liburuak musika nobedade guztiak www.elkar.com
2007ko negua, 10. zenbakia
Karlos Argui単ano maestro en el ali単o de
libros de cocina
NOBEL LITERATUR SARIAK
Elkarrizketak: Ken Zazpi Amaia Montero/ Mikel Erentxun
SARRERA
ELKAR ARETOA Kultur topaleku berria
elkar MEGADENDAK ARRASATE
BAIONA
BERGARA
Erdikokale 14 943 79 78 29
Arsenal plaza 559 59 35 14
Ibargarai 12 943 76 40 50
BILBO
DONOSTIA
Licenciado Poza 11 94 443 47 08
Fermin Calbeton 21 943 42 00 80
Iparragirre 26 94 424 02 28
Fermin Calbeton 30 943 42 26 96
Zamudioko ataria Zazpikale 94 416 14 50
Bergara 6 943 42 63 50
GASTEIZ
IRUN
San Prudencio 7 945 14 45 01
Colon pasealekua 8 943 63 17 26
Apraiztarrak 1 Campus 945 14 16 70
IRUÑEA Comedias 14 948 22 41 67
TOLOSA Arostegieta z/g 943 67 35 33
Kontseilu editoriala Eli Betelu eta Mikel Arrizabalaga L.G./D.L. SS-598/06
Larraona z/g Golem eraikina 948 17 55 38
«Liburu denda» izenak ez du izana guztiz definitzen. Liburu dendak liburuak salerosteko puntuak baino zerbait gehiago badira: kulturgune dira, kulturzaleen bilduleku. Elkar Areto berria funtzio hori osatzeko jaio da. Azaroa geroztik ekitaldi ugari antolatzen hasiak gara bertan, hasieran Donostiako Fermin Calbeton kalean, baina aurki, baita beste hiriburuetako dendetan ere. Mahai-inguruak, ipuin kontalariak, ikus-entzunezko proiekzioak, kontzertu akustikoak, hitzaldiak… ekitaldi anitzez osatutako agenda bat bezeroari kultura euskarri berrietan eskaintzeko asmoz. Txartelduna bazara, e-postaz jasoko duzu ekitaldi hauen berri. Bestela, helbide honetan izango duzu agendaren informazio osoa: www.elkar.com/aretoa
Arrancamos con una nueva oferta cultural dirigida a todos nuestros clientes. Se trata de Elkar Aretoa, un nuevo espacio de encuentro con una atractiva agenda compuesta por mesas redondas, sesiones de cuenta cuentos, proyecciones audiovisuales, conciertos acústicos, charlas, etc. A partir de noviembre organizaremos estos eventos en Fermin Calbetón 21, en Donostia, pero en breve daremos el salto al resto de capitales de Euskal Herria. Los socios de Elkar recibiréis información puntual por correo electrónico. También podéis acceder a la agenda de eventos en la siguiente dirección: www.elkar.com/aretoa ¡Esperamos contar con vuestra presencia!
Zure zain gaituzu!
3
LIBURUAK
ARGUIÑANO Karlos “SORPRENDE CUÁNTOS LIBROS DE COCINA INTERESANTES PUEDE HABER” En la mayoría de los hogares vascos siguen siendo las mujeres las que cocinan pero la mayoría de cocineros famosos son hombres. En la época que yo entré en la cocina, hace ya cuarenta años, las cocinas eran a base de carbón, unos hierros gordos que se ponían al rojo vivo, unos lugares de trabajo bastante inhumanos. Había que hacer consomé para quinientos, había que mover aquellos pucheros a mano... yo creo que era un tema de fuerza lo que llevó al hombre a la cocina. Ahora todo está más saneado, no hace falta cargar todo y los perolos se mueven automáticamente. La mujer ha entrado en la cocina y a los hombres nos quedan cuatro lunas. Cocinero, gran comunicador, famoso... La fama ¿es buena o mala, aporta o pesa? Que seas famoso por lo que estás haciendo me parece bonito: la gente te reconoce por tu profesión, te admira, te quiere... A mí me quiere mucho la gente y hay momentos que tengo la sensación de que no puedo corresponder a tanto cariño. Me gusta ir a las ferias, hacer preguntas, discutir con el casero o la casera... Pero hoy en día llego a los sitios y no puedo preguntar; todo el mundo me saluda y tengo que saludar, la gente me mira a los ojos, me habla, tengo que contestar. Voy a los sitios y no veo nada, no sé ni a lo que he ido... Nadie está preparado para responder a mil personas a la vez; yo desde luego no. Pero bueno, siempre he sido un hombre de la calle y ahí sigo. Tampoco hay que cambiar de vida. ¿Cómo lo llevan los amigos y la familia? Supongo que para ellos es más costoso que para mi. Yo al fin y al
4
Amestoy. Hemos tenido un montón de niños, todos seguidos, y hemos llevado el trabajo y la familia, todo a la vez. No entiendo el trabajo sin la familia. La gente sale de casa y se va a trabajar. Yo me levantaba y estaba trabajando en el mismo sitio con la familia, con la mujer y los hijos. Y ahora tengo cuatro hijos trabajando conmigo. Se dice que detrás de todo gran hombre hay siempre una gran mujer... Eso es lo mismo que detrás de un gran hombre hay una mujer sorprendida... Chistes aparte, en mi caso seguro que sí; he trabajado siempre con mi señora. Los vascos no hubiésemos sido ni la cuarta parte sin las mujeres. Hubiésemos levantado unas piedras, echado unos versos, y nos hubiésemos emborrachado. Y luego, algunos iríamos a trabajar. ¿Intenciones de colgar el delantal? No, no he pensado en ningún momento en dejar el delantal, porque si me quito el delan-
“ ”
Tengo amenazado a todo mi equipo, todos veinte y veinticinco años más jóvenes que yo, con jubilarlos antes que yo cabo soy Karlos Arguiñano. Pero Luisi Amestoy, que es mi mujer, y está dando la cara en el restaurante desde el primer día, cuando le preguntan dónde está Karlos, y resulta que estoy fuera, le han llegado a decir que si lo llegan a saber no vienen. Se menosprecia al resto del personal en ciertos momentos. Los hijos, con diez, doce, catorce, dieciséis años, quizá se avergonzaban cuando en la calle oían hablar de Arguiñano... Ya sé que en muchos momentos no van de hijos míos. ¿Cómo consigue Karlos Arguiñano conciliar la vida familiar con la laboral? Desde los veinte años estoy ligado a Luisi
tal se me caen los pantalones. Yo creo que no voy a quitarme el delantal, me divierte mucho. La televisión concretamente es un trabajo goxua, porque estás cocinando para cuatro, cuando un cocinero normalmente cocina para cien o doscientos. Tengo amenazado a todo mi equipo, todo ellos veinte y veinticinco años más jóvenes que yo, con jubilarlos antes que yo.
LIBURUAK
¿Enganchado al trabajo? ¿A la pantalla? Lo que estoy es encantado de trabajar, pero es verdad que la televisión engancha. A mí la tele me ha dado mucho. Procuro que el rato que esté yo sea un rato útil y ameno. Tengo que estar muy simpático, muy limpio, hacer unas recetas sencillas con ingredientes muy fáciles de conseguir, que no te lleven toda la mañana en la cocina... en una hora, hora y media dar solución a los problemas de casa. Llegar a tantos hogares, las obligaciones empresariales... ¿Pesa la responsabilidad? Tengo responsabilidad pero es muy satisfactorio. Me hace sentir humano, empresario sin saberlo, que yo nunca planeé hacerme empresario, y sin embargo... el último sueldo lo cobré con veinte años, un sueldo de 7.000 pesetas. Llevo cuarenta años pagando sueldos. Pero eso no me provoca tensión.
Hay equipo de trabajo: mucha gente que trabaja mucho y bien. Tengo la suerte de tener un gran equipo. En la hostelería hay cada vez más trabajadores de origen extranjero. ¿Cómo influirá ésto en nuestra gastronomía? La gastronomía se va a enriquecer, va a sumar. Toda esta gente tiene sus propias culturas, y algunas muy antiguas, lo mismo europeas que americanas. Antes había que comer; ahora que ya hemos conseguido comer casi todos, aunque no todos, estamos buscando nuevas texturas, nuevas presentaciones, nuevos aromas... ¿Qué otros cambios se darán en nuestra gastronomía? Quizá se ha perdido un poco, aunque no tiene nada que ver con la inmigración, el concepto de temporada. Ahora encuentras espárragos verdes todo el año, hay pimientos verdes todo el año, lo mismo tomates... Vamos a perder las estaciones, y quizá los toques de sabor auténtico a un producto que había en una zona concreta. Antes, los caseros guardaban las semillas de lo que había salido bueno para sembrar al año siguiente. Ahora ya no hay semilleros. Todas las semillas vienen de Holanda, con lo cual la selección que se hacía aquí se perderá.
“CON ESTE LIBRO YA NO HABRÁ COBARDES, EN TODO CASO HABRÁ GANDULES” ¿Tu último libro “Atrévete a cocinar”, es un libro para cobardes? Después de este libro ya no va a haber cobardes, en todo caso habrá gandules. No hay motivo para ser cobarde. Con este libro salen las cosas que se comen en el ochenta por ciento de los hogares. Casi no hace falta ni saber leer, está repleto de fotos. Creo que es el libro de cocina más sencillo que se ha hecho jamás. ¿Sigues consultando libros de cocina? En este momento llegan a mis manos montones de libros de cocina de cualquier pueblo, asociaciones, nación... Es increíble todo lo que hay, y sinceramente, no pensaba que pudiera haber tantos libros de cocina interesantes. ¿Recuerdas el primer libro de cocina que leíste? El libro de cocina que más utilicé era un libro de Georges Auguste Escoffier. Era un libro gordito, sin ninguna foto, pero un recetario muy amplio y muy refinado. Hoy en día no se harán las cosas tal y como las proponía Escoffier, pero era un libro de referencia muy interesante. Era del tipo de El Práctico, un libro de cuando teníamos veinte años, y que ojeábamos mucho. ¿Para cuándo el primer libro de chistes de Karlos Arguiñano? A mí, antes de empezar a hacer televisión me ofrecieron hacer un video de chistes, y les dije que no, que yo lo que quería hacer era un programa de cocina. Uno de los que estaba en aquella mesa me llamó unos días más tarde para hacer un programa de cocina. Y hasta hoy.
Karlos ArgUiñanoren menu proposamenak
Olaizolatar anaiei garaipen bat ospatzeko? Oilasko hego frijituak, zapoa almejekin saltsa berdean, txerri solomoa gaztaina purearekin eta natillak bi galleta eta merengue pittin batekin. Valentino Rossiri gosaltzeko lasterketan abiatu aurretik? Pomelo zukua, baratxuri zopa arrautza batekin, ogi xigortua gurin eta mermeladarekin eta kafesne eder bat. Arnaldo Otegiri Martuteneko ziegan urte zahar gaua ospatzeko? Entsaladilla rusa abakandoarekin, legatz kokotxak saltsan, oilagor errea eta intxaur-saltsa. Zapatero eta Ibarretxe lehendakariei bilerak emankor bihurtzeko? Leon-go zezina, arkume mingainak, onddo pastela antzar gibelarekin eta etxeko kopa. Ainhoa Artetari kantatzera atera aurretik? Zigala isatsak letxuga pittin batekin salteatuta, almeja beteak, usakume bularrak armagnac pittin batekin eta txokolate eta menda kanutilloak. Venezuelan babesten duzun haur behartsuen jantokiko gabon gaueko menua? Kroketak, entsaladilla rusa, oilo zopa, txahal eskalopea patata frijituekin eta flana esnegain pittin batekin. Olentzerori zure bilobei opariak jarri aurretik? Beasaingo odolkiak, babarrun gorri salda, kapoi errea, gaztaina erreak eta aran pasak ardo beltzean eta kafea, txola eta txokorra. Bukatzeko, kontaiguzu etxean zer afalduko duzuen urte zahar gauean. Kroketak, entsaladilla rusa otarrainarekin, kardoa almendrekin eta kapoia.
5
LIBURUAK
baietz asmatu! acertarás seguro!
Orain elkar megadendan Opari txartela aurkituko duzu. 20, 40 eta 60€ balioko opari txartela. Zuk txartela oparitu eta berak oparia aukeratu. Baietz asmatu! Regala la tarjeta regalo por valor de 20, 40 y 60€. Acertarás seguro!
elkar ezagutzen dugulako porque ya nos conocemos
ARRASATE
6
•
BAIONA
•
BERGARA
•
BILBO
•
DONOSTIA
•
GASTEIZ
•
IRUN
•
IRUÑEA
•
TOLOSA
LIBURUAK
LIBURUAK
HIRIADNA Harkaitz Cano Irrikatu beharra dago helburu-hiri bat beti. Oraindik izan ez garen hiri bat, joan aurretik jada gugana inguratzen duguna. Gida-liburuak abisatu digu: hoteletan 15 euro kobra diezazkigukete laranja zuku baten truk (zein zulotan sartzen zaren, nik neure artean: Donostian ezagutzen dut koktel-etxe bat, horixe bera erauzten dizuna...). Hegaldia noiz hartu aukeratzen hasita, Urtezahar bezperan Tokion ego-
Live in
TOKYO! tea onena. Gizakiaren baitako pultsio ilunak apaltzeko helburuz, kanpaiak 108 aldiz joarazten dituzte egun horretan. Shibuya auzoko bolatokietan pachinko jokaldi batzuetan sosak utzi eta gariz egindako fideoak irentsiko ditugu, bizitza luzea izan dezagun; gero, love hotel batean pasa genezake gaua. Tokio horman jarritako mapa bat besterik ez da, baina ez dut uste bertan egonda oraintxe baino gehiago gozatuko dudanik. Alberto Olmosen Trenes hacia Tokio liburutik: “Etxeorratzak besterik ez dira ikusten autopistatik, eta etxeorratzen gainean dir-dir egiten duen publizitatea. Mortu dago Tokio, ez dago eskurik, ez dago bururik. Tokiok ez dauka aurpegirik. Arkitektura bere buruarekin maiteminduta dago. Eraikinetako batzuek zerua islatzen dute. Beste batzuetan, gizon batek hutsera jauzi egin arren ez du heriotzarik topatzen: kristalak garbitzen hasi da, balantzaka.” Ospitaletako tantaz tantako tutuen antzekoa begitantzen zait i-poda: Pizzicato Five taldearen elektronika japoniar dantzagarria entzunez noa tren urdinean, shinkansen (bala-trena) batean legez (ia-ia). Besapean daramat japonieraren idazkerara hurbiltzeko Kanji en viñetas erosi berria, ideogramak idazten ikasteko metodo arina: ibaiarena adibidez, hiru marra bertikal soilek osatua, bi ertzak eta uraren isuri erraza
adierazten dutela. Kurosawaren pertsonaia alderraiak ditut gogoan: El ángel ebrio edota Perro rabioso filmetako suburbio beltzak... Tokiora heldu aurretik ikusi beharreko filmen zerrenda egin dut: Ozuren Tokyo monogatari eta Wim Wendersek Ozuri egindako omenaldia, TokyoGa. Japoniako hiriburuarekin lotutako liburu sorta eskuratu dut, itsu itsuan: Ryu Murakamiren Sopa de Miso, sex-thriller denborapaxarakoa, edo haren abizenkide Haruki Murakamiren Tokio blues, hobea aukeran. Bitxia da zenbat taldek grabatu duten zuzenekoa Tokion: Deep Purple-en Made in Japan ezaguna albo batera utzita, dozenaka dira Live in Tokyo zigilua daramatenak, jazzaren munduan, bereziki (Cannonball Adderley, Brad Mehldau). Jazzlarien konsagraziorako modua ote tokiotarren txaloa? (Jazz lokal baten jabe izana da Haruki Murakami bera ere...). Homo wifi garen honetan, ez da zaila Tokiora joan aurretiko abstinentzia sindromea arintzea: Oskar Alegriaren webguneko argazkiekin, kasu (lasciudadesvisibles.com). Argazkilaria, Tanizakik bere Elogio de la sombra zoragarrian gorazarre egiten zien itzalen ehizan ibili zen hirian barrena, baina gero eta zailagoa omen Tokion itzalak ehizatzea, ezpada Lost in Translationeko protagonistaren edota Babel filmeko neskatila japoniar uniformatuaren buru barruan dauden pultsio ilunen baitan... Gurean ere badira batzuk, Tokiok liluratu eta gero gu liluratu gaituztenak: Asel Luzarragaren Karonte nobela eta Koldo Almandozen Midori laburmetraia horren lekuko. Ray Lorigak norbere iragana ezabatzeko ahaztura-pilulak ardatz hartuta idatzi zuen Tokio ya no nos quiere. Guk maite dugu, baina, Tokio. Oso oroitzapen ona utzi digu, eta oraindik ez dugu hegazkin txartelik ere erosi.
7
8
LIBURUAK
FRONTONES
JORGE OTEIZA FRONTOIAK HUTSAREN OBSESIOTIK BETEAREN AMETSERA El proyecto de los Frontones de Jorge Oteiza en Azkoitia fue Pasa den urtean, Anton Mendizabal eskultoreak eta Carlos Lóinaugurado a finales del pasado año. De la mano del arquitecto pez Ceballos arkitektoak diseinatutako Azkoitiko “Jorge Oteiza Carlos López de Ceballos y el escultor Antón Mendizábal se ha frontoiak” multzo eskultoriko-arkitektonikoa gauzatzeko obren lerealizado este conjunto, que enlaza entre sí seis frontones reprehen fasea inauguratu zuten. Euskal Herri osoaren adierazle, sei pisentativos de toda Euskal Herria. lotalekuk osatzen dute multzoa, lurralde bakoitzean jolasten diAzkoitia. Frontones Por iniciativa de la Diputación Foral de Gipuzkoa esa experienren pilota modalitateetara egokitu dituzte. Jorge Oteiza Frontoiak. cia se recoge ahora en el libro “Azkoitia, frontones Jorge Oteiza Proiektu honen nondik norakoak jasotzen dituen liburua argitafrontoiak”, en el que incluyen las consideraciones de Oteiza, las reflexiones ra eman zuten pasa den ekainean. Oteizaren iritziak, Oteiza Frontoien eskulartísticas del escultor Antón Mendizábal, las valoraciones técnicas del protorea izan den Anton Mendizabalen hausnarketak eta Carlos López Ceballos pio arquitecto López Cevallos y la aportación personal de Xabier Euskitze. arkitektuaren balorazioa teknikoa jasotzen ditu “Azkoitia, frontones Jorge Los textos están ilustrados con una treintena de fotografías. Oteiza frontoiak” izena duen liburuak. Testuez gain, liburua argazkiz jantzita dago eta bereziki azpimarratzekoa da Xabier Euskitzek egindako hausnarketa.
9
EGILEA
JOXE AZURMENDI
BERE LIBURUEN ARDATZAK BETI IZAN DIRA LITERATURA , POLITIKA , GIZARTEA ETA PENTSAMENDUAREN JOERAK.
10
Joxe Azurmendi, euskal idazle eta filosofo euskalduna, Zegaman jaio zen 1941ean. Teologiako eta filosofiako ikasketak egin zituen Erroman eta Alemaniako Münster-en; Filosofiako doktore eta katedraduna da EHUn. Jose Maria Arizmendiarrieta, Arrasateko kooperatiben mugimenduaren sustatzailearen pentsamenduari buruz egin zuen bere filosofiako tesia. Literatur kritikaren irakasle izan zen EUTGn. Pentsalari eta idazle oparo eta ugaria, aldizkari eta egunkari askotan idatzi ditu poemak, literatur kritikak eta saiakerak: Olerti, Anaitasuna, Argia, Egunkaria, Berria, etab. Jakin aldizkaria bultzatu eta zuzendu zuen 1961etik 1963ra eta bertako partaidea da gaur egun. Jakin irakurgaiak filosofiasailaren zuzendaria da. Honez gain, Udako Euskal Unibertsitatearen sustatzaileetariko bat izan zen. Euskaltzain urgazlea da. Poesian liburu bakarra argitaratu du, Hitz berdeak (1971); baina, paradoxa dirudien arren, arrasto sakonena eta garrantzi handiena, bertan argitaratu ez zen zati batek izan du: «Manifestu atzeratua» zentsurak debekatu egin zuen, eta liburuan agertu ezinik Olerti aldizkarian aurkitu zuen plazaratzeko bidea. Hala ere, saiakerek eman diote ospe handiena Joxe Azurmendiri. Euskal saiogilerik emankor eta aberatsena da, saiakera-liburu asko ida-
tzi ditu: Hizkuntza, etnia eta marxismoa (1971), Kolakowski (1972), Gizona Abere hutsa da (1975), Iraultza sobietarra eta literatura (1975), Zer dugu Orixeren kontra? (1976), Zer dugu Orixeren alde? (1977), Artea eta gizartea (1978), Errealismo sozialistaz (1978), Mirande eta kristautasuna (1978), Arana Goiriren pentsamendu politikoa (1979), Nazionalismo Internazionalismo Euskadin (1979), PSOE eta euskal abertzaletasuna (1979), Miranderen pentsamendua (1989), Gizaberearen bakeak eta gerrak (1991), Espainolak eta euskaldunak (1992), Oraingo gazte eroak (1998), Teknikaren meditazioa (1998), Euskal Herria krisian (1999), Etienne Salaberry. Bere pentsamenduaz (2003), Espainiaren arimaz (2006), Volksgeist (2007). Xabier Altzibar irakaslearen arabera, «Azurmendiren saioek, izaera ideologikokoak denak, pentsamenduaren bipiltasuna eta indarra erakusten dute. Sakontasun eta luzera handikoak dira. Erudizio handiz jorratzen dituzte Europako gaur egungo gaiak. Azurmendik bere egin du Europako pentsalarien -alemaniarrak batik batfilosofia eta pentsamendua. Bere saioetan Europako intelektualen ikusmiran egon diren gaiek jasan duten garapena antzeman daiteke. Euskal kultur ekoizpenaren erreferentzia etengabea da bere lanaren beste bereizgarri bat».
LIBURUAK
JOAN MARI
IRIGOIENEN
proposamena
Raskolnikov Errusia tsaristan zuzenbidea ikasten duen estudiante bat da, diruaren faltan ikasketak utzi behar dituena. Egunerokotasun zorigaiztokoaren bideetan barrena, ordea, atso zahar mailegu-emaile berekoi bat ezagutzen du egun batean. Raskolnikov, baina, sinetsia dago munduan bi gizaki mota daudela: batzuk, herritar xeheak, arruntak, legeari lotuak, eta besteak, herritar distiratsuak, aukeratuak (Napoleon, adibidez), legetik aske bizi direnak eta legea hauts dezakeenak inongo beldurrik gabe, goi-helburu baten izenean, Nietzschek gerora planteatuko zituen supergizonaren teorietatik hurbil; Raskolnikovek aukeratuetako bat dela sinesten du, jakina, eta, gizarteari on egingo diolakoan, atso zaharra akabatzen du, errudun usterik gabe, ustez, harik eta kontzientziaren ahotsa salatzen hasten zaion arte, kriminala haiz, kriminal hutsa haiz‌ Gero, baina, Sonia ezagutzen du, prostituta bat, eta maitasuna ezagutzen du, eta maitasunak bere burua eta bere krimena salatzera eramango du, moralaren ikuspegitiko birjaiotze erabateko batean. Honaino, labur, nobelaren sinopsia. Bestea, baina —kontaera— askoz garrantzitsuagoa da, kontatzeko erak bihurtzen baitu nobela hau, nire ustez, maisu-lan. Egia da, hala ere, Dostoievsky idazle korapilotsu gerta dakiokeela edonori, haren nobelek bai baitute zailtasun hori: orri ba-
tzuk irakurri bitartean irakurlea nora ezean bezala sentitzen dela, egileak hariak eta hariak luzatzen baititu hara eta hona, pertsonaien psikologiari lotuak sarriaskotan, baina egia da, halaber, egileak luzatutako hariek harrapatu egiten zaituztela halako batean‌ handik aurrera, ezin liburua alde batera utzi: joan badoazen hariak eta etorri badatozenak, hari meheagoak eta lodiagoak, korapilo batera biltzen direnak edo korapilo batetik desbiltzen, hain gara konplexuak barrutik, lehen begirada axalekoan bestela pentsa dezakegun arren. Bukatzeko, zera esan behar, gutxik bezala erakutsi didala errusiar maisuak zer-nolakoak garen barrutik, hain era sinesgarrian: bera izan dut psikologiako irakasle paregabe, eta berak erakutsi eta irakatsi dit pertsona ez dela inondik ere izaki plano bat, baizik eta planoz plano eraikitako beste zerbait, halako eran, non bolumena eta izaera poliedrikoa baititu ezaugarri nagusi. Uste dut ez dagoela nobela hau euskaratua: motibo bat gehiago nobelaren alde propaganda egiteko, ea norbait euskaratzera animatzen den.
11
LIBURUAK
NOBEL, EL MÁS GLAMUROSO DE LOS PREMIOS Dice Doris Lessing, ganadora del Premio Nobel de Literatura 2007, que éste es el más glamuroso de todos los premios literarios porque todo el mundo lo conoce, pero que ello no significa que sea el mejor. Efectivamente, obras literarias mundialmente reconocidas no han sido premiadas con el Nobel. Sin embargo, como afirma la recién galardonada Doris Lessing, el Nobel de Literatura es un premio de reconocido prestigio. Con una larga historia y una dotación económica de 1,1 millones de euros, aporta además, una proyección que trasciende los círculos exclusivamente literarios. UN TESTAMENTO MILLONARIO El Premio Nobel de Literatura se concede anualmente a “la obra más sobresaliente de tendencia idealista dentro del campo de la Literatura”. Ésta era la voluntad del millonario sueco, inventor de la pólvora y creador de los premios Nobel, Alfred Bernhard Nobel, tal como lo recogió en su testamento. La Academia de Estocolmo es la encargada de entregar este premio y lo hace con solemnidad y discreción año tras año, desde que se estableciera en 1901. La documentación sobre nominados y procesos de selección queda archivada y sin posibilidad de ser consultada durante los siguientes cincuen-
12
Doris Lessing
ta años. Además de la retribución económica el ganador del premio Nobel obtiene una medalla y un diploma. Por expreso deseo de Alfred Nobel, al otorgar estos premios, no se debe tener en consideración la nacionalidad de los candidatos, sino que “serán los más merecedores los que reciban el premio, sean escandinavos o no”. Otorgado anualmente desde 1901, con la única interrupción de los años de la II Guerra Mundial, lo han recibido hasta la fecha 104 escritores, 77 de ellos europeos. Del total de los galardonados tan sólo once han sido mujeres. En la historia de los Nobel de Literatura dos personas han renunciado al galardón: el escritor y filósofo francés Jean Paul Sartre en 1964, y Boris Pasternak en 1958, presionado por las autoridades soviéticas. DORIS LESSING PREMIADA Y CONSAGRADA Aunque el premio Nobel está formulado en un principio para ser otorgado a autores en plena actividad para que así puedan dedicarse exclusivamente a su labor literaria, lo cierto es que frecuentemente se ha concedido a escritores ya reconocidos y consagrados, como es el caso de la recién laureada Doris Lessing. La octogenaria autora británica tiene entre otros, el
LIBURUAK
Príncipe de Asturias de las Letras (2001), el David Cohen (2002), el XI Premio Internacional de Cataluya (1999), el Internazionale Mondello (1985 y 1987) y el Grinzane Cavour (1988) y el Médicis de Francia. El Comité Nobel razonó así la concesión del premio a Doris Lessing: “narradora épica de la experiencia femenina, quien con escepticismo, ardor y poder visionario ha sometido a escrutinio a una civilización dividida”. Aunque la autora respondió que no entendía a qué se refería la academia sueca, celebró el premio y comentó que lo que mayor ilusión le hizo fue recibir una llamada de felicitación de Gabriel García Márquez. VIDA Y OBRA DE DORIS LESSING Doris Lessing nació en 1919 en Persia, actual Irán. Hija de padres británicos, se crió en Rhodesia, actual Zimbabwe. Desde 1949 vive en Inglaterra. Lessing militó en el Partido Comunista Británico y lo abandonó decepcionada al cabo de pocos años. Durante años se le prohibió la entrada a países como Suráfrica y Rhodesia por su actitud crítica hacia sus gobiernos. Doris Lessing es una escritora prolífica. Su obra comprende desde libros de contenido social y político, hasta novelas de ciencia ficción. A lo largo de su obra la escritora británica refleja sus propias experiencias personales y su infancia en África.
Tres obras de Doris Lessing: ‘The grass is singing’. Canta la hierba (1950). Con el manuscrito de esta novela llegó Doris Lessing a Londrés. Es la primera novela de la autora y en ella cuenta una historia de amor entre un hombre negro y una mujer blanca. ‘The golden notebook’. El cuaderno dorado (1962). Libro considerado como uno de los clásicos del feminismo, aunque la misma autora huye de esta definición. Es la novela que la lanzó a la fama internacional. ‘The Cleft’. La hendidura (2007). Su más reciente publicación. Narra la historia de un mundo exclusivamente compuesto por mujeres, que sólo dan a luz niñas; de pronto aparecerán unos varones, los squirts, que desequilibrarán este paraíso. ENTREGA Y VUELTA A EMPEZAR El diez de diciembre, aniversario de la muerte de Alfred Nobel, se celebra la ceremonia de entrega del Nobel. A partir del día siguiente y hasta el 1 de febrero la academia comenzará a recoger las nominaciones para el Nobel de 2008. Podrán nominar los miembros de la Academia, escritores anteriormente galardonados con el Nobel de Literatura y organizaciones de escritores. El Comité del Nobel, un grupo compuesto por 4-5 miembros de la Academia, con apoyo de especialistas, comenzará el proceso de selección en estricta confidencialidad.
NOBELAK EUSKARAZ. JOKIN ZAITEGI SARIA Literatur Nobel Saria jaso duten 104 idazle horien zenbait lanen euskarazko itzulpenak eginak daude eta eskuragai liburu dendetan. 2002 geroztik Elkar argitaletxeak eta Arrasateko AED euskara elkarteak elkarlanean Jokin Zaitegi beka ematen dute urtero, azken nobel saridunaren obraren bat itzultzeko. Bide hori baliatuz itzuli eta plazaratu dira Imre Kertész (2002ko nobel sariduna) hungariarraren Zoririk ez, J.M. Coetzee (2003) hegoafrikarraren Lotsaizuna eta Harold Pinter (2004) antzerki-idazle britainiarraren Maitalea eta beste antzerki-lan batzuk, Urtzi Urrutikoetxea, Oscar Arana eta Iñigo Errastik euskaratuak, urrenez urren. Sail berean argitaratu den azkena, Orham Pamuk (2006), aurreko nobel sarituaren Elurra, iritsi berri da dendako apalategira, Fernando Rey eta Monika Etxeberriak euskaratuta. Doris Lessing saritu berriaren Belarra kantari izango da Jokin Zaitegi bekan proposatuko den hurrengoa, eta euskaratuko duen itzultzaileak lana amaitu orduko argitaratuko du Elkar argitaletxeak 2008ko udazken aldera. Literatur Nobel Saria jaso duten idazle gehiagoren obra ere irakurgai dago euskaraz. Literatura Unibertsala sailean daude Günter Grassen (1999ko nobel sariduna) Katua eta sagua, Xabier Mendiguren Bereziartuk itzulia eta Jose Saramagoren (1998) Lisboako setioaren historia, Jon Alonsok euskarara ekarria. Bilduma berean daude baita ere, Ibon Uribarrik itzulitako Yasunari Kawabata (1968) idazlearen Loti ederrak eta Mahfuz Nagib (1988) egipziarraren Mirarien kalezuloa, Patxi Zubizarretak itzulia.
13
MUSIKA
se Luis Zumeta eta Bernardo Atxaga bidaialagun ditu bilduma honetan ere, Laboaren unibertso joria interpretatzeko ekarpen ederra eginez. Lekeitio-etan, Bizkaiko ahotsak eraman izan ditu abestietara. Horiek Gerra Zibileko oroitzapenekin lotzen dira. Ama eta zazpi seme-alabak Lekeitio eta Ispaster arteko baserri batean egon ziren, eta gero, urtero joaten jarraitu zuten. Hango berba oso berezia egiten zitzaion Mikeli, eta erakutsi zion hizkuntza bakoitzak duela bere egitura eta gorputza. Hizkuntza konbentzionaletatik kanpo, badira komunikatzeko beste bide batzuk, eta Lekeitioek hori islatzen dute.
MIKEL LABOAREN LEKEITIOAK Euskal Kantagintzaren aintzindaririk enblematikoenaren diskogintzan eguneratu gabe zegoen “Lekeitioak” diskoa CD formatora egokitzea ezinbesteko lana zen. Alde batetik, hura zelako euskarri berrira egokitzeko falta zen bakarra eta, bestalde, “Lekeitioak” kontzeptuaren azpian Mikel Laboaren esentziarik berezkoena gordetzen delako, bere mundu imaginarioa, imitaezina eta oraindik ere erabat berrizalea eta transgresorea dena. Egokitze lan honetan, 1988. urtean LP bikoitzeko formatoan kaleratutako lanez gain, haren aurreko eta geroko diskoetan ageri diren ildo bereko kantu figuratibo esentzialenak bildu nahi izan ditu artistak, nolabait bere sorkuntzarik intimoena bateratu eta dokumentatu nahian. Beti ondoan izan dituen Jo-
14
Lekeitioak izenburu generikoa duten kantu eta piezek adierazkortasun berri bat bilatzeko ahalegina islatzen dute. Pieza horietan hitz zehatz bat, zentzuz husturik zenbaitetan, ohizko moldeak saihestuz konbinatzen da soinu eta melodiekin, eta baita keinuarekin eta mugimenduarekin ere. 1968 eta 1998 bitartean sortutakoen artean, bik bakarrik dute oinarrian poema bat, hitzaren tradiziozko zentzuan (Lekeitio 3 eta Lekeitio 10). Gainerakoetan, hitza jolasa besterik ez da eta apenas agertzen da. Kantu-sorta osoaren izenburua, Lekeitioak, Bizkaiko Lekeitio herriari dagokio, pieza batzuk hango hizkeraren musikaltasuna baitute oinarrian.
* Lekeitio 1 (argitaratu gabea) - 1968 * Baga-biga-higa. Lekeitio 2 - 1969 * Dialektikaren laudorioa. Lekeitio 3 - 1971 * Gernika. Lekeitio 4 - 1972 * Komunikazio-inkomunikazio. Lekeitio 5 - 1977 * Orreaga. Lekeitio 6 - 1978 * Itsasoa eta lehorra. Lekeitio 7 - 1985 * Cherokee. Lekeitio 8 - 1989 * Mugak. Lekeitio 9 - 1992 * Kiromantzidxa. Lekeitio 10 - 1998
MUSIKA
AMAIAMONTEROMIKELERENTXUN
M
ikel Erentxun y Amaia Montero, dos figuras relevantes del panorama pop en castellano, participan en el disco recopilatorio ‘The Singles’ con una versión del clásico de Itoiz ‘Lau teilatu’. La pareja se muestra satisfecha e ilusionada con la nueva versión, y sorprendida por la calurosa reacción de sus propias audiencias. ¿Qué os pareció la idea de cantar juntos? Amaia Montero: Me encantó la idea, aunque no es la primera vez que hacemos algo juntos. Mikel Erentxun: A mí me pareció un reto muy interesante: la canción me encanta, trabajar con Amaia y poder cantar en euskera, que era una especie de asignatura pendiente. El tema elegido, Lau teilatu de Itoiz, es todo un clásico en el repertorio euskaldun. A.M. Es un tema que todo el mundo conoce, es como un himno. M.E.: Todo eso hacía que de verdad fuera un reto: cantar en euskera, una canción que parece intocable, pero por otro lado, se han hecho un montón de versiones... Ser respetuoso y a la vez tratar de aportar algo. Sin embargo no sólo habéis hecho la versión si no que además, Mikel, la has cantado en directo. M.E. Sí, en Santurtzi. Yo disfruté muchísimo y también la gente que venía a verme a mí y aceptó de muy buen grado que interpretara Lau Teilatu. Ya está en mi repertorio, por lo menos en Euskadi.
“LAU TEILATU
ES UNA GRAN CANCIÓN,
AL GRAN PÚBLICO LE VA A ENCANTAR” ¿Les gustará a vuestros fans? M.E. Yo creo que les va encantar. La canción es muy buena, y creo que hemos hecho una versión digna. Al gran público le tiene que gustar, es una gran canción. A.M. Yo tenía un añito cuando Juan Carlos Perez creó el tema. Es un temón, hagas la versión que hagas, la cante quien la cante. ¿Cantar en euskera ha sido complicado? M.E. Para mí algo más que para Amaia porque hablo menos, pero ha ido bien. A.M. Cantar en italiano fue mucho más duro. El euskera es un idioma familiar para nosotros. Dicen que hay idiomas más apropiados que otros para cantar. ¿Cómo es el euskera? M.E.: Es un idioma bastante musical, funciona bien, aunque el mejor sigue siendo el inglés; por eso todo el mundo canta en inglés. El castellano, a mí me gusta para escribir poesía o
The singles, gaztea Gaztea irratian singleak izan diren 18 kantuen bilduma egin du Euskadi gazteak bere hemezortzigarren urtebetetzea ospatzeko. Oihukan argitaratutako diskoan zigilu ezberdinetako kantuak bildu dira, orain arte inoiz egin ez zen bezala. Lau Teilatu kantu ezagunarekin Joserra Senperenak egindako bertsioa entzun daiteke diskoaren hasieran Amaia Montero eta Mikel Erentxunek kantatua.
para leer, pero sin embargo cantado es duro. ¿Puede ser el comienzo para ir introduciendo canciones en euskera en vuestro repertorio? M.E. Si, por qué no. ¿Qué tal es el público vasco? A.M. La gente del norte, cuando algo le gusta es muy entregada. Yo no estoy de acuerdo con eso de que somos fríos. M.E. San Sebastián es un público un poco serio; a mí hasta hace poco me ignoraban; donde menos éxito he tenido siempre es en casa. Llevo 20 años haciendo giras y en Gipuzkoa solo he tocado en Donostia, y en Bizkaia a lo mejor en 20 pueblos diferentes. ¿Cual es la plaza a la que volverías siempre? A.M. Yo, por motivos personales, quizá Las Ventas de Madrid. M.E. Yo volvería siempre a Donostia, tocar en Donostia es especial.
Kantu bilduma 1. Amaia Montero & Mikel Erentxun : Lau Teilatu 2. Ken Zazpi: Ilargia 3. The Uski’s: Horrelako 4. Gari: Amets 5. Kauta: Bizi 6. Lor: Zure doinua 7. Fermin Muguruza: Euskal Herria Jamaika Clash. 8. Urtz: Boulevardeko erlojua 9. Latzen: Laztana
10. Delirium Tremens: Ikusi 11. Kerobia: Rose 12. Etxe: Zenbat bide 13. Sei urte: Barkatu 14. Betagarri : Zure atzetik 15. Pilt : Hil da jainkoa 16. Berri txarrak : Ikusi arte 17. Gatibu: Musturrek sartunde 18. Hertzainak: Aitormena
15
30 URTE
LIBURU ZALEEN
FESTA 16
Urriaren 25ean egin zen festa. Ospakizuna bikoitza zen: Bilintx izenez sortutako liburu dendak 30 urte bete zituen, eta gainera, itxura eraberritu zuen. Urtebetetzea ospatu eta denda berrituaren inaugurazioa egin. Horra aitzakia bikoitza berrehun bat liburuzale elkartzeko. Amaia Zubiriak bi bertso kantatu zituen Pascal Gagneren laguntzaz: Loriak Udan eta Behin batean Loiolan, biak Indalezio Bizkarrondo Bilintxen bertsoak. Liburu dendaren lehenengo izena izan zela-eta, bertsolari handiari omen eginez ekin zion festak. Ospakizunera etorri ez baina pantailan barrena mintzatu ziren zenbait lagun. Horrela jakin genuen, adibidez, Mariasun Landak Bilintx zaharrean erositako lehen liburua Xabier Leteren Poema liburua izan zela edo Arantxa Urreta-
bizkaiak Bilintxen aurkitu zituela euskarazko produkzioan aditu ziren lehenengo liburu saltzaileak. Andu Lertxundik liburu dendaren sorrera garaiko klandestinitate giroa ekarri zuen gogora eta Benito Lertxundik Elkaren ibilbide oparoa oroitu, pareko etorkizuna opatuz. Harkaitz Canok zuzenean hitz egin zuen eta harritu egin gintuen, 30 puntuko dekalogoa burutzeko mehatxua eginez lehenik, baina hamarreko lezio bikaina eskainiz gero. Hamarreko horretatik bi, liburuzaleoi emandako aholkuak izan ziren. Liburu dendak eguneroko tragedia eta pribilegioaren parabola omen dira, izan ere, ezin baita dena irakurri eta beraz, aukeratu beharraren adibide dira. Horregatik haurrei txiki-txikitandik liburudendarako bidea erakusteko aholkatu zuen, ikas
30 URTE
12 ibilaldi proposamen, hilabete bakoitzeko bat. Gabonetarako opari aproposa prezio ezin hobean. Zatoz elkar megadendara eta lortu elkar agenda! dezaten aukeratzen (eta bide batez, aurrekontuaren kontzeptua). Beste aholkua, edo abisua, liburu saltzaileei zuzendu zien Harkaitzek, aukeratu behar horretan liburu saltzaileak direlako liburu zaleon “enkarriladore partikularrak”. Bilintxen bertsoak, Harkaitzen hamarrekoa eta Jon Jakaren, Elkar Megadendako Zuzendariaren, hitzak txalo eginez ospatu zituzten liburu zaleak. Mila esker eta zorionak 30 urte hauek Elkarrekin egin dituzuen liburu zale guztioi!
2 €-ren truke Con las excursiones más apropiadas para cada mes. El mejor regalo para estas Navidades a un precio increíble. Ven a elkar megadenda y consigue tu elkar agenda!
17
MUSIKA
KENZAZPI E “AHALEGINDUZ IRABAZTEN DEN ITXAROPENARI KANTATZEN DIOGU”
18
ñaut Elorrieta taldeko kantariak, erantzun die Elkar aldizkaritik egindako galderei, disko berriaren bideoklipa egiten ari direla hartutako atsedenaldian. Lanpetuta, baina ilusioz gainezka dago talde bizkaitarra, Argiak (disko berria) eskuetan eta zuzenekoetan abiatzeko irrikaz.
Denbora joan da Ken Zazpiren azken diskoa atera zenetik. Gogoz zatozte bueltan? Kriston ilusinoagaz gatoz, disko on batekin gure ustez, zuzenean jotzeko gogoz eta publikoa-
rekin kontaktu zuzen hori berriro bilatu nahian. Nolakoa da “Argiak” diskoa? Aurreko esperientziak bildu ditugu disko berrian: lehenengo diskoko freskotasuna, bigarren diskoko kontundentzia, eta nola ez, azken diskoko akustikoak ere bide berriak urratzeko aukera eman zigun. Inoiz baino gehiago hurbildu gara hasiera hasieratik nahi genuen soinura. Ba al dago diskoan nagusitzen den gairik? Hamabi kantu dira eta guztiek daukate itxaropenaren gaia. Itxaropena jorratzen dugu bai ikuspuntu pertsonaletik, bai herri bezala ere. Baina ez dugu ulertzen itxaropena berez hor egon behar duen zerbait bezala. Sinesten dugu saiatuz bilatu behar den itxaropenean, bidean
MUSIKA
“ �
Gure diskoan guk esfortzua, bihotza, izerdia... hustu egin ditugu eta diskoa entzuten duenak hori ikusiko du.
aurrera eginez irabazten den itxaropena, eta horri kantatzen diogu. Musikaren eta ia letra guztien egileak zarete. Ez gara ez letra egileak, ez poetak. Baina gustatzen zaigu gure kantuek hasieratik sentimenduak adieraztea, eta gure muga guztiekin baina geuk egitea, batez ere argi daukagulako kantu bakoitzean zer nahi dugun. Eta zuzenean ere defenditzerakoan ezberdin sentitzen ditugu. Joseba Sarrionandiaren bi letra sartu dituzue. Gaueko argiak da kantuetako bat, diskoaren filosofiarekin guztiz bat datorrena, itxaropenari egindako kantu bat. Eta bestea, Gernikari buruzko maixu lan bat egin du. Sarri bezalako letra egile bati doinua jartzea, plazerra, ohorea eta gozada bat izan da. Zer gertatu zen irailaren 14an? Bilboko Autonomia kalean manifestazio bat izan zen 2004ko irailaren 14an eta oso irudi gogorrak geratu zitzaizkigun egun horretan. Hari buruzko gogoeta bat da. Zoritxarrez egun hori askotan errepikatu da Euskal Herrian eta bada garaia egoera batzuk gainditzeko. Nolakoa da Ken Zazpiren kantuak sortzeko modua? Lehenengo barneko korapilo edo sentimendu
bat adierazten saiatzen gara musikarekin eta instrumentuekin joko eta estilo ezberdinak jorratuz. Musika bidez lortu dugun hori hitzen bidez ere adierazi eta indartu egiten dugu gero. Hartzaile jakinen bat izaten duzue buruan? Kantuak egiterakoan ez dugu publiko jakin bat buruan. Diskoetan hustu egiten gara arimaz eta bihotzez, gustatzen zaigu gu hor identifikatuta sentitzea, gustura geratzea egindakoarekin. Publikoaren erantzun hori erlatibizatu egiten duzu, onerako zein txarrerako. Rafa Sardina, ospe handiko produktore baten laguntza izan duzue disko berrian. Lagun komunak ditugu eta berak ezagutzen zituen gure aurreko diskoak. Guk proposatu genion eta berak aukera zeukala egokitu zen. Hamaika Grammy dauzka, bermeotarra da, beraz gure bizilaguna, gertukoa... Pasatzen utzi ezin zen aukera zen. Rafa bezalako batek, daukan esperientziarekin eta kanpotik beste ikuspegi hotzago batekin etorrita, agian dauzkazun bizioei eta beste muga batzuei irtenbideak bilatzen daki eta mesede egiten du. Kasu honetan ideiak guztiz argi zeuzkan, gurekin bat zetorren: Ken Zazpiren izaera errespetatuz, indartzea izan da bere helburua. Gogora ezazu Ken Zazpiren ibilbideko une hunkigarriren bat. Kursalen edo Arriagan emandako kontzertuetan sarrera guztiak agortu, jendea etorri eta eszenatik nire ahotsa baino ozenago entzuten nuenean jendearen ahotsa kantatzen eta parte hartzen... momentu hori daukat buruan gordeta. Hori da publikoarekin kontaktu zuzena izatea! Zoragarria! Disko gero eta gutxiago saltzen dela jakina da. Nola konbentzitu inor disko berria erosteko? Diskoak berak konbentzituko du jendea. Gure diskoan guk esfortzua, bihotza, izerdia... hustu egin ditugu eta diskoa entzuten duenak hori ikusiko duela iruditzen zait.
DISKO BERRIA ITXAROPENARI ARGIAK PIZTEN Argiak izena du Ken Zazpiren laugarren disko berriak. Itxaropenari egindako hamabi kanta bildu dituzte artista bizkaitarrek eta Oihuka zigiluan argitaratu dute. Grabazioa Elkar estudioan egin ondoren EEBBetako Los Angeles hirira joan ziren nahasketak egitera; han Rafa Sardina ekoizle ospetsuaren (besteak beste, soinu ingeniariaren Grammy saria jaso zuen Alejandro Sanzen disko batean egindako lanagatik, eta beste musikari ospetsu askoren produkzio lana ere ein du, artean Stevie Wonder edo Sheryl Crow) laguntza izan dute. Azaroaren 8an egingo dute lehen zuzenekoa, Plateruenea Kafe Antzokian, Durangon azoka ospatzen den bitartean. Ondoren etorriko da, abenduaren 14an, Tolosako Leidor eta berehala hiriburuetako kontzertuak, plaza nagusietan: Arriaga urtarrilaren 29, Kursaal aretoa otsailaren 9an... Aukera aunitz izango dugu disko berria zuzenean ere entzuteko.
19
NOBEDADEAK
OLENTZERO
OPARIZ BETETA DATOR Badakigu Olentzero Gabonetan agertzen dela gure etxeetara. Badakigu menditik etortzen dela, ikazkina dela, opariak banatzen dizkiela txintxo portatu direnei, eta ikatza uzten diela txintxoak izan ez direnei. Olentzerok ere izaten ditu bere arazotxoak, ordea, mundu guztiak bezala. Gehienetan ez dugu jakiten arazo horien berri. Zer arazo izaten ditu opariak banatzeko? Zer gertatuko litzateke justu Gabon gauean gaixotuko balitz? Juan Kruz Igerabide jakintsua da, ordea, eta badaki Olentzeroren berri, eta hari behin gertatu zitzaion pasadizo bat kontatzen digu: opariak banatzeko Olentzerok behin asmatu zuen modu irudimentsu eta zoragarria. Horretarako, Eider Eibar marrazkilariaren laguntza izan du. Eiderrek fineziaz eta dotoretasunez apaindu eta kontatu digu irudien bidez Olentzeroren narrazio eder hau.
Olentzeroren malut ak Juan Kruz Igerabide Elk ar
Eta egun berezi horietan gure lagun eta senideekin batera kantatu nahi badugu, Olentzeroren abestiak aurkituko dituzu “Gabonak gabon� disko berrian.
21
NOBEDADEAK
GURE PAILAZOEKIN JOLASEAN TXIRRI, MIRRI ETA TXIRIBITON Txirri, Mirri eta Txiribiton pailazo hirukote xelebrea Euskal Herrian jende guztiak ezagutzen du. Ez dira noski alferrik ibili hogeita hamabost urtez herri batetik bestera mila saiotik gora eskaintzen, haurrentzako euskaraz antolatu diren ikuskizunik handienetako partehartzaile eta ezagutzen diren ia hedabide guztietan beren barregarrikeriak zabaltzen. Kazetari batek esan zuenez: “Beraiek asmatu dute euskal pailazogintza�. Hogei bat disko argitara eman ondoren, berriro datoz plazara eskaintza eder berezi batez:
Sudur gorria diskoa. Sudur gorria ere aurreneko abestiaren izenburua da. Pailazoen ikur honek merezi zuen omenaldia eta kantu tankeran egin diote. Baina batez ere, gonbitea eskaini nahi izan diete euskal ume guztiei, baita beren gurasoei ere, sudur gorria jantzi dezaten eta barruak aska ditzaten. Biziterapia ederra den ustez. Eta gure pailazoen musika entzuten dugun bitartean, beren puzzleak osatzen saia gaitezke.
PIRRITX ETA PORROTX Pirritx eta Porrotx pailazo ezagunen Familiak milakolore proiektuaren barruan produktu berriak argitara eman dituzte. Bi dira proiektuaren barruan kokatzen diren CD-Romak eta bi erabilera dituzte. Lehena ludikoa da, haurren entretenigarri, etxeko ordenagailuan jolas egin dezaten, bideoa eta ipuinak ikusi eta entzun ditzaten, eta bestea helburu pedagogikoa, jolas eginez ikasten baitu haurrak. Proiektu osoan bezala, gaur egun dauden familia eredu anitzak, maitasunak lotzen dituena, ukitzen dira. Alde horretatik, CD-Rom hauek etxean nahiz eskolan erabili daitezke. CD-Rom bakoitzak elementu hauek ditu: 1- Bideo bat (familia eredu anitzak eskolan) eta bideoklip bana (Mari Motots eta Maite Zaitut). 2- Hiru ipuin bizidun, liburuetako istorioekin: Arrantzan, Herriko postariak, Gorka konpontzailea, Nerearen argazki-albuma, Tiderrekin tea hartzen eta Agur, Pakito! 3- Jokoak (margotzekoak, labirintoak, puzzleak, memoria-jokoa eta idazketa-txokoa). 4- Musika. 8 kanta aukeran ematen ditu, jolastu edo ipuinak edo bideoa ikusi bitartean entzuteko. Musika, puzzleak, ipuinak, bideoak... eta orain Pirritx eta Porrotx pailazo ezagunen panpinak, banaka edo elkarrekin, motxila barruan eros daitezke.
23
HAUR LITERATURA NOBEDADEAK EUSKARAZKO LITERATURA GUZTIA! +3 urte Txiki, txiki, txikia · Lotan nago · Sagu txiki, sagu maite · Pintto, pintto Jon Braun · Kua, kua · Lehenengotxo hori · Apalatxo · Eragiozu · Han zeuden Arantxan txan · Ene txiki · Korro korroan · Txalopin txalo · Binbili bonbolo Martuteneko trena · Sorgina pirulina · Uztaiak gora (Ran Roberran)
ADIO, JONAS
ANDERSEN IPUINAK
Juan Kruz Igerabide Aizkorri
Gustavo Mazali Ttarttalo
o Haurrentzak
M U S IK A
Izeba Pauliren urtebetetzea da. Jonasek opari polit bat dauka eta gaur bertan eman nahi dio. Amak ezetz erantzuten dio, igandean joango dela. Jonasek, ordea, gaur nahi du.
Ipuin bilduma honek Andersen idazle ezagunaren 6 ipuin klasiko biltzen ditu: Enperadorearen jantzi berria, Ahatetxo itsusia, Urretxindorra, Sirenatxoa, Berunezko soldadu ausarta eta Mari titare.
+5 urte
+3 urte KAMILEREN ALTXORRAK Txoria nintzela · Ikusi, ikusi han! · Mac Mikel · Dilin-dilinkaXoxoak galdu du burua · Dore-mi · Ikusi makusi · Zubiri-zubiriAstoa ikusi nuen · Baketuetuepapa · Behin joan nintzen azokaraArre-arre mandako · Jolasean nenbilen · Oso ondo egiten duzulakoAlferrarren astea · Paristik natorren · Bat, bi, hiru, lauOstirala · Tximeleta mendian
LA CASA DEL SEÑOR COC
Aline de Pétigny Ttarttalo
Sei kontakizun berri, eskulanak, errezetak, jolasak, galderak, bizitza edertzeko aholku txikiak...
+3 urte
KLARION GORRIA
SUPOSITORIOAK OTSOARENTZAT
Iris Van Der Heide Ttarttalo
Miren Agur Meabe Giltza
Jo Lodge Edelvives
La casa del señor Coc tiene cuatro habitaciones. Está hecha en tres dimensiones, para que los niños puedan jugar en ella con su propio muñeco de peluche del señor Coc.
+5 urte GERLARI HANDIA
Sarak klarion gorri bat aurkitu du lurrean, eta marrazki bat egiten hasi da; baina ez zaio espero zuen bezain polita atera. Klarion gorria Timik trukatu dio puxtarri batzuen ordez. Aspertu egiten da, ordea, puxtarriekin.
Sukarra baduzu, eta eztul eta eztul ari bazara, bi gauza gerta litezke: supositorio bat ipintzea, edo ez ipintzea. Ipintzen ez badizute, lasai, ez da ezer gertatzen. Baina supositorioa ipintzen badizute, bi gauza gerta litezke.
Yolanda Arrieta Ibaizabal
Eta Gerlari Handia erne jarri zen, beti gerla guztiak irabazten zituen. Ezpata zorrotza atera eta oihukatu zuen: “Barrabilarik baldin badaukak, azal hadi nire ondora”.
+3 urte
OINUTSIK JAUREGIAN
Pello Añorga Pamiela
Jauregi hartan, bakoitzak bere jantzia zeukan: erregeak galtzontzilo horiak, erreginak titi-zorro berdeak eta printzesak zapata gorriak. Behin, ordea, neskak esan zuen...
+5 urte ¡MENOS LOBOS! Lauren Child Serres
TRES OSOS M. Núñez / M. Chiba OQO
DOS HILOS Pep Molist La Galera
ARMIX BASO MAGIKOAN CD-ROM Elhuyar
¿Y si los lobos pudieran salir de los cuentos? ¡Sería espantoso! Pero un día sucede lo inimaginable y hay que pensar rápidamente el modo de burlar dos lobos muy malos y hambrientos que han escapado.
24
Ricitos de Oro se refugia en el bosque en la cabaña de los Tres osos: se sienta en sus sillas, toma su sopa, se acuesta en sus camas...
Por encima de dos hilos, cada día, Moussa conduce un tren. Con un cordel en la mano, arrastra un acaja de hojalata que hace de locomotora, con el maquinista y un acompañante.
Jolasen bidez, jokalariak Matematikako, Inguruaren Ezaguerako eta Hizkuntzako gaiak landuko ditu. Hiru dimentsioetako irudiak erabiltzen dituenez, oso erakargarria gertatzen da.
HAUR LITERATURA NOBEDADEAK
+8 urte
+10 urte
NIRE AHIZPA ALUITA
PANTALEON LAGUNEKIN DOA
Antton Kazabon Elkar
Patxi Zubizarreta Pamiela
Jaiotzetik izan da bihurria Izaro. Izaro, nire ahizpa ttikia. Beti kopeta zimur-zimur eginda begiratzen zidan ikasi aurretik. Nirekin beti haserre balego bezala. Zer uste du horrek?
Pantaleon elurrezko panpin bat da. Hotzaz eta paisaia zuriaz asperturik, basamortura joatea erabaki zuen behin, beroa eta koloreak ezagutzera.
Pako Aristi Elkar
Karlos Linazasoro Elkar
Mensajero
Orain dela mila urte baino gehiago, gauerdian puntu-puntuan, gertaera magikoa jazo zen Fairy Oak-eko etxeetan: argidun maitagarri txiki-txikiek haurren ipuinak kontatzen zizkieten hunkituta sorginei.
Bruno. Hamahiru urteko mutikoa. Ezin ditu beste neska-mutikoek egin ditzaketen gauza asko egin; dohain handiak ditu, baina gabeziak ere bai.
MISS TXATARRA
ELURRA EZIN DA EROSI
Xabier Mendiguren Elkar
Gari Berasaluze Txalaparta
Postaletan ezin ederragoa agertzen den herri horietako bat da Kaiomendi. Azken urteotan, ordea, zuhaitzak moztu eta kablez bete dituzte mendiak, burdinazko dorre handiekin batera.
Txatartegi batean bizi da Katixa, bere aitarekin eta auto zahar pila batekin. Halako batean, baina, bere iraganaren sekretua argitu nahiko du.
gazteak
+12 urte
ILUNORDUAK ETA ARGILAURDENAK
GUARDIÁN EN EL TIEMPO
Joxan Ormazabal Elkar
Jeanette Winterson Montena
Material poetikoz egindako liburua, edo poeta batek egindako etxea. Leiho batzuetatik argia sartzen da, eta beste batzuetatik iluna. Tristura eta itxaropena, bi gauza aurkituko ditu atetik barrura sartzen denak.
Esta historia es un homenaje a las clásicas historias de Dickens y a la imaginería del cine mudo y en blanco y negro. La novela se va a adaptar al cine.
+10 urte
ETZI
Elisabetta Gnone
Brian Selznick SM
Mireni aitonak behin esan zion azkarra baldin bazen, ez zela inoiz aspertuko. Esan zion mundua aski dibertigarria dela, baina ez bazuen dibertimendurik aurkitzen, sortzeko berak.
+12 urte
FAIRY OAK: AHIZPA BIKIEN SEKRETUA
LA INVENCIÓN DE HUGO CABRET
MIREN NUNCA MAIS!
Silver es una niña huérfana que vive con su tía en Tanglewreck. Ésta, avara y codiciosa, trata de quedarse con todo el dinero de la niña. Mientras el tiempo se ha vuelto loco, se producen extraños saltos en el tiempo.
SEXIMENDUZ
WOODY ALLEN
Fernando Morillo Elkar
Koldo Goitia Elkar
Bi lagun, mutilak biak. Batek baditu hainbat neska ezagun, lagun edo dena delako... Bestea, berriz, sekula ez da ausartu neska bati hitz erdirik esaten, mozkorturik ez bazen, eta horreka, ezin ganorako ezer lortu.
+12 urte
Woody Allen gaur egungo zine zuzendari eta gidoigile nagusienetako bat da, Oscar sariaren irabazle behin baino gehiagotan. Koldo Goitia da biografia bizi eta arin honen egilea.
gazteak
OZ-EKO AZTIA
HARRY POTTER ETA ODOL NAHASIKO PRINTZEA
SEBASTIÁN Y EL CETRO DE LA VIDA
LA EMPERATRIZ DE LOS ETÉREOS
Jasone Turumbay Erein
J.K. Rowling Elkar
Alejandro Santaella Martínez Roca
Laura Gallego Alfaguara
Zure baitan dago! Zurea da! Horixe! Barrubarruan duzu hori! Eta oraindik ez duzu ezagutzen? lasai, batzutan denok behar dugu lagunduko digun sorgin edo aztia.
Mutikoa haziz doa, eta jada ez da ume bat, gazte bipila baizik. Eta gazte batek izan ohi dituen kezkak eta bizipenak ditu, bere magiazko munduan.
Sebastián es un niño astuto y valiente que tiene una peculiaridad, en su mano derecha porta una marca cuyo poder y magia iguala a la de los dioses.
Bipa no cree en los cuentos de hadas. No le interesa nada más allá de las cuevas donde vive su gente. En cambio, su amigo Aer, parece que cada vez se aleja más de la realidad.
25
LITERATURA NOBEDADEAK
EUSKARAZKO LITERATURA GUZTIA!
iritzia
ELVIS HIL ZEN URTEAN Xabier Mendiguren Elkar
AXENARIO Jules Renard Alberdania - Elkar
Mutiko baten gorabeherak kontatzen ditu Axenario liburuak. Gaia latza da. Amak maite ez, eta ez aitak ez anaia-arrebak aintzakotzat hartzen ez duten mutiko baten istorioa kontatzen da bertan. Jules Renard maisua da, ordea, istorio latz hori era samurrean eta sentimenduz beteta adierazteko orduan. XIX. mendearen amaierako ohiko familia “on� bateko funtzionamenduan entzuten diren kirrinki-karrankak erakusten ditu liburuak, eta mutiko sentibera baten bakardadea nabarmentzen digu; eta hori dena inolako zalapartarik gabe, xumea eta erraza dirudien idazteko era samurrean, ustekabean sentimenduz betetako edukia daraman kontakizunean. Zer eta nola kontatzen ari zaigun ikustea, atsegin-bidea da irakurtzen ari garen bitartean; irakurtzen ari garena hunkigarria dela jabetzea, atsegin hutsa.
Gauza asko gertatu zen Elvis hil zen urtean. Ametsetan ugari bezain esperientzietan urri zebiltzan Edu, Rober eta Etxe, nobela honetako protagonistak. Neskak, bizikletak, musika, drogak, politika eta beste hainbat kontu azalduko dira hiru lagunen arteko solas eta bizitzetan. Adoleszentziako garai lanbrotsua xarmaz erretratatzearekin batera, garai nahasi bezain erakargarri baten berri ematen digu egileak.
EZ DA GAUA BEGIETARA ETORTZEN Felipe Juaristi Erein
Txiliku idazlea
ASTROLABIOA Jon Alonso Pamiela
Saiakera literario honetan lau artikulu biltzen dira. lehenengo hiruretan egileak, irakurlea den aldetik eta itzultzailea den aldetik metaturiko esperientziak lagun, nola halako bidezidorrak bilatu nahi ditu letren oihanean. Laugarren artikuluan gure sistema literarioaren zenbait alderdi aztertzen dira, zeharka, alderaketaz, gai horretarako hurbilpen xume bat eginez.
26
Badira hutsik dauden pertsonak, zerutik eroritako txoriak, trumoi hotsez hautsitako adarrak, zauritutako gau-animaliak bezala. Lope, Miranda eta Gabriel. Hutsik daude, pertsona hutsak dira eta zain daude. Oroimena zirkulu hutsa baita, bizitza eta heriotza bezala. Hilketa batek ematen dio hasiera oroimenari.
WESTERN BASQUE FESTIVAL Miel A. Elustondo Susa-eef
Bost mila lagun baino gehiago bildu ziren aurreneko Western Basque American Festivalean. AEBetako euskaldunek ordu arte burutu zuten ospakizun handiena izan zen. Harrezkero Kalifornia, Idaho eta Nevadako herri askotan euskaldunak urtero festibal haren antzekoak egiten hasi ziren. Lekukoak elkarrizketatuz, agiriak eta kazetak batuz, kontakizun bizi honetara ekarri ditu Miel A. Elustondok.
AZERIA ETA LEHOIA Edorta Jimenez Txalaparta / Elkar Fundazioa
Sebastian gaztea, zauriturik eta gertaeren oroitzapenak ahazturik, horiek berreskuratu ahala Armada Invencible haren nondik norakoak bere buruan berregiten saiatuko da, bai eta etxera nola ihes egin asmatzen ere. Bide horretan baditu susmatugabeko lagunak, baditu etsai berriak eta baditu inguruan aurreko eleberri bietan ezagutu genituen pertsonaia batzuk.
ANTZARAREN IBILBIDEA Jokin MuĂąoz Alberdania
Lisari semea hil zaio, bonba bat manipulatzen ari zela, baina bizitzak aurrera jarraitzen du. Naufrago galeria interesgarri bat ageri zaigu. Hogei urteko naufragoak, berrogei urtekoak, baita laurogeita hamarrekoren bat ere. Bi garaitan dago kontatua, gaur egun eta 36ko gerra aurretxoan. Gutxitan lortu da halako intentsitaterik euskal literaturan.
UDAN LANA EGITEN ZUEN GIZONA Pako Aristi Erein
Azken hamar urteotan Pako Aristik idatzi dituen artikuluak biltzen ditu liburu honek. Ez denak, noski: bilduma bat egin behar izan da, bizienak, zorrotzenak, samurrenak, hilezkorrenak aukeratuz.
BIRAOAK NAFARROAN BILDUAK P. Salaberri/J.J. Zubiri Pamiela Askok uste dute euskaraz ez dagoela biraorik, edo gutxienez ez dagoela birao gogorrik, baina garbi dago, liburu honetan ikusten den bezala, hori ez dela horrela, gure hizkuntzan ere asko eta ugariak direla iraintzeko, gaitzesteko, izorratzeko... erabiltzen diren hitzak eta esaldiak.
LITERATURA NOBEDADEAK
ZERUAK ETA IFRENTZUAK
DAKIGUNA IKASTEN
Jon Arano Elkar-Elkar fundazioa
Patziku Perurena Alberdania
MORTO VIVACE Joseba Jaka V. Literatura bekako sariduna izan den Jon Aranok bere hirugarren poesia-liburua kaleratu du. Kontrastez betetako liburu honetan Jon Aranoren poesiaren alderdirik gordinenak eta baita samurrenak ere uztartzen dira, ohikoa duen estilo probokatzailea erabiliz.
Mendi buelta bat, artxiboetara joan-etorri bat, libururen batean aurkitutako datu bat edo oroitzapenaren zoko batetik sortutako hitz ahantzia, horietako edozein zertzelada izan daiteke liburu honetako pieza bakoitzaren ernamuina.
HARAGIA
SATANEN SEME
Eider Rodriguez Susa
Charles Bukowski Elkar
Hamabi ipuinez osatua da Eider Rodriguezen bigarren narrazio bilduma hau, eta liburuko lehen kontakizunak eman dio izena: “haragia”. Hastera doazen edo bukatzear duten bizi-aldi baten atarian ezarri ditu pertsonaiak.
JAINKORIK BAI ALA EZ?
Bukowskik bere guztizko gaiak dakarzkigu hogeita bat narrazio gordin eta bizkor hauetan: haurtzaroko eta gaztaroko pasadizo latzak, arlote-jendearen bizimodua, fabrikako jopuen deshumanizazioa, emakumeekiko harreman pipertsuak...
Gai hauetaz eta berauekin loturiko beste zenbaitez solasaldi bat paratzea pentsatu eta egin. Jarrera bitatik abiatu eta eztabaidan aritzea, elkarren kontra baina elkarren errespetuan. Bakarrizketan nork bere usteari eusten dio, sendo eta zindo; elkarrizketan, berriz, norbere iritziak zalantzan jar ditzake besteak: pentsamendua zorroztu beharra ekartzen du horrek, polemikan gailendu nahian, eta adostasunguneak bilatzea ere bai, komunikazioa aberasgarri izatekotan.
J. Arregi / E. Jimenez Elkar
HORRETAZ Txillardegi Elkar
Berrogei urte pasa dira Txillardegik “Huntaz eta hartaz” kaleratu zuela. Euskal saiakera modernoaren abiapuntu nagusienetakoa izan zen hura, gure hizkuntza edozein gairi buruz jarduteko tresna egokia zela erakustera zetorrena. Orain, berriz, lan hari erreferentzia eginez, “Horretaz” kaleratu du egileak, dozenerdi bat saio labur biltzen dituen liburua eta hainbat gai jorratzen dituena: JeanPaul Sartre haren mendeurrenean, Galizia eta Rosalia de Castro, giza eboluzioa, Ameriketako indioen genozidioa, astronomia...
Bidaiak eta umorea alde batera utzita, nobela beltz klasiko batekin datorkigu orain Jon Arretxe. Miarritzeko opera korua Parisera doa eta, Senako bateau-mouche batean afaltzen ari diren bitartean, kantari bat barkuko helize-arrabolan agertuko da hilda gauean, uztailaren 14ko jaia ospatzen den unean; Parisko inspektore bik, Martinez eta Perrotek argitu beharko dute kasua.
Jon Arretxe Elkar
ZUBIGILEA Lutxo Egia Susa-eef
Etorkizunak nobelaren antza izaten du sarritan. Urte gutxi barru zeharo berrituko dute Deustuko Zorrotzaurre auzunea, itzelezko operazio urbanistikoa eginda. Manhattan txikia deitzen diote dagoeneko, mende honetako Bilboren ikur eta motorra izango den Zorrotzaurreri. Hara begira daude udala, banketxeak, eraikuntza enpresak. Munduko arkitekto goraipatuetako bati eskatu diotenez proiektu orokorra traza dezan, Enzo Padovanorekin zubi bat eraiki arte ez du onik izango Andres Peruarenak, bere bizitzako lanik behinena delakoan. Lutxo Egiaren nobela berrian dena da zubi: pertsonaien artean bezala errealitatearen eta fikzioaren artean.
RELAX
ELURRA
Rafa Ugalde Txalaparta
Orhan Pamuk Elkar
Gure egunkari kontserbadoreen orrialdeak betetzen dituzten relax iragarki amaiezinetan bezala, sexua eskura daukazu liburu honetako bederatzi narraziotan. Erraza, merkea eta anonimoa, nahi duen ororentzat. Zu, Samantha, Erick, lankide xarmangarria edo kalean gurutzatzen duzun ezezagun hori dago orriotan. Superdotado, euskaraz badakit, duplex, viciosa, 24 zm., bisex... Dena amaitutakoan ez da ezer konponduko: bakardadeak, fideltasun ezak, beldurrak... bere horretan iraungo dute. Baina akaso lasaiago sentituko zara. Erlaxatuago.
Ka, Alemanian erbestean egondako poeta, Turkiara itzuli da, eta Istanbuleko egunkari baten eskariz Kars hirira doa, hauteskundeen eta neskatxen suizidioboladaren berri ematera, helburu pertsonalagoak ere badituen arren. Elur-erauntsiak isolaturiko hirian, gizarteko tentsio guztiak geratuko dira agerian: belozaleak eta laizistak, kurduak eta jakobinoak, militarrak eta gerrillariak... Thriller politikoa, maitasun istorioa, sexuaren eta boterearen gaineko gogoeta, malenkoniaz gainezka egiten duen kontakizun poetikoa.
27
LITERATURA NOBEDADEAK
iritzia
EL PRINCIPITO Antoine de Saint-Exupéry Salamandra
Algunas de las cosas más hermosas que se han escrito jamás nacieron en momentos de angustia y tristeza. Un excelente amigo suele recordarme que la tristeza provoca una gran lucidez, y bien pudiera ser cierto. “Lo bueno del desierto es que en algún lugar esconde un pozo de agua fresca”. Quien así habla es un joven abandonado a su suerte, al calor, al hambre y a la sed en un páramo inmisericorde. Un joven de pelo ensortijado, como la lana del cordero por el que llora cuando lo imagina atado. De mejillas brillantes, como las gotas de rocío que por las noches salpican las hojas de una rosa única en el universo. Quien así habla, desde la lucidez y desde la tristeza, es “El Principito”. Igual que una va descubriendo realidades superpuestas al despejar las incógnitas inmediatas de la vida, exactamente igual que van apareciendo las inacabables muñecas que esconde en su interior la Matriuska rusa, así fui descubriendo todos los mundos que habitan en el particular mundo del Principito. Casi he olvidado la primera lectura; tendría, quizás, unos ocho años. Recuerdo la fascinación de aquel momento, pero poco más. Pasaron los años, a ratos pasó plena la vida, y volví a releer el mismo ejemplar, aquel cuento largo con bonitos dibujos de cuando niña. Y desde entonces, otras muchas noches he encontrado la compañía en la mirada lúcida de un niño triste, que me recuerda, de cuando en cuando, que lo esencial es invisible a los ojos.
AQUEL DILUVIO DE OTOÑO
UN DÍA DE CÓLERA
Carlos Andrade Nowtilus
Arturo Pérez Reverte Alfaguara
En esta novela el lector encontrará los ingredientes con los que se condimentan las mejores historias: amor, pérdidas, encuentros y desencuentros, y por donde no falta un guiño al humor. Así la violencia del box se diluye con la belleza de las palabras y la aguda prospección de los caracteres psicológicos de los personajes dibujados con acierto y oficio.
LAS BENÉVOLAS Jonathan Littell RBA
Maximilien Aue es doctor en derecho, casado, con hijos, discreto y calmado. Desde un lugar tranquilo de Francia y después de 30 años, se decide a contar su pasado. No porque sienta necesidad alguna de justificación, simplemente quiere contar la historia tal y como él la vivió. Porque Maximilien era oficial de las SS.
Dos de mayo de 1808. Un día de cólera. Un día basta para sublevar a un pueblo. Antonio Pérez Reverte devuelve la vida a los protagonistas de la jornada que cambió el destino de una nación. Nadie lo había contado así.
ZAPATOS ITALIANOS Henning Mankell Tusquets Editores
Fredik Wellin, médico retirado, vive solo en una isla cercana a la costa sueca, hasta que la llegada de un antiguo amor al que abandonó en el pasado irrumpe en un monótono pero buscado aislamiento. Se trata de Harriet, quien, gravemente enferma, ha vanido a pedirle que cumpla la antigua promesa.
Pili Kaltzada kazetaria
JUEGOS SAGRADOS LA BODEGA Noah Gordon Roca Editorial
Languedoc, Francia, finales del siglo XIX. Josep Álvarez descubre de la mano de un viticultor francés el arte de la elaboración del vino. Desde ese momento, su vida estará determinada por esta pasión.
28
LA LAVANDERA Pepe Monteserín Lengua de trapo
A partir del suicidio del jóven poeta mexicano Manuel Acuña, Soledad, lavandera de origen gallego, cuenta su propia vida y la de él percibida a través de lo que descubre por sus manchas.
Vikram Chandra Mondadori
“Juegos sagrados” es una fabulosa novela épica sobre la amistad y la traición, sobre la violencia, sobre el poder de una ciudad moderna deslumbrante y la parte oscura de ésta. “El padrino” de la India.
EL OJO DE JADE Diane Wei Liang Siruela
El Pekín de hoy y la China de ayer unidos en una apasionante intriga policíaca. Una novela sobre los contrastes y claroscuros de la China actual. La autora, una líder estudiantil del movimiento de Tiananmen, nos sumerge en los avatares de la China contemporánea.
LITERATURA NOBEDADEAK
EL ARDOR DE LA SANGRE
UNA VISITA NAVIDEÑA
Irène Némirovsky Salamandra
Anne Perry B Ediciones
Todo ocurre en una tranquila villa de provincias francesa, a principios de los años treinta. Silvio, el narrador ha dilapidado su fortuna recorriendo el mundo. A los sesenta años, sin mujer ni hijos, sólo le queda esperar la muerte mientras se dedica a observar la comedia humana en ese rincón de Francia.
En la Inglaterra victoriana, en vísperas de Navidad, la muerte del juez Judah Dreghorn conmociona al condado de Lake. La viuda trata de esclarecer los hechos con la ayuda de Henry Rathbone, un amigo de la familia.
EL FIN ES MI PRINCIPIO
UN MUNDO SIN FIN
Tiziano Terzani Maeva
Ken Follet Plaza&Janés
Cuando en marzo de 2004, Tiziano Terzani, debido a una enfermedad terminal, ve acercarse el final de su vida, decide reunirse con su hijo Folco para mantener con él unas valiosas conversaciones sobre la vida que ha llevado.
Ken Follet vuelve a la ciudad medieval de Kingsbridge. La vida de cuatro personajes en medio de años de guerra y, sobre todo, de peste, constituye el eje de esta magnífica historia de amor y odio, de ambición y venganza.
EL MAGO DE LAS ESTRELLAS
En un primer nivel, el libro cuenta la delicada historia de un príncipe y una doncella que se ven sometidos a las pruebas de una tierra mítica en la que el arte, la iniciación y el silencio son extremadamente importantes. En un segundo nivel, esta estimulante novela desvela la naturaleza de la realidad, en la que se revela la esencia de la vida. Pero ante todo nos encontraremos ante un asombroso logro de la imaginación y ante una profunda obra literaria.
Ben Okri Belacqva
A LA SOMBRA DE LAS DAGAS, EL PARAÍSO
Siglo XII, fortaleza de Masyaf. La misteriosa secta de los asesinos tiene su sede en este enclave estratégico en la frontera entre Antioquía y Trípoli. El gran maestre, Sheikh Sinan, conocido en Tierra Santa como el Viejo de la Montaña, oculta en un lugar secreto el ansiado jardín del Paraíso, un harén donde conviven las vírgenes de mayor belleza y atractivo, por las cuales los miembros de la secta están dispuestos a entregar su vida.
Peter Berling Planeta
MARIDOS
EL JARDÍN DE LA OCA
La acción transcurre en la segunda mitad del siglo XIII entre La Rioja, Burgos, León y Galicia, por el Camino de Santiago, ruta peregrina para miles de devotos cristianos que acuden a Compostela a postrarse ante la tumba del Apóstol y, asimismo, camino de aventureros, maleantes, órdenes militares, judíos, musulmanes, herejes y paganos.
Toti Martínez de Lezea Maeva
LAS CUMBRES DEL ALMA
En este libro se recogen los itinerarios, biografías y perfiles de algunos de los montañeros vascos muertos en la montaña en los últimos años, con la intención de mantener viva la memoria y también a modo de humilde homenaje. Los protagonistas de este libro conocieron la pasión por la montaña, vivieron la montaña con pasión, ése fue su gran anhelo. Estos montañeros más allá de la muerte, encontraron la vida.
Ángeles Mastretta Seix Barral
Maridos infieles que no se cansan de traicionar, eternas enamoradas que siempre perdonan, viudas que aún fantasean con ser felices, novios que van y vienen sin despedirse del todo y esposos que aún logran sorprender. Todos se dan cita en estas páginas, en la que los grandes temas son el amor y el difícil arte de la convivencia. El nuevo libro de ficción de la autora de “Mujeres de ojos grandes”, un éxito con un millón de ejemplares vendidos.
EL MAESTRO DE LENGUAS Celina Rivachini Ttarttalo
Unos viejos papeles, amarillentos y deteriorados, escritos en alemán gótico, fueron los que empujaron a la autora a reconstruir la posible historia de su bisabuelo. Una historia a veces imaginada pero tejida sobre hechos reales y que abarca un largo camino: desde sus vivencias como abogado en un ambiente de alta burguesía hasta terminar ejerciendo como maestro de lenguas.
Ramon Olasagasti Sua
29
MUSIKA NOBEDADEAK
iritzia
MUSICA DE CINE 2 ICKY THUMP The White Stripes Popstock
Alan Silvestri/Orquesta Filarmónica/Coro RTVE R.N.E.
Una fallecida leyenda de la música solía decir que cada cierto tiempo llega un movimiento o banda revolucionaria que a posteriori sirve para explicar ese período. Hoy en día, es difícil despuntar y el rock no parece tener el peso de antaño, pero The White Stripes van camino de ser, si no lo son ya, la formación fundamental de la primera década del siglo XXI, un honor tan poco romántico como convertirse en un grupo global, vamos, de esos que graban vídeo-clips. Icky Thump es efervescente, estridente, estimulante e inteligente a partes iguales, y en él los White siguen dando pinceladas de americana, entiéndase esta vez de norte a sur del continente, por favor. México, la defensa al inmigrante y un pequeño homenaje a lo celta están presentes en el trabajo de la pareja sin por ello desmerecer un tesoro rockero que hace hervir la sangre de principio a fin y que también se desplaza a la vieja Europa en su portada: el dúo viste trajes con cuentas de nácar, una vestimenta creada por la clase trabajadora londinense hace más de cien años.
Enérgica música compuesta para géneros como la aventura y la acción, divertidas y sutiles piezas cómicas, gentiles pasajes enmarcados en comedias románticas, portentosas actualizaciones de la tradicional música navideña o melodías de emocionante fuerza dramática.
IT’S ALIVE 1974-1996 Ramones W.E.A. Este DVD contiene en dos discos, más de cuatro horas de música en directo y es un fiel recorrido por la historia del grupo; desde sus primeras y míticas actuaciones en el CBGB de Nueva York hasta los conciertos en el estadio Obras Sanitarias de Buenos Aires.
ROKKU MI ROKKA Youssou N’Dour W.E.A.
THE ELECTRICAL MORNING
En este álbum Youssou sigue explorando las músicas de raíz africanas fusionadas con el pop. El disco contiene 11 canciones nuevas de vibrante pulso rítmico africano.
Este es el tercer álbum de Marlango y supone un acercamiento al pop en detrimento de las notas más “jazzeras” característicos de los discos anteriores, lo que hece un disco más accesible. Un nuevo escalón en el ascenso de esta banda.
Marlango Universal
Esti Sanz kazetaria
MAGIC Bruce Springsteen Sony-BMG
COFRE 50 ANIVERSARIO HARMONIA MUNDI Varios Harmonia Mundi Harmonia Mundi celebra el 50 aniversario de su creación con una caja muy especial que recoge 30 CDs y 36 horas de música de las mejores obras completas de su catálogo.
30
Bruce se vuelve a reunir con sus viejos amigos de la mítica banda “E Stree Band” y nos presenta 11 canciones. Producido y mezclado por Brendan O’Brien, “Magic” recoge canciones con rock de alta energía.
PLUG ME IN AC/DC Sony-BMG Esta es la mayor antología del grupo en dos ediciones en DVD. Ambas abarcan exahustivamente toda la carrera de la banda australiana con actuaciones en directo, entrevistas, rarezas y muchos contenidos más.
MUSIKA NOBEDADEAK
EUSKAL MUSIKA GUZTIA!
iritzia
HAMABI AMODIO KANTA Antton Valverde Elkar Lan honetan, Charles Bordes frantses konpositoreak XIX. mendearen amaieran bildu eta landu zituen Iparraldeko hamabi amodiozko kantu herrikoi biltzen dira, gaur egun Pariseko liburutegi nazionalean gordetzen direnak. Lan monografiko hau, doinuan zein gaian ere, gure herriko izaeraren isla izanik, bere horretan jaso nahi izan da, oroimenerako baliogarria izango den segurantzan.
ITXARON BEHARRA EZ DA ITXAROPENA Governors Oihuka
IRUN LION ZION IN DUB
COLLECTION
Batzuen artean Talka Records
Tracy Chapman Warner Music
Reggae DUB musikaren eremu askea abiapuntutzat harturik, bide ezberdinak batzen diren Irungo Mosku plazan, Fermin Muguruzaren bidaialagun asko elkartzen dira egitasmo berritzaile hau sortzeko. Aurretik argitaratugabeko 22 kantuk osatzen dute.
ON Petti Gaztelupeko Hotsak “On” izenpean dozena bat kantu eder grabatu ditu bere sen elektrikoa eta akustikoa tartekatuz. Aitzitik, diskoak aldaketa nabarmenak dakartza kantuen formari eta soinuari dagokienez. Etapa berri bat hastearekin bat taldea berritu egin du Pettik.
Governors taldearen musika estilo rock indartsu eta melodikoan koka daiteke. Gorputz handiko kantuak dira, espazioa azkar betetzen duten horietakoak. Musika gihartsu eta zaildua.
1964ko martxoaren 30ean jaio zen musikari hau Cleveland-en (Estatu Batuak). Txikitatik kitarra jotzen ikasi zuen eta 1980. urte inguruan hasi zen bere kantuak konposatzen. Pub eta areto txikietan hasi zen bere lehen kontzertuak ematen eta 1988. urtean Nelson Mandelaren aldeko kontzertu batean parte hartu zuen. Hor hasi zen “ofizialki” artista honen ibilbidea. Urte horretan bertan kaleratu zuen bere lehengo diskoa eta lau Grammy sari jaso zituen lan horrekin. 1988tik 2000ra ateratako diskoen bilduma bat da gomendatzen dudan disko hau. Bere lehen bost diskoetatik ateratako kantuak dira. Bertan Telling stories, Talkin’ about the revolution, Crossroads, Fast car, etab. bezalako kantuak aurkitu daitezke. Pop, country eta folk doinuak nahasten diren kantu lasai eta gozagarriak.
Etxe abeslaria
THE PUB IBILTARIA XI Oskorri Elkar ANEK IDATZI DIT ZUTAZ Mikel Urdangarin KAP Produkzioak Disko honetako kanta guztietan nabarmentzen dira zati instrumentalak. Denak entzuten dira izugarrizko gardentasunez, eta sustrai tradizionaletatik sortutako folklorez gainezka datoz.
Euskal Herriko kantuen ondarea eman eta berpopulizatzeko asmoz Oskorri talde beteranoak sail honen XI. alea dakarkigu. Bi diska hauetako batean, zuzenean publikoarekin eginiko abestiak agertzen dira eta bestean abesti instrumentalak bakarrik.
BERTSO BERRIAK ETA LAGUN ZAHARRAK Gu Ta Gutarrak Gor Gutariko bakoitzaren barruan hainbat gutar daude: gutar ameslaria, gutar sexuala, gutar politikoa, gutar parrandazalea, gutar zoroa...
31