ΑΡΘΡΑ
Βενετία: η πόλη θαύμα της μηχανικής επιστήμης Η πλωτή πόλη της Βενετίας, μία από τις πλέον ασυνήθιστες πόλεις στον κόσμο, κτίστηκε πάνω σε 118 νησάκια στη μέση της λιμνοθάλασσας στην κορυφή της Αδριατικής θάλασσας στη βόρεια Ιταλία. Φαίνεται αδύνατο, μια πόλη τόσο μεγάλη, να μπορεί να επιπλέει πάνω σε μια λιμνοθάλασσα με καλάμια και βάλτους. Τι έκανε όμως τους ανθρώπους να θέλουν να ζήσουν σε ένα επίπεδο λασπωμένο νησί στη μέση μιας λιμνοθάλασσας; Η απάντηση είναι: «ο φόβος». O κόσμος έφυγε από τα σπίτια του τον 5ο αιώνα μ.Χ. για να ξεφύγει από τους βάρβαρους, βρίσκοντας προστασία και καταφύγιο ανάμεσα στους ψαράδες που ζούσαν στην περιοχή. Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να κτιστεί μια νέα πόλη. Η διάσημη πόλη της Βενετίας γεννήθηκε την 25η Μαρτίου του 421μ.Χ. Σαν βάλτος Ήταν αναγκαίο να βρεθεί ένας τρόπος να ενισχυθούν τα νησάκια, να αποξηραθούν, να μεγαλώσουν και να προστατευθεί το ευαίσθητο περιβάλλον. Έτσι έσκαψαν εκατοντάδες κανάλια και στήριξαν τις όχθες με ξύλινους πασσάλους.
Καμινάδες – dalvenetoalmondoblog.blogspot.com
Ψαλίδι από ξύλο – www.evenice.it.
22
Ολόκληρη η πόλη κτίστηκε σαν να ήταν ένας ξέβαθος βάλτος, όπου η περιοχή η οποία θα κτιζόταν έπρεπε πρώτα να σταθεροποιηθεί φυτεύοντας ξύλινους μυτερούς πασσάλους από πεύκο ή δρυ, κατά προτίμηση ροζιασμένους και με ανώμαλη επιφάνεια, μέχρι να φτάσουν στο σκληρό και συμπαγές στρώμα αργίλου, ειδικής συνοχής, που βρίσκεται περίπου δέκα μέτρα κάτω από το επιφανειακό έδαφος της λιμνοθάλασσας. To «φύτεμα» των πασσάλων γίνεται σύμφωνα με μια πολλαπλή ευθυγράμμιση, κατά μήκος της λωρίδας της γης πάνω από την οποία θα υψωθούν οι περιμετρικοί τοίχοι και η σπονδυλική στήλη που θα στηρίξει το μεγαλύτερο βάρος του κτηρίου. Αν το βάθος του σκληρού εδάφους είναι πολύ μεγάλο και δεν μπορούν να φτάσουν οι πάσσαλοι παντού ή σε κάποια σημεία, το σφήνωμα, οι εργασίες προετοιμασίας της θεμελίωσης δηλαδή, γίνονται πιο συμπυκνωμένα, τοποθετούνται σε όλη την επιφάνεια πάνω από την οποία θα ακουμπήσει το κτήριο, κλείνοντας αρχικά την περίμετρο με μια πυκνή πασσάλωση και στη συνέχεια προχωρούν προς το εσωτερικό ακολουθώντας ένα σχέδιο σπειροειδές μέχρι το κέντρο της περιοχής. Αυτή η διαδικασία γίνεται όταν το κτήριο το οποίο θα στηρίξει είναι πολύ βαρύ, όπως για παράδειγμα το καμπαναριό του Αγίου Μάρκου ή η γέφυρα του Rialto όπου φυτεύτηκαν 11.000 πάσσαλοι για να στηριχθεί το βάρος της. Πάνω από τα κεφάλια των πασσάλων στερεώνονται δύο στρώσεις τοποθετημένες σταυρωτά χοντρές σανίδες από ξύλο πεύκης. Πάνω από αυτή τη χοντρή φέτα υψώνεται η πραγματική πλέον θεμελίωση που αποτελείται από πλίνθινη τοιχοποιία συνεχούς θεμελίωσης, δηλαδή μια βάση με την τοιχοποιία σε ελαφριά κλίση προς τα μέσα, από στρώματα πέτρας που προέρχεται από την περιοχή της Ίστριας σε κανονικό μέγεθος, μέχρι να ξεπεράσουν τον μέσο όρο της στάθμης της παλίρροιας. Πάνω από αυτή την πρώτη τοιχοποιία, θα τοποθετηθούν οι κολώνες του ισογείου ή οι περιμετρικοί τοίχοι του κτηρίου. Με αυτό τον τύπο θεμελίωσης μόνο το μέρος που είναι κτισμένο από πέτρα έρχεται σε επαφή με το νερό και την ατμόσφαιρα, ενώ τα μέρη από ξύλο μένουν καρφωμένα στη λάσπη και τον βάλτο, όπου με τον καιρό γίνεται μια διαδικασία απολίθωσης που αντί να τα σαπίσει τα καθιστά πιο ανθεκτικά. Η πέτρα της Ίστριας είναι συμπαγής και ιδιαίτερα αδιάβροχη, που δεν είναι ευάλωτη και δεν αλλοιώνεται ακόμα και όταν έρχεται σε επαφή με διαβρωτικά στοιχεία, φαίνεται να είναι η μόνη επιλογή που μπορεί να κρατήσει το τεράστιο βάρος των εργοστασίων και των μεγάλων κτηρίων της Βενετίας χωρίς να υποστεί ξεφλουδίσματα και χαλαρώσεις. Χίλιων χρόνων Είναι δύσκολο να το πιστέψει κάποιος αλλά σήμερα στη Βενετία υπάρχουν πολλά κτήρια που στέκονται πάνω σε ξύλινη θεμελίωση ηλικίας 1.000 ετών.
