Κρυπτογραφία στο χθες και στο σήμερα

EDITORIAL

Κρυπτογραφία στο χθες και στο σήμερα

Η κωδικοποίηση και η κρυπτογραφία είναι έννοιες που είναι συνυφασμένες στον σύγχρονο κόσμο με την ασφάλεια κυρίως σε ηλεκτρονική διακίνηση περιεχομένου, είτε είναι μια οικονομική συναλλαγή ή απλά αποστολή και λήψη email. Κρυπτογραφικοί αλγόριθμοι κωδικοποιούν το μήνυμα/πληροφορία ώστε το περιεχόμενο να παραμένει προσβάσιμο μόνο στον παραλήπτη και όχι σε τρίτους. Η ανάγκη όμως να κρατηθεί ένα μήνυμα μυστικό υπήρχε ανέκαθεν, από την αρχαιότητα, γι’ αυτό και τα πρώτα δείγματα κρυπτογραφίας τα συναντάμε στην αρχαία Ελλάδα, στη Ρώμη, στη Μεσοποταμία, στην Ινδία, στην Κίνα και σε άλλους αντίστοιχους πολιτισμούς της αρχαιότητας. Σημειώνεται ότι όσο αναπτύσσεται η κρυπτογραφία στο πέρασμα των αιώνων, εξελίσσεται παράλληλα και η κρυπτολογία ή κρυπτοανάλυση που αφορά τη μελέτη της, τη χρήση των μηνυμάτων που κρύβονται μέσα από κώδικες και κρυπτογραφήματα (ciphers), καθώς και η αποκρυπτογράφηση του κωδικοποιημένου μηνύματος ή αλλιώς σπάσιμο του κώδικα. Πρώτες εφαρμογές κρυπτογράφησης μηνύματος συναντάμε για στρατιωτικούς κυρίως σκοπούς στους Σπαρτιάτες με τη «σκυτάλη», όπου το μήνυμα ήταν γραμμένο σε λωρίδα δέρματος που μόνο αν τυλιγόταν στη σκυτάλη μπορούσε να διαβαστεί. Αντίστοιχα ο Ιούλιος Καίσαρας ανέπτυξε τον δικό του κώδικα για να επικοινωνεί μυστικά με τους στρατηγούς του. Ένας κώδικας που πήρε το όνομά του, και σήμερα θεωρείται από τις πιο απλές και γνωστές τεχνικές κωδικοποίησης. Ο κώδικας του Καίσαρα είναι ένας κώδικας αντικατάστασης στον οποίο κάθε γράμμα του κειμένου αντικαθίσταται από κάποιο άλλο γράμμα με σταθερή απόσταση κάθε φορά στο αλφάβητο. Στη μελέτη της κρυπτογραφίας ιστορικά φαίνεται ένα ξεκάθαρο μοτίβο που δείχνει μια στρατιωτική υπεροχή στη χώρα που κατέχει μια δυνατή μέθοδο κρυπτογράφησης ενώ στη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα, με την εξέλιξη της κρυπτολογίας, αναπτύσσονται οι μυστικές υπηρεσίες παράλληλα και η αντικατασκοπία. Η δυνατότητα αποκρυπτογράφησης ενός μηνύματος υπήρξε καθοριστική στην έκβαση σημείων καμπής στην ιστορία. Σύγχρονα παραδείγματα είναι το τηλεγράφημα Zimmermann που εξαιτίας της αποκρυπτογράφησής του ώθησε τις ΗΠΑ να εμπλακούν στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ το «σπάσιμο» του γερμανικού κρυπτοσυστήματος Enigma εικάζεται ότι έκαμψε την υπεροχή της Γερμανίας και έδωσε ένα πλεονέκτημα στις Συμμαχικές Δυνάμεις με αποτέλεσμα ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος να τελειώσει αρκετά πιο σύντομα. Σήμερα χρησιμοποιούμε κυρίως θεωρίες κρυπτογραφίας που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του ’80 και του 1990, παρόλο που σε πολλές έχουν φανεί τα μειονεκτήματά τους. Η μόνη μέθοδος που αναπτύχθηκε πριν το 1990 και θεωρητικά είναι η μόνη «ασφαλής» είναι η One-Time Pad (OTP). Η μέθοδος αυτή βασίζεται σε έναν κώδικα-κλειδί που έχει το ίδιο μήκος, όπως το μέγεθος του περιεχομένου προς κρυπτογράφηση, προσφέροντας την πιο αδιάσπαστη κρυπτογράφηση αν το κλειδί είναι εντελώς τυχαίο και μοναδικό. Αξιοσημείωτο είναι το ότι μέχρι τη δεκαετία του ’70 όταν οι υπολογιστές ήταν πιο περίπλοκοι και ακριβοί, οι κυβερνήσεις έπαιζαν κύριο ρόλο στην ανάπτυξη μεθόδων κρυπτογράφησης όπου οι περισσότερες μέθοδοι βασίζονταν στο «Συμμετρικό Κλειδί», με το οποίο ένας κώδικας μπορούσε να κωδικοποιήσει και να αποκωδικοποιήσει ένα κείμενο. Μετά η δεκαετία του ’70, με την εξέλιξη της τεχνολογίας τα ηνία πλέον παίρνουν ο ακαδημαϊκός και ο εμπορικός τομέας. Παράλληλα, αναπτύσσεται η μέθοδος «Ασύμμετρο ή Δημόσιο Κλειδί» όπου χρησιμοποιείται άλλος κώδικας για την κρυπτογράφηση και διαφορετικός για την αποκρυπτογράφηση, ενώ ο αλγόριθμος κωδικοποίησης παραμένει δημόσιος. Τα πάντα πλέον, από τραπεζικές συναλλαγές, ψώνια, ηλεκτρονικά μηνύματα, μέχρι και browsing στο διαδίκτυο κρύβουν πίσω τους τη θεωρία της κρυπτογράφησης. Μιας θεωρίας που χρονολογείται από την ανάπτυξη των πολιτισμών, και παρόλο που η μεθοδολογία έχει αλλάξει ο σκοπός παραμένει ο ίδιος: Να κρατηθούν προσωπικές συναλλαγές και δεδομένα, όποιου περιεχομένου, ιδιωτικές και ασφαλείς.

Μαρία Θεοδούλου Ηλεκτρολόγος Μηχανικός

www.etek.org.cy