elkar aldizkaria 12 - 2008ko uda / verano 2008 by elkar.com

liburuak musika nobedade guztiak w w w . e l k a r. c o m

2008ko uda 12. zenbakia

Karmele Jaio Sentimenduen idazlea DOS OPCIONES PARA EL VERANO: feria del libro y festivales de jazz

Kolaborazioak: Harkaitz Cano, Josetxo Lizartza, Juan Kruz Igerabide, E単aut Elorrieta

DESKONTUA ekaina bukaera arteko promozioa

elkar txartelarekin

elkar ezagutzen dugulako porque ya nos conocemos

ARRASATE • BAIONA • BERGARA • BILBO • DONOSTIA • GASTEIZ • HERNANI • IRUN • IRUÑEA • TOLOSA

SARRERA

librerías,

6.500 metro liburuarentzat

6.500 metros dedicados al libro

Udaberrian denda berria ireki dugu Hernanin eta Licenciado Poza kaleko elkar liburu dendaren eraberritzea burutu da. Bi denda berriek 40.000 liburutik gora gehitu dituzte elkaren apalategietan, irakurlearen eskura. Kultur produkzioa oro har, eta bereziki liburua, herritarrengandik ahalik eta hurbilen jartzea ezinbestekoa da kulturaren eta ezagutzaren euskarri garrantzitsu honen iraupenerako. Horretarako, auzo eta herrietara zabaldutako liburu denda sare sendoa antolatzea da elkaren helburuetariko bat, irakurketari bideak zabaltzea, liburua eskura jarriz.

En primavera abrió sus puertas la nueva elkar en Hernani, además de reinaugurar la librería de la calle Licenciado Poza en Bilbao. Los dos nuevos espacios aportan más de 40.000 títulos a las estanterías de elkar megadenda. Con la apertura de nuevas tiendas Elkar da un paso más en la consolidación de su red de librerías, acercando y facilitando en lo posible el acceso del público a los libros. El libro y la producción cultural en general, han de estar cerca del posible lector. Es premisa fundamental para la supervivencia de este soporte de cultura y conocimiento, eliminar

Liburu denda berriak irekitzeaz gain ere bada beste berrikuntzarik. Aurtengo udan, Hernani, Arrasate, Gasteizko San Prudencio kaleko, Bilboko Zazpikaleko eta Iruñeko Larraonako liburu dendetan, Euskaltelen produktuak saltzeari ekingo zaio, elkar eta Euskaltel enpresen artean sinatu berri den hitzarmenari esker. Ondorioz liburu, disko, aldizkari eta papertegi material salmentaz gain, Euskaltel etxeko zerbitzu eta produktuak ere eskaintzen hasiko da elkar. Liburu denda sare sendoak ematen duen babesari esker, liburua ardatz duen zerbitzu anitza eskainiz eta betiko profesionaltasunez, elkar indartzen ari da hasieratik duen kultur eragile izaera.

las trabas que pueda haber entre el lector y el libro. Una librería lo más cercana posible es una de las vías. Además de la apertura de nuevas librerías, elkar amplía sus servicios en cinco de sus tiendas, como consecuencia de un reciente acuerdo con Euskaltel. A partir de junio, en las librerías elkar de Hernani, Arrasate, Gasteiz (calle San Prudencio), Bilbao (calle Zamudio) y Pamplona (Larraona), productos y servicios de Euskaltel tendrán espacio propio. Con la seguridad que da una red de librerías bien consolidada, una oferta diversa con el libro como eje fundamental y la profesionalidad de siempre, elkar afianza día a día sus objetivos a favor de la cultura

elkar MEGADENDAK

Kontseilu editoriala Eli Betelu eta Mikel Arrizabalaga L.G./D.L. SS-598/06

denda,

ARRASATE

BAIONA

BERGARA

BILBO

DONOSTIA

Erdikokale 14 943 79 78 29

Arsenal plaza 559 59 35 14

Ibargarai 12 943 76 40 50

Licenciado Poza 14 94 443 47 08

Fermin Calbeton 21 943 42 00 80

Iparragirre 26 94 424 02 28

Fermin Calbeton 30 943 42 26 96

Zamudioko ataria Zazpikale 94 416 14 50

Bergara 6 943 42 63 50

GASTEIZ

HERNANI

IRUN

San Prudencio 7 945 14 45 01

Kale Nagusia 30 943 55 15 37

Colon pasealekua 8 943 63 17 26

Apraiztarrak 1 Campus 945 14 16 70

IRUÑEA

TOLOSA

Comedias 14 948 22 41 67

Arostegieta z/g 943 67 35 33

Larraona z/g Golem eraikina 948 17 55 38

LIBURUAK

JAIO Karmele “LIBURU DENDAK LEKU MAGIKOAK DIRA, ABERATSAK”

u bezain ahul ipuin bilduma da Karmele Jaio gasteiztarraren azken eta hirugarren liburua. Orain nobela berri bat idazten ari da eta Amaren eskuak, bere lehen eleberria alemanez eta gaztelaniaz kaleratu berri dira. 2004. urtean atera zen plazara idazle, ordura arte kazetari zena; lau urte beranduago zaila da sinestea Karmele Jaio idazlea ez beste zerbait izan denik inoiz. Irakurleek ere harrera beroa egin diote. Ba al dakizu idatzi gabe egoten? Idaztea behar moduko bat da, baina horrek ez du esan nahi idazten gozatzen dudanik. Nik ere ez dakit ziur zergatik idazten dudan, baina suposatzen dut zerbait esateko beharra dudalako idazten dudala, eta agian azaldu nahi dudan hori ez dakidalako beste modu batean esaten fikzio baten bitartez ez bada. Egia esan, idatzi bitartean ez dut gozatzen, lana da eta ahalegin bat eskatzen du. Hala ere, idatzitakoa irakurri eta esan nahi nuena esan nahi nuen modura dagoela sentitzen badut, benetan gozatzen dut. Segundo batean gozatzeagatik orduak eta orduak sufritu ditzakezu idazten. Emakume asko ari zarete euskal literaturan argitaratzen azken urteotan. Zein ekarpen berri egin duzue, edo daukazue egiteko? Gizarteko beste hainbat alorretan bezala, literaturan ere ia gizonezkoenak bakarrik ziren alorretara sartzen ari dira emakumeak. Zein ekarpen? Gizartearen erdiak egin dezakeen ekarpena. Literatura hanka motz dago gizartearen erdiaren ikuspuntua erakusten ez badu. Eta horrekin ez dut esan nahi emakume guztion ikuspuntua berdina denik, ezta gutxiago-

rik ere, esan nahi dudana da orain gutxira arte ia ez dugula ahotsik izan ez literaturan ezta beste alor askotan ere. Eta orain esaten da emakume asko gaudela, baina begiratu argitaratu diren euskal liburuen zerrenda azken urteetan. Oraindik askoz gehiago dira gizonezko idazleak. Luisa Etxenikeri irakurria elkarrizketa batean: “emakumeen literatura edo literatura femeninoa erreklamo komertziala da”. Besterik ez da? Emakumeek egindako literaturak ez al du ezaugarri propiorik? Emakume eta gizonek bizi esperientzia ezberdinak ditugu gure sexuak baldintzatuta, eta horrek eragina du gure bizitzako alor guztietan, izango du ere idazteko moduan ziurrenez. Horrek ez du esan nahi emakume guztiek berdin idazten dugunik, edo estilo berdina dugunik, edo gai berdinak aukeratzen ditugunik. Askotan tiradera berdinean sartu nahi gaituzte denak “emakumeen literatura” etiketa jantzita, baina horrek ez du zentzurik, “gizonezkoen literatura” etiketak ez duen bezala. Eta honekin batera ere esan behar da askotan emakume batek bere bizi esperientzia kontatzen duenean emakumeen gaiei buruz aritzen dela esaten dela, eta aldiz, gizonezkoa aritzen denean gizon baten bizi esperientziari buruz, gai unibertsaletaz ari dela. Emakume baten bizi esperientzia ere bada gai unibertsala, hori aldarrikatu behar dugu. 2004an Igartza beka, 2006 Zilarrezko Euskadi saria, 2007an Beterriko liburua... Ez al zaizu errekonozimendua premia bihurtuko? Denok nahi dugu errekonozimendua, kontrakoa esatea gezurra litzateke. Sariak errekonozimendua jasotzeko bide bat dira, baina ez ba-

karra. Azkenean, irakurle bakar batek esaten badizu gustura irakurri duela zure liburua, eta zerbait sentitu duela, hori sari handia da. Eleberri bat idazten ari omen zara. Emakume nagusi bat izango da protagonista eta hitz egingo du bakartasunaz, adiskidetasunaz, bere bizitzan zehar gertatu zaizkion hainbat gauzei buruz… Bizitza gurpila dela azaldu nahi dut eta airean beti dagoela musika bera.

“ ”

Segundo batean gozatzeagatik orduak eta orduak sufritu ditzakezu idazten

Nola aukeratu, eskuratu eta irakurtzen dituzu liburuak? Modu ezberdinak daude liburuak aukeratzeko: gustuko dituzun idazleek argitaratzen duten lan berriak, lagun batek gomendatu dizuna, liburu dendan irakurtzen hasi eta harrapatu zaituena… Zer dira zuretzat liburu dendak? Noizkoak dira zure liburu dendekiko lehen oroitzapenak? Hiri berri batera noanean gustatzen zait hango liburu denda batera joatea. Leku magikoak dira, aberatsak. Nire lehen oroitzapena zentzu horretan, nik uste, liburu dendaren usaina dela, paperaren usain hori…

LIBURUAK

“ ”

Itzulpena modu bat da euskal literatura existitzen dela erakusteko

Nolakoa da zure etxeko liburutegia? Denetarik aurkitu dezakezu bertan. Euskal zein erdal literatura, musikarekin zerikusia duten liburuak, komunikazioaren inguruko saiakerak… Badaude nobedadeak, baina hauekin batera ez dira falta betiko egile batzuk: Carver, Cheever, Cortazar, Chejov, Mansfield, Duras, McCullers, Hrabal… Zergatik da garrantzitsua irakurtzea? Azkenean literaturaren ekarpen handienetarikoa da erakustea munduaren ikuspuntu bat, idazle horrek daukan munduari begiratzeko modua. Beraz, irakurtzeak laguntzen dizu ikusten mundu berean mundu txiki asko daudela. Zein estrategia jarraituko duzu zure semea irakurketan zaletzeko? Estrategia hitz hotzegia iruditzen zait. Nik uste zu irakurtzen ikusten bazaitu, berak ere irakurriko duela. Hori da bidea. Komunikazioko langile eta idazle izanik, noizko zure bloga martxan? Denbora falta zait hori eta beste hainbat gauza egiteko. Zer ari zara orain irakurtzen? Orain Ignacio Martinez de Pisonen “Dientes de leche”. Eta horren atzetik zain dauzkat Felipe Juaristiren “Ez da gaua begietara etortzen” eta Xabier Mendigurenen “Bizitza Homeopatikoak”. Proposatuko zenuke udako irakurgairen bat? “Dantzaldia”, Irene Nemirovsky-rena.

LAS MANOS DE MI MADRE Conmovedor y hermoso canto a la vida Las manos de mi madre, la primera novela de Karmele Jaio, ha sido distinguida con numerosos premios literarios en su edición original en euskera, y ha recibido el aplauso tanto de crítica como de público, siendo reeditada en numerosas ocasiones desde su publicación en 2006.

¿Qué importancia le das al hecho de que se traduzca un libro tuyo? A menudo parece que los escritores vascos vivimos en un mundo paralelo, que somos totalmente invisibles para la comunidad castellano parlante, que no existimos. La traducción es un modo de que se conozca nuestro trabajo y de hacer ver que existimos.

¿Qué cuenta la novela Las manos de mi madre? La historia de dos mujeres nacidas en distintas épocas. De lo parecidas que son al final las vidas de todas las personas independientemente de la época en la que nazcan. Habla también de lo desconocidas que pueden ser dos personas a pesar de haber vivido media vida bajo el mismo techo y de la manera atropellada en que vivimos en el siglo XXI: trabajar y tener hijos es hoy un puzzle diario que hay que componer.

En el libro Historias del 8 de marzo, publicaste junto a otras escritoras un cuento, “Ecografías”, creado en castellano. Escribes indiferentemente en euskera o en castellano. Yo escribo en euskera casi todo lo que escribo, es mi primera opción. Sin embargo, me gusta cambiar de idioma de vez en cuando y ver cómo cambia mi forma de escribir: el tono, el ritmo, todo cambia al cambiar de idioma y es muy buen ejercicio para un escritor. Es una de las ventajas de ser bilingüe.

Tú misma te has ocupado de la versión en castellano. ¿Es posible limitarse a traducir el texto, o se puede caer en la tentación de rescribir el texto? No ha sido una tentación sino una necesidad. Lo he reescrito. Cambiar de idioma supone cambiar de tono, cambiar de ritmo… La traducción literal se me quedaba muy fría, muy distante, así que he realizado cambios tan drásticos como el de cambiar de tercera persona a primera persona, con todo lo que de ello deriva. El lector y la lectora euskaldun dio una estupenda acogida a Amaren eskuak. ¿Qué expectativas te planteas con la versión en castellano? No me planteo ninguna expectativa. Me gustaría, por supuesto, que tuviera una estupenda acogida, pero son cosas que no están en mi mano. Mi trabajo es escribir con sinceridad, lo que viene después ya no me corresponde.

En este cuento relatas una historia de adopción, otra vez una madre protagonista. ¿Para escribir sobre algunos sentimientos es necesario haberlos vivido? No lo creo. Habiendo vivido la experiencia, escribirás de otra manera sobre ella, pero eso no significa que no puedas escribir una historia de ficción totalmente creíble sin haberla experimentado antes. Lo que subyace a la ficción es lo que debe ser real. Son los sentimientos los que tienen que ser auténticos, no el relato que se cuenta. Yo puedo escribir sobre la maternidad sin ser madre, y los sentimientos de fondo ser totalmente sinceros, y evidentemente, después de ser madre lo escribiré de forma diferente. Pero eso no resta valor ni credibilidad a lo anterior si está escrito con sinceridad.

PUBLIZITATEA

LIBURUAK

HIRIADNA Harkaitz Cano Berezko jenero literariotzat har daiteke New Yorki buruzko kronikena. Gazteleraz interes handiko bi berrargitaratu dira berriki: Julio Camba galiziarraren La ciudad automática eta Brendan Behan irlandarraren Mi Nueva York, ezin ederragoak biak, eta norbere garaiko New York erretratatzeaz aparte, Amerikaren izaeraren eta Europarekiko dituen ezberdintasunen berri zorrotz eta umoretsua ematen dutenak. Baina kanpoko kronikagileek bakarrik ez, ber-

NEW YORK bizirauleen hiria

takoek ere eskaini diote orrialde ederrik hiriari: Harpo Marx berberak, Harpo habla liburuan, pasarte sentituak eskaini zizkion New Yorken bizi izandako haurtzaroari. Euskaraz ere ez zaigu adibiderik falta, Gotzon Garate edo Kirmen Uribek hiriarekin izan duten harreman estua gogoratu besterik ez dago, edota Iñaki Zabaletaren 110. Streeteko geltokia, Bobby Womack kantariak ezagun egin eta Tarantinok Jackie Brown filmean berreskuratu zuen Across 110th street kantua gogora ekartzen diguna. Izan ere, 110. kalea garrantzitsua izan da urte askotan Harlemen hasiera mugatzen zuen heinean. Gaur egun, hiriaren erdigunearen hazkundeak eta espekulazioak eraginda, nahikoa aldatuta dago auzo horretako giroa (Clintondarrek euren kuartel nagusia Harlemen jarri izanak ere izan du zerikusirik, jakina). Irailaren 11ko gertaeren ondotik, edo gertaera haiek ardatz hartuta argitaratutakoek talde berezia osatzen dute: Jonathan Safran Foer gaztea izan da, beharbada, orijinalenetakoa, Salman Rushdiek berak goraipatu zuen Tan fuerte, tan cerca nobelan aita atentatuan galdu duen ume berezi baten begietatik tragediari so egitean. Gaiari zuzenean heldu ez arren, Philip Rothen Sale el espectro ere aipatzekoa da, Rot-

hen alter ego den Nathan Zuckerman ahaztezinaren azken ibilera. Paul Austerri esker ezagutu genuen 1974. urtean dorre bikien artean ilegalki alanbre bat zintzilikatu eta batetik besterako bidea eginez ikuskizun zirraragarria eskaini zuen Philippe Petit ekilibrista. Petit fikziozko pertsonaia ote zen ere pentsatu genuen askok, harik eta bere esperientzia kontatzen duen liburua (Alcanzar las nubes) dendetan ikusi genuen arte. Smoke filmaren gidoia sinatu zuen Paul Austerri buruz berriz, zer esan, oraindik ere bere libururik biribilena New Yorkeko trilogia izan arren, etxekotzat dugula kasik, urtero haren liburu berriak euskaraz irakurtzera ohitu garenetik... New Yorken ondu dira XX. mendeko grabaziorik mitikoenak, John Coltrane-en Live at Birland eta Bill Evansek bere hirukorik magikoenarekin (Scott Lafaro tartean zela) grabatutako bi diskoak: Sunday at the Village Vanguard eta Waltz for Debbie. Baina ez da jazzera eta Frank Sinatraren ereserkira mugatzen New Yorken soinu banda: beste askoren artean, Leonard Cohenek Chelsea hotelari abestutakoa (Jabier Muguruzak bertsio bat egin zuen) eta Lou Reeden Sweet Jane etortzen zaizkigu berehala akordura, edo urte asko ez dela Portishead taldeak Roseland aretoan grabatu zuen diskoa –inoizko kanturik triste eta eleganteenak, triphop hipnotikoz iragaziak.– Woody Allen da Europan lau film errodatu ondotik txokora itzuli den bestea: laster izango dugu esnobismo neurotikoari tenperatura hain ondo hartzen dion Manhattan gogoangarriaren egilearen film berria ikusteko aukera. Walt Whitmanek, Manhattanek arrain baten itxura zuela esaten zuen. Gertatuak gertatu, igerian jarraitzeko hiriak duen gaitasun eta malgutasunagatik ote? Batek daki. Kontuak kontu, ez zitzaien surrealistei arrazoirik falta, surrealismoak New Yorken ezin iraun zezakeela ziotenean: hemen, adiskide maiteok, hiri guztia baita surrealista.

LIBURUAK

EL PRÉSTAMO DE LIBROS DE TEXTO

Futuro incierto para la industria cultural en euskera Según recoge el análisis realizado por el Instituto de estudios de Ocio de Deusto, la implantación del programa de préstamo de libros de texto como sistema de gratuidad afectará severamente a la industria cultural del libro, además de tener graves consecuencias en la calidad de la enseñanza, la cultura vasca y la realidad lingüística de la CAV. Editores, libreros y distribuidores apoyan un modelo de gratuidad basado en ayudas directas. El estudio realizado a petición del Gremio de Editores de Euskadi advierte que la industria del libro en euskera podría ver comprometida su supervivencia tras la aplicación del modelo de préstamo, por las características propias del sector, circunscrita a un mercado complejo, reducido y con costes fijos altos. Según denuncia el informe la edición de ma-

teriales de creación propia en euskera dejaría de ser rentable por lo que se daría una amateurización de la creación de redacciones originales, contribuyendo al empobrecimiento de la oferta y a la importación de bienes de consumo culturales. El informe llama la atención sobre la frágil viabilidad económica de los proyectos editoriales en euskera, que sobreviven en gran parte gracias a los ingresos asegurados vía libros de texto, sin los cuales se ponen en peligro otras manifestaciones culturales en relación al sector del libro vasco. PRINCIPIOS DE EQUIDAD Y SOLIDARIDAD CUESTIONADOS El estudio recuerda que el sistema de préstamo ha sido cuestionado por el Consejo Escolar de Euskadi, que puso en tela de juicio los

Algunos datos del sector librero que ayudan a prever las consecuencias de la aplicación del sistema de préstamo de libros de texto: •El 25 % de los libros que se compran son libros de texto. •Uno de cada cuatro libros escritos en euskera son libros de texto. •El 35,9% de la facturación total en euskera procede de los libros de texto. •El 46% de la edición en Euskal Herria se hace en euskera.

principios de equidad y solidaridad en los que se fundamenta. El Consejo Escolar advierte que “no se trata de una medida compensadora de desigualdades, al estar dirigida por igual a todos los alumnos de los centros públicos”; asimismo afirman que “atenta contra el principio de solidaridad y posibilita la coexistencia entre alumnos con libros propios y nuevos, y alumnos con libros usados y que no son de su propiedad.”

LIBURUAK

JOSETXO

LIZARTZAREN

proposamena

Ez naiz ni liburu bakarrean aritzekoa, eta ez dut irakurleku jakin bat. Aitortzen dut, eta oraindik lotsatu egiten nau, anarkia dudala honetan ere agintari. Lauzpabost liburu izaten ditut bazterretan utziak, batzuetan ahantziak. Oraintxe bertan Le Carreren Afrikari buruzko bestsellerra, Gordonen “La Bodega” eta Folleten azkenekoa dauzkat mesanotxean. Ez naute harrapatu, eta tartekatu egiten ditut, gaur bai, bihar ez, etzi hau eta bestea heldu den asterako. Le Carrerena bukatu gabe geldituko zaidala ematen du, eta ardoari buruzkoa aiseegi joanen zait, ahulegi eta arrasto handirik utzi gabe. Liburua ez badut oso gustukoa, ez dut erreparo handirik izaten bukatu gabe apartatzeko. Eta maiz itzultzen naiz bigarren eta hirugarren aldiz emozionatu nauen lan batera. Komunetik egongelara, tronutik besaulkira, eta etxetik autora darabiltzat egunotan Garcia Marquez eta Xabier Lete. Hauen lanak ere ez dira berriak, berrirakurketak baizik. Kolonbiarraren defendatzaile amorratua nauzu, eta buendiatarrak ia etxekoak ditugu. “Vivir para contarla” memoria liburuak, bere nobela harrigarriak berriro gozatzera eraman ninduen duela hiru urte, eta orain lehenengo aldia balitz bezala harrapatu nau. Edozeinentzat gomendagarria, eta kazetariok gure burua estimatzeko aproposa. Ja-

rraipenaren zain nago, hau aurreneko zatia baita. Artista handia Gabo, jenioa. Ez dakit oso ongi zer asmatu duen bere imajinazio beroak, eta zer bizi izan duen benetan. Lete oso gustukoa izan dut beti. Ez da gizon arrunta. Kutxa handiren bat ba du nonbait gordea ezkutuan, ilunbean, eta handik ateratzen ditu sentimenduak, emozioak, kezkak, ilusioak. Eta handik ateratzen ditu hitzak, beti ongi bereziak. Hau hemen, hori geroxeago. Ez dakit estimatzen den aski bere lana, ez dut uste. Asko ari naiz gozatzen bere ABESTITZAK ETA POEMA KANTUAK liburuarekin. Asko dakizkit buruz, diskoak kotxean darabiltzat bueltaka aspaldiko urteetan. Ez da gauza bera irakurtzea, ez da berdintsua ere. Musika, Leteren ahots berezia...Baina paperaren majia, aurreko paperarena, nahi duzun urrezko hitz neurtu horretan gelditu, dastatu... Ona, oso ona Lete handia. Harro sentituko da idazlea horrelakoak horrela esanda. Ez nau izutzen negu hurbilak, naturarekin bat egin eta......eta honelako ziento bat. Askotan bat nator Xabierrekin, baina ez beti. Esaterako, lan honen aurkezpenean bota zigun epitafio moduko harekin: izan zen gizon bat saiatu zena, baina asmatu ez zuena. Poesian behinik behin, ez du huts handirik egin.

LIBURUAK

Librerías callejeras, cultura en movimiento

e junio a septiembre la feria del libro visitará siete pueblos y ciudades de la costa vasca, además de todas las capitales. Los libros saldrán al paso de los paseantes, las aceras y plazas se convertirán en librerías por unos días. Miles de ciudadanos se acercarán a las casetas en las que podrán encontrar los mismos libros que en cualquier librería, además de libros de fondo que ya no se encuentran en ellas, con una rebaja de al menos el 10%. Los mercados de libros recorren nuestra geografía durante todo el año llevando la librería hasta el último rincón, pero es en verano cuando mayor movimiento y público atraen. Más de un tercio de las ventas anuales de estas ferias del libro se realizan en época estival. Los últimos datos indican que estas ferias atraen cada vez más publico. Habitualmente los libros de ocasión y las novedades más recientes se apilan juntas en las casetas. Sin embargo, en las capitales se celebran dos ferias anuales, una de novedades y la otra, la que encontraremos en verano, la feria del libro de ocasión, es decir, libros descatalogados o incluso de segunda mano. TRANQUILIDAD, DIVERSIDAD Y CULTURA Estas librerías de calle se caracterizan por la diversidad de público que las visita. A las librerías se acude con una intención previa de com-

pra o consulta de libros, todas las personas que entran en una librería comparten el interés por los libros. Las ferias, en cambio, salen al paso de los transeuntes. Gente que no es habitual de la librería se topa con la caseta llena de libros y hace una parada. Normalmente las ferias de libros complementan su oferta de títulos con diferentes actividades en torno a la literatura y los libros, como presentaciones de novedades, firma de dedicatorias y encuentros con los autores, lectura de textos literarios, etc. A ésto hay que añadir una oferta que va más allá de lo meramente bibliográfico, como música autóctona y diverso material infantil. PROLONGA LA VIDA DE LOS LIBROS Las ferias son una oportunidad excelente para aquellos libros de calidad que no han logrado despertar el interés suficiente y saltar desde la estantería de la librería a las manos del lector. La gran cantidad de títulos publicados y la velocidad con la que las editoriales abarrotan las librerías de novedades, hace que la vida de muchos títulos no supere una primera tirada, un tirón que apenas supera un trimestre. Estos libros encuentran su segunda oportunidad en las ferias ambulantes de libros, vuelven a estar expuestos, al alcance del lector y, sin la urgencia de hacerse con la última novedad, acaban siendo leídos.

LIBURUAK

Udako azokak Santurtzi ekainak 12-22, Donostia (Berria) uztailak 4-13, Ondarru uztailak 18-27, Lekeitio uztailak 30-abuztuak 10, Hondarribia abuztuak 13-17, Zarautz abuztuak 22-31, Donostia (Okasioa) irailak 5-21

ITSAS LEHORREKO MARINELAK Kalebook izenez azokaz azoka dabilen liburuzale taldeak 25 urte beteko ditu aurten lanbidean onena ematen. Beren buruaz itsas lehorreko marinelak direla esan ohi dute: beti herriz herri, lehorreko portuz portu, lana eta aisialdia bateratzen dakiten profesionalak dira. Liburu azokak errotuta daudela diote harrotasunez: urteroko bezeroen bisitak jasotzen dituzte, jendeak errepikatu egiten du, gogoko baitu azoka, eskertu egiten du liburuzalearen aholkua, estimatu ondorengo hitz aspertua. Urte luzeen ikuspegiz gizartearen aldaketen lekuko zuzenak dira. Langintza honetan ikusi dute, esaterako, haur eta gaztetxoenek euskarazko liburuak eskatzen dituztela gaur egun, garai batean euskarazko eskaintza zeraman liburu azoka ia arrotza gertatzen zen guneetan. Horrelako ingurune batean entzun zuten bezero

bikote baten arteko elkarrizketa harrigarria euskal kantarien diskoei begira: “Has visto, si han traído hasta música extranjera!” Pasadizoak hamaika dira. Behin batean ospe handiko euskal kantari baten disko bilduma eskuetan hartuta “hau kolonia da, ezta? zenbat balio du?” galdetu zuen, segur aski azoketan asko, baina liburu eta disko artean gutxi ibilia zen erosle batek. Umorez zerrendatzen dituzte, baita ere, ezer erosiko ez duenaren hiru galderak: “Liburu hau badaukazue? Zenbat balio du? Noiz arte zaudete?” Lanbide gogorra bezain pozgarria dela diote: egun bat dena muntatzen beste bat jasotzeko, eta azoka eta azoka artean liburuak eskuratu, aukerak egin, garraiatzeak... Baina azokak ateak zabaltzen dituenean hasten da gustuko lana eta irakurlearen ordua.

PUBLIZITATEA

LIBURUAK

Bi denda berri

Unai Elorriaga eta Toti Martinez de Lezea idazleen hitzek girotu zuten Licenciado Poza kaleko megadendaren irekitze ekitaldia.

hamaika lagun zahar

Licenciado Poza kaleko denda berriak 450 metro koadrotan 40.000 liburu ditu eskura. Toti Martinez de Lezeak esan zuen bezala, â&#x20AC;&#x153;zenbat irakurgai eder irakurtzeke!â&#x20AC;? Eskuineko argazkian dendako langile guztiak daude, Izaskun Kortajarena arduraduna buru dutela.

Liburu denda Herriak zeneko jabeak ziren Jesus Alonso de LeciĂąena eta Raquel GĂłmez ere egon ziren ekitaldian. Durangoko Azokako kideek ere ez zuten huts egin.

Hernaniko Elkar megadendaren irekiera festan Marian Beitialarrangoitia alkatea bertaratu zen, hainbat herrikide, Elkar-eko langileak eta lehengo Lete liburu dendako jabe eta langileekin batera. Ekitaldian lekuko ematea egin zen, liburu denda txikietako saltzaileei eskertza omenalditxoarekin batera.

LIBURUAK

a sw (

oo o

r letralapikoa

Bakarne Bilbaok hogei urte darama liburu dendan, haur eta gazteen liburuen munduan murgilduta. Lanean hasi zenean bezero zituen haurrak gaur egun beren seme-alabekin etortzen zaizkio liburu eta aholku eske. Etorkizuneko irakurleak sortzeko txiki txikitandik liburu dendarako bidea erakustea garrantzitsua dela sinesten du.

â&#x20AC;&#x153;AISIALDIA LETREZ BETETZEA GOZAGARRIA DELA ERAKUTSI BEHAR DIEGU HAURREIâ&#x20AC;?

Nork aukeratzen ditu liburuak, haurrek edo gurasoek? Gurasoak hasten dira liburuak hartzen, begiratuz eta guri aholkua eskatuz, baina azken aukera haurrak egiten du. Marrazkiek eta liburuaren azalak erabateko eragina dute haurren aukeraketa horretan, batez ere sei urtetik beherakoengan. Hamar hamabi urte inguruko haurrengan, berriz, orri kopurua erabakigarria da liburu bat aukeratzerakoan.

Apalategietan dagoen liburu eskaintzak erantzuten al dio haur eta gazteen eskariari? Gaztelaniaz, nahikoa eta gehiago dago; izatekotan, lehen aipatutako giza-harremanen gaia jorratzen dutenak falta dira. Euskaraz, ostera, badago hutsunerik. Asko eskatzen dira hiru dimentsioko liburuak txikienentzat, euskaraz gutxi daude. Liburu ilustratuak, orain hasi dira gehiago merkaturatzen baina oraindik ere falta da. Zientziari

Haurrak omen dira gehien irakurtzen dutenak. Bat zatoz? Haurrek oso gogoko dituzte liburuak. Hamarhamabi urte bitartean irakurketa krisi antzeko bat izaten dute eta hamalau urtetik gora berriro ere ekiten diote. Dena den, haurrei gurasoek erakusten diete lehenengo liburuetarako bidea. Eta haurren artean ere neskek gehiago irakurtzen dute mutilek baino. Gehiago eta ezberdin? Zer dute gogokoen? Neskek, hamalau urtetik aurrera, giza-harremanak, sentimenduak, eta antzekoak jorratzen dituzten liburuak dituzte gogokoen. Adibidez Elkarlanean argitaletxearen Taupadak saila asko gustatzen zaie. Mutilek gehiago jotzen dute futbola, fantasia, animaliak, zientzia fikzioa eta antzekoetara. Azken aldian mitologia liburuak eskatzen dituzte mutilek. Eta literatura klasikoa? Gurasoak erosten dute literatura klasikoa. Haur eta gazteek badakite hor dagoela, baina ez dute hainbeste eskatzen, ez behintzat denda honetan.

buruzko liburuak ere gutxi daude euskaraz, berdin dibulgaziokoak. Erdaraz asko dago, baina euskaraz oraindik askoz gutxiago. Licenciado Pozako megadenda berritzearekin batera larunbat goizetan haurrentzako saioak antolatzen hasi zarete. Donostiako elkar megadendan hasita ziren eta orain gurean ekin diogu. Haurrentzako ipuin kontalariak, eskulan tailerrak... liburuaren inguruko egitarau oso bat eskainiko dugu bertan. Liburutan dagoen eskaintza haurren begi aurrean ipini eta literaturan zaletzeko eragin nahi dugu, aisialdia letraz beteta goza daitekeela erakutsi. Udan etena egingo dugu baina udazkenean berriro hasiko gara zapatu goizero Elkar aretoan haurrentzako saioak antolatzen. Helduek irakurtzen al dute gazte/haur libururik? Titulu jakin batzuren bila etortzen dira; azkena Jordi i Fabraren Kafka eta panpina bidaiaria eskatu izan dute.

LITERATURA

Nik neuk bai irakurtzen dut, gustuko dudalako eta lanerako: liburu bat gomendatzean, askotan argumentu osoa ezagutzea beharrezkoa da gurasoek hala eskatzen dutelako. Agian nik ohitu ditut horrela bezeroak? Oso exigentea da lan hau. Haurren liburu saltzailearen lana erantzukizunez egin behar da, jabetuta haurrengan eragingo duela guk esaten dugun horrek. Eta gainera haurrek egia esaten dute. Ez baduzu aholkuan asmatzen bueltan etortzen di-

ra esanez, eta nik eskertzen dut. Feed-back handia daukat bezeroekin, asko ikasten dut. Maite dut nire lanbidea, oso esker onekoa da. Hogei urte daramazu liburu saltzaile. Asko aldatu da liburuen mundu hau? Nik ez dut sumatu. Titulu berri asko kaleratu dira, liburu asko argitaratu, baina funtsean liburuen eta irakurleen mundutxo hau berdintsua da.

IRAKURTZEKO GOGOA

Juan Kruz Igerabide Aduna (Gipuzkoa) 1956. Idazle, itzultzaile eta haur literaturan espezialista.

Letralapikoaren lehenengoan, Igerabidek haur eta gazte irakurle mizkin eta orojaleen gose ezaren arrazoiez egiten du gogoeta, sukaldarien ofizioa auzitan jarriz.

Irakurleen artean ere badira orojaleak eta mizkinak. Mizkinez arduraturik dabil, itxuraz behintzat, gure gizarte hau. Irakurle orojaleak, berriz, goraipatu egiten ditu. Gure eskola-sistema orotarikoak, eginahalean, irakurleak gaitzen ditu, nola edo hala. Horietatik gehienak mizkinak irteten dira, eta gauzak bere onera nola ekarri asmatu ezinik gabiltza, zeren inork ez ditu zalantzan jartzen irakurtzearen onurak, arimaren bitamina horiek, salbu eta epatatzea beste asmorik ez duen idazle xelebreren batek; ez irakurtzeko eskubidea aldarrikatzen du halako horrek, eskubide hori erabat bermaturik ez balego bezala (eskolan izan ezik, jakina; baina, kasu horretan, ez ikasteko eskubide orokor eta unibertsalaren barruan kokatu beharko genuke kontua). Literatura ez irakurtzeko eskubidea beste ezer baino bermatuago dago, alafede. Beste arloetan, gizarteak ez du onartzen, praktikan, ez irakurtzen jakiteko eskubiderik;

irakurtzera beharturik gaude gizarteko maila guztietan, eta gero eta hizkuntza gehiagotan gainera. Norbaitek pentsatuko du kontua aldrebesten ari naizela, gauza bat dela irakurtzea, eta beste bat liburuak irakurtzea, eta beste bat literatura irakurtzea. Ameto. Baina, mizkinak liburu-irakurleak soilik ote dira? Ala kontu orokorra da? Beharbada, gauza beste modu batera aztertu beharko genuke: agian gehiegi irakurtzeaz leporaino beteta dago gizartea, agian gazteen buruak okituta daude gozamenik gabeko irakurketaz, irakurtzea gozamen izan ote litekeen ere erabat ukatzeraino. Sukaldaritza pixka bat ikasi beharrean ote gaude?

BIDAIAK MENDIAK

De un tiempo a esta parte, el vino se ha convertido en algo más que el mosto de uva fermentado y envejecido durante un tiempo. El vino, al menos en Rioja alavesa y Navarra, ha incorporado elementos que sorprenden al paisaje y el paisanaje que desde hace siglos convive con el viñedo: la arquitectura y el turismo. Construcciones de gran volumen y atrevido diseño destacan en un panorama eminentemente rural, que reciben visitantes deseosos de introducirse en el ahora sofisticado mundo de la enología. Hasta hace un par de décadas, el vino llegaba a las grandes ciudades, donde se consumía; pocos eran los urbanitas que se desplazaban a la bodega. Eso sí, desde Remelluri en Labastida, de imprescindible visita por la calidad de su complejo arquitectónico, hasta el Castillo de Monjardín, cerca de Lizarra, Euskal Herria cuenta con interesantes ejemplos de bodegas tradicionales. El pionero Marqués de Riscal, en Elciego, se presenta como referente de la unión entre la tradición y la transgresión arquitectónica: la vieja bodega, levantada por canteros gallegos, en el siglo XIX; el centro de acogida, del XXI, obra del arquitecto Frank Gehry, que incluye un establecimiento de vinoterapia. El Marqués Riscal recoge, de este modo, los dos extremos en la creatividad vinculada al vino. Fue el primero que aplicó de forma industrial la técnica bordelesa de envejecimiento en madera y abandera la vanguardia en el enoturismo que incorpora la arquitectura a la tradicional práctica de la viniviticultura. Eso sí, no se pueden olvidar precedentes más modestos, pero interesantes en Navarra. Por ejemplo, la aportación del arquitecto Patxi Mangado a la bodega Marco Real de Olite o, en Otxauri, el contundente y elegante

ARDO BIDEZ. ARABAKO ERRIOXA Mikel Garaizabal Pildain Di Da Arabar Errioxako upategi, enologia eta ibilbideen gida praktikoa. Txangoak proposatzen ditu oinez, bizikletaz edo kotxez, mahasti eta upategietan barna. Enologiari buruzko hainbat zehaztapen ematen ditu, Arabar Errioxa ardoaren ezaugarriez, ardoaren elaborazioaz, etab, eta upategi guztiak, txangoekin batera mapa batean kokatzen ditu.

BIDAIAK MENDIAK

ALGO MÁS QUE

VINO LA ARQUITECTURA SE IMPONE EN LAS NUEVAS BODEGAS DE EUSKAL HERRIA

Señorío de Otazu, proyectado por los arquitectos José Luis Sota, Jaime Gaztelu y Ana Fernández. Aunque, sin duda, el golpe de efecto principal, ese repóker de ases de bodegas selectas de

GUÍA DEL TURISMO DEL VINO EN ESPAÑA 2008 Anaya Esta guía recoge información precisa sobre 68 Denominaciones de Origen, propone rutas por todas las zonas vinícolas del estado, detalla información de bodegas, enotecas y museos de vino. Como novedad, la entrega del 2008 añade una breve “Guía de hoteles del vino”, con 48 posibles establecimientos hoteleros, 20 de los cuales pertenecen a Euskal Herria y La Rioja.

Euskal Herria (teniendo en cuenta que lo de Gehry en Elciego es un hotel) lo forman cuatro diseños alaveses y uno navarro. La configuración medieval de Laguardia, esa red de calles rodeada por una enorme muralla sirven de punto de partida para visitar la bodega Ysios, diseñada por el arquitecto Santiago Calatrava. Un camino que sale del pueblo y transcurre entre viñedos, conduce hasta ella. Durante el trayecto, el horizonte verdinegro de la Sierra de Cantabria se transforma en una suave y ondulante línea metálica: la que dibuja el mar de aluminio diseñado como tejado del edificio, a imitación de la hilera que perfilan las barricas de vino apiladas. A pocos kilómetros, dentro del mismo termino municipal, se encuentra Pagos de Viña Real. Obra del arquitecto francés Philippe Mazières, y como en el edificio de Calatrava, una combinación de funcionalidad y vanguardia estructuran esta impactante obra de hormigón, madera y acero. El mismo símbolo de la cultura vinícola, una barrica inspira la forma del edificio. Pero si las curvas de Calatrava son pura sugerencia, la gigantesca tina que Mazières clava en la tierra es la fuerza del vino hecha arquitectura. Inaugurada en 2004, la bodega incluye las mayores innovaciones tecnológicas y arquitectónicas aplicadas a la elaboración y mantenimiento del vino, así como a la movilidad de las personas. En este sentido destaca, por ejemplo, el hecho de que sea la primera bodega del Estado español que ha adaptado sus instalaciones para invidentes. Sin embargo, no es la única que desafía la tradición vitivinícola con sus rupturistas sistema de producción. Lo podemos comprobar fácilmente

GUÍA PEÑIN DE LOS VINOS DE ESPAÑA Fundación Peñin Una de las guías más completas del mercado, con un total de 1.400 páginas con más de 8.100 vinos catados, más de 13.000 marcas reseñadas y más de 2.700 bodegas. La guía incorpora también un manual de consulta que permite conocer de forma sencilla cómo catar, cómo conservar los vinos y cómo montar su propia bodega.

BIDAIAK MENDIAK

en la bodega Baigorri, situada a unos nueve kilómetros de Laguardia, en la localidad alavesa de Samaniego. El edificio, proyectado por el arquitecto guipuzcoano Iñaki Aspiazu, está construido a ras de suelo, con un solo elemento que sobresale: una enorme caja de cristal que emerge entre los viñedos. Para acceder a esta bodega subterránea, una vez traspasado el imponente umbral transparente, hay que descender varios niveles de profundidad. De las tres naves en las que se divide (crianza, selección y elaboración), destaca la que alberga las enormes tinas metálicas en las que fermenta el vino: un desfile de contenedores alargados y aspecto futurista. Y para terminar, la nueva bodega de Chivite, Señorío de Arínzano, obra del arquitecto navarro Rafael Moneo. El autor del Kursaal ha diseñado un chateau francés en plena Navarra. A lo largo de la visita, además de degustar los excelentes caldos que aquí se elaboran, se admira un exquisito respeto al medio ambiente que respira el conjunto. El arquitecto ha realizado un concienzudo trabajo de integración que agrupa la nueva bodega, los tres edificios antiguos que ya se encontraban en la finca de la familia Chivite, los viñedos y también los bosques que la rodean.

AL FILO DE LO IMPOSIBLE. 25 años de grandes aventuras Sebastián Álvaro RBA

MONT BLANC Miguel Angulo, Luis Alejos Sua

Txema Garcia Crespo

Kuaderno erabilgarriarekin batera mapa eguneratua dator, Mont Blanc-eko mendi zerra hiru mailatan ondo ezagutzeko eran: oinezko bidean, turismo soilean edo era alpinoan. Mont Blanc gailurrera igotzeko ohikoenak diren lau bideak zehazten ditu, 25 aterpeei buruzko informazioa eman eta, glaziar eta gailur errazetarainoko bideak erakusten ditu. Mer de Glaceko balkoien ibilbidea eskaintzea du berrikuntza nabarmena.

PLANOS DE BILBAO Y DONOSTIA Sua

Dos nuevos planos de Bilbao y Donostia que incluyen callejero completo de las ciudades, señalando lugares de interés turístico y servicios públicos, además de completos y actualizados mapas de la red de carreteras de sus correspondientes provincias.

NUEVA YORK, ISLAS GRIEGAS, LISBOA... Michelín

PIRINEOS. 20 TREKKINGS (Bilbao, 1967). Periodista especializado en temas culturales y de ocio. Actualmente forma parte de la plantilla de El País.

Revisión de las hazañas que desde 1982 ha protagonizado el equipo de TVE “Al filo de lo imposible”. Este libro nos lleva por los seis continentes y nos permite visitar lugares desconocidos hasta ahora. Tantas y tantas emociones, lugares, personas y aventuras pueblan este magnífico libro de gran formato.

Jordi Longás Desnivel

Balaitús, Vignemale, Aneto eta Pica d’Estats bezalako gailurrak inguratuz abiapuntuan bukatzen diren ibilbide zirkularrak proposatzen ditu idazleak, horrela mendien isuri guztiak ezagutzeko aukera emanez. Ibilbideak zehatz mehatz azalduak daude, beharrezko datu praktiko guztiez eta egilearen argazki ederrez hornituta.

Michelin suma a su colección «DESCUBRE» los títulos dedicados a Cataluña, Islas Griegas, Lisboa, Londres, Nueva York, Portugal, Tailandia, Túnez, Turquía y Vietnam. Estas guías proporcionan los datos más útiles de cada país, región o ciudad y ofrecen todas las pistas necesarias para que el viajero planifique su viaje.

AREN

MUSIKA

Datozen egunotan jazzak, uholde baten gisa, musikaz blai utziko ditu gure hainbat hiritako areto, txoko eta kaleak, entzule andana handia leial mantenduko baita urtean behin, behintzat, jazzarekin duen hitzorduarekiko. Gaur egun industria diskografikoaren krisialdia guztion ahotan dagoen gaia dugu, jende askok gustuko doinuak erraz jaisten dituelako Internetetik. Jazzari dagokionez, berriz, musika mota honi buruzko informazioa gutxitan azaltzen da hedabideetan baina argitaratzen diren diskoei buruzko erreferentziak eskasak izan arren, badirudi zaleok leial eusten diogula erosketari. Egoera hori manten dadin, lerrootan, aurten Euskal Herrian ospatuko diren jazzaldietako kontzertuetatik eta hainbat berrikuntza diskografikotatik abiatuz, jazzaldietan entzundakoa edo galdutakoa osatu ahal izateko, gure artean aurkitu ahal izango dituzuen hainbat erreferentzietara gerturatzeko gonbita luzatuko dizuegu. PIANO JOTZAILEAK Iñaki Salvador Nonet Getxoko Jazzaldiari hasiera emateko arduraduna izango da. Formazio hau piano jotzaile donostiarraren azken egitasmoetako bat da. Ideia 2005ean sortu

ATARIA ZEHARKATUZ zen, Donostiako Jazzaldiaren proposamena gauzatzeko bidean. Salvadorrek bere inguruan hainbat musikari elkartu zituen - Itxaso González abeslaria, Victor de Diego eta Mikel Andueza saxo jotzaileak, Hasier Oleaga bateria jotzailea, Jacky Berakoetxea tronpeta jotzailea, Jonathan Hurtado teklatu jotzailea, Gonzalo Tejada kontrabaxu jotzailea eta Javier Juanco gitarra jotzailea -, liderrak berak konposaturiko hainbat doinurekin batera, Jabier Muguruzaren bi doinu jotzeko. Diskoa 2006an grabatu zen eta “Faro” darama izenburutzat. Piano jotzaile batengandik beste batengana goaz oraingoan. Aurten Keith Jarretten hirukoteak Donostiako Jazzaldiaren egitaraua zabalduko du, taldea, 25 urte bete dituela ospatzeko, aurrera eramaten ari den bira aprobetxatuz. Ene ustez, hirukotearen azken diskoa “My foolish heart – Live at Montreux” dugu. Dena den, Jarrett ez da alde bakarreko musikaria. Bakarlari gisa grabatu dituen diskoek toki berezia dute azken hamarkadetako jazzaren historian (“Koln Concert”, “Paris Concert”, ea.). 2005ean grabatutakoak, “The Carnegie Hall Concert”, 10 zatitan banatutako suite bat eskaintzen digu. Bertan inprobisazioari ekiten dio, musika garaikidea eta jazz estiloa uztartuz. Ondoren be-

MUSIKA

na, dudarik gabe, Diana Krall dugu gaur jazzaren inguruan entzule gehien biltzen dituen abeslaria. Bere diskoetatik “The Girl in the Other Room” proposatu nahi dizuet oraingoan, bertan kanadar honek, jazza jotzeko orduan, gaurko abeslarien doinuetatik abiatzea ere bidezkoa dela ederki erakusten digulako. Disko honetan aurkitu ahal izango dituzuen Tom Waitsen Temptation eta Elvis Costellok aspaldian konposatutako Almost Blue doinuen bertsioak jazzak eskaintzen dituen aukeren eredu izan daitezke.

rak konposaturiko lau doinu (“My song” tartean) eta standard bat interpretatzen ditu. Bidaia hau osatu gabe egongo litzateke Gasteizen entzun ahal izango dugun Herbie Hancocken azken lana aipatzeke utziko bagenu. “River” izeneko diskoak Joni Mitchell abeslariaren hainbat doinu ditu oinarritzat eta jazzari dagokion Grammy saria jaso berria du. ABESLARIAK Egia esan, gutxitan ikusi izan dugu gure jazzaldietako egitarauan aurten gurekin izango dugun hainbat abeslari bikain. Cassandra Wilsonek bide berritzaileak aukeratu ditu beti, Dianne Reevesek, berriz, jazz klasikoaren izen handiek jorratutako ildoa jarraitzen du. Bai-

BANDA HANDIAK Gaur egun, krisialdi ekonomikoaren ondorioz, zaila da Big Band bat mantentzea eta toki batetik bestera eramatea. Bestalde, Gasteizkoa dugu Maria Schneiderrek zuzentzen duen banda geure eszenatokietan ikusteko lehen aukera. Bi arrazoi sendo, beraz, Minnessottan jaiotako musikariak emango duen kontzertua alferrik pasatzen ez uzteko. Maria Schneider musikaren arkitekto bat da. Bere lanek sinfoniak dirudite, doinuak banan-banan baino osorik eta jarraian entzun beharreko lanak baitira, bertatik darion barneko diskurtsoaz behar bezala gozatzeko. Kontzertura joaterik ez baduzue, edota aurretik bere lanen bat ezagutu nahi baduzue, “Allegresse” izeneko diskoa gomendatu nahi dizuet biziki. SAXOPHONE COLOSSUS Aurtengo saxo jotzaileen zerrenda ikustean, asko dira gogora etortzen zaizkidan gomendioak: Archie Shepp, Charles Lloyd, Wayne Shorter, Maceo Parker, David Murray eta Steve Coleman, besteak beste. Dena den, Sonny Rollins Gasteizen egongo dela jakiteak bere disko bat proposatzera narama. New Yorkeko saxo jotzailearen kasuan edozein aukera nezakeen, baina bat baino ez aipatzearren, “Wit-

hout a Song” hartzea erabaki dut. Ez da bere diskorik onena, dudarik gabe, baina bi gauza ditu bere alde: zuzenean grabatutako diskoa da, batetik; eta talde osoak eskaintzen digun Why Was I Born doinuaren bertsio zoragarria, bestetik. NOBEDADEAK Azken bolada honetan ene etxeko apaletara iritsi diren diskoetatik hiru aipatu nahi dizkizuet: lehenengoa Errabal diskoetxeak ekoiztutako “Lunas, soles & elefantes” dugu. Marta Sánchezen hirukoteak grabatu du eta piano jotzaile gazteak edaten duen iturrietako ura ezaguna izan arren (Bill Evans, Keith Jarrett, Brad Mehldau), hauen eraginak ez du lortzen, ezta gutxiagorik ere, gazte honen ahots propioa itotzea. Beste bietan agertzen den musikaria Javier Colina dugu. Batean Bebo Valdés dugu piano aurrean: “Live at the Village Vanguard”. Bigarrenean, berriz, Tete Montoliu da kontrabaxu jotzaile nafarraren ondoan azaltzen zaiguna: “Tete Montoliu & Javier Colina, 1995”. Piano jotzaileak arras ezberdinak direnez, zuen gustuen baitan uzten dut hautaketa. BERRARGITALPENAK Hamarreko gomendio zerrenda honi behar bezalako amaiera emateko, Bill Evansen hirukoteak 1961ko ekainaren 25ean grabatutako doinuak biltzen dituen “The Complete Village Vanguard Recordings, 1961” CD hirukoitza aipatu beharra dago. New Yorkeko klub hartan, Scott La Faro eta Paul Motianekin batera, Bill Evansek jo zuena bere lanaren gailurretako bat izateaz gain, jazzaren historiak bizi izan duen unerik garrantzitsuenetakoa eta magikoenetakoa dugu. Goza itzazue! Xabier Portugal

MUSIKA

Jazz desde la butaca Las hojas del calendario caen inexorablemente y para cuando nos queremos dar cuenta nos encontramos ya a las puertas del mes de Julio. Un mes caracterizado no sólo por muchas de las fiestas patronales de nuestros pueblos, sino también por la celebración de los principales festivales de jazz que se celebran a lo largo de nuestra geografía. Fieles a esa cita anual, muchos espectadores llenarán los aforos de Getxo, Gasteiz y Donostia, con el fin de asistir a los conciertos programados, dispuestos a dejarse sorprender por la música que brote sobre el escenario. Otros muchos, en cambio, no podrán acudir, por muy diversas razones, a este tipo de manifestaciones culturales. El verano, no obstante, es largo y aunque no se celebren más conciertos de jazz siempre habrá un momento para volver a escuchar a los músicos que nos han hecho disfrutar durante estos días o para tener nuestro primer encuentro con ellos, en la intimidad del hogar. Esta lista, confeccionada en base a algunos de los últimos trabajos discográficos de los artistas que nos van a visitar próximamente, se completa con algunas de las novedades que nos han llegado a lo largo de estos últimos meses. Confío en que podáis disfrutar de esta subjetiva elección. Buenas vibraciones y feliz verano! Xabier Portugal

GETXO 09-7 // 19:30

IÑAKI SALVADOR NONET Faro

MENDIZORROTZA 18-7 // 21:00

SONNY ROLLINS Without a Song

KURSAAL 22-7 // 18:30

KEITH JARRETT The Carnegie Hall Concert

MENDIZORROTZA 15-7 // 21:00

HERBIE HANCOCK River

KURSAAL 24-7 // 20:30

DIANA KRALL The Girl in the Other Room

MENDIZORROTZA 17-7 // 21:00

MARIA SCHNEIDER Allegresse

MARTA SÁNCHEZ Lunas, soles & elefantes MENDIZORROTZA 16-7 // 21:00

BEBO VALDÉS & JAVIER COLINA Live at the Village Vanguard

TETE MONTOLIU & JAVIER COLINA Tete Montoliu & Javier Colina, 1995

BILL EVANS TRIO The Complete Village Vanguard Recordings, 1961

JAZZTATU GURE ESKAINTZA EZINHOBEA

X2PUNTU JAZZ DISKO GUZTIETAN

A BU Z T UA R E N A M A I E R A A R T E

HAUR LITERATURA NOBEDADEAK EUSKARAZKO LITERATURA GUZTIA! +3 urte

+3 urte

¡A LA CAMA HIPO!

MARTIN MAGOA

Marcus Pfister Juventud

Jaret Sacks Ttarttalo

Se acerca la hora de ir a dormir y antes hay que cenar y bañarse; pero Hipo siempre prefiere hacer otras cosas, como jugar con papá, cantar, saltar...

+5 urte

Herrialde Sorginduan sartu, Martin magoarekin topo egin, eta aurkitu haren kapelaren ahalmena! Tira mihietatik eta ikusi nola agertzen diren koloreak magia bidez.

+5 urte

HIRU ARRANO FLA, FLA, FLA

AITONA MAITEA E. Abeyà / R. Cap de Vila Elkar

Karlos Santisteban Gero-Mensajero

+3 urte

NOR BIZI DA ITSASOAN?

NOR BIZI DA LORATEGIAN?

Luana Rinaldo & Louisa Sladen Ttarttalo

Ainarari arrano itxurako kometa eder bat ekarri diote osaba-izekoek Txinatik. Kometa aireratu eta berak ere arranoek bezala hegan egiten duela iruditzen zaio. Baina...

+6 urte

+6 urte GURASOAK ESTU Manu Lopez Gaseni Aizkorri

Zoaz urpera, itsasoko izaki batzuk ezagutzera. Besteak beste, balea urdinaren, koloretako zenbait arrainen eta olagarro bitxiaren berri izango duzu liburutxo honetan.

Lorategietan aurkitu daitezkeen bizidunen berri ematen digu liburu honek. Beste batzuen artean, barraskilo labainkorraren eta tximeleta ederren bizimodua nolakoa den erakusten du.

Joelek ikasi du idazten, eta aitonari eskutitz bat idazten dio zenbat gauza dakizkien kontatzeko. Letra larriz idatzita dago haurrei irakurketaren lehen pausoak ematen laguntzeko.

Andoniren gurasoak oso urduri daude gaur: inork ez dakien arrazoiren batengatik, bakarrik egon nahi dute, eta ahapeka mintzatzen ari dira. Estu eta larri daudela dirudi.

KAKALARDOEN LIBURU BIZIDUNA Sue Unstead Ttarttalo Kakalardoen mundu harrigarria deskubritzeko. Haiei buruzko gauza harrigarriak ezagutzeko. Kakalardoak hazten, hegan egiten ikusteko. Gurpiltxoak jiratuz jostatzeko. Ikasiz gozatzeko!

HAUR LITERATURA NOBEDADEAK

+6 urte BAT PAT LA ABUELA DE TUTANKAMÓN D. Marcella / F. Chiara Montena

En el museo de Fogville se acaba de inaugurar una exposición sobre la civilización egipcia. A Bat Pat le fascina el tema, así que convence a los hermanos Silver para que le acompañen a verla.

+10 urte

EL RECICLAJE A TU ALCANCE Gerard Bertolini Oniro

Tirar cosas es inevitable, pero no de cualquier manera, ya que puede perjudicar el medio ambiente. Este libro promete descubrir el reciclaje.

gazteak

+6 urte GRIMM-EN IPUINAK Gustavo Mazali Ttarttalo

3 Y UN PAPAGAYO PERSIGUEN AL LADRÓN DE CAJAS FUERTES Joachim Friedrich Edebé

Ipuin bilduma honek Grimm idazle ezagunaren 6 ipuin klasiko biltzen ditu: Edurne zuri, Bremengo musikariak, Erpurutxo, Ezkilalore, Jostun ausarta, Hansel eta Gretel.

+10 urte

HILEZKORRAK Aitor Arana SM

Abenturaz jositako ipuin futurista hau XXV. mendean dago girotuta. Badira 500 urte gizakia hilezkorra dela eta eguzki-sistemako planetan bizi dela.

gazteak

HILPUINAK

MUERTE DE TINTA

Joxemari Urteaga Elkar

Cornelia Funke Siruela

Sei ipuin, sei hilketa, munduko beste hainbat txokotan girotuak. Hilpuinotan ez da dena esaten, poliziak ez du hiltzailea harrapatzen, baina idazleak hainbat arrasto ematen digu.

+8 urte

Meggie y sus padres están viviendo en una pacífica finca abandonada que les hace olvidar las pesadillas del Castillo de Noche. Cuando oscurece Meggie escucha el grito de un grajo... y entonces su padre desaparece en el bosque.

¡En el castillo-colegio reina una gran excitación! Alguien ha entrado por la ventana y ha forzado la caja fuerte. ¿Quién ha podido hacer una cosa así? Leo tiene la sospecha.

+10 urte

KAFKA ETA PANPINA BIDAIARIA Jordi Sierra i Fabra Elkar

Fran Kafkak, hil baino urtebete lehenago, Berlingo Stgliz parkean paseatzen ari zela, bihotzminez negarrez ari zen neskatila bat aurkitu zuen: panpina galdu zuen.

+8 urte EL MISTERIO DEL OJO DE ESMERALDA Geronimo Stilton Alfaguara

Entre las páginas de un antiguo manual de navegación, Tea descubre un pergamino que le conducirá al hallazgo de un misterioso tesoro y se embarca en una apasionante aventura.

+10 urte

ANEKDOTAK Ruben Ruiz Pamiela

Ane zortzi urteko neska bat da. Atzo, hitz berri bat entzun zion atso zahar bati: anek-dota. Aneri asko gustatu zitzaion entzundako hitza, akaso, esaten den aldiro bere izena esaten delako.

gazteak IRURAC BAT Jokin de Pedro Elkar Emazteaz libratu nahirik, hilketa perfektua antolatu du Garik: profesional baten esku utzi du egin beharrekoa, bera ez du ezerk lotzen gertaerekin, eta arrasto guztiek ezer ez dakien koitadu bat seinalatzen dute. Alabaina, gauzak ez dira nahi bezala irtengo eta hortik aurrera korapiloa are gehiago bihurrituko da.

LITERATURA NOBEDADEAK

iritzia

ANTONIO B. EL RUSO. CIUDADANO DE TERCERA Ramiro Pinilla Tusquets, 2007

Si algo caracteriza a los personajes de Ramiro Pinilla (Bilbao, 1923) es el deseo de libertad que los mueve, con un afán indestructible. La libertad, según Pinilla, es el mayor bien y, a la vez, el don que más cuesta preservar. Antonio B. El Ruso, que en una anterior edición fue El Rojo, es un hombre que luchará hasta la extenuación contra el sistema impuesto por Franco. Conocerá la realidad penitenciara en toda su crudeza, así como aquel servicio de salud mental que en su tiempo se llamó manicomio, sin eufemismos. No vencerá, pero tampoco lo vencerán del todo; quedará a salvo su dignidad. Ramiro Pinilla no dice sino narra. Decir es quehacer de periodistas; narrar, del escritor de altura. A medias está el contar, que se acerca al hecho de la literatura oral, y que se diferencia del decir y del narrar. Su escritura elíptica y metafórica le sirve a Pinilla para resaltar el misterio, lo secreto y oculto, ese territorio que linda con la poesía, en su forma primitiva. Gracias a esa escritura el autor ganó el Premio Nacional de Narrativa en el año 2006.

Felipe Juaristi escritor

CABEZA DE PERRO

SOCORRO, PERDÓN

Morten Ramsland Salamandra

Frederic Beigbeder Anagrama

Con una voz cautivadora que aúna lo tierno y lo grotesco, el autor mantiene con pulso firme el trepidante ritmo de la narración, cautivando al lector con una sucesión de episodios disparatados que van conformando un soberbio fresco sobre el devenir de una familia, y de un país, en el marco de la historia reciente del norte de Europa.

Octave Parango mantiene intactas sus neurosis y su peculiar forma de enfrentarse a la realidad pero ahora vive en Rusia y trabaja como cazatalentos para un líder mundial de la industria cosmética. Lo que el francés busca en un Moscú de sueños, diversión y pesadillas son chicas guapas, las más guapas del mundo, a ser posible.

NIEBLA DE BATALLAS

LA MARAVILLOSA VIDA BREVE DE OSCAR WAO

Arantzazu Amezaga Ttarttalo

Junot Díaz Mondadori

Esta novela se desarrolla de 1798 a 1805, en pleno ascenso de Napoleón Bonaparte en el continente europeo y de Horatio Nelson, en el mar, culminando en la batalla de Trafalgar. Entretanto en Bizkaia se sucede la Zamacolada, insurgencia popular contra una medida de Contrafuero. Los bizcaínos, celosos guardianes de sus costumbres y leyes, se rebelan.

La vida nunca ha sido fácil para Óscar Wao, un dominicano dulce, obeso y algo desastroso que vive con su madre y su hermana en un gueto de Nueva Yersey. Óscar sueña con convertirse en un J.R.R. Tolkien dominicano y, por encima de todo, con encontrar el amor de su vida. Pero puede que nunca alcance sus metas debido a una extraña maldición.

LOS HOMBRES QUE NO AMABAN A LAS MUJERES

EL NAVEGANTE DORMIDO

Stieg Larsson Destino

Tusquets

Una magnífica novela que es la crónica de los conflictos de una familia, un fascinante fresco del crimen y del castigo, de perversiones sexuales y trampas financieras; un entramado violento y amenazante en el que, no obstante, crecerá una tierna frágil historia de amor entre la pareja más memorable de la literatura criminal.

LAS FUENTES DEL PACÍFICO Jesús Ferrero Siruela

En esta novela, el autor aúna la pasión con la aventura y la meditación, y a la vez que destila más que nunca su estilo en busca de la transparencia, dibuja una metáfora circular sobre el origen de las creencias y el destino de las alturas.

Abilo Estévez

Octubre de 1977. En un viejo caserón de maderas nobles situado en una apartada playa próxima a La Habana, las mujeres de la familia Gordínez atrancan puertas y ventanas y se preparan para la llegada de un huracán que se anuncia devastador. En el viejo bungalow conviven varias generaciones.

PETIRROJO Jo Nesbo RBA

“Petirrojo”, la mejor novela policiaca noruega de todos los tiempos, forma parte de las cinco novelas que Jo Nesbo ha escrito sobre el investigador Harry Hole, que han sido muy bien recibidas por la crítica y el público.

LITERATURA NOBEDADEAK EUSKARAZKO LITERATURA GUZTIA!

MANDATARIAREN GERRA

ZULO BAT URETAN

Jose Inazio Basterretxea Elkar

Iñigo Aranbarri Susa

Espainiako gerra zibilean giroturiko espioitza-nobela bat da. Zehazki 1938an eta Pirinio Zentralean gertatzen dira ekintzak, mugaren alde batean zein bestean, interes politikoak, ekonomikoak eta are maitasun-istorioren bat ere tartekatzen den mataza interesgarrian.

PARANOIAREN HOZBEROA Juan Izuzkiza Pamiela

Saiakera hau irakurtzea erabakitzen baduzu, ipurdia, besapea edo mingain azpia prest izan haren mamiak bertan atsedena har dezan. Termometro gisa, paranoia noraino duzun barneratuta argituko dizu liburu honek.

iritzia

Itoizko urtegia betetzeko herriak husten ari dira Longidan eta Artzibarren 2003ko udaberrian. Bizidunekin batera kanposantuetako hilak ere atera egin behar ordea. Horretan ari da Maite Andueza antropologo-forensea, Oscar Iriarte etorkin argentinarraren laguntzaz.

SOUVENIR Castillo Suarez Elkar-Elkar Fundazioa

HARAGIA Eider Rodriguez Susa, 2007

Ezlekuak dira inorentzat esanahirik izan ez eta hala ere guztion bizitzan presentzia duten toki horiek: parkingak, gasolindegiak, aireportuak, geltokiak, itxarongelak... Giro hori aprobetxatu du Castillo Suarezek gure garaiaren erretratu mingots bat egiteko.

Gizakiok badugu alde ilun bat, ondo gordeta barruan. Izan ere, gure nortasunaren alde makurra besteei erakustea ez zaigu komeni, bestelakoan kondenaturik geundekeela betiko bizitzak adierazten ez digun bitartean. Kasu horretan, zirt edo zart, dagoena erakutsiko dugu. Pertsonen konplexutasun hori agerian jartzen trebetasun aparta du Eider Rodriguezek. “Eta handik gutxira gaur” bere aurreneko liburuan erakutsi zuen, eta “Haragia” titulua duen bere bigarren ipuin bildumako hamabi kontakizunetan zehar azaleratu du berriro, gordinago. Are gaiztakeria handiagoz. Edozein dela arrazoia ere, emakume edo gizona bere bakardadean aukera egitera deliberaturik dagoen unean kokatzen ditu Eider Rodriguezek istorioak. Haur bati bizia salbatu dion gizonaren saria eskuratu nahiean; bapo bizitzen ohitutako emakumeak lanpostua galdu duela dakienean izango duen konportaeran; Argentinara doan neska batek estreinatuko duen rolak beretzat izango dituen ondorio tamalgarrietan; edota preso baten gose greba, hari ekiteko abisua ekarri dion abokatuaren oporrekin alderatuz.

Pilar Iparragirre kazetaria

MANIFESTU NAZIONALISTA

Moulines filosofoaren ustez, egun, XIX. mendearen erdialdean bezala, mamu bat dabil Europako kantzelergoetan barrena. Baina, gure XXI. mende honetan, mamua ez da Marxek eta Engelsek aipatzen zuten komunismoa, nazionalismoa baizik. Hala, nazionalismoaren inguruko gogoeta sakona burutzen du Moulinesek maila kotzeptual zein moralean. BIZITZA HOMEOPATIKOAK

C. Ulises Moulines Txalaparta

Xabier Mendiguren Susa

ABERTZALEAK ETA EUSKARA Joxe Manuel Odriozola Elkar-Elkar Fundazioa

Hedabideetako kalaka gogaikarriak euskal nazioaren muinmuineko auziak argitu ordez nahastu egiten dituelakoan, sasia garbitzeari ekin dio Odriozola egileak, abertzaleen artean euskarak zer leku hartzen duen aztertzeko, batik bat. Ohiko ezker-eskuin edo epel-gori banaketen ordez, beste bat jotzen du Odriozolak funtsezkotzat.

Bi ipuin luzez edo, nahiago baduzu, bi nobela laburrez osatuta dago Xabier Mendigurenen liburu hau. Lehenbizikoan, Mirande liburu dendako jabearen uda bateko ametsa harilkatzen du modu komikoan. Bigarrenean, Europako Parlamentuko itzulpen zerbitzuan lanean ari den Mertxeren itzulirik garrantzitsuena kontatzen du.

BI HITZ Garazi Goia Alberdania

Galdutako amodio baten kontakizuna da eleberri hau, galdu den unetik hasita, obsesioaren eremuetan sartzen den unetik. Sentimendu desberdinak korapilatzen dira, eromena, beldurra, bakardadea, sexurako grina, mina... helburu bakar batekin: galdutakoa berreskuratzea.

MUSIKA NOBEDADEAK

iritzia

PERSONAS GAINSBOURG GAINBEGIRATUZ Varios Gaztelupeko Hotsak

Juankar Landa, conocido por ser uno de los pilares del dúo donostiarra Sanchís y Jocano, decidió el año pasado rendir homenaje a Serge Gainsbourg, autor parisino que le influyó profundamente en los años de estudiante de Juankar en Bilbao. No obstante, a primeros de los ochenta Landa prefirió apuntarse al movimiento más vivo de aquellos días: el punk, la nueva ola, los Clash... Agitación que él transformó, a su manera, en diferentes proyectos, siendo Sanchís y Jocano el más sólido y longevo. Transcurridos más de 25 años, Juankar retoma, con la madurez que da la vida, su admiración por el francés y junto a Juan Zulaika comienza a investigar en el repertorio de Gainsbourg. De 300 canciones cotejadas, pasan el filtro 25, quedando 15 para vestir en euskera “Gainsbourg gainbegiratuz”. Brillante cedé que cuenta con la participación, entre otros, de Gari, Diego Vasallo (Duncan Dhu), Mikel Agirre (La Buena Vida), Santi Gasca (Sanchís y Jocano), Txuma Murugarren, Jone Gabarain (Le Mans), Estanis Elorza (Natural Project)... y el propio Juankar Landa.

El Canto del Loco Sony-BMG El álbum contiene 13 temas que se acercan a momentos muy cotidianos de la vida y que afectan a todo tipo de personas de todas las edades, clase social e ideología. Las letras se convierten en una reflexión interna que pretende llamar nuestra atención sobre algunos aspectos que olvidamos o dejamos de lado.

SEXO, TERNURA Y MISTERIO Doctor Deseo Locomotive Doctor Deseo ha seguido fiel a un estilo que logra alejarlo de la mayoría de los grupos conformes con planteamientos comerciales o establecidos. Y la mejor baza para diferenciarse son las letras de sus canciones con temas como la noche, el sexo, las drogas o el dolor.

ACCELERATE R.E.M. WEA Tras más de 25 años de carrera musical y 13 álbumes, R.E.M. regresa al panorama musical con “Accelerate”, donde el trío estadounidense vuelve a sus raíces y recupera su lado más rockero. Fue grabado en Vancouver (Canadá), Dublín (Irlanda) y Athens (Georgia, EE.UU.)

HARD CANDY Madonna WEA En este disco se incluyen 12 canciones, unas contundentes y muy bailables y otras potentes baladas, todas aderezadas con sonidos actuales y pegadizos, con las colaboraciones de Timbaland, Justin Timberlake, el rapero Kanye West y Pharrell Willians.

Pablo Cabeza periodista

ASUNTOS PENDIENTES La Fuga WEA

PARTE DE MÍ Rosario Universal En este disco la cantante nos ofrece una visión personal de temas que le han llenado el alma y que han formado parte de su trayectoria vital.

Sus letras nacen en las calles, villas, ciudades, entre el cemento y el cielo, y suenan en pueblos, billares, institutos, en grandes y pequeñas urbes. De verbo fácil y mensajes que describen paisajes, vivencias y mucha nocturnidad.

MALA SANGRE SA Roadrunner “Mala Sangre” está compuesto por quince canciones duras y críticas que recogen el espíritu que han vivido en los agitados últimos cuatro años. La grabación del disco se ha realizado en Madrid (Estudio Uno), mientras que las mezclas y masterización se han llevado a cabo en Dinamarca.

MUSIKA NOBEDADEAK

EUSKAL MUSIKA GUZTIA!

iritzia

SORKUN & VICE PRESIDENTES GOZA-GOZA SUABESSITO! Batzuen artean Elkar Bilduma honetan, kantu alai eta dantzagarrienen sorta eder bat aurkituko dugu. Jakina da “genero” honek dituen ezberdintasun zein ezaugarri popularrengatik, oso onarpen handikoa izan daitekeela eta datozen festa garaietarako oso aproposa.

Sorkun Pias Records Bi urte eta erdiren ondoren, Dunatik desertura. Rock-a ardatz hartuta “Duna”-n elementu berriekin giro ezberdinak sortu ondoren, rock klasikora itzulera. Kantu bilduma garratz eta samurra. Rock astunaren 43 minutuko laztana. Desertu osoan entzungo den oihartzuna.

ZURE BEGIEK

FUNANBULISTA Desoreka Autoekoizpena Rock gogorraren ildoari sendo heldu dio taldeak eta disko trinkoago bat egin du non indarrak eta sentimenduak bat egiten duten. Desoreka taldeak sortutako abestiez gain, Negu Gorriak-en “Itxoiten” abestiaren moldaketa bat ere aurkitu daiteke.

Mikel Markez Autoekoizpena Gure kantagintzako belaunaldi gazteenaren artetik Mikel Markezek berezko argia dakarkigu. Disko bilduma honetan bere ibilbideko kantu esanguratsuenak biltzen ditu, “Zure begiek” kantuaren bertsio zoragarri bat ere, ezinbestean, barne delarik.

HAMAR T’ERDIETAN Ruper Ordorika Elkar

HAMAR T´ERDIETAN, zuzeneko bere bigarren diskoarekin datorkigu Ruper. Bilboko Kafe Antzokian grabaturiko 14 kanturekin eta musikari handiekin lagunduta oraingoan ere: Alberto de la Casa bajua, Nando de la Casa bateria eta ahotsak, Arkaitz Miner mandolina, biolina eta gitarra akustikoa, Dani Perez, gitarra elektrikoa eta ahotsak, eta David Soler, pedal steel, samplerrak eta gitarrak. Aurreko zuzenekoan (GAUR, 2000. urtea) bildu ez zituen kantak daude entzungai disko honetan. Eta ohiko kontundentzia, soiltasun eta dirdiraz gain, bide berrien hastapeneko printzak ere usaintzen zaizkio. Soinu landuko lan mimatua da, Ruperrenak izan ohi diren bezala. Kantaera sentikor eta oso sugerentea dituena. Kantu ezagun eta maiteetan arreglo eta detaile berriak entzuten dira. Batzutan Daviden pedal steelak eta besteetan Arkaitzen biolinak ematen diete kantuei beste sonoritate, borobiltasun ezberdin bat. Kantuek, berezko esentzia mantenduz, kolore ezberdin eta freskoa baitaukate, entzutean laztandu eta berriz harrapatzen zaituztenak. Zuzenekoetan soilik gertatzen diren momentu liluragarri, bizi eta ederrak biltzen ditu. Aurreko zuzenekoarekin batera lan osatu eta zoragarria nire ustez.

Eñaut Elorrieta musikaria

APURTU ARTE MADE IN EUSKAL HERRIA Esne Beltza Gaztelupeko Hotsak Hamaika eszenatoki eta taldetan aritutako musikariak dira banda hau osatzen dutenak (Fermin Muguruza, Joxe Ripiau, Sutagar, Mal de Ojo, Etzakit...). Xabier Solanoren gidaritzapean euskal musika panorama, ska, reaggea eta elektronika nahastuz astintzeko asmoarekin.

Etsaiak Baga Biga Abiadura handian doan diskoa. Abesti laburrak, azkarrak, gordinak eta gupidagabeak; latzak, zakarrak, zauri bizikoak, soinu menderaezinak, geldiezinak, sutsuak, oldarkorrak. Kantu bortitzak dira, inoiz ez epelak. Zuzenak testuetan, okerrik ez musikan. Hamalau abestietatik hiru gazteleraz daude.

THE PUB IBILTARIA 12 Oskorri Elkar Santo Tomas egunean Bilbon zuzenean erregistratutako kantaldi jendetsua CD bikoitzeko formatu mardulean: zuzeneko grabaketa + play-back + letrak + itzulpenak eta partiturak biltzen dituen liburuxka.