VOOR SCHILDERS DIE BEGRIJPEN WAT HET LEVEN BRENGT
Als schilder adviseer je Sikkens Rezisto. Omdat het echte leven pas begint als jouw werk klaar is.
Alpha Rezisto Easy Clean Vlekbestendig en gemakkelijk schoon te maken
Alpha Rezisto Anti-Marks Langdurige bescherming tegen vegen en strepen
Rubbol BL Rezisto Beschermt houtwerk tegen krassen en huidvet
Bescherm jouw werk met het Sikkens Rezisto-gamma Meer info op sikkens.be.
16 ● Trendkleuren 2025
titaandioxide zorgen voor onrust
deadline: WIVAgroup neemt verblijf van Brugse Zusters Maricolen onder
Ontdek welke kleuren de verffabrikanten dit jaar naar voor schuiven.
19 ● Info NaVAP
Voortaan maakt ook het vakblad voor de stukadoors, voegers en plaatsers van dekvloeren deel uit van dit blad.
titaandioxide uit China, verfindustrie
“Importheffingen dreigen Belgische
12 ● Premies
Welke premiestelsels bestaan er in 2025 voor isoleren en verbouwen?
14 ● Buildwise
Biobased coatings onder de loep: wat zegt het biobased gehalte nu eigenlijk?`
19 ● Info NaVap
21 ● Voorwoord
Door Nico Vromant
Hoofdredactie
Bram Schittecatte
Tel: 02/545 59 47; Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@embuild.be
Advertentieverantwoordelijke
Steve Caufriez
Tel.: +32 (0)2 545 57 25
GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@embuild.be
22 ● Prikbord
24 ● Erfgoedrestauratie
Kunst met kalk: Steven De Weerdt restaureert gepleisterde historische gevels
Vormgeving
Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@embuild.be
Drukwerk
Graphius
Cover
Steven De Weerdt
In een its weer schoon
Nieuw!
Sigma Pearl Clean Semi-Matt. De uitstekend reinigbare muurverf.
Wil je geen zwarte strepen of vlekken op de muur? Kies dan voor Sigma Pearl Clean Semi-Matt. Deze muurverf is geweldig goed reinigbaar en uitstekend bestand tegen zwarte strepen, vlekken en professionele reinigingsmiddelen. Sigma Pearl Clean Semi-Matt is dan ook de ideale muurverf voor zwaar belaste ruimtes.
Pedro Pattyn
Voorzitter
Embuild Vlaamse Schilders
Nieuwe kansen en uitdagingen
We beginnen dit nieuwe jaar met een blik op zowel kansen als uitdagingen in onze sector. 2024 zal ons bijblijven als het natste jaar ooit, en we hebben allemaal de gevolgen ervan gevoeld. Stilstand op werven, vertragingen in planning en onvoorziene kosten, het weer heeft ons op de proef gesteld. Maar het heeft ook bewezen hoe veerkrachtig en flexibel we als aannemers zijn.
In deze editie belichten we thema’s die voor onze sector van groot belang zijn. Zo bespreken we de premies die in 2025 beschikbaar zijn voor isolatie- en renovatiewerken in Vlaanderen, Brussel en Wallonië, cruciale informatie om klanten te begeleiden bij hun investeringen. Daarnaast werpen we een blik op de gevolgen van de Europese importheffingen op titaandioxide. Deze maatregel moet oneerlijke concurrentie tegengaan, maar kan ook druk zetten op de Europese verfindustrie.
Ook zetten we een bijzonder project in de kijker: de schilderwerken aan het historische verblijf van de Zusters Maricolen in Brugge. Dit illustreert hoe vakmanschap, planning en flexibiliteit hand in hand gaan. Daarnaast brengen we jullie op de hoogte van een belangrijke verandering in de sector: de invoering van de elektronische controlekaart eC3.2 voor tijdelijke werkloosheid. Dit nieuwe systeem moet de administratie vereenvoudigen, maar roept ook nog veel vragen op.
Deze editie is bovendien bijzonder om twee redenen. Ten eerste is het de eerste uitgave waarin De Vlaamse Schilder en Info NaVAP samensmelten. Dit betekent een verrijking van ons vakblad, met een nog bredere focus op thema’s die ons als sector aanbelangen. Ten tweede is het voor mij persoonlijk een afsluitend moment. Na zes jaar voorzitterschap van Embuild - Vlaamse Schilders, heb ik begin dit jaar de fakkel overgedragen aan Peter Meuleman, CEO van het Kortrijkse bedrijf Meuleman. Ik wil iedereen bedanken voor de fijne samenwerking en wens Peter heel veel succes in zijn nieuwe rol.
Veel leesplezier en een voorspoedig 2025 gewenst op persoonlijk, familiaal en professioneel vlak!
Vakmanschap met een strakke
deadline: WIVAgroup neemt
verblijf van Brugse Zusters Maricolen onder handen
Als aannemer krijg je soms de kans om een kijkje te nemen achter de schermen in gebouwen die doorgaans voor het grote publiek gesloten blijven. Zo mochten de mensen van de Wevelgemse WIVAgroup onlangs de pleister- en schilderwerken uitvoeren in het verblijf van de Zusters Maricolen in Brugge.
De congregatie van de Zusters Maricolen (van ‘Mari colae’ of ‘toegewijd aan Maria’) ontstond oorspronkelijk in Dendermonde, maar is sinds 1667 in Brugge gevestigd. Aanvankelijk hield de congregatie zich hoofdzakelijk bezig met handwerk, maar doorheen de tijd zijn de zusters zich meer en meer gaan toeleggen op het onderwijs en de opvoeding van arme kinderen en bejaardenen wezenzorg. Hun activiteiten in het onderwijs en de ziekenzorg zouden de zusters zelfs tot in Congo, Rwanda en zelfs Brazilië brengen.
Rond 1900 richtten de Zusters Maricolen de ‘Ecole professionelle-ménagère’ op in Brugge, een school die nu nog steeds bestaat onder de naam ‘Technisch Instituut Heilige Familie’. De laatste decennia heeft de congregatie af te rekenen met een dalend aantal roepingen en een vergrijzende populatie. Op lokaal niveau blijven de Maricolen zich echter nog steeds inzetten in het onderwijs en zijn ze actief bij lokale projecten voor vluchtelingen of de vierde wereld.
Het hoofdhuis van de congregatie is vandaag nog steeds gevestigd in de Oude Zak in Brugge, een van de bijhuizen, waar de zusters verblijven, ligt in het aangrenzende Rozendal. Dat gebouw, een laat-classicistisch herenhuis uit de eerste helft van de 19de eeuw, werd recent door WIVAgroup onder handen genomen.
Pleister- en schilderwerken WIVAgroup is het bedrijf van West-Vlaming Wim Vanwijnsberghe, die intussen meer dan 17 jaar ervaring heeft in het vak. Hij is destijds van niets begonnen en heeft op vandaag een vast team van eigen personeel en onderaannemers van meer dan 40 man sterk. Naast WIVAgroup schilderwerken, heeft hij ook een eigen schoonmaakbedrijf (WIVAgroup schoonmaak), is hij bestuurder bij een bouwonderneming (Deva) en bezit hij een eigen immokantoor (Wivaimmo).
“Met WIVAgroup schilderwerken voeren we voornamelijk pleister- en schilderwerken uit in West- en Oost-Vlaanderen,” legt Wim Vanwijnsberghe uit. “Flexibiliteit en kwaliteit zijn daarbij onze grootste troeven. Ik heb altijd voor bouwpromotoren gewerkt, en dus zijn we het gewend om van vandaag op morgen om onze werkplanning overhoop te gooien om de opdrachtgever tegemoet te komen. De mensen weten dat ook en ze komen vaak net omwille van die flexibiliteit bij ons aankloppen.
Voor de werken aan dit pand kregen we maar één maand de tijd, wellicht omdat de werken van de aannemers voor ons voor ons waren uitgelopen. Wel, dan maak ik er een erezaak van om die deadline te halen, ook al ging het om een behoorlijk grote klus.”
Sierlijsten herstellen
Vooral de restauratie van de pleister-
werken bleek heel arbeidsintensief. Op het gelijkvloers van het pand bevinden zich namelijk heel wat sierlijsten en rozetten. Een deel daarvan was beschadigd en moest gedeeltelijk of geheel hersteld worden. Dat betekent dus uiteraard heel wat handwerk, en daar kruipt behoorlijk wat tijd in.
“Op het gelijkvloers heeft een ploeg van zes mensen die werken uitgevoerd, van het herstellen van de pleisterwerken, tot het schilderen en lakken van de sierlijsten in twee kleuren. Dat schilderen in twee kleuren vergde uiteraard ook heel wat werkuren, want we moesten heel zorgvuldig tewerk gaan en minutieus alles voorbereiden en afplakken.
We hebben gekozen voor een primer van Herbol, de Zenit Grund. Dat is een hechtingsverbeterende grondverf die de zuigverschillen in de ondergrond wegwerkt. Daarop kwamen twee afwerkingslagen met de Zenit PU 03 van Herbol, een hydrofobe matte muurverf die niet opglanst wanneer ze wordt afgewassen, met afwasbaarheidsklasse 1. We kregen immers de opdracht om een goed afwasbare, matte verf te gebruiken.
Voor het houtwerk hebben we een grondlaag in Herbolux Schnellschleifgrund Aqua aangebracht, met daarop twee afwerkingslagen Aqua PU Satin.
Op de drie verdiepingen werkte een
andere ploeg van acht mensen. Daar gingen de werken sneller vooruit, aangezien er minder decoratieve elementen aanwezig waren en er dus enkel moest geschilderd worden, in één kleur bovendien. Het interieur op die verdiepingen is ook een stuk soberder, met veel minder detailwerken.”
Kwaliteit en flexibiliteit
“We werken voor een divers publiek, van particulier, tot architecten, investeerders, high end-bedrijven maar ook bouwpromotoren,” aldus Wim Vanwijnsberghe. “Die laatsten hebben onze hands-on mentaliteit gevormd, wat een enorme meerwaarde voor al onze klanten betekent.
We werken dus regelmatig in nieuwbouwappartementen of -woningen. Daarom zijn projecten als deze een leuke afwisseling. De setting in een historisch gebouw is immers helemaal anders dan in een nieuwbouw. Maar uiteindelijk zijn opdrachtgevers altijd op zoek naar hetzelfde: kwalitatief werk, dat snel kan uitgevoerd worden en met duidelijke en
De volledige klus werd geklaard op één maand tijd.
heldere afspraken rond de timing. Dat is waarin ik me met mijn bedrijf tracht te onderscheiden en waarom de klanten bij ons komen aankloppen.”
Op het gelijkvloers moesten verschillende sierlijsten en rozetten gerestaureerd worden.
Meer weten? wivapaints.be
Van het herstellen van de pleisterwerken, tot het schilderen en lakken van de sierlijsten, WIVAgroup verzorgde de volledige afwerking van het gebouw.
EU voert importheffingen op titaandioxide uit China, verfindustrie luidt de alarmbel
“Heffingen op import van Chinese titaandioxide bedreigen levensvatbaarheid van veel Europese verffabrikanten”. Die boodschap stuurde coatingfederatie CEPE begin 2025 de wereld in nadat de Europese Unie besloot om antidumpingheffingen in te voeren op titaandioxide (TiO2) uit China. Wat is er aan de hand?
De Europese Commissie publiceerde op 9 januari 2025 een uitvoeringsverordening die antidumpingheffingen oplegt op de import van titaandioxide (TiO2) uit China. TiO2 is een essentiële grondstof voor verffabrikanten, die goed is voor maximaal 40% van de grondstofkosten en 20% van de kosten van het eindproduct.
Over titaandioxide
Titaandioxide, of ‘titaanwit’, zoals het ook genoemd wordt, is essentieel voor de verfindustrie. Het is namelijk de stof die aan witte verven hun witte kleur geeft. Maar deze kleurstof wordt ook gebruikt om tal van andere gebruiksvoorwerpen (plastics, papier, tandpasta,…) wit te maken. Wat de stof vooral zo onmisbaar maakt, is dat we momenteel geen valabele alternatieven hebben voor titaandioxide.
In het verleden werd lange tijd loodwit gebruikt, maar die giftige stof is al geruime tijd verboden. Ook het alternatief zinkwit staat onder verdenking en wordt mogelijk verboden. Een witte grondstof als krijt zou een alternatief kunnen zijn, maar die haalt lang niet de dekkingsgraad van titaandioxide.
Een verf op basis van titaandioxide kan met één laag reeds een donkere ondergrond wit maken. Wanneer er alternatieve kleurstoffen gebruikt worden, zijn er meestal 2 of drie lagen nodig om hetzelfde resultaat te krijgen. Fabrikanten van onder andere verven, kunststoffen, papier, geneesmiddelen, zonnebrandcrèmes en levensmiddelen,… kunnen dus niet zonder titaandioxide.
Waarom importheffingen?
De Europese maatregelen zijn het gevolg van een antidumpingonderzoek
dat aantoonde dat titaandioxide uit China tegen dumpprijzen op de EU-markt werd gebracht, wat schade veroorzaakte aan de Europese industrie.
De opgelegde antidumpingheffingen variëren van € 0,25/kg tot € 0,74/ kg en zijn bedoeld om een evenwicht te vinden tussen het beschermen van de TiO2-verwerkende industrie tegen schadelijke dumping en de belangen van TiO2-gebruikers in de Europese Unie, die afhankelijk zijn van titaandioxide als grondstof voor hun productieprocessen, waaronder dus haast alle verffabrikanten.
Sector reageert ontstemd
“De heffingen vormen een bedreiging voor de levensvatbaarheid van de Europese verfsector, een industrie met een jaarlijkse omzet van €33 miljard die werk biedt aan zo’n 150.000 mensen,” klinkt het bij coatingsfederatie CEPE.
“De antidumpingheffingen zullen een enorm negatief effect hebben op de verfsector, een van de grootste gebruikers van TiO2,” aldus Christel Davidson, algemeen directeur van CEPE.
CEPE vreest dat de stijging van de productiekosten voor producenten in de EU zal leiden tot een toestroom van goedkopere verfproducten van buiten de EU, gemaakt met Chinees TiO2 dat niet onderhevig is aan antidumpingheffingen.
Meer weten? cepe.org
Zie het groot. Ook voor je spaargeld.
2,60% bruto gewaarborgd, 3 jaar lang *
*Iedere beslissing tot intekening moet gebaseerd zijn op een uitgebreid onderzoek van het EssentiëleInformatiedocument, de productfiche en de algemene voorwaarden. Je vindt deze documenten op www.federale.be/nl/nova-invest-3y-2025. Meer info op federale.be
Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel Vereniging van Onderlinge Levensverzekeringen – RPR Brussel 0408.183.324. V.U. : Tom De Troch. www.federale.be.
verven vol vertrouwen
Ons aanbod voor binnenmuren vind je op pro.bosspaints.be Een binnenmuur, dat is voor elke schilder een ander canvas. Of je nu zweert bij rollen of die bakstenen liever spuit, wij hebben de juiste verf voor jou. Ook wanneer je de laatste nieuwe decoratieve techniek wil zetten, kan je op ons aanbod vertrouwen.
CEO BOSS PAINTS: “IMPORTHEFFINGEN DREIGEN
BELGISCHE VERFSECTOR TE BENADELEN”
“Bij BOSS paints gebruiken we geen Chinees titaandioxide,” vertelt CEO Toon Bossuyt. “Maar dat wil niet zeggen dat we geen gevolgen gaan ondervinden van deze beslissing. De andere aanbieders hebben hun prijzen in het verleden immers verlaagd om te kunnen opboksen tegen de Chinese aanbieders die titaandioxide hier tegen dumpingprijzen op de markt brachten. Het valt dus te vrezen dat zij hun tarieven gaan optrekken, nu die oneerlijke concurrentie wegvalt.
Maar door de beslissing van de Commissie komt nu ook het ‘level playing field’ op de internationale verfmarkt onder druk te staan. Britse verffabrikanten zijn immers niet onderworpen aan de importheffingen, zij kunnen dus wel goedkoop Chinees titaandioxide blijven aankopen en daardoor goedkopere verven produceren.
Ook kunnen multinationale ondernemingen in onze branche hun volumes verleggen naar andere markten. Ze kunnen bijvoorbeeld hun productie gedeeltelijk verschuiven naar Turkije om aan de importheffingen te ontsnappen. Boss paints, als Belgische speler, heeft deze mogelijkheden niet. Wij zijn dus benadeeld door deze beslissing.
Momenteel zijn we nog niet van plan om onze verfprijzen te verhogen. We hebben ook prijsafspraken met onze partners die over iets langere termijn lopen, maar wanneer deze situatie enkele maanden blijft aanhouden en onze leveranciers ook hun prijzen optrekken, dan zullen we op langere termijn mogelijk gedwongen worden om onze prijzen bij te stellen.”
Meer weten? bosspaints.be
Nieuwe TV met referentiedetails
voor renovaties met ETICS
Referentiedetails voor ETICS - Renovatie (‘ETICS4Retrofit’)
Net voor het ter perse gaan van dit magazine publiceerde Buildwise (het vroegere WTCB) op zijn website de langverwachte Technische Voorlichting 295: Referentiedetails voor ETICS - Renovatie ('ETICS4Retrofit').
Deze TV geeft een overzicht van een aantal detailfiches uit de databank met bouwdetails op de website van Buildwise. Deze fiches behandelen verschillende aspecten waarmee rekening gehouden moet worden bij het uitvoeren van energieefficiënte renovatiewerkzaamheden aan gevels met behulp van een ETICS (composietsysteem voor buitengevelisolatie).
Meer weten? buildwise.be
Welke premiestelsels bestaan er in 2025 voor isoleren en verbouwen?
Als aannemer kan het nuttig zijn om op de hoogte te zijn van de verschillende premiestelsels die verbouwingen of isolatiewerken iets betaalbaarder kunnen maken voor de klant. Een huis isoleren of verbouwen is voor veel consumenten immers een grote investering, waar ze grondig over nadenken. En premies kunnen soms helpen om de klant over de streep trekken om die verbouwing net wél te laten uitvoeren.
De meesten premies worden in ons land uitgereikt door de gewesten. Dat betekent dus dat Vlaanderen, Brussel en Wallonië er verschillende premiestelsels op nahouden. Dat maakt het niet eenvoudig om het overzicht te bewaren, maar we proberen hieronder toch een overzicht te brengen.
Vlaanderen:
Mijn VerbouwPremie en Mijn Verbouwlening
Voor werken aan gebouwen van minstens 15 jaar oud (op de aanvraagdatum), kunnen Vlaamse verbouwers een lening of premie aanvragen. Dit geldt voor woningen, individuele appartementen, appartementsgebou-
wen en niet-residentiële gebouwen (bijvoorbeeld kantoren).
De ‘Mijn Verbouwpremie’ groepeert tal van ingrepen op het vlak van isolatie en van hernieuwbare energie, maar ook bijvoorbeeld de vernieuwing van de elektrische installatie en kan online aangevraagd worden. De hoogte van de premies verschilt afhankelijk van het soort werken en de inkomenscategorie van de eigenaar-bewoner.
Vlamingen komen ook in aanmerking voor een voordelige ‘Mijn verbouwlening’ tot maximaal 60.000 euro, af te betalen op maximaal 25 jaar. Deze lening kan aangevraagd worden door eigenaar-bewoners uit de laagste en middelste inkomenscategorie van Mijn VerbouwPremie, private verhuurders en verhuurders via een woonmaatschappij. Ook verenigingen van mede-eigenaars, niet commerciele rechtspersonen en coöperatieve vennootschappen komen in aanmerking.
Zowel de Mijn Verbouwpremie als de Mijn verbouwlening kunnen aangevraagd worden voor werken aan het dak, de buitenmuren, de vloer, ramen en deuren, de warmtepomp, een warmtepompboiler, een zonneboiler, binnenrenovaties, of werken aan de elektriciteit of het sanitair. De Mijn verbouwlening kan daarnaast ook in bepaalde gevallen toegekend worden voor de plaatsing van een gascondensatieketel of zonnepanelen.
Daarnaast is er nog een beperkt aan-
tal premies dat buiten deze stelsels valt, zoals:
• de premie voor zonnepanelen, op niet-verwarmde gebouwen met verwijdering van asbest (via Fluvius)
• de EPC-labelpremie (via Fluvius)
• de sloop- en herbouwpremie (via VEKA)
• de aanpassingspremie voor 65-plussers (van Wonen-Vlaanderen)
• de huur- en isolatiepremie (via VEKA/Fluvius)
• premie voor een gescheiden afvoersysteem (via Fluvius)
• aansluiting op een warmtenet (via VEKA)
Brussel: wachten op nieuwe Brusselse regering
Tot vorig jaar kende het Brussels Hoofdstedelijk Gewest premies toe voor gebouwen van meer dan 10 jaar oud, waarbij een breed scala aan werken werd gedekt. Deze premies omvatten niet alleen klassieke isolatiewerken, maar ook structurele werkzaamheden aan woningen, zoals:
• een energieaudit, een akoestische studie, een ontwerpstudie van de bouwmaterialen (Totem) of de opvolging door een architect of ingenieur;
• de werfvoorbereiding (bescherming en stellingen);
• de ruwbouw en waterbeheer (draagstructuren, riolering, regenwaterrecuperatie, afbraak ter verbetering van bodeminfiltratie);
Meer weten? www.premiezoeker.be
• de aanpak van vochtproblemen, schimmels en ongedierte;
• een betere regeling van de temperatuur van de centrale verwarming (lagetemperatuurradiatoren, temperatuurregeling);
• een gecontroleerde mechanische ventilatie (systeem C of D).
Om een premie aan te vragen voor renovatiewerken met een eindfactuur in 2025, moet de nieuwe Brusselse regering eerst nog een beslissing nemen over het premiesysteem voor 2025. In afwachting daarvan kunnen er geen premieaanvragen worden ingediend voor werken waarvoor de eindfactuur dit jaar wordt opgemaakt.
Het Brussels Gewest biedt ook een leningsysteem aan, bekend als ECORNEO-krediet. Deze voordelige lening is bedoeld om energierenovaties te financieren, zodat gezinnen hun energieverbruik kunnen verlagen en
hun comfort kunnen verbeteren. Het ECORNEO-krediet kan worden gebruikt voor uiteenlopende projecten, zoals isolatie, vervanging van verwarmingssystemen en de installatie van zonnepanelen.
Wallonië: renovatiepremies en voordelige leningen
Net als Vlaanderen biedt het Waalse gewest ook renovatiepremies en leningen tegen verlaagd tarief aan. Waalse verbouwers kunnen steun krijgen voor tal van ingrepen zoals vochtbestrijding, de afbraak of ondersteuning van instabiele muren, isolatie, verwarming en een zonneboiler op voorwaarde dat hun woning minstens 15 jaar oud is.
Voor de meeste premies is een voorafgaande audit vereist, uitgevoerd door een erkende auditeur. Deze analyseert de energieprestaties van de woning en geeft aanbevelingen over de uit te voeren werken.
Er zijn echter ook andere ondersteuningsregelingen, zoals de Waalse premie voor “Toiture et petits travaux sans audit”. Deze premie dekt een reeks werkzaamheden aan het gebouw (bijvoorbeeld om de energieprestaties te verbeteren) met een maximumbedrag van 6.000 euro.
Het plafond van € 6.000 is niet van toepassing op dakwerken: thermische isolatie van het dak of de zolder, vervanging van de dakbedekking en/of dakstructuur, vervanging van regenwaterafvoersystemen, …
Tot 31 december 2025 biedt het Waalse Gewest ook een premie aan voor het vervangen van verwarmings- en warmwatertoestellen, en ook hiervoor is geen audit nodig. Deze tijdelijke premie kan aangevraagd worden voor facturen tussen 1 juli 2023 en 31 december 2025, ter ondersteuning van energiebesparende werkzaamheden door huishoudens, zoals het vervangen van een verouderd verwarmingssysteem door hernieuwbare verwarmingstoestellen, of de installatie van een hernieuwbaar verwarmings- of warmwatertoestel.
Het Waalse Gewest biedt daarnaast ook leningen tegen een verlaagde rente aan:
• Leningen van de Société Wallonne du Crédit Social (SWCS): waaronder renteloze leningen (0%) voor renovatie- of energiewerken aan woningen.
• Leningen van het Fonds du Logement de Wallonie (FLW): specifiek gericht op grote gezinnen, waaronder eveneens renteloze leningen (0%) voor renovatie- of energiewerken aan woningen.
Meer weten? www.wallonie.be
Meer weten? renolutionbrussels.be
Biobased coatings onder de loep: wat zegt het biobased gehalte nu eigenlijk?
Een schilder of harsvloerder kan tegenwoordig coatingproducten vinden op basis van hernieuwbare of biobased grondstoffen. De vele labels en certificatieschema’s voor deze producten gebruiken echter verschillende methodes om het gehalte aan hernieuwbare grondstoffen te bepalen, wat een vergelijking moeilijk maakt. Bovendien betekent een hoger gehalte aan hernieuwbare grondstoffen niet noodzakelijk een lagere totale milieu-impact.
Wat zijn biobased coatings?
Biobased coatings (verven, vernissen, lakken, beitsen) zijn volledig of deels afgeleid van biomassa, zoals planten. De grondstoffen (vaak oliehoudende gewassen zoals lijnzaad of wonderbonen) zijn (deels) hernieuwbaar, wat hen onderscheidt van traditionele verfrecepten op basis van fossiele grondstoffen. Idealiter gaat het om afvalstromen van gewassen die geteeld worden voor andere doeleinden (bv. voeding). Tijdens het productieproces wordt de biomassa via fysische en chemische behandelingen opgebroken tot biobased moleculen die geïntegreerd kunnen worden in klassieke verfrecepten. Deze strategie vermijdt dat het hele productieproces van de coating aangepast moet worden en leidt tot producten die qua technische prestaties, verwerkbaarheid (vloeiing en droogtijd) en prijs dicht bij traditionele verfrecepten zouden moeten liggen. Toch gaan heel wat schilders er nog van uit dat biobased coatings slechter presteren en/of moeilijker te verwerken zijn. Buildwise zal in het kader van het EFRO-project UP-Plastics verder onderzoek verrichten naar de prestaties en verwerkbaarheid van de beschikbare biobased coatings.
Biobased coatings verschillen dus van natuurverven, die gemaakt zijn van natuurlijke oliën en harsen (bv. zetmeel) zonder significante chemische modificatie. Hierdoor kunnen het productieproces, de prestaties en de verwerkbaarheid verder afwijken van traditionele coatings.
Biobased claims van verfproducten
Voor zowel professionele schilders als opdrachtgevers van schilderwerken is het essentieel om voor de keuze voor een biobased coatingproduct over betrouwbare en objectieve informatie te beschikken. Labels en certificatieschema’s bieden een verifieerbare garantie voor de hernieuwbare herkomst van een product. Enkele voorbeelden van labels en certificatiesche-
POTENTIEEL BIOBASED GEHALTE VOOR VERSCHILLENDE COATINGPRODUCTEN
Traditionele alkydverven worden samengesteld op basis van grondstoffen die op de markt courant te verkrijgen zijn in biobased vorm. Highsolidproducten, alkydverven met een biobased oplosmiddel of watergedragen alkydemulsies kunnen dan ook een zeer hoog aandeel aan hernieuwbare grondstoffen (80-100 %) bevatten. Vandaag zijn acrylaatbindmiddelen met een biobased gehalte van 30 tot 40 % beschikbaar. Polyurethaandispersies kunnen gemaakt worden op basis van (deels) biobased polyolen resulterend in een biobased gehalte tot 60 % voor PU-bindmiddelen.
ma’s voor biobased coatingproducten zijn OK Biobased, Produit Biosourcé, REDCert2 en DIN Geprüft Biobased.
Een schilder die een vergelijking wil maken van het aandeel aan hernieuwbare grondstoffen tussen verschillende producten, moet zich echter bewust zijn van het feit dat deze labels en certificatieschema’s gebruik kunnen maken van verschillende methodes om het biobased gehalte van het coatingproduct te bepalen.
Zo zijn er heel wat meetmethodes op basis van een koolstof-14of C14-datering waarbij het gehalte aan biobased koolstofatomen bepaald wordt ten opzichte van het koolstofgehalte in het coatingproduct (zie afbeelding 1). Bij ASTM D6866 wordt enkel gekeken naar het organische koolstof; in de methode volgens de norm NBN EN 16640 wordt ook het anorganische koolstof in rekening gebracht. Wanneer de coating vulstoffen met anorganisch koolstof bevat, kan dit een wezenlijk verschil ople-
2 C14-datering en elementanalyse voor de bepaling van het biobased gehalte van een coatingproduct.
veren tussen beide methodes. Bij de meest complete methode volgens de norm NBN EN 16785-1 wordt de C14-analyse aangevuld met een elementanalyse van de aanwezige koolstof- (C), waterstof- (H), stikstof- (N) en zuurstofatomen (O), zodat het biobased gehalte bepaald kan worden ten opzichte van de totale massa van de coating.
Een andere methode is de massabalansbenadering (methode uit de norm NBN EN 16785-2) (zie afbeelding 2). Dit is een boekhoudkundige methode waarbij een biobased gehalte toegewezen wordt in verhouding tot de hoeveelheid biobased en fossiele grondstoffen die gebruikt werden in de volledige productieketen. Deze methode geeft dus geen garantie dat het aandeel hernieuwbare grondstoffen effectief aanwezig is in een specifiek product.
Werkelijke impact op het milieu
Een hoger gehalte aan hernieuwbare grondstoffen impliceert niet noodzakelijk een lagere milieu-impact. Ook de aard en
teeltwijze van de hernieuwbare grondstoffen, het transport in de verschillende stappen van het productieproces en het proces om de biomassa om te zetten in herbruikbare biobased moleculen spelen een belangrijke rol in de totale milieu-impact. Wanneer een schilder of opdrachtgever de totale milieu-impact van de schilderwerken wil verlagen, is het beter om te kijken naar methodes waarbij de totale milieu-impact van een product beoordeeld wordt, zoals de Environmental Product Declaration (EPD). Deze is gebaseerd op een levenscyclusanalyse (LCA) en bestrijkt een brede waaier aan milieu-effecten (zie Buildwise-artikel 2020/01.03).
T. Haerinck, E. Cailleux, Buildwise Dit artikel werd opgesteld in het kader van de Normen-Antennes Afwerkingen en Milieu-impact en circulaire economie, gesubsidieerd door het NBN, en van het EFRO-project UP-Plastics, gesubsidieerd door de EU en Wallonië.
Bron: Buildwise Magazine november-december 2024
2 BindmiddelMassabalansbenadering voor de bepaling van het biobased gehalte van een coatingproduct.
Zachtroze, diep paars of felgeel? Verffabrikanten stellen trendkleuren voor 2025 voor
Bij het begin van het nieuwe jaar maken verffabrikanten traditiegetrouw hun trendkleuren bekend. Dat was dit jaar niet anders. Een overzicht van enkele prominente spelers en de kleuren die zijn dit jaar naar voren schuiven.
Boss paints:
Restoring Pink
Het Belgische Boss paints kiest met Restoring Pink voor een fluweelzacht roze, dat tegelijk ook kracht en veelzijdigheid uitstraalt. De tint is zowel kalmerend als verrassend, en kan in combinatie met andere kleuren ook frisheid en energie uitstralen.
Zachtroze geeft een kleurboost en laat zich tegelijkertijd makkelijk combineren. Het is een tint gelinkt aan kalmte, comfort en zachtheid. Restoring Pink creëert een gevoel van veiligheid en geeft elke ruimte een heel uitnodi-
gende sfeer. Eigenschappen die goed van pas komen in slaap- en kinderkamers of rustige zithoeken.
Restoring Pink wordt aangevuld met drie collecties van telkens acht complementaire kleuren.
Meer weten? bosspaints.be
Sikkens en Trimetal: True joy
Een vrolijke gele tint, dat is de trendkleur die AkzoNobel dit jaar naar voor schuift voor merken als Trimetal en Sikkens. De kleur zou ‘onze huizen vullen met optimisme, trots en levendigheid’.
AkzoNobel lanceerde ook drie complementaire kleurenpaletten die moeten helpen om de juiste kleurencombinaties uit te kiezen.
Omdat AkzoNobel in veel meer sectoren actief is dan enkel de markt van de decoratieve verven, zijn deze kleuren zo gekozen dat ze ook gebruikt kunnen worden in sectoren als luchten ruimtevaart, auto's, consumentenelektronica, metalen meubels, verlichting, kasten, vloeren en bouw- en architectonische producten.
Meer weten? Sikkens.be Trimetal.be
Sigma Coatings: Amethyst Shadow
Met Amethyst Shadow kiest Sigma Coatings voor een warme, rijke paarstint die perfect past bij de huidige trend van dramatische en wat meer gedurfde interieurkleuren. De diepe, rijke paarse tint nodigt uit tot experimenteren en is bijzonder veelzijdig. Of je nu je woonkamer, keuken, of zelfs je exterieur een nieuwe look wilt geven, deze kleur brengt een gevoel van luxe en energie met zich mee. Het past bovendien perfect binnen de opkomst van maximalisme in de designwereld. Denk daarbij aan gedurfde combinaties van abstracte patronen en vintage behang.
Amethyst Shadow past volgens Sigma Coatings ook in verschillende interieurstijlen. Van een klassieke Art
Dit vrolijk geel is de kleur die Trimetal en Sikkens dit jaar in de kijker plaatsen.
Restoring Pink van Boss paints is een fluweelzacht roze.
Deco omgeving, tot een eigentijdse moderne inrichting, of een mix van verschillende stijlen.
Meer weten? Sigma.be.
Pantone: Mocha Mousse
Geen verffabrikant, maar wel een van de meest toonaangevende stemmen wanneer het gaat om design, mode en kleuren is het Amerikaanse kleureninstituut Pantone. Pantone is in de eerste plaats een bedrijf dat kleurcoderingen
Bij
publiceert, maar het is door de jaren heen ook een van de meest invloedrijkste stemmen geworden in de wereld van design, en ontwerp. Het kleureninstituut lanceert ieder jaar een trendkleur, en daaruit wordt steeds reikhalzend naar uitgekeken door iedereen die van ver of dicht iets te maken heeft met mode of ontwerp.
Met Mocha Mousse viel de keuze dit jaar op een verwarmende bruine tint vol rijkdom, die doet denken aan chocolade en koffie en inspeelt op ons verlangen naar comfort. Deze ‘pretentieloze en klassieke’ kleur is subtiel, aards, discreet en smaakvol met een vleugje glamour.
Meer weten? www.pantone.com
Een verrassende keuze dit jaar bij Pantone. Deze bruintint vormt een opvallend contrast met de kleuren van de voorbije jaren.
Nu kun je perfect schuren
Excentrische eenhandschuurmachine met toerentalregeling ORE 2-125 EC
Bestelnr. 468894
1 x ORE 2-125 EC
1 x klittenband-steunschijf
1 x PES-microfilterpatroon met filter
Eenhand-vlakschuurmachine met toerentalregeling OSE 2-80 EC
Bestelnr. 468932
1 x OSE 2-80 EC
1 x klittenband-steunschijf
1 x PES-microfilterpatroon met filter
Compacte deltaschuurmachine met toerentalregeling ODE 2-100 EC
Bestelnr. 468916
1x ODE 2-100 EC
1 x klittenband-steunschijf
1 x PES-microfilterpatroon met filter
this is proformance
VOOR AL UW AFWERKINGSMATERIALEN
UITGEBREIDE
VOORRAAD DIRECT BESCHIKBAAR
MEER DAN 120 TOEGEWIJDE MEDEWERKERS
ALTIJD TOEGANG TOT ONZE DESKUNDIGE ADVISEURS
SNELLE EN BETROUWBARE LEVERING GEGARANDEERD
EUROPESE MARKTLEIDER 1
TRENDKLEUREN 2025
COULEURS
Vakblad voor voor aannemers van plafonneer-, cement-, staff- en ornamentwerk, droge bepleistering, dekvloeren, voegwerk en gevelreiniging
Uitgave van de Embuild- Afwerking - Kunstlaan 20 - 1000 Brussel - Afgiftekantoor Gent X Pour les plafonneurs-cimentiers, ornemanistes, plaquistes, chapistes, rejointoyeurs, ravaleurs, staffeurs et façadiers.
Embuild
WILLCO Pure KR,
een zuivere, ecologische en duurzame pleister gebaseerd op klassieke technologie. un crépi pur, écologique et durable basé sur une technologie classique.
De meest milieuvriendelijke keuze
Meest milieuvriendelijke keuze
Rondere, egale marmerkorrel voor een fijne structuur
Gebaseerd op klassieke technologie (kaliwaterglas) in combinatie met moderne toeslagstoffen
Weersbestendig, slagregendicht
Hoge weerstand tegen vervuiling, langdurig mooi
Puur aan de basis, ademend… dat is WILLCO Pure KR, de meest milieuvriendelijke sierpleister van onze gevelafwerkingen. De pleister is zeer goed bestand tegen weersinvloeden én tegen vervuiling. De gevel ademt, wat resulteert in een sierpleister die langdurig mooi blijft! Meer info op willcoproducts.be
Gevelafwerking voor Willco Isolatiesysteem Finition de la façade pour le Système d’Isolation Willco
Le choix le plus respectueux de l’environnement
Le choix le plus respectueux de l’environnement
Grain de marbre plus rond et égal pour une texture fine
Basé sur une technologie classique (verre potassique) combinée à des additifs modernes
Résistant aux intempéries, étanche à la pluie battante Grande résistance aux salissures, beau et durable
Pur à la base, respirant… c’est WILLCO Pure KR, le crépi le plus respectueux de l’environnement parmi nos finitions de façade. Le crépi est très résistant aux intempéries et à la pollution. La façade respire, ce qui permet d’obtenir un crépi décoratif qui reste beau pendant longtemps ! Plus d’info sur willcoproducts.be
Nico Vromant
Voorzitter Embuild NaVAP
Président Embuild UNEP
Goed oud vakmanschap
Aangezien dit de eerste editie van ons vakblad in 2025 is, wil ik u allereerst een gelukkig en gezond nieuwjaar toewensen.
De afgelopen weken en maanden kon je geen krant openslaan of de radio of tv aanzetten zonder dat het over AI ging. Vorig jaar was het ChatGPT dat de klok sloeg, en dit jaar is daar DeepSeek bijgekomen. Volgens specialisten gaat AI ons leven op alle vlakken vergemakkelijken.
Ik ben geen expert op dit gebied, maar ik denk niet dat we op korte termijn veel hulp van AI moeten verwachten op de werven. Op het vlak van boekhouding, werfplanning en communicatie zijn er uiteraard mogelijkheden, en wie weet kan AI daar inderdaad een meerwaarde bieden. De tijd zal het leren. Misschien ben ik een nostalgicus, maar al die AI-ontwikkelingen kunnen me maar matig boeien. Verderop in dit magazine leest en ziet u hoe collega’s Steven De Weerdt en Ann Neirinck de gevelbepleistering van historische gebouwen restaureren. Dat goede oude vakmanschap, waarbij mensen met hun handen de wonderlijkste dingen creëren, doet mijn hart nog altijd sneller slaan dan creaties die door een computer gegenereerd zijn.
De AI-trein mag dus gerust op volle snelheid voortdenderen, maar mensenwerk blijft onvervangbaar.
Info NAVAP wordt gesponsord door: Info UNEP est sponsorisé par les entreprises suivantes :
BESTUURSCOMITE NAVAP • COMITE DIRECTEUR UNEP
Voorzitter/ Président
Past voorzitter/Past-Président
Vlaamse ondervoorzitter/Vicé-Président Flamand
VROMANT Nico
JAMAR Stéphan
VERMEULEN Vivianne
Secretaris/ Secrétaire
Penningmeester/ Trésorier
HENDRIKS Henri
DUTRY Maarten
Honorair voorzitter/Président Honoraire AERTS Jozef
DEMUYNCK Jean-Pierre Verslaggever/ Rapporteur SEGHERS René Verslaggever/ Rapporteur STORME Jorg Verslaggever/ Rapporteur VERHAEGEN Danny
Embuild NaVAP vraagt (vrijwillige) certificatie voor plaatsers van ETICS
De verschillende EPB-regelgevingen in ons land hebben ervoor gezorgd dat in de afgelopen decennia steeds meer mensen hun buitengevels hebben laten isoleren (ETICS). Dat zou een goede zaak moeten zijn, helaas wordt deze buitengevelisolatie door bepaalde aannemers niet volgens de regels van de kunst geplaatst. En dat kan aanleiding geven tot een resem problemen. Bovendien lijdt ook de reputatie van de sector hieronder.
Embuild NaVAP, de beroepsfederatie van stukadoors, voegers, chappers en plaatsers van buitengevelisolatiesystemen (ETICS), is zich bewust van deze situatie. Vanuit de federatie werd daarom eind 2024 een formele vraag gesteld aan Buildwise (het vroegere WTCB) en BCCA, de certificatie-instelling voor de bouwsector, om de mogelijkheid te onderzoeken van een vrijwillige certificatie van plaatsers van ETICS.
Fabrikanten gereguleerd
De fabrikanten, die materialen en systemen voor buitengevelisolatie op de markt brengen, zijn via de ATG’s (technische goedkeuringen) aan strikte voorschriften onderworpen, die door BCCA en Buildwise werden vastgelegd en regelmatig worden gecontroleerd. Zij moeten dus strenge regels naleven en de kwaliteit van hun producten zou daardoor gegarandeerd moeten zijn.
Geen controle op plaatsers
Maar voor de plaatsing bestaat geen kwaliteitskader, en daar wil Embuild NaVAP verandering in brengen. Via een certificatie zouden bonafide aannemers kunnen aantonen dat ze de technische voorschriften en regels van goed vakmanschap kennen. Het zou ook de bedoeling zijn om een con-
Tabel: Uitvoeringproblemen bij ETICS
Slechte verlijming of plaatsing van de isolatie
Incorrecte plaatsing van de afdichtingsbanden (zwelbanden) of zelfs afwezigheid
Slechte keuze en uitvoering van de detailleringen
trolesysteem in te bouwen, zodat de gecertificeerde onderneming regelmatig gecontroleerd kan worden.
Onze beroepsvereniging stuurde daarom een formele vraag naar BCCA en Buildwise om de mogelijkheid van een (vrijwillig) certificatiesysteem voor plaatsers van ETICS te onderzoeken.
Vooraleer zo’n certificatiesysteem uitgewerkt kan worden, moeten wel nog verschillende essentiële keuzes gemaakt worden: is het beter om kwaliteitscontroles uit te voeren voor iedere werf, of een certificatie in te voeren op niveau van de aannemer (bedrijfsniveau)? Is het aangewezen om dit te koppelen aan het al dan niet in aanmerking komen voor premies?
Onthechting van het systeem, scheuren, aftekeningen van de voegen van de isolatiepanelen, geometrische afwijkingen, infiltraties, warmte verliezen
Infiltraties
Scheuren
Hoe zorgen we ervoor dat de buitenwereld toch een waarde toekent aan de certificatie, ook wanneer die geen verplichting is?
Uiteraard moet bij de andere belangenhouders uit de sector, zoals architecten en fabrikanten, gepolst worden hoe zij tegenover zo’n certificatie staan.
Eerste aanzet
Een mogelijke certificatie zal dus nog niet voor morgen zijn, maar door de vraag te richten naar Buildwise en BCCA, heeft Embuild NaVAP wel een eerste stap gezet in de lange weg naar een mogelijke vrijwillige certificatie van plaatsers van ETICS. In de komende nummers van dit vakblad houden we u op de hoogte van het verdere verloop van dit proces.
Mogelijke fouten bij uitvoering
Risico’s
Baustoff+Metall pakt uit met LEVEL5 en CanAm Tools
Efficiënt, ergonomisch en snel gipskarton afwerken begint bij het juiste gereedschap. Baustoff+Metall is trots om als verdeler in België de innovatieve merken LEVEL5 en CanAm Tools aan te bieden. Deze toonaangevende merken bieden vakmensen de ultieme oplossing voor een perfect naadloze afwerking van gipskartonplaten.
LEVEL5: Het A-merk in automatische afwerkingstools
Voor professionals die alleen het beste willen, is LEVEL5 de absolute top. Dit premiummerk staat synoniem voor duurzaamheid, robuustheid en ongeevenaarde precisie. Van automatische tapers en hoekafwerkers tot finishing boxes – de tools van LEVEL5 helpen vakmensen sneller en consistenter te werken, met minder fysieke belasting. Dankzij hoogwaardige materialen en een doordacht ontwerp leveren deze tools keer op keer een perfect gladde afwerking.
CanAm Tools: Efficiënt en betrouwbaar
CanAm Tools biedt een solide en efficiënte oplossing voor afbouwprofessionals. Hun automatische afwerkingstools zijn eenvoudig in gebruik en zorgen voor een vlotte en consistente verwerking van voegmiddelen. Een betrouwbare keuze voor wie streeft naar een professionele afwerking zonder in te leveren op kwaliteit of snelheid.
Als gespecialiseerde verdeler begrijpt Baustoff+Metall de noden van professionals. Ze bieden niet alleen toegang tot innovatieve topmerken, maar ook deskundig advies en een uitstekende service. Je koopt dus niet alleen een product, maar oplossingen die jouw werk efficiënter en beter maken.
Klaar om jouw afwerkingsproces te optimaliseren? Ontdek het aanbod bij Baustoff+Metall en ervaar zelf de kracht van de van LEVEL5 en CanAM Tools!
Baustoff+Metall: Meer dan een verdeler
Baustoff+Metall: Meer dan een verdeler
Baustoff+Metall is een toonaangevende Europese speler met 7 vestigingen in België. Het bedrijf is gespecialiseerd
Bekijk via deze link de filmpjes van influencer
Drywall Marvin, die regelmatig aan de slag gaat met deze toepassingen.
in de distributie van afwerkings-, isolatie- en brandweringsmaterialen van zowel gevestigde als innovatieve merken. In elk filiaal bevindt zich een gespecialiseerde shop waar professionals terechtkunnen voor diverse toebehoren en accessoires.
Meer weten? www.baustoff-metall.be
Kunst met kalk: Steven De Weerdt restaureert gepleisterde historische gevels
Erfgoedrestauraties vormen een aparte tak van de bouw, met eigen materialen, technieken en voorschriften. Maar wie zich wil specialiseren in erfgoedrestauraties heeft vooral ook heel veel vakkennis nodig. Steven De Weerdt is zo’n specialist. Hij legt zich toe op gevelrestauraties van historische gebouwen.
I“k heb in mijn carrière heel wat watertjes doorzwommen,” vertelt Steven De Weerdt (56).
“Eigenlijk heb ik de omgekeerde beweging gemaakt van de meeste mensen in de bouw. Ik heb eerst marketing gestudeerd, ik ben met dat diploma aan de slag gegaan als vertegenwoordiger en heb dan na enkele jaren beslist om als aannemer te starten. Aanvankelijk deed ik uiteenlopende werken, maar na enkele jaren heb ik besloten om me te specialiseren in het restaureren van historische gevels. Sierlijsten, vensteromlijstingen, ornamenten, decoratieve elementen in kalk,… dat soort werken. En uiteraard volgens de ambachtelijke technieken en met respect voor ons erfgoed.”
Wij namen een kijkje op een werf van Steven in Gent, waar hij de façade van een oude burgerwoning restaureerde. Het gebouw, dat dateert van voor de Eerste Wereldoorlog, heeft een prachtige, gepleisterde gevel met art-nouveau-inslag en decoratieve elementen uit verschillende stijlperiodes.
Gegoede burgerij
“In deze buurt, aan de noordzijde van Gent, was vroeger heel wat textielindustrie gevestigd,” legt Steven De Weerdt uit. “Dat stimuleerde ook de handel in deze omgeving en daardoor woonden hier behoorlijk wat bemiddelde burgers. Zij lieten fraaie burgerhuizen bouwen,
Met dit soort aluminium mallen worden de sierlijsten getrokken.
waarvan er nog steeds heel wat bewaard zijn. Die woningen hebben een bijzondere architecturale en historische waarde en zijn daarom beschermd.
Bij dit gebouw heeft de schilder enkele jaren geleden de gepleisterde gevel overschilderd met een dampdichte verf. Dat mag je nooit doen, want dat is funest voor de vochthuishouding! Gebouwen als deze hebben massieve muren zonder spouw. Het is daarom heel belangrijk dat er langs de buitenzijde enkel gewerkt wordt met dampopen materialen, zodat het aanwezige vocht uit de gevel kan ontsnappen. Dat was hier helaas niet gebeurd, waardoor de kalkbepleistering was gaan rotten. We hebben dus heel veel aangetast kalk moeten wegkappen.”
Alkalische reactie
Nadat alle aangetaste delen verwijderd waren, werd de gevel grondig afgestoomd.
“Dat is noodzakelijk om alle verontreinigingen te verwijderen. Vroeger werden dergelijke gevels vaak overschilderd met olieverf, en die oliën trekken tot heel diep in de kalk”, vervolgt Steven De Weerdt. “Maar wanneer je daar bovenop een nieuwe laag kalk zou aanbrengen, dan reageert de alkalische kalk met die olie en ontstaan er
Steven De Weerdt met een sierlijst die op voorhand in het atelier gemaakt werd.
in de bepleistering een soort bellen, die de nieuwe plamuurlaag wegduwen. Dat is iets wat ik door scha en schande aan het begin van mijn carrière geleerd heb. We zorgen er dus voor dat alle olieresten zeker weg zijn, vooraleer we op de ondergrond beginnen te werken. Buildwise gebruikt deze werf trouwens nog altijd als een referentiewerf. ”
Sierlijsten in atelier of ter plaatse?
Op de afgestoomde ondergrond komt dan een dampopen primer, die zorgt voor een betere hechting van de volgende lagen. Hoe de gevel daarna afgewerkt wordt, hangt af van de staat van de gevel.
“Wanneer het enkel gaat om herstellingen van sierlijsten en pilasters (halfzuilen), dan kunnen we die ter plaatse trekken, maar wanneer we sierlijsten over de volledige breedte van de gevel moeten maken, dan geven we er de voorkeur aan om die op voorhand in ons atelier te maken.
Ik ga in beide gevallen eerst ter plaatse en teken de bestaande sierlijsten af, zodat we identiek hetzelfde patroon kunnen namaken. Dat patroon zet ik vervolgens over. Eerst op een stukje karton en daarna maken we de definitieve mal
uit aluminium.
Met die mal trekken we vervolgens de sierlijsten. En dat gebeurt in verschillende lagen. Voor de eerste laag voegen we versterkende vezels toe aan de kalk. Soms gebruiken we ook een wapening tussen verschillende lagen om de hechting te verbeteren. Zo bouwen we laag na laag op, tot de sierlijst de gewenste dikte heeft. Voor de bovenste laag gebruiken we heel fijne, bijna vloeibare kalk.
Wanneer we de sierlijsten op voorhand gemaakt hebben in het atelier, dan bevestigen we die op de werf met behulp van een kalkmortel tegen de gevel. Dat zou ook lukken met moderne lijmen, en wellicht zou het zelfs sneller gaan, maar aangezien het om een erfgoedgebouw gaat, blijven we trouw aan de authentieke methodes en materialen.
Sierlijsten ter plaatse trekken, gebeurt min of meer volgens het zelfde procedé. Ook hier bouwen we de sierlijsten in verschillende lagen op, tot we de gewenste dikte hebben. Aangezien je telkens de droogtijden met respecteren, kost dat wel wat tijd.
Ook het weer speelt soms een rol in die afweging. Wanneer het echt regent, dan kunnen wij niet aan de gevels werken.
De kalk kan zich immers niet hechten op een natte ondergrond. Daarom is het voor ons niet slecht wanneer we altijd wat werk hebben dat we in het atelier kunnen uitvoeren, dat geeft ons uitwijkmogelijkheden wanneer het weer buiten te slecht is.
Ook bij temperaturen tegen het vriespunt kunnen we niet buiten werken, maar dagen met een zeer hoge luchtvochtigheid, zoals bijvoorbeeld mistig weer, zijn dan weer ideaal. Het extra vocht in de lucht zorgt ervoor dat de bovenste laag kalk extra hard wordt. Het weer bepaalt dus voor een groot deel hoe onze werkweek eruit ziet.”
Volledige gevelrestauratie
Bij de woning in Gent nam Steven De Weerdt niet alleen de pleisterwerken voor zijn rekening.
“Het ging namelijk om een ingrijpende renovatie, we hebben op de bovenverdiepingen ook nieuwe houten ramen geplaatst. Die hebben we laten maken bij Schrijnwerk Van De Walle uit Oostakker, een familiebedrijf waar ik al twintig jaar mee samenwerk. In die nieuwe ramen is vacuümglas geplaatst. Daardoor is de gevel nu veel beter geïsoleerd, maar toch blijven de glaspartijen heel dun, zodat het originele uitzicht behouden blijft.
De sierlijsten worden laag na laag opgebouwd tot de gewenste dikte.
Bij opdrachten als deze plaats ik liefst de ramen zelf. Wanneer je dat laat doen door de schrijnwerker, dan staat die niet stil bij de manier waarop het pleisterwerk moet aansluiten op het schrijnwerk. Door zelf de ramen te plaatsen, behoud ik de controle en kan ik het gevelpleisterwerk er helemaal laten uitzien zoals ik het wil.
Om dezelfde reden heb ik ook zelf het smeedwerk op de bovenste verdieping zelf gerestaureerd en opnieuw geplaatst. Vroeger zat het smeedwerk vast, maar ik heb het nu vastgeschroefd op inox-latten die tegen de gevel zijn aangebracht. Wanneer de gevel in de toekomst moet herschilderd worden, dan kan de schilder eenvoudig het smeedwerk weghalen en zijn ding doen. Met dat soort zaken trachten we dus rekening te houden, zodat deze schitterende gevel ook in de toekomst bewaard blijft.”
Bij opdrachten als deze plaats ik liefst de ramen zelf. Wanneer je dat laat doen door de schrijnwerker, dan staat die niet stil bij de manier waarop het pleisterwerk moet aansluiten op het schrijnwerk. Door zelf de ramen te plaatsen, behoud ik de controle en kan ik het gevelpleisterwerk er helemaal laten uitzien zoals ik het wil.
Om dezelfde reden heb ik ook zelf het smeedwerk op de bovenste verdieping zelf gerestaureerd en opnieuw geplaatst. Vroeger zat het smeedwerk vast, maar ik heb het nu vastgeschroefd op inox-latten die tegen de gevel zijn aangebracht. Wanneer de gevel in de toekomst moet herschilderd worden, dan kan de schilder eenvoudig het smeedwerk weghalen en zijn ding doen. Met dat soort zaken trachten we dus rekening te houden, zodat deze schitterende gevel ook in de toekomst bewaard blijft.”
Ook het schilderen van de gevel doen wij zelf. We gebruiken daar een siloxaanverf van Sigma. Siloxaanverven zijn immers heel dampopen. We gaan bij dit gebouw een primer en twee afwerklagen aanbrengen. Vooraf hebben we al verschillende kleurstalen aangebracht en samen met de mensen van Monumentenzorg de juiste kleur gekozen.
Ik werk trouwens goed samen met de erfgoeddiensten. Ik weet dat veel aannemers hen liever niet zien komen, maar ik vraag ze regelmatig om ter plaatse te komen om de werken op te volgen en tussentijds advies te geven. Ik vind het belangrijk dat zij nauw bij het project betrokken worden zodat we de gebouwen in al hun oorspronkelijke
staat kunnen bewaren,” aldus de Gentse restauratievakman.
Oog voor detail
Stevens aandacht voor details komt ook op andere manieren naar voren, zo plaatst hij altijd zijn eigen stellingen.
Steven De Weerdt: “Enerzijds ben ik daardoor zeker dat de stellingen opgesteld staan zoals ik het wil, anderzijds zouden onderaannemers de boorgaten in de gevel wellicht opspuiten met silicone wanneer ze de stellingen weghalen. Dat kan uiteraard niet. Wij vullen die netjes met kalk. Dat is een stuk tijdrovender, maar wel beter voor de vochthuishouding en erfkundig gezien hoort het ook zo. Door zelf de stellingen te plaatsen, zijn we zeker dat al dat soort zaken netjes geregeld is.”
Liefde voor het vak
“Voor het geld moet ik dit soort werken niet doen, rijk ga je er niet van worden. Maar ik vind het fantastisch om me te verdiepen in de geschiedenis van deze gebouwen en die prachtige gevels weer in hun oude glorie te herstellen. Ik wil me in de komende jaren dan ook blijven toeleggen op dit soort werken.
Ik doe nu alles samen met mijn vaste partner Ann Neirinck. Ik zou graag nog een extra persoon in dienst nemen, maar het is niet eenvoudig om een ge-
schikte kandidaat te vinden. Het moet namelijk niet alleen iemand zijn die zelfstandig kan werken en oog heeft voor detail, hij of zij moet ook van alle markten thuis zijn, aangezien wij hier meer doen dan enkel de bepleistering. We blijven dus zoeken naar die witte merel.”
Meer weten? www.facebook.com/ restauratiewerken/
BROCHURE: GEVELAFWERKING
In deze brochure van Monumentenwacht Vlaanderen lees je meer over de trends en ontwikkelingen in gevelafwerking door de eeuwen heen. Het technische luik overloopt het ruime aanbod van materialen en technieken voor gevelafwerking. De meeste aandacht gaat hier uit naar de systemen die ook vroeger traditioneel het meest toegepast werden, namelijk de kalkpleisters en de kalkverven.
De brochure gaat ook dieper in op het schilderen van historische gevels. Uit historisch onderzoek blijkt dat zeker vanaf de Middeleeuwen talrijke, zo niet alle gevels een afwerkingslaag hadden, met pleister, verf of een combinatie van beide. In verschillende periodes was het ook de gewoonte om de gevels kleurrijk af te werken.
Meer weten?
www.monumentenwacht.be/publicaties/gevelafwerking https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/19743 https://embuildoostvlaanderen.be/nl/nieuws/van-marketeer-naarvertegenwoordiger-tot-erfgoedrestaurateur-steven-de-weerdt-vijfentwintig
