SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY
NR 31
07/2017
Spacerownik Artystyczny
07/2017
Trójmiasto Warszawa Kraków Poznań Katowice Łódź Toruń Wrocław 07/2017
WIADOMOŚCI APH 3
Fundacja Artystyczna Podróż Hestii zaprasza do lektury kolejnego numeru Spacerownika, w którym polecamy najciekawsze wydarzenia artystyczne i prezentujemy skrót najważniejszych wydarzeń Artystycznej Podróży Hestii. Zachęcamy do czytania i do odwiedzania Galerii i Muzeów! Wiadomości APH
Więcej informacji na temat wystawy dostępnych jest na stronie internetowej:
Trójmiasto
pgs.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Jean Lambert-Rucki Para 1931, fot. dzięki uprzejmości Villi la Fleur, materiały prasowe organizatora
Paryż pierwszej połowy wieku ściągał wszystkich artystów poszukujących inspiracji, w tym również tych przybyłych ze wschodu. Ich dzieła obejrzeć będzie można na wystawie Fleur de Paris. Obrazy z kolekcji Villa La Fleur, organizowanej w sopockiej Państwowej Galerii Sztuki. 5
Amadeo Modigliani, Głowa dziewczyny fot. dzięki uprzejmości Villi la Fleur, materiały prasowe organizatora
Dla każdego artysty inspiracja jest jedną z najważniejszych rzeczy. Często jest ona im niezbędna nie tylko do wyrażenie siebie i oddania na płótnie swoich uczuć, ale też pomaga zachować prozaiczną płynność finansową. Nic więc dziwnego, że w poszukiwaniu natchnienia twórcy gotowi są przemierzać świat wzdłuż i wszerz. W wielu przypadkach daje to niesamowite efekty. Właśnie tak było w przypadku wielu artystów, którzy trafili do Paryża na początku XX wieku. Stolica Francji była wówczas uważana za niekwestionowaną stolicę świata sztuki, która kusiła młodych twórców wizją szybkiej i wielkiej kariery. Wśród nich ogromną część stanowili emigranci z Europy Wschodniej, w tym z terenów dawnej Rzeczpospolitej. To właśnie oni sprowadzili nad Sekwanę pierwiastek wschodniej melancholii i bardzo ekspresyjny sposób malowania. W połączeniu z przedstawieniami urokliwych terenów Bretanii i Prowansji, a także zabytków samego Paryża, ich twórczość wyróżniała SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
się na tle innych grup. Polsko-żydowska kolonia była liczna i zróżnicowana. Wielu artystów wywodzących się z tego środowiska odniosło spore sukcesy — wystawiali na paryskich salonach i w galeriach, a ich reprodukcje prac publikowane były na łamach poczytnych gazet oraz w wydaniach albumowych. Legendą tamtego historycznego czasu początków École de Paris, był Włoch żydowskiego pochodzenia — Amadeo Modigliani, zaprzyjaźniony z Mojżeszem Kislingiem. Na wystawie Fleur de Paris. Obrazy z kolekcji Villa La Fleur organizowanej w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie oglądać można blisko 70 przykładów dzieł malarstwa, rzeźby i rysunku, które stanowią szeroką panoramę zjawisk, składających się na bogactwo i różnorodność École de Paris, jedynego w swoim rodzaju artystycznego zjawiska pierwszej połowy XX wieku. Na ekspozycji podziwiać można nie tylko prace samego Modiglianiego, ale również Tamary de Łempickiej, Mojżesza Kislinga czy Meli Muter.
7
Więcej zarówno o samej wystawie, jak i artystach przeczytać można na stronie internetowej:
Warszawa
ujazdowski.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Co jest snem, a co jawą? Wystawa prac Laury Limy Pokój i pół w warszawskiej galerii U–jazdowski stara się wciągnąć widza w grę, w której granice tych dwóch stanów świadomości zaczną się zacierać.
Laura Lima, Ascenseur 2013, fot. Laura Lima, materiały prasowe organizatora Laura Lima, Fumoir 2009, fot. Laura Lima, materiały prasowe organizatora
Ekspozycja ta to pierwsza w Polsce wystawa jednej z najbardziej rozpoznawalnych brazylijskich artystek młodego pokolenia — Laury Limy. W swoich pracach opowiada ona o marginesach ludzkiej percepcji i o tym, jak często i w jaki sposób zacierają się granice między rzeczywistością i iluzją. Wystawa zaprasza widza do wejścia w sytuację, która wymyka się logice i balansuje na granicy niedopowiedzenia i żartu. Laura Lima tworzy sytuacje i obrazy, w których umieszcza żywe istoty przez cały czas trwania wystawy. Co ciekawe, choć prace Limy mają wyraźnie performatywny rys, artystka uparcie unika takich określeń, jak „performans” czy „instalacja”. Twierdzi bowiem, że w jej działaniach nie 9
ma momentów narracyjnych, scenariusza czy nawet zakończenia. W tytule wystawy artystka gra dwuznacznością portugalskiego słowa quarto, które może oznaczać zarówno pokój, jak i cyfrę cztery. W czterech rożnych salach, w których rozmieszczona jest wystawa widz doświadcza jednej, ciągłej sytuacji. Każde kolejne pomieszczenie wprowadza go coraz głębiej i pozwala odkryć kolejne sekrety sytuacji. W tym miejscu uwidaczniają się zapędy Limy konstruowania w swoich pracach nawiązań do logiki snu i dziecięcej fantazji. Po wejściu na wystawę pierwszą pracą, przed którą stajemy, jest żywy obraz przywołujący atmosferę salonu, wypełnionego zapachem cygar i whisky. Ze ścian wystają fragmenty ciała — ręce, uszy,
stopy. Wtedy następuje pierwsze zaskoczenie odbiorcy. Elementy te są wyraźnie żywe, jednak nie ruszają się, pozostają jakby zamrożone. Wyjątek stanowią dwie dłonie, które rolują papierosy, zapraszając widzów do rozgoszczenia się na wystawie. Po przejściu przez pierwszą przestrzeń wchodzi się do pustego pokoju, gdzie na podłodze leży tusza wielkiego
czarnego ptaka. Ptak to wspólna praca Laury Limy i brazylijskiego artysty Zé Carlosa Garcii, który przez wiele lat pracował jako projektant instalacji przy słynnym karnawale w Rio de Janeiro. Dzisiaj umiejętności te wykorzystuje we własnej praktyce artystycznej, pracując z piórami i tworząc rzeźby oraz przestrzenne obiekty inspirowane anatomią ptaków.
Laura Lima, Fumoir 2009, fot. Laura Lima, materiały prasowe organizatora Laura Lima, Ascenseur 2013, fot. Laura Lima, materiały prasowe organizatora
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
11
Szczegółowe informacje dotyczące wystawy dostępne są na stronie internetowej:
Kraków
mnk.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
W przyszłym roku Polska świętować będzie stulecie odzyskania niepodległości. Rocznica ta stała się pretekstem do podjęcia na nowo dyskusji o historii i wpływie przeszłości. Przejawem tego typu rozważań jest wystawa pod znaczącym tytułem #Dziedzictwo zorganizowana w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Figurka Felek Marynarz, porcelana Chodzież 1958, fot. MNK, materiały prasowe organizatora Jarosław Modzelewski, Diakon 2000, fot. MNK, materiały prasowe organizatora
Z jednej strony określenie to odnosi się do rozmaitych sposobów kształtowania tożsamości narodowej w oparciu o doświadczenia wspólnotowe, z drugiej zaś rozpoczęcie tytułu od znaczka hasztagu każe rozpatrywać to określenie w silnym związku ze współczesnością. Odniesienie się do symbolu funkcjonującego w przestrzeni internetowej, gdzie każdy może zarówno wprowadzać, jak i komentować dowolne treści, wskazuje na otwartość, z jaką kuratorzy ekspozycji chcą podchodzić do rozmowy o tym, co jest naszym dziedzictwem. Wybór dzieł podporządkowany został nadrzędnemu tematowi. Wszystkie prace pochodzą z muzealnej kolekcji, która w sposób szczególny definiuje polską kulturę. Główna teza wysta13
wy o kulturowej ciągłości i możliwości odnajdywania stałych elementów narodowej tożsamości w dziełach z różnych epok realizowana jest w czterech obszarach. Pierwszy z nich — geografia — poświęcony jest terytorium, z którym dana kultura się wiąże. W przypadku historii Polski nabiera on dodatkowego znaczenia w związku ze zmieniającymi się na przestrzeni wieków granicami oraz długotrwałymi zaborami, które sprawiły, że państwo na wiele lat zniknęło z mapy Europy. Druga kategoria to język. W tej części ekspozycji między innymi przedstawiony został za pośrednictwem ilustracji Jana Marcina Szancera do książki Wandy Chotomskiej Abecadło krakowskie alfabet polski, ale także zabytki innych języków:
łacińskiego, litewskiego, starocerkiewnosłowiańskiego czy hebrajskiego. Różnorodność etniczna pokazana za pośrednictwem języka szerzej prezentowana w ramach kolejnej kategorii — obywatele. Ostatnia część odnosi się z kolei do tego, co można utożsamić z polskim obyczajem. Znalazły się tu istotne elementy życia codziennego, takie jak stroje, opakowania czy banknoty. Nie zabrakło także informacji o religijności, wyposażeniu mieszkań i rozmaitych rytuałach towarzyskich. Wystawa #Dziedzictwo prezentując szeroki zbiór zabytków związanych z historią Polski, próbuje nie tylko pokazać, jakiego dziedzictwa jesteśmy spadkobiercami, ale i stawia pytanie o to, jak będzie wyglądał kolejny rozdział tej historii.
Leszek Sobocki, Polak 1979, fot. MNK, materiały prasowe organizatora Xawery Dunikowski, Portret Fryderyka Chopina ok. 1900, fot. MNK, materiały prasowe organizatora
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
15
Szczegółowe informacje dotyczące wystawy dostępne są na stronie internetowej:
Poznań
mnp.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Łukasz Rusinek plakat na wystawę
Historia sztuki zna wiele przypadków, w których twórcy stawali się rozpoznawalni mimo braku tradycyjnego wykształcenia artystycznego. Nie inaczej było z Łukaszem Rusinkiem, którego wystawę oglądać można do 23 lipca w poznańskiej Galerii Miejskiej Arsenał.
Wystawa indywidualna Łukasz Rusinek. Teledyski animowane to ekspozycja prezentująca dorobek nietuzinkowego artysty młodego pokolenia. Łukasz Rusinek jest absolwentem krakowskiej Akademii Górniczo-Hutniczej, jednak nie kończył na niej żadnego kierunku związanego z twórczością kreatywną. W 2005 roku ukończył skrajnie nieartystyczny kierunek, jakim było zarządzanie w przemyśle ciężkim. Po uzyskaniu 17
dyplomu postanowił oddać się swojej największej pasji, czyli grafice i animacji. Kiedy nie pracuje jako grafik, Rusinek jest gitarzystą w alternatywnym zespole Paprika Korps. Wyróżnia się na polskiej scenie teledysku animowanego charakterystycznym stylem, który jest połączeniem zdecydowanej kreski i barw w formie z wyraźnym humorem w treści. Momentem przełomowym w jego karierze był rok 2009, kiedy to powstał
pierwszy wideoklip animowany do piosenki Telehon artysty znanego pod pseudonimem Pablopavo. Klip ten zdobył nagrodę w kategorii najlepszy debiut na Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film w Gdańsku. W roku 2010 na tym samym festiwalu Rusinek otrzymał nagrodę w kategorii animacja za teledysk do piosenki Życie jest jak tramwaj Lao Che, z kolei w roku 2011 zdobył Małego Jasia za teledysk dla dzieci Oh Girl — Yellow Umbrella. Stworzył też teledysk do utworu Alfabet w ramach kampanii społeczno-edukacyjnej Narodowego Centrum Kultury Ojczysty — dodaj
do ulubionych, promującej prawidłowej korzystanie z języka polskiego. Obecnie Łukasz Rusinek zajmuje się obsługą graficzną agencji koncertowo-wydawniczej Karrot Kommando i cały czas stara się w oryginalny sposób łączyć obraz z muzyką. Dalej tworzy teledyski dla takich artystów jak Grubson, Lao Che, Vavamuffin, czy folk punkowy kolektyw R.U.T.A. oraz projektuje wizualizacje koncertowe i spoty telewizyjne. Wystawa jego twórczości jest wydarzeniem towarzyszącym Międzynarodowemu Festiwalowi Filmów Animowanych ANIMATOR.
Łukasz Rusinek plakat na wystawę
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
19
Szczegółowe informacje dotyczące wystawy Między Montmartre’em a Montparnasse’em. Dzieła artystów z ziem polskich działających w Paryżu w latach 1900-1939, z kolekcji prywatnych dostępne są na stronie internetowej:
Katowice
muzeumslaskie.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Na przełomie XIX i XX wieku Paryż uważany był obok Monachium za jeden z najważniejszych ośrodków artystycznych w Europie. Miasto przyciągało twórców z całego świata i stało się miejscem narodzin nowych prądów w sztuce, takich jak impresjonizm, fowizm czy surrealizm. Bogaty wybór dzieł powstających w tym burzliwym okresie oglądać można na wystawie Między Montmartre’em a Montparnasse’em. Dzieła artystów z ziem polskich działających w Paryżu w latach 19001939, z kolekcji prywatnych.
Wystawa Między Montmartre’em a Montparnasse’em Muzeum Śląskie w Katowicach, materiały prasowe organizatora
21
Ekspozycja ta prezentowana w Muzeum Śląskim w Katowicach jest prezentacją niemal 180 prac, zarówno malarskich, jak i rzeźbiarskich. Większość z nich to dzieła pochodzące ze zbiorów nieprezentowanych do tej pory szerszej publiczności. Jest to więc wyjątkowa okazja, by przyjrzeć się twórczości znanych artystów z nieco innej perspektywy. Paryż nie jest tu wyłącznie miejscem działalności malarzy i rzeźbiarzy, ale często staje się także tematem ich prac. Jak sam tytuł wskazuje, wystawa pozwala przenieść się do nastrojowych kawiarni i pracowni, poznać artystów i prześledzić ich znajomości, które ujawniają się między innymi we wzajemnie sobie ofiarowywanych portretach. W tytule ekspozycji pojawiają się także nazwy
Wystawa Między Montmartre’em a Montparnasse’em Muzeum Śląskie w Katowicach, materiały prasowe organizatora Wystawa Między Montmartre’em a Montparnasse’em Muzeum Śląskie w Katowicach, materiały prasowe organizatora
dwóch dzielnic najistotniejszych dla rozwoju XIX-wieczej bohemy artystycznej. Już w połowie wieku Montmartre stał się ulubionym miejscem przedstawicieli cyganerii, która w latach 30. XX wieku przeniosła się na Montparnasse. Podróż, w którą zabierają nas kuratorzy wystawy ma więc nie tyko charakter czasowo-przestrzenny, ale i symboliczny. Przemianom artystycznym towarzyszyły przekształcenia tkanki miejskiej, która była źródłem twórczej inspiracji dla kolejnych pokoleń. Także tytułowe daty są kluczowe. Wyprawa w przeszłość rozpoczyna się u progu XX wieku — w roku 1900, kiedy Paryż z impetem wkroczył w nowe stulecie. Wówczas to uruchomiona została pierwsza linia metra i stolica stała się gospodaSPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
rzem igrzysk olimpijskich. Niezwykły przegląd działalności artystycznej kończy się wraz z wybuchem II wojny światowej, która ostatecznie zmieniła postrzeganie otaczającego nas świata, stając się równocześnie wyraźną cezurą w rozwoju sztuki. Rozpiętość czasowa oraz szybkie tempo przemian w pierwszej połowie XX wieku sprawiają, że dzieła prezentowane na wystawie w Muzeum Śląskim są bardzo różnorodne. Wśród nich znalazły się zarówno pejzaże, portrety, jak i martwe natury czy sceny rodzajowe. Uderzająca jest nie tylko rozpiętość tematyczna, ale i formalno-stylistyczna. Każdy z artystów był bowiem zafascynowany innym nurtem artystycznym: impresjonizmem, syntetyzmem czy tzw. „whistleryzmem”.
23
Więcej informacji na temat wystawy dostępnych jest na stronie internetowej:
Łódź
msl.org.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Czy sztuka zawsze jest unikalna? Gdzie leży granica między dozwolonym powtórzeniem a plagiatem? Na te i im podobne pytania stara się wizualnie odpowiedzieć wystawa „&” zorganizowana w łódzkim Muzeum Sztuki.
Henryk Morel, Kompozycja, z cyklu Lunapark 1966, kolekcja Muzeum Sztuki w Łodzi, materiały prasowe organizatora
Dyskusja nad koniecznością oryginalności dzieła sztuki ciągnie się od samych początków aktywności twórczej. Mimo że na przestrzeni kilku tysięcy lat koncepcji analizujących tę trudną kwestię było wiele, większość z nich sprowadza się do przedstawienia dwóch antagonistycznych stano25
wisk. Jedni uważają, że twórcę łączy z dziełem nierozerwalna więź, której nie wolno w żaden sposób naruszyć. Co bardziej ortodoksyjni wyznawcy tego poglądu twierdzą, że stosunek ten jest tak silny, że plagiatem jest nawet zestawienie tych samych motywów i podobnych elementów
w dziele, co wcześniej inny artysta. Po drugiej stronie barykady stoją zwolennicy bardziej liberalnego podejścia do sztuki. Zakładają oni, że wszystkie elementy, style i składowe sztuki są dobrem wspólnym, a prawa autorskie dotyczą tylko konkretnego, wykonanego już dzieła. Warto zauważyć, że decydujący w kwestii rozdzielenia nielegalnego plagiatu od swobodnego zapożyczenia wydaje się w tym przypadku stopień nawiązania do istniejącego już egzemplarza. Organizatorzy wystawy „&” w opisie swojego przedsięwzięcia nawiązują do faktu, że wielu XX-wiecznych artystów świadomie przyznaje się do wykorzystywania w swoich dziełach dokonań poprzedników, za każdym razem starając się jednak w jakimś stopniu od nich abs-
trahować i dodawać elementy wyróżniające. W praktyce można więc zaobserwować zjawisko dziedziczenia powtórzeń, jednocześnie opartego na wierze, że każde następne dzieło zawsze będzie odrębną wersją poprzedniego. W ramach ekspozycji oglądać można ponad 100 rysunków Wacława Szpakowskiego oraz szeroki wybór minimalistycznych prac Cécile Dupaquier, diagramy Suzanne Treister, prace wideo Anety Grzeszykowskiej, modele Anny Orlikowskiej, osobliwe wizje Henryka Morela czy sitodruki François Morelleta. Wystawa zaprojektowana została tak, by wciągnąć widza w grę i by w dziesięciu pomieszczeniach stworzyć estetyczną przestrzeń przypominającą labirynt. Czy uda się w nim nie zgubić?
François Morellet, Kompozycja pod kątem 15, 30, 45, 60, 75, 90 stopni kolekcja Muzeum Sztuki w Łodzi, materiały prasowe organizatora Cécile Dupaquier, Obraz (biało-biały 45 x 30) no°5, 2016 dzięki uprzejmości artystki, materiały prasowe organizatora
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
27
Więcej zarówno o samej artystce, jak i o wystawie Sum ergo sum przeczytać można na stronie internetowej:
Toruń
csw.torun.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Jej działalność od początku była wszechstronna. Już w czasie studiów w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu zajmowała się zarówno malarstwem, jak i fotografią i grafiką. W latach 70. w polu jej zainteresowań znalazły się także performance, film eksperymentalny, wideo, instalacja i rzeźba. Retrospektywną wystawę Natalii LL — bo o niej właśnie mowa — oglądać można w Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu.
Natalia LL, Egzystencja I 1962, dzięki uprzejmości Joanny i Krzysztofa Madelskich, materiały prasowe organizatora Natalia LL, Sztuka postkonsumpcyjna 1975, dzieło z Kolekcji Regionalnej Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie, materiały prasowe organizatora
29
Jest to pierwsza tak duża monograficzna ekspozycja twórczości artystki. Jej celem jest przedstawienie działalności Natalii Lach-Lachowicz od początków jej pracy w latach 60. XX wieku po najnowsze dzieła z 2016 roku. Jest to pierwsza tak duża wystawa w karierze artystki, w ramach której prezentowane są zarówno prace, które weszły już do kanonu polskiej sztuki współczesnej, jak i takie, które po raz pierwszy pokazywane są szerszej publiczności. Nieprzypadkowe jest także miejsce, w którym zorganizowano pokaz. Właśnie w Toruniu na początku swojej pracy twórczej, w 1962 roku Natalia LL zdobyła pierwszą nagrodę w Ogólnopolskim Festiwalu Fotografii Studenckiej. Co ciekawe, praca zatytułowana Egzystencje I,
Natalia LL, Sztuka zwierzęca 1977, dzieło z Kolekcji Regionalnej Zachęty Sztuki Współczesnej w Szczecinie, materiały prasowe organizatora Natalia LL, Narodziny według ducha kolekcja Muzeum Narodowego we Wrocławiu, materiały prasowe organizatora
dzięki której wówczas wygrała także pokazywana jest na wystawie w CSW. Towarzyszy jej zdjęcie pochodzące z kolekcji galerii, przedstawiające młodą artystkę na tle tejże pracy. Retrospektywna ekspozycja zatytułowana została Sum ergo sum (łac. Jestem, więc jestem). Hasło to z jednej strony odnosi się do stałej obecności samej artystki w świecie sztuki, z drugiej zaś ma kierować widza ku myśleniu o teraźniejszości, otaczającej go rzeczywistości i jego własnym uczestnictwie w świecie. Specyficzny charakter bytu przywołany został także poprzez ukazanie na wystawie kilku efemerycznych prac, które odtworzono na podstawie dokumentacji zachowanej w archiwum artystki oraz SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
materiałom pozyskanym podczas kwerendy w polskich muzeach. Dzięki tym informacjom zrekonstruowana została między innymi piramida, w której w latach 70. Natalia LL wykonywała swoje seanse. Kurator wystawy — Mateusz Kozieradzki — zrezygnował z układu chronologicznego, często wykorzystywanego przy okazji konstruowanie eskpozycji retrospektywnych. Zamiast tego skupił się na poszczególnych obszarach zainteresowań artystki, co pozwala na analizę zmieniających się postaw twórczych, jednocześnie pokazując wspólnotę wielu idei. Szczególnie interesujące mogą okazać się także autorskie teksty teoretyczne artystki, które przybliżają jej koncepcję twórczości.
31
Szczegółowe informacje dotyczące wystawy i towarzyszących jej wydarzeń dostępne są na stronie internetowej
Wrocław
bwa.wroc.pl
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Pojęcie designu czy wzornictwa przemysłowego wciąż poszerza swój zakres, obejmując coraz to nowe dziedziny działalności artystycznej. Wystawa Kwiaty polskie prezentowana w Galerii Dizajn BWA Wrocław próbuje na nowo odkryć zapomniany nieco obszar twórczości, jakim jest florystyka.
Kwiaty&Miut, materiały prasowe organizatora Plakat na wystawę Kwiaty polskie
Projektowanie z użyciem roślin ma w Polsce długą tradycję sięgającą przełomu XIX i XX wieku. Wówczas to działał Wojciech Salwa — galicyjski florysta, dzięki któremu bukieciarstwo zyskało na znaczeniu i zaczęło być postrzegane jako dziedzina sztuki. Niektóre z jego projektów przetrwały dzięki zachowanym zdjęciom archiwalnym, na podstawie których współczesnym artystom udało się w ramach wystawy odtworzyć niektóre z kompozycji. Ekspozycja nie ma jednak charakteru wyłącznie historycznego, przede wszystkim prezentuje prace obecnie działających florystów. Wśród zaproszonych artystów znaleźli się między innymi Dorota Kwiotek, Jo33
anna Rospondek czy Zygmunt Sieradzan. Wykonane przez nich instalacje kwiatowe prezentowane są cyklicznie co dwa tygodnie. Jest to więc zarazem wyjątkowa sytuacja, w której sama wystawa zmienia się w czasie. Warto zatem odwiedzić ją wielokrotnie, za każdym razem oglądając nową propozycję. Intrygujący jest również tytuł ekspozycji, który bezpośrednio odnosi się do poematu Juliana Tuwima. Związek ten rzecz jasna nie jest przypadkowy. W samym wierszu pojawiają się liczne nawiązania do sztuki układania kwiatów. Na tym jednak powiązania się nie kończą. Inspiracją dla ustępów poświęconych florystyce była bowiem najpewniej działalność niko-
go innego jak Wojciecha Salwy, który odegrał kluczową rolę w rozwoju tej dyscypliny sztuki. Wystawa w dużej mierze ma także charakter edukacyjny. Celem kuratorów — Iwony Kałuży i Filipa Marka (duetu złożonego z historyka sztuki i florysty) — było przedstawienie kompozycji kwiatowych jako projektów. Ujmując florystykę w ten sposób można mówić nie tylko o jej historii i rozwoju, ale także zmieniających się trendach. Istotne jest także samo miejsce, w którym prezentowana jest wystawa. Wrocław
to miasto, w którym od lat 60. do lat 80. co roku organizowano wyjątkowe wydarzenie — Wrocławskie Święto Kwiatów. Z tej okazji ulicami starówki przechodziły kolorowe pochody pełne kwiatowych kompozycji i specjalnie na tę okazję przygotowanych instalacji. W obchodach brali czynni udział także artyści plastycy, którzy dbali o oprawę graficzną uroczystości. Stąd też na wystawie Kwiaty polskie oglądać można także plakaty, zaproszenia i inne elementy graficzne, które powstawały przy tej okazji.
Plakat Wrocławskiego Święta Kwiatów, projekt Roman Rosyk 1971, materiały prasowe organizatora Kwiaty&Miut, materiały prasowe organizatora SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
35
W OBIEKTYWIE
MIKRO
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Współcześnie żyjemy w świecie zdominowanym przez reklamę wizualną. Otaczają nas szyldy, banery, także poprzez nośniki medialne, takie jak telewizja czy internet stykamy się z obrazami. Do problemu wszechobecności wizualnych działań marketingowych odwołuje się w swojej twórczości Małgorzata Szymankiewicz, której wystawa REFLECTING VIEW prezentowana jest w Galerii Miejskiej BWA w Bydgoszczy.
Więcej zarówno o samym projekcie, jak i artystce przeczytać można na stronie internetowej:
galeriabwa.bydgoszcz.pl
Wystawa Małgorzata Szymankiewicz. REFLECTING VIEW
Bydgoszcz:
Galeria Miejska BWA w Bydgoszczy, fot. Wojciech Woźniak, materiały prasowe organizatora
37
Artystka pochodzi z Poznania, gdzie ukończyła studia na Wydziale Edukacji Artystycznej i na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych. Swoją działalność związała jednak z inną uczelnią, pracując jako asystentka w Pracowni Malarstwa Akademii Sztuki w Szczecinie, gdzie w 2015 roku obroniła doktorat z teorii malarstwa. Połączenie sfery teoretycznej i praktycznej widoczne jest także w jej twórczości, która bezpośrednio nawiązuje do tradycji polskiego i światowego malarstwa abstrakcyjnego. Projekt
Wystawa Małgorzata Szymankiewicz. REFLECTING VIEW Galeria Miejska BWA w Bydgoszczy, fot. Wojciech Woźniak, materiały prasowe organizatora Plakat na wystawę Małgorzata Szymankiewicz. REFLECTING VIEW materiały prasowe organizatora
REFLECTING VIEW obejmuje cykl prac powstałych w ostatnim czasie, które na nowo podejmują zagadnienie nadprodukcji obrazów we współczesnej kulturze wizualnej. Przedmiotem zainteresowania Szymankiewicz stały się materialne świadectwa tej sytuacji — tablice, witryny, lightboxy oraz banery. Wykorzystując ich formy i poddając je rozmaitym przekształceniom artystka stworzyła obiekty oddziałujące głównie poprzez rytm, kolor i fakturę. Szymankiewicz zwraca przy tym uwagę na manipulację, której na co dzień poddawani są odbiorcy reklam, którym narzucany jest określony punkt widzenia. Idąc tym tropem, artystka stawia pytanie o to, czy możliwe jest stworzenie takich form i obiektów abstrakcyjnych, które także będą w stanie generować nowe znaczenia. W najnowszym projekcie prezentowanym w Galerii Miejskiej BWA w Bydgoszczy Szymankiewicz SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
odnosi się także do problemu uwikłania twórcy w mechanizmy ekonomii. Realny wpływ ma na niego nie tylko funkcjonowanie samego rynku sztuki, ale także reklama, która nierzadko decyduje o tym, czy zaistnieje w oczach szerszej publiczności. Małgorzata Szymankiewicz za pomocą swoich prac próbuje ujawnić nieświadome działania promocyjne — kuratorów, dyrektorów galerii, a także samych artystów, którzy dążą do wywarcia wpływu na odbiorców. Wykorzystują do tego między innymi określone sposoby prezentacji prac, a także podejmują szersze działania w związku z organizacją wystawy, które znajdują realne odzwierciedlenie (tytułowy REFLECTING VIEW) w procesie budowania pozycji młodych twórców. Artystka krytycznym okiem patrzy na rzeczywistość, próbując przyczynić się do wzrostu świadomości nie tylko wśród odbiorców sztuki, ale i konsumentów.
reflecting Małgorzata Szymankiewicz kurator wystawy Karolina Leśnik
początek / wtorek
20.06.2017 godz. 18.00 ul. Gdańska 20, Bydgoszcz tel. 52 339 30 50 / www.galeriabwa.bydgoszcz.pl
koniec /
30.07.2017
Zrealizowano w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
39
WÂ OBIEKTYWIE
MAKRO
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
David Hockney, Mr and Mrs Clark and Percy 1970-1971 David Hockney, We Two Boys Together Clinging 1961
Paryż, Francja
Paryskie Centre Pompidou we współpracy z londyńską Tate Britain i Metropolitan Museum w Nowym Jorku zorganizowało największą w historii wystawę jednego z najwybitniejszych przedstawicieli pop-artu — Davida Hockneya. Jego twórczość charakteryzuje oszczędność formy, a także zainteresowanie problemami społecznymi i politycznymi. Ekspozycja powstała z okazji 80. urodzin artysty i ukazuje przekrojowo całą jego karierę twórczą. Na wystawie zaprezentowanych zostało ponad 160 prac artysty, nie tylko malarskich, ale też rysunkowych. Nie zabrakło również miejsca na pokaz wideo instalacji. Oprócz nich oglądać można także znane fotografie artysty, które doskonale ukazują połączenie pieczołowitej dbałości o szczegół z dążeniem do realistycznego przedstawiania codziennych czynności portretowanych. centrepompidou.fr
41
Zurych, Szwajcaria:
„Ona zamienia słowa w obrazy, tak byśmy mogli je przeczytać” — mówi o Jenny Holzer Joshua Craze, autor A Grammar of Redaction. Na pierwszy rzut oka zdanie to może wydawać się zaskakujące, jednak doskonale oddaje istotę twórczości artystki. Jenny Holzer jest amerykańską artystką konceptualną, która w swoich pracach stara się poruszać trudną tematykę funkcjonowania słów i idei w przestrzeni miejskiej. Na wystawie w galerii Hauser&Wirth w Zurychu zobaczyć można nie tylko prace malarskie i rysunkowe Holzer, ale także słynne instalacje LED, w ramach których wyświetlane są autorskie slogany. Według artystki nadanie zdaniu konkretnego kształtu może nie tylko wzmocnić wydźwięk komunikatu, ale też sterować jego znaczeniem. hauserwirth.com
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Madryt, Hiszpania
Wystawy przekrojowe, na których zobaczyć można prace wielu artystów zebrane według konkretnego klucza tematycznego, są doskonałą okazją do zapoznania się z twórczością wielkich mistrzów. Właśnie taką ekspozycją jest wystawa Renaissance Venice. The Triumph of Beauty and the Destruction of Painting zorganizowana w madryckim Museo Thyssen-Bornemisza. Zaprezentowane zostały na niej prace takich malarzy jak Tycjan, Tintoretto czy Veronese, a motywem przewodnim jest waga koloru w ich malarstwie i wyjątkowa umiejętność szczegółowej obserwacji życia codziennego. Na ekspozycji pokazano kilkadziesiąt eksponatów, w większości malarskich. Oprócz nich można jednak zobaczyć także rzadko prezentowane rysunkowe studia do obrazów. museothyssen.org
Jenny Holzer, projekcja w MASS MoCA 2008 Paolo Veronese, Portrait of architect Vincenzo Scamozzi ok. 1585
43
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Hokusai Katsushika, Autoportret jako starszy mężczyzna
Londyn, Wielka Brytania:
1839
45
Hokusai Katsushika, Wielka fala w Kanagawie, z cyklu 36 widoków na górę Fuji 1830-1833
Wystawa Hokusai beyond the Great Wave zorganizowana w londyńskim British Museum jest doskonałą okazją do zapoznania się z twórczością jednego z największych artystów japońskich przełomu XVIII i XIX wieku — Katsushika Hokusai. Pomimo posiadania niewątpliwego talentu malarskiego, Hokusai znany jest przede wszystkim jako twórca przepięknych drzeworytów w stylu ukiyo-e. Co ciekawe jego dzieła miały ogromny wpływ na europejskich malarzy impresjonistycznych, takich jak Claude Monet. Jego najbardziej znanym cyklem grafik jest 36 widoków na górę Fudżi, który powstał w latach 1826-1833 i składa się z 46 przedstawień. Wystawa skupia się na ostatnich 30 latach życia artysty, kiedy to nie tylko stworzył większość swoich prac, ale też wykonał swoje najbardziej rozpoznawalne dzieła. britishmuseum.org
PERSPEKTYWĘ
ZMIEŃ Zmień perspektywę — Walencja W północnej części Walencji znajduje się teren nazywany „zieloną rzeką”. To oblegany przez miejscowych i podziwiany przez turystów park, utworzony w dawnym korycie rzeki Turii: Ogrody Turii (hiszp. Jardi del Turia). Znajdziemy tutaj liczne boiska, place zabaw, skateparki, a wszystko połączone jest ze sobą urokliwymi alejkami wzbogaconymi małą architekturą czy rzeźbami. Co zatem stało się z rzeką Turią? Miasto Walencja od zawsze było z nią ściśle powiązane i to jej zawdzięcza swój rozwój. Niestety, rzeka w przeszłości pokazywała wielokrotnie swoje "gorsze" oblicze i znana była z niespodziewanych wylewów, którymi potrafiła wyrządzić ogromne szkody — zdarzało się to aż (sic!) siedemdziesiąt pięć razy w latach 1321-1957. Dlatego też mieszkańcy Walencji zdecydowali się na dość drastyczne zmiany. W 1973 roku zakończył się trwający 9 lat plan przesunięcia koryta rzecznego Turii poza granice miasta, ponad 3 kilometry od naturalnego. Dzięki temu możemy dzisiaj podziwiać nie tylko efekt ludzkiej pomysłowości i sprytu, ale znaleźć też ciszę i odpoczynek w sercu ruchliwej, głośnej Walencji.
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Ogrody Turii w Walencji
47
Jakub Rebelka, Atomowa wiosna
#kolekcja
2008, olej na płótnie, 2 x 200 x 200 cm
SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY 07/2017
Jakub Rebelka jest zwycięzcą siódmej edycji konkursu Artystyczna Podróż Hestii w 2008 roku. Ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku na Wydziale Malarstwa, w pracowni prof. Teresy Miszkin. Jeszcze przed studiami zdobywał wyróżnienia za komiksy, bo tej właśnie technice poświęcił głównie swoją twórczość. Był między innymi dwukrotnie laureatem małego Grand Prix dla twórców poniżej szesnastego roku życia na Ogólnopolskim Konwencie Twórców Komiksu w Łodzi. W 2000 roku razem z Benedyktem Szneiderem zdobył pierwszą nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu w Łodzi za komiks z serii Oskar. Zanim wygrał konkurs ERGO Hestii, Jakub Rebelka
otrzymał również nagrodę dla najlepszego rysownika i najlepszy album komiksowy roku 2006, podczas festiwalu Interkomix. Malarstwo Jakuba Rebelki to krzykliwy przykład malarskiego wielogłosu, ciągłego ruchu, nieustannego dopowiadania, artysta doskonale odnajduje się w procesie mnożenia detali, jego malarstwo dojrzewa na płótnie, jest niedomknięte, a przez to podatne na skrajnie różne sposoby interpretacji. W swojej twórczości artysta buduje atmosferę halucynacji, narkotycznej wizji, snu; to nagromadzenie sprawia wrażenie "rozłażenia się" jego wizji, pękania w szwach, jakiegoś niepokojącego
ruchu pod powierzchnią. W obrazach, w których rezygnuje z wyszczególnienia planów, ten chorobliwy rozrost jest szczególnie frapujący, sprawia wrażenie chwiania się tego wszystkiego w posadach, naruszenia podstaw, powoduje, że odbiorca nie jest w stanie przyswoić tylu obrazów na raz. Można powiedzieć, że to malarstwo chirurgicznej interwencji, poszukiwania w ciele, intruzji. W fabularno-wizualnej twórczości Rebelki, ciało jest pojemnikiem, opakowaniem, które można zdjąć, otworzyć, rozerwać, zniszczyć... Rebelka równie chętnie zaburza relację góra-dół i proporcje, przez co odbiorca w trakcie odczytywania /dekodowania tej artystycznej wizji instynktownie szuka jakiegoś punktu oparcia, horyzontu, ukrytego klucza, sposobu na uporządkowanie obrazu. Na próżno, a co więcej - poruszanie się w alogicznych, surrealizujących kompozycjach Rebelki przyprawia o zawrót głowy. Co ciekawe, artysta swoim talentem plastycznym wspiera metalową grupę Testimony ze Starogardu Gdańskiego. Ilustruje ich wydawnictwa, a nawet pisze teksty piosenek. I jeszcze jedno: Rebelka nie tylko świetnie rysuje, ale i doskonale tańczy.
Więcej o artystce na stronie:
pl.wikipedia.org/wiki/Jakub_Rebelka 49
WIADOMOŚCI APH SPACEROWNIK APH 07/2017
Finaliści 2017 fot. Piotr Litwic
konkursu APH, wyróżnienie jury przekłada się na dalszą drogę twórczą młodych laureatów, dla których wykorzystanie możliwości, jakie niosą miesięczne rezydencje artystyczne w istotnych i prestiżowych dla świata sztuki miastach: Nowym Jorku oraz Walencji, staje się autentyczną i inspirującą cezurą w ich karierze.
Zwycięzcami tegorocznego konkursu Artystyczna Podróż Hestii zostali: Katarzyna Szymkiewicz, Józef Gałązka, Horacy Muszyński oraz Agnieszka Mastalerz. Jury ogłosiło swój werdykt wieczorem 27 czerwca 2017 roku w Muzeum nad Wisłą, gdzie od początku wakacyjnego sezonu (do 9 lipca) można zobaczyć wszystkie propozycje twórcze finalistów. Jak pokazuje doświadczenie poprzednich edycji 51
W 16. edycji konkursu jury zdecydowało się przyznać ex aequo dwie Nagrody Główne, której laureatami zostali: Katarzyna Szymkiewicz, studentka Akademii Sztuk Pięknych im. J. Matejki w Krakowie, oraz studiujący na warszawskiej ASP, Józef Gałązka. Młodzi artyści odbędą miesięczną podróż artystyczną do światowej stolicy sztuki nowoczesnej — Nowego Jorku. W ramach nagrody otrzymali też możliwość wystawy porezydencyjnej w Warszawie. W uzasadnieniu tego wyboru, członkowie jury podali: — Rzadko kiedy jury naszego konkursu jest tak zgodne. Rzadko kiedy też wybór jest dla większości z nas takim zaskoczeniem. Bar-
dzo pozytywnym zaskoczeniem. W artystyczną podróż do Nowego Jorku chcielibyśmy zaprosić Katarzynę Szymkiewicz — artystkę, która używa bardzo niepopularnego, mało eksponowanego dziś medium. Jej dzieła nie mają początku ani końca, są procesem: jedno wynika z poprzedniego; zamiast pracować na prostokącie płótna, pozwala swoim obrazom rozrastać się w nieskończoność a nawet… wdrapywać się na kaloryfer. Do Nowego Jorku pojedzie również Józef GałązSPACEROWNIK APH ARTYSTYCZNY 07/2017 07/2017
ka, który tworzy prace przemyślane i dopracowane formalnie. Używa wielu uznanych technik artystycznych, bo w 2017 roku za takie uznać możemy zarówno gipsowe popiersie, asamblaże, ready-made, czy społeczne akcje partycypacyjne. Z wielką starannością tworzy formę, ale jak twierdzi, miałby poczucie winy, gdyby jego prace były czysto estetyczne. Piękno w jego sztuce jest użyteczne, podkreśla, buduje relacje. Rodzinne, społeczne, nawet międzygatunkowe.
Horacy Muszyński, Miasteczko Kletno: Kompletna Edycja serial wideo, 5 odcinków każdy po 7', fot. Piotr Litwic Katarzyna Szymkiewicz, Układ 250/132 technika mieszana, 250 x 132 cm, fot. Piotr Litwic
53
Laureatem Drugiej Nagrody został Horacy Muszyński, student szczecińskiej Akademii Sztuki. Wraz z możliwością wystawy porezydencyjnej w Warszawie artysta spędzi inspirujący miesiąc w Walencji. Przyznanie tej nagrody, jury uzasadniło słowami: — Nagrodę przyznajemy za zrealizowanie eksperymentalnej serii filmów zatytułowanej „Miasteczko Kletno", będącej unikalnym podejściem do medium filmu, inteligentnym wyjściem poza instytucjonalny obieg sztuki oraz zaproponowaniem nowego języka złożonego ze starych, solidnych elemen-
tów: performansu, słuchowiska, pleneru artystycznego czy serialu telewizyjnego. Nagrodzona praca jest dziełem interdyscyplinarnym, które może być z powodzeniem prezentowane poza instytucjami sztuki, charakteryzuje ją błyskotliwy tekst, mroczny humor i popkulturowe odniesienia. Oprócz nagród związanych z wyjazdami rezydencyjnymi, przyznano także Nagrodę Specjalną, której fundatorem jest prezes Sopockiego Towarzystwa Ubezpieczeń ERGO Hestia Piotr M. Śliwicki. Jej laureatką została Agnieszka Mastalerz z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Nagroda obejmuje zlecenie na artystyczną interpretację raportu rocznego z działalności Grupy ERGO Hestia. Co ciekawe, efekt takiej
SPACEROWNIK APH ARTYSTYCZNY 07/2017 07/2017
współpracy można zobaczyć w tym roku w Muzeum nad Wisłą: Raport Roczny Grupy ERGO Hestia 2016 pt. „Sieć”, którego premiera miała miejsc podczas gali finałowej, to bardzo ciekawe ujęcie rocznej działalności ubezpieczyciela, zrealizowane w stylistyce dataesthetics. Jego autorka, graficzka Hanna Dyrcz, laureatka Nagrody Specjalnej w 15. edycji konkursu APH, zebrała i przeanalizowała ogromne zbiory danych, aby wybrać te najciekawsze i najbardziej znaczące dla firmy, i przedstawić je w formie zaskakujących obrazów. Na wystawie można obejrzeć nie tylko sam raport, ale i dowiedzieć się więcej na temat projektu graficznego, który powstał w wyniku wielomiesięcznych twórczych poszukiwań, spotkań i rozmów przeprowadzonych z pracownikami ERGO Hestii.
artystycznapodrozhestii.pl
55
06/2017 NR 30 SPACEROWNIK ARTYSTYCZNY
Bądź na bieżąco z wiadomościami ze świata sztuki: