3.ALEA 2010eko EKAINA
ETXIND URR O
RR A
www.urretxindorraikastola.com
IKAST O
ALDIZKARIA LAKO
IKASTOLAKO HARROBIA
ESKERRIK ASKO IKASTOLAKO JAIAN PARTE HARTZEAGAITIK
3.ALEA 2010eko EKAINA
URR
ETXIND O
RR A
www.urretxindorraikastola.com
IKAST O
ALDIZKARIA LAKO
IKASTOLAKO
4 LANGILE IKASLE OHIAK 6 IKASTOLAKO JAIA 10 ETAPETAKO INFORMAZIOA 16 EKINTZA OSAGARRIAK 18 IKASKETA BIDAIA 20 JUUL KANPAINA
21 22 24 26 28
DIPLOMA BANAKETA IKASYZ PROIEKTUA ORIENTAZIO DEPARTAMENTUA ELEANITZ KULTURA GOMENDIOAK
HARROBIA
Editatzailea: URRETXINDORRA IKASTOLA Koordinatzailea: KOMUNIKAZIO LAN TALDEA Erredakzioa: EDER SOLA LIBE ETXEITA JOSU ARANBARRI GARIKOITZ GAINZA EGOITZ BARAJA MARIO ITURMENDI DBH 3D-ko IKASLEAK Diseinua eta maketazioa: EGOITZ BARAJA GARIKOITZ GAINZA JOSU ARANBARRI Portada: JOSU ARANBARRI Kontraportada: JOSU GAINTZA
3.ALEA
2010eko ekaina
Maiatzaren 27an egin zen ikastolako ohiko batzar nagusia. Bertan, besteak beste, Errektore Batzordeko kideen berriztapena egin zen. Aipatu behar da Juan Lezkano eta Erkuden Perez batzordekideek kargua utzi eta beste bi kide sartu direla Errektore Batzordean: Jon Folla eta Aitor Lekerika. Lerro hauen bidez eskerrak eman nahi dizkiegu Erkudeni eta Juani, denbora honetan zehar ikastolaren alde egindako lanagatik. Bestetik, 2009ko ekitaldiko balantzea eta emaitzak onartu ziren, era berean 2010eko aurrekontuak eta kuotak onartu zirelarik. Hauek izan ziren emaitzak: - 2009 ekitaldiko balantzea eta emaitzen onarpena: 104 boto alde, 0 kontra eta 1 abstenitu. - 2009 ekitaldildiko emaitzen aplikazioa: 104 boto alde, 0 kontra eta 1 abstenitu. - 2010 ekitaldiko aurrekontuak eta kuotak onartu: 104 boto alde, 0 kontra eta 1 abstenitu.
sarrera El 27 de mayo se celebró la Asamblea General Ordinaria de la ikastola. En ella, se renovaron los miembros de la Junta Rectora. Juan Lezcano y Erkuden Pérez han dejado su cargo y se han nombrado dos nuevos miembros para la Junta Rectora: Jon Folla y Aitor Lekerika. A través de estas líneas queremos agradecer a Erkuden y a Juan todo el trabajo que durante este tiempo han realizado para la ikastola. Por otro lado, se aprobaron el balance y los resultados del ejercicio 2009, y al mismo tiempo se aceptaron las cuotas y los presupuestos para el 2010. Los resultados fueron los siguientes: -Aprobado del balance y los resultados del 2009: 104 votos a favor, 0 en contra y 1 abstención. -Aplicación de los resultados del 2009: 104 votos a favor, 0 en contra y 1 abstención. -Admisión de los presupuestos y cuotas para el 2010: 104 votos a favor, 0 en contra y 1 abstención. 3
Gaur egun sukaldean, geletan, kirol zelaietan, ordenad
guztiek komunean ezaugarri berezi bat, Urretxindorra-k
alabak ikastolan dituztenak eta et Bea GarcĂa (Haur Hezkuntza): Lehen gauzak berriak deskubritzea,ikasketak eta lagunak, orain berriz irakastea eta konpromisoa. Irantzu Alzibar (Sukaldea): Ostalaritza ikasten hasi nintzenetik,nire helburu eta ametsa,ikastolan lan egitea izan zen.2006.urtean ametsa gauzatu nuen. Ainhoa Oleagoitia (Bigarren Hezkuntza): Ikastola txikitik handira pasatu gara. Zubi honetan besteekin batera jolastu, abestu, eta ikasi dut. Haserretu eta poztu, gozatu eta sufritu. Bizitzaren atal garrantzitsu bat bertan eman dut eta hementxe jarraitzen dut, bizipenak eta esperientziak konpartituz.
Egoitz Baraja (IKT arduraduna): Ikastolan hazi naiz, eta Ikastola ere hazten ikusi dut. Ikastola geroz eta hobeago bat eraikitzen laguntzea gustatuko litzaidake etorkizunari begira.
Galder Govillar (Haur Hezkuntza): Nire momenturik garrantzitsuenak ikastolan ezagutu dodaz: lagunak, emaztea, lana,...Ikastola esan beharrean, etxea esan beharko neban, eta bertan daozenak familia. Orain eta beti, Urretxindorra aurrera! Maider Salazar (Bigarren Hezkuntza): Nire gurasoek betidanik irakatsi didate ikastolarenganako sentimendu berezi bat edukitzen. Gainera, nik ikastolan, lagunak topatzeaz gain, senarra ezagutu nuen eta elkarrekin hasi ginen. Beraz, niretzat ikastola ez da lana egiten dudan leku soil bat; nire etxean nago.
Garikoitz Gainza (Haur Hezkuntza): 3 urterekin egin zidaten gurasoek oparirik ed
ikasle moduan eta beste 10 jada lanean. Nik ere euskara eta euskal kulturarekiko m nahi izan diet. Gora Urretxindorra!!!
Son trece ex-alumn@s que hoy en dĂa trabajan e
Algun@ de ell@s incluso trae a sus hij@ 4
doreen artean... lanean dabiltza ikastolan, baina badute
kumeak direla, alegia. Horrez gain badira batzuk seme-
torkizunean izango dituztenak ere. Mario Iturmendi (Ekintza Osagarriak): Txikitatik gustuko izan dut kirola egitea. Ikastolako eskupilota, atletismo, futbol eta eskubaloi taldeetan aritu nintzen. Gaur egun Urretxindorran ekintza guzti horiek koordinatzeak guztiz asetzen nau. Nora Bermejo (Haur Hezkuntza): Nire andreĂąoa izan zinen Esti eta zuk irakatsitakoari esker, gaur egun naizena naiz. Etorkizunak lankide bihurtu gaitu eta zurekin ikasten jarraitzen dut. Arrate Lauria (Haur Hezkuntza): Etorkizunak hasi eta hezi nintzen lekura ekarri
ten nuen; eta egun, "beste aldetik" ikusi behar dut, edo hobeto esanda
TRABAJADORES Y EX ALUMN@S
Itziar Gomez (Bigarren Hezkuntza): Lehen ikastola ikasle bezala ikus-
LANGILE ETA IKASLE OHIAK
nau, hemengo bazterrek oroitzapen ederrak gordetzen dituzte
"bi aldetatik", ama ere bainaiz. Itxasne Iruretagoiena (Haur Hezkuntza): Oroitzapen goxoz betetako bidea hasi nuen nire gurasoekin eta gaur egun bide horretan jarraitzen dut nire semeekin batera. Iratxe Carrillo (Haur Hezkuntza): 3 urte bete nituenetik Urretxindorra Ikastola nire etxea izan da, hemen hasi eta hezi naiz. Gaur egun, nire alabaren etxea bihurtu da, elkarrekin bide berri bat egingo dugu.
derrena, ikastolan sartzea, alegia. Ordutik hona 25 bat urte eman ditut bertan, 15
maitasuna transmititu nahi diet nire alabei, eta horregaitik nik ere opari berdina egin
en diferentes sectores dentro de nuestra Ikastola.
@s a la Ikastola y otros pronto lo harĂĄn. 5
IKASTO
JA
201 ARGAZKI GUZTIAK ETA GEHIAGO... www.urretxindorraikastola.com
+ FOTOS AQUÍ
6
OLAKO
AIA
10
7
8
9
SEHASKA GELA GU ERE MARGOLARI !!! ¡¡¡MENUDOS ARTISTAS!!!
URTE BATEKO GELA
URRETXINDORRA HONDARTZAN OLGETAN!!! ¡¡¡JUGANDO EN LA PLAYA DE URRETXINDORRA!!
3
3 URTEKOE
INDABA LAPIKO EDERRA PRES
HENIK ETA BEHIN INDABAK E
3 URTEKO GELAN. UMMM
PARA PREPARAR UNA BUENA ALUBIADA
BUENA MATERIA PRIMA. DICHO Y HECHO BIAS!!!
HAUR HEZKUNTZAKO INFORMAZIOA 10
2 URTEKOEN GELA PLASTIKA TEKNIKA DESBERDINAK
ERABILIZ,
MARGOAK, PAPERA, PEGAMENTUA...
2
URTE-
KOOK TXIMELETA EDERRA EGIN DUGU.
GORA UDABERRIA!!!!! L@S ALUMN@S DEL AULA DE 2 AÑOS HEMOS HECHO ESTE MURAL DE UNA MARIPOSA UTILIZANDO DIFERENTES TÉCNICAS DE PLÁSTICA.
4 URTEKOEN GELA
UDABERRIAREKIN BATERA HORMIRUDI KOLORETSUA MARGOTU DUGU 4 URTEKO IKASLEOK. L@S DE 4 AÑOS HEMOS PINTADO UN MURAL INSPIRADO EN LA PRIMAVERA.
3
EN GELA
STATZEKO, LE-
EREIN DITUGU
MMM!!!!
A, HACE FALTA UNA
O, A PLANTAR ALU-
HAUR HEZKUNTZAKO INFORMAZIOA 11 9
ERROMATARREN MOSAIKOA ETA URTAROAK LH1 Erromatarrak gure geletatik pasatu dira, eta oso dotoreak eta dekoratzaile onak direnez, mosaiko zoragarri hau utzi digute. Los romanos han pasado por nuestras clases y como son muy elegantes y buenos decoradores, nos han dejado este fabuloso mosaico.
Erromatar hauek zoratuta omen daude! Haiek pasatu ondoren, zuhaitz batek bi zuhaitzetako itxura hartu du (haritza eta pagoa) eta gainera adarrak lau urtaroak irudikatzen dituzte. Estos romatos deben de estar locos! Fíjate que después de pasar ellos, un árbol tiene las características de dos (roble y haya) y además las ramas de cada uno son las cuatro estaciones del año
KONTSUMOA ETA ESPERIMENTUAK LH3 ETA 4 Bilboko udaleko osasun eta kontsumo sailak antolatutako tailerretan parte hartu zuten lehen hezkuntzako hirugarren eta laugarren mailako ikasleek. Bertan landutako gaiak hauexek izan ziren: energia, dieta orekatua,kutsadura eta garapen iraunkorra.
12
L@s alumn@s de tercero paron en los talleres organ de consumo del ayuntami estaban relacionados con gia, dieta equilibrada, con tenible
PIRAGUAN ETA SOPUERTAN, ZELAKO ABENTURA! LH5
Asteazkenero igeriketan ibili ondoren Fango Kiroldegian, arraun eta piragua egitera joan ginen. Eguraldi aparta izan genuen eta eskerrak inork ez zuela praktikan jarri behar izan piszinan ikasitakoa!!!. Hau bai abentura!!!
Después de haber estado aprendiendo a nadar los miércoles en el polideportivo el Fango, nos fuimos a hacer piragua y remo. Nos hizo un día espléndido, y menos mal que nadie tuvo que poner en práctica lo aprendido en el cursillo de natación
y cuarto de primaria particinizados por el departamento iento de Bilbao .Los talleres los siguientes temas: enerntaminación y desarrollo sos-
5. mailako ikasleak "Sopuerta Abentura"ra joan ginen ikasturte amaierako txangoa egitera. Han bi ekintza ezberdin burutu genituan: Orientazioa eta arku jaurtiketa. Primeran pasatu zuten ikasleek. Benetan abenturaz betetako irteera izan zen. La excursión de fin de curso de este año la hemos realizado yendo a "Sopuerta Abentura". L@s alumn@s de 5º nos lo pasamos de cine tomando parte en dos actividades distintas: Orientación y tiro con arco. Fue un día, nunca mejor dicho, lleno de aventuras
LEHEN HEZKUNTZAKO INFORMAZIOA 13
sopuerta-abentura DBH 3
Astelehenen, maiatzak 24an, Sopuertara joan ginen 3DBHko hiru klaseak.10:00etan ikastolatik atera ginen eta autobusa hartu genuen. Sopuertara heldu ginenean, arnesak eta kaskoa jantzi genituen eta tirolina eta eskalada egiten aritu ginen. Hainbat kolore daude horitik, errazena, gorriraino, zailena. Tirolina eta eskalada egiten amaitu ondoren, berriro autobusa hartu genuen eta parke batera eraman gintuzten. Hor bazkaldu genuen eta jaten amaitu ondoren beroa egiten zuenez ur guda bat egin genuen. Azkenik autobusa berriro hartu genuen eta 16:00 heldu ginen ikastolara. El lunes día 24 fuimos a Sopuertabentura los estudiantes de las tres clases de 3DBH. Salimos de clase sobre las 10:00 de la mañana y llegamos sobre las 16:00 de la tarde a la ikastola. En Sopuerta, estuvimos escalando, haciendo tirolina... Después de estar escalando y subiendo por las alturas nos fuimos al autobús que nos llevó hasta un parque donde estuvimos comiendo todos. Después de comer con el calor que hacía decidimos hacer una guerra de agua. Para terminar volvimos a coger el autobús donde nos llevó otra vez a la ikastola. 148
MIRAMON PARKEA BATXI 2
Argazki honetan, Batxi 2ko ikasleak eguzki argiaren espektro jarrai aztertzen ari dira. Emaitza badakite zein den, baina zergatik sinestu ikusi ahal bada?????? Hori egin genuen, dakiguna errealitatearekin kon-
Maiz zaila egiten da zientzia eta egunerokotasuna bateratzea, baina, aukera bikaina izan dugu aurten hori erdiesteko. Xede hori betetzeko, Zientziaren Kutxagunera irteera bat egin dugu. Zientziaren Kutxagunea zientziari buruz ikasi eta horrekiko sentikortasuna zabaltzeko lekua da. Han egonda tailer diferenteak egin genituen klasean emandako teoria praktikan jartzeko. Tailer horien artean, presioa, argia, indarrak....ea landu genituen.
Irteera horren ondorioz, ikasle batzuek argiago ikusi dute eureยบn etorkizuna. DBH 4ko ikasle batek, bere burua Fakir ikusten du-eta! Presioa ikasi genuen ezinezkoa ematen zuen Fakir bat iltzezko ohean etzan ezkero zauririk ez egitea! Behin kontzeptua barneratuta izan, praktikara eraman genuen eta hor emaitza!!!!!
Teorikoki Presioa definitu egiten da indarrarekiko zuzenki proportzionala eta sekzioarekiko alderantziz proportzionala. Hortaz, zenbat eta azalera handiadoa izan, gero eta presio txikiagoa izango da. Ondorioz, etzan egonda, gorputzaren sekzioa handiagoa denez, bere pisua banatu egiten da iltzeen artean. Horrela, iltze bakoitzak eragiten dion presioa gorputzari txikiago da. 15
OIER, LAURA, MAIALEN, MIREN, MAIDER, JONE, ALAZNE
MARKEL, LIBE, ANDREA, LORENA, AGER, AINHOA, MAIDER
NAROA, NAIARA, AIZETI, OLATZ, IRATI eta NEREA
MAIALEN, GARAZI, MARTA, MAIDER, BEGO eta IRATI
He aquí nuestr@s jugadores/as de balonmano! En la temporada 2009-2010 han participado en el campeonato escolar y lo han pasado genial. Por un lado, tenemos al equipo de 3º y 4º de primaria que ha sido entrenado por Andrea, con l@s mayores/as en cambio, ha estado Alazne. Teniendo en cuenta que el número de alumn@s que tenemos por ciclo no es muy elevado, se hace difícil crear equipos deportivos en estas edades. Tener en la Ikastola dos equipos de balonmano nos produce una gran satisfacción, con lo que sólo nos queda decir… AUPA URRETXIN! 16 16
ESKUBALOIA
HONA HEMEN GURE ESKUBALOIKO NESKA-MUTILAK! 2009-2010 denboraldian ibili dira liga txapelketan eta primeran pasatu dute. Alde batetik, LH 3. eta 4. mailako neska-mutilen entrenatzailea Andrea izan da eta LH5. mailakoena Alazne. Ziklo bakoitzean dauden ume kopurua ez dela oso handia kontutan harturik, zaila izaten da kirol taldeak sortzea adin honetan. Eskubaloiko bi talde izateak izugarri pozten gaitu eta kirol honetan lortu dituzten aurrerapenak ikusita, urrun helduko direlakoan gaude!
EUSKAL DANTZAK Urretxindorrako ikasleak ostiralero euskal dantzetan ibiltzen dira . Hainbat eta hainbat urtetan ikasleak izandakoak, begirale ditugu gaur egun. Arratek, Urkok, Maitek, Cristinak eta Amayak besteak beste, Ikastolan ikasitakoa belaunaldiz belaunaldi transmititzea dute helburu nagusi. Euskal kulturaren aldarrikapen bat dela argi dugularik, Ikastola harro sentitzen da ekintza hau aurrera jarraitzeaz. Animo eta segi aurrera!
Cada viernes nuestros@s alumno@s de la Ikastola, toman parte en la actividad de Danzas Vascas. L@s que estuvieron durante años aprendiendo, hoy en día son l@s monitores/as son l@s encargad@s de transmitir generación tras generación lo aprendido. Arrate, Urko, Maite, Cristina y Amaya se encargan de ello.
DANTZA MODERNOAK Ikasturtean zehar prestatutako koreografiak Ikastolako Jaian ikusteko aukera izan genuen jantokiko eszenatokiaren gainean. Marta eta María begiraleen eskutik, neskak zein mutilak, txikiak zein nagusiak, dantzan ibili dira talde ezberdinetan. Hurrengo ikasturterako erritmo eta ideia berriekin etorriko direlakoan gaude, beraz, zorte on guztioi! Algunas de las coreografías preparadas por l@s alumn@s de baile moderno, las pudimos ver en el escenario del comedor en la fiesta de la Ikastola. De la mano de Marta y María, han estado practicando en distintos grupos. Estamos segur@s de que el año que viene volverán con nuevos ritmos y nuevas ideas por lo que, suerte a tod@s!
17
DBH IKASKETA
Martxoaren 22tik 26ra arte DBH 4.mailako ikasleek ikasbidaia bizi zuten. Ikasbidaia honetan, ikasleek Kataluniako bi herritan finkatu ziren, Rialpen, Baqueira inguruan, eta Calafellen, Tarragona aldean. Baina honez gain, gure adiskideak, Baqueira eskiko pistetatik ibili eta F.C. Bartzelonaren zelaia, Camp Nou bisitatu zuten.
Bost egun ahaztezin eta zoragarriak bizi zuten,giro ederra egon zen guztion artean eta esperientzia oso hunkigarriak bizi zuten Rafting, Eski, Paintball edo Ka単oien jaitsierak praktikatzen.
18 16 12
H 4 A BIDAIA Vaya viaje de fin de curso que hemos pasado l@s alumn@s de 4º de la E.S.O. Hemos estado afincados en dos pueblos de Catalunya, en Rialpe, cerca de Baqueira y en Calafell, Tarragona. Entre otras actividades, esquiamos en Baqueira y visitamos el Camp Nou, estadio del F.C. Barcelona. Han sido cinco maravillosos días, con un gran ambiente y sensaciones increíbles practicando rafting, esquí, paintball y descenso de cañones. JON FREITAS (DBH 4)
19 1317
ZUZENDARITZA TALDEA JUUL KANPAINA Hamabigarren urtez jarraian, eta Nazioarteko Haur eta Gazte Literatura egunaz baliatuz, Ikastolen Elkarteak bere literatur hauteskundeak antolatu ditu. Osotara 20.994 boto izan dira jaso direnak. Aurten ere, LHko 1. eta 2. zikloko ikasleek irakurketaren zaletasuna bultzatzea helburua duen kanpaina honetan parte hartu dute. Hauek dira ikastolako umeek hautatutako liburuak: 1. eta 2. mailakoak “Peru eta animaliak” Pep Molist “Mari erlea” Piedad Ateka “Azeria eta arrain saltzailea” Jordi Vinges eta Elisabet Escolá
2. eta 3. Mailak “Nur 2” Toti Martinez De Lezea “Arranopola” Yak Rivais “Kika. Txantxa Magikoa” Knister Ziklo honetan, Euskal Herriko ikastoletan bozkatuenak izan direnak:
Ziklo honetan, Euskal Herriko ikastoletan bozkatuenak izan direnak:
• Toti Martinez de Lezea herensugearen tenplua” • Toti Martinez de Lezea irlandar gnomoa” • Toti Martinez de Lezea oihan misteriotsua”
• Ana Maria Machado “Mamu-hezlea” • Ane Schneider “Ekilorea” • Mikel Tellagorri “Mari Ttipia. Pasaiako itsasartean”
“Nur eta “Nur eta “Nur eta
Por 12º año y organizado por Ikastolen Elkartea, se celebraron las elecciones literarias coincidiendo con el Día Internacional de la Literatura Infantil y Juvenil. L@s alumn@s del 1º y 2º ciclo de primaria de Urretxindorra aportaron sus votos entre los 20.994 recibidos en toda Euskal Herria
20
BATXI 2 DIPLOMEN BANAKETA Ebaluazio diagnostikoa ENTREGA DIPLOMAS 2º BACHILLER Maiatzaren 31an Urretxindorra Ikastolako bilera aretoan batxilergo 2. mailako 2009-2010 promozioaren diploma banaketa ekitaldia izan genuen. Zorionak guztioi honaino heltzeagatik eta mila esker ikastola aukeratu zenutelako etapa hori egiteko. Egun horretan primeran pasatu genuen eta espero dugu zuek ere oroimen ona izatea. Eskerrik asko ere gure sukaldariei hain pintxo gozoak prestatzeagatik eta ikastolako abesbatzari ekitaldia animatzeagatik
El pasado 31 de mayo tuvimos la entrega de diplomas de la promoción de 20092010 de 2º de bachiller en el salón de actos de la ikastola. Zorionak a tod@s por haber llegado hasta aquí y mila esker por haber elegido nuestra ikastola para acabar esta última etapa. Ese día lo pasamos fenomenal y esperamos que vosotr@s también os hayáis quedado con un buen recuerdo. Eskerrik asko también a l@s cociner@s que nos prepararon unos pinchos riquísimos y al coro de la ikastola que nos amenizó con sus canciones.
ZUZENDARITZA TALDEA 21
ikasys proiektua Zer da Ikasys? Norberak ordenagailu bidez ikasteko sistema da eta tresna informatikoak (hardware), aplikazio informatikoak (software) eta, estrategia kurrikularrak (edukiak) uztartzen dituen multzoa da. Zein helburu du? IKASYS Proiektuko jardueren bidez ikasleak konpetentzia desberdinak lortzen lagunduko dien eta helburu espezifiko moduan definitutako ikaskuntza puntualetan trebatuko dira. Beraz, jarduera hauen bidez konpetentzien garapenera bideratutako hezkuntza aprendizaia puntualen sistematizazioa lortu nahi da. Zein dira IKASYS sistemaren osagaiak? Hardware aldetik: eskola beharrei erantzungo dien eta erabiltzeko erraza eta merkea den IKASBOOK tresna informatiko mugikorra. Tresna hau gela arruntean integratuko da eta ikasle bakoitza bere ordenagailuarekin arituko da. Software aldetik: atal honek hiru web aplikazio biltzen ditu, jarduerak sortzeko eta antolatzeko aplikazioa, tresna informatiko mugikorrean jarduerak exekutatzeko aplikazioa eta irakasleek ikasleek egindako lanen garapenaren jarraipena egiteko aplikazioa. Eduki kurrikular aldetik: arloka eta zailtasunaren arabera mailakatutako jarduera sorta biltzen du. 6-12 adin bitartean arlo bakoitzeko 45.000 ariketa sortu dira, guztira, 225.000 ariketa bost arlotan banatuta (Euskara, Gaztelania, Ingelesa, Matematika eta Ingurunea).
22
¿Qué es Ikasys? Es un sistema para poder aprender mediante el ordenador, en el cual se conjugan herramientas informáticas (hardware), aplicaciones informáticas (software) y estrategias curriculares (contenidos). ¿Cuáles son sus objetivos? Mediante las actividades del Proyecto IKASYS, l@s alumn@s trabajarán diferentes competencias y podrán perfeccionar objetivos específicos. Por lo tanto, mediante este proyecto se pretende conseguir la sistematización de aprendizajes puntuales, dirigidos al desarrollo de las competencias. ¿Cuáles son los elementos del sistema IKASYS? Hardware: Una herramienta informática portátil, de fácil manejo y que dará respuesta a las necesidades escolares: IKASBOOK. Esta herramienta se integrará en clase y cada alumn@ trabajará con su ordenador. Software: Este apartado recoge tres aplicaciones web: la aplicación para crear y organizar actividades, la aplicación para ejecutar las actividades en la herramienta informática portátil y la aplicación para que l@s profesores/as puedan hacer el seguimiento del trabajo realizado por los alumn@s. Contenido curricular: Recoge un grupo de actividades divididas por áreas y niveles de dificultad. Se han creado 45.000 actividades por área para edades comprendidas entre 6 y 12 años, 225.000 en total, divididas en cinco areas (Euskara, Lengua Castellana, Inglés, Matemática y Conocimiento del medio).
23
ORIENTAZIO DEPARTAMENTUA IRAKURLE ONAK SORTZEKO OINARRIZKO DEKALOGOA 1.- Haien eredu izan. Nagusiok haurrentzat eredugarriak izan behar dugu. Irakur dezagun haien aurrean, gozatu dezagun irakurketarekin. Bai egunkari zein aldizkari edo komiki, denak balio du. 2.- Entzun diezaiegun Haurren galderetan dago ikasten jarraitzeko gakoa. Haien zalantzak argitzen saiatu behar dugu, hurbiletik jarraitu ditzagun haien ikasteko irrikak edo gogoak. 3.- Elkartrukea Irakurketaren gozamena elkarrekin irakurtzen kutsatzen da. Elkarrekin irakur dezagun, ipuinak kontatu ditzagun, haiek kontatutakoak ere entzun, ... 4.- Proposatu, ez inposatu Hobe da proposatzea derrigortzea baino. Aldendu dezagun irakurketa derrigortasunetik. 5.- Laguntza eskaini Familiak euskarri izan behar du adin guztietan. Ez ditzagun bakarrik utzi, lagun diezaiegun haien bidea ziurtasunez hartu dezaketela ikusi arte. 6.- Konstantziaren garrantzia Egunero irakurri behar da. Bila ditzagun momentu eta espazio lasaiak horretarako. 7.- Errespetua Irakurleek aukeratzeko eskubidea izan behar dute. Entzun diezaiegun, haien gustuak eta nahiei arreta jar diezaiegun. 8.- Aholkua eskatu Ikastola, liburutegiak, liburu-dendak eta bertako espezialistek lagunduko digute. 9.- Eragin, biztu Edozein egoerak hurbil gaitzake liburuetara. Utz ditzagun beti libururen bat, egunkariko albiste, komiki, ‌ haien esku, zuek irakurritako zerbait haiekin komentatu, ‌ aukera anitzak izan ditzakegu egunean zehar, aprobetxatu ditzagun denak. 10.- Antolaketa ezinbestekoa da Irakurketa ohitura bihurtu nahi badugu, bai ordutegia baita norberaren liburutegia ondo antolatuta egotea ezinbestekoa da. Lagun diezaiegun ba, antolaketa on eta eraginkor bat egiten.
24
1.- Dar ejemplo. Las personas adultas somos un modelo de lectura para l@s niñ@s. Leamos delante de ell@s, disfrutemos leyendo. Ya sea el periódico, una revista o un libro, todo vale. 2.- Escuchar. En las preguntas de los niños y las niñas está el camino para seguir aprendiendo. Estemos pendientes de sus dudas, intentemos apoyarles buscando respuestas a sus dudas... 3.- Compartir. El placer de la lectura se contagia leyendo juntos. Leamos cuentos con ellos, contemos cuentos, escuchemos sus cuentos,… 4.- Proponer, no imponer Es mejor sugerir que imponer. Evitemos la lectura como una obligación. 5.- Acompañar. El apoyo de la familia es necesario en todas las edades. No les dejemos solos cuando aparentemente saben leer. Sigamos apoyándoles hasta que veamos que realmente puedan hacerlo solos. 6.- Ser constantes. Todos los días hay que reservar un tiempo para leer. Busquemos momentos relajados, con buena disposición para la lectura. Apaguemos la tele y centrémonos en la lectura. 7.- Respetar. L@s lectores/as tienen derecho a elegir. Estemos pendientes de sus gustos y de cómo evolucionan. 8.- Pedir consejo. La Ikastola, las bibliotecas, las librerías y sus especialistas serán excelentes aliados. Hagámosles una visita, preguntémosles a ellos. 9.- Estimular, alentar. Cualquier situación puede proporcionarnos motivos para llegar a los libros. Dejemos siempre libros apetecibles al alcance de nuestr@s hijos e hijas, noticias puntuales, artículos interesantes, cómics,… 10.- Organizarse. La desorganización puede estar reñida con la lectura. Ayudémosles a organizarse: su tiempo, su biblioteca particular,…
DIEZ PRINCIPIOS BÁSICOS PARA CREAR BUEN@S LECTOR@S
ORIENTAZIO DEPARTAMENTUA 25
ELEA
IN AND OUT THE BIG TALL BRANCHES, I
BRANCHES, IN AND OUT THE BIG
YOU WILL BE MY LE
TIPPITY TAPPETY ON YOUR
TIPPITY TAPPETY ON YOUR
TIPPITY TAPPETY ON YOUR
YOU WILL BE MY LE
2626
H HG
AR
A Q T X
ANITZ
IN AND OUT THE BIG TALL
G TALL BRANCHES,
EADER.
R SHOULDERS
R SHOULDERS
R SHOULDERS
EADER.
HQ HQQG Y 2727
AQ
KULTURA GOMENDIOAK ANDONI ARENAZA
Autokarabana (Pamiela, 2009). 2010eko Kritika Saria irabazi duen eleberri honekin, Fermin Etxegoienek mundu garaikidea errealismoz eta ironiaz begien aurrean jartzen digu. Dibortzioaz, sexuaz, bikote-harremanez, mugimendu kooperatibistaz, Internet-ez, euskal gatazkaz eta egungo hainbat konturi buruz hitz egiten digu autoreak, irakurlearen arreta hasieratik bukaera arte harrapatzen duen erritmo bizi batez. Autokarabana (Pamiela, 2009). Fermin Etxegoien nos ofrece un retrato de la actual sociedad vasca: el conflicto político, Internet, el movimiento cooperativista, las relaciones de pareja -cada día mas frágiles-... Un libro escrito con un estilo sencillo, y bien surtido de ironía y, a veces, humor corrosivo. El autor con esta obra ha ganado el Premio de la Crítica 2010.
Euskara Jendea (Pamiela, 2007). Euskaraz hitz egiten duen herriaren historia. Hamaika datu historiko, iruzkin, istorio txiki eta anekdota euskararen historiari buruz. Liburua irakurterraza bezain interesgarria, oso diseinu txukun batez aurkeztua. Xamar dugu egilea. Euskara Jendea (Pamiela, 2007) Cientos de datos históricos, anécdotas y pequeñas historias sobre el pueblo que habla en euskara. Xamar nos ofrece un libro tan interesante como fácil de leer. El diseño del libro también es de resaltar.
Teleatoi, kalabaza aluzinogenoak (Ikastolen Elkartea, 2010). Dani Fanok egindako komiki honetan, zientzia fikziozko istorio bat kontatzen zaigu, non umorea eta intriga osagarri nagusiak diren. Teleatoi, kalabaza aluzinogenoak (Ikastolen Elkartea, 2010). Nuevo cómic de Dani Fano. Una historia de ciencia ficción repleta de humor e intriga.
Ehun ipuin hitz gutxitan (Elkar, 2010). Joxantonio Ormazabal hilberriaren liburu horretan, 100 ipuin labur aurkituko ditugu: txisteak, asmakizunak, narrazioak...Gai serioak, barregarriak edota ukitu filosofikoa dutenak aurkituko ditugu orriotan barrena, fantasia eta gai harrigarriak tarteko. Ehun ipuin hitz gutxitan (Elkar, 2010). En el último libro del recientemente fallecido Joxantonio Ormazabal encontraremos 100 pequeñas historias: narraciones, chistes, acertijos...Temas serios, temas cómicos y, también, otros de un cierto toque filosófico.
Bilbo Samurai (Txalaparta, 2010). Euskal Herri pos-apokaliptiko batean bere anaiaren heriotzaren mendekua hartzen ahaleginduko da izen bereko gerlaria; horra hor gazteek hain gogoko duten Fernando Morilloren azken eleberria. Bilbo Samurai (Txalaparta, 2010) La última novela de Fernando Morillo nos lleva a una Euskal Herria pos-apocalíptica donde un guerrero de nombre Bilbo Samurai debe vengar la muerte de su hermano.
LIBUR
RUAK
KULTURA GOMENDIOAK ANDONI ARENAZA
Esan gabe doaz (Utriusque Vasconiane, 2010). Karlos Linazasororen liburu berri horretan denboraz, egiaz, heriotzaz edota edertasunaz hamaika aforismo aurkituko ditugu, beti bezain zorrotzak, eta, beti bezala, ironiaz eta umoreaz zipriztinduta. Esan gabe doaz (Utriusque Vasconiane, 2010). En el nuevo libro de Karlos Linazasoro encontraremos un buen número de aforismos bien aderezados de ironía y humor sobre el paso del tiempo, el amor, la muerte, la belleza...
Aurpegirik gabeko hiltzaileak (Erein, 2010). Henning Mankellek sortutako Wallander inspektoreak dagoeneko euskaraz hitz egiten du, bazen garaia! Esaldi laburrez osatua eta elkarrizketa ugarirekin, irakurlearen arreta bereganatuko du lehen orritik azkena arte, krimen lazgarri baten arrazoiak argitu nahian. Itzulpena Juan Mari Mendizabalen esku. Aurpegirik gabeko hiltzaileak (Erein, 2010). Otro caso para el inspector Wallander. El inspector surgido en la mente de Henning Mankel ya habla euskara, y a base de frases cortas y diálogos muy logrados nos llevará de la primera página hasta la última casi sin darnos cuenta. La traducción es de Juan Mari Mendizabal.
“Q” (Ekoizpen galduak, 2010). Luther Blissett idazle italiarraren obra arrakastatsuak XVI. mendeko Europa gatazkatsura eramango gaitu. Boteretsuen injustiziak, nekazarien matxinadak, Eliza kristauaren apurketa...XVI. mendean girotutako nobela poliziako bat. Itzultzaile anonimo batek euskaratu du. “Q” (Ekoizpen galduak, 2010). La famosa novela de Luther Blissett traducida al euskara por un traductor anónimo. Una novela policíaca en la Europa del siglo XVI.
Katu jendea (Elkar, 2010). Eider Rodriguezen azken lana dugu honako hau, Igartza Saria jaso duena. Plaza batean dago kontalaria, handik pasatzen den jendeari begira, euren bizitzak nolakoak diren imajinatzen. Liburu laburra da, eta are laburrago egingo zaigu, ia konturatu gabe lehen orritik azkena arte eramango gaituelako. Katu jendea (Elkar, 2010). La tercera novela de Eider Rodriguez nos invita a sentarnos en una plaza y mirar a la gente que pasea, ¿qué se esconde detrás de las personas anónimas que pasan a nuestro alrededor todos los días? Esta novela ha merecido el Premio Igartza. GUK GORAGO HAINBAT LIBURUREN AIPAMENAK EGIN DITUGU, BAINA JAKINA! ASKOZ HANDIAGO DA EUSKARAZ IDATZITAKO LITERATURAK DAKARREN UZTA. HORREN GUZTIAREN BERRI IZATEKO, ZENBAIT BIDE PROPOSATZEN DIZUEGU: EUSKARAZKO PRODUKTUEN KATALOGOA (www.katalogoa.org), ETA...
www.ikastola.net 29
KULTURA GOMENDIOAK LEHIAKETA ANDONI ARENAZA
LIBURUAK
Segundorik luzeena (Igela, 2010). Nobela beltz zirraragarri eta bikaina. Entretenimenduan zenbait maisu badago, horietako bat Bill S. Ballinger dugu. Itzulpena Xabier Olarraren esku. Segundorik luzeena (Igela, 2010). ¿Quién dijo que la literatura de altura no puede ser una literatura de entretenimiento? Una obra maestra del género negro escrita por Bill S. Ballinger. La traducción es de Xabier Olarra.
Altxor uhartea (Stevenson/ Itzultzailea:Maria Garikano) Abentura liburuen artean onenetariko bat, duda barik; eta azkenean euskaraz, bertsio osoan. Gozatu hamaika abenturez Jim Hawkins umearen begi harrituen bidez. Oporretarako liburu ezin egokiagoa. Noizean behin, agian nahi gabe, zuk ere abestuko duzu: Hamabost gizon hildakoaren kutxan, tra-la-rai, botila bete ron! Altxor uhartea (Stevenson/ Itzultzailea:Maria Garikano) El más clásico entre los clásicos de aventuras. ¿algo mejor para leer en vacaciones que las aventuras entre piratas que nos hace ver a través de sus ojos el joven Jim Hawkins? La traducción es integra y de gran nivel. De vez en cuando tú también cantarás: Hamabost gizon hildakoaren kutxan, tra-la-rai, botila bete ron!
Desobedientzia zibila (Potxo Edizioak, 2010). Desobedientzia zibilaren eta mugimendu ekologistaren aitaren liburu ospetsua euskaraz irakurtzeko aukera dago jada. Henry D. Thoreauk XIX. mendearen erdi aldean idatzitako liburu ospetsua Edu Lartzagurenek itzuli du. Desobedientzia zibila (Potxo Edizioak, 2010). El considerado padre del movimiento ecologista y de la Desobediencia civil, Henry D. Thoreau, escribió este famoso ensayo a mediados del siglo XIX en Estados Unidos. Hay libros que nunca se pasan de moda. La traducción es de Edu Lartzaguren.
Izan bainintzen Nafarroako errege (Elkar, 2010). Historia gogoko duzu? Ezkutatu diguten euskal historia ezagutu nahi duzu? Literatura maite duzu? Hau duzu zuretzako moduko liburu bikain bat XVI. mendeko Nafarroan kokatua. Trilogia baten bigarren liburua duzu hau eta, horregatik, gomendatzen dizut aurrenekoa irakurtzea: Mailuaren odola. Egilea Aingeru Epaltza dugu. Izan bainintzen Nafarroako errege (Elkar, 2010). Si te gusta la buena literatura y eres amante de la historia, este es un libro hecho a tu medida. Ambientado en la Navarra que perdió la independencia, Aingeru Epaltza nos ofrece el segundo volumen de la trilogía que está llevando a cabo. De empezar, mejor con el primero, ¿no? Mailuaren odola , también editado por Elkar.
“Zabalik dagoen liburu bat berba egiten duen burmuina da; itxita, zain dagoen laguna; ahaztuta, barkatzen dakien arima; txikituta, negar egi30 ten duen bihotza”. Indiako esaera zaharra. 30
TXANGOAK Zumaia aldera txangoa (Gipuzkoa) Herri ederra, hondartza ederra, talasoterapia zentroa, Zuloaga museoa...baina horrekin batera, Geologia gogoko duenarentzako paradisu txiki bat: kare-harri eta hareharrizko flysch ospetsua, munduaren historiaren zenbait orri bertatik bertara ezagutzeko aukera. Bisitak oinez, bisitak itsasoz...Informazio zehatza: Zumaiako Turismo Bulegoa (943 143396 edo turismoa@zumaia.net) Salida a Zumaia (Gipuzkoa) Podemos disfrutar de un día de playa, de un paseo agradable por un bonito pueblo, de una visita al museo Zuloaga, o relajarnos en el centro de Talasoterapia. Eso está muy bien, pero si te interesa la Geología no puedes perderte la visita -en barco o a pie- al flysch de caliza y arenisca. Un capítulo de la historia de la tierra muy cerca de casa. Más información: Zumaiako Turismo Bulegoa (943 143396 edo turismoa@zumaia.net)
www.euskoentziklopedia.org Badakizue zer duzuen helbide horretan? Auñamendi entziklopedia osoa, euskal gaien inguruko entziklopediarik osoena, 500.000 artikulu inguru. Internet-en eta doan. La enciclopedia Auñamendi, en internet y además gratis. Más de 500.000 artículos sobre temas vascos.
Muskiz aldera txangoa (Bizkaia) Bizkaiko mendebaldeko alderdi horretan badago zer ikusirik, baita zer gozatzerik ere! La Arena hondartza; Pobeñatik Kobaronera doan Itsaslur parke naturala, non 3,5 km inguru dugun mendiaren eta itsasoaren artean bat ere aldaparik gabeko ibilaldia egiteko, arrantza egiteko zein bazkaltzeko hango mahai eta parrillak ere erabilita; handik hurbil Muñatones dorrea ere bisita dezakegu, eta pixka bat urrutixeago El Poval ola ospetsua, Somorrostro auzoan. Informazio zehatzago: www.muskiz. org; Kultura Etxea: 946 707 075. Salida a la zona de Muskiz (Bizkaia) En la muga occidental de Bizkaia tenemos mucho que ver y mucho con lo que gozar: la playa de La Arena; el parque natural Itsaslur donde tenemos mas de 3 km para pasear por llano entre el monte y la mar y, donde ademas, podemos practicar la pesca y también comer utilizando las mesas y parrillas puestas para ello; no muy lejos tenemos la torre de Muñatones y, un poco mas lejos, la famosa ferrería de El Poval (Somorrostro). Información mas concreta: www.muskiz.org; Casa de Cultura: 946 707 075. 31
EGUZKI BERRITAN
Amets ilunezko gauaren ondotik begi berriekin ikusten baduzu ortzi berri bat, maitasun kolore egiazkoa, lilurazko izar-ilargirik gabe, ez gehiago pentsatu, eguzki berritan zaude. Ez galda, ez bila, zalantza oro bazter, eguzki berritan zaude. Izaki oro esnatu dadinean, eta itzalak erori, eguna jaiki garaian, mendi mugak su eta gar, oro egi, oro garbi, badaezpadako amets lilurarik gabe nahiz eta eguzkia oraindik ez agertu, badakizu: eguzki berritan zaude. Hemeretzi edo hogei urte inguruan lasai sentitzen ez bazara, zeure giroan gorputz eta izpiritu indarrez gainezka mundu zabalaren beharrez. Eta irazan indarra sumatzen baduzu, beste izaki baten beharra, maitasun lehertze giharra, ez galda, ez bila, zalantza oro bazter axolarik gabe dei egizu: eguzki berritan gaude. Mikel Lasa, 1969