2 minute read
Περιοδικό ΕΤΕΚ, Ιούλιος 2020, τεύχος 246
Νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιωσιμότητα και περιβάλλον χωρίς τοξικές ουσίες
Η φιλόδοξη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ταξινόμηση όλων των χημικών ουσιών και αντικατάσταση των επικίνδυνων με άλλες λιγότερο επικίνδυνες χημικές ουσίες, φαίνεται να μην έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Δεκατρία χρόνια μετά την έκδοση της πρωτοπόρου νομοθεσίας για τα χημικά, του Κανονισμού REACH, εξακολουθούν να υπάρχουν χιλιάδες μη επαρκώς ελεγμένα επικίνδυνα χημικά προϊόντα στην αγορά. Η εικόνα ναι μεν έχει βελτιωθεί η προσπάθεια όμως δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΕ εξετάζει το ενδεχόμενο αναθεώρησης της νομοθεσίας αυτής. Πλέον επιδίωξη δεν είναι ο έλεγχος και η συστηματική ενασχόληση με τις 21.000 περίπου καταχωρημένες χημικές ουσίες αλλά η στροφή σε μια νέα προσέγγιση που ονομάζεται «ασφάλεια-σχεδιασμός». Η βασική ιδέα πίσω από την προσέγγιση αυτή είναι η αποτροπή της εισόδου επικίνδυνων χημικών προϊόντων στην αγορά, είτε αυτά παράγονται στην Ευρώπη ή εισάγονται από τρίτες χώρες. Ο επίτροπος Περιβάλλοντος Virginijus
Sinkevicius επιβεβαίωσε πρόσφατα τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επανεξέταση του νομικού πλαισίου διαχείρισης των χημικών προϊόντων. Κατά τη διάρκεια συζήτησης για τη νέα στρατηγική στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανέφερε ότι «η μετάβαση σε έναν ασφαλή και βιώσιμο σχεδιασμό» θα αποτελούσε μια «σημαντική ευκαιρία για την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ». Αυτή η προσέγγιση φέρνει αλλαγές στο ισχύον σύστημα που τώρα υποχρεώνει τις εταιρείες να καταχωρούν τις χημικές ουσίες πριν αυτές διατεθούν στην αγορά και στη συνέχεια να περνούν μέσα από περίπλοκες διαδικασίες αξιολόγησης για να φανεί πόσο ασφαλείς είναι. Αυτό το σύστημα δεν οδήγησε σε εντυπωσιακά αποτελέσματα, αφού το 2018 οι επικίνδυνες χημικές ουσίες αντιπροσώπευαν το 74% της συνολικής χημικής παραγωγής στην Ευρώπη, ποσοστό αμετάβλητο από το 2004. Η νέα στρατηγική αναμένεται να δημοσιευθεί το φθινόπωρο και θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση. Με τη στρατηγική αυτή θα απλουστευτούν και θα ενισχυθούν οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις χημικές ουσίες και θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο οι οργανισμοί και οι διάφοροι επιστημονικοί φορείς στην Ευρώπη θα μπορούν να συνεργαστούν για την εύρεση διαδικασίας στο πλαίσιο της οποίας οι ουσίες θα ελέγχονται μόνο από έναν οργανισμό. Τα αποτελέσματα που αναμένεται να προκύψουν είναι:
• Καλύτερη προστασία των ανθρώπων και του περιβάλλοντος από επικίνδυνες χημικές ουσίες.
• Προώθηση της ανάπτυξης ασφαλών και βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων.
• Περαιτέρω διευκόλυνση της εμπορίας ασφαλών χημικών ουσιών εντός της ΕΕ. Αν οι πιο πάνω φιλόδοξοι στόχοι μπορέσουν να υλοποιηθούν, τότε σίγουρα τα επόμενα χρόνια θα καταφέρουμε να έχουμε αποτελεσματικότερο έλεγχο στα χημικά προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά.
Δρ Τασούλα Κυπριανίδου-Λεοντίδου, Χημικός Μηχανικός
