορρημοσύνη, τη γλώσσα του αριθμητικού Προκρούστη, των ποσοτικοποιημένων δεικτών επίδοσης που μετατρέπουν τα πρόσωπα σε νούμερα και τα παιδιά σε παραγωγικό εργατικό δυναμικό παραβλέποντας τις καθημερινές πρωτογενείς ανάγκες τους και τις ανισότητες που βιώνουν. Χαρακτηρίζει τη γλώσσα αυτή ως «βιομηχανία της ασυναρτησίας» και επισημαίνει τους «πανταχού παρόντες εμπειρογνώμονες» που κρατούν τα σκήπτρα της γνώσης και παραδίδουν μαθήματα χωρίς να έχουν ξοδέψει ούτε μια ώρα από τη ζωή τους μέσα σε ένα αληθινό σχολείο, μέσα σε μια πραγματική τάξη. Μιλά για τις εξετάσεις ποιοτικών δεικτών, τις αξιολογήσεις και τις υποβαθμίσεις των δημόσιων σχολείων με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων.
Τη στιγμή που ένα τεχνοκρατικό σύστημα «ελαφρά τη καρδία» μιλά για τις «αποτυχίες» των δασκάλων χρησιμοποιώντας ρητορικές πανικού και συγκριτικά ποσοστά, οι «εκπαιδευτικοί των χαρακωμάτων», όπως τους χαρακτηρίζει, αρνούνται να βάλουν στο κρεβάτι του Προκρούστη τα σχολεία τους, επειδή γνωρίζουν την πραγματικότητα του κάθε σχολείου, την καθημερινότητα των στοιβαγμένων παιδιών σε
(εξαιρετικά χρήσιμες και για υπουργούς Παιδείας)