22-23 | 6 | 2019
υγεία ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
Επιμέλεια: Ντάνι Βέργου
ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΠΕΣ
ΕΣΥ για τους πολλούς ή για τους λίγους; Οι θέσεις των κομμάτων πριν από τις βουλευτικές εκλογές
2
50
∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
Νικόλας Βουλέλης ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Σωτήρης Μανιάτης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΦΥΛΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟΥ
Τάσος Παππάς ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ
Κώστας Μανιμανάκης ∆ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:
Ντάνι Βέργου ∆ΙΟΡΘΩΣΗ
Δώρα Σελλά ΣΕΛΙ∆ΟΠΟΙΗΣΗ
Μαρία Ντούνη
22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
Το πρόκριμα στην υγεία για την επόμενη τετραετία Οι χρόνιες ελλείψεις σε προσωπικό, οι υψηλές ιδιωτικές δαπάνες υγείας, η αποεπένδυση στις υποδομές των δημόσιων νοσοκομείων, τα δειλά και ανεπαρκή βήματα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) με τις Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤΟΜΥ) και η μόνιμη υποχρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας αναδεικνύονται μέσα από την έρευνα της «Εφ.Συν.» 15 ημέρες πριν οι ψηφοφόροι βρεθούν στις κάλπες για τις εθνικές εκλογές. Η πρόσβαση στις δημόσιες δομές υγείας αλλά και οι παροχές στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ασφαλώς και θα είναι ένα από τα κριτήρια ψήφου στις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019. Ταυτόχρονα αυτή η επιλογή θα αποτελέσει και το πρόκριμα για την επόμενη τετραετία στην υγεία. Ο Παύλος Πολάκης, αναπληρωτής υπουργός Υγείας, επικεντρώνει στην «κεντρική πολιτική επιλογή της κυβέρνησής μας να στηρίξουμε με κάθε δυνατό τρόπο και θυσία το δημόσιο σύστημα Υγείας και να το ανατάξουμε» και υπόσχεται ότι «μία από τις πρώτες μας μέριμνες της επόμενης 4ετίας θα είναι το χτύπημα της ρεμούλας και της διαφθοράς σε όλη την πυραμίδα του συστήματος, μέχρι και τα χαμηλά επίπεδα της βάσης της». Ο Βασίλης Οικονόμου, τομεάρχης Υγείας Ν.Δ., βουλευτής Επικρατείας, αναφέρεται στο 7,4% των δαπανών των νοικοκυριών για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και υπόσχεται «πραγματική και όχι κάλπικη ΠΦΥ, με ελεύθερη επιλογή οικογενειακού γιατρού και από τον ιδιωτικό τομέα» και «συμπράξεις του ιδιωτικού με τον
δημόσιο πυλώνα υγείας, στη βάση δίκαιων, διαφανών και επικερδών και για τις δύο πλευρές σχέσεων που θα επιστρέφουν ως ποιοτικές, καθολικές και συγχρόνως οικονομικές υπηρεσίες υγειας προς όλους τους επωφελούμενους πολίτες» . Ο Κώστας Μπαργιώτας, βουλευτής Λάρισας με το Κίνημα Αλλαγής, υπεύθυνος του τομέα Υγείας, υπενθυμίζει ότι «το ΕΣΥ φέρει τη σφραγίδα του ΠΑΣΟΚ» και αν τώρα αντέχει από το «χτύπημα» της υποχρηματοδότησης οφείλεται στην «αυταπάρνηση των εργαζομένων». «Σήμερα χρειάζονται δομικές αλλαγές» τονίζει και παρουσιάζει τα βασικότερα σημεία του Κινήματος Αλλαγής για την υγεία. O Γιώργος Νάνος, υπεύθυνος του Τμήματος Υγείας Πρόνοιας της Κ.Ε. του ΚΚΕ, προτάσσει την πάλη για αποκλειστικά Δημόσιο και Δωρεάν Σύστημα Υγείας, που θα ικανοποιεί τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες για πρόληψη και αποκατάσταση της υγείας όλου του πληθυσμού στην ώρα της ανάγκης. Τις εμπειρίες τους από την καθημερινή μάχη στα γονατισμένα από τις ελλείψεις δημόσια νοσοκομεία καταθέτουν η Αφροδίτη Ρέτζιου, πρόεδρος Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ), ο Μιχάλης Γιαννάκος, πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ), η Ματίνα Παγώνη, πρόεδρος Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών - Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) και ο δρ Ανάργυρος Μαριόλης, πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής (ΕΛΕΓΕΙΑ).
4
52
22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ
Δωρεάν υγεία για όλους ή μόνο για τους πλούσιους; ο 2015 παραλάβαμε ένα δημόσιο σύστημα Υγείας υπό κατάρρευση. Νοσοκομεία με κλειστές ή ασυντήρητες υποδομές, χωρίς γιατρούς και προσωπικό, χωρίς εξοπλισμό και ιατρικά μηχανήματα και με τα υπάρχοντα να είναι πεπαλαιωμένα ή με ανεπισκεύαστες για πολύ καιρό βλάβες. Δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας αφημένες στην τύχη τους και το ιατρικό δίκτυο του πρώην ΙΚΑ να συρρικνώνεται εν μιά νυκτί απολύοντας ταυτόχρονα χιλιάδες γιατρούς. Συνολικά, παραλάβαμε ένα σύστημα ανήμπορο να καλύψει τις βασικές υγειονομικές ανάγκες του πληθυσμού, πόσο μάλλον τις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες που συσσώρευε η οικονομική κρίση. Ενα σύστημα που πετούσε στον Καιάδα τα εκατομμύρια θύματα της κρίσης, δηλαδή τους πολλούς. Την ίδια ώρα, τα τεράστια σκάνδαλα και η γενικευμένη διαφθορά στον χώρο της Υγείας έφτανε συνολικά τα 83 δισ., το 1/4 δηλαδή του ΑΕΠ προ κρίσης και κοντά στο 1/3 του συνολικού χρέους της χώρας που ήταν η αιτία της χρεοκοπίας της. Εμείς, το πρώτο πράγμα που διατυπώσαμε δημόσια και αποφασιστικά ήταν η κεντρική πολιτική επιλογή της κυβέρνησής μας, να στηρίξουμε με κάθε δυνατό τρόπο και θυσία το δημόσιο σύστημα Υγείας και να το ανατάξουμε. Με απόλυτη προτεραιότητα, με σχέδιο ρεαλιστικό και πρόγραμμα.
Τ Γράφει ο Παύλος Πολάκης, αναπληρωτής υπουργός Υγείας
Στα 3,5 χρόνια που πέρασαν…
Καταφέραμε πολλά επειδή ακριβώς δεν κλέβαμε. Mία από τις πρώτες μας μέριμνες της επόμενης 4ετίας θα είναι το χτύπημα της ρεμούλας και της διαφθοράς σε όλη την πυραμίδα του συστήματος. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιθυμητή αυτή εξέλιξη είναι η αλλαγή του τοπίου στη Δικαιοσύνη
■ Καταργήσαμε τα 5 ευρώ στα Νοσοκομεία για όλους τους ασφαλισμένους, που έκανε το απαξιωμένο σύστημα Υγείας να προσομοιάζει με κακόφημο μπαρ με τιμή εισόδου ■ Εξασφαλίσαμε δωρεάν πλήρη και καθολική περίθαλψη για 2.300.000 ανασφάλιστους συμπολίτες μας. Αυτή η αποσύνδεση της υγειονομικής κάλυψης του κάθε πολίτη από την ασφαλιστική του δυνατότητα αποτέλεσε βαθιά δημοκρατική και κοινωνική τομή σε μια δύσκολη στιγμή για τη χώρα και τους εκατομμύρια αποκλεισμένους από την κρίση κατοίκους της ■ Προσθέσαμε συνολικά 19.500 εργαζόμενους στις δομές της Δημόσιας Υγείας (γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό σε Νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας, Περιφερειακά ιατρεία κ.λπ.), ενώ άλλες 4.500 προσλήψεις είναι σε διαδικασία προκήρυξης και διορισμού ■ Διώξαμε τους εργολάβους καθαρισμού, σίτισης και φύλαξης από 77 Νοσοκομεία της χώρας και προχωρούμε και στα υπόλοιπα. Με το μέτρο αυτό πετύχαμε μεγάλη εξοικονόμηση της τάξης του 20-30%, ενώ με τους εργαζόμενους στους τομείς αυτούς υπογράψαμε συμβάσεις εργασίας με αξιοπρεπείς πλέον μισθούς και όχι με μισθούς εργασιακής γαλέρας με τους οποίους αμείβονταν μέχρι τότε ■ Διαγράψαμε βεβαιωμένες οφειλές εκατομμυρίων ευρώ στην Eφορία όσων ανασφάλιστων συμπολιτών μας νοσηλεύτηκαν σε δημόσια νοσοκομεία μέσα στην κρίση και επί εποχής Σαμαρά/Βενιζέλου
Εγκαίνια του Nοσοκομείου Λευκάδας
■ Τα Νοσοκομεία μας απέκτησαν ύστερα από πολλά χρόνια επάρκεια σε υλικά, αντιδραστήρια, αναλώσιμα κ.ά., ενώ οι ασθενείς δεν καλούνται πλέον να τα αγοράζουν από τα φαρμακεία ■ Σχεδιάσαμε και υλοποιήσαμε ένα τεράστιο πρόγραμμα ανανέωσης ή για πρώτη φορά προμήθειας υπερσύγχρονου ιατρικού εξοπλισμού σε όλη τη χώρα, ύψους περίπου 220.000.000 ευρώ, από καθαρά δημόσιους πόρους (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Αποθεματικό του υπ. Υγείας, Υπερπλεόνασμα υπ. Οικονομικών, Ενίσχυση από ΕΟΠΥΥ, Περιφέρειες Αττικής και Δ. Μακεδονίας, Υπόλοιπα Αντικαρκινικού Εράνου, Αντισταθμιστικά από SIEMENS). Πρόκειται για αυτόν τον εξοπλισμό υψηλής τεχνολογίας και παραγωγικότητας που χωρίς αιδώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης προγραμματίζει να νοικιάσει σε ιδιώτες και να βάλει το εκπαιδευμένο προσωπικό των δημόσιων Νοσοκομείων να το δουλεύει. Εξασφαλισμένη δηλαδή πελατεία, χωρίς εργασιακό κόστος και όλα τα κέρδη στις τσέπες του ιδιώτη. Κέρδος που του το «χρωστάμε» όλοι ως κοινωνία, γιατί αυτός ξέρει –λέει– από μάνατζμεντ και σχέση κόστους-οφέλους. Ούτε στα πιο φιλελεύθερα όνειρα της Θάτσερ διαδραματίζονταν τέτοιες ιδέες. ■ Αποπερατώσαμε και παραδώσαμε σε λειτουργία ολοκαίνουργια και υπερσύγχρονα νοσοκομεία σε Σαντορίνη, Κάρπαθο, Λευκάδα και Χαλκίδα. Την ίδια ώρα και με την ίδια ζέση αξιοποιούμε σημαντικές δωρεές για την ανέγερση και τον εξοπλισμό νέων Μονάδων, σε μια λογική όμως που συνάδει με το σχέδιό μας και τις ανάγκες στο πεδίο της Υγείας και όχι με τυχόν αποσπασματικές επιλογές των δωρητών. Τέτοιες περιπτώσεις είναι το νέο Νοσοκομείο Κομοτηνής και το Παιδιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το Νέο Μεταμοσχευτικό Κέντρο από το Ιδρυμα Ωνάση. Και σταματάω εδώ την παράθεση του έργου μας λόγω έλλειψης χώρου. Στην ίδια κατεύθυνση θα συνεχίσουμε και τη δεύτερη 4ετία που θα μας εμπιστευτεί ο λαός για να ολοκληρώσουμε
το όραμά μας για την Υγεία, που είναι και όραμα της πλειοψηφίας των Ελλήνων. Ταυτόχρονα και διότι όλα τα παραπάνω τα καταφέραμε επειδή ακριβώς δεν κλέβαμε, μία από τις πρώτες μας μέριμνες της επόμενης 4ετίας θα είναι το χτύπημα της ρεμούλας και της διαφθοράς σε όλη την πυραμίδα του συστήματος, μέχρι και τα χαμηλά επίπεδα της βάσης της, αφού αυτό που προλάβαμε να μπλοκάρουμε και να σταματήσουμε την πρώτη αυτή περίοδο ήταν η διαφθορά στην κορυφή. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιθυμητή αυτή εξέλιξη είναι η αλλαγή του τοπίου στη Δικαιοσύνη, που τα χρόνια που πέρασαν δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και της απαίτησης όλων των πολιτών για άμεση και ριζική κάθαρση.
Το έργο μας Στα θέματα της Υγείας, το μεγάλο δίλημμα που μπαίνει πλέον με επιτακτικό τρόπο για τις επικείμενες εκλογές είναι ξεκάθαρο: από τη μία η ολοκλήρωση ενός σχεδίου για καθολικές σύγχρονες και ανταγωνιστικές υπηρεσίες Υγείας δωρεάν για όλους και από την άλλη ένα σύστημα όπως αυτό που ευαγγελίζεται η Ν.Δ. και ο αρχηγός της, στο οποίο ή έχεις λεφτά, πληρώνεις και γιατρεύεσαι, ή δεν έχεις λεφτά και πεθαίνεις. Αλλά το ίδιο ισχύει και σε μια σειρά άλλους τομείς εκτός της Υγείας, αφού στις εκλογές της 7ης Ιουλίου ο λαός καλείται πια να επιλέξει ποιος θα διαχειριστεί την ποιότητα ζωής του και το μέλλον του τώρα που βγήκαμε από την επιτροπεία και τα μνημόνια. Εμείς έχουμε δείξει δείγματα γραφής και σε αυτό. Οταν το ΔΝΤ εκτιμούσε πως ο ΕΦΚΑ θα έχει έλλειμμα τα επόμενα χρόνια και γι' αυτό ήταν «απαραίτητες» οι περικοπές συντάξεων, εμείς καταφέραμε να 'χει πλεόνασμα και μάλιστα σημαντικό. Το ορατό και μετρήσιμο αποτέλεσμα δεν ήταν μόνο η μη περικοπή των συντάξεων, αλλά και η δυνατότητα έκτακτων ενισχύσεων στο τέλος κάθε χρονιάς για τους συνταξιούχους και βέβαια η πρόσφατη θεσμοποίηση της 13ης σύνταξης.
6
54
22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
«Αυτοδύναμη Ελλάδα ΚΑΙ στην Υγεία!» κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ απέρχεται μέσα σε μια εκκωφαντική αποτυχία όλων των πολιτικών που δοκίμασε στον χώρο της Υγείας. Οι σοβαρότατες ανεπάρκειες, η αδράνεια στα όρια της αδιαφορίας, η ιδεοληπτική προσκόλληση σε παρωχημένες νοοτροπίες, οδήγησαν τους πολίτες, τους ασθενείς και τις οικογένειές τους στην απελπισία, τους επιστήμονες υγείας στην απαξίωση και τους παρόχους υπηρεσιών υγείας σε οικονομικό αδιέξοδο. Με την πολυδιάσπαση της νομοθεσίας και την ακατάσχετη ψήφιση πρόχειρων ή και ύποπτων τροπολογιών, την κομματική ομηρία των εργαζομένων υγείας, την κατασπατάληση πολύτιμων αναπτυξιακών πόρων σε εφήμερες παροχές και μισθοδοσίες, την αποσάθρωση της πρόληψης και της δημόσιας υγείας, την υποβάθμιση των υγειονομικών δομών της χώρας, κληρονομούν ένα τεράστιο έλλειμμα που η επόμενη κυβέρνηση θα κληθεί να ανατάξει τάχιστα ώστε να αποφευχθεί η ολοκληρωτική κατάρρευση του οικοδομήματος της υγείας στην Ελλάδα.
Η Γράφει ο Βασίλης Οικονόμου, τομεάρχης Υγείας Ν.Δ., βουλευτής Επικρατείας
1. Σημερινή κατάσταση
Προσβλέπουμε σε συμπράξεις του ιδιωτικού με τον δημόσιο πυλώνα υγείας, στη βάση δίκαιων, διαφανών και επικερδών και για τις δύο πλευρές σχέσεων, που θα επιστρέφουν ως ποιοτικές, καθολικές και συγχρόνως οικονομικές υπηρεσίες υγείας προς όλους τους επωφελούμενους πολίτες
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και η ηγεσία του υπουργείου Υγείας παραδίδουν τα οικονομικά της υγείας χειρότερα από ποτέ, ακόμα και συγκρινόμενα με τη δύσκολη περίοδο της έναρξης της κρίσης. ● Με τη δημόσια χρηματοδότηση δαπάνης Υγείας από τα 9,446 δισ. ευρώ το 2013 να μειώνεται στα 8,816 δισ. το 2017 [στοιχεία από το Σύστημα Λογαριασμών Υγείας (ΣΛΥ) της ΕΛΣΤΑΤ που δημοσιεύτηκαν στις 29/3/2019]. ● Εκτόξευσαν την ιδιωτική δαπάνη υγείας σε νέα ύψη, στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στις χώρες του ΟΟΣΑ και της Ε.Ε. Με 7,4% των δαπανών ενός νοικοκυριού να κατευθύνεται στην Υγεία, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 6,4% το 2012. (ΕΛΣΤΑΤ) Με απλά λόγια, με τη γνωστή κοινωνική τους «ευαισθησία» εξανάγκασαν τους πολίτες –και ιδίως τους πιο αδύναμους κοινωνικά και οικονομικά– να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη για να απολάβουν αξιοπρεπείς υπηρεσίες υγείας από τον ιδιωτικό τομέα. ● Εκτόξευσαν τις υποχρεωτικές επιστροφές (clawback και rebate) των παρόχων σε δυσθεώρητα ύψη, με τις επιστροφές της δαπάνης φαρμάκου να αγγίζουν το 1,2 δισ. το 2018 και πιθανόν το 1,4 δισ. το 2019. ● Η προσπάθεια της κυβέρνησης να συγκεντρώσει τερατώδη πλεονάσματα για να τα μετατρέψει σε επιδόματα ελεημοσύνης για καθαρά ψηφοθηρικούς και δημαγωγικούς λόγους εκμαυλισμού της κοινής γνώμης στερεί (εκτός των άλλων) από τους πολίτες της χώρας μας ακόμα και τα στοιχειώδη τα οποία είναι απαραίτητα για την προάσπιση της υγείας τους. ● Παραδίδουν μια Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγεί-
ας-Φάντασμα, με ολίγιστες, άδειες και μετέωρες από άποψη χρηματοδότησης ΤΟΜΥ, στελεχωμένες με εικονικούς γιατρούς. ● Διέλυσαν εν μιά νυκτί τον στερεό ιστό των συμβεβλημένων με τον ΕΟΠΥΥ ιδιωτών οικογενειακών γιατρών, που επί χρόνια πρόσφερε ποιοτικές υπηρεσίες ΠΦΥ στους πολίτες. ● Παραδίδουν Κέντρα Υγείας, που πολλά εξ αυτών πνέουν τα λοίσθια, με ελλιπές και εξαντλημένο προσωπικό (που «κλωνοποιείται» για να εφημερεύει στα όμορα νοσοκομεία) και πεπαλαιωμένο υλικοτεχνικό εξοπλισμό, ιδίως στις νησιωτικές, ακριτικές και δυσπρόσιτες περιοχές της πατρίδας μας. ● Παραδίδουν νοσοκομεία υποστελεχωμένα, με τεράστιες ελλείψεις, ιδίως σε νοσηλευτικό προσωπικό, και εικόνα ερήμωσης στην περιφέρεια, με δεκάδες κλειστές κλίνες ΜΕΘ και αίθουσες χειρουργείων, με ουρές ταλαιπωρίας στα ΤΕΠ και δεκάδες ράντζα στις εφημερίες. ● Επαίρονται για πλεονασματικά νοσοκομεία ενώ, σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι προϋπολογισμοί τους είναι μη ρεαλιστικοί: συστηματικά υποεκτιμώνται οι δαπάνες και υπερεκτιμώνται τα έσοδα, ενώ τα νοσοκομεία επωμίζονται το κόστος νοσηλείας ανασφαλίστων, απόρων και αλλοδαπών.
2. Πρόγραμμα Ν.Δ. Με την επιβεβαίωση της θέλησης του ελληνικού λαού μέσω των επικείμενων εκλογών, στην επερχόμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας επαφίεται η ανάταξη των στρεβλώσεων και η επίσπευση των μεταρρυθμίσεων που καθυστερούν επί μία τετραετία στον χώρο της Υγείας. Στηριζόμαστε σε ένα πλήρες, εμπεριστατωμένο και κοστολογημένο πρόγραμμα Υγείας και προχωράμε τάχιστα: ■ Σε πραγματική και όχι κάλπικη ΠΦΥ, με ελεύθερη επιλογή οικογενειακού γιατρού και από τον ιδιωτικό τομέα και πραγματικές πολιτικές Πρόληψης και Προσυμπτωματικού Ελέγχου για συγκεκριμένες συχνότατες νόσους, για πρώτη φορά στην πατρίδα μας. Υπογραφή 2.000 νέων συμβάσεων με γενικούς γιατρούς, παθολόγους και παιδιάτρους για την κάλυψη των αναγκών σε ολόκληρη την Ελλάδα σε διάστημα 2 ετών. ■ Σε πλήρη, εξατομικευμένη Φροντίδα για τα χρόνια νοσήματα σε ξεχωριστές δομές, υπό την επίβλεψη των κέντρων αριστείας.
■ Σε στοχευμένες προσλήψεις στους κλάδους όπου υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη. Δηλαδή, νοσηλευτών στα νοσοκομεία των μεγάλων αστικών κέντρων, ενίσχυση του προσωπικού στις ΜΕΘ και στα Κέντρα Υγείας της περιφέρειας. ■ Στην αδιάλειπτη και εύρυθμη λειτουργία των Νοσοκομείων και των ΤΕΠ για δραστική μείωση των αναμονών στα επείγοντα, στις ΜΕΘ, στα τακτικά ραντεβού, στις ακτινοθεραπείες και για εξάλειψη επιτέλους των τριτοκοσμικών συνθηκών νοσηλείας στα ράντζα. Θα διατεθούν 100 εκατ. ευρώ για την ανακαίνιση, την προμήθεια εξοπλισμού και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιριακών υποδομών των νοσοκομείων εντός 5ετίας. ■ Στην πλήρη ηλεκτρονική διακυβέρνηση και χρήση των μεγαδεδομένων υγείας στην πραγματική αξιολόγηση δομών, υπηρεσιών και προσωπικού. ■ Σε συμπράξεις του ιδιωτικού με τον δημόσιο πυλώνα υγείας, στη βάση δίκαιων, διαφανών και επικερδών και για τις δύο πλευρές σχέσεων, που θα επιστρέφουν ως ποιοτικές, καθολικές και συγχρόνως οικονομικές υπηρεσίες υγείας προς όλους τους επωφελούμενους πολίτες. ■ Στην ολοκληρωμένη πολιτική για το φάρμακο, ώστε όλοι οι πολίτες και ιδιαίτερα οι πλέον ευάλωτοι οικονομικά και κοινωνικά να έχουν πρόσβαση σε νέα καινοτόμα, σωτήρια φάρμακα αλλά και σε δοκιμασμένα, παλαιότερα, μη κοστοβόρα φάρμακα και γενόσημα σκευάσματα. ■ Σε αναπτυξιακές δράσεις οργανωμένες και συντονισμένες κεντρικά, σε συνεργασία με τους δύο βασικούς πυλώνες ανάπτυξης και εξωστρέφειας της χώρας μας που είναι ο τουρισμός, με τον ιατρικό τουρισμό, και οι φαρμακοβιομηχανίες της χώρας μας, με τις κλινικές μελέτες και την επένδυση σε καινοτόμα, αποτελεσματικά και οικονομικά φάρμακα και νέες τεχνολογίες υγείας. ■ Σε άμεση λήψη μέτρων με στόχο 35% μείωση των νοσοκομειακών λοιμώξεων εντός 5ετίας. ■ Σε ουσιαστικές δράσεις ώστε να μη μείνει κανένα νησί και απομακρυσμένη περιοχή χωρίς γιατρό. Με όραμα, γνώση και σκληρή δουλειά, με αίσθημα ευθύνης απέναντι σε όλους τους συμπολίτες μας, οι οποίοι προσβλέπουν στη Νέα Διακυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, θα πετύχουμε. Γιατί αξίζουμε καλύτερα ΚΑΙ στην Υγεία!
ΝΕΟΠΛΆΣΜΆΤΆ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ ΆΔΕΝΆ
Αποκλειστικά γυναίκειο προνόμιο; Του Κυριάκου Θ. Βαμβακίδη, διευθυντή Τμήματος Χειρουργικής Ενδοκρινών Αδένων, Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center
α νεοπλάσματα του θυρεοειδούς αδένα αποτελούν την πιο συχνή ένδειξη αφαίρεσης του θυρεοειδούς, με αποτέλεσμα χιλιάδες θυρεοειδεκτομές να πραγματοποιούνται κάθε χρόνο λόγω καρκίνου ή λόγω έντονης υποψίας της νόσου. Η κατανομή της νόσου στα δύο φύλα δείχνει μια σαφή προτίμηση στον γυναικείο πληθυσμό. Ετσι, περίπου το 75% των χειρουργικών επεμβάσεων διενεργούνται σε γυναίκες. Μια πιθανή εξήγηση για το φλερτ της νόσου με το ωραίο φύλο είναι η πολύ συχνότερη ύπαρξη χρόνιας θυρεοειδίτιδας στις γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες, η οποία πλέον σήμερα θεωρείται από πολλούς ερευνητές προδιαθεσικός παράγοντας για την εμφάνιση καρκίνου στον θυρεοειδή. Η ολική θυρεοειδεκτομή είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της θεραπείας του καρκίνου του θυρεοειδούς αδένα. Συχνά, ως δεύτερη γραμμή θεραπείας, είναι απαραίτητη η θεραπευτική χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, με σκοπό την καταστροφή του υπολειμματικού θυρεοειδικού ιστού. Η ολική θυρεοειδεκτομή είναι γενικά μια ασφαλής χειρουργική επέμβαση με σπάνια εμφάνιση επιπλοκών, ειδικά όταν αυτή διενεργείται από έμπειρο χειρουργό. Οι επιπλοκές αφορούν το βράχνιασμα της φωνής λόγω τραυματισμού του παλίνδρομου λαρυγγικού νεύρου και της μόνιμης μετεγχειρητικής υπασβεστιαιμίας λόγω απαγγείωσης ή συναφαίρεσης των παραθυρεοειδών αδένων. Είναι όμως η χειρουργική επέμβαση ολικής θυρεοειδεκτομής αρκετή για την οριστική θεραπεία του ασθενούς; Οσον αφορά τα θηλώδη καρκινώματα θυρεοειδούς αδένα, η ικανότητά τους να δίνουν νωρίς και σε πολύ μεγάλα ποσοστά λ εμφ αδ ε νι κ ές μεταστάσεις
Τ
Κυριάκος Θ. Βαμβακίδης
κάνει απαραίτητη πολύ συχνά και την αφαίρεση λεμφαδένων προκειμένου να εξαλειφθεί πλήρως η νόσος. Για τον λόγο αυτό είναι πολύ σημαντική η
προεγχειρητική χαρτογράφηση λεμφαδένων, η υπερηχογραφική εξέταση δηλαδή που θα επικεντρωθεί στην ανίχνευση παθολογικών λεμφαδένων στην περιοχή του τραχήλου, ώστε ο θεράπων Ενδοκρινολόγος να επιλέξει την κατάλληλη χειρουργική επέμβαση για τον ασθενή του. Τα μυελοειδή καρκινώματα, που έχουν πολύ επιθετικότερη συμπεριφορά και χειρότερη πρόγνωση από τα θηλώδη, μεθίστανται συχνότατα στους λεμφαδένες ενώ παράλληλα το ραδιενεργό ιώδιο δεν έχει καμία χρησιμότητα. Για τον λόγο αυτό, στις περιπτώσεις των μυελοειδών καρκινωμάτων ο λεμφαδενικός καθαρισμός είναι πάντοτε απαραίτητος. Η έκτασή του θα καθοριστεί από τη χαρτογράφηση λεμφαδένων και από την τιμή της καλσιτονίνης, η οποία αυξάνει ανάλογα με την έκταση της νόσου. Ο κεντρικός λεμφαδενικός καθαρισμός είναι πάντα απαραίτητος στις περιπτώσεις αυτές, ενώ ο σύστοιχός ή ακόμα και ο αμφοτερόπλευρος πλάγιος λεμφαδενικός καθαρισμός μπορεί να είναι απαραίτητος αν η νόσος έχει επινεμηθεί στους χώρους αυτούς. Επιλέγοντας και πραγματοποιώντας την ενδεδειγμένη χειρουργική επέμβαση μειώνουμε τον κίνδυνο υποτροπής/υπολειμματικής νόσου και αποφεύγουμε τις επανεπεμβάσεις. Οι επανεπέμβασεις στον τράχηλο λόγω καρκίνου θυρεοειδούς είναι δύσκολα και απαιτητικά χειρουργεία, κυρίως λόγω της διαταραχής της φυσιολογικής ανατομίας της περιοχής από το πρώτο χειρουργείο και της ανάπτυξης μετεγχειρητικών συμφύσεων. Κατά την επανεπέμβαση οι κίνδυνοι επιπλοκών είναι μεγαλύτεροι γεγονός που καθιστά αναγκαίο να διενεργείται από πολύ έμπειρο χειρουργό. Σε γενικές γραμμές η επιλογή του ενδεδειγμένου χειρουργείου είναι μια απόφαση που είναι ευθύνη τόσο του θεράποντος Ενδοκρινολόγου όσο και του Χειρουργού που θα αναλάβει να φέρει σε πέρας την επέμβαση. Ο σωστός κλινικός και εργαστηριακός προεγχειρητικός έλεγχος καθώς και η απαραίτητη προεγχειρητική χαρτογράφηση από έμπειρο Ακτινολόγο είναι οι κύριοι παράγοντες που θα οδηγήσουν στη σωστή αντιμετώπιση του ασθενούς με καρκίνο θυρεοειδούς αδένα.
8
56
22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ
Το ΕΣΥ χρειάζεται σήμερα δομική αλλαγή ο ΕΣΥ, «χτυπημένο» από την υποχρηματοδότηση, την υποστελέχωση και τη χρόνια αποεπένδυση, βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο. Οι υγειονομικές υπηρεσίες αντέχουν χάρη στην αυταπάρνηση των εργαζομένων. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαίωσε την προτίμησή της σε ένα υπερσυγκεντρωτικό, κρατικιστικό μοντέλο, ακυρώνοντας στην πράξη την αυτονομία του ΕΟΠΥΥ και υποβαθμίζοντας τις ΥΠΕ στον ρόλο διεκπεραιωτή εγγραφών. Η επιμονή, παράλληλα, σε ένα πελατειακό σύστημα επιλογής στελεχών για τη διοίκηση των νοσοκομείων και η διατήρηση ενός απαρχαιωμένου, γραφειοκρατικού διοικητικού μοντέλου αποτελούν συνταγή αποτυχίας. Ενώ η ηλεκτρονική συνταγογράφηση είχε εξαρχής σχεδιαστεί ως αποκλειστικά ψηφιακή εφαρμογή, σχεδόν δέκα χρόνια μετά ο ΕΟΠΥΥ δυσκολεύεται να διαχειριστεί τον όγκο των εκτυπώσεων που συγκεντρώνει από όλη την Ελλάδα. Χαρτούρα, ασυμβατότητες συστημάτων, ατελείς εφαρμογές, τρομακτικές ελλείψεις στην αρχειοθέτηση και τη διακίνηση ιατρικής πληροφορίας συνθέτουν ένα χάος. Την ίδια στιγμή, η καθήλωση της φαρμακευτικής δαπάνης στα επίπεδα του 2000, δεδομένου ότι δεν συνοδεύτηκε από μεταρρυθμίσεις, οδήγησε σε μετακύλιση σημαντικού μέρους του κόστους στον ασθενή. Η ίδρυση του ΕΟΠΥΥ, ο νόμος για το ΠΕΔΥ, η συνταγογράφηση
Τ Γράφει ο Κώστας Μπαργιώτας, βουλευτής Λάρισας στο ΚΙΝ.ΑΛΛ., υπεύθυνος του τομέα Υγείας
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιβεβαίωσε την προτίμησή της σε ένα υπερσυγκεντρωτικό, κρατικιστικό μοντέλο, ακυρώνοντας στην πράξη την αυτονομία του ΕΟΠΥΥ και υποβαθμίζοντας τις ΥΠΕ στον ρόλο διεκπεραιωτή εγγραφών. Η Ν.Δ. διαμορφώνει μια αντίληψη απελευθέρωσης της αγοράς υγείας που, όπως περιγράφεται, υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος και αναιρεί την αρχή της καθολικής κάλυψης
ήταν έργα ΠΑΣΟΚ. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε θνησιγενείς ΤΟΜΥ. Σπατάλησε πολύτιμους πόρους για ακόμα περισσότερα ιατρεία, κατά προτεραιότητα μάλιστα σε αστικές περιοχές με υπερσυγκέντρωση ιατρικών υπηρεσιών. Επιχείρησε ουσιαστικά να στήσει ένα κρατικό δίκτυο υπό τον απόλυτο έλεγχο του υπουργείου, αγνοώντας την πραγματικότητα και τις σύγχρονες ανάγκες. Και σε μια επίδειξη άκαμπτου κρατισμού απέκλεισε από την πρωτοβάθμια όχι μόνο τους ιδιώτες, αλλά και την αυτοδιοίκηση. Μετά το Βατερλό των προκηρύξεων και παρά τους εκβιασμούς και τις παράνομες, αναγκαστικές μετακινήσεις γιατρών από Κέντρα Υγείας σε ΤΟΜΥ, σήμερα για 11 εκατομμύρια πολίτες υπάρχουν μόνο περίπου 950 οικογενειακοί γιατροί. Η ένταξη σε ενιαίο δίκτυο όλων των υποδομών της πρωτοβάθμιας –κρατικών, αυτοδιοικητικών, ιδιωτικών– υπό τον έλεγχο του ΕΟΠΥΥ είναι η μόνη εφικτή λύση. Η Ν.Δ. διαμορφώνει μια αντίληψη απελευθέρωσης της αγοράς υγείας που, όπως περιγράφεται, υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα του συστήματος και αναιρεί την αρχή της καθολικής κάλυψης. Η δημιουργία συστημάτων περίθαλψης πολλαπλών ταχυτήτων είναι ορατή. Είτε λόγω της αντικειμενικής αδυναμίας να στηριχτεί ένα αμιγώς κρατικό σύστημα, όπως το ονειρεύεται η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, είτε λόγω της επιλεκτικής ενίσχυσης ιδιωτικών δομών από τη Ν.Δ.,
το ΕΣΥ κινδυνεύει να μετατραπεί σε ένα σύστημα προνοιακής μορφής. Υποβαθμισμένο σύστημα, δηλαδή, για τους φτωχούς και τους αδύναμους. Είμαστε απέναντι σε τέτοιες προοπτικές.
Το πρόγραμμά μας Το ΕΣΥ φέρει τη σφραγίδα του ΠΑΣΟΚ. Το οραματίστηκε, το σχεδίασε και το ανέπτυξε επενδύοντας διαρκώς. Σήμερα χρειάζεται δομικές αλλαγές. Το Κίνημα Αλλαγής έχει καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση. Σταχυολογώ τα βασικότερα σημεία από το «Σχέδιο Ελλάδα»: ■ Αύξηση της χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό στον μέσο ευρωπαϊκό όρο (αναδιαπραγμάτευση με διακομματική συμφωνία) και κατανομή των πενιχρών πόρων του ΠΔΕ με διαφορετική λογική. Υπό προϋποθέσεις, οι επενδύσεις στην υγεία μπορεί να έχουν σημαντική συνεισφορά στην ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, άντληση πόρων από ευρωπαϊκά προγράμματα (ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων, εκπαίδευσης προσωπικού, ενσωμάτωσης τεχνολογίας). ■ Προσέλκυση επενδύσεων από τον ιδιωτικό τομέα. Η λογική της ανάπτυξης ανταγωνιστικών επενδύσεων μεταξύ κράτους και ιδιωτών πρέπει να δώσει τη θέση της στη συμπληρωματικότητα. ■ Σταδιακή μετατροπή του υπουργείου Υγείας σε επιτελικό όργανο στρατηγικού σχεδιασμού, ρύθμισης και ελέγχου των λειτουργιών του συστήματος. Αποκέντρωση πόρων και αρμοδιοτήτων σε συνεργασία με τις αιρετές περιφέ-
ρειες. Πρώτο βήμα η γεωγραφική ταύτιση ΥΠΕ με Περιφέρειες. ■ Αξιολόγηση της ιατρικής πράξης. Η εισαγωγή άριστων πρακτικών, η τήρηση πρωτοκόλλων θεραπείας και η αναμόρφωση του ΚΕΣΥ είναι κομβικής σημασίας. ■ Ευρεία χρήση της Τηλεϊατρικής, ολοκλήρωση του Εθνικού Δικτύου και e-health υπηρεσίες. Η χώρα έχει υπογράψει από το 2011 πρωτόκολλο μεταφοράς τεχνογνωσίας με τους πρωτοπόρους Εσθονούς, το οποίο δεν έχει αξιοποιηθεί. ■ Ενιαίο σύστημα ΠΦΥ με τον ΕΟΠΥΥ ρυθμιστή και εγγυητή της αξιοποίησης της δημόσιας δαπάνης. Αξιοποίηση όλων των δομών και όλων των επαγγελματιών υγείας. Κέντρα Υγείας σε όλους τους αγροτικούς και ημιαστικούς δήμους, Πολυδύναμα Κέντρα Υγείας 24ωρης λειτουργίας σε όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα με δίκτυο υπηρεσιών στα δημοτικά διαμερίσματα. Ελεύθερη επιλογή ιατρού (οικογενειακού & ειδικότητας). ■ Σύσταση ειδικών κέντρων για τη διαχείριση χρόνιων νοσημάτων (διαβήτης, υπέρταση κ.λπ.) που θα λειτουργούν 24 ώρες, 365 ημέρες τον χρόνο, που θα μπορούν να συστεγάζονται με Νοσοκομεία ή Κ/Υ. ■ Μείωση της συμμετοχής πολιτών στα φάρμακα (και αντίστοιχη αναπροσαρμογή του σχετικού πλαφόν) με ιδιαίτερα αυξημένο ποσοστό μείωσης για χαμηλόμισθους/ χαμηλοσυνταξιούχους. ■ Αμεση ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης και στελέχωση των υπηρεσιών ψυχικής υγείας.
10
58
22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΔΥΝΑΤΟ ΚΚΕ ΚΑΙ ΓΙΑ:
Αποκλειστικά Δημόσιο και Δωρεάν Σύστημα Υγείας ο ασφαλές κριτήριο στον τομέα της Υγείας για την ψήφο του λαού στις εκλογές της 7 Ιουλίου είναι η ικανοποίηση των αναγκών του σε δωρεάν πρόληψη, θεραπεία και αποκατάσταση της υγείας του. Γι’ αυτό χρειάζεται δυνατή λαϊκή αντιπολίτευση με ακόμα πιο δυνατό ΚΚΕ για να είναι πιο δυνατός στους αγώνες από την επόμενη μέρα. Να αντιμετωπίσει την αντιλαϊκή πολιτική των παλιών και νέων «σωτήρων» που αντιμετωπίζουν την υγεία σαν «κόστος» γιατί μπαίνει εμπόδιο στην ανταγωνιστικότητα και την κερδοφορία των ομίλων, με την πολιτική των «ελάχιστων παροχών» μακριά από τις σημερινές δυνατότητες και ανάγκες του λαού. Η άθλια έως και επικίνδυνη κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς στα δημόσια Νοσοκομεία, στα Κέντρα Υγείας και στις ΤΟΜΥ σχετίζεται με την τεράστια έλλειψη σε εξοπλισμό, υποδομές και σε υγειονομικό προσωπικό, με την επέκταση της μερικής απασχόλησης και της «διευθέτησης του χρόνου εργασίας» των γιατρών. Το πρόσφατο λοκ άουτ των επιχειρηματιών των διαγνωστικών κέντρων αποκάλυψε την πολιτική των κυβερνήσεων της Ν.Δ., του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ με τους «κλειστούς προϋπολογισμούς», δηλαδή το ανώτατο όριο δαπανών που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ τους επιχειρηματίες. Ταυτόχρονα, όμως, κυβέρνηση και επιχειρηματίες αδιαφορούν που οι ασθενείς στο μεν «δημόσιο» δεν μπορούν να κάνουν μεγάλο μέρος των διαγνωστικών εξετάσεων, στον δε επιχειρηματικό τομέα πληρώνουν 15% συμμετοχή και τώρα υπόκεινται στον εκβιασμό «πλήρωσε σε ρευστό όλο το ποσό μιας και δεν μας πληρώνει ικανοποιητικά το κράτος, αλλιώς δεν έχει εξετάσεις...». Αυτό το αντιλαϊκό σύστημα υγείας είναι παιδί της «δίκαιης» και «βιώσιμης» ανάπτυξης όχι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και της Ν.Δ. και του ΚΙΝ.ΑΛΛ.–ΠΑΣΟΚ, μια και αυτοί είναι οι πρωτεργάτες. Η κυβέρνηση υπερηφανεύεται για τα μέτρα που πήρε στη δημόσια υγεία και λέει ότι κινδυνεύουν να χαθούν εάν δεν είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και πάλι κυβέρνηση. Ενα από αυτά είναι και η υγει-
Τ Γράφει ο Γιώργος Νάνος, υπεύθυνος του Τμήματος Υγείας Πρόνοιας, της Κ.Ε. του ΚΚΕ
Για ένα σύστημα που θα σταθεί στο ύψος των σύγχρονων λαϊκών αναγκών
ονομική κάλυψη των ανασφαλίστων. Η κυβέρνηση δεν χρηματοδότησε, όμως, το μέτρο από τον κρατικό προϋπολογισμό ούτε με 1 ευρώ. Υλοποίησε κατά γράμμα την κατεύθυνση της Ε.Ε. για διαχείριση των ανασφαλίστων χωρίς να διαταράσσονται οι «δημοσιονομικοί στόχοι» και να επιβαρύνονται οι κρατικοί προϋπολογισμοί. Πρόκειται για τη «γιαλαντζί» κοινωνική πολιτική του τύπου «παίρνω από τους φτωχούς για να συνδράμω τους εξαθλιωμένους», όπως έκανε με την αύξηση π.χ. των κρατήσεων για την υγεία, που σημαίνει κάθε χρόνο περαιτέρω λαϊκή αφαίμαξη ύψους 780 εκατομμυρίων ευρώ και ταυτόχρονα χάριζε πρόστιμα και φοροαπάλλασε τους εφοπλιστές. Αλλά και στο ζήτημα της «δωρεάν υγείας» ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ευρηματικός. Αντί οι ασθενείς να πληρώνουν «την ώρα της ανάγκης», την προπληρώνουν μέσω της εφορίας, των αυξημένων κρατήσεων στην ασφάλιση, την καθιέρωση ή την αύξηση της συμμετοχής για εξετάσεις, φάρμακα, ειδική αγωγή κ.λπ. Η διαφορά του ΣΥΡΙΖΑ από τη Ν.Δ. ήταν στον τρόπο που θα πληρώνει ο λαός πανάκριβα την υγεία του. Οι δεσμεύσεις που έχουν υπογράψει Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ - ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2016 και οι εκατο-
ντάδες νόμοι που έχουν από κοινού ψηφίσει αφορούν και τη μείωση της κρατικής χρηματοδότησης των δημόσιων νοσοκομείων και η αύξηση των εσόδων τους από τις πληρωμές των εργαζομένων άμεσα και έμμεσα μέσω των ασφαλιστικών ταμείων. Αυτό υλοποιήθηκε με συνέπεια τα τελευταία 5 χρόνια με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Το 2019 μειώθηκε η κρατική χρηματοδότηση κατά 5,3% σε σχέση με το 2018 και κατά 30,3% σε σχέση με το 2013. Ενώ για τη χρηματοδότηση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας επιβάρυνε με 14 εκατομμύρια ευρώ τα ασφαλιστικά ταμεία, δηλαδή κυρίως τους εργαζόμενους. Ψίχουλα δηλαδή για τις κοινωνικές ανάγκες, παντός είδους κίνητρα υπέρ των επιχειρηματικών ομίλων και 4 δισεκατομμύρια ευρώ υπέρ του «αριστερού» και «φιλειρηνικού» ΝΑΤΟ! Εάν αυτό είναι «αριστερή» πολιτική, τότε «τύφλα να έχει η δεξιά πολιτική». Τελευταία ο ΣΥΡΙΖΑ ανέσυρε ξανά τον «μπαμπούλα» των απολύσεων των επικουρικών υγειονομικών εάν δεν είναι κυβέρνηση μετά τις εκλογές. Και επειδή ο φόβος μπορεί να μην «πιάσει», παρουσιάζοντας το προεκλογικό του πρόγραμμα πούλησε και την «ελπίδα» των δήθεν 10.000 μόνιμων προσλήψεων στην Υγεία, όχι
τώρα, αλλά «σε βάθος τετραετίας». Επειδή οι υποσχέσεις δεν κοστίζουν, είπε να πενταπλασιάσει «την προσφορά» της Ν.Δ. που υποσχέθηκε 2.000 προσλήψεις. Ομως και οι δύο πουλάνε στον λαό και στους υγειονομικούς «φύκια για μεταξωτές κορδέλες», γιατί έχουν από κοινού υπογράψει τους αντιλαϊκούς δημοσιονομικούς στόχους και τις περικοπές στις προσλήψεις. Γιατί 4 χρόνια τώρα δεν έκανε προσλήψεις; Γιατί δεν τους μονιμοποίησε; Αλλά ακόμα και στην περίπτωση που κινδυνεύουν οι «επικουρικοί» με απόλυση από την κυβέρνηση της Ν.Δ., ποιος θα τους υπερασπιστεί; Ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αρνήθηκε –μαζί με τη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ– την πρόταση του ΚΚΕ στη συνταγματική αναθεώρηση να καταργηθεί το άρθρο 103 που απαγορεύει ρητά τη μονιμοποίηση των εργαζομένων με ελαστικές εργασιακές σχέσεις; Η ελπίδα και η διέξοδος βρίσκεται στην πρόταση του ΚΚΕ για σύστημα υγείας που να ικανοποιεί τις λαϊκές ανάγκες χωρίς τους επιχειρηματικούς ομίλους και τα κέρδη τους. ● Ενα τέτοιο ενιαίο, καθολικό, αποκλειστικά κρατικό και δωρεάν σύστημα υγείας είναι πλήρως και αποκλειστικά χρηματοδοτούμενο από τον κρατικό προϋπολογισμό. Είναι πλήρως εξοπλισμένο, στελεχωμένο με προσωπικό όλων των κλάδων και ειδικοτήτων, με πλήρη εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα. Για αυτό και τώρα αγωνιζόμαστε για άμεση μονιμοποίηση των εργαζομένων που δουλεύουν με κάθε μορφής ελαστικές σχέσεις εργασίας (επικουρικοί, 5μηνίτες, μπλοκάκια κ.λπ.). ● Με ιδιαίτερο προσανατολισμό στον τομέα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και Πρόληψης, στελεχωμένα Κέντρα Υγείας και Περιφερειακά Ιατρεία με οικογενειακούς γιατρούς και όλες τις βασικές ειδικότητες, κοντά στον τόπο κατοικίας, εργασίας, μόρφωσης, άθλησης κ.λπ., με 24ωρη λειτουργία όλο τον χρόνο. Η πρόταση του ΚΚΕ για ένα Κρατικό-Λαϊκό Σύστημα Υγείας είναι ένα επιπλέον κριτήριο για να το υπερψηφίσουν οι εργαζόμενοι στις επικείμενες εκλογές. Είναι η ρεαλιστική απάντηση γιατί συμφέρει τον λαό.
υγεία
ελληνική φαρμακοβιομηχανία είναι ένας μεταποιητικός κλάδος με μεγάλη παραγωγική δυναμική και έντονη εξωστρεφή πορεία που μπορεί να λειτουργήσει ως ένας πυλώνας ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας. Η δραστηριότητά της είναι πολύπλευρη και αναπτύσσεται διαρκώς μέσα στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας. Η Πανελλήνια Ενωση Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), και οι εταιρείες της, σχεδιάζουν και υλοποιούν κάθε χρόνο ένα συνεκτικό πλαίσιο δράσεων προς όλες τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες του πληθυσμού που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη στήριξης, καλύπτοντας πάγιες ανάγκες διαβίωσης, περίθαλψης, εκπαίδευσης, πολιτισμού και ένταξης στο κοινωνικό σύνολο και καταπολεμώντας καίρια τη δυσχέρεια και τον διαρκώς αυξανόμενο κοινωνικό αποκλεισμό. Συγκεκριμένα η ΠΕΦ διατηρεί, εδώ και χρόνια, συνεργασία με την Αρχιεπισκοπή Αθηνών για την υποστήριξη των Κοινωνικών Φαρμακείων της Αρχιεπισκοπής μέσω της δωρεάν διάθεσης φαρμάκων. Από το 2017 έχει ξεκινήσει προγράμματα συνεργασίας με την ένωση κοινωφελών σωματείων «Μαζί για το Παιδί», για τη στήριξη περισσότερων από 30.000 παιδιών. Στο πλαίσιο του προγράμματος, η ΠΕΦ στήριξε με δωρεές το Ιδρυμα Κοινωνικής Εργασίας (ΙΚΕ) καλύπτοντας μέρος από τις υπηρεσίες διάγνωσης και θεραπευτικής
Η
59
22-23 Ιουνίου 2019
11
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
Πυλώνας ανάπτυξης και κοινωνικής προσφοράς παρέμβασης για παιδιά με αναπηρίες ενώ παρέδωσε ιατρικά μηχανήματα και ιατροφαρμακευτικό υλικό στο σύνολο των σωματείων «Μαζί για το Παιδί». Παράλληλα η ΠΕΦ στηρίζει εμπράκτως την φοιτητική κοινότητα χρηματοδοτώντας μεταπτυχιακά προγράμματα και Συνέδρια αλλά παρέχοντας και υποτροφίες σε αριστούχους φοιτητές. Η πρόσφατη συμβολή της ΠΕΦ στον εκπαιδευτικό κλάδο, είναι ότι προχώρησε σε μία σημαντική συνεργασία με τον παγκόσμιο νεανικό οργανισμό, AISEC και μέσω του προγράμματος Global Volunteer χρηματοδότησε φοιτητές δίνοντάς τους τη δυνατότητα να συμμετάσχουν ως εθελοντές σε ένα στόχο βιώσιμης ανάπτυξης σε μια τρίτη χώρα της επιλογής τους με απώτερο στόχο την περαιτέρω εκπαίδευσή τους και τον εμπλουτισμό του βιογραφικού τους. Παράλληλα και για φέτος η ΠΕΦ και οι
εταιρείες-μέλη της εγκαινίασαν ένα νέο κύκλο δράσεων προσφοράς και αρωγής. Συγκεκριμένα, την εορταστική περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, συγκέντρωσαν σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Αλεξανδρούπολη αγαθά πρώτης ανάγκης, τα οποία διατέθηκαν στην Ενωση Σωματείων «Μαζί για το Παιδί» με σκοπό τη στήριξη των παιδιών και των άπορων οικογενειών τους. Επίσης, μέσω του προγράμματος «Προσφέρω γιατί Νοιάζομαι» η ΠΕΦ πρόσφερε κατάλληλο εξοπλισμό στο «Μαζί για το Παιδί» καλύπτοντας μία πολύ σημαντική ανάγκη, αυτή της διαχείρισης και διατήρησης τροφίμων υψηλής διατροφικής αξίας που προορίζονται για τα παιδιά των Ιδρυμάτων της Ενωσης. Η κοινωνική προσφορά όμως της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας συνεχίστηκε μέσα στο 2019 με τη δωρεά τεχνολογικού εξοπλισμού και τη διοργάνωση εθελοντι-
κών δράσεων για τα Σωματεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπως είναι η «Πρωτοβουλία για το Παιδί» στη Βόρεια Ελλάδα και το Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο που εδρεύει στην Καλλιθέα. Η «Πρωτοβουλία για το Παιδί» είναι ένα Σωματείο που έχει ως στόχο την προστασία και φροντίδα παιδιών που βρίσκονται σε ανάγκη και κίνδυνο. Το Πρότυπο Εθνικό Νηπιοτροφείο είναι ένα Σωματείο που προσφέρει φροντίδα και στήριξη στα παιδιά που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στο ενδοοικογενειακό τους περιβάλλον. Η ΠΕΦ, οι εταιρείες-μέλη της και οι εργαζόμενοί τους θα συνεχίσουν στον δύσκολο αλλά αποδεδειγμένα χρήσιμο δρόμο της κοινωνικής προσφοράς και μέσα στο 2019, προσφέροντας ανακούφιση και στήριξη σε όλες τις αδύναμες ομάδες του κοινωνικού συνόλου, ειδικότερα στα νεότερα μέλη της ελληνικής κοινωνίας.
12
60 22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΕΚΡΗΚΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
Οι ασθενείς δεν αποτελούν δαπάν ι «κινητοποιήσεις» των επιχειρηματιών ιδιοκτητών διαγνωστικών κέντρων αποκάλυψαν τη γύμνια του δημόσιου συστήματος υγείας, ανέδειξαν τους κινδύνους που εγκυμονεί για την υγεία του λαού, για την ίδια τους τη ζωή, η αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζεται διαχρονικά από όλες τις κυβερνήσεις. Της πολιτικής της εμπορευματοποίησης και της ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας στον χώρο της υγείας. Την τελευταία τετραετία ο κρατικός προϋπολογισμός για τα δημόσια νοσοκομεία μειώθηκε κατά 860 εκατ. ευρώ. Χαρακτηριστικά, ο πρώτος «μεταμνημονιακός προϋπολογισμός» είναι μειωμένος κατά 65 εκατ. ευρώ. Την ίδια στιγμή που δαπανώνται δισ. ευρώ για τους δολοφονικούς σχεδιασμούς του ΝΑΤΟ, που οι εφοπλιστές πληρώνουν εθελοντικά μόλις 40 εκατ. ευρώ φόρο ετησίως, οι ανεπαρκείς παροχές υγείας προς τους ασθενείς αντιμετωπίζονται «ως δαπάνη που πρέπει να εξορθολογιστεί», «σπατάλη που πρέπει να καταπολεμηθεί». Αποτέλεσμα ακριβώς αυτής της πολιτικής είναι, π.χ., η αναβολή συνεδριών χημειοθεραπείας ή η ελλιπής χορήγηση κατάλληλων φαρμάκων σε δεκάδες καρκινοπαθείς στο Γενικό Νοσοκομείο της Λάρισας, σε ολόκληρες περιοχές της χώρας να μην υπάρχει ούτε μία δημόσια μονάδα υγείας που να διαθέτει αξονικό τομογράφο,150 κρεβάτια ΜΕΘ να είναι μονίμως κλειστά. Εμείς που εργαζόμαστε στο δημόσιο σύστημα υγείας ερχόμαστε αντιμέτωποι καθημερινά με τα αδιέξοδα ενός σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος που στερεί τη δυνατότητα να αξιοποι-
Ο Γράφει η Αφροδίτη Ρέτζιου, πρόεδρος Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ)
Γράφει ο δρ Ανάργυρος Μαριόλης, πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Γενικής Ιατρικής (ΕΛΕΓΕΙΑ)
ήσουμε τα επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας και να τα θέσουμε στην υπηρεσία των ασθενών μας. Ματαιωνόμαστε γνωρίζοντας ότι υπάρχουν όλες οι δυνατότητες σήμερα, τον 21ο αιώνα, να προσφέρουμε υψηλού επιπέδου σύγχρονες απολύτως δωρεάν υπηρεσίες υγείας και παρ' όλα αυτά να χάνονται ανθρώπινες ζωές, να αναζωπυρώνονται ασθένειες που είχαν εκλείψει. Αναμετριόμαστε καθημερινά με τον εαυτό μας, να μη συμφιλιωθούμε χωρίς να το αντιληφθούμε, να μην αλωθεί η επιστημονική μας σκέψη από το κριτήριο του κόστους-οφέλους. Και όλα αυτά σε συνθήκες εντατικοποίησης της δουλειάς, απλήρωτες εφημερίες, τους συνάδελφους συμβασιούχους σε καθεστώς εργασιακής ομηρίας, σε αρκετές περιπτώσεις απλήρωτους για μήνες με τη δαμόκλειο σπάθη της απόλυσης να κρέμεται πάνω από το κεφάλι τους, με γιατρούς πλανόδιους, από το ένα νοσοκομείο στο άλλο, από το κέντρο υγείας στο νοσοκομείο, ακόμα και από τη μία πόλη στην άλλη, με τους συναδέλφους ειδικευόμενους να τρέχουν πανικόβλητοι να βγάλουν τη λάντζα, να επωμίζονται ευθύνες που δεν τους αναλογούν εξαιτίας των ελλείψεων σε ειδικευμένους γιατρούς. Tα εκρηκτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά υγειονομικοί και ασθενείς είναι αδιάψευστος μάρτυρας της τραγικής κατάστασης που επικρατεί στον πολύπαθο χώρο της υγείας. Για αυτό είναι αναγκαίο να δυναμώσει ο κοινός αγώνας υγειονομικών και ασθενών για αυτό που δικαιούται ο λαός μας, για τη ζωή που μας αξίζει. Ενάντια στην πολιτική που συνθλίβει τα δικαιώματά μας για τα κέρδη των λίγων.
ΘΕΜΕΛΙΏΔΗΣ ΑΡΧΗ της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) υπήρξε η ανάπτυξη ενός ανθρωποκεντρικού συστήματος υπηρεσιών υγείας, προσαρμοσμένου στις ιδιαιτερότητες της κοινότητας. Αναπόφευκτα, οι βασικοί πυλώνες για την επιτυχή εφαρμογή συνοψίστηκαν στο τρίπτυχο της πρόληψης, έγκαιρης αντιμετώπισης-θεραπείας και αποκατάστασης. Θεωρώ την παραδοχή των στοιχείων αυτών αναπόσπαστα χαρακτηριστικά της άρτιας κατάρτισης αλλά και της καθημερινής πρακτικής από κάθε επαγγελματία υγείας που στελεχώνει τις δομές του συστή-
Το ΕΣΥ κινδυνεύε
Γράφει ο Μιχάλης Γιαννάκος, πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημοσίων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ)
ΟΙ ΑΝΤΟΧΕΣ ΤΟΥ ΕΣΥ εξαντλήθηκαν στα ενν των Μνημονίων. Το μόνιμο προσωπικό μειώθ 25.000 και το 60% του ιατροτεχνολογικού εξο «έφαγε τα ψωμιά του». Η κυβέρνηση, παρά τις δεσμεύσεις, διατ σιμες τις δημόσιες δαπάνες υγείας στο τριτο ύψος του 5,2% του ΑΕΠ. Εξαιτίας αυτού υποβα συνεχώς η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρ ιδιωτικοποιείται το σύστημα. Οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας βρίσκονται στο ΑΕΠ την ώρα που ο μέσος όρος στις χώρες της ϊκής Ενωσης είναι 1%. Οι πολίτες παρότι πληρώνουν «έναν σκασμό τους παρακρατείται 6% για υγειονομική περίθ τους μισθούς και τις συντάξεις και βάζουν, επιπ θιά το χέρι στην τσέπη για την αγορά υπηρεσιώ
Αναγκαία η συμμετοχή ιδιωτών γιατρώ ματος· ακρογωνιαίο λίθο για ένα στέρεο οικοδόμημα. Το σχέδιο της κυβέρνησης για οικογενειακό γιατρό για όλους τους πολίτες έμεινε εν πολλοίς στα χαρτιά, καθώς ούτε το 20% των πολιτών δεν έχουν εγγραφεί σε οικογενειακό γιατρό, είτε γιατί δεν βρήκαν διαθέσιμο –πολύ μικρός ο αριθμός των διαθέσιμων γιατρών σε σχέση με τον πληθυσμό– είτε γιατί δεν επιθυμούσαν να αλλάξουν τον γιατρό τους. Μόλις οι μισές Τοπικές Μονάδες Υγείας
(ΤΟΜΥ) από αυτές που είχαν υπολογιστεί τέθηκαν σε λειτουργία (125) και από αυτές, πολλές με μειωμένη στελέχωση, 1-2 γιατρούς αντί 5. Η αποτυχία αυτή αντικατοπτρίζει την ασυμβατότητα του σχεδίου με την πραγματικότητα στη χώρα μας, η οποία διαθέτει το πυκνότερο δίκτυο ιδιωτών γιατρών στον κόσμο, όπου πολύ πιο πρόσφορη λύση φαντάζει η σύμβαση έργου του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) με ιδιώτες γιατρούς, παρά η δημιουργία νέων κρα-
τικών των ιδ γκαίο απαξι οδήγη ΕΟΠΥ Με ντρα ν το κόσ στη σ σεων.
υγεία
61 22-23 Ιουνίου 2019
6.000 κενές θέσεις
MOTIONTEAM
νη προς εξορθολογισμό
ει, οι ιδιώτες καραδοκούν
νιά χρόνια θηκε κατά οπλισμού
ηρεί στάοκοσμικό αθμίζεται ρεσιών και
ο 3,5% του ς Ευρωπα-
ό» φόρους, αλψη από πλέον, βαών υγείας.
Η ομηρία των ασφαλισμένων από τα Ιδιωτικά Διαγνωστικά Κέντρα επιβεβαιώνουν την κατάρρευση και την ιδιωτικοποίηση του συστήματος. Εξάλλου την κατάρρευση μαρτυρούν οι 1.627 θάνατοι κατ’ έτος από νοσοκομειακές λοιμώξεις, οι περισσότεροι από 150 νεκροί φέτος από τη γρίπη, οι λίστες αναμονής για ΜΕΘ, η οδύσσεια των καρκινοπαθών για διάγνωση και θεραπεία, οι άσκοπες διακομιδές εκτάκτων περιστατικών από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, οι ατελείωτες ώρες αναμονής στα ΤΕΠ, οι ελλείψεις υλικών. Πενήντα νοσοκομεία έχουν απολέσει τον δευτεροβάθμιο χαρακτήρα τους. Η πρωτοβάθμια περίθαλψη δεν υφίσταται. Τα Κέντρα Υγείας κλείνουν μεσημέρι ή εφημερεύουν ημέρα παρά ημέρα λόγω έλλειψης προσωπικού. Οι πολίτες πληρώνουν από την τσέπη τους την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Με ταμπέλες ΤΟΜΥ
που τοποθετούνται σε υφιστάμενες Πρωτοβάθμιες Μονάδες Υγείας δεν μεταρρυθμίζεται η Πρωτοβάθμια Περίθαλψη. Η αντιστροφή της πορείας του ΕΣΥ δεν επιτυγχάνονται με συγκεκαλυμμένη γιγάντωση του ιδιωτικού τομέα που συμβαίνει σήμερα, ούτε με την εγκατάσταση του ιδιωτικού τομέα στο ΕΣΥ, με σκοπό το κέρδος σε βάρος του δημόσιου χρήματος και των ασθενών. Για την ανάταση του ΕΣΥ απαιτείται η εξαίρεσή του από τα υπερπλεονάσματα, η αύξηση των δημόσιων δαπανών στο 7%, η πρόσληψη κατ’ έτος 4.000 επαγγελματιών Υγείας και επενδύσεις σε εξοπλισμό και υποδομές, η επίλυση θεσμικών και μισθολογικών αιτημάτων των επαγγελματιών. Με ψέματα, ψευτοτσαμπουκάδες και εικονική πραγματικότητα δεν διορθώνεται η κατάσταση.
13
ΤΑ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ στα δημόσια νοσοκομεία είναι πάρα πολύ μεγάλα. Η κάθε κυβέρνηση θα πρέπει να δίνει προτεραιότητα στον χώρο της Υγείας. Οι σοβαρές ελλείψεις σε μόνιμο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό είναι γνωστές σε όλους μας. Υπάρχουν 6.000 κενές οργανικές θέσεις μόνιμου ιατρικού προσωπικού που θα πρέπει να καλυφθούν. Οι προκηρύξεις και οι διαδικασίες πρόσληψης είναι χρονοβόρες. Τα νοσοκομεία λειτουργούν επειδή το προσωπικό καταβάλλει υπεράνθρωπες προσπάθειες. Υπάρχουν 100 κρεβάτια Εντατικής Θεραπείας, πλήρως εξοπλισμένα, χωρίς να λειτουργούν λόγω έλλειψης προσωπικού. Ολοι γνωρίζουμε την ανάγκη της λειτουργίας αυτών, ιδιαίτερα τόσο τους καλοκαιρινούς μήνες με τα τροχαία ατυχήματα που είναι πολύ αυξημένα όσο και με το θέμα της γρίπης το οποίο βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Ο ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός στα νοσοκομεία θέλει αναβάθμιση. Ολα τα Γράφει η Ματίνα μηχανήματα (αξονικοί, μαΠαγώνη, πρόεδρος στογράφοι μαγνήτες) έχουν Ενωσης Ιατρών «τέλος ζωής», διότι είναι πάνω Νοσοκομείων Αθηνών Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) από δέκα χρόνια. Αυτό είναι ένα θέμα πολύ σοβαρό και πρέπει σύντομα να λυθεί. Δεν μπορούμε να περιμένουμε μόνο δωρεές ιδρυμάτων για να αντικαταστήσουμε τους εξοπλισμούς αυτούς. Υπάρχουν ειδικές ομάδες ασθενών, όπως ογκολογικοί ασθενείς κ.λπ. που θα πρέπει να εξυπηρετηθούν άμεσα στα σοβαρά προβλήματά τους και όχι να περιμένουν αναμονές τριών μηνών για να κάνουν ακτινοβολίες, λόγω της μεγάλης αναμονής. Πολύ νέοι γιατροί φεύγουν για το εξωτερικό. Ηδη έχουν φύγει 18.000. Είναι φοβερό να αφήνουμε τους νέους επιστήμονες να εγκαταλείπουν τη χώρα μας όπου θα μπορούσαν να προσφέρουν τις γνώσεις τους και τις εμπειρίες τους. Οι γενικές εφημερίες στα νοσοκομεία θυμίζουν εμπόλεμη κατάσταση με αναμονές 6-8 ωρών και ασθενείς να διαπληκτίζονται με ιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό για να εξυπηρετηθούν. Ολα αυτά είναι σοβαρά προβλήματα και πρέπει να αντιμετωπιστούν. Γι' αυτό χρειάζεται: 1. Μεγαλύτερη χρηματοδότηση τα νοσοκομεία. 2. Προσλήψεις μόνιμου προσωπικού. 3. Αύξηση κρεβατιών ΜΕΘ. 4. Οργάνωση ΤΕΠ. 5. Ανανέωση ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού. 6. Παραμονή νέων ιατρών στη χώρα μας.
ών στο σύστημα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
ν δομών. Η θεώρηση της συμμετοχής διωτών γιατρών στο εγχείρημα ως αναο κακό, που μετουσιώθηκε σε πρόταση ιωτικών συμβάσεων προς αυτούς, τους ησε να γυρίσουν μαζικά την πλάτη στον ΥΥ. ε αποτέλεσμα ο πολίτης στα αστικά κένα πρέπει να καλύπτει με ίδιες δαπάνες στος επίσκεψης σε γιατρούς της ΠΦΥ, συντριπτική πλειονότητα των περιπτώ.
Απαραίτητα βήματα προς ένα λειτουργικό σύστημα ΠΦΥ είναι η αύξηση του προϋπολογισμού για την ΠΦΥ, η αξιολόγηση και ανασυγκρότηση όλων των μονάδων ΠΦΥ, η παροχή κινήτρων για όλους τους εργαζόμενους, η διακοπή της μεροληψίας υπέρ των κρατικών ΤΟΜΥ, η αποζημίωση των οικογενειακών ιατρών κατ’ αντιστοιχία με το έργο που αναλαμβάνουν, η αξιολόγηση της ποιότητας της φροντίδας που παρέχει ο οικογενειακός ιατρός και η σύνδεσή της με την αποζημίωσή
του, η υποχρεωτική δήλωση οικογενειακού γιατρού από τον πολίτη, αλλά και η ελεύθερη επιλογή του, ακόμα και από τους αμιγώς ιδιώτες γιατρούς αν αυτός το επιθυμεί. Ρίχνοντας μια ματιά στο μέλλον, ας ανασκουμπωθούν όλοι για να ξαναφτιάξουμε και να ξανακάνουμε σχέδια. Ευτυχώς, ακόμα και η δύσκολη οικονομική συγκυρία είναι με το μέρος μας, καθώς ένα οργανωμένο σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας εξασφαλίζει, εκτός από
υγιέστερο πληθυσμό, λιγότερο δαπανηρό σύστημα Υγείας. Δεν μένουμε (απο-)καθηλωμένοι, αλλά ζωντανοί, ως όνειρα που έχουν την τύχη να μην προσφέρονται για συναναστροφή και παραδείγματα. Από το ίδιο μετερίζι θα συνεχίσουμε την πίεση για αλλαγή. Στόχος μας και επιθυμία μας που μπορεί να γίνει πραγματικότητα ήταν, είναι και θα παραμείνει ο Γενικός/Οικογενειακός Γιατρός για όλους τους πολίτες.
14
62 22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΑΝΤΗΛΙΑΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ
Η άμυνα στη φωτογήρανση Γράφει η Αγνή Αλμπανοπούλου, MD MsD δερματολόγος αφροδισιολόγος
νωρίζουμε πόσο σημαντικό είναι και γιατί πρέπει να χρησιμοποιούμε αντηλιακό καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ζούμε στην Ελλάδα, μία από τις πιο όμορφες χώρες του κόσμου, όπου έχουμε το προνόμιο να απολαμβάνουμε όλη τη διάρκεια του χρόνου τον ήλιο και τα πλεονεκτήματά του. Πόσοι όμως γνωρίζουμε στην πραγματικότητα ποιες και πόσο σοβαρές είναι οι βλαβερές επιπτώσεις από τη χρόνια έκθεση στον ήλιο και κατά πόσο μπορεί να προκαλέσει πρόωρη γήρανση και ανεπανόρθωτες βλάβες στην επιδερμίδα; Λίγοι γνωρίζουν ότι το 90% της όψης κουρασμένης και σπασμένης επιδερμίδας οφείλεται στη φωτογήρανση και εξίσου λίγοι είναι εκείνοι που χρησιμοποιούν αντηλιακό προσώπου όλη τη διάρκεια του χρόνου. Ο ήλιος ενεργοποιεί την παραγωγή της βιταμίνης D, ευνοεί τις ορμόνες της χαράς και μας φτιάχνει τη διάθεση, ταυτόχρονα, όμως, όσο λαμπερός είναι, διαθέτει και μία άλλη, «σκοτεινή» πλευρά. Κύρια αιτία της πρόωρης γήρανσης του δέρματος, η έκθεση στον ήλιο, που προκαλεί εγκαύματα, φωτοευαισθησίες και αλλοιώσεις των δερματικών κυττάρων. Η φωτογήρανση κάνει την εμφάνισή της πολύ νωρίτερα από τη φυσική γήρανση και εκδηλώνεται με απώλεια της ελαστικότητας, ξηρότητα, λεπτές γραμμές και βαθιές ρυτίδες. Η επιδερμίδα χάνει τη λάμψη της και δείχνει
Γ
θαμπή, ξηρή και κουρασμένη, οι γραμμές έκφρασης γίνονται όλο και πιο έντονες και συχνά κάνουν την εμφάνισή τους κηλίδες, πανάδες και φακίδες. Είναι δε χαρακτηριστικό πως το πότε και σε ποιο βαθμό θα εμφανιστούν τα συμπτώματα της φωτογήρανσης εξαρτάται από τη συνολική έκθεση του δέρματος στον ήλιο. Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια, πολλές γυναίκες έχουν την τάση να αποκτούν μαυρισμένο δέρμα και να το διατηρούν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το αποτέλεσμα; Περισσότερες γυναίκες με πρόωρη γήρανση, αντιαισθητικά σημάδια στο δέρμα και αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης δερματικών αλλοιώσεων. Η προστασία από την έκθεση στον ήλιο είναι άκρως απαραίτητη όλους τους μήνες του χρόνου. Η εφαρμογή της αντηλιακής κρέμας πρέπει να μας γίνει όχι απλώς καθημερινή συνήθεια, αλλά αναπόσπαστη ανάγκη. Είναι ένοχος ο ήλιος για το μελάνωμα; Τι πυροδοτεί την εμφάνισή του; Αν καθόμαστε με τις ώρες στον ήλιο, εκτός από εγκαύματα, πανάδες και φωτογήρανση, κινδυνεύουμε και από καρκίνο του δέρματος. Ωστόσο, εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι όσοι εκτιθέμεθα περιστασιακά στην ηλιακή ακτινοβολία τις «απαγορευμένες» ώρες κινδυνεύουμε περισσότερο. Αλλοι λόγοι; Τα ηλιακά εγκαύµατα: Η ανάπτυξη ηλιακών
εγκαυμάτων κατά την παιδική ηλικία πολλαπλασιάζει τις πιθανότητες εμφάνισης μελανώματος. Συγκεκριμένα, πάνω από 5 ηλιακά εγκαύματα πριν από την ηλικία των 15-20 ετών διπλασιάζουν την πιθανότητα αυτή. Τα ανοιχτόχρωμα δέρματα είναι πιο ευαίσθητα στα ηλιακά εγκαύματα, άρα χρειάζονται και μεγαλύτερη προστασία. Η κληρονοµικότητα: Ενας από τους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου είναι η κληρονομικότητα. Αν έχουμε οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, πρέπει να εξεταζόμαστε πολύ πιο συχνά. Ο µεγάλος αριθµός σπίλων, άτυπων ή µη: Οσοι έχουμε πολλές ελιές, ειδικά σκουρόχρωμες, μεγάλες ή με ακανόνιστο σχήμα, πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα και να τις ελέγχουμε κάνοντας χαρτογράφηση. Πρόκειται για μία εξέταση που γίνεται στο ιατρείο και φωτογραφίζει όλες τις ελιές που έχουμε στο σώμα μας. Καταγράφει το μέγεθος, τις διαστάσεις, το σχήμα τους και την ποσότητα μελανίνης που περιέχουν. Αν η χαρτογράφηση δείξει ότι κάποια από αυτές είναι ύποπτη, τότε ο γιατρός θα αποφασίσει αν πρέπει να αφαιρεθεί ή αν χρειάζεται απλώς συστηματική παρακολούθηση. Το ανοιχτόχρωµο δέρµα: Οσοι έχουμε ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα που κοκκινίζει και «καίγεται» εύκολα, πρέπει να προσέχουμε ακόμα περισσότερο.
Skin Medical Secrets
Πολλές γυναίκες έχουν την τάση να αποκτούν μαυρισμένο δέρμα και να το διατηρούν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Το αποτέλεσμα; Πρόωρη γήρανση
ΕΝΩΣΗ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, πείρας, ηθικής, ιατρικών μηχανημάτων τελευταίας τεχνολογίας με εγκρίσεις από παγκόσμιους οργανισμούς και συνεχής μετεκπαίδευση. Κυρίαρχος στόχος της δρος Αλμπανοπούλου & του Skin Medical Secrets είναι η αφοσίωση στην παροχή των πιο σύγχρονων θεραπειών, στις τελευταίες τεχνολογίες και την επιστημονική προσέγγιση, προσαρμοσμένες στην αισθητική φροντίδα με ασφαλή και ηθικό τρόπο. Η δέσμευση όλων μας στο άριστο αποτέλεσμα μαζί με την άρτια ενημέρωση του ασθενούς μας, βοηθούν στην επίτευξη της βέλτιστης υγείας του δέρματος και της εξωτερικής και εσωτερικής ομορφιάς! Το Skin Medical Secrets προσφέρει εξατομικευμένες αισθητικές υπηρεσίες δερματολογίας αντιμετωπίζοντας και ευρύ φάσμα θεμάτων φροντίδας του δέρματος, συμπεριλαμβανομένης της δερμοχειρουργικής, της κλινικής και της παιδιατρικής δερματολογίας. Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης φροντίδας των ανθρώπων που εμπιστεύονται το Skin Medical Secrets παρέχονται επιπροσθέτως συμβουλές και εφαρμογές από εξειδικευμένους επιστήμονες συνεργάτες σε θέματα Πλαστικής Χειρουργικής, Οφθαλμολογίας, Παθολογίας, Ημιμόνιμου αισθητικού και μετεγχειρητικού μακιγιάζ (μικροχρωμάτωση), Life Coaching, Ακτινολογίας και Ορθοπεδικής. Το πρωταρχικό πλεονέκτημα του Skin Μedical Secrets είναι αναμφισβήτητα η επιτυχής ένωση ανθρώπων, πείρας, ηθικής και ιατρικών μηχανημάτων υψίστης τεχνολογίας.
16
64
22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΗΛΙΟΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ
Οταν ο ήλιος απειλεί την υγεία μας Γράφει ο Γιώργος Τάχιας, δερματολόγος – αφροδισιολόγος, https://dermalaserclinic.gr/
καρκίνος του δέρματος αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου και τα κρούσματά του αυξάνονται στις χώρες με αυξημένη ηλιακή ακτινοβολία, όπως η Ελλάδα. Σύμφωνα με μελέτες, ένας στους τρεις καρκίνους που ανιχνεύονται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο είναι καρκίνος του δέρματος και ένας στους πέντε ανθρώπους θα παρουσιάσει δερματικό καρκίνο κάποια στιγμή στη ζωή του! Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος; Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, ακόμη και αν το δέρμα είναι προστατευμένο με ρουχισμό ή αντηλιακό γαλάκτωμα. Παράλληλα ο τύπος του δέρματος, το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων και οι ελιές στο δέρμα αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου. Οσοι έχουν ανοιχτό χρώμα του δέρματος κινδυνεύουν περισσότερο να προσβληθούν από δερματικό καρκίνο διότι η μικρότερη ποσότητα μελανίνης στο δέρμα παρέχει μικρότερη προστασία από τη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία, ενώ κάθε ηλιακό έγκαυμα καταστρέφει τα κύτταρα του δέρματος και αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Την ίδια ώρα οι δερματικοί σπίλοι (ελιές) που είναι μεγαλύτερου μεγέθους από το φυσιολογικό, είναι πιο πιθανό να μετατραπούν σε καρκινωματώδεις.
Ο
Κληρονομικότητα και εγκαύματα
Το μελάνωμα μπορεί να διασπαρεί σχεδόν σε κάθε όργανο και να οδηγήσει στον θάνατο μέσα σε ένα χρόνο μετά την υποτροπή του σε απομακρυσμένα σημεία
Αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν μελάνωμα διατρέχουν όσοι έχουν στενό συγγενή με τη νόσο, όσοι έχουν πάθει αρκετά ηλιακά εγκαύματα πριν από την ηλικία των 18 ετών, όσοι κάνουν συστηματικά σολάριουμ και όσοι λατρεύουν την ηλιοθεραπεία και υπερεκτίθενται στον ήλιο για να μαυρίσουν. Ο καρκίνος του δέρματος εμφανίζεται συχνότερα στην περιοχή που εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία. Μπορεί όμως να εμφανιστεί και σε σημεία του σώματος που δεν είναι εκτεθειμένα, ενώ μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με υψηλότερη συχνότητα την 20ετία
μεταξύ των 40 και 60 ετών. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει αύξηση κρουσμάτων δερματικού καρκίνου σε άτομα νεαρής ηλικίας, συμπεριλαμβανομένων των εφήβων. Υπάρχουν τρεις τύποι καρκίνου του δέρματος: το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα, που αποτελεί και τον σοβαρότερο τύπο καρκίνου δέρματος. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι ο πιο συχνός καρκίνος του δέρματος. Αναπτύσσεται βραδέως και κυρίως σε εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές του δέρματος. Ενώ έχει χαμηλό βαθμό μετάστασης, μπορεί να προκαλέσει σημαντικού βαθμού δυσμορφίες αφού αναπτύσσεται στους ιστούς που το περιβάλλουν. Συχνά εμφανίζεται με τη μορφή μικρών επηρμένων μελαγχρωματικών βλατίδων ή πλακών με υπερκεράτωση, απολέπιση και εφελκίδες. Κεντρικά εμφανίζει ατροφία ή και έλκη, ενώ ο όχθος μπορεί να είναι μικροοζώδης με ευρυαγγείες (μαργαριταροειδής εικόνα). Η διάγνωση και ταυτόχρονα η θεραπεία του βασικοκυτταρικού καρκίνου γίνεται με τη χειρουργική αφαίρεση και ιστολογική εξέταση του καρκίνου. Πιο σπάνια προτείνεται η τοπική ή συστηματική θεραπεία. Η ακτινοθεραπεία ενδείκνυται μόνο σε ηλικιωμένους ασθενείς οι οποίοι έχουν εκτεταμένες ή μη προσβάσιμες με άλλες μεθόδους βλάβες. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να εκδηλωθεί σαν μία πληγή που δεν επουλώνεται ή απλώς μία βλάβη με λέπια. Αναπτύσσεται σε περιοχές του σώματος οι οποίες συχνά εκτίθενται στον ήλιο, αλλά και οπουδήποτε αλλού ακόμη και σε περιοχές που δεν εκτίθενται σχεδόν ποτέ στο ηλιακό φως. Διαφέρει από το βασικοκυτταρικό καθώς δίνει συχνά μεταστάσεις, αλλά, αν διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο, θεραπεύεται οριστικά με χειρουργική εκτομή. Τις περισσότερες φορές βέβαια χρειάζεται και συμπληρωματική θεραπεία. Οσο για το μελάνωμα, εκδηλώνεται σαν μια καφετί κηλίδα με μικρότερες κηλίδες σε οποιο-
δήποτε σημείο του σώματος. Επίσης, μπορεί να εμφανιστεί σαν ένας δερματικός σπίλος σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, που αλλάζει χρώμα, μέγεθος, υφή ή που αιμορραγεί. Σε μελάνωμα μπορεί να εξελιχθεί και ένας μικρός σπίλος με ασαφή όρια και κόκκινα, λευκά, μπλέ ή μπλε-μαύρα στίγματα στον κορμό ή στα άκρα του σώματος. Το μελάνωμα μπορεί να διασπαρεί σχεδόν σε κάθε όργανο και να οδηγήσει στο θάνατο μέσα σε ένα χρόνο μετά την υποτροπή του σε απομακρυσμένα σημεία.
Πώς να προστατευτείτε Αποφύγετε την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, κυρίως κατά τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες. Μην κάνετε ηλιοθεραπεία ή σολάριουμ. Χρησιμοποιείτε αντηλιακό γαλάκτωμα. Κάνετε επάλειψη με αντηλιακό γαλάκτωμα τουλάχιστον 20' με 30' πριν από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και να επαναλαμβάνετε την επάλειψη κάθε 2 ώρες ή μετά από κολύμπι. Μη νομίζετε ότι σας προστατεύει η σκιά ή η συννεφιά. Η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου (UV) αντανακλάται στις λείες επιφάνειες (λ.χ. άσφαλτος, μάρμαρα, άμμος, νερό) και μπορείτε να καείτε ακόμα κι αν κάθεστε κάτω από ομπρέλα ή τέντα. Να φοράτε ρούχα που προστατεύουν το δέρμα. Τα αντηλιακά γαλακτώματα δεν παρέχουν πλήρη προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Καλό είναι να καλύπτετε το σώμα σας με ανοιχτόχρωμα, φαρδιά και μακριά ρούχα και να φοράτε πλατύγυρο καπέλο και γυαλιά ηλίου. Ενημερωθείτε από τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας για τις παρενέργειες των φαρμακευτικών σκευασμάτων που λαμβάνετε. Κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα κάνουν το δέρμα πιο ευάλωτο στην ηλιακή ακτινοβολία. Μην εκθέτετε καθόλου στον ήλιο τα μωρά ηλικίας έως 6 μηνών. Τέλος, μην ξεχνάτε να ελέγχετε το δέρμα σας τακτικά και να απευθυνθείτε στον γιατρό σας σε περίπτωση που παρατηρήσετε κάποια αλλαγή σε αυτό.
υγεία
ο καλοκαίρι είναι ίσως η καλύτερη εποχή του χρόνου. Ωστόσο, τους θερινούς μήνες που η θερμοκρασία αυξάνεται, ολοένα και περισσότερες γυναίκες ταλαιπωρούνται από κολπίτιδες και εμφανίζουν διάφορα ενοχλητικά συμπτώματα, όπως ερεθισμό ή φαγούρα, που μπορεί να χαλάσουν τις διακοπές τους. Τα βασικότερα συμπτώματα της κολπίτιδας, της φλεγμονής του κόλπου, είναι αύξηση της ποσότητας των κολπικών εκκρίσεων, διαφοροποίηση στο χρώμα ή στην οσμή των κολπικών υγρών, αίσθημα καύσου ή κνησμού στην περιοχή του αιδοίου ή του κόλπου και δυσπαρεύνεια (πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή). Ο γυναικείος κόλπος φυσιολογικά αποικίζεται από μικροοργανισμούς (φυσιολογική χλωρίδα) οι οποίοι εμποδίζουν τα παθογόνα μικρόβια να εισέλθουν και να αναπτυχθούν. Οταν για κάποιο λόγο η φυσιολογική μικροχλωρίδα διαταράσσεται, αναπτύσσονται παθογόνοι μικροοργανισμοί, το pH της περιοχής αλλάζει κι έτσι εκδηλώνονται τα συμπτώματα της κολπίτιδας. Για να μη σας «χτυπήσει» την πόρτα φέτος το καλοκαίρι κάποια βακτηριακή ή μυκητιασική κολπίτιδα και σας χαλάσει η διάθεση, ακολουθείστε τις παρακάτω συμβουλές. ■ Μη φοράτε βρεγμένο μαγιό. Τα βακτήρια και οι μύκητες αναπτύσσονται ταχύτερα σε θερμό και υγρό περιβάλλον, γι' αυτό καλό είναι μετά το μπάνιο σας στη θάλασσα ή στην πισίνα να αλλάζετε μαγιό ή να φοράτε στεγνά ρούχα. Πρέπει να απλώνετε πάντα τη δική σας πετσέτα-ψάθα πάνω στην άμμο ή στην ξαπλώστρα και να αποφεύγετε την άμεση επαφή με την άμμο ή τα πλακάκια της πισίνας. Επίσης, καλό είναι να επιλέγετε παραλίες με καθαρά νερά, να αποφεύγετε την ούρηση μέσα στη θάλασσα και να μην κολυμπάτε όταν έχετε περίοδο. ■ Προσοχή στα στενά ρούχα και εσώρουχα. Για να μην έχετε δυσάρεστες εκπλήξεις, επιλέξτε εσώρουχα και παντελόνια που δεν είναι στενά και είναι από ύφασμα που βοηθάει το σώμα να «αναπνέει», όπως το βαμβάκι. ■ Νερό και σαπούνι. Φροντίστε για την τακτική και σωστή υγιεινή της γεννητικής περιοχής με άφθονο νερό και σαπούνι. Δεν είναι σωστό να χρησιμοποιείτε ισχυρά αντισηπτικά και να κάνετε εσωτερικές πλύσεις χωρίς κάποιον ιδιαίτερο λόγο, καθώς είναι πιθανό να διαταραχθεί η μικροβιακή ισορροπία του κόλπου και να προκληθεί κολπίτιδα. Παράλληλα πετάξτε αρώματα σώματος και σαπούνια με αρώματα. Χρησιμοποιώντας αρωματικά προϊόντα στον κόλπο σας, αυξάνετε τις πιθανότητες να πάθετε κάποια λοίμωξη στη μήτρα ή στον τράχηλο. Τα προϊόντα καθαρισμού με αρώματα επηρεάζουν την ευαίσθητη ισορροπία του pH του κόλπου. ■ Επιμέλεια. Δώστε επιπλέον προσοχή στην υγιεινή της περιόδου. Μπορεί να απολαμβάνετε τις διακοπές και τις βόλτες, αλλά μην ξεχνάτε να φροντίζετε τον εαυτό σας κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Ταμπόν και σερβιέτες μπορούν να προσελκύσουν βακτήρια, γι’ αυτό πρέπει να τα αλλάζετε συχνά. Η αλλαγή ταμπόν και σερβιέτας πρέπει να γίνεται κάθε 2-3 ώρες, ενώ πρέπει να αποφεύγετε να κολυμπάτε με ταμπόν. ■ Αποτρίχωση. Μην κάνετε αποτρίχωση πριν από το κολύμπι. Καλό είναι να αποφεύγετε το κερί ή το ξύρισμα πριν κολυμπήσετε στη θάλασσα ή βουτήξετε σε πισίνα, καθώς μπορεί να προκληθεί ερεθισμός του δέρματος ακόμη και λοίμωξη. Εάν είναι δυνατόν, είναι καλύτε-
Τ
65
22-23 Ιουνίου 2019
17
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΜΟΛΥΝΣΕΩΝ
Κορίτσια στον ήλιο Γράφει ο Σωτήρης Τρομπούκης, μαιευτήρας χειρουργός - γυναικολόγος
ρο να περιμένετε 24-48 ώρες μετά την αποτρίχωση για να κολυμπήσετε. ■ Προσοχή στα αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά μπορεί να σκοτώσουν τα καλά βακτήρια του κόλπου, επιτρέποντας στους μύκητες να αναπτυχθούν. Είναι σκόπιμο να ενισχύσετε την ανάπτυξη των καλών βακτηρίων, λαμβάνοντας μαζί με την αντιβίωση κάποιο συμπλήρωμα προβιοτικών και καταναλώνοντας γιαούρτι. Πείτε «ναι» στο γιαούρτι και «όχι» στη ζάχαρη. Μπορείτε να καταναλώνετε άφοβα γιαούρτι, αλλά καλό είναι να περιορίσετε τη ζάχαρη, καθώς βοηθάει στην ανάπτυξη των μυκήτων που τα βακτήρια του γιαουρτιού προσπαθούν τόσο σκληρά να σκοτώσουν! ■ Ερωτας. Μην ξεχνάτε ότι η χρήση του προφυλακτικού είναι πάντα απαραίτητη, ειδικά σε νέες γνωριμίες, ενώ αν υπάρχει κάποια λοίμωξη, η σεξουαλική επαφή θα πρέπει να αποφεύγεται ή να χρησιμοποιείται προφυλακτικό. Σημειώνεται ότι ιδιαίτερα επιρρεπείς στις κολπίτιδες είναι οι γυναίκες που κάνουν πολυάριθμες κολπικές πλύσεις, οι γυναίκες που έρχονται σε ερωτική επαφή με σύντροφο που έχει ήδη μολυνθεί, οι γυναίκες σε μεταεμμηνοπαυσιακή ηλικία στις οποίες τα τοιχώματα του κόλπου είναι ιδιαίτερα λεπτά, καθώς και οι γυναίκες με έντονο στρες, έλλειψη ύπνου και μειωμένη αντοχή λόγω φτωχής διατροφής. Την ίδια ώρα η εγκυμοσύνη αλλά και η λήψη αντισυλληπτικών χαπιών μπορεί να εξοντώσουν τα «καλά» βακτήρια, ενώ πρόβλημα αποτελούν ο διαβήτης και το υψηλό σάκχαρο στα ούρα. Σε περίπτωση που εμφανίσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα, δεν πρέπει να λάβετε κάποια αγωγή μόνες σας, καθώς μια καθυστέρηση στη σωστή θεραπεία μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες, αλλά πρέπει να επισκεφθείτε τον γυναικολόγο σας, ο οποίος μετά τις απαραίτητες εξετάσεις θα σας συνταγογραφήσει την ενδεδειγμένη θεραπεία.
Μουρουνέλαιο ΜÖLLER’S: θησαυρός υγείας για μικρούς και μεγάλους Το εξαιρετικής ποιότητας, παραδοσιακό μουρουνέλαιο MÖLLER’S (από το 1854!) είναι εξαιρετικά ωφέλιμο για μικρούς και μεγάλους. Προσφέρεται σε 3 γεύσεις (φυσική, λεμόνι, φρούτα), αλλά και σε εύκολα καταπινόμενες κάψουλες. Για τα παιδιά εκείνα που δυσκολεύονται να πιουν το μουρουνέλαιό τους, η καλύτερη εναλλακτική λύση είναι τα ζελεδάκιαψαράκια MÖLLER’S με ιχθυέλαιο πλούσιο σε φυσικά ωμέγα-3 και φυσική βιταμίνη D. Ακόμη και τα πιο δύσκολα παιδιά θα λατρέψουν τα ζελεδάκιαψαράκια MÖLLER’S με γεύση πορτοκάλι-λεμόνι ή φράουλα. Apollonian Nutrition, 16χλμ. Λεωφ. Σπάτων, Αθήνα, τηλ. 2108100008, www.apolloniannutrition.gr
18
66 22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΓΙΑΤΙ ΠΡΈΠΈΙ ΝΑ ΈΜΒΟΛΙΑΖΟΥΜΈ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΒΑΣΈΙ ΤΟΥ ΈΘΝΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΈΜΒΟΛΙΑΣΜΏΝ
Μια ισχυρή «ασπίδα» σε σοβαρά με Γράφει η Κατερίνα Καράλη, παιδίατρος
Τα εμβόλια αποτελούν ένα από τα δέκα εξαιρετικά επιτεύγματα του 20ού αιώνα στον τομέα της δημόσιας υγείας, ενώ το λεγόμενο αντιεμβολιαστικό κίνημα έρχεται σθεναρά να πλήξει την αυτονόητη αξιοπιστία τους και να αποτελέσει απειλή για τη δημόσια υγεία τον 21ο αιώνα!
ίναι ευρέως αποδεκτό ότι με την εξαίρεση της χρήσης πόσιμου νερού, κανένα άλλο μέσο (συμπεριλαμβανομένων και των αντιβιοτικών), εκτός από τα εμβόλια, δεν είχε τόσο σημαντική επίδραση στη μείωση της θνησιμότητας. Οι εμβολιασμοί εξαφάνισαν ή περιόρισαν σημαντικά ορισμένα σοβαρά μεταδοτικά νοσήματα. Και ενώ τα εμβόλια αποτελούν ένα από τα δέκα εξαιρετικά επιτεύγματα του 20ού αιώνα στον τομέα της δημόσιας υγείας, το λεγόμενο αντιεμβολιαστικό κίνημα έρχεται σθεναρά να πλήξει την αυτονόητη αξιοπιστία τους και να αποτελέσει απειλή για τη δημόσια υγεία τον 21ο αιώνα! Το μόνο όπλο απέναντι σε αυτή την πραγματική απειλή για την υγεία είναι η επίμονη επιστημονική ενημέρωση ενάντια στην παραπληροφόρηση! Τα εμβόλια κατασκευάζονται από τα ίδια μικρόβια ή τους ιούς που προκαλούν διάφορες νόσους, με τη διαφορά ότι αυτά είναι νεκρά ή εξασθενημένα, ούτως ώστε να μην προκαλούν νόσο. Με το εμβόλιο το ανοσοποιητικό μας σύστημα θα φτιάξει αντισώματα που θα μας προστατεύουν από τη συγκεκριμένη νόσο. Σε κάθε χώρα μια ομάδα γιατρών είναι υπεύθυνη, μελετώντας τα επιδημιολογικά δεδομένα, να εισηγείται στο κράτος την οικονομική κάλυψη για τη διενέργεια κάποιων εμβολίων. Η ίδια επιτροπή είναι υπεύθυνη για τις δόσεις των εμβολίων και τη χρονική στιγμή που θα διεξαχθούν, δηλαδή για το Έθνικό Πρόγραμμα Έμβολιασμών.
Ε
Γιατί πρέπει να εμβολιάσουμε τα παιδιά μας; Ιδιον όφελος. Για να μην αρρωστήσουν τα ίδια τα παιδιά μας. Κοινό καλό-συλλογική ανοσία. Οσο περισσότεροι άνθρωποι εμβολιάζονται σε μια ορισμένη κοινότητα τόσο η νόσος δεν μπορεί να εξαπλωθεί. Καλό ευπαθών ατόμων. Οσο η νόσος δεν μπορεί να εξαπλωθεί τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να νοσήσουν οι έγκυοι και τα έμβρυά τους, οι ασθενείς με σοβαρά χρόνια νοσήματα, οι καρδιοπαθείς, οι υπερήλικοι, οι καρκινοπαθείς υπό ανοσοκαταστολή.
Ποιες νόσους προλαμβάνουμε; Πολιομυελίτιδα: Προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα και μπορεί να οδηγήσει σε παράλυση. Μέχρι το 1950, συχνές επιδημίες άφησαν χιλιάδες παιδιά και ενη-
λίκους με παράλυση, κυρίως στις πόλεις κατά τους θερινούς μήνες. Η χώρα μας ανακηρύχθηκε «περιοχή ελεύθερη από πολιομυελίτιδα» τον Ιούνιο του 2002, μαζί με την υπόλοιπη Έυρώπη, ως αποτέλεσμα του συστηματικού εμβολιασμού και της ενισχυμένης επιδημιολογικής επιτήρησης. Διφθερίτιδα: Στο αρχικό της στάδιο η διφθερίτιδα μοιάζει με τις λοιμώξεις του ρινοφάρυγγα, αλλά σύντομα μια λευκή μεμβράνη καλύπτει την επιφάνεια του λάρυγγα, του φάρυγγα και του εσωτερικού της μύτης. Στο 10% των ασθενών επέρχεται θάνατος από την απόφραξη των αεροφόρων οδών από υπερβολική παραγωγή μεμβρανών. Το τελευταίο κρούσμα διφθερίτιδας στην Έλλάδα παρουσιάστηκε το 1970. Τέτανος: Προκαλείται από την τοξίνη του κλωστηριδίου του τετάνου, που εισέρχεται στον οργανισμό μέσα από κάποιο τραύμα και προκαλεί έντονους μυϊκούς σπασμούς. Ο λαρυγγόσπασμος (σπασμός των φωνητικών χορδών) αποτελεί μια επιπλοκή η οποία είναι δυνατό να οδηγήσει σε ασφυξία. Έπίσης, οι ασθενείς είναι δυνατόν να σπάσουν τη σπονδυλική τους στήλη λόγω των έντονων μυϊκών σπασμών. Κοκίτης: Χαρακτηριστικό του ο παροξυσμικός του βήχας. Η θνητότητα υπολογίζεται σε 0,2% για τα βρέφη (ηλικίας μικρότερης των 5 μηνών), ενώ για τα μεγαλύτερα παιδιά είναι πολύ μικρότερη. Η πνευμονία είναι η κυριότερη θανατηφόρα επιπλοκή της νόσου. Νόσος από αιμόφιλο της ινφλουέντσας τύπου β'. Η νόσος Hib ήταν η συχνότερη αιτία θανατηφόρου λοίμωξης (μηνιγγίτιδα, επιγλωττίτιδα) σε παιδιά ηλικίας κάτω των πέντε χρόνων πριν από την εφαρμογή των τακτικών εμβολίων Hib το 1993. Ο αιμόφιλος της ινφλουέντσας είναι βακτήριο που ζει φυσιολογικά στην άνω αναπνευστική οδό του ανθρώπου. Μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος (μηνιγγίτιδα, σηψαιμία): Μπορεί να προκαλέσει θάνατο σε 24 ώρες και είναι εύκολο να μη διαγνωστεί έγκαιρα. Ένα στα 10 περιστατικά καταλήγει σε θάνατο, 2 στους 10 επιζήσαντες παρουσιάζουν μόνιμη αναπηρία, όπως νεφρική ανεπάρκεια, εγκεφαλική βλάβη, ακρωτηριασμό των άκρων, κώφωση, ενώ τα βρέφη είναι 17 φορές πιθανότερο να προσβληθούν από την ασθένεια. Πνευμονιοκοκκική νόσος: Έυθύνεται για τον θάνατο σε πάνω από 2 εκατ. παιδιά τον χρόνο. Ο πνευμο-
νιόκοκκος μπορεί να προκαλέσει: οξεία μέση ωτίτιδα, πνευμονία, σηψαιμία, μηνιγγίτιδα και είναι νόσος με αυξημένη θνητότητα. Ο εμβολιασμός έναντι του πνευμονιόκοκκου συμβάλλει στην πρόληψη διεισδυτικών (σηψαιμία, μηνιγγίτιδα) και μη λοιμώξεων (πνευμονία, ΟΜΏ), τη μείωση της ανάγκης για αντιβιοτική θεραπεία και συνεπώς μείωση της αντοχής στα αντιβιοτικά, καθώς και τη μείωση της μετάδοσης σε ανεμβολίαστους (συλλογική ανοσία). Γενικά, για τη βακτηριακή μηνιγγίτιδα, ο μηνιγγιτιδόκοκκος, ο πνευμονιόκοκκος και ο αιμόφιλος ινφλουέντσας τύπου β' βρίσκονται στον ρινοφάρυγγα υγιών ατόμων, προκαλούν πάνω από το 75% όλων των κρουσμάτων βακτηριακής μηνιγγίτιδας στα παιδιά, ενώ τα τελευταία χρόνια λόγω της συστηματικής εφαρμογής υποχρεωτικού εμβολιασμού έχει καταγραφεί σημαντική μείωση των περιστατικών μηνιγγίτιδας. Καρκίνος τραχήλου της μήτρας (ΚΤΜ): Ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Έίναι η δεύτερη συχνότερη αίτια θανάτου από καρκίνο σε νέες γυ-
ναίκες στον δυτικό κόσμο. Κάθε 2 λεπτά πεθαίνει μία γυναίκα κάπου στον κόσμο εξαιτίας του, ενώ κάθε χρόνο 471.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται παγκοσμίως με ΚΤΜ και 270.000 πεθαίνουν από τη νόσο. Για τον ΚΤΜ ευθύνεται ο HPV, που σημαίνει human papillomavirus ή ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Η HPV λοίμωξη είναι το πιο συχνό σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα, ενώ 8 στις 10 γυναίκες θα κολλήσουν τον ιό HPV σε κάποια στιγμή της ζωής τους, αλλά δεν θα έχουν κανένα κλινικό σύμπτωμα. Ηπατίτιδα Β: Στην Έλλάδα η μετάδοση του ιού της ηπατίτιδας Β (HBV) παλαιότερα ήταν κυρίως ενδοοικογενειακή, σε μικρή ηλικία, ενώ σήμερα οφείλεται, κατά το μοντέλο των αναπτυγμένων χωρών, σε μετάδοση λόγω χρήσης ναρκωτικών και σε ετεροφυλικές σχέσεις. Φορείς της ηπατίτιδας Β είναι 350 εκατ. άνθρωποι, ενώ 1 στους 4 φορείς θα αναπτύξει χρόνια ηπατίτιδα και κίρρωση και θα έχει αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκίνου. Ηπατίτιδα Α: Μεταδίδεται από τα κόπρανα, μέσω στοματικής οδού
υγεία
67
22-23 Ιουνίου 2019
ταδοτικά νοσήματα
με μολυσμένα τρόφιμα ή πόσιμο νερό. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: κούραση, απώλεια όρεξης και βάρους, πυρετό, διάρροια, ίκτερο, οξύ πόνο στο δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλιάς, κνησμό (φαγούρα), ούρα με σκούρο κεχριμπαρένιο χρώμα, αποχρωματισμένα κόπρανα. Ιλαρά: Ο πυρετός μπορεί να φτάσει έως και 40°C. Το χαρακτηριστικό εξάνθημα της ιλαράς εμφανίζεται αρκετές ημέρες αφότου ξεκινά ο πυρετός. Οι συνήθεις επιπλοκές της ιλαράς είναι: πνευμονία, ωτίτιδα, εγκεφαλίτιδα, έλκος του κερατοειδούς του οφθαλμού. Οι επιπλοκές είναι συνήθως πιο σοβαρές στους ενηλίκους. Μεταξύ των ετών 1987 και 2000, το ποσοστό θνησιμότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν 0,3%. Σε υπανάπτυκτες χώρες με υψηλά ποσοστά υποσιτισμού και κακής υγειονομικής περίθαλψης, τα ποσοστά θνησιμότητας ανέρχονται στο 28%. Στην Ευρώπη τα τελευταία 3-4 χρόνια ζούμε αναβίωση της ιλαράς με αύξηση των κρουσμάτων κατά 300%. Ερυθρά: Είναι ήπια εξανθηματική ιογενής νόσος. Το «σύνδρομο συγ-
γενούς ερυθράς» (ΣΣΕ) είναι ένα ιδιαίτερο σύνδρομο που προκύπτει όταν κατά τη λοίμωξη της εγκύου, ο ιός περνά στο έμβρυο, με αποτέλεσμα, την αυτόματη αποβολή του κυήματος, τον πρόωρο τοκετό ή τη γέννηση πάσχοντος νεογνού. Ο κίνδυνος εμφάνισης συγγενών ανωμαλιών φτάνει το 85% όταν το έμβρυο προσβληθεί κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης. Παρωτίτιδα: Οι παλιότεροι αποκαλούσαν τη νόσο «μαγουλάδες». Οι σχετικές επιπλοκές περιλαμβάνουν άσηπτη μηνιγγίτιδα (είναι συχνή), ορχίτιδα (είναι η συχνότερη επιπλοκή και εμφανίζεται στους μισούς μετεφηβικούς άρρενες που θα νοσήσουν Απέναντι στο ερώτημα αν το εμβόλιο MMR προκαλεί αυτισμό, έχουν ολοκληρωθεί περισσότερες από 3.000 εργασίες στις οποίες οι ερευνητές βρήκαν ότι: Δεν υπάρχουν στοιχεία που να τεκμηριώνουν οποιαδήποτε σχέση μεταξύ του MMR και του αυτισμού στα παιδιά. Ανεμευλογιά: Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό και κνησμώδες γενικευμένο εξάνθημα.
Σοβαρή επιπλοκή είναι η εγκεφαλίτιδα. Η συγγενής ανεμευλογιά οφείλεται σε νόσηση της εγκύου από ανεμευλογιά τις πρώτες 20 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Η συγγενής ανεμευλογιά οδηγεί σε γέννηση νεογνών με συγγενείς ανωμαλίες. Ροταϊός: Είναι η πιο κοινή αιτία οξείας γαστρεντερίτιδας στα βρέφη. O εμβολιασμός έναντι του ροταϊού μειώνει τις γαστρεντερίτιδες και τον κίνδυνο νοσηλείας. Γρίπη: Η γρίπη είναι οξεία νόσος του αναπνευστικού συστήματος και μεταδίδεται πολύ εύκολα από το ένα άτομο στο άλλο. Οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ξεπερνούν τη γρίπη χωρίς να παρουσιάσουν επιπλοκές, ορισμένοι όμως, όπως άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρές επιπλοκές από τη γρίπη. Στην Ελλάδα εποχικές εξάρσεις γρίπης εμφανίζονται κατά τους χειμερινούς μήνες (από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο). Στις ομάδες υψηλού κινδύνου συστήνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός με το εποχικό εμβόλιο της γρίπης.
19
20
68 22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
Ο ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ ΩΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΘΗΣΗ
Μην κάνετε του... κεφαλιού σας, υπάρχουν ειδικοί γιατροί Γράφει ο δρ Μανώλης Δερμιτζάκης, νευρολόγος, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας
πονοκέφαλος είναι ένα καθολικό σύμπτωμα και γνωρίζουμε όλοι πόσο ενοχλητικός είναι. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που οι πονοκέφαλοι είναι συχνοί και έντονοι, συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα (όπως ενόχληση από το φως, τάση για εμετό) και οδηγούν στην τακτική, αλόγιστη χρήση και κατάχρηση παυσίπονων; Αυτό συμβαίνει τουλάχιστον στο 15% του γενικού πληθυσμού! Οπότε, στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 1.000.000 άνθρωποι πάσχουν από κάποια μορφή πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας (ο επιστημονικός όρος για τον πονοκέφαλο). Οι δύο πιο συχνοί τύποι κεφαλαλγίας είναι η ημικρανία και η κεφαλαλγία τάσεως. Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έδειξαν ότι ειδικά η ημικρανία είναι μια πάθηση που «χτυπάει» περίπου το 12% των γυναικών στις αναπτυγμένες χώρες.
Ο
Οι δύο πιο συχνοί πονοκέφαλοι
Απλές συμβουλές για τον πονοκέφαλο Αν λοιπόν πάσχετε από συχνούς πονοκεφάλους κάποιες απλές οδηγίες για πράγματα που μπορείτε να κάνετε μέχρι να επισκεφτείτε τον ειδικό: ● Κρατάτε ημερολόγιο κεφαλαλγίας, όπου θα καταγράφετε τις ημέρες του πόνου, την ένταση και τα φάρμακα που πήρατε. ● Σωστή υγιεινή διατροφή, καλή ενυδάτωση, αρκετός ύπνος. ● Τρεις φορές την εβδομάδα γυμναστική/φυσική δραστηριότητα. ● Βρείτε τροφές ή ποτά που σας προκαλούν ημικρανία και αποφύγετέ τα. ● Αποφύγετε την κατάχρηση παυσίπονων.
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά της ημικρανίας; ■ Εντονος πόνος στο μισό κρανίο και πίσω από το μάτι (σαν σφυρί ή σαν έκρηξη) που συνοδεύεται από ναυτία ή/και εμετό. ■ Ενόχληση στο φως ή/και στον θόρυβο. ■ Διάρκεια πόνου λίγες ώρες μέχρι 3 ημέρες. ■ Συσχέτιση με την περίοδο (έμμηνο ρύση) στις γυναίκες. ■ Μπορεί να προκληθεί από κατανάλωση αλκοόλ (ειδικά κόκκινο κρασί) ή από άλλες τροφές ή οσμές ή απλά από τις αλλαγές του καιρού. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κεφαλαλγίας τάσεως: ● Πόνος σε όλο το κεφάλι και ίσως και στον αυχένα που σφίγγει («σαν μέγκενη») τους κροτάφους. ● Βάρος στα μάτια, χωρίς όμως ενόχληση στο φως και στον θόρυβο. ● Δεν υπάρχει ναυτία ή εμετός. ● Οι γυναίκες, που πάσχουν πιο συχνά από ημικρανίες, δεν μπορούν να απολαύσουν ακόμα και απλά γεγονότα (π.χ. θαλασσινό μπάνιο λόγω του ήλιου), έχουν μελαγχολική διάθεση και χαμηλή αυτοεκτίμηση και γενικότερα μειωμένη ποιότητα ζωής. Κουβαλάνε στις τσάντες τους συνέχεια παυσίπονα για αυτόν τον λόγο. Οσο όμως περισσότερα παυσίπονα παίρνουν τόσο περισσότερο πονάνε. Πολλές φορές αισθάνονται ότι δεν τους καταλαβαίνουν τα κοντινά τους πρόσωπα: «αμάν, πάλι πονάς;», «πάρε ένα παυσίπονο», «όλα είναι στο μυαλό σου» είναι άστοχες εκφράσεις που ακούνε… Πότε πρέπει να επισκεφτούμε τον ειδικό για τους πονοκεφάλους μας; Aνά τον κόσμο υπάρχουν νευρολόγοι που έχουν εξειδικευτεί στην αντιμετώπιση των πονοκεφάλων και της ημικρανίας. Θα πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια ενός ειδικού σε περιπτώσεις: ■ Εμφάνισης για πρώτη φορά ένας δυνατού πονοκεφάλου ειδικά σε ηλικία μεγαλύτερη των 50 ετών. ■ Συχνών πονοκεφάλων (περισσότερο από 4 ημέρες τον μήνα).
■ Οταν η λήψη παυσίπονων για τον πονοκέφαλο είναι συχνή, ακόμη και αν βοηθούν. ■ Οταν ο πονοκέφαλος συνοδεύεται από κάποιο άλλο σύμπτωμα (π.χ. έντονο μούδιασμα στα χέρια, αστάθεια στο περπάτημα κ.λπ.). ■ Σε οποιαδήποτε περίπτωση ο πονοκέφαλος επηρεάζει σαφώς την ποιότητα ζωής του ασθενούς.
Θεραπείες για τον πονοκέφαλο και την ημικρανία Η λάθος αντιμετώπιση του πονοκεφάλου και η μη παρακολούθηση από ειδικό οδηγούν πολλές φορές τον ασθενή σε εντελώς λάθος φαρμακευτικούς χειρισμούς. Κάθε αποτυχία οδηγεί στην απελπισία και την «πεποίθηση» ότι δεν υπάρχει σωτηρία για την κατάστασή του. Τα πράγματα δεν είναι όμως έτσι και η επιστήμη σήμερα διαθέτει αρκετά αποτελεσματικά φάρμακα τόσο για την αντιμετώπιση της ημικρανίας, π.χ. την ώρα του πόνου, όσο και για την πρόληψή της. Τα προληπτικά φάρμακα της ημικρανίας ή άλλα μη φαρμακευτικά μέσα που χρησιμοποιούνται (π.χ. νευροδιεγέρτες), μειώνουν τόσο τη συχνότητα όσο και την ένταση του πόνου των ημικρανικών κρίσεων. Ειδικά για τους ασθενείς που πάσχουν από τη βασανιστική χρόνια ημικρανία η μόνη ενδεδειγμένη αντιμετώπιση είναι η έγχυση αλλαντικής τοξίνης τύπου Α (το γνωστό Botox) με εξαιρετικά αποτελέσματα στο 60%
των ασθενών. Επίσης σύντομα η φαρμακευτική φαρέτρα των νευρολόγων θα διαθέτει και νέα, ειδικά σχεδιασμένα φάρμακα (μονοκλωνικά αντισώματα) που θα κάνουν ακόμη πιο αποτελεσματική την πρόληψη της ημικρανίας. Ηδη οι αρμόδιες υπηρεσίες στις ΗΠΑ και την Ε.Ε. έδωσαν θετική γνωμοδότηση για το πρώτο από αυτά. Για ημικρανικούς που θα προτιμούσαν να λάβουν μη φαρμακευτικές αγωγές υπάρχουν φυτικά σκευάσματα ή/και συνδυασμός βιταμινών που είναι αποτελεσματικά σε κάποιους ασθενείς. Προσοχή όμως γιατί είναι βέβαια με ελάχιστες παρενέργειες, αλλά απαιτείται σε κάποια από αυτά παρακολούθηση π.χ. της λειτουργίας του ήπατος.
Σύλλογοι ασθενών Μια σημαντική εξέλιξη είναι ότι από τα τέλη του 2017 έχει δημιουργηθεί Σύλλογος Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος. Αντίστοιχοι σύλλογοι ασθενών υπάρχουν στην Ευρώπη εδώ και χρόνια. Οι στόχοι του ελληνικού συλλόγου κινούνται σε 3 άξονες: πρώτον, στην ευαισθητοποίηση της ευρύτερης κοινής γνώμης (αλλά και των δομών της πολιτείας και των ασφαλιστικών ταμείων) γύρω από το ζήτημα των κεφαλαλγιών. Επειτα στην ενημέρωση και κοινωνικοποίηση των ίδιων των ασθενών. Και τέλος, στην προώθηση της έρευνας.
υγεία
ορθοδοντική είναι η ειδικότητα της οδοντιατρικής η οποία ασχολείται με τη διευθέτηση των δοντιών στα οδοντικά τόξα και την καθοδήγηση των γνάθων σε αρμονικές θέσεις μεταξύ τους, με στόχο την αποκατάσταση της καλής λειτουργίας του στόματος και της αισθητικής του προσώπου. H ορθοδοντική θεραπεία θεωρείται απαραίτητη σε περιπτώσεις με οδοντικές, σκελετικές και λειτουργικές ανωμαλίες του στόματος. Ο ορθοδοντικός καλείται να επιτύχει κατά περίπτωση έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω στόχους: α) Σωστή λειτουργία του στόματος (μάσηση, ομιλία), διευκόλυνση της στοματικής υγιεινής, με συνέπεια λιγότερα μελλοντικά προβλήματα σε δόντια και ούλα και μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής τους στο στόμα. β) Διευκόλυνση του γενικού οδοντιάτρου και των άλλων ειδικοτήτων καθώς και καλύτερη πρόγνωση κατά την εκτέλεση των οδοντιατρικών εργασιών με τη διευθέτηση των δοντιών και τη λειτουργική αποκατάσταση του στόματος. γ) Περιορισμός πιθανότητας καταγμάτων δοντιών ιδίως όταν αυτά προβάλλουν έξω από τα χείλη, κυρίως σε νεαρά άτομα. δ) Περιορισμός πιθανότητας εμφάνισης προβλημάτων στην κροταφογναθική άρθρωση, δηλαδή την περιοχή σύνδεσης της κάτω γνάθου με το κρανίο. ε) Ομορφο χαμόγελο και πιο ευχάριστο πρόσωπο με συνέπεια την ενίσχυση της αυτοπεποίθησης του ατόμου. Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ορθοδοντικός. Ο πρώτος τύπος είναι τα οδοντικά προβλήματα, όπου τα δόντια για διάφορες αιτίες δεν έχουν σωστές θέσεις στην οστική τους βάση, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται συνωστισμένα, με διαστήματα ή στροφές. Συνήθως τα προβλήματα αυτά δεν είναι εμφανή όταν το στόμα είναι κλειστό. Ο δεύτερος τύπος είναι τα σκελετικά προβλήματα, όπου οι γνάθοι δεν έχουν αυξηθεί αρμονικά μεταξύ τους, με επίπτωση στη λειτουργία του στόματος και στην αισθητική του προσώπου. Στόχος της ορθοδοντικής θεραπείας είναι η βελτίωση των θέσεων των δοντιών και η αρμονία του προσώπου. Τέλος, στον τρίτο τύπο ο ασθενής παρουσιάζει συνδυασμό οδοντικών και σκελετικών προβλημάτων, τα οποία έχουν επίπτωση όχι μόνο στην περιοχή του στόματος, αλλά και στην εμφάνιση του προσώπου. Tα ορθοδοντικά προβλήματα είναι δυνατόν να οφείλονται σε κληρονομικούς ή σε περιβαλλοντικούς παράγοντες ή σε συνδυασμό των παραπάνω. Το μέγεθος δοντιών και γνάθων καθώς και οι σχέσεις μεταξύ τους είναι χαρακτηριστικά που κληροδοτούνται από τους γονείς προς τα παιδιά. Αλλη κατάσταση η οποία συχνά προκαλεί ορθοδοντικά προβλήματα είναι η πρόωρη απώλεια παιδικών δοντιών από τερηδόνα. Αυτό συμβαίνει διότι, λόγω της μετακίνησης των παρακείμενων δοντιών, χάνεται ο χώρος που τα παιδικά δόντια πρέπει να διατηρήσουν μέχρι την ανατολή των μόνιμων δοντιών. Ετσι όταν έρθει ο καιρός να ανατείλουν τα μόνιμα, δεν υπάρχει αρκετός χώρος, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί συνωστισμός ή άλλα συναφή προβλήματα. Mε οδηγό το ότι η πρόληψη των προβλημάτων είναι απαραίτητη σε κάθε ειδικότητα της ιατρικής και της οδοντιατρικής, θα συνιστούσαμε η πρώτη επίσκεψη στον ορθοδοντικό να γίνεται σε ηλικία 6-7 ετών. Μόνον έτσι θα προσδιορίσει ο ορθοδοντικός εάν υπάρχει ή όχι πρόβλημα, τη σοβαρότητά του καθώς και τον κατάλληλο χρόνο έναρξης της θεραπείας.
H
69
22-23 Ιουνίου 2019
21
ΟΡΘΟΔΟΝΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Δεν είναι μόνο ζήτημα χαμόγελου Γράφει ο Γιώργος Δαμανάκης, αντιπρόεδρος του Οδοντιατρικού Συλλόγου Πειραιώς
Προληπτική Η προληπτική ορθοδοντική, η οποία εφαρμόζεται σε μικρές ηλικίες, αντιμετωπίζει προβλήματα όπως πρόωρες απώλειες παιδικών δοντιών, παρατεταμένο θηλασμό του δακτύλου και προώθηση της γλώσσας. Η έγκαιρη τοποθέτηση μηχανισμών διατήρησης χώρου, στις περιπτώσεις πρόωρης απώλειας παιδικών δοντιών, προλαμβάνει ορισμένα από τα μελλοντικά προβλήματα συνωστισμού. Στις περιπτώσεις θηλασμού του δακτύλου και προώθησης της γλώσσας, είναι δυνατόν με σωστή καθοδήγηση γονέων και παιδιού να διακοπούν οι συνήθειες αυτές, χωρίς την ανάγκη τοποθέτησης ορθοδοντικών μηχανισμών. Η κατασταλτική ορθοδοντική αρχίζει συνήθως στην ηλικία των 7-9 ετών. Σκοπό έχει να αναχαιτίσει την εξέλιξη σκελετικών δυσαρμονιών των γνάθων, ασυμμετρίας του προσώπου ή και οδοντικών προβλημάτων τα οποία χωρίς έγκαιρη αντιμετώπιση θα επιδεινωθούν. Η επανορθωτική ορθοδοντική, τέλος, έχει σκοπό να θεραπεύσει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα σε παιδιά ή ενηλίκους και η έναρξή της αποφασίζεται από τον ορθοδοντικό, ανάλογα με το είδος του προβλήματος και το στάδιο της οδοντικής και σκελετικής ανάπτυξης του παιδιού.
Το κέρδος Πλεονεκτήματα έγκαιρης έναρξης θεραπείας 1. Μεγαλύτερη πιθανότητα αποφυγής εξαγωγής μόνιμων δοντιών. 2. Καλύτερος έλεγχος των σκελετικών προβλημάτων, δεδομένου ότι πριν από την εφηβεία ο ορθοδοντικός μπορεί να ελέγξει και να επηρεάσει τη σκελετική αύξηση. 3. Καλύτερη ανταπόκριση των ιστών στη θεραπεία. 4. Μεγαλύτερος βαθμός προσαρμογής των μικρών ασθενών στους μηχανισμούς. 5. Πρακτικά ευκολότερη θεραπεία, λόγω λιγότερων υποχρεώσεων των μικρότερων παιδιών. 6. Τα μικρότερα παιδιά δεν ντρέπονται και γενικά δεν έχουν τις αναστολές των μεγαλύτερων. 7. Οταν η θεραπεία αρχίζει νωρίς, στην εφηβεία έχει πια σχεδόν τελειώσει και οι έφηβοι έχουν αυξημένη αυτοπεποίθηση, λόγω της καλύτε-
ρης εμφάνισης του στόματος και του προσώπου γενικότερα. 8. Οι ενήλικοι ασθενείς, στους οποίους ο σκελετός έχει πλέον διαμορφωθεί, οδηγούνται συχνότερα σε θεραπείες με εξαγωγές μόνιμων δοντιών ή όταν υπάρχουν σκελετικά προβλήματα απαιτείται ίσως και κάποια χειρουργική επέμβαση. Οι μηχανισμοί που χρησιμοποιούνται κατά την ορθοδοντική θεραπεία μπορεί να είναι:
Ακίνητοι μηχανισμοί Ελαστικοί δακτύλιοι, ελαστικές αλυσίδες ή ειδικά ελατήρια, τα οποία τοποθετoύνται σε συνδυασμό με τα τόξα που συνδέουν τα μεταλλικά ή τα κεραμικά άγκιστρα, προκαλούν μετακίνηση ακριβείας στα δόντια προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε ηλικία και έχουν απόλυτη ένδειξη, οποτεδήποτε είναι απαραίτητη η μετακίνηση ακριβείας ορισμένων ή όλων των δοντιών.
Γλωσσική ορθοδοντική Η γλωσσική ορθοδοντική είναι η τεχνική κατά την οποία οι ορθοδοντικοί μηχανισμοί τοποθετούνται στην οπίσθια επιφάνεια των δοντιών ώστε να καθίστανται πρακτικά αόρατοι. Ολα τα είδη των μετακινήσεων είναι εφικτά με τη γλωσσική τεχνική ακόμα και περιστατικά με εξαγωγές ή σε συνδυασμό με γναθοχειρουργική. Στη γλωσσική τεχνική η κατασκευή και η τοποθέτηση είναι απόλυτα εξατομικευμένες για κάθε ασθενή. Το είδος της θεραπείας απευθύνεται σε ενήλικες που έχουν υψηλές αισθητικές απαιτήσεις οι οποίες δεν καλύπτονται από τους διαφανείς ορθοδοντικούς μηχανισμούς. Ο ασθενής συνηθίζει την ύπαρξη των μηχανισμών μέσα στο στόμα σε 15 μέρες. Για τον ορθοδοντικό απαιτείται μια ιδιαίτερη εξοικείωση με την τεχνική αυτή τόσο διαγνωστικά όσο και ως δαπάνη χρόνου και θέση εργασίας. Για αυτούς ακριβώς τους λόγους το κόστος της γλωσσικής τεχνικής είναι υψηλότερο από τη συμβατική ορθοδοντική θεραπεία. Τεχνική διαφανών ναρθήκων: Είναι μια μέθοδος που ο ορθοδοντικός σας θα κρίνει εάν είναι εφαρμόσιμη σε σας και αποτελεί μια εναλλακτική λύση για όσους δεν θέλουν να βάλουν σιδεράκια. Ο ασθενής κατά τη διάρκεια της θεραπείας φοράει μια σειρά από διαφανείς νάρθηκες, οι οποίοι φτιάχνονται ειδικά για αυτόν, μετακινούν τα δόντια και προσφέρουν άριστη αισθητική. Τα πλεονεκτήματα της τεχνικής των διάφανων ναρθήκων πέρα από του αισθητικού μηχανισμού είναι ότι ο ασθενής προσαρμόζεται πιο εύκολα σε σχέση με τα συμβατικά σιδεράκια και επίσης διευκολύνεται η στοματική υγιεινή αφού οι νάρθηκες αυτοί βγαίνουν και μπορεί ο ασθενής να βουρτσίσει τα δόντια του καλύτερα. Επίσης, ο ασθενής μπορεί να δει από την αρχή της θεραπείας το τελικό αποτέλεσμά του σε τρισδιάστατη απεικόνιση.
22
70
22-23 Ιουνίου 2019
υγεία
ΝΟΣΟΣ ΑΛΤΣΧΑΙΜΕΡ
Η επιδημία του 21ου αιώνα Γράφει η Παρασκευή Σακκά, νευρολόγος – ψυχίατρος, πρόεδρος της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών, πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Ανοια και τη νόσο Alzheimer
άνοια (α στερητικό + νους) με πιο συχνή μορφή τη νόσο Αλτσχάιμερ αποτελεί στις μέρες μας μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα. Παγκοσμίως 47 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με άνοια, αριθμός που θα αυξηθεί δραματικά στο μέλλον λόγω της αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στη χώρα μας υπάρχουν σήμερα 200.000 άτομα με άνοια και ο αριθμός αυτός μέχρι το 2050 αναμένεται να ξεπεράσει τις 600.000. Η νόσος Αλτσχάιμερ και οι άλλες μορφές άνοιας προκαλούν υψηλή υγειονομική δαπάνη – αποτέλεσμα των αυξημένων αναγκών για θεραπευτική αγωγή και φροντίδα του πάσχοντος και για υποστήριξη των φροντιστών. Το ετήσιο κόστος της άνοιας, παγκοσμίως, το 2010 ανήλθε σε 604 δισ. δολάρια ενώ στην Ευρώπη ξεπέρασε τα 170 δισ. ευρώ. Το ετήσιο κόστος της άνοιας στην Ελλάδα πλησιάζει τα 3 δισ. ευρώ.
H
Προδιάθεση
Τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ είναι: διαταραχές της μνήμης, της κρίσης, της ικανότητας κατανόησης και έκφρασης του λόγου, απώλεια προσανατολισμού στον χώρο και τον χρόνο και έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας
Οι αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ δεν είναι συνολικά γνωστές. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι. Η αυστηρά κληρονομική μορφή της νόσου είναι σπάνια, αφορά λιγότερο από το 1% του συνόλου των πασχόντων και εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 65 ετών. Η σποραδική μορφή της νόσου Αλτσχάιμερ, που εμφανίζεται μετά τα 65 έτη και αφορά το 98-99% των περιστατικών, έχει μικρότερη κληρονομική επιβάρυνση. Το αλλήλιο ε4 της ΑΡΟΕ είναι ο σημαντικότερος γενετικός παράγοντας κινδύνου για τη σποραδική μορφή. Σε πρόσφατες μελέτες έχουν βρεθεί 27 προδιαθεσικά γονίδια. Συνολικά ο κίνδυνος νόσησης των πρώτου βαθμού συγγενών των ατόμων με νόσο Αλτσχάιμερ είναι μεγαλύτερος από τα άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό. Ο κίνδυνος αυξάνεται με τη γήρανση, έτσι η νόσος είναι εξαιρετικά συχνή στις μεγάλες ηλικίες: 2% του πληθυσμού ηλικίας 65-74 έχει άνοια, ποσοστό που ανεβαίνει στο 19% για τις ηλικίες 75-84 και στο 42% για τους μεγαλύτερους των 85 ετών. Μια συχνή ωστόσο παρανόηση είναι ότι η έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων αποτελεί τμήμα της φυσιολογικής διαδικασίας της γήρανσης. Είναι σήμερα γνωστό ότι αυτό δεν είναι σωστό. Οσο μεγαλώνουμε, ορισμένοι από εμάς θα νοσήσουν από άνοια και ορισμένοι άλλοι όχι.
Η εξέλιξη Η έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ είναι αργή και προοδευτική. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε άτομο και επιδεινώνονται με την πρόοδο της νόσου. Τα υπόλοιπα ανοϊκά σύνδρομα εμφανίζουν παρόμοια προϊούσα εκπτωτική εικόνα. Από την έναρξη των συμπτωμάτων της άνοιας μέχρι τα τελικά στάδια μεσολαβούν κατά μέσο όρο 10 χρόνια. Συνήθως, αλλά όχι απαραίτητα, οι διαταραχές της μνήμης είναι το πρωιμότερο σύμπτωμα. Σε γενικές γραμμές, τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ είναι: διαταραχές της μνήμης, της κρίσης, της ικανότητας κατανόησης και έκφρασης του λόγου, απώλεια προσανατολισμού στον χώρο και τον χρόνο και έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας. Επίσης υπάρχουν αλ-
λαγές στην προσωπικότητα, συχνά σωματικά ενοχλήματα και ψυχιατρικά συμπτώματα, όπως απάθεια, κατάθλιψη, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, αρνητισμός, παραλήρημα, ψευδαισθήσεις, ψύχωση, τάσεις φυγής και περιπλάνησης.
Μη αναστρέψιμη Η νόσος Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από τη σταδιακή εναπόθεση στον εγκέφαλο δύο παθολογικών πρωτεϊνών, του β-αμυλοειδούς και της τ πρωτεΐνης που προκαλούν εκφύλιση των νευρώνων του. Η εκφύλιση του εγκεφάλου αρχικά περιορίζεται σε δομές που σχετίζονται με τη μνήμη και τις νοητικές λειτουργίες γενικότερα. Στη συνέχεια, όμως, επεκτείνεται σταθερά σε ευρύτερες περιοχές του εγκεφάλου επηρεάζοντας σταδιακά όλες τις λειτουργίες και τα συστήματα του σώματος. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μη αναστρέψιμη και εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς σε βάθος χρόνου. H διάγνωση μπαίνει συνήθως στο χρονικό σημείο όπου το άτομο εμφανίζει έκπτωση της καθημερινής λειτουργικότητας και αδυναμία να επιτελέσει συνηθισμένες μέχρι τότε δραστηριότητες. Η έγκαιρη διάγνωση έχει σημασία γιατί η ασθένεια επηρεάζει όχι μόνο τον ασθενή αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον. Η πρώιμη διάγνωση αφήνει χρονικά περιθώρια για την ενημέρωση, αποδοχή της κατάστασης, διατήρηση της ποιότητας ζωής και προγραμματισμού για το μέλλον όλων αυτών των ατόμων. Η χορήγηση φαρμάκων από τα αρχικά στάδια συντελεί ώστε τα άτομα να παραμείνουν λειτουργικά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, να διατηρήσουν τις κοινωνικές
δεξιότητές τους και να απολαμβάνουν καλή ποιότητα ζωής μαζί με την οικογένειά τους για περισσότερο χρόνο. Ριζική θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας δεν υπάρχει. Οι υπάρχουσες φαρμακευτικές θεραπείες ελέγχουν εν μέρει τα συμπτώματα, χωρίς να ανακόπτουν τη νευροεκφυλιστική διεργασία στον εγκέφαλο των ασθενών, ώστε να διακοπεί η φυσική εξέλιξή της. Η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση, που χρησιμοποιείται ευρύτατα στην καθημερινή κλινική πράξη εδώ και χρόνια για τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων μορφών άνοιας, είναι με φαρμακολογικούς παράγοντες που αυξάνουν τη χολινεργική νευρομεταβίβαση και τους αναστολείς χολινεστερασών (δονεπεζίλη, ριβαστιγμίνη, γκαλανταμίνη). Στα προχωρημένα στάδια άνοιας χρησιμοποιείται ευρέως και η μεμαντίνη. Οι αναστολείς χολινεστερασών αποτελούν συμπτωματικές θεραπείες, με επίσημη ένδειξη την ήπια έως μέτρια νόσο Αλτσχάιμερ, που επιτρέπουν στα άτομα να παραμείνουν λειτουργικά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, να διατηρήσουν κοινωνικές δεξιότητες και να απολαμβάνουν καλή ποιότητα ζωής μαζί με την οικογένειά τους για περισσότερο χρόνο - ιδίως όταν χορηγούνται από τα αρχικά στάδια. Στις μέρες μας έχουν αυξηθεί σημαντικά οι γνώσεις για τους προδιαθεσικούς παράγοντες της νόσου Αλτσχάιμερ, γεγονός που επιτρέπει σε σημαντικό βαθμό την πρόληψή της. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποι-
υγεία
71
22-23 Ιουνίου 2019
ήσιμοι. Ωστόσο, υπάρχουν και τροποποιήσιμοι παράγοντες, όπως είναι καρδιαγγειακοί παράγοντες, το κάπνισμα, κακώσεις της κεφαλής, η κατάθλιψη, διάφορα φάρμακα (οιστρογόνα, αντιυπερτασικά, αντιλιπιδαιμικά, αντιφλεγμονώδη κ.ά.), παράγοντες που επηρεάζουν τα νοητικά αποθέματα (IQ, εκπαίδευση, επάγγελμα, πνευματικές, κοινωνικές δραστηριότητες, φυσική άσκηση κ.ά.) και διατροφικοί παράγοντες. Οι καρδιαγγειακοί παράγοντες προδιαθέτουν σαφώς για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και αγγειακή άνοια. Πρόσφατες μελέτες παρέχουν ενδείξεις ότι διαβήτης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία και παχυσαρκία στη μέση ηλικία πιθανώς να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης νόσου Αλτσχάιμερ μερικές δεκαετίες αργότερα. Οι εγκεφαλικές κακώσεις σε οποιαδήποτε ηλικία, με αποτέλεσμα τη διάσειση και την απώλεια συνείδησης για μεγάλο χρονικό διάστημα, φαίνεται να αυξάνουν την πιθανότητα για νόσο Αλτσχάιμερ.
Αποθέματα Ανθρωποι με μεγαλύτερα νοητικά αποθέματα πιθανώς μπορούν να αντισταθμίσουν τις βλάβες τύπου νόσου Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλό τους, ώστε να εκδηλώνουν τη νόσο αργότερα ή και καθόλου. Μελέτες έχουν δείξει ότι άνθρωποι με υψηλότερο IQ, πιο πολλά χρόνια εκπαίδευσης, πιο απαιτητικά επαγγέλματα και περισσότερες δραστηριότητες (πνευματικές, κοινωνικές, σωματικές) ελεύθερου χρόνου, έχουν μικρότερες πιθανότητες ανάπτυξης νόσου Αλτσχάιμερ. Ως προς το θέμα της κατάθλιψης, δεν είναι ακόμη σαφές αν πράγματι αυξάνει τον κίνδυνο για νόσο
Αλτσχάιμερ ή είναι πρώιμη εκδήλωση της ίδιας της νόσου.
Η διατροφή Ενας κύριος περιβαλλοντικός παράγοντας που σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ είναι η διατροφή. Μεγαλύτερη πρόσληψη βιταμινών C, Ε, Β6, Β12 και φυλλικού οξέος, φλαβονοειδών, ακόρεστων λιπαρών, καθώς και μέτρια κατανάλωση αλκοόλ, έχουν συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Νεότερα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η ισορροπημένη μεσογειακή δίαιτα γενικά ενδεχομένως σχετίζεται με μειωμένη πιθανότητα για Αλτσχάιμερ. Στο πλαίσιο σημαντικών μελετών που βρίσκονται σε εξέλιξη με αντικείμενο την πρόληψη και τη θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ, υπάρχει ελπίδα ότι σύντομα θα έχουμε ριζικές θεραπείες και πιο αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης της νόσου. Προς το παρόν η άνοια συγκαταλέγεται στις ανίατες ασθένειες. Τα τελευταία όμως χρόνια γίνεται τεράστια ερευνητική προσπάθεια με στόχο την ανεύρεση πιο αποτελεσματικών θεραπειών, και έτσι στον επιστημονικό χώρο υπάρχει μεγάλη αισιοδοξία ότι σε ένα όχι τόσο μακρινό μέλλον θα έχουμε στα χέρια μας θεραπευτικές φαρμακευτικές παρεμβάσεις. Μέχρι τότε είναι εξαιρετικά σημαντική η αυξημένη εγρήγορση και ενημέρωση της κοινωνίας για όλες τις διαστάσεις της νόσου και τις τελευταίες ιατρικές εξελίξεις. Ολοι καλούμαστε να τροποποιήσουμε τον τρόπο ζωής μας για να μειώσουμε τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου. Μελέτες πληθυσμών στην Ευρώπη και την Αμερική τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ότι η επίπτωση της άνοιας μειώνε-
23
ται ως αποτέλεσμα της αλλαγής του τρόπου ζωής και του ελέγχου των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου. Οι πολιτικές για τη δημόσια υγεία θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους μεσήλικους να διακόπτουν το κάπνισμα, να ασκούνται σωματικά και διανοητικά, να ακολουθούν διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ψάρια, να ελέγχουν την παχυσαρκία, τον διαβήτη και την υπέρταση και να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
Οι φροντιστές Η αναγνώριση και η ανακούφιση του φορτίου των φροντιστών αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της αποτελεσματικής αντιμετώπισης της νόσου. Στην Ελλάδα, είναι τραγικές οι ελλείψεις σε υπηρεσίες και δομές τόσο για τα άτομα με άνοια όσο και για τις οικογένειές τους. Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ανοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης που έχει εγκριθεί από την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και διατυπώνει προτάσεις για ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό σχέδιο διαχείρισης και αντιμετώπισης όλων των τομέων της άνοιας στην Ελλάδα, αποτελεί το πιο ισχυρό εργαλείο για την αντιμετώπιση της νόσου και της κάλυψης των αναγκών των ασθενών σε εθνικό επίπεδο και έχει αρχίσει ήδη να υλοποιείται. Ιδρύονται 8 Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας για άτομα με άνοια σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, 6 Ιατρεία Μνήμης σε Γενικά Νοσοκομεία, 3 Μονάδες Φροντίδας για Ασθενείς Τελικού Σταδίου (hospices), καθώς και πολλά προγράμματα διασύνδεσης των Κέντρων Ημέρας για άτομα με άνοια με τις δομές των δήμων.
Υπάρχει ελπίδα ότι σύντομα θα έχουμε ριζικές θεραπείες και πιο αποτελεσματικές στρατηγικές πρόληψης της νόσου. Προς το παρόν η άνοια συγκαταλέγεται στις ανίατες ασθένειες