Ni, Vera ITXASO MARTIN
Literatur solasaldiak
Errenteriako Biblioteka
2017 / 02 / 13
Itxaso Martin Ikusentzunezko Komunikazioan lizentziatua eta Gizarte eta Kultur Antropologian lizentziatua. Emakumea eta psikiatriari buruzko tesia egiten ari da Eusko Jaurlaritzaren beka batekin. Euskal Irrati Telebistan eta Hamaika Telebistan aritu da lanean kazetari. Lehen eleberria 2012an argituratu zuen Ni, Vera (Elkar) izenburupean. Lan horretan eromenaren gaia jorratu du bereziki.
http://www.idazleak.eus/euskara/idazleak/itxaso martinÂzapirain?h=M
Ni, Vera Martina ez dago ongi, erotzeko zorian dela uste du. Ez daki zer gertatzen zaion, ezta nola konpondu ere. Mutil-lagunak bere esku den guztian laguntzen dio, baina berak ere ez daki zer egin, eta psikologoarengana joateko konbentzituko du. Arazoa konpontzeko irtenbiderik topatzen ez duenez, psikiatrikoan bizi izan zen birramona Verari buruzko informazioa topatzen saiatuko da Martina, berak zer duen jakiten lagunduko diolakoan. Kontakizun ausarta idatzi du donostiarrak.
https://www.gaztezulo.eus/kritikak/liburuak/ni vera
Kritikak Ni, Vera Lurdes Imaz / Aizu!, 2012-07
Ondo ezagutzen dituen bi arlo (emakumeak eta psikiatria) lotu ditu Itsaso Martin Zapirainek (Donostia, 1981) bere lehen eleberrian.
Izan ere, zoramenaren esperientzia bizi duten bi emakumeren bizitza
kontatzen digu: Martina Petritegi eta haren birramona Vera Etxeberriarena. Bi zatitan banatzen da nobela. Lehenengoak, Martinaren erraietan murgilduko gaitu: ez da gai etxetik irteteko, bikotekideari atea irekitzeko edo amarekin telefonoz hitz egiteko, eta begiak
ordenagailuaren pantailari lotuta ditu, obsesio moduan. Zoratzen ari dela konturatzen da.
Mutil-lagunak konbentzituta, psikologoarengana joatea erabakiko
du eta, haren laguntzaz haritik tiraka hasita, eleberriaren bigarren
zatira eramango gaitu, bizitza erdia psikiatrikoan eman zuen Vera
Etxeberria birramonaren istorioa ezagutzera. Senarrak zoroetxean sartu zuen Vera 30eko hamarkadan, seme-alabengandik banatuta, eta hantxe eman zuen bizitza osoa, tristuran murgilduta.
Nobelak badu autobiografikotik zerbait, autorearen birramona
Arrasateko psiko-geriatrikoan egon baitzen 40 urte zituenetik hil arte. Irakurtzeko atsegina da, erraza delako ederki deskribatzen duen
barneko egonezin horrekin identifikatzea. Martinak sentitzen dituen hainbat sentsazio sentiarazten dizkigu: hotza, tristezia, zoramena‌ Sentsazio unibertsalak, azken finean.
http://kritikak.armiarma.eus/?p=5552
Elkarrizketa Itxaso Martin: “Oso barneko sentsazio beldurgarriak islatu ditut” Betidanik izan du gogoko idaztea Itxaso Martinek, eta horrek kazetaritza ikasketak egitera eraman zuen; bere lehen nobela argitaratzea lortu du azkenean, ‘Ni, Vera’.
Hamaika Telebistako kazetaria da Itxaso Martin (Gros, 1980). Kultur Antropologian lizentziatu berria da, baina idaztea du benetako
pasioa. Lau urtez ikerketa eta idazketa lanetan aritu ostean, bere
birramona baten bizitzan oinarritutako liburua osatu du. Eskuartean «istorio indartsua» zuela dio Martinek, eta «eromena eromenetik»
kontatzen duela eleberrian. Izan ere, 40 urte zituenetik hil bitartean, Arrasateko Psikogeriatrikoan egon zen Martinen birramona, eta
familiako askok orain arte ezkutuan eraman dutena azaleratu nahi izan du eleberriaren bidez. Betidanik duzu gogoko idaztea, baina ezkutuan eraman duzun zerbait izan dela diozu. Zergatik?
Iruditzen zitzaidalako idaztea behar batetik ateratzen zitzaidan
zerbait zela, eta inondik inora ez zitzaidan argitaragarria iruditzen nik egindakoa. Oraingoan, oso istorio indartsua nuen eskuartean, eta horrek bultzatu nau idaztera. Gainera, Xabier Mendigurenengana heldu eta argitaratzeko aukera izan dut.
Denbora asko behar izan duzu idazteko? Gutxienez lau urte eman ditut kontu honekin. Beharretik atera
zitzaidan zerbait izan da, eta oso prozesu mantsoa bihurtu da.
Hasieratik ez nekien nola iritsiko nintzen; orduan, bilaketa prozesu hori jarraitu du nobelak. Benetan bukaerara arte ez dut jakin nola bukatuko zen istorio guztia. Kazetaritzara idaztearen nahiak eraman zintuela diozu. Lehen liburua argitaratuta, idazle bezala ikusten duzu zure burua?
Idazle bezala‌ niretzako horiek oso hitz potoloak dira. Nobela
bat idatzi dut, eta gehiago idatzi nahi nituzke, baina idazle deitzearena oraindik handiegia datorkit.
Zure birramona batean oinarritu zara eleberria idazteko. Zergatik?
Gure familian oso presente zegoen zerbait zen, baina ez zen
horri buruz hitz egiten. Orduan, presente dauden gauzak
ezkutatzerakoan, geroz eta indar gehiago hartzen dute. Konturatzen nintzen, nire sentsazio pertsonal batzuek horren eragina zutela
nolabait. Zer zegoen argitu beharra nuela ikusi nuen, eta hala egin nuen. Konta ezazu eleberriaren haria, labur-labur. Bi pertsonaia ditu eleberriak, Martina eta Vera. Martina
zurrunbilo batean sartua dago, eta Veraren istorioa deskubritu nahi du. Oso zaila egiten zait hitz gutxitan laburtzea. Eromenari buruzko
nobela bat da, baina eromenetik bertatik kontatuta. Niretzako hori da
nobelak duen aberasgarritasunik handiena. Hau da, saiatu naiz eromena egituran, idazkeran eta edukian bertan ere islatzen. Ez
zedila eromena aitzakia edo gai bat bakarrik izan, baizik eta liburuan islatua geratzea alderdi guztietan. Martina erotzen ari da eta argitu behar du zergatik ari zaion hori gertatzen, eta zer duen buruan.
Orduan, Vera iritsiko da beregana, eta ez dut gehiago kontatuko‌ Bi hizki mota erabili dituzu testuan, eta elkarrizketek ez dute gidoirik. Bai. Gidoiak ez jartzearena oso argi nuen hasieratik. Eromen
hori areagotu nahi nuen, eta onena gidoirik gabeko elkarrizketak sartzea zela erabaki nuen. Badago momentu bat ez dakizuna
elkarrizketa den, edo pentsamendu bat den‌ bestetik, bi letra mota daude, badagoelako narratzaile bat bigarren pertsonan kontatzen
duena, eta beste bat, lehen pertsonan kontatzen duena. Horrekin argi utzi nahi nuen kanpotik jasotzen duguna erabat desberdina dela
askotan. Izan daitekeela kanpotik dela engainatua, edo norbera dela bere burua engainatzen duena. Orduan askotan kontraesanean daude bi narratzaileak, betek zerbait kontatzen du, eta besteak kontrakoa. Eromena azken finean. Zein sentsazio duzu eta zer espero duzu zure lehen liburua argitaratuta?
Espero dut jendeak irakurtzea; zerbait argitaratzean hori baita
edonoren nahia. Batez ere, liburuan nik uste dut badaudela sentsazio asko beldurtu egiten gaituztenak, baina gugan oso ohikoak direnak.
Nire pare bat lagunek irakurri dute liburua, eta esan didate lagungarria dela horrelako zerbait sentitzen duen pertsona
batentzako; hori sentitzen duen bakarra ez dela ikusteko aukera emango diolako. Oso barneko sentsazio beldurgarriak islatu ditut;
beraz, gustatuko litzaidake jendeak liburua irakurtzea, eta zerbaitetan laguntzen badio, ba izugarria izango litzateke niretzako. Agian azkarregi da galdetzeko, baina baduzu beste proiekturen bat buruan?
Bai, badaukat ideiaren bat. Baina egia esan, beldur pixkat bat
ematen dit istorio indartsu baten ondoren, beste zerbait kaleratzeak. Istorio hau oso barrutik atera zaidan zerbait izan da. Askotan sufritu dut, liluratu egin naiz, gozatu dut… kaos eta eromenean egindako
zerbait izan da. Orduan, beldurra emante dit horrelako sentsazioak sortuko dizkidan gai bat ez dudala aurkituko pentsatzeak, eta ez
naizela guztia ateratzeko gai izango. Hala ere, ideia batzuk baditut, eta hortik jarraitzea espero dut.
http://irutxulo.hitza.eus/2012/03/27/itxaso martinosobarnekosentsaziobeldurgarriak islatuditut/