Oι αλλαγές σε συσκευασίες προϊόντων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο της Πράσινης Συμφωνίας, υιοθέτησε πρόσφατα έναν νέο κανονισμό για τις συσκευασίες προϊόντων [https://oeil.secure.europarl.europa.eu/oeil/popups/summary.do?id=1784253&t=e&l=en ]. Ο Κανονισμός αυτός επιδιώκει να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη παραγωγή απορριμμάτων, να εναρμονίσει τους κανόνες στην εσωτερική αγορά της ΕΕ και να ενισχύσει την κυκλική οικονομία και ιδιαίτερα:

-        Εισάγει απαιτήσεις όσον αφορά ολόκληρο τον κύκλο ζωής μιας συσκευασίας, την αειφορία της συσκευασίας και τη σήμανση για να μπορεί να τεθεί στην αγορά.

-        Θέτει ξεκάθαρες υποχρεώσεις όσον αφορά τους κατασκευαστές και όσους βάζουν συσκευασμένα προϊόντα στην αγορά – την ευθύνη του παραγωγού.

-        Μέτρα για μείωση της πιθανότητας να καταλήξει μια συσκευασία σαν απόβλητο, όπως π.χ. απαγόρευση των αδικαιολόγητα μεγάλων συσκευασιών, επαναχρησιμοποίηση και ξαναγέμισμα.

-        Συλλογή, επεξεργασία και ικανότητα ανακύκλωσης της συσκευασίας

Ο νέος κανονισμός αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στη βιομηχανία τροφίμων, απαιτώντας σημαντικές αλλαγές στις διαδικασίες παραγωγής και διαχείρισης αποβλήτων. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες και να επενδύσουν σε πιο βιώσιμες λύσεις και τεχνολογίες από τώρα.

Παράλληλα, οι καταναλωτές θα κληθούν να αλλάξουν συνήθειες, υιοθετώντας πιο φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση του κοινού θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία της εφαρμογής του κανονισμού.

Πιο κάτω περιγράφονται αναλυτικά οι πρόνοιες του κανονισμού, οι αλλαγές που έρχονται και οι σχετικές ημερομηνίες εφαρμογής.

Μέχρι το 2031: Όλες οι συσκευασίες προϊόντων πρέπει να είναι ανακυκλώσιμες.

Ουσίες στη συσκευασία: Στα μέσα του 2026 οι συσκευασίες που διατίθενται στην αγορά πρέπει να ελαχιστοποιήσουν την παρουσία επικίνδυνων ουσιών στη σύνθεση των υλικών τους, καθώς και να μειώσουν τις δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις που συνδέονται με τα μικροπλαστικά.

Σήμανση της συσκευασίας: Το 2028 οι συσκευασίες που διατίθενται στην αγορά θα πρέπει να φέρουν ετικέτα που να περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη σύνθεση του υλικού τους, προκειμένου να διευκολυνθεί η επιλογή των καταναλωτών.

Υπερβολική συσκευασία: Έως την 1η Ιανουαρίου 2030, στις συσκευασίες μεταφοράς ή τις συσκευασίες ηλεκτρονικού εμπορίου η αναλογία κενού χώρου δεν πρέπει να υπερβαίνει το 50% του όγκου.

Επίσης, το βάρος και ο όγκος της να μειώνονται στο ελάχιστο απαραίτητο, λαμβάνοντας υπόψη το σχήμα και το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένη η συσκευασία.

Ελάχιστο ανακυκλωμένο περιεχόμενο σε πλαστικές συσκευασίες: Όλες οι συσκευασίες (εκτός από ελαφρύ ξύλο, φελλό, υφάσματα, καουτσούκ, κεραμικά, πορσελάνη και κερί) θα πρέπει να είναι ανακυκλώσιμες με αυστηρά κριτήρια.

Πρόληψη απορριμμάτων συσκευασίας και επαναχρησιμοποίηση: Κάθε κράτος μέλος θα πρέπει να μειώσει την ποσότητα των απορριμμάτων συσκευασίας που παρήχθη ανά κάτοικο, σε σύγκριση με την ποσότητα που παρήχθη το 2018, κατά τουλάχιστον: α) 5% έως το 2030· β) 10% έως το 2035. γ) 15% έως το 2040.

Πλαστικά συσκευασιών μίας χρήσης: Θα απαγορευθούν από την 1η Ιανουαρίου 2030. Αυτές περιλαμβάνουν συσκευασίες για μη επεξεργασμένα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, συσκευασίες για τρόφιμα και ποτά που συσκευάζονται και καταναλώνονται στον τομέα των ξενοδοχείων και της εστίασης και συσκευασίες για μεμονωμένες μερίδες (π.χ. καρυκεύματα, σάλτσες, κρέμα ή ζάχαρη), μικροσκοπικές συσκευασίες για είδη υγιεινής και πολύ ελαφριές πλαστικές σακούλες (με πάχος μικρότερο από 15 μικρά), με εξαίρεση τις πολύ ελαφριές πλαστικές σακούλες που απαιτούνται για λόγους υγιεινής ή παρέχονται ως συσκευασία για χύμα υγρά τρόφιμα, όπως π.χ. ωμό κρέας, ψάρι ή γαλακτοκομικά προϊόντα.

Επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία: Οι καταναλωτές θα πρέπει πάντα να έχουν τη δυνατότητα να αγοράζουν τρόφιμα και ποτά σε πακέτο σε επαναχρησιμοποιούμενα δοχεία ή σε δοχεία που τους ανήκουν, υπό συνθήκες που δεν είναι λιγότερο ευνοϊκές από ό,τι για τα τρόφιμα και τα ποτά που προσφέρονται σε συσκευασία μίας χρήσης.

Όσοι πωλούν τρόφιμα ή ποτά σε πακέτο (π.χ. φούρνοι) πρέπει να παρέχουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να αγοράζουν αυτά τα τρόφιμα ή τα ποτά στα δικά τους δοχεία ή σε επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες.

Οι διανομείς ποτών και προϊόντων σε πακέτο, θα πρέπει επίσης να προσπαθήσουν να προσφέρουν το 10% των προϊόντων τους σε επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες έως το 2030.

Εισαγωγή εγγυοδοτικού συστήματος για τις μίας χρήσης συσκευασίες ποτών - καυτό θέμα για Κύπρο: Έως την 1η Ιανουαρίου 2029, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να εξασφαλίσουν τη χωριστή συλλογή τουλάχιστον 90% ετησίως κατά βάρος πλαστικών φιαλών αναψυκτικών μίας χρήσης χωρητικότητας έως τρία λίτρα και μεταλλικά δοχεία ποτών μίας χρήσης με χωρητικότητα έως τρία λίτρα.

Για να πετύχει αυτός ο στόχος, θα πρέπει η κάθε χώρα να εισαγάγει το σύστημα όπου όταν ο καταναλωτής αγοράζει ένα ποτό, θα πληρώνει και ένα επιπλέον ποσό (π.χ. 50 σεντ) το οποίο θα πάρει πίσω όταν επιστρέψει την μπουκάλα/τενεκεδάκι.

 

Χαράλαμπος Θεοπέμπτου

Ηλεκτρολόγος μηχανικός