17 minute read
CBB 18 | Begrafenisverzorging Poppe 18 | Boekhandel Akershoek
ONTDEK DE NIEUWE TOYOTA YARIS CROSS
VANAF €24.850
AVONTUURLIJK ÉN TOCH HEEL ZUINIG
Toyota presenteert de geheel nieuwe Yaris Cross. Deze stijlvolle variant tilt alle k waliteiten van onze compacte ‘Auto van het Jaar 2021’ naar het niveau van een SUV. Daarbij zorgt Toyota’s geperfectioneerde hybridetechniek voor een bijzonder laag brandstof verbruik en een minimale CO2-uitstoot. Kies voor duurzamer rijden én voor meer fun. Bezoek onze showroom voor een kennismaking of plan uw proefrit op toyota.nl.
BRANDSTOFVERBRUIK VARIEERT VAN 4,4 L/100 KM – 6,0 L/100 KM. CO2: 100 -136 G/KM. Afgebeeld Yaris Cross Launch Edition Brass Gold/ zwart dak t.w.v. € 37.895,-.
DE JONGE
sage over het dorp Westenschouwen, dat in de 15e eeuw een bloeiende handels- en vissersplaats was. Rond 1500 begon de haven echter te verzanden, waardoor het dorp zijn weelde snel verloor en uiteindelijk teloorging. Volgens het verhaal hadden de Westenschouwenaars dit aan zichzelf te wijten. Op een dag vingen ze namelijk een zeemeermin in hun netten, die ze ondanks haar smeekbeden, aan land brachten om ten toon te stellen. De meermin, die niet op het droge kon leven, stierf. Toen haar echtgenoot – een zeemeerman – dit zag, wierp hij woedend een handvol wier en zand in de haven en riep: ‘Westenschouwen, ’t zal u rouwen dat ge hebt geroofd mijn vrouwe. Westenschouwen zal vergaan, alleen de toren zal blijven staan.’ Inderdaad bleef de kerktoren, zoals dat wel vaker gebeurde, als enig overblijfsel van het dorp nog langere tijd als baken voor de scheepvaart staan, tot hij in 1845 werd afgebroken. Daarom is de het verhaal van de ondergang van Westenschouwen tegenwoordig te horen in de Plompe Toren, de eenzame kerktoren van het Schouwse dorp Koudekerke, dat eveneens door de zee werd opgeslokt.
Inundatie Soms was niet natuurgeweld, maar menselijk ingrijpen er de oorzaak van dat complete woonplaatsen van de kaart werden geveegd. Dit was bijvoorbeeld het geval tijdens het beleg van Zierikzee in 1575 als onderdeel van de Tachtigjarige Oorlog. Het eiland Schouwen vormde toentertijd het scharnierpunt tussen de staten Zeeland en Holland, die beide in opstand waren gekomen tegen het Spaanse gezag. Door de stad Zierikzee te veroveren, hoopten de Spanjaarden een wig tussen beide provincies te drijven. De troepen van Willem van Oranje staken daarom de dijken van Schouwen door, waardoor het eiland voor een groot deel onder water kwam te staan. Zo hoopten ze de opmars van de Spanjaarden te stoppen of te vertragen – een poging die uiteindelijk geen succes had, want Zierikzee viel ten slotte toch (tijdelijk) in Spaanse handen. Door deze militaire inundatie kwamen veel Schouwse dorpen onder water te staan. Hun inwoners vluchtten de duinen in of verlieten het eiland om elders een nieuwe start te maken. Toen na de verovering van Zierikzee de dijken hersteld en de dorpen weer opgebouwd konden worden, zag niet iedereen hier heil in. Dorpen zoals Klaaskinderkerke, Looperskapelle en Zuidwelle werden nooit herbouwd of keerden terug als gehuchten. Het waren juist deze ‘gekrompen’ dorpen die vele eeuwen later opnieuw het slachtofer werden van een verwoestende watervloed: de ramp van 1953. Toen in de nacht van 31 januari op 1 februari van dat jaar overal in Zeeland de dijken braken onder invloed van storm en springtij, werd Schouwen-Duiveland zwaar getrofen. Voor dorpjes zoals Viane en Capelle, dat maar liefst 42 van zijn ruim honderd inwoners aan de zee verloor, betekende dit een ramp bij een ramp. Nadat het water was gezakt en de geweldige ravage voor het eerst op grote schaal duidelijk werd, moesten er namelijk beslissingen genomen worden over de wederopbouw van het eiland. De Reconstructiecommissie van Schouwen-Duiveland besloot om gehuchten als Capelle, waar slechts twee
huizen waren blijven staan, niet te herbouwen. In plaats daarvan wilde men de nieuwbouw concentreren op grotere plaatsen die wél ‘levensvatbaar’ waren. Op deze manier werden kleine dorpjes ‘bevroren’ en kregen niet meer de kans om opnieuw te groeien. Zo verdronk een handvol plaatsen ruim vierhonderd jaar nadat het water er zijn intrede deed alsnog.
Monument Wie vandaag de dag op zoek gaat naar Aendijcke, Bakendorp en Emelisse, zal deze dorpen op geen enkele ANWB-kaart terugvinden. Toch zijn de verdronken dorpen van Zeeland niet helemaal uit de publieke ruimte verdwenen. Verspreid over Schouwen-Duiveland zijn zestien verdwenen plaatsen gemarkeerd door middel van zogenaamde doorkijkborden. Een pentekening van een Middeleeuws dorpsgezicht op doorzichtig plastic zorgt ervoor dat de voorbijganger de contouren van het voormalige dorp als het ware in het landschap geprojecteerd ziet. In 2009 werd zelfs een monument voor de verdwenen dorpen opgericht. Kunstenares Lydia Schouten ontwierp een eigen ‘verdronken torenspits’, die op gezette tijden geluidsfragmenten uitstrooit over de Oosterscheldedijk bij Colijnsplaat. Om 11.34, 14.04 en 15.30 uur – tijdstippen die verwijzen naar de jaartallen waarin grote overstromingen als de Sint-Elizabethsvloed en de Sint-Felixvloed plaatsvonden – klinken uit het monument het gekabbel van water, het blafen van een hond, de wind die aanzwelt en het gezang langzaam maar zeker overstemt. Als een echo van de Westenschouwense zeemeermannenvloek sieren twee dichtregels de trappen van het kunstwerk, herinnering en waarschuwing ineen: ‘Het geldt voor nu, het geldt voor later. Wantrouw de macht van de wind en het water.’
Verzamelde werken
van bekende hervormd-gereformeerde predikanten
849 pagina’s 59,95
E-book €45,99
Tijdbetrokken vreemdelingschap
Verzameld werk van ds. G. Boer
Ds. G. Boer Ds. G. Boer (1913-1973) was een markant hervormd-gereformeerd predikant, die in de gemeenten die hij diende met zijn trinitarische en vaak als profetisch gekenmerkte prediking diepe sporen trok. In zowel zijn prediking als in zijn theologische arbeid was de Bijbelse vreemdelingschap een doorlopend thema.
DS. G. BOER
GEGRONDE TROOST
UITLEG VAN DE HEIDELBERGSE CATECHISMUS 748 pagina’s 59,95
Gegronde troost
Uitleg van de Heidelbergse Catechismus
Ds. G. Boer ‘Gegronde troost’. Deze titel geeft aan waar het in de uitleg van de catechismus van ds. G. Boer om gaat. Het allesbeslissende is dat wij de Heere Jezus Christus kennen als onze getrouwe Zaligmaker. Daarin alleen vinden wij de enige troost in leven en sterven.
328 pagina’s 44,95
Verkondiging met volmacht
Verzameld werk ds. G. Boer II
Ds. G. Boer Na ‘Tijdbetrokken vreemdelingschap’ (2016) wordt met deze editie de op schrift gestelde nalatenschap van ds. Boer gecompleteerd. ‘Verkondiging met volmacht’ bevat verschillende preken en lezingen, waaronder een serie preken over het leven van Simson, diverse preken bij bijzondere gelegenheden en een lezing over de volmacht van de prediking.
816 pagina’s 64,95
E-book €48,99
Vreugde bij de Bron
Verspreide geschriften van ds. I. Kievit
Ds. I. Kievit Behalve grondige studies over Johannes Calvijn zijn hier belangrijke artikelen en lezingen over Pinksteren, de rechtvaardiging, onsterfelijkheid en opstanding bijeengebracht, en zeven boeiende lezingen over de dynamiek van de moderne tijd en het belang om het statisch-gegevene dynamisch te doorleven.
648 pagina’s 54,95
560 pagina’s 49,95
Stilte van het hart
Verzamelde geschriften van dr. A. van Brummelen
Dr. A. van Brummelen Dr. A. van Brummelen (1928-1999) nam een grote plaats in als hervormd-gereformeerd predikant. Hij had de gereformeerde waarheid lief. Dr. Van Brummelen publiceerde veel. In deze bundel met verzameld werk is daar een dwarsdoorsnede van opgenomen. Op verhoogde toon
Verzameld werk van ds. L. Kievit (1918-1990)
Ds. L. Kievit In zijn preken en meditaties ligt het hart van zijn levenswerk. Wanneer hij in zijn prediking Christus ter sprake bracht in kruis en opstanding was hij hooggestemd en ging hij op verhoogde toon spreken. De rijke inhoud wordt ondersteund door een stijl van verwoording die ook vandaag nog zeggingskracht heeft.
Ga naar uw boekhandel, bestel op debanier.nl of bel 055-5390650
Luxe appar tementen bij Veerse Meer te koop
Aan de rand van Wolphaartsdijk, vlakbij Goes, verrijst binnenkort een prachtig wooncomplex op een unieke locatie. De elf appartementen en twee penthouses die samen Villa Zorgvliet gaan vormen, zijn een buitenkans om in alle rust van het Zeeuwse landschap te genieten. Ze hebben een woonoppervlakte van 75 tot 127 m2, een buitenruimte in de vorm van een eigen balkon of terras, een lit en een eigen parkeerplek. Verder beschikken ze over een (groene) tuin. De aankoopprijzen variëren van €325.000 tot €509.000 (vrij op naam). Huren is eveneens mogelijk. Hoewel de naam anders doet vermoeden is Villa Zorgvliet geen zorginstelling; het gaat om royale, luxe appartementen waarin kopers of huurders hopelijk heel lang, met veel plezier, maar zonder extra zorg kunnen wonen. De eigenaar van het huidige Oud Zorgvliet, Marjan Geijs-Roodenburg, kocht het perceel enkele jaren geleden om het te behoeden voor sloop en het een toekomst te geven, waarin de historie en de oude stijlelementen van het pand bewaard zouden blijven. De bouw van Villa Zorgvliet zou in eerste instantie in 2021 starten, maar de huidige ‘bewoners’, vleermuizen, staken daar een stokje voor, vertelt mede-initiatiefnemer Leonard Harthoorn. „Nu we ‘vervangende woonruimte’ voor de diertjes gevonden hebben, kan de eerste spa hopelijk in december de grond in, waarna de bouw D.V. begin 2022 start.”
Genieten Wonen in Wolphaartsdijk betekent volgens hem in één woord: genieten. „Het karakteristieke Zeeuwse dorp ligt in een natuurrijke omgeving met een rijk cultuurhistorisch verleden. De prachtige dijken met laanbeplanting en het Veerse Meer maken wonen er tot een beleving! Daar komt bij dat alle voorzieningen van het dorp binnen handbereik zijn. Plaatsen als Middelburg, Veere en Zierikzee liggen ook vlakbij.”
Brochure Nieuwsgierig geworden? Vraag dan een brochure aan op villazorgvliet.nl/ Brochure+aanvragen of bel met makelaar Neeskens: 0113-573100. En wie weet geniet u binnenkort van een eigen appartement in pittoresk Zeeland.
„Naast kopen van de appartementen is huren een mogelijkheid”
Woningtypen
VILLA ZORGVLIET
Nazareth 4, Wolphaartsdijk 06-28164600 (Marjan Geijs) 06-12450806 (makelaar) villazorgvliet@gmail.com www.villazorgvliet.nl Penthouses • 111-118 m2 • 2 kamers • € 479.000-509.000
Bestuurslid Hans Kole (l) en vrijwilliger Mart Sturm op de Windroosbeeld. beeld Vidiphoto
Behoud Hoogaars heet wind mee
Het is gezellig druk in het nieuwe botenverblijf aan de Vlissingse Binnenhaven. Vrijwilligers knutselen aan twee historische schepen, een derde wacht nog op zijn restauratie.
Gert Janssen
Het is relatief snel gegaan met het varend museum van Stichting Behoud Hoogaars (SBH). Het ging van een veredeld houthok met een handjevol vrijwilligers en één schip in 1990, naar een comfortabele loods met negen vaartuigen nu. SBH heet duidelijk wind mee. Drie grote houten schepen en vier kleinere liggen klaar voor onderhoud en renovatie. De andere twee liggen nog in het water, in Veere en Arnemuiden. „De drie initiatiefnemers van de stichting wilden in 1990, bij de oprichting, vooral de nog bestaande hoogaarzen documenteren”, vertelt bestuurslid Hans Kole. Hun voornemen werd echter achterhaald door de actualiteit. „De YE36, een oude mosselhoogaars, kwam te koop. Het schip werd door de toenmalige eigenaar gebruikt voor pleziervaart, maar aan boord was geen enkele accommodatie. Het alternatief was sloop. Het bestuur bekostigde de aankoop in eerste instantie uit eigen middelen.” Het initiatief haalde de pers en schudde de provinciale politiek wakker, met als gevolg dat de piepjonge SBH toen (en nog steeds) gebruik kon maken van een inanciële bijdrage uit de Zeeuwse cultuurpot. Het varend museum was geboren. Echter, met een minimum aan inanciële middelen en werkruimte om de handen daadwerkelijk uit de mouwen te kunnen steken.
„De eerste jaren heet de YE36 op veel plekken gelegen en hebben we een zwervend bestaan geleid”, vervolgt Kole. „Eerst hadden we onderdak in een veredeld houthok in Middelburg, later op de historische werf in Arnemuiden. Maar daar was niets overdekt en konden we ’s winters moeizaam onderhoud plegen. En zomers varen we. Dat is noodzakelijk voor de inkomsten van de stichting.”
Oude timmerfabriek Een tijdelijk onderkomen werd gevonden in de oude timmerfabriek in Vlissingen, eigendom van scheepsbouwer De Schelde. Van 2013-2019 volgde een koude, tochtige fabriekshal er vlakbij; eigendom van de gemeente. Maar door de geplande herinrichting van het gebied was ook dat slechts een tijdelijke oplossing. „Met een commissie van vijf mensen hebben we naar een andere oplossing gezocht op Walcheren”, vertelt vrijwilliger Mart Sturm. „Dat moest wel een plek zijn aan of bij het water, om de schepen makkelijk in de winterstalling te kunnen krijgen. Uiteindelijk zijn we hier aan de Binnenhaven terecht gekomen. De plek valt binnen het ontwikkelingsgebied van de gemeente. In 2019 is het contract getekend en in januari 2020 zijn we gestart met de bouw van een scheepswerf, een stalen loods van 35 bij 20 meter, met een hoogste punt van 8,5 meter. Vorige winter konden we er voor het eerst in met schepen die in onderhoud moesten. De oiciële opening was afgelopen oktober. Dat hebben we een paar keer moeten uitstellen vanwege de coronamaatregelen.” Ondertussen groeide ook de historische vloot langzaam maar gestaag. „Na 1953 verdwenen in onze provincie veel kleine en oude havens, dus ook de oude boten”, vertelt Kole. „De naam hoogaars was in 1990 nauwelijks nog bekend in Zeeland. Daar kwam verandering in nadat de SBH actief werd en we gingen varen.”
Jachthoogaars Na de ”Andries Jacob” YE36 werd in 1997 de jachthoogaars Alcyon gekocht. „Dat schip is in 1928 als zeiljacht voor een havenbaron gebouwd om daarmee wedstrijden te varen. De Belgische eigenaren benaderden ons omdat zij de rekening van de restauratie van het schip niet konden betalen. Als wij die factuur zouden overnemen, mochten we het schip hebben. Bij de werf konden we nog wat van de prijs afdingen en dankzij een provinciale bijdrage hebben we het schip toen aangeschat. In december 1999 startte de restauratie en op 16 juni 2001 ging ze geheel gerenoveerd weer te water.” In 1996 was de TH49 met de naam ”De Drie Gebroeders” al aangeschat. Deze hengst uit 1908, gebouwd in Zeeuws-Vlaanderen, viste lange tijd op mosselen in de Westerschelde. Daarna kwam het in verschillende handen. De voorlaatste eigenaars, twee Duitse platbodemliehebbers, verkochten de TH49 in 1996 aan de stichting. Inmiddels was het schip link aangetast door houtrot. In 2003 werd gestart met een grondige
„De eerste jaren hebben we als SBH een zwervend bestaan geleid”
Een vrijwilliger kruipt uit het vooronder van de YE36. beeld Vidiphoto
Historie
Ruim een eeuw geleden waren hoogaarsen dé werkschepen in de Zeeuwse wateren. Rond 1900 voeren er zo’n duizend rond. Ze waren van hout en hadden een platte bodem, waarmee ze uitermate geschikt waren voor ondiep water. Het schip dankt zijn naam aan de hoge achtersteven. Er waren verschillende typen, waaronder de hengst. Die was robuuster en breder met een steilere boeg en achtersteven. De meeste hengsten werden in Vlaanderen gebouwd, terwijl het sierlijke zusje vooral ten noorden van de Westerschelde werd gefabriceerd. „De achterzijde van een hoogaars is hoger dan de voorkant”, legt SBH-bestuurslid Kole uit. „Zo’n schip kon daardoor altijd loskomen als de voorkant op een zandbank terecht kwam. Een echte Zuiderzeebotter is lager en daardoor niet zeewaardig. Hoogaarzen zijn dat wel. Ze werden vooral gebruikt voor de mossel- en garnalenvisserij en voor de vangst van bot.”
Heb jij intere sse in deze topbaan bij Belisol Goe s?
Neem dan contact met ons op via 0113-211 811 of mail naar: goes@belisol.com
WORD JIJ ONZE NIEUWE COLLEGA MONTEUR?
Bij Belisol-Goes plaatsen we kozijnen en deuren bij renovatie- of nieuwbouw projecten voor par ticuliere klanten. Ben jij een teamspeler, wil jij een goed salaris passend bij jou werk zaamheden Ben jij die vakman en hebt (of wil) er varing in de kozijnbranche Ben jij in het bezit van een rijbewijs B+E (of bereid om E te behalen) Wil jij werken bij de grootste en snelst groeiende leverancier van kozijnen en deuren in Nederland Wij zijn werk zaam in CAO “bouw & infra bouwend Nederland” Werkgebied regio Zeeland Bij geschiktheid een full-time vast dienst verband
Belisol. Meer dan 40 jaar kozijnen en deuren zonder zorgen.
restauratie. Dat meerjarenproject duurde tot 2006. De boot werd volledig teruggebracht in de historische visserijcontext. Na de aanschaf van nog wat kleinere bijboten, de Boreas (bouwjaar 1900) en de Luctor et Emergo (bouwjaar 1902), ligt nu de meest recente aanwinst in de loods te wachten op een grondige aanpak: de Windroos, een hoogaars uit 1926. Ook die is oorspronkelijk gebouwd als wedstrijdboot. „De eigenaren kregen het niet verkocht. Daarom kregen wij het in mei dit jaar geschonken gekregen. Aan de buitenkant zag het schip er nog goed uit, maar nadat we het leeg hadden gehaald bleek het hout op veel plekken vermolmd te zijn. We zijn nu bezig met een plan van aanpak. De restauratie gaat vermoedelijk 400.000 euro kosten. Zo’n ingrijpende renovatie is ondanks regulier onderhoud ongeveer eenmaal in de drie decennia nodig. Vissersschepen werden vroeger in dertig jaar afgeschreven. Dan waren ze helemaal op.”
Zeventigplussers Om die vier ton te kunnen bekostigen zullen meerdere fonds aangeboord moeten worden, vermoeden Kole en Sturm. Ondertussen staan vrijwilligers te popelen om naast het reguliere onderhoud van het varend materieel, aan de slag te gaan met het nieuwe project. En hoewel de stichting bepaald niet te klagen heet over belangstelling –„We hebben zo’n 120 vrijwilligers”– maakt het bestuur zich toch wat zorgen over de toekomst. „Het zijn voornamelijk zeventigplussers die hier aan de slag gaan. We zoeken nog jongeren die ook het vak willen leren. Maar eigenlijk is iedereen welkom. We zijn net een bedrijf met een groot aantal verschillende functies.” Het complete maatschappelijk spectrum is in ieder geval vertegenwoordigd. „We hebben oud-vissers, marinemensen en anderen die actief zijn geweest op het water, maar ook timmerlui en leraren. Zo’nveertig tot vijtig mensen zijn bezig met herstel en restauratie. Dat gebeurt onder verantwoordelijkheid van een bootsman, die zijn eigen team aanstuurt. Daarnaast hebben we specialisten die aan de slag gaan op alle schepen. We vragen vrijwilligers of ze zich minimaal één à twee dagen in de week willen inzetten voor de stichting. Iedere vorm van publiciteit zorgt weer voor een nieuwe stroom aan vrijwilligers. Na de oiciële opening van de werf hebben zich acht nieuwe mensen aangemeld. De loods is drie dagen in de week open. Iedereen is welkom om te komen kijken.”
Verhuur Exploitatie en werkzaamheden kosten de SBH jaarlijks zo’n 100.000 euro. Dat geld wordt binnengehaald via de 700 donateurs, subsidie van de provincie maar vooral ook door de verhuur van de schepen, ook voor langere periodes. Sinds drie jaar wordt er daarom ook samengewerkt met het museum in Veere. Die zorgt voor passagiers op de hoogaarzen. Verder zijn er plannen om een andere inkomstenbron aan te boren: het onderwijs. „We proberen hier een praktijkopleiding tot timmerman te realiseren, in samenwerking met een vmbo-school. Nu al komen er regelmatig vakdocenten kijken.”
Hans Kole en Mart Sturm verplaatsen een schaalmodel van een hoogaars. beeld Vidiphoto.
