PODRĘCZNIK do szkoły podstawowej
My i nasz
1
KLASA
Część 2
elementarz
matematyka
Z tego podręcznika korzysta teraz: 1 ................................................................ 2 ................................................................ 3 ................................................................
Kochane Pierwszoklasistki, Kochani Pierwszoklasiści, Podręcznik „My i nasz elementarz” powstał dzięki pracy wielu osób. Dbajcie o niego i nie rysujcie w nim. Za rok będzie szkolnym przewodnikiem dla waszych młodszych koleżanek i kolegów.
My i nasz elementarz
m a t e m atyka PODRĘCZNIK do szkoły podstawowej Maria Lorek, Agata Ludwa
Klasa 1 Część 2
Spis treści
4-5 Spotkanie z liczbą 8
30-31 Kalendarz
6-7 Dodawanie i odejmowanie
32-33 Spotkanie z liczbą 12
w zakresie 8
8-9 Figury geometryczne
36-37 Planowanie czasu
10-11 Spotkanie z liczbą 9
38-39 Dni tygodnia
12-13 Znaki >, <, =
40-41 Znaki rzymskie
14-55 Spotkanie z liczbą 10
42-43 Niezwykła historia liczb
16-17 Dodawanie i odejmowanie w zakresie 10
i cyfr 44-45 Mierzenie – 1 cm
18-19 Gry i zabawy matematyczne
46-47 Matematyka wokół nas
20-21 Gra planszowa
48-49 Spotkanie z liczbą 13
22-23 Spotkanie z liczbą 11
50-51 Gry i zabawy matematyczne
24-25 Monety i banknoty
52-53 Kolejność liczb
26-27 Dodawanie i odejmowanie w zakresie 11 28-29 Przystanek zadanek
2
34-35 Obliczenia zegarowe
w dodawaniu 54-55 Powtórki przez pagórki
10 10
10
0
1
2
3
5. Wykonajcie działanie, a dowiecie się, w którym wagonie podróżuje myszka.
1+2+3+4=? 6. W wagonie było 10 osób. Na pierwszej stacji wysiadły 3 osoby, a na drugiej
SPIS TREŚCI 4 osoby. Ile osób zostało w wagonie?
4
5
5.6 Wykonajcie a dowiecie się, w którym wagonie podróżuje myszka. 7 8 9 działanie, 10
1+2+3+4= ? 6. W wagonie było 10 osób. Na pierwszej stacji wysiadły 3 osoby, a na drugiej 4 osoby. Ile osób zostało w wagonie?
Edukacja polonistyczna
• Wymyślcie inne zadania do ilustracji. 7. Pokażcie na palcach odejmowanie, tak jak zostało to przedstawione na zdjęciach. Potem pobawcie się w parach w odejmowanie na palcach.
• Wymyślcie inne zadania do ilustracji. 7. Pokażcie na palcach odejmowanie, tak jak zostało to przedstawione na zdjęciach. Potem pobawcie się w parach w odejmowanie na palcach.
10 - 4 = ?
1. Posłuchajcie wiersza Juliana Tuwima pod tytułem „Lokomotywa”.
Edukacja
8. Przepiszcie, wstawiając znaki >, <, =.
Sprawdźcie, czy ilustracja pasuje do treści wiersza. 2. W których wagonach znajdują się zwierzęta?
10 ? 9
3. Ile zwierząt jest w ósmym wagonie? Ile nóg mają razem dwie żyrafy?
10 – 4 = ?
4. Ile wagonów znajduje się pomiędzy pierwszym a dziesiątym wagonem?
matematyczna
Z LICZBĄ 10 1. Posłuchajcie wiersza Juliana 14 TuwimaSPOTKANIE pod tytułem „Lokomotywa”. Sprawdźcie, czy ilustracja pasuje do treści wiersza. 2. W których wagonach znajdują się zwierzęta? 3. Ile zwierząt jest w ósmym wagonie? Ile nóg mają razem dwie żyrafy? 4. Ile wagonów znajduje się pomiędzy pierwszym a dziesiątym wagonem?
70
Tematyczna ilustracja kolejne liczby.
SPOTKANIE Z LICZBĄ 10 wprowadzająca
8 ? 10
10 ? 10
7?9
8. Mama Majki i Oli miała banknot dziesięciozłotowy. Poprosiła tatę, żeby rozmienił banknot na monety, by dać każdej córce po tyle samo pieniędzy. Jak tata mógł to zrobić, jeśli miał takie monety?
Piktogramy określające rodzaj edukacji.
15
Zadania, polecenia, 71 inspiracje do zagadki oraz aktywności matematycznej.
Edukacja przyrodnicza
Gra planszowa
Edukacja
META
Siedem bajkowych krain
artystyczna
Zagrajcie w parach. Przygotujcie kostkę do gry i pionki. Grę zaczyna osoba, która wyrzuci większą liczbę oczek na kostce. Rzucacie kostką na zmianę, przesuwając się o tyle pól, ile wskaże kostka. Kiedy staniecie na polach oznaczonych znakami: – przesuwacie się o tyle pól do przodu, ile boków ma trójkąt; – przesuwacie się o tyle pól do przodu, ile boków ma kwadrat.
START 20
GRA PLANSZOWA
Kiedy staniecie na dużych kołach oznaczonych symbolem bajki, rzucacie kostką dwa razy. Wygrywa osoba, która pierwsza dotrze do mety.
21
Opowiadanie matematyczne
Edukacja społeczna
Multimedia
42
NIEZWYKŁA HISTORIA LICZB I CYFR
43
JAK KORZYSTAĆ Z PODRĘCZNIKA
3
8
8 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1. Dwie osoby to jedna para. Policzcie, ile par dzieci jest na ilustracji. 2. Ile razem dzieci zjeżdża na nartach i sankach? 3. Pobawcie się w rzucanie śnieżkami do celu i zanotujcie liczbę trafień. Potem rzucajcie jak najdalej i sprawdźcie długość rzutów krokami. 4. Z ośmiorga dzieci na górce para dzieci wróciła do domu. Ile dzieci zostało?
4
SPOTKANIE Z LICZBĄ 8
5. Ile nart jest na stojaku? Ile jest par nart? Ilu narciarzy zostawiło buty przy stojaku?
6. Dwie rękawiczki to jedna para. Dla ilu dzieci wystarczy rękawiczek?
7. Żaneta mówi „dwa”, Emil mówi „cztery”, Patryk mówi „sześć”. Jaką liczbę może powiedzieć Ala?
2
4
6
?
8. Ile razy trzeba złożyć kartkę, by powstała taka wycinanka? Popatrzcie na rysunki i wykonajcie podobną wycinankę.
5
1. Tomek ii Wojtek Wojtek mają mają 88 śniegowych śniegowych kul. kul. Ile Ile bałwanów bałwanów mogą mogą zz nich nich ulepić? 1. Tomek ulepić?
Tomek
Wojtek
2. Emil i Robert ulepili po 2 kule. Celina i Iwona ulepiły razem 4 kule.
2. Emil i Robert ulepili po 2 kule. Celina i Iwona ulepiły razem 4 kule. Ile kul ulepiła Iwona? Ile kul ulepiła Iwona?
Emil
Celina
Iwona
?
Robert
3. Co tu tu nie pasuje? Uzasadnijcie swój wybór. Czy możliwa 3. Co możliwa jest jest więcej więcejniż jedna odpowiedź? niż jedna odpowiedź?
658
MATEMATYCZNE GRY I ZABAWY
DODAWANIE I ODEJMOWANIE W ZAKRESIE 8
SPIS TREŚCI 1. Które kolei guziki, licząc od lewejdlaczego strony, mają 4 dziurki? 4. Ile jestzprostokątów? Jak sądzicie, dzieci tak uważają?
Są 2.
Są 3.
• Zadajcie inne pytania do ilustracji. 2. Darek układa kilka guzików na różne sposoby. To jeden z jego sposobów.
Ola podobnie swoje guziki. Obliczcie i zapiszcie działania. Ułóżcie
5. Policzcie, ile jest prostokątów na każdym rysunku.
Bartek
4+2=6 5+3=? 7+1=?
6. Natalka budujeguziki figuręwz patyczków i plasteliny. 3. Natalia układa pewien specjalny sposób. Ile guzików powinna Ilu kulek na plasteliny potrzebuje, położyć czwartym kartoniku?by zbudować taką figurę? Ilu patyczków? Zbudujcie podobne figury. Jakie przedmioty mają taki kształt?
?
7. Darek i Żaneta bawią się lusterkiem i guzikami. Sprawdźcie, ile guzików zobaczą, kiedy przyłożą lusterko wzdłuż linii zobaczą, kiedy przyłożą lusterko wzdłuż linii przerywanej. Wymyślcie przerywanej. Wymyślcie zabawę, do której można wykorzystać guziki.
4. Darek i Żaneta bawią sie lusterkiem i guzikami. Sprawdźcie, ile guzików zabawę, do której można wykorzystać guziki.
597
1. Ile jest prostokątów? Jak sądzicie, dlaczego dzieci tak uważają?
Są 2.
Są 3.
Ola
2. Policzcie, ile jest prostokątów na każdym rysunku.
8
FIGURY GEOMETRYCZNE
Bartek
1. Bartek na jednym końcu każdego patyczka umieszcza kulkę plasteliny. Czy wystarczy plasteliny na wszystkie patyczki?
• Ile jest razem patyczków i kulek? • Czy wystarczy patyczków i kulek do sklejenia boków kwadratu? Ułóżcie podobnie patyczki i kulki.
2. Lena ułożyła patyczki podobnie jak Bartek. Potem do pierwszej kulki przyczepiła 2 patyczki. Ile patyczków użyła? • Ułóżcie podobnie patyczki i kulki. • Ile patyczków potrzebuje Lena, aby do każdej kulki przyczepić 2 patyczki? 3. Natalka buduje figurę z patyczków i plasteliny. Ile kulek plasteliny potrzebuje, by zbudować taką figurę? Ilu patyczków? Zbudujcie podobne figury. Jakie przedmioty mają taki kształt? 4. Które działania dają wynik 8?
4+4=?
2+2+2+2= ?
1+1+1+1+1+1+1+1=? 9
9
9 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1. Ile jest psów kudłatych, a ile z gładką sierścią? Ile razem? 2. Których psów jest mniej, leżących czy siedzących? O ile mniej? 3. Które z obrazków psów zostały przedstawione na prostokątnych obrazkach? 4. Zaproponujcie inne pytania.
10
SPOTKANIE Z LICZBĄ 9
5. W których z kolei budach, licząc od lewej, znajdują się psy?
6. Obliczcie. Zaproponujcie inne przykłady. +1
7
+3
8
5
–1
+2
?
6
–3
? –2
7. Obliczcie. Napiszcie działania. Pobawcie się w podobny sposób.
9-3=?
9-?=?
8. Przygotujcie kartoniki z różnymi liczbami i znakami działań. Układajcie je tak, aby wynik był równy 9, a potem równy 3. Wymyślcie inne przykłady.
3 + 6 = 9
9 – 6 = 3
7 + 2 = ?
7 – 4 = ?
? + 4 = 9
8 – ? = 3 11
1. Który prostokąt zawiera o 3 kratki mniej niż żółty? • Które dwa prostokąty zawierają razem tyle samo kratek co żółty prostokąt? • Narysujcie prostokąt, który ma 5 kratek mniej niż niebieski.
2. Łucja pokolorowała najwięcej kratek, Robert o 2 mniej od Łucji, a Ola najmniej. Jaki kolor mają kratki Łucji, jaki Roberta, a jaki Oli? Ile kratek pokolorowało każde z dzieci? • Ile więcej kratek pokolorował Robert od Oli? 3. Który prostokąt narysowali razem Zuzia i Darek? Pokolorowałam prostokąt z 6 kratek.
Dorysowałem do prostokąta Zuzi jeszcze 2 kratki i znowu powstał prostokąt.
4. Ula pokolorowała 9 kratek, z których powstał kwadrat. Ile kratek trzeba pokolorować, żeby powstały mniejsze kwadraty? Narysujcie je.
12
5. Co wspólnego mają te układanki? Czym od pozostałych różni się ostatnia układanka?
6. Porównajcie liczbę patyczków.
9 jest większe od 8
9 > 8
8 jest mniejsze od 9
7 jest mniejsze od 8
7 < 8
8 jest większe od 7
9 równa się 9
9 = 9
9 równa się 9
7. Rozłóżcie 9 patyczków w dowolny sposób na dwie części. Policzcie patyczki w obu częściach. Zapiszcie odpowiednie liczby oraz znaki >, <, =. Następnie rozkładajcie patyczki na inne sposoby i zapisujcie działania. ZNAKI >, <, =
13
10 10 0
1
2
3
4
5
5.6 Wykonajcie a do 7 8 9 działanie, 10
1
6. W wagonie było 10 osób. N 4 osoby. Ile osób zostało w
• Wymyślcie inne zadania
7. Pokażcie na palcach odejm na zdjęciach. Potem poba
1. Posłuchajcie wiersza Juliana Tuwima pod tytułem „Lokomotywa”. Sprawdźcie, czy ilustracja pasuje do treści wiersza. 2. W których wagonach znajdują się zwierzęta? 3. Ile zwierząt jest w ósmym wagonie? Ile nóg mają razem dwie żyrafy?
10 – 4 = ?
4. Ile wagonów znajduje się pomiędzy pierwszym a dziesiątym wagonem?
Z LICZBĄ 10 na 14 TuwimaSPOTKANIE pod tytułem „Lokomotywa”.
8. Mama Majki i Oli miała ba rozmienił banknot na mon
5. Wykonajcie działanie, a dowiecie się, w którym wagonie podróżuje myszka.
1+2+3+4=? 6. W wagonie było 10 osób. Na pierwszej stacji wysiadły 3 osoby, a na drugiej 4 osoby. Ile osób zostało w wagonie?
• Wymyślcie inne zadania do ilustracji. 7. Pokażcie na palcach odejmowanie, tak jak zostało to przedstawione na zdjęciach. Potem pobawcie się w parach w odejmowanie na palcach.
10 - 4 = ? 8. Przepiszcie, wstawiając znaki >, <, =.
10 ? 9
8 ? 10
10 ? 10
7?9 15
1. Lena ułożyła 9 kredek na stole, a potem odłożyła 2 z nich. Ile kredek zostało na stole?
9-2=? 2. Ułóżcie nakrętki podobnie jak na rysunku. Odłóżcie nakrętki zgodnie z działaniem i napiszcie wyniki odejmowania.
6-1=? 8-4=? 9-6=? 7-5=? 10-2=? 3. Jakie działania są zapisane na osiach liczbowych? Zapiszcie je. 0
1
2
3
4
5
6
7
8
–4 0
1
2
3
4
5
–3
16
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
–3 6
7
8
–4
DODAWANIE I ODEJMOWANIE W ZAKRESIE 10
4. Sławek ma w piórniku 5 pisaków.
5. Ola ma w piórniku 9 pisaków.
Ile pisaków powinien dołożyć,
Ile powinna odłożyć, aby mieć
aby mieć w piórniku 9 pisaków?
w piórniku 6 pisaków?
6. W każdym opakowaniu było 10 pisaków. Ile pisaków brakuje w każdym opakowaniu? Zapiszcie odejmowania.
10-7=?
?
?
?
7. W którym odejmowaniu otrzymamy wynik 5?
7-3=?
7-4=? 7-0=?
7-2=? 7-1=? 17
1. Zuzia ułożyła rakietę z kartoników. Odpowiedzcie na pytania Zuzi. Narysujcie figury i zapiszcie odpowiednie liczby. • Ile jest trójkątów? • Ile jest kwadratów? • Ile jest prostokątów? • Ile jest razem figur? Trójkąt ma 3 boki.
Kwadrat ma 4 boki.
• Ile boków razem mają czerwony trójkąt i czerwony kwadrat? • O ile więcej jest trójkątów niż kwadratów? • O ile mniej jest kół niż trójkątów? 2. Dziadek pokazuje Tomkowi układanki z patyczków i mówi:
Z 3 patyczków możesz ułożyć 1 trójkąt.
Z 5 patyczków możesz ułożyć 2 trójkąty.
Jak ułożysz 4 trójkąty z 9 patyczków?
Możesz to zrobić tak: Czy możesz inaczej?
18
GRY I ZABAWY MATEMATYCZNE
3. Franek narysował 5 par ufoludków. Zakrył obrazek i zapytał Zuzię: Czy wiesz, ile tu jest ufoludków?
4. Franek i jego dziadek wymyślili grę planszową „Wyprawa w kosmos”. Za pierwszym razem wygrał dziadek. Zdobył 9 punktów, a Franek o 2 mniej. Ile punktów zdobył Franek? • Za drugim razem wygrał Franek. Zdobył 10 punktów, a dziadek o 3 mniej. Ile punktów zdobył dziadek? 5. Sławek pyta: O jakiej liczbie myślę, jeśli jest ona większa od liczb zapisanych na tablicy, ale mniejsza od liczby 10? Czy jest tylko jedna taka liczba?
5
7
6
• Pobawcie się w parach w podobny sposób.
19
START 20
GRA PLANSZOWA
META
Siedem bajkowych krain Zagrajcie w parach. Przygotujcie kostkę do gry i pionki. Grę zaczyna osoba, która wyrzuci większą liczbę oczek na kostce. Rzucacie kostką na zmianę, przesuwając się o tyle pól, ile wskaże kostka. Kiedy staniecie na polach oznaczonych znakami: – przesuwacie się o tyle pól do przodu, ile boków ma trójkąt; – przesuwacie się o tyle pól do przodu, ile boków ma kwadrat. Kiedy staniecie na dużych kołach oznaczonych symbolem bajki, rzucacie kostką dwa razy. Wygrywa osoba, która pierwsza dotrze do mety.
21
11 11 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
1. Czy Emilowi uda się ułożyć karty z albumu liczb po kolei od siódmej do jedenastej? Której karty brakuje? 2. Odgadnijcie, którą kartę przygotowała Łucja. Na jej karcie jest liczba większa od 6 i nie ma na niej działań matematycznych. 3. Ułóżcie zadania do kart, które wykonały dzieci. 4. Wykonajcie własne karty do albumu liczb.
22
SPOTKANIE Z LICZBĄ 11
1. Jola zrobiła 10 koralików. Maja zrobiła tyle samo. Nawlekały je na nitkę. Na stole zostało 9 koralików. Ile koralików nawlekły?
2. Darek i Bartek zrobili samoloty z papieru. Samolot Darka wylądował 9 kroków od miejsca startu, a samolot Bartka o 2 kroki dalej. Ile kroków od miejsca startu wylądował samolot Bartka?
3. Karol, Patryk i Sławek układali kartoniki. Potem zapytali Alę: W której układance kartoniki mają razem najwięcej boków?
4. Majka miała w pudełku 9 piłek. Kilka wyjęła do zabawy. W pudełku zostały 3 piłki. Ile piłek wyjęła?
23
1. Ile pieniędzy ma Ola? Ile pieniędzy ma Franek?
To jest 1 złoty.
2. Które skarbonki zawierają 10 zł?
• Która skarbonka zawiera więcej niż 10 zł?
3. Ile kosztowały książki? Książka kosztowała więcej niż 4 zł. Zapłaciłem dwiema takimi samymi monetami.
24
MONETY I BANKNOTY
Książka kosztowała mniej niż 11 zł. Zapłaciłam jednym banknotem.
4. Dzieci z klasy 1 a przygotowały ozdoby, które wykorzystają do zabawy w sklep. Jakie ozdoby zrobiły dzieci? Ile kosztuje każda z nich?
8 zł
5 zł
7 zł 6 zł 10 zł
9 zł
• Jakie ozdoby mogą kupić: Wojtek, Sławek, Lena i Ala?
Wojtek
Sławek
Lena
Ala
• Monety jednego z dzieci można zastąpić jednym banknotem. Jakim? 5. Jakie monety posiada Robert? Jakie monety posiada Ula? Mam dwie różne monety. Gdyby mniejszą z nich zamienić na 5 zł miałbym razem 7 zł.
Mam 10 zł w 5 monetach. Nie wszystkie monety są jednakowe. Jakie to monety?
25
1. Ile pieniędzy jest w skarbonce? • Czy wystarczy pieniędzy na zakup piłki za 10 zł? • Czy wystarczy pieniędzy na zakup kredek za 8 zł?
2. Mama Majki i Oli miała banknot dziesięciozłotowy. Poprosiła tatę, żeby rozmienił banknot na monety, by dać każdej córce po tyle samo pieniędzy. Jak tata mógł to zrobić, jeśli miał takie monety?
• Sprawdźcie i podajcie różne możliwości. 3. Zapiszcie liczby i wstawcie znaki >,< lub =.
4. Karol pokolorował o 5 kratek mniej niż Lena. Ile kratek pokolorował Karol?
10 ? 4 8 ? 11 9?6
• Maja pokolorowała mniej kratek
3 ? 1+2
więcej kratek Lena czy Maja?
niż Karol. Kto pokolorował
5. Rodzice z Bartkiem wybrali się do muzeum. Bilet ulgowy dla dziecka kosztuje 3 złote, a dla osoby dorosłej 4 złotych. Ile złotych zapłacili za bilety?
26
DODAWANIE I ODEJMOWANIE W ZAKRESIE 11
1. Na półce stało 9 książek. Robert zabrał kilka książek i na półce zostało ich 6. Ile książek zabrał Robert?
2. Obliczcie:
8+2=?
2+7=?
6-4=?
10-1=?
4+3=?
10+1=?
5-4=?
10-10=?
5+5=?
11+0=?
9-3=?
8-0=?
3. Która skarbonka należy do Iwony, a która od Emila? Gdy zamienię jedną monetę, będę mieć 11 zł.
Jeszcze 1zł i będę mieć 10 zł.
27
Przystanek zadanek 1. W dwóch rogach obrusa są wyszyte takie same liście. Ile razem liści jest w tych rogach?
2. Dwie z papierowych ozdób nie pasują do pozostałych. Które? Dlaczego?
4. Tomek zrobił ozdoby choinkowe z patyczków i plasteliny. Do których ozdób użył mniej niż 10 patyczków? 3. Jakiego koloru są choinki na papierze pakowym?
28
PRZYSTANEK ZADANEK
5. Tola zrobiła dwa krótkie łańcuchy: jeden z 6 ogniw i drugi krótszy. Jak długi będzie cały łańcuch, jeśli Tola połączy ogniwa? Podajcie różne rozwiązania.
6. W śpiewniku jest razem 9 kolęd i pastorałek. Kolęd jest więcej niż pastorałek. Czy pastorałek może być 5?
7. W jaki sposób zostało sklejone to ogniwo? Zróbcie podobne ogniwo do łańcucha.
29
StyczeÅ&#x201E;
1
2
3
4
8
9
15
16
10
5
11
17
18
6
7
12
13
14
19
20
21
26
27
28
22 29
30
30
23
KALENDARZ
24 31
25
1. Bartek obserwował pogodę przez cały styczeń. Swoje obserwacje zaznaczał w kalendarzu pogody. Potem zrobił diagram. Nad znaczkiem przedstawiającym opady śniegu pokolorował 7 kratek, ponieważ przez 7 dni padał śnieg. Ile było w styczniu dni słonecznych? Jaka pogoda była najczęściej?
• Jaka pogoda była najrzadziej? • O ile więcej było dni z opadami śniegu od dni słonecznych? 2. W ciągu 10 kolejnych dni tylko przez 4 dni świeciło słońce. Przez ile dni słońce nie wyglądało zza chmur? 3. Zuzia zanotowała, ile w jednym tygodniu było dni słonecznych, ile deszczowych, a ile z opadami śniegu. Najczęściej świeciło słońce, a najrzadziej padał deszcz. Przyjrzyjcie się rysunkowi. Przez ile dni padał śnieg?
?
?
?
4. Jakie będą kolejne obrazki?
? ? 31
12 12 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
X
14
XI XII
15
I
IX VIII
16
17
18
19
20
II III
VII VI
V
IV
1. Co wspólnego mają ze sobą te zegary? Czym się różnią? 2. Który z pokazanych zegarów to zegar słoneczny? 3. Do czego dziś może się przydać klepsydra? 4. Do czego są nam potrzebne zegary? Co by było, gdyby nie było zegarów? 5. Jak myślisz, który zegarek mógł nosić twój pradziadek?
32
SPOTKANIE Z LICZBĄ 12
6. Odczytajcie godziny na zegarach.
7. Którą godzinę będzie wskazywał każdy zegar, gdy upłyną dwie godziny?
8. Dodajcie liczby zgodnie z kierunkiem, który pokazują strzałki. Jak myślicie, dlaczego taki kwadrat nawywamy kwadratem magicznym?
33
1. Przyjrzyjcie się ilustracji. Powiedzcie, czym się różnią zegary w pracowni zegarmistrza.
• Których zegarów jest więcej: ze wskazówkami czy z wyświetlaczem? • Jeden z wiszących zegarów pokazuje inną godzinę. Który to zegar? Którą pokazuje godzinę? • Odczytajcie godziny na zegarach stojących na stole. Które z tych zegarów pokazują tę samą godzinę? • Zegarmistrz naprawił już 4 zegary z pokazanych na rysunku. Ile zegarów pozostało do naprawienia? • Zaproponujcie inne pytania.
34
OBLICZENIA ZEGAROWE
2. Maja wycięła z papieru wskazówki. Chce je ułożyć na tarczy zegara tak, aby wskazywały godzinę dziewiątą. Godzinę dziewiątą możemy zapisać: 9.00.
• Wytnijcie wskazówki. Ułóżcie je tak, by wskazywały godziny: 7.00, 2.00, 10.00, 12.00. 3. Franek zaczyna sobotni trening o godzinie 8.00. Który zegar pokazuje tę godzinę?
4. Celina patrzy na zegar. – Już za godzinę pójdę do babci! – mówi. Która godzina jest na zegarze? • O której godzinie Celina pójdzie do babci?
5. Sławek przyszedł do dziadka przed godziną trzecią i był u niego do godziny czwartej. Czy był krócej, czy dłużej niż godzinę? Uzasadnijcie odpowiedź.
35
Pobudka!
Je kanapki.
Je obiad.
Lepi bałwana.
Pomaga w stajni.
1. Opowiedzcie, jak wygląda dzień Piotrka. O którym dniu tygodnia może opowiadać ta historyjka obrazkowa? Dlaczego tak sądzicie? 2. W jaki sposób Piotrek spędza czas z rodzicami? 3. O której godzinie Piotrek je posiłki? 4. Policzcie na zegarze, ile godzin upłynęło od obiadu do kolacji.
36
PLANOWANIE CZASU
Gra w warcaby.
Ogląda album.
Je kolację.
Myje zęby.
Dobranoc!
5. Sprawdźcie, które pełne godziny nie zostały pokazane na ilustracjach. 6. Jak wygląda wasz tygodniowy plan zajęć w szkole? 7. Opowiedzcie sobie w parach o tym, jak minął wasz wczorajszy dzień. 8. Na papierowym talerzyku zaznaczcie godziny. Pokolorujcie tę część talerzyka, która pokazuje godziny przeznaczone na sen.
37
e ąt
po
k
czwartek
pi
e la
sobota
nie
dzi
dz
nie
iał
ek
1. Ile dni ma tydzień?
w torek śro
da
• Jaki jest dziś dzień tygodnia? Jaki dzień był wczoraj? Jaki przedwczoraj? • Jaki dzień tygodnia będzie jutro? Jaki pojutrze? • Jaki dzień tygodnia będzie za tydzień? Jaki za dwa tygodnie? • Wymieńcie kolejne dni tygodnia, zacznijcie od dziś.
2. Które kolejne dni tygodnia ukryły się pod znakami zapytania?
3. Lena czytała książkę we wtorek, poprzedniego dnia i przez dwa następne dni po wtorku. Wymieńcie dni, w których Lena czytała książkę.
4. Bartek był na lodowisku w sobotę, poprzedniego dnia i przez dwa następne dni po sobocie. Wymieńcie dni, w których Bartek był na lodowisku.
38
DNI TYGODNIA
poniedziałek
wtorek
środa
1
2
3
czwartek
piątek
sobota
niedziela
4
5
6
7
1. Co Bartek robił we wtorek? Co w środę? Którego dnia był na lodowisku? Co robił dzień wcześniej, a co dzień później? • Ile dni ma tydzień?
poniedziałek
1
wtorek
2
środa
3
czwartek
4
piątek
5
sobota
6
niedziela
7
2. Jaki dzień tygodnia jest dzisiaj? Jaki był wczoraj? Jaki dzień był tydzień temu? Jaki będzie za tydzień?
39
I
styczeń
Ala II
IV
Emil
Patryk
luty
Karol
V
Ola
III
Celina maj
Maja
Wojtek
marzec
Natalka
kwiecień
VI
Żaneta
Franek
czerwiec
Iwona
Liczby zapisane cyframi arabskimi
1
2
I
II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
3
4
5
6
Liczby zapisane znakami rzymskimi 40
ZNAKI RZYMSKIE
7
8
9 10 11 12
VII
lipiec
Hoan VIII
Lena sierpień
Tomek
IX
Bartek
X październik
Sławek
XI
Robert
listopad
Zuzia
Ula
wrzesień
XII
Jola
Darek
Łucja
grudzień
Gabrysia
1. Policzcie, ile miesięcy ma rok. Postarajcie się zapamiętać nazwy miesięcy. 2. Oto kalendarz urodzin dzieci z klasy 1 a. Ile dzieci obchodzi urodziny w poszczególnych miesiącach? 3. W jaki sposób dzieci zaznaczyły w kalendarzu urodziny Karola? 4. Przyjrzyjcie się liczbom zapisanym cyframi arabskimi i znakami rzymskimi. Sprawdźcie, które z nich łatwiej ułożyć z patyczków.
41
42
NIEZWYKŁA HISTORIA LICZB I CYFR
43
SPIS TREŚCI 1. Jakądługość długośćma maróżowa różowaścieżka? ścieżka?Zmierzcie Zmierzcie długość długość innych innych ścieżek ścieżek za 5. Jaką pomocą linijki. Które ścieżki są takiej samej długości? za pomocą linijki. Które ścieżki są takiej samej długości? Ile centymetrów centymetrów mają mają razem Ile razem ścieżki: ścieżki: czarna czarna ii niebieska? niebieska?
0 0
1 c_e|n|t?y\m_e|t/r 44
MIERZENIE – 1 CM
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1 c|m] 67
10
1. Zmierzcie długość każdego przedmiotu.
4 cm
2. Zmierzcie długości patyczków linijką.
• Który patyczek jest najdłuższy, a który najkrótszy? 3. Ile centymetrów mają patyczki?
1 cm
Zmierzyłam tylko jeden, najkrótszy patyczek. Reszty się domyśliłam.
• W jaki sposób Ula mogła domyślić się pozostałych długości patyczków?
4. Karol ułożył patyczki według pewnej zasady. Jakiej?
• Jakiego koloru patyczek powinien dołożyć na końcu? Jakiej długości?
45
1. Przyjrzyjcie się rysunkom płatków śniegu. Są do siebie podobne, chociaż każdy płatek jest inny. Odkryjcie, co mają ze sobą wspólnego. 2. Przyłóżcie wzdłuż linii przerywanych prostokątne lusterko. Jaki obrazek powstał?
3. Obejrzyjcie przez lupę płatki śniegu. Narysujcie podobne płatki. 4. Złóżcie na pół kartki papieru. Narysujcie pokazane wzory, zaczynając od miejsca zagięcia, a następnie je wytnijcie. Wymyślcie inne wzory.
46
MATEMATYKA WOKÓŁ NAS
5. Sławek składał kartki na pół i wycinał gwiazdki. Przyjrzyjcie się, jak wygląda połowa każdej gwiazdki. Ile ramion mają całe gwiazdki?
• Sprawdźcie za pomocą lusterka, jak wyglądają całe gwiazdki. 6. Lena złożyła kartkę na pół i wycięła narysowaną na niej figurę. Którą z figur otrzyma po rozłożeniu kartki?
A
B
C
7. Obejrzyjcie zdjęcia. Co zauważacie?
47
13 13 0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
1. Ile na straganie jest brązowych dachówek? Ile zielonych? Których więcej? O ile? 2. Ile trzeba dołożyć kapeluszy, by było ich razem 13? 3. Ile jest razem kierpców i oscypków? 4. Korale kosztują 6 zł. Ile należy zapłacić za dwa sznury korali? 5. Kapelusz kosztuje 10 zł. Oscypek kosztuje 1 zł. Ile kapeluszy i oscypków można kupić za 13 zł?
48
SPOTKANIE Z LICZBĄ 13
5. Franek liczy oscypki. Na górnej półce jest 8 oscypków, a na dolnej jest 5 oscypków. Na której półce jest ich więcej? O ile?
8-5=? • Policzcie, ile oscypków jest na obu półkach razem 8+5=? 6. Przeczytajcie i rozwiążcie zadania. • Góralka ma 3 oscypki. Góral ma 10 oscypków. Kto ma więcej? O ile więcej? Ile mają oscypków razem? • Góralka ma 13 owiec, a góral o dwie mniej. Ile owiec ma góral? 7. To góralskie hafty, które robi babcia Ignacego. Przyłóżcie lusterko wzdłuż linii przerywanej i zobaczcie, jak wygląda w całości ostatni haft.
49
1. Obliczcie działania.
2. Natalia wybiera liczbę od 0 do
Co zauważacie?
13+0=? 12+1=? 11+2=? 10+3=? 9+4=?
10 i zapisuje ją na kartce. Dodaje do niej 3 i ten wynik mówi
13-0=? 13-1=? 13-2=? 13-3=? 13-4=?
Robertowi. Jaką liczbę zapisała na kartce?
Po dodaniu 3 do mojej liczby otrzymałam 9.
3. Jola zapisuje działania, które mają ten sam wynik. Jaki to wynik?
7+3=?
0+10=?
12-2=?
10-0=?
• Jakie jeszcze działania może zapisać? 4. Ula zapisuje zadania zgodnie z pewną zasadą. Jaka to zasada? Porozmawiajcie w parach.
3+2=?
5+2=?
7+2=?
• Jakie będą kolejne 3 działania? • Obliczcie wyniki wszystkich działań. 5. Które kamyki można połączyć tak, aby po dodaniu zapisanych na nich liczb otrzymać 13? Zapiszcie działania.
1
50
2
4
9
7
5
3
6
8
GRY I ZABAWY MATEMATYCZNE
11 10
12
13
1. Łucja, Zuzia, Tomek i Bartek rzucają kostkami. Dodają liczbę oczek na kostce. Zapiszcie działania i podajcie wyniki.
5+4+1=? Łucja
4+3+2=? Tomek
6+4+2=? Bartek • Kto wyrzucił największą liczbę oczek? • Zuzia wyrzuciła na trzech kostkach razem 10 oczek. Ile oczek wyrzuciła na trzeciej kostce?
?
6+1+?=?
Zuzia • Jakie liczby oczek można wyrzucić, aby mieć na trzech kostkach razem 5 oczek?
51
1. Ola i Ala liczą owoce. Sprawdźcie, czy otrzymały ten sam wynik.
Najpierw liczę jabłka, a potem gruszki. 7+3=?
Najpierw liczę gruszki, a potem jabłka. 3+7=?
2. Ile jest razem śliwek? Ile jest jabłek? Zapiszcie działania.
• Które działanie było łatwiej wykonać? Dlaczego? 3. Przedstawcie działania za pomocą rysunku. Wykonajcie obliczenia.
10 + 2 = ? 52
12 - 2 = ?
KOLEJNOŚĆ LICZB W DODAWANIU
12 - 10 = ?
3. W jakiej innej kolejności można ułożyć te klocki? Zapiszcie działania.
2+7+1=?
2+1+7=? 4. Obliczcie. Co zauważacie?
6 + 4 = ?
4+6=?
5 + 3 = ?
3+5=?
4 + 1 + 5 = ?
1+4+5=?
• Wykonajcie rysunki do podanych działań. 9 + 1 + 3 = ?
4+9+3=?
5. Obliczcie. Ile różnych wyników otrzymaliście? 10 + 3 = ?
11 + 1 = ?
4 + 1 + 3 = ?
2+1+5=?
3 + 10 = ?
1 + 11 = ?
3 + 1 + 4 = ?
5+1+2=?
53
Powtórki przez pagórki
Rys podobnie jak na stronie 49 z 4
1. Ula złożyła kartkę na pół i wycięła narysowaną na niej figurę. Którą z figur otrzyma po rozłożeniu kartki?
A
B
2. Jakich liczb brakuje w działaniach?
6+3=?
10+2=?
7+?=10
9-5=?
13-2=?
8-?=5
3. Emil zapisał kilka działań. Które z nich mają ten sam wynik?
54
11+0=?
10+1=?
12-1=?
13-2=?
POWTÓRKI PRZEZ PAGÓRKI
C
4. Odczytajcie, które godziny wskazują zegary.
5. Które kolejne dni tygodnia ukryły się za znakami zapytania?
wtorek
środa
?
?
?
piątek
poniedziałek
6. Ile centymetrów mają patyczki? Zmierzcie je linijką.
• Które dwa patyczki mają razem taką samą długość co trzeci patyczek? Poszukajcie dwóch odpowiedzi.
55
Autorki: Maria Lorek, Agata Ludwa Redakcja: Andrzej Jabłoński, Włodzimierz Porębski Grafika: Natalia Armata Fotoedycja, produkcja sesji: Mirosława Łukaszek, Beata Stachańczyk Skład i łamanie: Piotr Gorzelańczyk Korekta: Witold Ostrowski Wydanie I, 2017 rok Wydawca: Fundacja „Elementarz” Druk: Fischer sp. z o.o., ul. Zabrzańska 7e, 41-907 Bytom Podręcznik jest rozpowszechniany na zasadach wolnej licencji Creative Commons – Uznanie Autorstwa 3.0 Polska, z wyjątkiem zawartych w nim zdjęć pochodzących od agencji fotograficznych.
Grę zaczyna osoba, która pierwsza wyrzuci 6. Przesuwacie pionek o tyle pół, ile oczek wyrzucicie na kostce. Gdy staniecie na polu czerwonym, wyrzucacie dodatkowo kostkę, od liczby oczek odejmujecie 1 i o tyle pól przesuwacie się do przodu. Gdy staniecie na polu niebieskim, rzucacie dodatkowo kostką, do liczby oczek dodajecie 4 i o tyle pól przesuwacie się do tyłu. Wygrywa osoba, która pierwsza dotrze do mety.
My i nasz
Elementarz Podręcznik do szkoły podstawowej do klasy 1 składa się z czterech części: K do szkoły
PODRĘCZNI
j
podstawowe
1
K do szkoły
PODRĘCZNI
KLASA
My i nasz
Część 1
elementarz PODRĘCZNIK do
szkoły podstawo
wej
My i nasz
1
KLASA
elementarz
Część 1
My i nasz
elementarz 1 My i nasz Elementarz PODRĘCZNIK do
j
podstawowe
My i nasz
KLASA
K do szkoły
PODRĘCZNI
KLASA
Część 3
elementarz
szkoły podstawo
wej
My i nasz
1
KLASA
elementarz
matematyka
część 3 Katowice 2017 ISBN 978-83-86566-25-9 (całość) ISBN 978-83-86566-??-? (część 2)
wej
część 2
1
PODRĘCZNIK do
szkoły podstawo
część 2
część 1 K do szkoły
1
KLASA
Część 2
matematyka
matematyka
PODRĘCZNI
j
podstawowe
Część 3
j
podstawowe
My i nasz
1
KLASA
Część 4
elementarz 1 My i nasz elementarz PODRĘCZNIK do
szkoły podstawo
wej
KLASA
Część 4
matematyka
część 4