Insurance World #85, Μάρτιος - Απρίλιος 2019

Page 1

Ο

Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ

Κ Ο Σ Μ Ο Σ

τεύχος 86|μάρτιος-απρίλιος/2019

18 αφιέρωμα

τεύχος#86 03-04/2019

CYBER INSURANCE Ζητούνται «ατσαλένιες» λύσεις-Κυβερνοεγκληματίες vs Αγορές

38 αφιέρωμα Εκ βάθρων αλλαγές φέρνουν στην ασφάλιση οι insurtech εταιρείες

58 αφιέρωμα ΤΕΑ Ήρθε η «άνοιξη» της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα;

ISSN 1791-8480

Χριστόφορος Σαρδελής Πρόεδρος ΔΣ, Εθνική Ασφαλιστική

Ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης


γίνετε συνδρομητές! Γίνετε και εσείς πολίτης του ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟ στοιχεία συνδρομητή ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ* *ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

αξία συνδρομών (σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

30 χρόνια Παρουσίας & Προσφοράς στην Ελλάδα

ΕΤΗΣΙΑ: 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ: 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€

αξία συνδρομών (αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ: 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6%)

τρόποι εξόφλησης συνδρομών Κ ΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ: GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) εβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της Β εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Το Insurance World καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά! Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953


Specialising in Financial Technology for over 25 years, we provide innovative front to back software solutions that streamline operations, meet the growth challenges of a complex business landscape and add considerable value to our clientele.

EUROPE

MIDDLE EAST

AFRICA

ASIA

AMERICA


editorial

τεύχος 86 μάρτιος-απρίλιος 2019 τιμή τεύχους 10 €

« Πολέμιον ανθρώποις αυτοί εαυτοίς»

T

Γενικός Διευθυντής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu Head of Content ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ konstas.c@ethosmedia.eu Αρχισυντάκτης ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΝΙΟΥΡΑΣ kaniouras.s@ethosmedia.eu

ο ότι δεν λύσαμε το συνταξιοδοτικό ήταν η βασική αιτία της χρεοκοπίας της χώρας. Αν δούμε την πορεία της χώρας από το 2000 μέχρι το 2015, διαπιστώνουμε ότι για το ασφαλιστικό δόθηκαν 220 δισ. από τον κρατικό προϋπολογισμό, τα οποία αντιστοιχούν σε ποσοστό πολύ υψηλότερο από το χρέος της χώρας. Τα ελλείμματα που καλύφθηκαν στο ασφαλιστικό από την κρατική χρηματοδότηση αντιπροσώπευαν το 83% της αύξησης του χρέους. Λύθηκε σήμερα, εν έτει 2019, μετά από τις τόσες περικοπές; Όχι, στην Ελλάδα το συνταξιοδοτικό είναι «κουτσό» και ό,τι και να κάνει από μόνο του δεν θα μπορέσει να σταθεί αν δεν προστεθούν «υποστηλώματα». Έχουμε και το βάρος του δημογραφικού, σείοντας ακόμη περισσότερο τα υπό κατάρρευση θεμέλια του συστήματος. Δύσκολα η Ελλάδα μπορεί να ξεφύγει από το πρόβλημα του δημογραφικού: γερασμένος πληθυσμός, ανεργία, χαμηλοί μισθοί, ελάχιστες εισφορές, εισφοροδιαφυγή, ανύπαρκτα κίνητρα. Οι αριθμοί δεν βγαίνουν. Όμως, ο εχθρός των ανθρώπων είναι ο άνθρωπος. Περάσαμε διά πυρός και σιδήρου, βγήκαμε στα τηλεοπτικά παράθυρα παριστάνοντας τους σωτήρες, βγήκαμε στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούμε, όμως δεν καταφέραμε να συνεννοηθούμε. Είναι το πιο δύσκολο, χρειάζεται να γνωρίζεις το πρόβλημα, να ξέρεις τι θέλεις και να μπορείς να καταλάβεις τι θέλουν οι άλλοι. Κάτι πάει να γίνει το τελευταίο διάστημα, καλή και οργανωμένη είναι η πρωτοβουλία του συνεδρίου της ΕΑΕΕ για τις συντάξεις σε συνεργασία με ΣΕΤΕ, ΙΟΒΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΕ. Συντονισμένη με το συνταξιοδοτικό είναι και η Ευρώπη. Μας λανσάρει ένα νέο Πανευρωπαϊκό Προσωπικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (Pan-European Personal Pension Product-PEPP), το οποίο λέγεται ότι θα ενισχύσει τη συνταξιοδοτική αποταμίευση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τάχθηκε υπέρ, όμως, σύμφωνα με την Insurance Europe, είναι νωρίς να γίνουν προβλέψεις για το αν το προϊόν αυτό θα τραβήξει το ενδιαφέρον των καταναλωτών. Στο μέτωπο των συντάξεων συσπειρώνονται πολλές δυνάμεις. Τα πράγματα αλλάζουν, ας προσαρμοστούμε, λοιπόν, κι εμείς, να γλυτώσουμε το περιθώριο και τον αφανισμό.

Έλενα Ερμείδου

Συντάκτες ΕΛΕΝΑ ΕΡΜΕΙΔΟΥ ermeidou.e@ethosmedia.eu ΛΑΛΕΛΑ ΧΡΥΣΑΝΘΟΠΟΥΛΟΥ chrysanthopoulou.l@ethosmedia.eu ΒΑΪΟΣ ΚΡΟΚΟΣ krokos.v@ethosmedia.eu ΚΥΡΕΛΑ ΠΕΤΡΟΥ petrou.k@ethosmedia.eu Δημιουργικό ΠΟΠΗ ΚΑΛΟΓΙΑΝΝΗ popikalogianni@gmail.com Eπιμέλεια-Διόρθωση ΑΜΑΛΙΑ ΛΟΥΒΑΡΗ louvari.a@ethosmedia.eu Key Account Manager ΡΑΝΤΩ ΜΑΝΩΛΟΓΛΟΥ manologlou.r@ethosmedia.eu Διοικητική Υποστήριξη ΓΙΟΥΛΗ ΜΟΥΤΕΒΕΛΗ mouteveli.g@ethosmedia.eu Υποδοχή Διαφήμισης ΒΟΥΛΑ ΚΑΡΑΝΤΖΑ karantza.v@ethosmedia.eu Υπεύθυνος Συνδρομών και Κυκλοφορίας ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΑΛΒΑΡΛΗΣ salvarlis.k@ethosmedia.eu Marketing & Magazine Coordinator ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΥΜΠΕΡΗ lyberi.a@ethosmedia.eu Λογιστήριο ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΙΩΤΗ andrioti.m@ethosmedia.eu Φωτογραφία ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ SHUTTERSTOCK Εκτύπωση-ΒιβλιοδεσίαΣακουλοποίηση Pressious Αρβανιτίδης Α.Β.Ε.Ε.

ISSN 1791-8480

2

insurance w*rld

Ιδιοκτησία

Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T:210 9984950, Φ:210 9984953, E:info@insuranceworld.gr www.banks.com.gr - www.virus.com.gr

Επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο για συνεχή, σφαιρική & έγκυρη ενημέρωση! * Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημοσίευση φωτογραφιών και ύλης, ή μέρος αυτής, και η καθ’ οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.



περιεχόμενα

τεύχος 86 | μάρτιος-απρίλιος 2019

06

www.insuranceworld.gr

Η έγκυρη και έγκαιρη διαδικτυακή ενημέρωση

08

συνέντευξη ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΣΑΡΔΕΛΗΣ Πρόεδρος ΔΣ, Εθνική Ασφαλιστική

14

παρουσίαση

Ionios Brokers-“New Agency”

18

αφιέρωμα Κυβερνοεγκληματίες vs Αγορές

36 άρθρο

MARK CAMILLO Επικεφαλής του κλάδου cyber της AIG για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική Αυξάνεται ο cyber κίνδυνος για τον κλάδο της βιομηχανίας

38

αφιέρωμα Εκ βάθρων αλλαγές φέρνουν στην ασφάλιση οι insurtech εταιρείες

56

συνέντευξη ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΥΤΕΑ Ιδιοκτήτρια του Ασφαλιστικού Γραφείου ΠΑΡΟΝ και Πρόεδρος της Επιτροπής Γυναικείας Επιχειρηματικότητας του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ)

58

αφιέρωμα ΤΕΑ Ήρθε η «άνοιξη» της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα;

71

αφιέρωμα Παιδικά προγράμματα Εντάσσονται στις στρατηγικές των εταιρειών

76

παλμός της αγοράς

78

διεθνή νέα

80

4

insurance w*rld

αιρετικός



portal

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΟ

Οι δηλώσεις του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος για τις ασφαλιστικές «Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις συνέχισαν εντός του 2018 την προσπάθεια περιορισμού των μακροχρόνιων εγγυήσεων που παρέχουν τα ασφαλιστικά προϊόντα. Ειδικότερα, ο χρονικός ορίζοντας των καλύψεων μειώνεται και οι χρηματοοικονομικές εγγυήσεις αντανακλούν με μεγαλύτερη

Στις σελίδες αυτές θα βρείτε τους τίτλους ειδήσεων και άρθρων που έχουν δημοσιευθεί τον τελευταίο μήνα στο ασφαλιστικό portal insuranceworld.gr

➧ Στην τέταρτη θέση στην αγορά, με μοναδικό μοντέλο εργασίας Βρίσκεται στην τέταρτη θέση στην αγορά, μπροστά από δύο θυγατρικές τραπεζών και μία πολυεθνική. Το κέντρο λήψεως αποφάσεών της βρίσκεται στην Ελλάδα, είναι ελληνική εταιρεία, που άντεξε στα χρόνια, μεγάλωσε και το 2018 έκλεισε αντίθετα με τη φορά της αγοράς, ανεβάζοντας την παραγωγή της στα 191 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε πρόσφατα, στη διάρκεια της Ετήσιας Εκδήλωσης του Δικτύου Πωλήσεων στο Χίλτον, ο διευθύνων σύμβουλος της ασφαλιστικής, Χρήστος Γεωργακόπουλος.

6

insurance w*rld

➧ Ευρωπαϊκή Πίστη: Νέο προϊόν στην αγορά κατά cyber κινδύνων Νέο προϊόν ετοιμάζεται

ακρίβεια τις εκάστοτε επικρατούσες οικονομικές συνθήκες. (…) Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις θα πρέπει να παρέχουν επαρκή διαχρονική προστασία, ώστε να καταβάλλονται στους ασφαλισμένους τα κέρδη των επενδεδυμένων αποταμιεύσεών τους. Στις ασφαλίσεις ζωής σχεδιάζονται και διατίθενται, όλο και περισσότερο, ασφαλιστικά προϊόντα συνδεδεμένα με επενδύσεις. Η

στρατηγική αυτή αφενός ενισχύει τη χρηματοοικονομική ισορροπία της ασφαλιστικής επιχείρησης και αφετέρου δίνει τη δυνατότητα στην επιχείρηση να παρέχει υψηλότερη απόδοση στις αποταμιεύσεις των ασφαλισμένων, εκθέτοντάς τους όμως σε κινδύνους που καλούνται να αναλάβουν οι ίδιοι. Επομένως, η ποιότητα της παρεχόμενης πληροφόρησης από την επιχείρηση προς τους ασφαλισμένους είναι ζωτικής σημασίας…».

να λανσάρει στην αγορά η Ευρωπαϊκή Πίστη, το επόμενο διάστημα, και αφορά τον κρίσιμο τομέα των cyber κινδύνων. Αυτό ανακοινώθηκε, μεταξύ άλλων, στο ετήσιο συνέδριο του Δικτύου Πωλήσεων της Ευρωπαϊκής Πίστης στην Αθήνα. Το νέο αυτό προϊόν θα έχει πολύ καλές προμήθειες και συμμετοχή στα bonus.

όπως δήλωσε στο iw.gr ο κ. Βαγιάννης. Ο πρέσβης της Γαλλίας, Christophe Chantepy, εξήρε τις σχέσεις Ελλάδας και Γαλλίας, ενώ τόνισε ότι η πλήρης επιστροφή της Coface στην Ελλάδα είναι ένα πολύ καλό νέο, καθώς συμβολίζει την επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε θετική τροχιά.

➧ Tι συμβολίζει η επιστροφή της Coface στην Ελλάδα Με παρουσία σε 100 χώρες, τζίρο 1,4 δισ. ευρώ, εγγυήσεις περί τα 510 δισ., η Coface επιστρέφει στην Ελλάδα, ποντάροντας στο θετικό κλίμα και στη βελτίωση των οικονομικών και επιχειρηματικών δυνατοτήτων της χώρας. Ήταν μια κίνηση που σχεδίαζε πολύ καιρό πριν η Coface,

➧ Αλ. Σαρρηγεωρίου: Τα πυροτεχνήματα δεν έχουν διάρκεια Η Eurolife, για πρώτη φορά φέτος, ανακοινώνει πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, ενώ σε επίπεδο στόχων θέτει σε προτεραιότητα το αυτοκίνητο και τις γενικές ασφάλειες, τις ασφάλειες ζωής, υγείας και τις ομαδικές. Η Εurolife ERB δημιουργήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα από τις καλές σχέσεις που


portal ➧ Ανοίγουν δουλειές για τους ασφαλιστές μεταφορών και logistics Η Cosco φαίνεται ότι ξέρει να κάνει καλά τη δουλειά της. Δεν τη σταματά τίποτα. Μαθαίνουμε ότι αγοράζει συνεχώς και επεκτείνεται. Βρίσκεται, μας λένε, σε συζητήσεις για νέες συμφωνίες. Και μπορεί κάποιοι να δυσαρεστούνται από την έκβαση των πραγμάτων, όμως οι ασφαλιστές «τρίβουν τα χέρια τους», γιατί έρχεται η ανάπτυξη του κλάδου, ενισχύεται η εφοδιαστική αλυσίδα και, μαζί με αυτά, ανοίγουν νέες δουλειές για τους ασφαλιστές των logistics, 3PL και των μεταφορών. Αν και η πίτα συρρικνώθηκε αρχικά, τελικά οι ευκαιρίες μεγαλώνουν, ειδικά σε αυτόν τον κλάδο, που τη γνώση την έχουν λίγοι και καλοί. ➧ Τι προτείνουν Ν. Σταυρογιάννη και Γ. Κώτσαλος στην αγορά Επίσημα άνοιξε τις πύλες της η Resolute, υποδεχόμενη όλη την ασφαλιστική αγορά στα νέα της γραφεία, που βρίσκονται στο Νέο Ψυχικό, στην οδό Ολυμπιονικών & Λαλέχου 1. Το «δίδυμο» Νάντια Σταυρογιάννη-Γιώργος Κώτσα-

λος –γνωστά και επιτυχημένα στελέχη– προσθέτει έναν νέο τόνο στην αγορά, διαφορετικό από όσα μέχρι σήμερα γνωρίζουμε. ➧ Επιθεώρηση Χρυσολόγου: Το επιτυχημένο 2018 και το όραμα του 2019 Τα θετικά μίας ακόμη επιτυχημένης χρονιάς (2018), οι προκλήσεις και τα επόμενα φιλόδοξα βήματα αποτυπώθηκαν στην πρόσφατη εκδήλωση «Καινοτομία και όραμα είναι στη φύση μας» της Επιθεώρησης Χρήστου Χρυσολόγου, κατά την οποία βραβεύθηκαν οι συνεργάτες που διακρίθηκαν στις επιμέρους κατηγορίες. Ενδεικτικά, η παράδοση του κλάδου ζωής για το 2018 ανήλθε στα 2,47 εκατ. ευρώ. Για την ίδια περίοδο το χαρτοφυλάκιο όλων των κλάδων ανήλθε στα 24,89 εκατ. ευρώ, γεγονός που αποτελεί σημαντική αύξηση την τριετία (+25%). ➧ Νέας ποιότητας «καύσιμα» στους «κινητήρες» του κλάδου αυτοκινήτου Δύο αντικρουόμενες απόψεις κυριαρχούν στην αγορά: η μία είναι ότι το Αυτοκίνητο δεν έχει να δώσει και πολλά και ότι ανήκει στο παρελθόν, και η άλλη –εκ διαμέτρου αντίθετη– ότι έχει να δώσει πολλά στο μέλλον. Το τι θα συμβεί μόνο ο χρόνος μπορεί να το δείξει. Οι τάσεις όμως στον κλάδο προδιαγράφονται από την Ευρώπη, και η Ευρώπη, αυτήν τη στιγμή, σχεδιάζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα κινηθεί το Αυτοκίνητο.

➧ Νέα προϊόντα από την Εθνική Ασφαλιστική Πρόκειται για υφιστάμενα προϊόντα πυρός, στα οποία έγιναν εκ βάθρων αλλαγές. Ταυτόχρονα, η Εθνική Ασφαλιστική καινοτομεί σχεδιάζοντας και αναβαθμίζοντας περαιτέρω την γκάμα του προϊοντικού της χαρτοφυλακίου. Έχει υπογράψει συνεργασία στον τομέα του cyber risk και βγαίνει στην αγορά με στοχευμένες καλύψεις. Ολοκληρώνει δε την αναβάθμιση των όρων των συμβολαίων αστικής ευθύνης. ➧ Τα νέα σχέδια της Κομισιόν για τα αυτοκίνητα Νέα γραμμή ορίζει η ΕΕ για τους κατασκευαστές αυτοκινήτων: Ανεβάζει τον πήχη για τη μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου. Όπερ σημαίνει ότι έρχονται αλλαγές στις διαδικασίες κατασκευής. Στα νέα σχέδια της Κομισιόν για «όποιον σκοντάψει στα εμπόδια» είναι και οι επιβολές προστίμων. Στην αρμοδιότητά της το πού θα πηγαίνουν τα χρήματα που θα εισπράττει από τα πρόστιμα… ➧ Το «κουβάρι» με τα διπλώματα οδήγησης, η ΕΑΕΕ, το ΕΕΑ και η ΠΟΕΟ Ψάχνουν να ξεμπλέξουν και να ερμηνεύσουν τα νέα δεδομένα για τα διπλώματα οδήγησης, που δημιούργησε ο νόμος 4599/2019, εξεταστές, υποψήφιοι οδηγοί, ασφαλιστές. Από την αρχή του έτους, τα δεδομένα περιπλάκη-

σαν και ακόμη δεν έχει βρεθεί η άκρη. Το ΕΕΑ ανέδειξε, μεταξύ άλλων, το πρόβλημα, όπως και η ΕΑΕΕ, ενώ στις 4 Απριλίου η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εκπαιδευτών Οδήγησης οργάνωσε, για άλλη μία φορά, διαμαρτυρία στην Πλατεία Κλαυθμώνος. ➧ Το 89% της αγοράς κατέχουν οι 5 μεγαλύτερες ασφαλιστικές Ενδεικτικό, σύμφωνα με την Έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ για το 2018, είναι το γεγονός ότι οι 5 μεγαλύτερες εξ αυτών κατέχουν το 80% της αγοράς, ενώ το μερίδιο αγοράς για τις 5 μεγαλύτερες ασφαλιστικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις ασφαλίσεις κατά ζημιών, σε όρους ακαθάριστων εγγεγραμμένων ασφαλίστρων, ανέρχεται σε 46%. Υψηλά ποσοστά συγκέντρωσης εντοπίζονται ιδιαίτερα στις εταιρείες ασφαλίσεων ζωής και στις επιχειρήσεις που ασκούν ταυτόχρονα ασφαλίσεις ζωής και κατά ζημιών. ➧ Πέντε συμβουλές από την Ευρωπαϊκή Πίστη 1) Γνωρίστε τους πελάτες σας, 2) Γνωρίστε τα προϊόντα αιχμής, 3) Τμηματοποιήστε τους πελάτες σας, 4) Αξιοποιήστε την τεχνολογία, 5) Αξιοποιήστε τον Ασφαλιστικό Γονέα: Οι πέντε συμβουλές που έδωσε ο διευθύνων σύμβουλος της ελληνικής ασφαλιστικής με το μεγαλύτερο δίκτυο ασφαλιστικών διαμεσολαβούντων, Χρήστος Γεωργακόπουλος. μάρτιος απρίλιος 2019

διατηρεί με τους συνεργάτες της. Η παραγωγή της, μετά από 15 χρόνια, στηρίζεται κατά 50% στην ασφαλιστική διαμεσολάβηση και κατά 50% στο bancassurance, σε αντίθεση με το ξεκίνημά της, που η παραγωγή της στηριζόταν 100% στο bancassurance.

7


συνέντευξη

Ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης στον Χρήστο Ν. Κώνστα

8

insurance w*rld

Χριστόφορος Σαρδελής είναι μέλος του ΔΣ της Εθνικής Ασφαλιστικής από το 2010 και πρόεδρος από τον Μάρτιο του 2016. Είναι κάτοχος διδακτορικού στα Οικονομικά από το Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, όπου και δίδασκε για μία δεκαετία. Στη συνέχεια, μεταπήδησε στην Κεντρική Τράπεζα της Σουηδίας (Riksbanken), αρχικά ως επικεφαλής του Τμήματος Μελετών και μετέπειτα ως ειδικός σύμβουλος Νομισματικής Πολιτικής. Μεταξύ του 1992 και του 1994 υπηρέτησε ως σύμβουλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα νομισματικής ολοκλήρωσης, προετοιμάζοντας συγχρόνως και την ένταξη της Σουηδίας στην ΕΕ. Παράλληλα, εκπροσωπούσε την Κεντρική Τράπεζα της Σουηδίας σε διεθνείς επιτροπές υψηλής πολιτικής, όπως η Νομισματική Επιτροπή της ΕΕ και η Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής του ΟΟΣΑ. Τα τελευταία χρόνια, κατείχε επιτελικές θέσεις σε διάφορες επενδυτικές τράπεζες (Handelsbanken, Bank of America και Banca IMI). Μεταξύ του 1999 και του 2004 διετέλεσε γενικός διευθυντής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους.

iw? Ας ξεκινήσουμε από το «καυτό» πολιτικό ζήτημα των ημερών. Η Ελλάδα χρειάζεται ένα κεφαλαιοποιητικό ή αναδιανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα; απ. Όπως είπατε, είναι ένα –κακώς– πολιτικά φορτισμένο ερώτημα. Κατά την άποψή μου, δεν θα έπρεπε. Όπως συμβαίνει σε όλες τις προηγμένες οικονομίες του κόσμου, πρέπει να υπάρχει σύστημα τριών πυλώνων στην ασφάλιση, προκειμένου να διασφαλιστεί η αξιοπρεπής διαβίωση των ασφαλισμένων. Δεν αποτελεί καινοτομία αυτό. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να αυξηθεί η συνολική αποταμίευση κατά τον εργασιακό βίο, λόγω τόσο των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων όσο και της επιμήκυνσης του προσδόκιμου ζωής. Κι αυτό δεν ευνοείται από το αναδιανεμητικό σύστημα. Τουναντίον, μάλιστα, προσθέτει μελλοντικά δημοσιονομικά βάρη και αυξάνει τον κίνδυνο ενός νέου δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Είναι, επομένως, ώρα να δούμε πώς θα αναδιανεμηθεί το ρίσκο. Πρέπει να υπάρχει συνδυασμός του δημόσιου διανεμητικού συστήματος κι ενός ιδιωτικού κεφαλαιοποιητικού συστήματος, συνδέοντας έτσι το

μελλοντικό εισόδημα περισσότερο με την ανάπτυξη. iw? Γιατί, νομίζετε, το θέμα αυτό είναι στην Ελλάδα τόσο αρνητικά φορτισμένο; απ. Το κράτος είναι το πρώτο που καρπώνεται το όφελος από έναν υγιέστερο και παραγωγικότερο πληθυσμό. Είναι κρίμα να μην αναγνωρίζεται η συμβολή της ιδιωτικής ασφάλισης στην παραγωγή αυτής της αξίας. Για κάποιον ανεξήγητο λόγο, το κράτος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει την ιδιωτική ασφάλιση ανταγωνιστικά. Αντί, επομένως, να ενθαρρύνεται η ιδιωτική ασφάλιση, π.χ. μέσω φορολογικών κινήτρων, όπως γίνεται στις περισσότερες χώρες, επιδιδόμαστε σ’ έναν στείρο και αντιπαραγωγικό ανταγωνισμό. Εγώ, αντίθετα, πιστεύω ότι υπάρχει ευρύ πεδίο ανάπτυξης μιας γόνιμης συνεργασίας ανάμεσα στο δημόσιο και το ιδιωτικό σύστημα ασφάλισης τόσο στο συνταξιοδοτικό όσο και στον τομέα της υγείας. Στην Εθνική Ασφαλιστική προτείνουμε έναν συνολικό επανασχεδιασμό στη βάση της συμπληρωματικότητας, ώστε να εξοικονομηθούν πόροι και


συνέντευξη

Χριστόφορος Σαρδελής μάρτιος απρίλιος 2019

Πρόεδρος ΔΣ, Εθνική Ασφαλιστική 9


συνέντευξη

να ενεργοποιηθούν συστήματα που ενθαρρύνουν την ιδιωτική ασφάλιση να προωθεί καινοτόμες λύσεις προς όφελος της υγείας και της κοινωνικής ευημερίας. iw? Έχετε την εντύπωση ότι τα δέκα χρόνια της μνημονιακής κρίσης δεν μας δίδαξαν πολλά; απ. Δεν είμαι σίγουρος ότι έχουμε αντλήσει τα σωστά συμπεράσματα για τη φύση της κρίσης που οδήγησε στα μνημόνια. Είναι αλήθεια ότι η κρίση, που ξέσπασε το 2009-10, εκδηλώθηκε ως μακροοικονομική, με δημοσιονομικά ελλείμματα και ανοίγματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της τάξης του 15% του ΑΕΠ. Αυτό όμως ήταν το αποτέλεσμα της συστηματικής αδιαφορίας για τη συνεχή επιδείνωση της ανταγωνιστικότητας, της απρογραμμάτιστης διόγκωσης των δημοσίων δαπανών, με επίκεντρο το ασφαλιστικό, την εκτεταμένη φοροδιαφυγή κ.λπ. Τα αίτια, επομένως, βρίσκονταν στο μικροοικονομικό επίπεδο, αλλά, δυστυχώς, αντιμετωπίστηκαν κυρίως με οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις.

Θα τολμούσα να υποδείξω ότι στο θέμα αυτό υπάρχει ευθύνη και από τους δανειστές μας, τους περιβόητους Θεσμούς. Αν τα προγράμματα προσαρμογής είχαν εξαρχής δώσει μεγαλύτερη έμφαση στις μικροοικονομικές αγκυλώσεις και στρεβλώσεις, το κοινωνικό κόστος της προσαρμογής θα ήταν αισθητά μικρότερο και η χώρα σε καλύτερη κατάσταση. iw? Τι θα μπορούσε να είχε γίνει δηλαδή; απ. Σήμερα, είναι πλέον φανερό: Τα δημοσιονομικά ελλείμματα εξαφανίστηκαν, αλλά ποια είναι η πρόοδος στη δημόσια διοίκηση, το φορολογικό, τη δικαιοσύνη, την υγεία, την παιδεία, τις επενδύσεις, το τραπεζικό σύστημα και σε μια σειρά από παρόμοιες λειτουργίες; Θα έχετε κι εσείς διαβάσει αυτήν την πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ, στην οποία οι Έλληνες εμφανίζονται ανάμεσα στους πιο απογοητευμένους λαούς του πλανήτη για την κατάσταση που επικρατεί στις δημόσιες υπηρεσίες, με το 80% του πληθυσμού να μη βλέπει αντιστοιχία ανάμεσα στους φόρους και τις υπηρεσίες που του παρέχονται.

10

insurance w*rld

Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να αυξηθεί η συνολική αποταμίευση κατά τον εργασιακό βίο, λόγω τόσο των δυσμενών δημογραφικών εξελίξεων όσο και της επιμήκυνσης του προσδόκιμου ζωής. Κι αυτό δεν ευνοείται από το αναδιανεμητικό σύστημα.


συνέντευξη iw? Ας γυρίσουμε λίγο στο συνταξιοδοτικό, παρακαλώ. Πώς θα λειτουργούσε ένα σύστημα τριών πυλώνων σε αντιδιαστολή με αυτό που εφαρμόζουμε σήμερα; απ. Ο πρώτος πυλώνας είναι ένα δημόσιο σύστημα καθορισμένων παροχών, το οποίο φυσικά είναι αναντικατάστατο και θα συνεχίσει να λειτουργεί σε διανεμητική βάση. Ο δεύτερος πυλώνας είναι τα γνωστά επαγγελματικά ταμεία. Θα είναι επίσης υποχρεωτικός. Μόνον ο τρίτος πυλώνας είναι προαιρετικός. Ο δεύτερος και ο τρίτος πυλώνας πρέπει να λειτουργούν σε κεφαλαιοποιητική βάση. Η διαφορά είναι ότι πρόκειται για συστήματα καθορισμένων εισφορών,

αλλά όχι παροχών. Αυτό σημαίνει ότι οι εισφορές και οι απαιτήσεις αποκτούν ονοματεπώνυμο. Οι αποδόσεις θα συνδέονται με την πορεία της οικονομίας και όχι με συνδικαλιστικές ή άλλες διεκδικήσεις. Το μακροπρόθεσμο κέρδος θα είναι ότι το ενδιαφέρον του ασφαλισμένου θα επικεντρώνεται στην ανάπτυξη. Συμφέρον του είναι η πρόοδος της οικονομίας. Οι κίνδυνοι της οικονομίας πρέπει να επιμερίζονται πιο ορθολογικά, το δημόσιο διανεμητικό σύστημα του πρώτου πυλώνα γίνεται πιο ευσταθές και η οικονομία ωφελείται άμεσα από χαμηλότερα spreads και επιτόκια. iw? Και γιατί αυτό το σύστημα θα είναι καλύτερο; απ. Κατ’ αρχήν, ένας υποχρεωτικός δεύτερος πυλώνας κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα θα μπορούσε να τονώσει την εγχώρια αποταμίευση, διορθώνοντας έτσι μια δομική αδυναμία χρηματοδότησης των επενδύσεων. Η αίσθηση ότι οι εισφορές δεν θα πέφτουν στον «Καιάδα» των δημοσιονομικών αναγκών, αλλά θα μετρώνται και θα αποδίδονται κατά τη συνταξιοδότηση μαζί με τις αποδόσεις στον δικαιούχο αποτελεί μια καινοτομία για τα ελληνικά δεδομένα. Μια τέτοια μεταρρύθμιση θα ήταν ικανή να αναπροσανατολίσει την κατεύθυνση των κοινωνικών διεκδικήσεων, δημιουργώντας ευνοϊκότερο κοινωνικό και πολιτικό κλίμα για επενδύσεις. Το σημερινό σύστημα του ενός πυλώνα καθορισμένων παροχών, το οποίο βέβαια θα εξακολουθήσει να υπάρχει ως πρώτη γραμμή στήριξης, σημαίνει ότι η μελλοντική σύνταξη συνδέεται σχεδόν αποκλειστικά με πολιτικές πιέσεις, διεκδικήσεις οργανωμένων ομάδων και συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις. Αυτό το σύστημα κατέρρευσε όχι

Αν τα προγράμματα προσαρμογής είχαν εξαρχής δώσει μεγαλύτερη έμφαση στις μικροοικονομικές αγκυλώσεις και στρεβλώσεις, το κοινωνικό κόστος της προσαρμογής θα ήταν αισθητά μικρότερο και η χώρα σε καλύτερη κατάσταση

μάρτιος απρίλιος 2019

Όλοι συμφωνούν πως η ανάκαμψη πρέπει να προέλθει από την τόνωση των επενδύσεων. Για να έρθουν επενδύσεις όμως στην Ελλάδα πρέπει η γραφειοκρατία, η δικαιοσύνη και οι υποδομές να είναι πρόθυμες να τις υποδεχθούν. Η χώρα ταλαιπωρείται δέκα χρόνια τώρα, χωρίς να έχουμε, θεωρώ, ξεδιαλύνει τις αιτίες της κρίσης. Οι προσεγγίσεις που έχουν γίνει είναι πολύ επιφανειακές. Αυτό που με προβληματίζει είναι γιατί το πολιτικό σύστημα προτίμησε να γίνει η προσαρμογή κυρίως κόβοντας μισθούς και συντάξεις και δεν τόλμησε να προωθήσει κάποιες αλλαγές στις δομές και τον τρόπο λειτουργίας της οικονομίας. Ακόμη και το γεγονός ότι συνεχίζουμε να βάζουμε σε αντιπαράθεση και ανταγωνισμό τον ιδιωτικό με τον δημόσιο τομέα δείχνει ότι δεν διδαχθήκαμε βασικά πράγματα από την κρίση. Οι δύο τομείς είναι συμπληρωματικοί και, σε κάθε προοδευμένη αλλά και προοδευτική κοινωνία, ο κάθε τομέας αφήνεται να προσφέρει στο δημόσιο συμφέρον το συγκριτικό του πλεονέκτημα.

11


συνέντευξη

Ένα λειτουργικό σύστημα συνεργασίας ιδιωτικού και δημόσιου τομέα στις συντάξεις, στον κλάδο υγείας και στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, συνεπάγεται όχι μόνο εξοικονόμηση χρημάτων για το κράτος, αλλά και ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφάλισης μόνο από τις υπερβολές στις υποσχόμενες παροχές, αλλά, κυρίως, από την αδιαφορία για την ανάπτυξη της οικονομίας, δηλαδή την «τροφό» των μελλοντικών συντάξεων. Όταν όμως το σύστημα συμπληρωθεί με έναν πυλώνα καθορισμένων εισφορών, η μελλοντική σύνταξη θα συνδέεται ευθέως και με τις αναπτυξιακές προοπτικές, από τις οποίες θα εξαρτώνται οι αποδόσεις της αποταμίευσης. Αυτό από μόνο του θα διευκολύνει τον πολιτικό διάλογο, τονώνοντας το ενδιαφέρον των πολιτών για το παραγωγικό μοντέλο, την αναδιάρθρωση της οικονομίας, όπως και για το μέγεθος και τη φύση των επενδύσεων. iw? Το σύστημα αυτό μπορεί να επεκταθεί και στον τομέα της υγειονομικής κάλυψης;

12

insurance w*rld

απ. Κυρίως σ’ αυτόν. Η συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στον κλάδο της υγείας επίσης θα πρέπει να γίνεται στη βάση της συμπληρωματικότητας. Με σωστό σχεδιασμό, μπορούν να αποφεύγονται οι διπλοκαλύψεις, μειώνοντας κόστη, εισφορές, ασφάλιστρα και φακελάκια. Κυρίως όμως θα εξαφανιστεί το 40% των συνολικών δαπανών υγείας που σήμερα πληρώνεται κατευθείαν από τον ασθενή. Όλοι μιλούν για τη μείωση της δημόσιας δαπάνης στην Υγεία, παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι αυτά που δεν πληρώνει το κράτος, τελικά, τα καταβάλλει ο ασθενής από την τσέπη του. Το αξιοπερίεργο είναι

ότι αυτό αντανακλάται στην αύξηση της λεγόμενης “out of the pocket” δαπάνης, η οποία είναι δεκαπλάσια των αποζημιώσεων που καταβάλλει ολόκληρος ο κλάδος της ιδιωτικής ασφάλισης. iw? Υπάρχει τρόπος να ορθολογικοποιηθεί το κόστος ώστε το βάρος να κατανέμεται δίκαια; απ. Σήμερα, όμως, τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα απ’ ό,τι στο παρελθόν. Υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μια αρμονική και αποτελεσματική σύμπραξη κράτους και ιδιωτικού τομέα. Το Κέντρο Τεκμηρίωσης και Κοστολόγησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών (ΚΕΤΕΚΝΥ) έχει προχωρήσει πολύ στη διαφανή και αντικειμενική κοστολόγηση των υπηρεσιών υγείας στη βάση των διεθνών πρωτοκόλλων. Η Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος και οι μεγάλες εταιρείες ανταποκρίθηκαν άμεσα στο κάλεσμα να συγχρηματοδοτήσουμε τις εργασίες του ινστιτούτου. Ο στόχος είναι για όλους ίδιος: Να μπορεί ο πολίτης με λιγότερα χρήματα να απολαμβάνει πολύ καλύτερες υπηρεσίες υγείας. Είναι προφανές ότι με τον τρόπο αυτό θα υπάρχει και δημοσιονομικό όφελος. iw? Είναι η Ελλάδα η μοναδική υπασφαλισμένη χώρα της ευρωζώνης; απ. Χωρίς αμφιβολία, είμαστε στον πάτο. Η Ελλάδα είναι υποασφαλι-

σμένη. Εμείς είμαστε στο 2% του ΑΕΠ και ο μέσος ευρωπαϊκός όρος στο 7%. Δεν μπορεί βέβαια να γίνει άλμα και να καλυφθεί η διαφορά άμεσα. Σταδιακά, όμως, προς τα εκεί θα βαδίζουμε. Ένα λειτουργικό σύστημα συνεργασίας ιδιωτικού και δημόσιου τομέα στις συντάξεις, στον κλάδο υγείας και στην αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών συνεπάγεται όχι μόνο εξοικονόμηση χρημάτων για το κράτος, αλλά και ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφάλισης. Πρέπει να εξορθολογίσουμε το σύστημα. Τα τραγικά γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού ανέδειξαν κάτι που εμείς, στην Εθνική Ασφαλιστική, αλλά και ως κλάδος, τονίζουμε διαρκώς. Σήμερα, μόνο το 15%-20% των κατοικιών είναι ασφαλισμένες για φυσικές καταστροφές, δηλαδή σεισμό, πλημμύρες ή πυρκαγιές. Οι δικοί μας ασφαλισμένοι πήραν προκαταβολές λίγες μόνο ημέρες μετά τα γεγονότα, το 90% των αποζημιώσεων έχει εξοφληθεί και οι εργασίες αποκατάστασης των περιουσιακών τους στοιχείων είναι σε εξέλιξη. Η μαθηματική λογική λέει πως όσο περισσότεροι ασφαλίζονται τόσο φθηνότερη και καλύτερη θα είναι η προστασία της περιουσίας του Έλληνα. Αυτό που σήμερα εκλαμβάνεται ως χτύπημα της μοίρας, αλλά που στην πραγματικότητα είναι ένα στατιστικά αναμενόμενο γεγονός, θα μπορεί να αντιμετωπίζεται με λιγότερη δραματικότητα, μικρότερη κρατική ευθύνη και, κυρίως, με πλήρως αποθεματοποιημένες καλύψεις. iw



παρουσίαση

της Έλενας Ερμείδου

Ionios Brokers-“New Agency”

Άλλαξε τη φιλοσοφία στην αγορά

14

insurance w*rld

Ένας οργανισμός που εστιάζεται στο μάνατζμεντ, βλέπει μπροστά από τα γεγονότα, ανοίγει νέους ορίζοντες

T

ο βασικότερο πρόβλημα στις συναλλαγές με τους ανθρώπους των δικτύων, μας λέει ο Μάρκος Ροντογιάννης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Ionios Brokers, είναι η διαχείριση, το μάνατζμεντ. Έχοντας διανύσει χρόνια στην ασφαλιστική αγορά, ήξερε να εντοπίσει τις στρεβλώσεις και τα λάθη, να τα διορθώσει και να τα μετατρέψει σε ευκαιρίες. Ήξερε πού να εστιαστεί και το έπραξε. «Από το 1991, που συναλλασσόμαστε με τους ανθρώπους των δικτύων agency και ελεύθερων δικτύων, αντιληφθήκαμε ότι το βασικότερο πρόβλημα εντοπίζεται στο μάνατζμεντ» τονίζει ο κ. Ροντογιάννης. Επειδή ο στόχος ήταν να εφαρμοστεί ένα νέο μοντέλο, πριν δημιουργηθεί, προσπάθησε ο ίδιος μαζί με την ομάδα του να διαγνώσουν και να βελτιώσουν τις στρεβλώσεις που είχαν υποστεί όλες οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες «περνάει» το μάνατζμεντ. Η εκπαίδευση, ο προσανατολισμός, η καθοδήγηση, τα προϊόντα, οι αγορές, η


παρουσίαση Εκπαίδευση με «χαμηλές πτήσεις» «Σήμερα είναι ανύπαρκτη στα ελεύθερα δίκτυα», παρατηρεί, έχοντας συγκεντρώσει εμπειρία ετών. Είναι αυτονόητο ότι αποτελεί τεράστια ανάγκη για τους συνεργάτες η εκπαίδευση σε προϊόντα, σε τεχνικές πώλησης με συγκεκριμένο σύστημα. Οι εταιρείες παρέχουν προϊοντικά σεμινάρια με τα οποία προσπαθούν να προωθήσουν αυτό που θέλουν ή πρεσβεύουν. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε και στα παραγωγικά στοιχεία. «Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων στην ασφαλιστική αγορά, οι ανάγκες του καταναλωτή είναι τεράστιες, κι όμως η συνολική παραγωγή ασφαλίστρων είναι παγιωμένη σε πολύ μικρά νούμερα, και όσα χρόνια είμαστε στον χώρο, τα ασφάλιστρα σε σχέση με το ΑΕΠ είναι ίδια». Σε αυτό το στοιχείο μάς λέει ότι πρέπει να δοθεί περισσότερη βαρύτητα, κι αυτό για να κάνει πιο ακριβή τη διάγνωση.

Προσανατολισμός στο «τώρα» και όχι στο «αύριο» Στα ελεύθερα δίκτυα δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός σε τακτικές που πρέπει να ακολουθηθούν, σε μεθόδους που πρέπει να εφαρμοστούν. Όπως καταλαβαίνουμε, αυτό είναι ζημιογόνο για την αγορά ή, στην καλύτερη των περιπτώσεων, δεν μπορεί να φέρει τα αποτελέσματα που προσδοκά η αγορά. Όλα γυρνούν γύρω από το «σήμερα», το «τώρα». Λογικές ανάπτυξης μέσα από το cross-sell και up-sell. Απουσιάζουν οι μέθοδοι εξειδίκευσης γύρω από συγκεκριμένο προϊόν σε συγκεκριμένο target group. Μέθοδοι που εστιάζονται στην

εξειδίκευση δεν αποτελούν σχέδια της επόμενης ημέρας, και αυτό, όπως όλοι ξέρουμε, έχει ως αποτέλεσμα ο κλάδος του αυτοκινήτου να είναι η κύρια δραστηριότητα.

Καθοδήγηση για μια καλύτερη ασφαλιστική διαμεσολάβηση «Ο μάνατζερ είναι αυτός που εμπνέει, που καθοδηγεί, που δημιουργεί το αποτέλεσμα. Έργο βαρύ, δύσκολο, το οποίο δεν πληρώνεται. Όσοι άνθρωποι το κάνουν στον χώρο αυτό», όπως υπογραμμίζει ο κ. Ροντογιάννης, «το κάνουν γιατί το αγαπούν και οραματίζονται μια καλύτερη μέρα στη διαμεσολάβηση». Οραματιζόμενος το «αύριο», λέει: «Πρέπει όλοι οι άνθρωποι του χώρου μας να δώσουμε το “είναι” μας στη δημιουργία σωστών συνθηκών μάνατζμεντ και να υποστηρίζουμε τους ανθρώπους αυτούς που με απόλυτη αφοσίωση μπορούν να στηρίζουν στις πλάτες τους ένα καλύτερο “αύριο”».

✓ Αυτό είναι το «βουνό» που πρέπει να ανέβουμε σαν Ionios “New Agency”, αυτό είναι το «θεριό» που πρέπει να εξημερώσουμε και αυτός είναι ο καθημερινός αγώνας που δίνουμε για να φτιάξουμε τον ασφαλιστικό πράκτορα της επόμενης γενιάς

Προϊόντα υπάρχουν πολλά και με πολλές δυνατότητες Πολλά προϊόντα, πολλά έντυπα και μεγάλος «βομβαρδισμός» πληροφόρησης. «Η εκπαίδευση είναι η μόνη λύση για να μάθει κανείς», επιμένει ο κ. Ροντογιάννης. «Είναι παράλογο ο διαμεσολαβητής να εστιάζει μόνο στην ασφάλιση αυτοκινήτου και να κάνει τον “νεροκουβαλητή” και τον παραγγελιοδόχο» μάς λέει εύστοχα. Ο σημερινός καταναλωτής έχει πολλές ανάγκες, και οι εταιρείες σήμερα έχουν τη δυνατότητα με τα προϊόντα τους να μάρτιος απρίλιος 2019

διαχείριση χρόνου, η τεχνολογία και το επιχειρείν συνιστούν το αντικείμενο πάνω στο οποίο δουλεύουν ο κ. Ροντογιάννης και η ομάδα του, για να αλλάξουν νοοτροπίες, συνήθειες και φιλοσοφία.

15


παρουσίαση τις καλύψουν. Για αυτό και συμπληρώνει: «Έχουμε ευθύνη και πρέπει να καλλιεργήσουμε την ασφαλιστική συνείδηση, για να μπορέσει ο καταναλωτής να κατανοήσει την ανάγκη να αγοράσει».

Αγορές: Το «κλειδί» της επιτυχίας Πρωταρχική δουλειά του μάνατζερ είναι να σχεδιάζει και να βοηθά τον διαμεσολαβούντα στη διείσδυση νέων αγορών. Τόσο η κατηγοριοποίηση των ανθρώπων με κοινά στοιχεία όσο και οι αγορές νέων προϊόντων μπορούν να αποτελέσουν το έναυσμα για περισσότερες και πιο ποιοτικές πωλήσεις, αυξάνοντας το μέσο ασφάλιστρο ανά ασφαλισμένο.

Διαχείριση χρόνου

16

insurance w*rld

Ο προγραμματισμός και η σωστή διαχείριση του χρόνου είναι τα μόνα που μπορούν να φέρουν μεγάλα αποτελέσματα. Τι δεν αφήνει περιθώριο για ανάπτυξη; Σύμφωνα με τον κ. Ροντογιάννη, οι «άσκοπες ενέργειες,

όπως η είσπραξη ασφαλίστρων, η συνεχής προσπάθεια για επίτευξη χαμηλότερου ασφαλίστρου, όλα αυτά δεν αφήνουν κανένα περιθώριο χρόνου εύρεσης και ανάπτυξης πελατολογίου και καθιστούν αβέβαιο το μέλλον του ασφαλιστικού πράκτορα».

Τεχνολογία: Αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας Η τεχνολογία αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του Έλληνα. Χρησιμοποιεί το κινητό του 5-6 ώρες την ημέρα, κάνει τις περισσότερες συναλλαγές του μέσα από αυτό. Συμπερασματικά, μας λέει ότι πρέπει «να ξεμάθουμε αυτό που μάθαμε, αλλά και να ξαναμάθουμε τα καινούργια δεδομένα που διαμορφώνονται στον χώρο». Και οι ασφαλιστικοί πράκτορες πρέπει να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, αφού οι εταιρείες, στο σύνολό τους, χρησιμοποιούν, σχεδόν ολοκληρωτικά, τον ψηφιακό τρόπο. Όλοι οι ασφαλιστικοί πράκτορες

είναι πλέον υποχρεωμένοι να προσαρμοστούν στις νέες ανάγκες που πρεσβεύει η εποχή της νέας τεχνολογίας.

Επιχειρείν: Κόπος για προσωπική βελτίωση και καλύτερο αποτέλεσμα «“Επιχειρείν” σημαίνει “επιχειρώ”, και όποιος επιχειρεί ρισκάρει, επενδύει. Επενδύω σε χρήμα, χρόνο, κοπιάζω για την προσωπική βελτίωση, αποσκοπώ σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Αυτό είναι το “βουνό” που πρέπει να ανέβουμε σαν Ionios “New Agency”, αυτό είναι το “θεριό” που πρέπει να εξημερώσουμε και αυτός είναι ο καθημερινός αγώνας που δίνουμε για να φτιάξουμε τον ασφαλιστικό πράκτορα της επόμενης γενιάς. Ευτυχώς, τα μηνύματα που λαμβάνουμε είναι αισιόδοξα, και αυτό μας κάνει με μεγαλύτερη όρεξη να προχωράμε μπροστά, για να κτίσουμε την επόμενη γενιά της διαμεσολάβησης στην ελληνική αγορά». iw



αφιέρωμα

της Έλενας Ερμείδου

Ζητούνται

«ατσαλένιες» λύσεις Κυβερνοεγκληματίες vs Αγορές

Ε

18

insurance w*rld

υχή ή κατάρα είναι οι νέες τεχνολογίες; Η απάντηση, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του iw, είναι ότι η ανάγκη υιοθέτησης νέων τεχνολογιών, όχι περιττών, που να ταιριάζουν σε κάθε επιχείρηση, ναι, είναι μεγάλη, όμως όσο αναβαθμίζονται οι τεχνολογίες και τα ΙΤ συστήματα τόσο περισσότεροι κίνδυνοι αναφύονται. Η πολυπλοκότητα του ΙΤ περιβάλλοντος, το αυστηρό κανονιστικό πλαίσιο, οι cyber κίνδυνοι, αλλά και η έλλειψη δεξιοτήτων είναι κάποιες από τις πιο σοβαρές προκλήσεις. Το ζητούμενο είναι να διασφαλιστεί η ύπαρξη των απαραίτητων πολιτικών, ώστε να μπορέσει ο cyber κλάδος ασφαλειών να αναδειχθεί σε κινητήρια δύναμη για

την άμβλυνση του cyber κινδύνου και τη δημιουργία δικλίδων ασφαλείας. Ο φυσικός κόσμος συγχωνεύεται με τον κυβερνοκόσμο, διανοίγονται απεριόριστες ευκαιρίες, όμως για κάθε ευκαιρία πολλαπλασιάζεται ο κίνδυνος. Δεν μπορεί να υπάρξει εφησυχασμός από εδώ και πέρα με τους cyber κινδύνους, όταν μάλιστα οι διεθνείς μελέτες λένε ότι το cyber έγκλημα θα κοστίσει στις επιχειρήσεις πάνω από 2 τρισ. δολ. το 2019, από 500 το 2015. Μπροστά στον «τυφώνα» αυτόν, οι εταιρείες επενδύουν όλο και περισσότερα σε νέες τεχνολογίες και υπηρεσίες cyber ασφάλειας. Εκτιμάται ότι οι σχετικές δαπάνες, μη περιλαμβανομένης της ασφάλισης, θα προσεγγίσουν τα 100 δισ. δολ. στο

τέλος του έτους. Διεθνείς ερευνητές εκτιμούν ότι το ύψος της παγκόσμιας αγοράς cyber ασφαλίσεων θα εκτιναχθεί στα 23 δισ. δολ. το 2024, κάτι που «μεταφράζεται» σε μέσους ετήσιους ρυθμούς ανάπτυξης 27% για τα επόμενα χρόνια. Σήμερα διαρρέουν 30.000 αρχεία ανά λεπτό. Το ρήγμα στα δεδομένα αντιστοιχεί σε μέσο κόστος 3,87 εκατ. ευρώ. Η πιθανότητα για ένα αντίστοιχο περιστατικό ανέρχεται σε 28,1% και ο μέσος χρόνος εντοπισμού είναι 197 μέρες, σύμφωνα με την ENCODE. Οι επόμενοι στόχοι είναι ο έγκαιρος εντοπισμός και προειδοποίηση, η ανάπτυξη συμπεριφοριστικών analytics και η αυτοματοποίηση μηχανισμών ασφάλειας.


αφιέρωμα συνέντευξη

CEO, ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ

Υπηρεσία που απαντά στις απαιτήσεις του νέου κανονισμού GDPR

Ό

σο μεγαλώνει η «όρεξη» των χάκερς για επιθέσεις τόσο ανοίγει η «όρεξη» των ασφαλιστών για τον επαναπροσδιορισμό του ρίσκου και την ανάληψη κινδύνων. Στο πλαίσιο αυτό, η ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ, όπως μας λέει σε συνέντευξή της στο iw η Άννυ Τρύφων, CEO της ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ, ανταποκρινόμενη στις προκλήσεις των επιχειρήσεων από τη χρήση του Διαδικτύου, έχει να προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση κενών ασφαλείας, παρέχοντας τη δυνατότητα σπονδυλωτής διαμόρφωσης πλάνου δράσεων proactive και reactive αντιμετώπισης. iw? Τα cyber χτυπήματα πολλαπλασιάζονται και γίνονται όλο και πιο έντονα. Οι μικρές ή οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι αυτές που χρειάζονται περισσότερο cyber ασφάλιση; απ. Αδιαμφισβήτητα, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για όλους μας σήμερα είναι η αποθήκευση και η επεξεργασία μεγάλου όγκου δεδομένων. Οφείλουμε να τα διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά, χρησιμοποιώντας αφενός τις γνώσεις που μας δίνουν και προστατεύοντάς τα

αφετέρου από οποιαδήποτε μορφή παραβίασης. Έρευνες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα παραβίασης δεδομένων είναι 1 στις 4, σε αντίθεση με την αναλογία που αφορά άλλους ασφαλιστικούς κινδύνους. Οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν την τρίτη μεγαλύτερη παράνομη δραστηριότητα παγκοσμίως, είτε πρόκειται για κλοπή πνευματικής ιδιοκτησίας, είτε για πρόκληση βλάβης στη φήμη και την εικόνα των εταιρειών, είτε ακόμη και για απόκτηση έμμεσης πρόσβασης σε επιχειρηματικούς συνεργάτες. Μας αφορά όλους, και τις μικρές εταιρείες και τις μεγάλες. Αυτό που χρειάζεται να έχουν οι επιχειρήσεις κατά νου σήμερα είναι ότι το οικονομικό κόστος από μια κυβερνοεπίθεση είναι πολύ μεγάλο σε σχέση με το κόστος για τη θωράκισή της. iw? Είναι έτοιμη η αγορά να αντιμετωπίσει τέτοιους κινδύνους; Ουσιαστικά, μιλάμε ακόμη και για διακοπή όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας αν συμβεί ένα μεγάλο χτύπημα παγκοσμίου βεληνεκούς… απ. Καθώς η τεχνολογία προχωράει, οι επιχειρήσεις είναι σημαντικό να προσαρμόζονται συνεχώς. Νέοι μάρτιος απρίλιος 2019

Άννυ Τρύφων

Με νέα, διαφοροποιημένη λύση στην αγορά cyber κινδύνων

19


αφιέρωμα

✓ H πιθανότητα παραβίασης δεδομένων είναι 1 στις 4, σε αντίθεση με την αναλογία που αφορά άλλους ασφαλιστικούς κινδύνους

κίνδυνοι προκύπτουν συνεχώς σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των δεδομένων, κίνδυνοι που δεν τους γνωρίζουμε αυτή τη στιγμή. Έρευνες έχουν καταγράψει ότι το 65% των οργανισμών θεωρεί ότι οι επιθέσεις είναι πιο προηγμένες και παρακάμπτουν υφιστάμενους μηχανισμούς αντιμετώπισης, ενώ το 46% ανακάλυψε τυχαία την παραβίαση της ασφάλειάς του. Πλέον, οι επιχειρήσεις αναζητούν τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να προστατευθούν από τους κινδύνους του Διαδικτύου. Εμείς, στην ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ, θεωρούμε καθήκον και υποχρέωσή μας να ενημερώνουμε διαρκώς τους συνεργάτες και πελάτες μας σχετικά με τη νέα τάξη πραγμάτων στο ψηφιακό περιβάλλον, τους κινδύνους που απειλούν την ομαλή λειτουργία της επιχείρησης και τους τρόπους προστασίας από τους κυβερνοκινδύνους. Λύσεις υπάρχουν και διαρκώς εξελίσσονται, ώστε πλέον οι επιχειρήσεις να μπορούν να προστατευθούν σε μεγάλο βαθμό, εφαρμόζοντας τις κατάλληλες διαδικασίες και ελέγχους και ταυτόχρονα θέτοντας σε ισχύ υπάρχουσες τεχνολογίες. iw? Δεδομένου του ότι ο κίνδυνος ακόμη δεν έχει αξιολογηθεί επαρκώς από τις ασφαλιστικές, δεν έχει γίνει, όπως ακούγεται, ένα ολοκληρωμένο underwriting, πού βρίσκεται σήμερα η αγορά, τι καλύψεις υπάρχουν;

20

insurance w*rld

απ. Η ασφαλιστική αγορά, όπως προείπαμε, προσαρμόζεται συνεχώς. Κάθε νέο, μεγάλου βεληνεκούς συμβάν επαναπροσδιορίζει αφενός

το “risk appetite” της και αφετέρου τις λύσεις που παρέχει. Αποκτώντας νέες εμπειρίες, αλλά και δεδομένα, θα συνεχίζει να επανασχεδιάζει λύσεις και υπηρεσίες που να απαντούν αποτελεσματικά στις νέες προκλήσεις. Μια τέτοια πρωτοποριακή υπηρεσία δημιουργήσαμε στην ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ, μένοντας πιστοί στη δέσμευσή μας να προσφέρουμε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες και να ανταποκρινόμαστε στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι επιχειρήσεις με τη χρήση του Διαδικτύου. Η υπηρεσία αυτή προσφέρει πλήρη κάλυψη από τους πιθανούς κινδύνους, προτείνοντας ουσιαστικές λύσεις για την αντιμετώπιση πιθανών κενών ασφαλείας, μέσω αποκλειστικής συνεργασίας με εξειδικευμένους συμβούλους. Αυτό που διαφοροποιεί μάλιστα τη συγκεκριμένη υπηρεσία είναι ότι προσφέρει τη δυνατότητα σπονδυλωτής διαμόρφωσης πλάνου δράσεων για proactive και reactive αντιμετώπιση, καθώς και επιλογής μέρους ή του συνόλου των προτάσεων, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Αποτελείται από τρεις ενότητες, δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη πρόταση, τόσο στο επίπεδο της μελέτης, της εκτίμησης και της επίλυσης των κενών ασφαλείας, όσο και στο επίπεδο της ασφαλιστικής κάλυψης και της διαχείρισης συμβάντων. Απαντά, επίσης, με αποτελεσματικό τρόπο στις απαιτήσεις του νέου κανονισμού GDPR, που τέθηκε σε εφαρμογή πανευρωπαϊκά από τις 25 Μαΐου 2018. Ανάλογα, λοιπόν, με τις ανάγκες της κάθε επιχείρησης, υπάρχει η ευελιξία

να επιλεγεί μία ή περισσότερες από τις αντίστοιχες ενότητες-υπηρεσίες. Στην ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ έχουμε πλήρη αντίληψη του πόσο σημαντική είναι η προσαρμογή της υπηρεσίας στις ανάγκες του πελάτη με τη συνδρομή του μεσίτη, και αυτήν προάγουμε. iw? Πωλούνται ξεχωριστά αυτά τα προγράμματα; Ή σε συνδυασμό με άλλες καλύψεις περιουσίας; απ. Η παγκόσμια αγορά του cyber insurance διαμορφώνεται συνεχώς. Ξεκίνησε ως μια μεμονωμένη κάλυψη και σιγά σιγά, καθώς αυτοματοποιείται όλο και περισσότερο ο κόσμος γύρω μας, ακόμα και τα υφιστάμενα προγράμματα ενσωματώνουν όλο και περισσότερο την κάλυψη από κινδύνους cyber. Στην ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες ΑΕΜΑ σχεδιάζουμε τις κατάλληλες λύσεις στα μέτρα των πελατών μας, ώστε να ανταποκρίνονται πλήρως στις ανάγκες τους. iw? Ξέρετε επιχειρήσεις στην Ελλάδα που να έχουν αντιμετωπίσει μεγάλα χτυπήματα; Ποιοι κλάδοι κινδυνεύουν περισσότερο; Έχουν δοθεί αποζημιώσεις; απ. Όλο και πυκνώνουν τα περιστατικά ηλεκτρονικού εγκλήματος στις ελληνικές επιχειρήσεις. Εξάλλου, δεν μπορεί κανείς να απομονώσει χώρες στο Διαδίκτυο, είναι ένας παγκόσμιος ιστός, όπου δεν υπάρχουν σύνορα. Οι ζημιές έχουν δείξει ότι όλες οι επιχειρήσεις κινδυνεύουν, στον βαθμό που η δραστηριότητά τους εξαρτάται από το Διαδίκτυο και τα συστήματα. Εμείς είμαστε πάντα δίπλα στους πελάτες μας, προσφέροντάς τους proactive λύσεις, για να θωρακίσουν αποτελεσματικά την επιχείρησή τους, και εν συνεχεία να αποζημιωθούν σωστά σε περίπτωση ζημιάς, ώστε να συνεχίσουν απρόσκοπτα τη δραστηριότητά τους.


αφιέρωμα συνέντευξη

Χριστόδουλος Γ. Ζέρβας Υποδιευθυντής Μηχανογράφησης, ΔΥΝΑΜΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ

Θα βοηθούσε και η ένταξη των ευρωπαϊκών νομοθετικών πράξεων στο εθνικό μας δίκαιο

Το πιστοποιητικό κυβερνοασφάλειας θα διευκολύνει το underwriting

Μ

πορούμε να κάνουμε τα πάντα μέσα από μια οθόνη, όχι όμως και να αντιμετωπίσουμε εύκολα τους χάκερς. Οι απειλές θα συνεχίσουν να υπάρχουν σε οποιονδήποτε τομέα σε ό,τι έχει να κάνει με τον κυβερνοκόσμο, για αυτό και πρέπει να αποκτήσουμε ψηφιακή παιδεία, αναφέρει ο υποδιευθυντής Μηχανογράφησης στη ΔΥΝΑΜΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ, Χριστόδουλος Γ. Ζέρβας.

Η ΔΥΝΑΜΙΣ παρακολουθεί τις εξελίξεις συμμετέχοντας σε ευρωπαϊκά προγράμματα, και ο κ. Ζέρβας προσθέτει ότι η καθιέρωση ενός τέτοιου πιστοποιητικού κυβερνοασφάλειας θα βοηθήσει τις ασφαλιστικές σε δύο κατευθύνσεις: το θέμα της ασφάλειας πρέπει να ανατίθεται σε εξειδικευμένες εταιρείες, ενώ την πλήρη εξασφάλιση οποιασδήποτε επιχείρησης θα αναλαμβάνει ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής.

άρθρο

Οι χάκερς ξέρουν να βγάλουν το «μεροκάματο» Οι κυβερνογκληματίες βρίσκονται βήματα μπροστά, το θέμα είναι πώς οι επιχειρήσεις θα καταφέρουν να προστατευθούν μπορούν να σχεδιαστούν απλά ασφαλιστικά προϊόντα. Με άλλα λόγια, το ρίσκο δεν είναι επαρκώς οριοθετημένο. Η υποχρέωση που προβλέπει o GDPR για τη δημοσιοποίηση περιστατικών παραβίασης προσωπικών δεδομένων θα δημιουργήσει μια πολύτιμη δεξαμενή δεδομένων, τα οποία, αν διατίθεντο, θα βοηθούσαν τα μέγιστα τις ασφαλιστικές εταιρείες να κατανοήσουν καλύτερα και να διαχειρίζονται πιο αποτελεσματικά τους cyber κινδύνους. Για τον λόγο αυτό, ο GDPR θεωρείται

παράγοντας που μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά για την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αγοράς cyber ασφαλίσεων, που βρίσκεται σε εμβρυακό επίπεδο, αντιστοιχώντας μόλις στο 5% της παγκόσμιας αγοράς, ενώ το μερίδιο της αγοράς των ΗΠΑ προσεγγίζει το 90%. Προκειμένου τα στοιχεία να είναι συγκρίσιμα και να κοινοποιούνται με ασφάλεια στον κλάδο, η Insurance Europe σχεδίασε και διέθεσε ένα υπόδειγμα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από εταιρείες όλων των κλάδων αν υποστούν cyber επίθεση. μάρτιος απρίλιος 2019

Β

ήματα δεν είναι εύκολο να γίνουν, ούτε είναι εύκολο να ληφθούν αποφάσεις για τη σωστή κάλυψη αν οι εταιρείες δεν έχουν καταλάβει επαρκώς τις ανάγκες και τις αδυναμίες τους. Και δεν είναι μόνο αυτό, ακόμη και οι ίδιες οι ασφαλιστικές δεν έχουν ολοκληρώσει το underwriting των κινδύνων, καθώς υπάρχει έλλειψη δεδομένων για τους cyber κινδύνους. Από την άλλη, παρατηρούμε ότι η φύση των κινδύνων μεταβάλλεται ταχύτατα, με αποτέλεσμα να μην

21


αφιέρωμα iw? Πάμε να συγχωνεύσουμε τον φυσικό κόσμο με τον κυβερνοκόσμο για να αδράξουμε τις ευκαιρίες. Το μέλλον για αυτούς που θα το επιτύχουν ακούγεται ότι θα είναι συναρπαστικό. Τι θα είχατε να πείτε εσείς, ως ασφαλιστική που ξέρουμε ότι δεν κάνετε βιαστικές κινήσεις; απ. Πράγματι οδεύουμε προς αυτήν την κατεύθυνση και, συντομότερα από όσο φανταζόμαστε, θα μπορούμε να διεκπεραιώνουμε τα πάντα μέσα από μια οθόνη. Οφείλουμε να προετοιμαστούμε, καθώς όποιος μείνει πίσω τεχνολογικά, ουσιαστικά, μένει και εκτός αγοράς. Από την άλλη πλευρά, η χωρίς σχεδιασμό ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών μπορεί να αποφέρει το ίδιο αποτέλεσμα. Η ΔΥΝΑΜΙΣ παρακολουθεί τις εξελίξεις και επενδύει σε συνεργασίες με εξειδικευμένες εταιρείες του χώρου, καθώς και με συμμετοχή σε ευρωπαϊκά προγράμματα IoT, Big Data και AI, ενσωματώνει νέες τεχνολογίες, και προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. iw? Πίσω από κάθε βήμα προς τον κυβερνοκόσμο μπορεί να κρύβεται και ένας κυβερνοεγκληματίας. Οι χάκερς είναι στην αγορά για να βγάλουν το «μεροκάματό» τους. Οι ζημιές από τέτοια χτυπήματα ξεπερνούν ακόμη και τις προβλέψεις. Οι επιχειρηματίες φοβούνται, λαμβάνουν μέτρα ασφαλείας, ανανεώνουν τα συστήματα παρακολούθησης, ασφαλίζονται. Φτάνουν όλα αυτά; Τι θα λέγατε εσείς;

Απειλές υπάρχουν και θα υπάρχουν σε οποιονδήποτε τομέα. Σε ό,τι έχει να κάνει με τον κυβερνοκόσμο, πρέπει γενικά να αποκτήσουμε ψηφιακή παιδεία. Πρέπει να γίνεται εκπαίδευση αλλά και συνεχής ενημέρωση των υπευθύνων ασφαλείας, αλλά και των χρηστών, οι οποίοι θα πρέπει να δίνουν τη δέουσα προσο-

χή όταν χρησιμοποιούν διαδικτυακές τεχνολογίες. Η ΔΥΝΑΜΙΣ επενδύει στον τομέα της ασφάλειας των συστημάτων της με σύγχρονα λογισμικά, αλλά και μέσα από την ενημέρωση του δυναμικού της και των συνεργατών της για την ασφαλή χρήση των διαδικτυακών υπηρεσιών που παρέχει. Σε κάθε περίπτωση, όσα μέτρα κι αν παρθούν, τελικά ο ανθρώπινος παράγοντας είναι αυτός που θα καθορίσει το αποτέλεσμα των προσπαθειών μας. Έχει ανακοινωθεί η καθιέρωση του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Κυβερνοασφάλειας. Πόσο συμβάλλει η καθιέρωσή του στο έργο μιας ασφαλιστικής; iw?

απ. Η καθιέρωση ενός τέτοιου πιστοποιητικού θα βοηθήσει τις ασφαλιστικές σε δύο κατευθύνσεις: αφενός θα αποτελέσει ένα κίνητρο, κυρίως για τις μικρότερες επιχειρήσεις, να προμηθεύονται λογισμικά ασφαλείας και υπηρεσίες πιστοποιημένες, ενώ θα διευκολύνει τη διαδικασία του underwriting για τις ασφαλιστικές εταιρείες, αφού το συγκεκριμένο πιστοποιητικό ουσιαστικά θα βεβαιώνει ότι έχουν ληφθεί τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα για την προστασία των διαδικτυακών συστημάτων της εταιρείας. iw? Έχετε συνεργασίες με την Πολιτεία στον τομέα της πρόληψης και της συμβουλευτικής; Θα βοηθήσει σε κάτι η εναρμόνιση ευρωπαϊκών νομοθετικών πράξεων με το εθνικό μας δίκαιο;

22

insurance w*rld

απ.

απ. Προς το παρόν, δεν έχει υπάρξει κανενός είδους συνεργασία με κρατικούς φορείς. Θεωρούμε ότι σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης οι χώρες-μέλη της θα πρέπει να εναρμονίσουν το δίκαιό τους, διότι όλα τα θέματα θα αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο σε όλη την επικράτειά της.

Ούτως ή άλλως, όπως είναι γνωστό, στο Διαδίκτυο δεν υπάρχουν σύνορα. Σε αυτό το πλαίσιο, θα βοηθούσε και η ένταξη των ευρωπαϊκών νομοθετικών πράξεων στο εθνικό μας δίκαιο. iw? Πώς θα πρέπει να ξεκινήσει η ενημέρωση των επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά την πρόληψη και τη συμβουλή; Ποιος είναι ο ρόλος των ασφαλιστικών και των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών; απ. Το θέμα της ασφάλειας των IT συστημάτων, ανάλογα με το μέγεθος και το είδος της επιχείρησης, είναι κάτι που μπορεί να γίνει πολύ περίπλοκο. Σε τέτοιες περιπτώσεις, θα πρέπει να ανατεθεί το συγκεκριμένο έργο σε εξειδικευμένες εταιρείες. Σε επόμενο βήμα, και για την πλήρη εξασφάλιση οποιασδήποτε επιχείρησης, θα αναλαμβάνει ο ασφαλιστικός διαμεσολαβητής. Ενημερώνοντας τους δυνητικούς πελάτες και προτείνοντας το εξειδικευμένο πρόγραμμα ασφάλισης που η εκάστοτε ασφαλιστική εταιρεία θα έχει αναπτύξει, καλύπτει μία ακόμα ανάγκη ασφάλισης, και μάλιστα ιδιαίτερα σημαντική. Όπως αναφέραμε, η πρόληψη είναι το καλύτερο μέτρο για να αποκρούσει κάποιος μια κακόβουλη επίθεση στα πληροφοριακά του συστήματα, ωστόσο δεν μπορεί ποτέ κάποιος να είναι σίγουρος ότι η επίθεση θα αποκρουστεί. Στην περίπτωση, λοιπόν, που επέλθει η ζημιά, η ασφαλιστική εταιρεία θα αναλάβει να αποζημιώσει τους δικαιούχους. iw? Οι διασυνδεδεμένες συσκευές μπορεί να λειτουργήσουν ως ψηφιακά «όπλα» σε υποδομές. Οι ζημιές μπορεί να είναι ανυπολόγιστες και μεγάλου βεληνεκούς εκτός συνόρων. Πώς αποζημιώνονται αυτά τα συμβάντα; Τι συμβόλαια υπάρχουν, ποιες είναι οι εξαιρέσεις, από πότε ισχύουν τα συμβόλαια και τι καλύπτουν;


αφιέρωμα απ. Στην παρούσα κατάσταση της αγοράς, και με τις υπάρχουσες υποδομές, είναι αδύνατο να αξιολογηθεί αυτός ο κίνδυνος, και για αυτόν τον λόγο δεν υπάρχουν ακόμα τέτοιου είδους προγράμματα ασφάλισης στην ελληνική αγορά. Οι παράμετροι που θα καθόριζαν τις καλύψεις, τη διάρκεια, τις εξαιρέσεις και φυσικά τα ασφάλιστρα είναι τόσο πολλές, που δεν θα μπορούσαμε να κατηγοριοποιήσουμε τα συγκεκριμένα συμβόλαια. iw? Ας πάμε και λίγο παραπέρα: Σε λίγες ημέρες διενεργούνται εκλογές. Οι χάκερς σίγουρα παραμονεύουν να βρουν ευκαιρίες. Τα συστήματα αυτά είναι ασφαλή σύμφωνα με τις νέες ανάγκες, είναι ασφαλισμένα; Τι θα γινόταν αν συνέβαινε το αναπάντεχο; απ. Δεν γνωρίζουμε αν είναι ασφαλισμένα, σίγουρα ένα τέτοιο χτύπημα θα ήταν πλήγμα για την ίδια τη δημοκρατία και θα ανάγκαζε την Πολιτεία σε επανάληψη των εκλογών…

iw? Ποιοι είναι οι πιο ευαίσθητοι τομείς, η ναυτιλία, τα χρηματοοικονομικά, μήπως οι εταιρείες κοινής ωφελείας; απ. Γενικά, οι κλάδοι που είναι οικονομικά εύρωστοι αλλά διαχειρίζονται και μεγάλο όγκο προσωπικών δεδομένων είναι ο στόχος κυβερνοεπιθέσεων, με σκοπό τα οικονομικά οφέλη. Σε κάθε περίπτωση όμως, δεν μπορούμε να προβλέψουμε το κίνητρο του κάθε εγκληματία. iw? Πώς μπορεί να λειτουργήσει μια συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και δη με τις ασφαλιστικές; απ. Ο ιδιωτικός τομέας διατηρεί την τεχνογνωσία αλλά και την ευελιξία για να προσαρμοστεί έγκαιρα σε κάθε ανάγκη. Ο δημόσιος τομέας μπορεί να θεσπίσει τους κανόνες και τις δομές που θα προφυλάξουν τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην επικράτειά

του από τις κυβερνοεπιθέσεις. Οι ασφαλιστικές εταιρείες μπορούν να προφυλάξουν ακόμα και τον δημόσιο τομέα από πιθανές κυβερνοεπιθέσεις σαν αυτήν που αναφέρατε ανωτέρω. iw? Στον τομέα αυτό μπορούν να παίξουν ρόλο οι εταιρείες insurtech; Και, αν ναι, πώς; απ. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το νέο και το «παλιό», η συνεργασία των δύο είναι σίγουρο ότι μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να δώσει. Από τη μια η γνώση των νέων τεχνολογιών, αλλά και η τεχνογνωσία να αντλεί πληροφορίες και δεδομένα από τον «χαώδη» ψηφιακό κόσμο, και από την άλλη η παραδοσιακή γνώση του λειτουργήματος της ασφάλισης. Όπως αναφέραμε, ο συγκεκριμένος κίνδυνος είναι ιδιαίτερα περίπλοκος. Προκειμένου να γίνει σωστό underwriting, πρέπει να υπάρχει η σωστή πληροφόρηση, και αυτή προκύπτει από την ανάλυση δεδομένων.

άρθρο

Εποπτικό και ρυθμιστικό περιβάλλον Οι ασάφειες είναι αρκετές σε όλα τα επίπεδα, ακόμη και στο εποπτικό και ρυθμιστικό περιβάλλον τομέα υψηλής προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα αντιμετωπιστεί ως τέτοιος στην επόμενη περίοδο του κοινοτικού προϋπολογισμού, με στόχο την ενίσχυση των αντίστοιχων επενδύσεων, στο πλαίσιο της προσπάθειας για προϊόντα και υπηρεσίες υψηλού βαθμού ασφάλειας. Στην Ελλάδα, σημαντικά βήματα στον τομέα της κυβερνοασφάλειας δεν έχουν γίνει, παρά το γεγονός ότι ο τομέας έχει εξαγγελθεί ως υψίστης σημασίας. Η θέση της στον Δείκτη της

Κυβερνοασφάλειας για το 2018 ήταν 20ή στο σύνολο 28 κρατών-μελών της ΕΕ. Κάποιοι μάλιστα, πρόσφατα, ξεκίνησαν να εκφράζουν φόβους για κακόβουλες παρεμβάσεις, ενόψει αναμετρήσεων, τονίζοντας ότι η πρωτοβουλία του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής να δημιουργήσει μια επιτροπή για την αποτροπή fake news στην τρέχουσα προεκλογική περίοδο είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, ζητούν τη συμμετοχή όλων των κομμάτων για να αποφευχθούν τυχόν άλλα κρούσματα. μάρτιος απρίλιος 2019

T

ο νομικό και ρυθμιστικό περιβάλλον μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό της ασάφειας και της αβεβαιότητας, ιδιαίτερα σε χώρες με μη αυστηρό πλαίσιο, σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις δημοσιότητας των περιστατικών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη ξεκινήσει να κάνει κρίσιμα βήματα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην ενιαία ψηφιακή αγορά, στοχεύοντας στην καθιέρωση ενός Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Κυβερνοασφάλειας. Η ασφάλεια στο Διαδίκτυο αποτελεί

23


αφιέρωμα

άρθρο

του Νίκου Γεωργόπουλου ΜΒΑ, cyRM, CDPO, Cyber Risks Insurance Advisor, Cromar Coverholder at Lloyd’s, Co Founder The DPO Academy

Το κλείδωμα συστημάτων συχνό χαρακτηριστικό χτυπήματος για την Ελλάδα

Η εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (GDPR) θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις να προστατεύουν τόσο την ομαλή λειτουργία τους όσο και τα προσωπικά δεδομένα των πελατών τους

Cyber Insurance v4.0: Εξελίξεις

24

insurance w*rld

Η πρώτη ανάγκη για τις επιχειρήσεις είναι η εξασφάλιση της ομαλής συνέχισης της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας και η προστασία τους από εξειδικευμένους κινδύνους που τις απειλούν. Σήμερα, η λειτουργία μιας επιχείρησης επηρεάζεται σημαντικά από περιστατικά παραβίασης ασφάλειας των συστημάτων της, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε διακοπή εργασιών. Ένα περιστατικό παραβίασης ασφάλειας μπορεί να προκαλέσει αδυναμία χρήσης των εταιρικών συστημάτων και μη δυνατότητα εξυπηρέτησης των πελατών της. Αν

το περιστατικό παραβίασης συνοδεύεται και από απώλεια προσωπικών δεδομένων πελατών, έχουμε δημιουργία άγχους και δυσαρέσκειας στους πελάτες, που μεταφράζεται σε απώλεια πελατών και εσόδων. Κάθε περιστατικό παραβίασης ασφάλειας δημιουργεί κρίση στην εταιρεία και η διαχείρισή του απαιτεί εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό, ύπαρξη Πλάνου Αντιμετώπισης Περιστατικών και ασφάλιση cyber insurance, η οποία, εκτός από την κάλυψη των οικονομικών συνεπειών, προσφέρει την τεχνογνωσία διαχείρισης περιστατικών και τους ειδικούς που κάνουν το Πλάνο Αντιμετώπισης Περιστατικών της εταιρείας λειτουργικό. «Έρευνες δείχνουν ότι όταν μια

επιχείρηση διαχειριστεί αποτελεσματικά ένα περιστατικό παραβίασης ασφάλειας και η ανάκαμψή της είναι γρήγορη, μπορεί να επωφεληθεί από υψηλότερα επίπεδα ικανοποίησης των πελατών της από ό,τι πριν από την κρίση». Η εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων (GDPR) θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις να προστατεύουν τόσο την ομαλή λειτουργία τους όσο και τα προσωπικά δεδομένα των πελατών τους και θα τις προστατεύει από μεγάλα διοικητικά πρόστιμα που μπορούν να τους επιβληθούν από την Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Η εφαρμογή του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων και η υποχρεωτική γνωστοποίηση των περιστατικών παραβίασης ασφάλειας στις Αρχές Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων είχε σαν αποτέλεσμα τη γνωστοποίηση 41.502 περιστατικών για το χρονικό διάστημα 25 Μαΐου 2018-31 Δεκεμβρίου 2018. Τα πιο συνηθισμένα περιστατικά που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι το κλείδωμα των συστημάτων τους από κακόβουλο λογισμικό (ransomware) και η


ΠΑΝΤΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΞΕΠΕΡΝΑΩ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΟΥ, ΑΛΛΑ ΤΟ ΑΝΕΒΑΛΛΑ ΣΥΝΕΧΩΣ. ΣΗΜΕΡΑ, ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΜΕΡΑ. Τόλμησε σήμερα ό,τι αφήνεις για αύριο. Είμαστε μαζί σου. Ασφάλιση Υγείας Αllianz Συνέχισε να βάζεις υψηλούς στόχους έχοντας την ολοκληρωμένη προστασία και σιγουριά των προγραμμάτων νοσοκομειακής περίθαλψης My Health, εξωνοσοκομειακής φροντίδας My Primary Care και ιατρικής βοήθειας Med24. Μάθε περισσότερα στο www.allianz.gr


αφιέρωμα αποστολή χρημάτων σε άγνωστο παραλήπτη (money fraudulent transfer) μετά από λήψη παραποιημένου παραστατικού, συνήθως τιμολογίου προμηθευτή, μέσω email. Και οι δύο παραπάνω περιπτώσεις αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού της.

Πώς ανταποκρίνεται η ασφαλιστική βιομηχανία στα νέα δεδομένα Η ασφάλιση cyber insurance είναι ένα δυναμικό προϊόν, το οποίο εξελίσσεται ενσωματώνοντας νέες ασφαλιστικές καλύψεις, παροχή υπηρεσιών πρόληψης και διαχείρισης των περιστατικών παραβίασης ασφάλειας και εξειδικευμένα προϊόντα για συγκεκριμένους κλάδους εταιρειών.

Νέες ασφαλιστικές καλύψεις Cybercrime: Η ασφάλιση καλύπτει έξοδα διαχείρισης περιστατικών social engineering, τα οποία οδηγούν σε αποστολή χρημάτων σε κυβερνοεγκληματίες, εκβιασμού στον κυβερνοχώρο cyber extortion, επιθέσεις ransomware και άσκοπη χρήση των υπολογιστικών συστημάτων της ασφαλισμένης εταιρείας μέσω cryptojacking για τη δημιουργία κρυπτονομισμάτων ή botnetting. eputational Harm: Καλύπτεται η R απώλεια εταιρικών κερδών λόγω

26

insurance w*rld

Telephone Hacking: Τηλεπικοινωνιακές χρεώσεις λόγω παράνομης πρόσβασης στο τηλεφωνικό κέντρο της επιχείρησης

απώλειας πελατών από περιστατικά παραβίασης ασφάλειας. Για να υπολογιστεί αυτό το κόστος θα πρέπει να προσδιοριστεί από Forensic Accountants το πλήθος των πελατών που σταμάτησαν τη συνεργασία με την εταιρεία συνεπεία του περιστατικού παραβίασης ασφάλειας και το αρνητικό οικονομικό αποτέλεσμα που δημιούργησε το περιστατικό στην εταιρεία. Είναι μια κάλυψη της οποίας η ενεργοποίηση δεν συνδέεται με τη διακοπή δραστηριότητας της επιχείρησης, δεν αποζημιώνεται από αυτή και συνήθως δεν την προσφέρουν όλα τα ασφαλιστήρια συμβόλαια. ependent Business D Interruption: Οι σύγχρονες επιχειρήσεις έχουν σύνθετες εφοδιαστικές αλυσίδες οι οποίες συχνά εξαρτώνται από τη διαθεσιμότητα συστημάτων τρίτων προμηθευτών, όπως π.χ. διακοπή παροχής cloud υπηρεσιών από τρίτους. elephone Hacking: T Τηλεπικοινωνιακές χρεώσεις λόγω παράνομης πρόσβασης στο τηλεφωνικό κέντρο της επιχείρησης.

Εξειδικευμένα προϊόντα Tech Insurance Είναι ασφαλιστικά προϊόντα ειδικά σχεδιασμένα για τη διαχείριση του κινδύνου εταιρειών τεχνολογίας, που προκύπτουν από αμέλεια, λάθη ή παραλείψεις στις επαγγελματικές συμβουλές ή τις υπηρεσίες τους και παρέχουν την απαραίτητη προστασία έναντι απαιτήσεων τρίτων, καλύπτοντας την επαγγελματική ευθύνη των εταιρειών αυτών. Εκτός από την κάλυψη της επαγγελματικής τους ευθύνης, καλύπτεται και η δραστηριότητά τους από περιστατικά παραβίασης ασφάλειας, συνδυάζοντας σε ένα ασφαλιστήριο

συμβόλαιο επαγγελματική ευθύνη και cyber insurance. Maritime Cyber Insurance H ναυτιλία είναι ένας κλάδος ο οποίος αντιμετωπίζει κυβερνοαπειλές τόσο στα γραφεία των εταιρειών στη στεριά όσο και στα πλοία τους. Ο κίνδυνος στη στεριά είναι παρόμοιος με τις απειλές που αντιμετωπίζει οποιαδήποτε επιχείρηση. Οι βασικές ανησυχίες περιλαμβάνουν την απώλεια κερδών από τη διακοπή εργασιών της επιχείρησης, καθώς και τη διαχείριση περιστατικών και την κάλυψη των εξόδων που προκύπτουν για την αποκατάσταση των επηρεαζόμενων συστημάτων και την καταβολή οποιωνδήποτε απαιτήσεων εκβιασμού. Ο κίνδυνος στα πλοία αφορά το ίδιο το πλοίο, μπορεί να οδηγήσει σε φυσική ζημιά σε αυτό ή ακόμα και στην απώλειά του και οφείλεται σε περιστατικά παραβίασης ασφάλειας των συστημάτων διαχείρισής του και απώλειας της διοίκησής του. Τα τελευταία χρόνια, η αγορά της θαλάσσιας ασφάλισης έχει προσθέσει ρήτρα εξαίρεσης Cyber Exclusion CL380 στις ασφαλιστικές συμβάσεις Hull και Machinery, προκειμένου να αποκλειστεί ο κίνδυνος σωματικής βλάβης ή απώλειας του πλοίου που προκαλείται από μια κακόβουλη επίθεση στον κυβερνοχώρο. Τα εξειδικευμένα συμβόλαια ασφάλισης Maritime Cyber Insurance καλύπτουν τις δραστηριότητες μιας ναυτιλιακής εταιρείας τόσο στη στεριά όσο και στα πλοία τους και αίρουν την εξαίρεση της ρήτρας CL380. Για την ευαισθητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού των ναυτιλιακών εταιρειών και των πληρωμάτων των πλοίων τους δημιουργήσαμε μια εκπαιδευτική μηχανή στο Διαδίκτυο, www.maritimecyberinsurance. com, την οποία σας προτρέπουμε, αν ασχολείστε με τη ναυτιλία, να χρησιμοποιήσετε.


αφιέρωμα συνέντευξη

Director, Insurance Consulting Leader, PwC Ελλάδας

Θα πρέπει να αναπτυχθούν πρότυπα που θα χρησιμοποιούνται κατά την εκτίμηση κινδύνων, βοηθώντας στην ποσοτικοποίηση των οφελών, στη μείωση του κινδύνου

Σ

ε πάνω από 20 δισ. δολ. αναμένεται να διαμορφωθεί η παγκόσμια αξία των cyber ασφαλίστρων την επόμενη δεκαετία, τονίζει ο Director, Insurance Consulting Leader της PwC Ελλάδας, Νίκος Χοστελίδης. Αναφερόμενος στη διεθνή και εγχώρια αγορά, τονίζει ότι στην ασφαλιστική αγορά, σήμερα, απουσιάζει η συνοχή στους κανόνες μέτρησης και ανάληψης των συγκεκριμένων κινδύνων, ενώ και η σχέση μεταξύ επενδύσεων που γίνονται και μετριασμού του κινδύνου είναι περιορισμένη. Τα προγράμματα δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες. Μόνο το 25% αυτών προσφέρουν κάλυψη για απώλεια εσόδων, ενώ δεν λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους που απορρέουν από το Internet of Things (IoT).

iw? Ποιο είναι το ύψος της αγοράς των cyber κινδύνων και το ύψος της αξίας των ασφαλίστρων; απ. O κλάδος της ασφάλισης ενάντια στις απειλές από τον κυβερνοχώρο αναμένεται να αναπτυχθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια. Συγκεκριμένα, μέσα στην επόμενη δεκαετία, εκτιμάται η αύξηση των ασφαλίστρων από 5 δισ. δολ., που είναι σήμερα, σε περισσότερα από 20. Στην Ελλάδα, ο συγκεκριμένος κλάδος βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, με έναν μικρό αριθμό εκ των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα να έχουν προχωρήσει με την ανάπτυξη και διάθεση αντίστοιχων προϊόντων. Ενδεικτικός του μεγέθους της ελληνικής αγοράς είναι ο μικρός αριθμός ενεργών συμβολαίων κάλυψης από cyber κινδύνους, κατά τα τελευταία δύο χρόνια, τα οποία για το 2017 ανήλθαν σε μόλις 74, ενώ ακόμη δεν έχει καταγραφεί περιστατικό αποζημίωσης. iw? Ποιες είναι οι απώλειες από τις cyber επιθέσεις σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο; Υπάρχουν εκτιμήσεις για την Ελλάδα; μάρτιος απρίλιος 2019

Νίκος Χοστελίδης

Οι επιχειρήσεις θεωρούν ότι τα σημερινά ασφαλιστικά προγράμματα δεν παρέχουν αξία

27


αφιέρωμα 28

insurance w*rld

απ. Το cyber risk είναι μια νέα, αναδυόμενη απειλή, που συνδέεται με την ασφάλεια των εταιρειών. Πολλές εκ των μεγάλων εταιρειών έχουν υποστεί παραβίαση ή επίθεση στον κυβερνοχώρο τους κατά το παρελθόν. Οι κίνδυνοι που πηγάζουν από τον χώρο του Διαδικτύου δεν μοιάζουν με τους άλλους κινδύνους. Στο διαρκώς εξελισσόμενο περιβάλλον, οι απειλές μεταβάλλονται και πολλαπλασιάζονται με ταχύτατους ρυθμούς. Το γεγονός ότι οι παραβιάσεις ασφάλειας μπορούν να παραμείνουν απαρατήρητες για αρκετούς μήνες –ακόμη και χρόνια– δημιουργεί τη δυνατότητα συσσωρευμένων και σύνθετων μελλοντικών απωλειών. Παράλληλα, η διαθέσιμη πληροφορία σχετικά με την κλίμακα και τον οικονομικό αντίκτυπο των επιθέσεων είναι πολύ περιορισμένη. Βάσει δεδομένων από πρόσφατα συμβάντα, οι απώλειες για τους οργανισμούς ενδέχεται να ξεπερνούν τα 50 εκατ. ευρώ, ποσό που αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα έτη. Ενδεικτικά, μια επίθεση μπορεί να προκαλέσει μια σειρά δύσκολα διαχειρίσιμων και δαπανηρών καταστάσεων, όπως απώλεια ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, παύση λειτουργίας κρίσιμων υποδομών, υψηλού κόστους έρευνες και κυρώσεις, δικαστικές αγωγές πελατών και μετόχων, αποκάλυψη εμπιστευτικών εμπορικών συμφωνιών και διαταραχή των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Συνολικά, βλάπτεται η καλή φήμη της μπράντας, με συνακόλουθη απώλεια της εμπιστοσύνης των μετόχων, που αποτελεί ένα εκ των κυριότερων περιουσιακών στοιχείων μιας εταιρείας. Τη δυσκολία ποσοτικοποίησης των επιπτώσεων εντείνει και το γεγονός ότι ενώ οι επιχειρήσεις αντιδρούν γρήγορα όταν ανακαλύπτουν μια επίθεση, πολύ λίγες προχωρούν σε ποσοτικές εκτιμήσεις έκθεσης κινδύνου προκειμένου να λάβουν

τεκμηριωμένες αποφάσεις για την αντιμετώπιση αυτών των απειλών. Ενδεικτικά προς αυτήν την κατεύθυνση είναι τα ευρήματα της παγκόσμιας ετήσιας έρευνας της PwC “Digital Trust Insights”, βάσει των οποίων μόλις το 53% των επιχειρήσεων λαμβάνουν προληπτικά μέτρα για τη διαχείριση κινδύνου «από την πρώτη στιγμή» του ψηφιακού τους μετασχηματισμού. iw? Πού θα πρέπει να επικεντρωθούν οι ασφαλιστικές; απ. Τα καθημερινά γεγονότα κυβερνοεπιθέσεων που παρουσιάζονται στα μέσα ενημέρωσης υπενθυμίζουν στις εταιρείες την έκθεσή τους στους κινδύνους που προέρχονται από τον κυβερνοχώρο. Οι ασφαλιστικές εταιρείες βρίσκονται ακόμη σε αρχικό στάδιο στην πορεία προς την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του κλάδου και στην παροχή μιας ευρείας οικονομικής προστασίας. Για να μπορέσουν να επιτύχουν τον σκοπό τους, θα πρέπει αρχικά να κατανοήσουν σε βάθος τις ανάγκες των πελατών τους σχετικά με την εκάστοτε απειλή. Οι επιχειρήσεις, από την πλευρά τους, χρειάζεται να κατανοήσουν την ακριβή έκθεσή τους και τα κενά αναφορικά με την ασφάλειά τους, προκειμένου να προχωρήσουν σε σωστές επενδύσεις προς αυτήν την κατεύθυνση. Στη συνέχεια, έχουν ανάγκη από ασφαλιστικά προγράμματα τα οποία θα τους διασφαλίζουν για τους υπολειπόμενους πιθανούς κινδύνους και μηχανισμούς που θα τους βοηθούν να παρακολουθούν την έκθεσή τους σε νέες απειλές. Τέλος, χρειάζεται να ενημερώνονται άμεσα όταν λαμβάνει χώρα κάποια παραβίαση των συστημάτων τους και να διαθέτουν εκείνες τις υπηρεσίες που θα κάνουν δυνατή την επιστροφή στην ομαλή λειτουργία της επιχείρησης.

Σήμερα, στη διεθνή και εγχώρια ασφαλιστική αγορά δεν υπάρχει συνοχή στους κανόνες μέτρησης και ανάληψης των συγκεκριμένων κινδύνων, ενώ και η σχέση μεταξύ επενδύσεων που γίνονται και μετριασμού του κινδύνου είναι περιορισμένη. Τα σημερινά ασφαλιστικά προϊόντα θεωρούνται από τις επιχειρήσεις ότι δεν προσθέτουν αξία, με μόνο το 25% να προσφέρει κάλυψη για απώλεια εσόδων, ενώ δεν λαμβάνουν υπόψη τους κινδύνους που απορρέουν από το Internet of Things (IoT). Βάσει της προαναφερόμενης έρευνας, παρ’ όλο που το 81% των στελεχών θεωρεί το ΙοΤ σημαντικό για την επιχείρησή του, μόνο το 39% δηλώνει βέβαιο ότι εφαρμόζονται επαρκείς δικλείδες προστασίας κατά την υιοθέτηση αυτών των τεχνολογιών. Παράλληλα, μόνο μερικά από τα προϊόντα συνδέονται με δικαστικές διαδικασίες διερεύνησης και καλύπτουν τα έξοδα ανάκτησης λειτουργίας. Προκειμένου, λοιπόν, οι ασφαλιστικές εταιρείες να επιτύχουν τον σκοπό τους και να επωφεληθούν από την ανάπτυξη αυτής της αγοράς, θα πρέπει να αναπτυχθούν πρότυπα που θα χρησιμοποιούνται κατά την εκτίμηση κινδύνων, βοηθώντας στην ποσοτικοποίηση των οφελών, στη μείωση του κινδύνου και την ανάπτυξη σχέσεων εμπιστοσύνης. Τα ασφαλιστικά προγράμματα χρειάζεται να αντικατοπτρίζουν τα περιουσιακά στοιχεία και την κατάσταση ασφαλείας κάθε επιχείρησης και να αναπτύξουν στρατηγικές διαχείρισης κινδύνων προσαρμοσμένες σε κάθε πελάτη. Παράλληλα, απαραίτητες είναι οι καλύψεις μέσω διαχείρισης κρίσεων, επικοινωνιών και νομικών συμβουλών. Κρίσιμη, τέλος, είναι η επίτευξη συνεργασιών με εξειδικευμένες εταιρείες τεχνολογίας για την ανάπτυξη της απαιτούμενης γνώσης και την εις βάθος κατανόηση του συγκεκριμένου κινδύνου.



αφιέρωμα

άρθρο

άρθρο

Το φαινόμενο των κυβερνοεπιθέσεων αρχικά υποτιμήθηκε, ενώ αναδείχθηκε σε όλο του το φάσμα όταν άρχισαν να εκτελούνται πιλοτικά προγράμματα για τα αυτοκινούμενα οχήματα και όταν άρχισε να γίνεται πραγματικότητα η διασυνδεδεμένη τεχνολογία

Η υποτίμηση του φαινομένου των κυβερνοεπιθέσεων

T

ο Internet of Things (ΙοΤ), σύμφωνα με τις σημερινές εκτιμήσεις, υπολογίζεται, ως αγορά, στα 357 δισ. δολ. Ένα παράδειγμα πλήρους εφαρμογής IoT στην Ελλάδα είναι η τηλεμετρία στην ύδρευση, η διαχείριση απορριμματοφόρων στη Θεσσαλονίκη, το παράδειγμα του συντονισμού του ΕΚΑΒ σε περίπτωση ατυχήματος, ο ΟΑΣΑ για τις θέσεις λεωφορείων κ.ά. Αν δουλέψουν στο φουλ οι μηχανές του IoT, η παγκόσμια παραγωγικότητα θα αυξηθεί κατά 25% μέχρι το 2025, που για την Ελλάδα ισοδυναμεί με 27,5 δισ., σύμφωνα με στοιχεία της McKinsey.

Ο ρόλος της κυβερνοασφάλειας και οι τάσεις

Τα μέχρι τώρα δεδομένα και οι φόβοι για νέα χτυπήματα διαμορφώνουν τις τάσεις

Ο

ι τάσεις αυτές, σύμφωνα με το νέο τοπίο, έχουν να κάνουν με την προστασία δεδομένων, την κρυπτογράφηση και την ιδιωτικότητα, τις διασυνδεδεμένες συσκευές (IoT), τις υπηρεσίες ασφάλειας υποδομής και δικτύου. Ο ρόλος της κυβερνοασφάλειας είναι ιδιαίτερα σημαντικός σε συγκεκριμένους κλάδους, όπως είναι η αεροναυπηγική, οι μεταφορές και τα logistics, οι θαλάσσιες μεταφορές, οι οργανισμοί κοινής ωφελείας, ο τουρισμός.

Cyber κυψέλες και κέντρα καινοτομίας

30

insurance w*rld

Χρειάζεται συσπείρωση δυνάμεων

και συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την αντιμετώπιση των κακόβουλων επιθέσεων. Αν κάτι δεν συμβεί σήμερα, θα συμβεί αύριο. Ο ΣΕΒ προτείνει τη δημιουργία οικοσυστημάτων σε μια περιοχή της Αθήνας που παραμένει αναξιοποίητη και στην οποία μπορεί να διαμορφωθεί μια cyber κυψέλη, όπου θα συναντηθούν η τεχνολογική καινοτομία, η επιχειρηματικότητα, τα πανεπιστήμια, οι startups και οι έμπειροι managers. Οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι startups θα μπορούν να λειτουργούν συμπληρωματικά. Η Ελλάδα, σύμφωνα με το Uni. Fund, διαθέτει ανθρώπινο δυναμικό

το οποίο παραμένει ανεκμετάλλευτο, ενώ παραμένει η ανάγκη συνεργασίας ερευνητών με ανθρώπους που γνωρίζουν από επιχειρήσεις, γνωρίζουν την αγορά και ξέρουν να διαχειρίζονται το χρήμα, αλλά και πώς θα εφαρμόσουν τα ερευνητικά αποτελέσματα, προκειμένου να βρουν χρηματοδότηση και να εφαρμόσουν τα αποτελέσματα στην αγορά. Το κράτος, από την πλευρά του, καλείται να συγκροτήσει ένα ρυθμιστικό πλαίσιο, αλλά και να δημιουργήσει κίνητρα για επενδύσεις, με στόχο την εύρεση πόρων, χωρίς να παρεμβαίνει στο έργο των ακαδημαϊκών και των εταιρειών.


αφιέρωμα συνέντευξη

Διευθυντής Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών, ΝP Ασφαλιστική

Η ασφαλιστική διαμεσολάβηση θα είναι το Α και το Ω στην ενημέρωση των επιχειρήσεων

Χτίζονται τα προϊόντα της κυβερνοασφάλισης

Ρ

όλο-κλειδί στην προσέγγιση και ενημέρωση των νέων επιχειρησιακών κυβερνοκινδύνων θα έχει η ασφαλιστική διαμεσολάβηση, όπως δηλώνει στο iw o Νίκος Ζάχος, διευθυντής Οικονομικών & Διοικητικών Υπηρεσιών της ΝP Ασφαλιστικής, τονίζοντας ότι απαιτείται ειδική εκπαίδευση ενώ χρειάζονται και νέα, κατάλληλα προϊόντα.

iw? Πάμε να συγχωνεύσουμε τον φυσικό κόσμο με τον κυβερνοκόσμο για να αδράξουμε τις ευκαιρίες. Το μέλλον για αυτούς που θα το επιτύχουν ακούγεται ότι θα είναι συναρπαστικό. Τι έχετε να πείτε εσείς, ως ασφαλιστική που ξέρουμε ότι δεν κάνετε βιαστικές κινήσεις; απ. Θεωρούμε ότι οι εξελίξεις στον κυβερνοχώρο θα είναι ιδιαίτερα γρήγορες και εντυπωσιακές τα επόμενα χρόνια. Ήδη, η τέταρτη βιομηχανική επανάσταση έχει δώσει σημαντικά δείγματα γραφής τα προηγούμενα χρόνια, και το κυριότερο στις εξελίξεις είναι ότι πλέον τα αποτελέσματα της τεχνολογικής έρευνας περνούν άμεσα στην παραγωγή. Όλοι γνωρίζουμε πλέον πώς έχουν μετεξελιχθεί μέσα σε δέκα χρόνια τα κινητά τηλέφωνα (smartphones) και

πλέον ένα μέσο smartphone κάνει εργασίες που στο παρελθόν έκαναν 5 μηχανήματα σε ένα ασφαλιστικό γραφείο. Οι εξελίξεις αυτές επιταχύνουν τη ροή των ασφαλιστικών εργασιών και ήδη βλέπουμε ότι ο χρόνος από τη συμφωνία του διαμεσολαβητή με τον πελάτη μέχρι την έκδοση του συμβολαίου έχει μειωθεί σε μερικά λεπτά της ώρας. Εξίσου σημαντική είναι και η μείωση ή εξαφάνιση της διαδικασίας διατήρησης αρχείων και φακέλων, που πλέον τηρούνται μηχανογραφικά. Επίσης, και η διαδικασία εκτίμησης ζημιάς και αποζημίωσης έχει επιταχυνθεί μέσω του τεχνολογικού μετασχηματισμού. Εμείς, στην NP Ασφαλιστική, παρακολουθούμε τις εξελίξεις και θέλουμε να τις εντάξουμε μέσα σε ένα πλαίσιο ουσιαστικής και χρήσιμης βοήθειας προς τους συνεργάτες μας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η εταιρεία μας αξιοποιεί κάθε νέα τεχνολογική εξέλιξη προς όφελος των συνεργατών και των πελατών μας. iw? Πίσω από κάθε βήμα προς τον κυβερνοκόσμο μπορεί να κρύβεται και ένας κυβερνοεγκληματίας. Οι χάκερς είναι στην αγορά για να βγάλουν το «μεροκάματό» τους. Οι ζημιές από τέτοια χτυπήματα μάρτιος απρίλιος 2019

Νίκος Ζάχος

31


αφιέρωμα ξεπερνούν ακόμη και τις προβλέψεις. Οι επιχειρηματίες φοβούνται, λαμβάνουν μέτρα ασφαλείας, ανανεώνουν τα συστήματα παρακολούθησης, ασφαλίζονται. Φτάνουν όλα αυτά; Τι θα λέγατε εσείς; απ. Νομίζω ότι η κυβερνοασφάλιση (cyber insurance) βρίσκεται ακόμη σε εμβρυακό επίπεδο στην Ελλάδα. Το σίγουρο είναι ότι όσο αυξάνονται οι ανάγκες για προστασία έναντι των κινδύνων και των απειλών από τους χάκερς τόσο θα αυξάνεται και η ανάγκη για ασφάλιση, το cyber insurance. Εκτιμούμε ότι, σε μερικά χρόνια, οι όγκοι των ασφαλίστρων για το cyber insurance θα πολλαπλασιαστούν και η τεχνολογία που εφαρμόζεται θα μεγεθυνθεί. iw? Έχει ανακοινωθεί η καθιέρωση του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Κυβερνοασφάλειας. Πόσο συμβάλλει η καθιέρωσή του στο έργο μιας ασφαλιστικής; απ. Αν και δεν υπάρχουν ακόμη σαφή δείγματα λειτουργίας του εν

λόγω πιστοποιητικού, εντούτοις εκτιμάται ότι μια επιχείρηση που θα πληροί τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Κυβερνοασφάλειας θα μπορεί να ασφαλιστεί καλύτερα και με διαφορετικά ασφάλιστρα έναντι κάποιας άλλης που δεν θα πληροί τα χαρακτηριστικά αυτά. iw? Έχετε συνεργασίες με την Πολιτεία στον τομέα της πρόληψης και της συμβουλευτικής; Θα βοηθήσει σε κάτι η ενσωμάτωση ευρωπαϊκών νομοθετικών πράξεων στο εθνικό μας δίκαιο; απ. Ο ασφαλιστικός κλάδος, και ειδικότερα η NP Ασφαλιστική, βρίσκεται πάντα σε αγαστή συνεργασία με την Πολιτεία σε θέματα πρόληψης και επιθυμεί τη συνεργασία σε συμβουλευτικά θέματα. Σίγουρα, η ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών νομοθετικών πράξεων για θέματα κυβερνητικής στο εθνικό μας δίκαιο θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο την προστασία της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, των επαγγελματιών του χώρου και κυρίως των

πελατών των ασφαλιστικών εταιρειών. iw? Πώς θα πρέπει να ξεκινήσει η ενημέρωση των επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά την πρόληψη και τη συμβουλή; Ποιος είναι ο ρόλος των ασφαλιστικών και των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών; απ. Η ασφαλιστική αγορά στην Ελλάδα θα πρέπει καταρχάς να δημιουργήσει προϊόντα για cyber insurance που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των πελατών. Σε δεύτερη φάση, θα πρέπει να ενημερώσει τους καταναλωτές για τους κινδύνους που διατρέχουν από τις κυβερνοεπιθέσεις και να προτείνει τα προϊόντα που θα είναι κατάλληλα για αυτούς. Η ασφαλιστική διαμεσολάβηση θα κληθεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για την προσέγγιση και την ενημέρωση των επιχειρήσεων για τους νέους κινδύνους. Για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να πάρει την κατάλληλη ενημέρωση από τις ασφαλιστικές και κυρίως να έχει τα κατάλληλα προϊόντα στο «οπλοστάσιό» της.

άρθρο

Κέντρο καινοτομίας από την ΤτΕ Κέντρο καινοτομίας για νεοφυείς και υφιστάμενες επιχειρήσεις ετοίμασε η Τράπεζα της Ελλάδος

Η

32

insurance w*rld

ανταγωνιστικότητα των ασφαλιστικών επιχειρήσεων και η ποιότητα των υπηρεσιών τους, σύμφωνα με τον Διοικητή της ΤτΕ, εξαρτάται από την τεχνολογία. Παράλληλα, και χρήστες των τεχνολογιών αναζητούν νέες καλύψεις έναντι των cyber κινδύνων που ελλοχεύουν στην τεχνολογική καινοτομία. Ο κλάδος ασφαλειών, έχοντας πρόσβαση σε μεγάλο όγκο δεδομένων, μπορεί από κάθε άποψη να αξιοποιή-

σει τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης, στοχεύοντας στην καλύτερη εκτίμηση των κινδύνων, στην αποτελεσματικότερη καταπολέμηση της ασφαλιστικής απάτης και στην καλύτερη τιμολόγηση των ασφαλιστικών προϊόντων. Το κέντρο θα παρέχει χρήσιμες πληροφορίες πάνω σε θέματα τεχνολογικής καινοτομίας fintech & insurtech, καθώς και μη δεσμευτικές οδηγίες για τη συμμόρφωση καινοτόμων

χρηματοπιστωτικών/ασφαλιστικών προϊόντων, υπηρεσιών ή επιχειρηματικών μοντέλων με τις υπάρχουσες κανονιστικές απαιτήσεις και για τις εκάστοτε ρυθμιστικές και εποπτικές προσδοκίες. Η Ελλάδα, σύμφωνα με την ΤτΕ, είναι ουραγός στον τομέα της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας, ένα βήμα μπροστά από τη Ρουμανία, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το 2018.


αφιέρωμα συνέντευξη

Chief Security Officer, Groupama Ασφαλιστική

Η επιλογή των στόχων γίνεται συνήθως με βάση το μέγεθος και τη φήμη ενός οργανισμού

Η

Πολιτεία καλείται να έχει τον πρώτο λόγο στον συντονισμό των δράσεων κατά των κυβερνοεπιθέσεων, με στόχο την αντιμετώπιση της αύξησης και της έκτασης του ρυθμού των χτυπημάτων και των επιπτώσεων, αποσαφηνίζει ο Chief Security Officer της Groupama Ασφαλιστικής, Βασίλης Βασιλείου. Τονίζει ακόμη ότι οι κυβερνοεγκληματίες ψάχνουν να βγάλουν κέρδη εκβιάζοντας με λύτρα, προκειμένου να αποκαταστήσουν την πρόσβαση στα συστήματα και στα δεδομένα, για να μην τα βγάλουν προς πώληση στη μαύρη αγορά. iw? Πάμε να συγχωνεύσουμε τον φυσικό κόσμο με τον κυβερνοκόσμο για να αδράξουμε τις ευκαιρίες. Το μέλλον για αυτούς που θα το επιτύχουν ακούγεται ότι θα είναι συναρπαστικό. Τι θα είχατε να πείτε εσείς, ως ασφαλιστική που ξέρουμε ότι δεν κάνετε βιαστικές κινήσεις; απ. Η ενσωμάτωση του φυσικού κόσμου στον κυβερνοκόσμο και η αλληλεπίδραση των δύο συμβαίνουν ήδη. Όλοι μας, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, έχουμε τον ψηφιακό μας εαυτό ενεργοποιη-

μένο στον κυβερνοκόσμο, και τα δεδομένα και η συμπεριφορά μας συχνά υπόκεινται σε κάποιου είδους αυτοματοποιημένη κατηγοριοποίηση, αξιολόγηση ή κατάρτιση προφίλ, μέσω αλγορίθμων. Παράλληλα, η ραγδαία εξέλιξη και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη βιομηχανία μάς στρέφει προς μια νέα φιλοσοφία, ένα νέο επιχειρηματικό μοντέλο. Αυτό της αναδιαμόρφωσης υφιστάμενων υπηρεσιών και της ενσωμάτωσής τους σε νέα προϊόντα (servicification of manufacturing), π.χ. το αυτo-οδηγούμενο αυτοκίνητο, ένας συνδυασμός αισθητήρων, καμερών, συστήματος πλοήγησης μέσω δορυφόρου, λογισμικού, τεχνητής νοημοσύνης, διαγνωστικών και προγνωστικών αναλύσεων, τα οποία μετατρέπουν ένα αυτοκίνητο σε ένα υβρίδιο προϊόντων και υπηρεσιών, που μπορεί να αλληλοεπιδρά με τον φυσικό και τον ψηφιακό κόσμο. Κι ενώ διανύουμε την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, και οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ φυσικού, ψηφιακού και βιολογικού κόσμου γίνονται ολοένα και πιο αμυδρές, στο επίκεντρο πλέον βρίσκεται ο καταναλωτής και η βελτίωση της ποιότητας της ζωής του. Ο καταναλωτής έχει πλέον την μάρτιος απρίλιος 2019

Βασίλης Βασιλείου

Οι κυβερνοεπιθέσεις είναι κερδοφόρα δραστηριότητα

33


αφιέρωμα

✓ Ιατρικά δεδομένα, στοιχεία πιστωτικών καρτών, δεδομένα ταυτοποίησης και κωδικοί πρόσβασης σε επιγραμμικές υπηρεσίες φαίνεται να έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση/αξία

34

insurance w*rld

ευκαιρία να εμπλέκεται ενεργά και να αποκτά υπηρεσίες και προϊόντα απόλυτα προσαρμοσμένα στις ανάγκες, αλλά και στη συμπεριφορά του, στην ποσότητα και στον χρόνο που τα χρειάζεται. Ο κυβερνοκόσμος μάς δίνει τα μέσα και η τρέχουσα βιομηχανική εποχή το πλαίσιο για να δημιουργήσουμε την κοινωνία του μέλλοντος. Μια κοινωνία υψηλής ευφυΐας, βασισμένη στα δεδομένα, που θα δημιουργεί συνεχώς αξίες και λύσεις με στόχο την καλύτερη διαβίωση. Κοιτάζοντας τη μεγάλη εικόνα, διακρίνουμε νέες ευκαιρίες ανάπτυξης και κέρδους, νέους παίκτες στην αγορά, σημαντικές προκλήσεις, αλλά και κινδύνους. Προϋπόθεση για να ακολουθήσουμε και να επωφεληθούμε από τις επερχόμενες αλλαγές, σε όλα τα στάδια της αλυσίδας προσθήκης αξίας, αποτελεί ο στρατηγικός μετασχηματισμός δομών και διαδικασιών. Ένας μετασχηματισμός που θα μας εξοπλίσει με τις κατάλληλες δυνατότητες και δεξιότητες για τη δημιουργία νέων προϊόντων και υπηρεσιών, και θα μπορέσει να ικανοποιήσει, με απλότητα και ευελιξία, τις σύνθετες και εξατομικευμένες απαιτήσεις του πελάτη, άμεσα. Καθοριστικός παράγοντας για τη διαφοροποίηση –και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα– θα αποτελέσει η έμφαση στην ασφάλεια και στην ιδιωτικότητα, καθώς και στην ηθική

και στην υπευθυνότητα που πρέπει να διέπουν τη διαχείριση των δεδομένων των πελατών. iw? Πίσω από κάθε βήμα προς τον κυβερνοκόσμο μπορεί να κρύβεται και ένας κυβερνοεγκληματίας. Οι χάκερς είναι στην αγορά για να βγάλουν το «μεροκάματό» τους. Οι ζημιές από τέτοια χτυπήματα ξεπερνούν ακόμη και τις προβλέψεις. Οι επιχειρηματίες φοβούνται, λαμβάνουν μέτρα ασφαλείας, ανανεώνουν τα συστήματα παρακολούθησης, ασφαλίζονται. Φτάνουν όλα αυτά; Τι θα λέγατε εσείς; απ. Ζούμε στην εποχή που τα δεδομένα αποτελούν την κινητήρια δύναμη της ψηφιακής οικονομίας. Παράλληλα, έχει πλέον ωριμάσει η ψηφιακή παραοικονομία, η οποία λειτουργεί στη σκοτεινή πλευρά του Διαδικτύου. Εκεί, μέσω ψηφιακών μαύρων αγορών, μπορεί κάποιος να εμπορευθεί ευαίσθητα/διαβαθμισμένα δεδομένα, παράνομες υπηρεσίες/προϊόντα, ακόμα και εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για κυβερνοεπιθέσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, είναι επιτακτικός ο επαναπροσδιορισμός της στρατηγικής μας όσον αφορά στην κυβερνοασφάλεια, στην επιχειρησιακή συνέχεια και στη διαχείριση εταιρικών κινδύνων. Αυτή η πρόκληση έχει διττό χαρακτήρα.

Ως βάση, θα πρέπει να κατανοήσουμε και να ακολουθήσουμε τον ρυθμό των τεχνολογικών εξελίξεων, επενδύοντας και λαμβάνοντας τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας, συνδυάζοντας αρμονικά και αποτελεσματικά εσωτερικούς πόρους και δυνατότητες, στρατηγικές συνεργασίες με τρίτους, αλλά και ασφάλιση του εναπομείναντος κινδύνου. Επιπλέον, θα πρέπει οι διαδικασίες μας και γενικότερα ο τρόπος που λειτουργούμε να αποτελέσουν ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης, το οποίο θα προάγει τη διαφάνεια και τις ασφαλείς συναλλαγές. iw? Έχει ανακοινωθεί η καθιέρωση του Ευρωπαϊκού Πιστοποιητικού Κυβερνοασφάλειας. Πόσο συμβάλλει η καθιέρωσή του στο έργο μιας ασφαλιστικής; απ. Η θέσπιση ενιαίου πλαισίου για την πιστοποίηση της κυβερνοασφάλειας σίγουρα θα ενισχύσει τις βάσεις της ορθής λειτουργίας της ψηφιακής ενιαίας αγοράς. Λαμβάνοντας υπόψη τη ραγδαία διείσδυση των νέων ψηφιακών τεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών στη σύγχρονη αγορά, καθώς και τον βαθμό ενσωμάτωσης της τεχνολογίας σε όλα τα στάδια της αλυσίδας προσθήκης αξίας, θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τις ασφαλιστικές εταιρείες ως εταιρείες τεχνολογίας πληροφοριών και επικοινωνιών, που


αφιέρωμα παρέχουν υπηρεσίες και προϊόντα ασφάλισης. Οι βέλτιστες πρακτικές και η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της κυβερνοασφάλειας, βάσει κοινών προτύπων για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, θα βοηθήσει τις εταιρείες να είναι καλύτερα προετοιμασμένες απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις μεγάλης κλίμακας, περιορίζοντας τις επιπτώσεις στην επιχειρησιακή συνέχεια, ενώ παράλληλα θα αποτελέσει ευκαιρία για ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις εταιρείες που θα πιστοποιηθούν. iw? Έχετε συνεργασίες με την Πολιτεία στον τομέα της πρόληψης και της συμβουλευτικής; Θα βοηθήσει σε κάτι η εναρμόνιση ευρωπαϊκών νομοθετικών πράξεων με το εθνικό μας δίκαιο; απ. Η Πολιτεία μπορεί και πρέπει να έχει τον πρώτο λόγο στον συντονισμό ενός πλαισίου που θα προάγει τις συνέργειες μεταξύ όλων των τομέων (Πολιτείας, ιδιωτικού, δημόσιου, ακαδημαϊκού) και την ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών όσον αφορά στην κυβερνοασφάλεια. Στόχος είναι να επωφεληθούμε όλοι από τη συλλογική σκέψη και δράση έναντι της ραγδαίας αύξησης του ρυθμού, αλλά και της έκτασης, των επιπτώσεων των κυβερνοεπιθέσεων. Μέρος της ατζέντας μιας τέτοιας

πρωτοβουλίας θα πρέπει να είναι και ο εξορθολογισμός και η κατάλληλη εναρμόνιση των ευρωπαϊκών νομοθετικών πράξεων στο εθνικό μας δίκαιο, αφενός για να διασφαλίσουμε μια ενιαία κατανόηση και προσέγγιση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, αφετέρου για να αποφευχθούν παρανοήσεις, ή/και αντιθέσεις, σε σχέση με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο. Ποιοι είναι οι πιο ευαίσθητοι τομείς, η ναυτιλία, τα χρηματοοικονομικά, μήπως οι εταιρείες κοινής ωφελείας; iw?

Οι κυβερνοεπιθέσεις αποτελούν πλέον μια κερδοφόρα απασχόληση. Ανεξάρτητα με το αν η επίθεση αφορά σε κάποιας μορφής ψηφιακό εξαναγκασμό ή στην παράνομη απόκτηση δεδομένων, ο απώτερος σκοπός για τους κυβερνοεγκληματίες είναι το μέγιστο κέρδος. Είτε άμεσα, ζητώντας λύτρα προκειμένου να μην καταστρέψουν συστήματα, ή για να αποκαταστήσουν την πρόσβαση σε αυτά ή/και σε δεδομένα, είτε έμμεσα, με την πώληση δεδομένων στην ψηφιακή μαύρη αγορά. Λαμβάνοντας υπόψη τους τιμοκαταλόγους της ψηφιακής μαύρης αγοράς, ιατρικά δεδομένα, στοιχεία πιστωτικών καρτών, δεδομένα ταυτοποίησης και κωδικοί πρόσβασης σε επιγραμμικές υπηρεσίες φαίνεται να έχουν τη μεγαλύτερη ζήτηση/αξία. απ.

Η επιλογή των στόχων γίνεται συνήθως με βάση το μέγεθος/τη φήμη ενός οργανισμού, την έκταση (γεωγραφικά, πληθυσμιακά) που μπορεί να έχουν οι επιπτώσεις, καθώς και τον όγκο και την αξία των δεδομένων που διακυβεύονται. Κρατώντας αυτές τις παραμέτρους ίδιες, ο προτιμότερος στόχος είναι αυτός με τα ασθενέστερα μέτρα ασφαλείας. iw? Πώς μπορεί να λειτουργήσει μια συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και δη με τις ασφαλιστικές; απ. Δεδομένου του ότι υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού το οποίο δεν είναι επαρκώς προστατευμένο, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και όσον αφορά στις βασικές καλύψεις υγείας, οι ασφαλιστικές εταιρείες σε συνεργασία με τον δημόσιο τομέα θα μπορούσαν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά/ υποστηρικτικά στις υφιστάμενες κοινωνικές καλύψεις (microinsurance), δημιουργώντας οφέλη για όλους τους εμπλεκομένους. Προς αυτήν την κατεύθυνση, θα πρέπει να υπάρξουν αφενός μεν τα σχετικά επενδυτικά έργα και η δημιουργία κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου, αφετέρου να δημιουργηθούν νέα επιχειρηματικά μοντέλα, που θα ενισχύσουν τις υφιστάμενες δυνατότητες και την εμπειρία των ασφαλιστικών εταιρειών. iw


άρθρο

Μετάφραση-επιμέλεια: Λαλέλα Χρυσανθοπούλου

Αυξάνεται ο cyber κίνδυνος για τον κλάδο της βιομηχανίας

Mark Camillo

Eπικεφαλής του κλάδου cyber της AIG για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική

Ό

36

insurance w*rld

ταν εξετάζουμε ποιοι επιχειρηματικοί κλάδοι είναι πιο ευάλωτοι σε cyber επιθέσεις, η βιομηχανία σπανίως «φιγουράρει» στην κορυφή των σχετικών λιστών. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν απειλείται. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ένωσης Βιομηχανιών ΕΕ για την κυβερνοασφάλεια, το 48% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι είχαν πέσει θύματα τουλάχιστον μίας cyber επίθεσης. Οι μισοί δε από αυτούς υπέστησαν χρηματοοικονομική ζημία ή διαταραχή επιχειρηματικής δραστηριότητας ως αποτέλεσμα της επίθεσης. Την ίδια στιγμή, η έκθεση της NTT Security Global Threat Intelligence Report (την οποία μπορείτε να κατεβάσετε στον ακόλουθο σύνδεσμο:

https://www.nttsecurity.com/docs/ librariesprovider3/resources/gbl-nttsecurity-2018-gtir-summary-uea. pdf?sfvrsn=e8c7f625_4) έδειξε ότι η βιομηχανία είναι ο τέταρτος κλάδος όσον αφορά στον αριθμό των cyber επιθέσεων που δέχεται, πίσω μόνο από τον χρηματοοικονομικό κλάδο, τον κλάδο υψηλής τεχνολογίας και τον κλάδο επαγγελματικών υπηρεσιών. Πλην όμως, υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά μεταξύ των υψηλού προφίλ cyber επιθέσεων που έρχονται στη δημοσιότητα και των επιθέσεων που υφίστανται οι βιομηχανίες: Σε άλλους τομείς, η απειλή επικεντρώνεται στα δεδομένα των πελατών, ενώ στις βιομηχανικές εταιρείες η cyber απειλή αμφισβητεί ευθέως την επιχειρησιακή τους ικανότητα.

Λόγω του υψηλού βαθμού αυτοματοποίησης των συστημάτων των βιομηχανιών, οι cyber επιθέσεις μπορούν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στην παραγωγική τους δυνατότητα, τις γραμμές εφοδιασμού και τα συστήματα σχεδιασμού τους. Οι βιομηχανίες αντιμετωπίζουν ορισμένα κρίσιμα ζητήματα: Πρώτον, διαχειρίζονται διασυνδεδεμένες εφοδιαστικές αλυσίδες που συνδέουν τους προμηθευτές, τους εργολάβους και τους πελάτες. Αυτό όχι απλώς συνεπάγεται περισσότερα «σημεία εισόδου» για μια cyber επίθεση, αλλά και εγείρει τον κίνδυνο εισαγωγής και εξαγωγής κακόβουλου λογισμικού από και προς κρίσιμους επιχειρηματικούς εταίρους. Δεύτερον, οι περισσότερες βιομηχα-


άρθρο Πίσω στα βασικά Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των cyber κινδύνων ξεκινά από την κατανόηση ορισμένων βασικών αρχών: Οι βιομηχανίες πρέπει να αποδεχθούν ότι υπάρχει πολύ υψηλή πιθανότητα η εταιρεία τους να γίνει στόχος cyber επίθεσης κάποια στιγμή. Το μέγεθος της επιχείρησης δεν έχει σημασία. Οι χάκερς δεν βάζουν στο στόχαστρό τους μόνο πολυεθνικούς κολοσσούς. Δεν έχουν κανένα πρόβλημα να απαιτήσουν μερικές χιλιάδες δολάρια ή ευρώ από μικρομεσαίες επιχειρήσεις, για τις οποίες το τελικό κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο, λόγω της παύσης επιχειρηματικής

δραστηριότητας και του πλήγματος στη φήμη τους. Είναι επίσης ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι όλοι στην επιχείρηση καταλαβαίνουν τη σοβαρότητα του ζητήματος. Από τους απλούς υπαλλήλους ώς τα στελέχη της διοίκησης, όλοι πρέπει να έχουν συναίσθηση των απειλών που αντιμετωπίζουν, του τι πρέπει να κάνουν και –ακόμη σημαντικότερο– του τι δεν πρέπει να κάνουν. Οι άνθρωποι είναι, διαχρονικά, ο αδύναμος κρίκος μιας εταιρείας όσον αφορά στη cyber ασφάλεια. Είτε επειδή κάποιος ξεχνά ένα laptop στο τρένο, είτε επειδή ανοίγει ένα μολυσμένο με ιό ηλεκτρονικό μήνυμα, είτε επειδή επιτρέπει (ακουσίως ή μη) σε κάποιον τρίτο να χρησιμοποιήσει τους κωδικούς του για να εισέλθει στο σύστημα της εταιρείας, το ανθρώπινο σφάλμα είναι η βασική αιτία των cyber προβλημάτων. Είναι απαραίτητο οι εταιρείες να δημιουργήσουν μια θετική κουλτούρα cyber ασφάλειας, κατά τον ίδιο τρόπο που χειρίζονται θέματα υγιεινής και ασφάλειας στην εργασία. Πραγματικά, η συντριπτική πλειονότητα των cyber επιθέσεων είναι απλές στη φύση τους, μη στοχευμένες και όχι ιδιαίτερα εξεζητημένες. Είναι σχεδιασμένες για να στοχεύουν συστήματα που δεν διαθέτουν ούτε τα πιο στοιχειώδη εχέγγυα ασφαλείας. Μιλάμε για το ψηφιακό ισοδύναμο ενός κλέφτη που προσπαθεί να παραβιάσει την εξωτερική πόρτα ενός σπιτιού να δει αν είναι ξεκλείδωτη. Οπότε οι βιομηχανίες πρέπει να έχουν κατ’ ελάχιστον ένα ψηφιακό τείχος ασφαλείας (firewall), να έχουν εγκαταστήσει λογισμικό προστασίας από ιούς στους Η/Υ και να επιλέγουν τις ασφαλέστερες προδιαγραφές για τις συσκευές και το λογισμικό τους. Αν και ο κίνδυνος μιας cyber επίθεσης δεν μπορεί ποτέ να εξαλειφθεί πλήρως, ολοκληρωμένα σχέδια cyber προστασίας (όπως π.χ. το Cyber Essentials στη Μ. Βρετανία) καθώς και το πλαίσιο προτύπων (standards

framework) για τη διαχείριση συστημάτων πληροφορικής, το ISO 27001, ενισχύουν σημαντικά την αρχιτεκτονική cyber ασφάλειας μιας βιομηχανίας. Σε τελική ανάλυση, όσον αφορά στις συναλλαγές με τρίτα μέρη που διαχειρίζονται τα δεδομένα τους, οι βιομηχανίες πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτικές, καθώς ανοίγουν μια «κερκόπορτα» στην επιχείρησή τους. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ελεγχθεί πως οι πάροχοι (των υπηρεσιών επεξεργασίας δεδομένων) έχουν τα απαραίτητα αμυντικά συστήματα και ότι πρέπει να έχει προβλεφθεί συμβατική υποχρέωση αποζημίωσης αν κάτι πάει στραβά. Τα καλά νέα είναι ότι η βιομηχανία υιοθετεί βέλτιστες πρακτικές, ευθυγραμμισμένες με όσα προαναφέρθηκαν: Το 50% των ερωτωμένων σε σχετική έρευνα της AIG (σε συνεργασία με την EEF) στις αρχές του έτους απάντησαν ότι έχουν ήδη λάβει κάποια μέτρα πρόληψης των cyber επιθέσεων. Είναι ωστόσο ανησυχητικό ότι το 14,5% των βιομηχάνων απάντησαν ότι δεν έχουν λάβει κανένα μέτρο, κάτι που σημαίνει ότι έχουν υψηλή έκθεση σε cyber επιθέσεις. Ο cyber κίνδυνος τείνει να εξελιχθεί σε «συστημικό» κίνδυνο για τη βιομηχανία, καθώς οι γραμμές παραγωγής αυτοματοποιούνται ολοένα και περισσότερο, με μεγαλύτερη εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη και τη ρομποτική, και τα Big Data καθοδηγούν τον σχεδιασμό της παραγωγής και τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών. Για πολλές βιομηχανίες, ο κίνδυνος να πέσουν θύμα μιας cyber επίθεσης θα βαίνει αυξανόμενος. Οι ασφαλιστικές εταιρείες προσφέρουν ένα «στρώμα» προστασίας για την αποκατάσταση της δραστηριότητας και την αποζημίωση μιας βιομηχανίας μετά από μια επίθεση, όμως το κέντρο βάρους πρέπει να πέσει στη διαχείριση του σχετικού κινδύνου και στο να πράξουν οι βιομηχανίες ό,τι απαιτείται για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος παραβίασης των συστημάτων ασφαλείας τους. iw μάρτιος απρίλιος 2019

νίες λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα σε διαφορετικές πλατφόρμες και συστήματα με διαφορετικούς βαθμούς πολυπλοκότητας. Με δεδομένο το ότι η βαθμιαία «απόσυρση» των παλαιών τεχνολογιών και η αντικατάστασή τους με νέες δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση –καθώς μεταξύ άλλων μπορεί να επιβραδύνει και την παραγωγή–, οι cyber εγκληματίες γνωρίζουν ότι μεγάλος αριθμός βιομηχανιών λειτουργούν με συστήματα και λογισμικό που έχουν πολλά ευάλωτα σημεία, τα οποία εύκολα μπορούν να εκμεταλλευθούν. Οι πιο επιτυχημένες cyber επιθέσεις στον βιομηχανικό κλάδο μέχρι στιγμής είχαν ως στόχο εταιρείες με φτωχά διαπιστευτήρια cyber ασφάλειας. Τέτοιες επιθέσεις έχουν ως κίνητρο το χρηματοοικονομικό κέρδος και συχνά παίρνουν τη μορφή “phishing” (παραπλανητικά ηλεκτρονικά μηνύματα), μέσω των οποίων οι κακοποιοί εκμεταλλεύονται τα τρωτά σημεία του ανθρώπινου δυναμικού για να αποκτήσουν πρόσβαση στα συστήματα της εταιρείας ή επιθέσεις με εισαγωγή κακόβουλου λογισμικού (ransomware) που βάζουν στο στόχαστρο συστήματα πληροφορικής ανεπαρκώς προστατευμένα, κρυπτογραφώντας κρίσιμα δεδομένα έως ότου πληρωθούν τα ζητούμενα λύτρα.

37


αφιέρωμα

Επιμέλεια-Συνεντεύξεις: Βάιος Κρόκος

Εκ βάθρων αλλαγές

38

insurance w*rld

D is ru pt

σε

πα ρα δο σι ακ ού ς

το με ίς

τη ς

αγ ορ άς

φέρνουν στην ασφάλιση οι insurtech εταιρείες


αφιέρωμα Πώς η ψηφιακή τεχνογνωσία δημιουργεί υπεραξία τεχνητή νοημοσύνη και η χρήΗ ση bots, που παρέχουν αυτόματες «robo-συμβουλές» σε ένα ψηφιακό περιβάλλον, αποτελούν τον βασικό παράγοντα: την αυξημένη συνδεσιμότητα.

ιευρύνεται η δυνατότητα για Δ εξατομικευμένα προϊόντα μικρής εμβέλειας βάσει υπηρεσιών χρήσης ή προστιθέμενης αξίας. πεκτείνονται οι βάσεις δεδοΕ μένων που προέρχονται από smartphone apps, telematics, wearables κ.λπ. Έτσι, οι λήψεις αποφάσεων μπορούν να πραγματοποιηθούν με την ορθή αξιολόγηση των παραπάνω. Οι insurtechs εφαρμόζουν machinelearning τεχνικές, για να προσφέρουν καινοτόμα, εξατομικευμένα προϊόντα και υπηρεσίες. ειώνεται το κόστος μέσω αυΜ τοματοποιημένων διαδικασιών, γεγονός που δημιουργεί ταχύτητα και όφελος τόσο για την ασφαλιστική όσο και για τον πελάτη.

Πέντε τομές στην ασφαλιστική αγορά-Πού μπορούν να προσφέρουν οι insurtech εταιρείες νέα γενιά, που είναι οι Η millennials και η Generation Ζ, δηλαδή οι γεννημένοι από το 1996 κι έπειτα, αποτελεί ένα εντελώς διαφορετικό κοινό, με άλλες – αυξημένες– απαιτήσεις. Μπορούν και επιδιώκουν να ασφαλίζονται στη λογική των micro paymentsmicro insurance models. Εκτός του ότι απαιτούνται εκ νέου τρόποι για την εμβάθυνση της ασφαλιστικής συνείδησης. Αν αναλογιστεί κανείς πως, σύμφωνα με τα στοιχεία, οι τελευταίοι θα αποτελούν το 40% των καταναλωτών στην παγκόσμια οικονομία, οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται για ασφάλιση είναι τεράστιες. Πόσο μάλλον όταν οι ίδιοι (αλλά και οι millennials) χρησιμοποιούν τους σύγχρονους τρόπους και σε άλ-

λους τομείς: τράπεζες, ψυχαγωγία, αγορά προϊόντων. ημιουργούνται οι δυνατότητες Δ για συνεργατική ανάπτυξη υπηρεσιών βασισμένων σε open APIS, που δημιουργούν οι startups με τους ασφαλιστικούς ομίλους για την ανάπτυξη δικτύου και τη διαχείριση εργασιών. αράλληλη ανάπτυξη IT Π outsourcing για την αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών και πληροφοριακών συστημάτων των ασφαλιστικών. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα για τον άμεσο και αποτελεσματικότερο ψηφιακό μετασχηματισμό που επιδιώκουν οι ασφαλιστικές. εγάλη είναι η προσφορά επίσης Μ των insurtech εταιρειών με νέα επιχειρηματικά και τεχνολογικά μοντέλα: Πλατφόρμες σύγκρισης τιμών, disrupt σε παραδοσιακούς κλάδους (υγεία, αυτοκίνητο), με αποκεντρωμένα επιχειρηματικά μοντέλα p2p insurance και συγκέντρωση ζήτησης για την πληρωμή ασφαλίστρων, σύνδεση επιχειρηματικών μοντέλων insurtech με το fintech κ.λπ. έα προϊόντα και υπηρεσίες που Ν ταιριάζουν απόλυτα με τις ανάγκες βασικών εργασιών των ασφαλιστικών εταιρειών, όπως servicing, renewals, claims handling & management, payments, customer feedback. Οι παραδοσιακές δουλειές μπορούν να γίνονται με νέο τρόπο, π.χ. νέα κανάλια παροχής υπηρεσιών μέσα από chatbots, διαχείριση απαιτήσεων και integration με 3rd party service providers από το Δημόσιο κ.ά. Αλλάζει έτσι η υφιστάμενη αλυσίδα αξίας των παραδοσιακών ασφαλιστικών. μάρτιος απρίλιος 2019

E

κ βάθρων αλλαγές συντελούνται στον τομέα της ασφάλισης και κομβικό ρόλο σε αυτό το γεγονός διαδραματίζει το λεγόμενο insurtech. Πρόκειται για τον εν εξελίξει ψηφιακό μετασχηματισμό της ασφαλιστικής βιομηχανίας, στα πρότυπα του fintech, που λαμβάνει χώρα στον τραπεζικό τομέα, ο οποίος προσδίδει ξεχωριστά δεδομένα, δημιουργεί νέες ευκαιρίες, φέρνει στο «φως» διαφορετικές ανάγκες ασφαλιστικής κάλυψης και τρόπου εργασίας στις εταιρείες. Άλλωστε, οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία δεν έχουν αλλάξει ήδη το status quo στην παγκόσμια οικονομία και στον τρόπο λειτουργίας όλων των επιχειρήσεων; Η ασφαλιστική αγορά, μια «βιομηχανία» αιώνων, χαρακτηρίζεται πλέον από ιδιαιτερότητες και αυστηρούς κανόνες και η μετάβασή της σε νέους –ψηφιακούς– τρόπους λειτουργίας απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Για την ώρα, ο μετασχηματισμός συντελείται με ήπιους ρυθμούς, ωστόσο το μέλλον προμηνύεται κατά βάση… ψηφιακό. Απώτερος στόχος των insurtech εφαρμογών είναι τα υψηλότερα αποτελέσματα, η μεγιστοποίηση της απόδοσης και τα ποιοτικότερα προϊόντα για κάθε σύγχρονη ανάγκη. Παράλληλα, αυξάνεται ο ανταγωνισμός στην αγορά και απλοποιείται το policy management.

39


έκθεση

αφιέρωμα

Η ευέλικτη ανάπτυξη των ασφαλιστικών μέσω της τεχνολογίας και της καινοτομίας Τι αναφέρει η τελευταία έκθεση της EY, “EY Insurance Outlook 2019”

Κ

40

insurance w*rld

αθώς η ανάπτυξη του ασφαλιστικού κλάδου παγκοσμίως αναμένεται να παραμείνει υποτονική, οι επιχειρήσεις του κλάδου θα πρέπει να εστιάσουν στην τεχνολογία και τις καινοτόμες πρωτοβουλίες, οι οποίες βελτιστοποιούν τα κόστη, προωθούν την ευρύτερη διανομή των προϊόντων, διευρύνουν την αγορά και διερευνούν νέα, εξειδικευμένα τμήματα της αγοράς, προκειμένου να τονώσουν την ανάπτυξη. Τα παραπάνω προκύπτουν από τη νέα έκθεση της EY, EY Insurance Outlook 2019, οι τελευταίες εκδόσεις της οποίας καλύπτουν τρεις περιοχές, την Αμερικανική Ήπειρο, την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού και την Ευρώπη και είναι αποτέλεσμα συζητήσεων με επαγγελματίες του κλάδου της ΕΥ, αλλά και στρατηγικούς αναλυτές.

Οι προοπτικές των ασφαλειών ζωής έναντι των ασφαλίσεων περιουσιακών στοιχείων και ατυχημάτων το 2019 Ενώ οι ασφάλειες ζωής, περιουσιακών στοιχείων και ατυχημάτων (property and casualty-P&C) επιδεικνύουν υποτονικούς ρυθμούς ανάπτυξης παγκοσμίως, οι λοιποί κλάδοι ασφάλισης καταγράφουν σημαντικά υψηλότερες επιδόσεις στις αγορές της Αμερικανικής Ηπείρου και της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού. Οι ασφαλιστές ζωής αντιμετωπίζουν προκλήσεις ανάπτυξης παγκοσμίως, εξαιτίας ρυθμιστικών θεμάτων, απαρχαιωμένων μεθόδων διανομής και έλλειψης σχετικών και σύγχρονων προϊόντων, που να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των καταναλωτών. Προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις, η έκθεση της EY προτείνει συγκεκριμένες στρατηγικές και ενέργειες τακτικής, μεταξύ των οποίων: την επέκταση της αξίας του προϊόντος στην κατεύθυνση της οικονομικής ευημερίας, τη συνεργασία με εταιρείες insurtech για ευρύτερη προσβασιμότητα και τον ψηφιακό μετασχηματισμό, για να

υποστηρίξουν την καινοτομία και να εισέλθουν πιο γρήγορα στην αγορά, ενώ οι επιχειρήσεις του κλάδου πρέπει να καινοτομούν και να αναπτύσσουν νέα προϊόντα, αντί απλά να συμμορφώνονται. Η έκθεση της EY προτείνει, μεταξύ άλλων, τις εξής προτεραιότητες για τις επιχειρήσεις του κλάδου, προκειμένου να προωθήσουν περαιτέρω την ανάπτυξη και την κερδοφορία τους: 1 Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αποτελεί πλέον απλή επιλογή, αλλά αναγκαία προϋπόθεση για τη βελτιστοποίηση του κόστους και τις επενδύσεις σε σύγχρονες και καινοτόμες ιδέες

Οι σημερινές έντονες πιέσεις στα περιθώρια κέρδους καταδεικνύουν ότι η αποδοτικότητα του κόστους, ένας διαρκής στόχος για όλες τις ασφαλιστικές εταιρείες, είναι πιο σημαντική από ποτέ. Οι ασφαλιστές θα πρέπει να σχεδιάσουν με προσοχή λειτουργικά μοντέλα και να χρησιμοποιήσουν τεχνολογίες οι οποίες θα μπορούν να αποδώσουν, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, βελτιώσεις κόστους και αποδόσεων.



αφιέρωμα

✓ Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι κρίσιμος για τη βελτιστοποίηση του κόστους, την καινοτομία και την ώθηση της ευελιξίας

Η έκθεση προσδιορίζει τις κορυφαίες τεχνολογίες τις οποίες μπορούν να εξετάσουν οι ασφαλιστές για τα προγράμματα μετασχηματισμού τους: lockchain, για ταυτοποίηση, B αναδοχή και απόδοση απαιτήσεων. I oT, για ακριβείς πολιτικές αναδοχής με τη χρήση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και τη μείωση ή εξάλειψη απαιτήσεων, χρησιμοποιώντας συναφείς υπηρεσίες. εχνητή νοημοσύνη, για τη βελΤ τίωση της εμπειρίας των πελατών με αποτελεσματικό τρόπο και για τον εξορθολογισμό της διαχείρισης απαιτήσεων, ειδικότερα για απλούστερες περιπτώσεις (π.χ. ζημιές αυτοκινήτου). 2 Διανομή: ο ανθρώπινος και ο ψηφιακός παράγοντας μαζί

42

insurance w*rld

Ωθούμενοι από τις εμπειρίες τους σε άλλους κλάδους, οι πελάτες αναμένουν να αυξήσουν τις συναλλαγές τους με τις ασφαλιστικές εταιρείες χρησιμοποιώντας άμεσα, αλλά και διαδικτυακά μέσα, τα οποία διαθέτουν πλεονεκτήματα, καθώς εξασφαλίζουν αυξημένη διαφάνεια και καλύτερη εμπειρία. Επιπλέον, η έρευνα αποκαλύπτει ότι οι πελάτες αναζητούν συμβουλές από τους ειδικούς πριν λάβουν

σημαντικές επενδυτικές αποφάσεις. Στην Αμερικανική Ήπειρο και την Ευρώπη, πολλοί ασφαλιστές επενδύουν στον τομέα του insurtech, για να βελτιώσουν τη διανομή και να βελτιστοποιήσουν τα κόστη. Οι ασφαλιστές πολλές φορές δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις αφενός του ρόλου που καλούνται να διαδραματίσουν σε ένα οικοσύστημα, το οποίο αναπτύσσεται με βάση τις αναδυόμενες τεχνολογίες, και αφετέρου του τρόπου συνεργασίας με τις insurtech. H έκθεση διαπιστώνει ότι επιτακτική προτεραιότητα για τους ασφαλιστές είναι να αποφασίσουν ποιες ικανότητες θα πρέπει να κατέχουν και να διαχειρίζονται οι ίδιοι και ποιες να αναθέτουν σε τρίτους. Επιπλέον, οι ασφαλιστές πρέπει να ψηφιοποιήσουν τις απαρχαιωμένες εμπειρίες των πελατών τους και να αναπτύξουν μια βελτιωμένη πρόταση, που θα συμπληρώνεται από νέες συμβουλευτικές υπηρεσίες, οι οποίες θα ενισχύουν περαιτέρω την εμπιστοσύνη των πελατών. 3 Το «κλειδί» για τους ασφαλιστές ζωής: οικονομική ευημερία, όχι μόνο ασφάλιση

Είναι σαφές ότι οι σημερινοί καταναλωτές αγοράζουν λιγότερες ασφάλειες ζωής και λιγότερες συνταξιοδοτικές παροχές σε σχέση με το παρελθόν. Η μετατόπιση των προτιμήσεων των καταναλωτών είναι ο βασικός καθοριστικός παράγοντας για αυτές τις αλλαγές, με τις νεότερες γενιές, για παράδειγμα, να είναι λιγότερο διατεθειμένες να μεγιστοποιήσουν τον πλούτο τους (π.χ. με επενδύσεις στην ασφάλιση), προτιμώντας, αντ’ αυτού, να επενδύσουν σε εμπειρίες όπως ταξίδια και αναψυχή. Η έκθεση υποδεικνύει ότι προκειμένου να παραμείνουν βιώσιμα, τα προϊόντα ασφάλισης ζωής θα πρέπει να αλλάξουν δραματικά και

να εξελιχθούν σε κάτι το οποίο οι πελάτες καταλαβαίνουν, επιθυμούν και θεωρούν ότι αξίζει. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η μεταστροφή των απόψεων μεταξύ των γενεών, απαιτείται μια πολυδιάστατη στρατηγική, η οποία να εστιάζεται στην ολιστική οικονομική ευημερία. Για παράδειγμα, πρέπει να αναπτυχθούν νέα, προσιτά και σχετικά με τα σημερινά δεδομένα προϊόντα, που να καλύπτουν όλες τις πτυχές της οικονομικής ευημερίας, περιλαμβανομένης και της προστασίας, της συνταξιοδότησης και της υγείας, και να εξασφαλίζουν ακόμη και τους τρόπους διαχείρισης των καθημερινών οικονομικών συναλλαγών. Η περαιτέρω αποτελεσματική επικοινωνία και εκπαίδευση είναι επιτακτικές προκειμένου να δημιουργηθεί μεγαλύτερη έλξη προς τέτοια ασφαλιστικά προϊόντα. Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κ. Λάμπρος Γκόγκος, εταίρος και επικεφαλής των Ασφαλιστικών Υπηρεσιών της ΕΥ Κεντρικής, Ανατολικής, Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας, δήλωσε: «Οι ασφαλιστικές εταιρείες στην Ελλάδα, και σε ολόκληρο τον κόσμο, βρίσκονται αντιμέτωπες με μια αγορά που αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς, σε συνδυασμό με τις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες και προτιμήσεις των καταναλωτών. Για να αντεπεξέλθουν σε αυτήν την πρόκληση, θα πρέπει να επανασχεδιάσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο, να εστιάσουν στις εμπειρίες που αναζητούν οι καταναλωτές και να αξιοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες για να τις ικανοποιήσουν. Στο επίκεντρο των νέων στρατηγικών κινήσεών τους πρέπει να βρεθούν οι τεχνολογίες blockchain, AI και IoT. Με τις κατάλληλες στρατηγικές και ενέργειες, ο ασφαλιστικός κλάδος στη χώρα μας μπορεί να επωφεληθεί από τις σημαντικές αναπτυξιακές ευκαιρίες που δημιουργεί το νέο περιβάλλον».


αφιέρωμα άρθρο

Τα Data είναι το «πετρέλαιο» του μέλλοντος

T

ο 2019, η ασφαλιστική αγορά θα συνεχίζει να αντιμετωπίζει δραστικές αλλαγές, λόγω της τεχνολογικής προόδου, των οικονομικών αλλαγών και των πολιτικών εξελίξεων. Για διευθύνοντες συμβούλους, τοπ στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς, και όχι μόνο, ο insurtech τομέας παραμένει στην κορυφή της στρατηγικής τους ατζέντας. Σύμφωνα με σχετικά στοιχεία, το 73% των CEOs της ασφαλιστικής βιομηχανίας δηλώνουν, προσωπικά, έτοιμοι να οδηγήσουν την εταιρεία τους προς τον μετασχηματισμό με επιτυχία, εν μέσω έντονου ανταγωνισμού. Η KPMG, σε συνεργασία με το

«Ψηφιοποίηση ή θάνατος»: Πώς οι ασφαλιστές πρέπει να αλλάξουν εκ βάθρων Απαιτούνται δομικές αλλαγές στα επιχειρησιακά μοντέλα –από τις ξεχωριστές εργασίες των εκάστοτε τμημάτων στην ομαδική δουλειά και την προσέγγιση της «μεγάλης εικόνας».

Έρχονται τα οικοσυστήματα: Αρκετά συντομότερα από ό,τι περιμένετε Οι πλατφόρμες που προσφέρουν «αυτοματοποιημένη» ασφάλιση θα αποτελούν τη νέα «κανονικότητα» στην αγορά. Τα στελέχη της ασφαλιστικής αγοράς για να επιτύχουν στο μέλλον, πλέον, θα πρέπει να έχουν υιοθετήσει αυτά τα μοντέλα, όπου απαιτείται.

Το νέο παιχνίδι: Πάτα το κουμπί Διογκώνεται η τάση της απεξάρτησης από «παλιούς» τρόπους εργασίας και όλα εστιάζονται πλέον γύρω από τα υπολογιστικά συστήματα και την πρόσβαση στα δεδομένα. Στόχο αποτελεί η βελτίωση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η εταιρεία, η υψηλότερη απόδοση και τα καλύτερα αποτελέσματα.

Η μείωση του κινδύνου… ψηφιακά Τα οικοσυστήματα στην Υγεία θα είναι πλέον απαραίτητα σε όσους δραστηριοποιούνται στον τομέα της ζωής. Η συνεισφορά των γνωστών πλέον wearables αυξάνεται συνεχώς και χωρίς την πρόσβαση στην πληροφορία που παρέχουν, οι ασφαλιστές ίσως να μην μπορούν να διαχειριστούν τους κινδύνους των πελατών τους.

Έμφαση στον digital πελάτη Όπως είθισται, οι επιχειρήσεις πρέπει να αλλάζουν τα μοντέλα του παρελθόντος με νέα. Είναι επιτακτική, λοιπόν, η ανάγκη για μια αλλαγή κουλτούρας και ευθυγράμμιση σε έναν νέο τύπο ασφάλισης, παρέχοντας καλύψεις με διαφορετικούς όρους, σε μια αγορά με μεγάλο αριθμό μικρών κινδύνων.

Τα Data είναι το «πετρέλαιο» του μέλλοντος… και οι τιμές ανεβαίνουν Τα δεδομένα αποτελούν τον πυλώνα της νέας τάξης πραγμάτων. Οποιαδήποτε έλλειψη δεδομένων μπορεί να δημιουργήσει κενά-προβλήματα στην ομαλή ολοκλήρωση των διαδικασιών. Κάθε ασφαλιστής με έλλειψη δεδομένων ή συνεργάτες που προσφέμάρτιος απρίλιος 2019

Σύμφωνα με την KPMG, το 73% των CEOs δηλώνουν έτοιμοι να ηγηθούν του ψηφιακού μετασχηματισμού

“The Digital Insurer”, δημοσίευσε πρόσφατα 10 βασικά σημεία-trends γύρω από το insurtech:

43


αφιέρωμα ρουν βάση δεδομένων θα αντιμετωπίσει εμπόδια ζωτικής σημασίας.

Τεχνητή νοημοσύνη: Οι μηχανές εκπαιδεύονται Τα αποτελέσματα της τεχνητής νοημοσύνης είναι όλο και πιο εντυπωσιακά και θεωρείται βέβαιο πως θα οδηγήσει σε αύξηση της αποδοτικότητας.

Πληθαίνουν οι καινοτομίες στον κλάδο αυτοκινήτουΑσαφής η κατεύθυνση

Τα Big Data αλλάζουν το underwriting Τα Big Data ίσως υπονομεύσουν τον ρόλο συγκεκριμένου τύπου underwriting. Ωστόσο, θα παραμείνει απαραίτητο σε τομείς όπως η ναυτιλία. Τα οφέλη του underwriting

και των αναλογιστών θα παραμένουν σημαντικά. Ίσως όμως προσφέρουν πλέον μεγαλύτερη κατανόηση του τεράστιου όγκου δεδομένων ενός «ψηφιακού ασφαλιστή».

Αναδιοργάνωση και επανεκπαίδευση για έναν ψηφιακό κόσμο Οι καλές εταιρείες χρειάζονται και καλούς υπαλλήλους. Η στρατολόγηση κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο θα είναι χαρούμενο, θα φέρει και χαρούμενους πελάτες. Εξάλλου, στην ασφαλιστική αγορά, ο χαρούμενος πελάτης είναι συνήθως… ο πιστός πελάτης.

μελέτη

Οι νέες τάσεις γύρω από το Αυτοκίνητο θα συνεχιστούν. Είναι δε πιθανό οι αυτοκινητοβιομηχανίες να

μπορέσουν να αναπτύξουν τα δικά τους οικοσυστήματα με καλύψεις για τους πελάτες-αγοραστές. Η ανάπτυξη των οχημάτων χωρίς οδηγό θα συνεχιστεί, όμως ένα νέο disruption στον τομέα αυτόν ίσως προκληθεί από νέους «παίκτες», που δεν σχετίζονται με τον κλάδο των μεταφορών.

Juniper Research: Η ετήσια εξοικονόμηση κόστους θα υπερβεί το 1,2 δισ. δολ. την ίδια χρονιά, λόγω Artificial Intelligence (AI)

A 44

insurance w*rld

ν και υιοθετείται με αργούς ρυθμούς από την ασφαλιστική αγορά, λόγω ιδιότυπων χαρακτηριστικών, οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο πως το insurtech θα κατέχει το 10% της ασφαλιστικής αγοράς παγκοσμίως έως το 2023. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με μελέτη που διεξήγαγε για το 2018, το Digital Markets Intelligence Centre Juniper

Insurtech: Το 10% της παγκόσμιας ασφαλιστικής αγοράς έως το 2023 Research, τα συνολικά έσοδα από το insurtech θα υπερβούν τα 400 δισ. δολ. μέχρι το 2023, από 187 δισ. την περσινή χρονιά. Οι υπηρεσίες insurtech θα δώσουν τα μέσα στις μεγάλες εταιρείες για να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της μείωσης των περιθωρίων, αλλά και τον ανταγωνισμό, δημιουργώντας πολλές ευκαιρίες, που δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Μεγάλη μείωση του κόστους λόγω AI Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης, η εισαγωγή του AI στη διεκδίκηση αξιώσεων θα οδηγήσει σε σημαντική

εξοικονόμηση κόστους. Η Juniper προβλέπει ότι η ετήσια εξοικονόμηση κόστους θα υπερβεί το 1,2 δισ. δολ. το 2023, πενταπλάσια αύξηση σε σχέση με το 2018, στις ασφάλειες ιδιοκτησίας, υγείας, ζωής και στην ασφάλιση αυτοκινήτων.

Ποιοι πρωτοπορούν Ο δείκτης Insurtech Readiness της Juniper ανέλυσε όλες τις μεγάλες εταιρείες σχετικά με την ψηφιακή ετοιμότητά τους, τις επενδύσεις στον τομέα και τη μακροπρόθεσμη στρατηγική τους. Οι 5 πρώτοι παίκτες στο insurtech είναι οι: AXA, Allianz, Ping An, Aviva, UnitedHealth.


αφιέρωμα

Η νέα πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς Η Data Communication για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των ασφαλιστικών εταιρειών

Σ

υνεργασίες και με τον ασφαλιστικό κλάδο έχει αναπτύξει η Data Communication υπό το πρίσμα των insurtech λύσεων. «Είναι γεγονός ότι, τα τελευταία χρόνια, ο κλάδος της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς αντιμετωπίζει συνεχείς προκλήσεις. Από τη μία, οι επιχειρήσεις καλωσορίζουν ευκαιρίες ανάπτυξης, λόγω των αυξανόμενων αναγκών για τις υπηρεσίες που προσφέρει ο κλάδος. Από την άλλη, αντιμετωπίζουν ισχυρές πιέσεις, λόγω της συρρίκνωσης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, της αυξανόμενης ανάγκης συγχρονισμού με τις ταχύτατες εξελίξεις της τεχνολογίας και της συνεχούς αύξησης του ανταγωνισμού. Τα παραπάνω επιτάσσουν την εφαρμογή μιας καλά σχεδιασμένης στρατηγικής για τη διαχείριση των σχέσεων με τους πελάτες. Μιας στρατηγικής που, μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό των ασφα-

λιστικών εταιρειών και τη χρήση τεχνολογιών αιχμής, εστιάζεται στις αυξανόμενες απαιτήσεις του πελάτη, σε μια κεντρική αποτύπωση των πληροφοριών του, καθώς και στην ταχύτητα ανταπόκρισης στα αιτήματά του. Κρίνεται αναγκαίο η τεχνολογία που θα ενσωματωθεί στον οργανισμό να εξυπηρετεί τόσο τον πελάτη όσο και την εταιρεία σε όλα τα στάδια της μεταξύ τους σχέσης, από την πώληση, την εξυπηρέτηση, μέχρι και την αποζημίωση, στοχεύοντας παράλληλα στην αύξηση της παραγωγικότητας, τη μείωση του λειτουργικού κόστους, καθώς και την ενδυνάμωση της εσωτερικής επικοινωνίας και την ταχύτερη διεκπεραίωση εσωτερικών διαδικασιών μεταξύ των τμημάτων του κάθε οργανισμού», τονίζεται σύμφωνα με την εταιρεία. Οι επιχειρήσεις του ασφαλιστικού κλάδου μπορούν να διαφοροποιηθούν από τον ανταγωνισμό αναβαθ-

μάρτιος απρίλιος 2019

άρθρο

Insurtech:

μίζοντας την εμπειρία, την ικανοποίηση και την πιστότητα του πελάτη και επιτυγχάνοντας αύξηση μεριδίων αγοράς, μείωση χρόνου απόκρισης και βελτιστοποίηση διαδικασιών. Πώς; Η Data Communication, Microsoft Gold Partner, εταιρεία με σημαντική εμπειρία στην υλοποίηση CRM συστημάτων σε μεγάλους Οργανισμούς, προτείνει στον ασφαλιστικό κλάδο την αξιοποίηση της λύσης Διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων, Microsoft Dynamics 365 for Sales (CRM). Πρόκειται για μια λύση σύγχρονων και υψηλών προδιαγραφών, που προσφέρει τη δυνατότητα αξιοποίησης νέων τεχνολογιών λειτουργώντας στο cloud. Με χαρακτηριστικά όπως αυτοματοποίηση και συγχρονισμό διεργασιών (π.χ. δραστηριότητες πωλήσεων, μάρκετινγκ και εξυπηρέτησης πελατών), φορητότητα (mobility), διασύνδεση μέσω web με πολλαπλά κανάλια επικοινωνίας, ολοκλήρωση με συστήματα (όπως back office εφαρμογές, τηλεφωνικά κέντρα κ.ά.), το Microsoft Dynamics 365 for Sales συνεισφέρει στην αποτύπωση της συνολικής επικοινωνίας και εικόνας του πελάτη και στην αναβάθμιση της συνολικής του εμπειρίας. Κύριοι στόχοι που μπορούν να επιτευχθούν μέσω του Microsoft Dynamics 365 for Sales είναι: 1) από τη μεριά του πελάτη, η προσωποποιημένη εξυπηρέτησή του, μέσω της σφαιρικής εικόνας του συνόλου της επικοινωνίας και της υψηλού επιπέδου ποιότητας πληροφοριών, η υποστήριξη στοχευμένων μάρκετινγκ ενεργειών cross-sell και up-sell σε πολλαπλά κανάλια και η ενίσχυση της πιστότητάς του, 2) από τη μεριά της ασφαλιστικής εταιρείας, η βελτιστοποίηση των ροών πωλήσεων, η έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση του τμήματος εξυπηρέτησης πελατών και η ανάλυση της παραγωγικότητας του δικτύου.

45


αφιέρωμα

συνέντευξη

Αλέξανδρος Σερμπέτης Διευθυντής Τομέα Εταιρικών Λειτουργιών & Συνένωσης, ERGO

Όποιος προσαρμοστεί καλύτερα και γρηγορότερα θα είναι ο νέος leader

Οι insurtech εταιρείες ως ένα είδος εξωτερικού τμήματος R&D

Σ

την αρχή ενός ριζικού μετασχηματισμού βρίσκεται ο ασφαλιστικός κλάδος, ως απόρροια των τεχνολογικών εξελίξεων που έχουν ήδη αφήσει το αποτύπωμά τους σε τομείς όπως οι τράπεζες και οι τηλεπικοινωνίες. Οι περισσότερες insurtech εταιρείες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις –όπως η άντληση κεφαλαίων, η χαμηλή αναγνωρισιμότητα και η έλλειψη καταναλωτικού κοινού–, ώστε να σταθούν αυτόνομα. Όπως εξηγεί, σε συνέντευξή του στο iw, ο κ. Αλέξανδρος Σερμπετής, διευθυντής του Τομέα Εταιρικών Λειτουργιών & Συνένωσης της ERGO, υπό αυτό το πρίσμα, οι insurtech εταιρείες επιδιώκουν τη συνεργασία με μεγάλους ασφαλιστικούς ομίλους, ώστε να δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας και να αναπτυχθούν ταχύτερα. Την ίδια ώρα, οι ασφαλιστικές έχουν την ευκαιρία να συνεργαστούν με startups, ως ένα είδος εξωτερικού τμήματος R&D. Πρόσφατα, η ERGO λάνσαρε την εφαρμογή ERGO Drive & Win, που απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται για την οδική ασφάλεια και τη βελτίωση της οδηγικής τους συμπεριφοράς.

46

insurance w*rld

iw? Ποια είναι η «μεγάλη εικόνα» που δημιουργείται όσον αφορά το insurtech, κατά την άποψή σας;

απ. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο κλάδος βρίσκεται στην αρχή ενός μετασχηματισμού (transformation), που θα αλλάξει ριζικά την εικόνα του στο μέλλον. Η μετεξέλιξη αυτή ξεκινά τόσο από την πάγια ανάγκη των εταιρειών να βελτιώσουν τις διαδικασίες τους και να μειώσουν τα κόστη τους, αλλά κυρίως από τον τελικό πελάτη. Οι πελάτες μας σήμερα είναι –και θα συνεχίσουν να γίνονται– πιο απαιτητικοί, λόγω των θετικών εμπειριών που έχουν από άλλους κλάδους. Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν τα applications των εταιρειών στους κλάδους των τραπεζών και των τηλεπικοινωνιών, που χαρακτηρίζονται από την ευκολία χρήσης και την αμεσότητα εξυπηρέτησης και, επομένως, θέτουν τη βάση για τον τρόπο που οι πελάτες μας θα θέλουν, σταδιακά, να εξυπηρετούνται. Παράλληλα, υπάρχουν τεχνολογίες που, σταδιακά, «ωριμάζουν» και προσφέρουν τη δυνατότητα ουσιαστικής αλλαγής στον τρόπο λειτουργίας: ενδεικτικά, περίπου το 85% των επαφών πελάτη με τις εταιρείες στις ΗΠΑ μέχρι το τέλος του 2020 αναμένεται να υλοποιείται και μέσα από chatbots, μειώνοντας έτσι το κόστος λειτουργίας, αλλά συγχρόνως βελτιώνοντας και την εμπειρία του πελάτη. Τέλος, η ραγδαία ανάπτυξη του insurtech συμπληρώνει αυτό το νέο περιβάλλον στον χώρο των ασφαλει-



αφιέρωμα ών. Νέες εταιρείες, με φρέσκες ιδέες, προηγμένη τεχνολογία και ευέλικτες οργανωτικές δομές, μπορούν να προσφέρουν λύσεις που είναι πλέον πιο κοντά στις νέες ανάγκες του πελάτη και τις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής. Όλα τα παραπάνω οδηγούν σε ένα βασικό συμπέρασμα: ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την εξέλιξη του κλάδου, με μεγάλες προκλήσεις, αλλά και πολλές ευκαιρίες. Οι νέοι leaders του χώρου θα είναι οι εταιρείες εκείνες που θα προσαρμοστούν καλύτερα και γρηγορότερα στα νέα δεδομένα. iw? Ποια είναι η θέση της εταιρείας σας επ’ αυτού; Αποτελούν ανταγωνιστές ή ευκαιρία για καινοτόμες συνέργειες;

48

insurance w*rld

απ. Στην ERGO παρακολουθούμε στενά το καινούργιο οικοσύστημα που δημιουργείται, στο οποίο βλέπουμε μεγάλες προκλήσεις, αλλά και νέες ευκαιρίες. Οι περισσότερες insurtech εταιρείες αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της έλλειψης κεφαλαίων, αλλά κυρίως δεν έχουν υψηλή αναγνωρισιμότητα ή/και πρόσβαση στο καταναλωτικό κοινό, για να μπορέσουν να σταθούν ανεξάρτητες στην ασφαλιστική αγορά. Άλλωστε, στις περισσότερες περιπτώσεις, το τελικό τους προϊόν είναι περισσότερο συμπληρωματικό στο ασφαλιστικό προϊόν (π.χ. οι εφαρμογές τηλεματικής) ή αγγίζει ένα κομμάτι του συνολικού value proposition (π.χ. μια νέα τεχνολογία που αφορά την αυτοματοποίηση του underwriting ή των αποζημιώσεων, on demand insurance κ.λπ.). Συνεπώς, επιδιώκουν να συνεργαστούν με τις μεγάλες εταιρείες του χώρου, για να πετύχουν οικονομίες κλίμακας και να αναπτυχθούν ταχύτερα. Η νέα αυτή τάση θεωρώ ότι αποτελεί ευκαιρία για τον κλάδο, καθώς δίνει τη δυνατότητα στις ασφαλιστικές εταιρείες να αντιμετωπίσουν αυτά τα startups σαν ένα είδος εξωτερικού τμήματος R&D, ανταλλάσσοντας

πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες με την ευκαιρία πρόσβασης σε μεγάλα πελατολόγια και εκθέτοντας αυτές σε τρόπους και διαδικασίες λειτουργίας που είναι απαραίτητες σε πιο μεγάλους/διεθνείς ομίλους. iw? Τι κινήσεις έχετε κάνει ή σχεδιάζετε αναφορικά με τις νέες τάσεις της ψηφιακής οικονομίας, όπως το mobility, τα big data, οι cloud υποδομές, το AI και το blockchain; απ. Όλα τα παραπάνω που αναφέρετε είναι στην ατζέντα των περισσότερων οργανισμών παγκοσμίως όχι μόνο της ασφαλιστικής αγοράς μας, αλλά και άλλων κλάδων. Οι δυνατότητες που δημιουργούνται είναι τεράστιες και στο επίκεντρο όλων βρίσκεται φυσικά ο πελάτης, ο οποίος θα επωφεληθεί από τις εξελίξεις αυτές, κάνοντας τη ζωή του ευκολότερη και καλύτερη. Ειδικότερα στην ελληνική ασφαλιστική αγορά, όπου η στροφή των περισσότερων εταιρειών προς την ψηφιακή εποχή ξεκίνησε αρκετά πρόσφατα και με αργά βήματα, είναι σημαντικό να αξιοποιηθεί ο χρόνος και τα διαθέσιμα κεφάλαια προς την κατεύθυνση εκείνη που θα φέρει άμεσο αποτέλεσμα. Πρέπει να επωφεληθούμε από τη διεθνή εμπειρία στον κλάδο μας, αλλά και σε άλλους, επιλέγοντας τα σωστά βήματα, που θα μας βοηθήσουν να κερδίσουμε χρόνο και να αποφύγουμε άσκοπες επενδύσεις. Η πρόκληση για εμάς είναι να καταφέρουμε να εστιάσουμε στις υποδομές και στις τεχνολογίες εκείνες που θα έχουν άμεσο αντίκτυπο στη ζωή του πελάτη και του συνεργάτη μας. Επιπλέον, παρακολουθούμε από κοντά τις διεθνείς εξελίξεις και είμαστε σε συνεχή διαδικασία ανταλλαγής τεχνογνωσίας και με τις υπόλοιπες χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται ο όμιλος ERGO, με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό όλων των καινοτόμων έργων και την ταχύτερη κατανόηση των νέων τάσεων και συνθηκών που δημιουργούνται παγκοσμίως.

iw? Συνεργάζεστε με startup εταιρείες προς αυτήν την κατεύθυνση, υπό το πρίσμα του ψηφιακού σας μετασχηματισμού; απ. Ενδεικτικά, είμαστε στην ευχάριστη θέση να έχουμε λανσάρει πολύ πρόσφατα μια υπηρεσία σε συνεργασία με ένα ελληνικό startup. Η εφαρμογή ERGO Drive & Win, που απευθύνεται σε όσους ενδιαφέρονται για την οδική ασφάλεια και για τη βελτίωση της οδηγικής τους συμπεριφοράς, δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες, με έναν πολύ εύκολο και διασκεδαστικό τρόπο, να γίνουν καλύτεροι και ασφαλέστεροι οδηγοί και συγχρόνως να κερδίσουν εκπτώσεις, να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς ασφαλούς οδήγησης και να συνεισφέρουν στις ενέργειες κοινωνικής ευθύνης της ERGO. Η εφαρμογή είναι δημιούργημα της OSeven, μιας πρωτοπόρου ελληνικής τεχνολογικής εταιρείας, που εξειδικεύεται σε λύσεις τηλεματικής και αναλύσεις οδηγικής συμπεριφοράς. Η δημιουργία του ERGO Drive & Win αποτελεί την έμπρακτη απόδειξη ότι η συνεργασία μιας ασφαλιστικής εταιρείας με μια νεοφυή επιχείρηση (startup) είναι μια win-win συνεργασία, και για τα δύο μέρη, που βελτιώνει την ικανοποίηση και εμπειρία του πελάτη και βοηθά τις εταιρείες να επιτύχουν τους στόχους τους. Ειδικότερα για μια startup, η συνεργασία με ένα brand σαν την ERGO είναι σημαντική τόσο λόγω του ρυθμιστικού και κανονιστικού περιβάλλοντος της εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς όσο και για τις προοπτικές που δημιουργούνται εξαιτίας της εμβέλειας του brand και εκτός των συνόρων και της έκθεσής τους σε έναν όμιλο που δραστηριοποιείται σε 30 χώρες παγκοσμίως. Το μέλλον είναι σίγουρα συναρπαστικό και έργο μας είναι να επιδιώξουμε και να ενθαρρύνουμε ακόμα περισσότερο τέτοιου είδους συνεργασίες, βάζοντας στο επίκεντρο τον πελάτη και τον συνεργάτη της ERGO.


αφιέρωμα συνέντευξη

Chief Digital Transformation & Growth Officer, Eurolife ERB

Οι σοβαροί παίκτες της αγοράς έχουν ξεπεράσει την αμηχανία και τον φόβο και προχωρούν σε συνέργειες

Σπουδαίες προοπτικές, αλλά «ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός»

M

ια νέα πραγματικότητα δημιουργούν στην ασφαλιστική αγορά η τεχνολογική πρόοδος με τον τομέα του insurtech. Μετά την αρχική αμηχανία και τον φόβο, οι εταιρείες αφομοιώνουν και εργάζονται πλέον πάνω στα νέα δεδομένα. Ωστόσο, από τη μια πλευρά, πράγματι υπάρχουν σπουδαίες προοπτικές, ενώ στον αντίποδα κάποιες «ευκαιρίες» λάμπουν, αλλά δεν είναι «χρυσός». Τα παραπάνω επισημαίνει σε συνέντευξή του στο iw, ο κ. Γιάννης Βασιλάτος, Chief Digital Transformation & Growth Officer της Eurolife ERB. Πληθώρα δυνατοτήτων για συνεργασίες με startups δίνει στην εταιρεία ο όμιλος της Fairfax, ένα πλεονέκτημα που δεν αφήνουν ανεκμετάλλευτο ο κ. Βασιλάτος και η ομάδα του. Πρωτοποριακή ήταν, μεταξύ άλλων, η πρόσφατη συνεργασία με την Datarobot σε θέματα pricing, portfolio retention και cross/up sales.

απ. Αν αξιολογήσουμε προσεκτικά τις εξελίξεις, θα δούμε ότι δεν πρόκειται απλώς για νέες τάσεις, αλλά για μια νέα πραγματικότητα. Πλέον, είναι τεράστιο το εύρος και το βάθος που μπορεί να έχει ο συνδυασμός της insurtech δραστηριότητας με μεγάλες και καθιερωμένες ασφαλιστικές εταιρείες. Αποτελεί μέρος της στρατηγικής τους, η οποία εκτείνεται πέρα από τα συγκεκριμένα όρια της καινοτομίας. Είναι ο βασικός μοχλός αλλαγής και καθορίζει τους πρωτοπόρους. Καθώς το κύμα του insurtech έκανε την εμφάνισή του στον ορίζοντα, πολλοί πέρασαν από την υπεροψία στην αμηχανία και μετά στον φόβο. Οι σοβαροί παίκτες της αγοράς έχουν ξεπεράσει αυτά τα στάδια και τώρα αξιολογούν κάθε εξέλιξη, με ψυχραιμία και επιχειρηματική λογική.

iw? Ποια είναι η άποψή σας για τις νέες τάσεις και τη «μεγάλη εικόνα» που δημιουργείται όσον αφορά το insurtech και την ασφαλιστική βιομηχανία;

απ. Υπάρχουν καταπληκτικές ευκαιρίες, για να δημιουργήσουμε μια εξαιρετική εμπειρία πελάτη και για να κάνουμε ακόμα πιο αποτελεσματικές τις λειτουργίες της Eurolife ERB.

iw? Είναι απειλή ή πεδίο συνεργασίας η τάση για insurtech; Τι προκλήσεις διαβλέπει η Eurolife αναφορικά με αυτό;

μάρτιος απρίλιος 2019

Γιάννης Βασιλάτος

49


αφιέρωμα

✓ Είναι πολύ εύκολο να παρασυρθεί κάποιος στο κυνήγι της απόλυτης καινοτομίας και πρωτοπορίας

Είμαστε, λοιπόν, έτοιμοι και στρατηγικά τοποθετημένοι, ώστε να εκμεταλλευόμαστε κάθε ευκαιρία που έχει εμπορική και επιχειρηματική λογική. iw? Συνεργάζεστε με startup εταιρείες που προσφέρουν τέτοιες καινοτόμες λύσεις;

Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν και «ευκαιρίες» που φαίνονται να «λάμπουν», αλλά δεν είναι «χρυσός». Αυτό είναι εύλογο όταν έχουμε μια τόσο νέα και δυναμική εξέλιξη. Χρειάζεται πάντα ένας χρόνος ωρίμανσης, ειδικά όταν πρόκειται για περιοχές και τεχνολογίες που στόχος είναι να προσφέρουν λύσεις σε υπαρκτές ανάγκες, για τις οποίες ο πελάτης είναι διατεθειμένος να πληρώσει. Στη Eurolife ERB, βρισκόμαστε συνεχώς σε διαδικασίες αναζήτησης, αξιολόγησης και εφαρμογής των διαθέσιμων επιλογών. Ως εταιρεία, επενδύουμε σε ανθρώπους και συνεργασίες, ώστε να προσαρμόζουμε αποτελεσματικά τη νέα αυτή πραγματικότητα στον τρόπο που λειτουργούμε. Αξίζει να σημειώσω ότι αυτή η προσαρμογή αφορά όλες τις διευθύνσεις και όλα τα τμήματα της Eurolife ERB. Δεν είναι κάτι που περιορίζεται στην ομάδα του Digital Transformation. Σε ό,τι αφορά τις προκλήσεις, δύο είναι εκείνες που με απασχολούν. Πρώτον, το να είμαστε συνεχώς σε θέση να αναγνωρίζουμε αμέσως τις επιλογές και τις τάσεις που διαμορφώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο. Και δεύτερον, το να επιλέγουμε εκείνες που αφορούν τους πελάτες μας και το επιχειρηματικό μας μοντέλο. Είναι πολύ εύκολο να παρασυρθεί κάποιος στο κυνήγι της απόλυτης καινοτομίας και πρωτοπορίας. Οι

πελάτες μάς εμπιστεύονται για να διαχειριζόμαστε το ρίσκο και τα χρήματά τους και αυτό πρέπει να είναι το πρωταρχικό μέλημά μας. iw? Ποιες είναι οι κινήσεις σας αναφορικά με τις ανάγκες της αγοράς σε συνάρτηση με τα νέα δεδομένα της ψηφιακής οικονομίας; απ. Το cloud είναι, εδώ και χρόνια, η στρατηγική επιλογή μας. Όλες οι νέες εφαρμογές μας είναι εκεί και υπάρχει σε εξέλιξη ένα έργο, ώστε να μεταφερθούν εκεί και οι παλαιότερες. Για εμάς, λοιπόν, το cloud είναι εδώ για να μείνει. Το ίδιο, σε μικρότερη κλίμακα, ισχύει και για το ΑΙ. Η συνεργασία μας με την Datarobots, πρωτοπόρο σε αυτόν τον τομέα, μας έχει δώσει τεράστια αξία. Δουλεύουμε μαζί τους σε θέματα pricing, portfolio retention και cross/up sales. Παρακολουθούμε όλες τις εξελίξεις στις περιοχές που αναφέρετε. Στρατηγική επιλογή μας είναι να συνεργαζόμαστε με αναγνωρισμένους οργανισμούς, μεγάλες εταιρείες που έχουν συνεχή επαφή με τις εξελίξεις που συμβαίνουν στις μεγάλες αγορές. Ταυτόχρονα, ο όμιλος της FairFax, στον οποίο ανήκουμε, μας δίνει τη δυνατότητα να έχουμε πρόσβαση σε best practices όλων των εταιρειών του ομίλου, αλλά και να μοιραζόμαστε τις δικές μας επιτυχίες.

50

insurance w*rld

Η επιχειρηματική μας οικογένεια μάς προσφέρει πρόσβαση σε διαφορετικές ομάδες startups

απ. Βεβαίως. Οι συνεργασίες αυτές μας προσφέρουν νέες ιδέες, αλλά κυρίως δίνουν φρέσκο αέρα στον τρόπο σκέψης και προσέγγισης της πραγματικότητας. Μας θυμίζουν τις ρίζες και τα γνήσια χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας. Όλοι εμείς, στη Eurolife ERB, που ερχόμαστε σε επαφή με startups, απολαμβάνουμε την κάθε στιγμή. Η επιχειρηματική μας οικογένεια μάς προσφέρει πρόσβαση σε διαφορετικές ομάδες startups. O όμιλος της Fairfax έχει επενδύσει σε έναν σημαντικό incubator, μέσω της FairVentures, από τον οποίο έχουμε συνεχή ροή προτάσεων. Επιπλέον, έχουμε το δικαίωμα να προσθέτουμε στα πεδία έρευνάς τους τις περιοχές που μας ενδιαφέρουν. Σας διαβεβαιώ ότι ασκούμε το δικαίωμα αυτό πολύ τακτικά. Πρόσφατα, συνεργαστήκαμε με θέμα το peer to peer insurance, το design thinking και λύσεις SMEs insurance. Παράλληλα, η Eurobank έχει, όπως γνωρίζετε, επενδύσει στο Egg, το οποίο κάνει καταπληκτικό έργο. Ήδη παίρνουμε υπηρεσίες από δύο startups που στηρίζονται από το Egg. Ταυτόχρονα, η ομάδα μου και εγώ, παρακολουθούμε και ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή δραστηριότητα insurtech startups, όπως, για παράδειγμα, έναν πολύ αποτελεσματικό και ποιοτικό incubator στο Μόναχο.



αφιέρωμα

συνέντευξη

Αντώνης Ρούσσος

Chief Information Officer, ΝΝ Ηellas

52

insurance w*rld

Πληθαίνουν οι συνεργασίες με insurtech technologies, επιλεκτικά, αλλά και με απευθείας επενδύσεις

Οι startups έρχονται συμπληρωματικά, όχι ανταγωνιστικά

Α

υξάνονται οι συνεργασίες πολυεθνικών ασφαλιστικών εταιρειών σε insurance technologies, ακόμη και με απευθείας επενδύσεις σε startup εταιρείες. Σύμφωνα με την οπτική του ομίλου NN, οι εν λόγω εταιρείες έρχονται συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. Όπως εξηγεί στο iw, ο κ. Αντώνης Ρούσσος, Chief Information Officer, o Όμιλος NN είναι αρωγός στην προσπάθεια νέων insurtech ομάδων να υλοποιήσουν τις καινοτόμες ιδέες τους, συμμετέχοντας ενεργά σε προγράμματα νεοφυούς επιχειρηματικότητας, με βασικό στόχο να βοηθήσει εταιρείες να κάνουν τα πρώτα τους βήματα. Από το 2016, άλλωστε, με την ίδρυση του πρώτου Sparklab, η ΝΝ χρησιμοποιεί τη σύγχρονη προσέγγιση ανάπτυξης προϊόντων, εκείνη των minimum viable products, με στόχο να δημιουργεί, ταχύτατα, προϊόντα που προσφέρουν πραγματική αξία.

iw? Ποια είναι τα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται στην αγορά από την έλευση του insurtech; απ. Το σκηνικό γύρω από το insurtech έχει αλλάξει ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Η εξέλιξη των big data, της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και του Internet of Things (IOT), που οφείλεται κυρίως στη συνεχώς αυξανόμενη υπολογιστική ισχύ, στα πολύ γρήγορα δίκτυα και στα social media, έχει δώσει σημαντική ώθηση στον ασφαλιστικό κλάδο. Το insurtech απαρτίζεται από εφαρμογές για κινητά, wearables, αυτόματα εργαλεία επεξεργασίας αποζημιώσεων, online διαχείριση συμβολαίων, μοντέλα πρόγνωσης και καταπολέμησης απάτης, καθώς και από την αυτοματοποίηση διαδικασιών. Όλο και περισσότερες πολυεθνικές ασφαλιστικές επενδύουν στις insurance technologies, είτε μέσα από την ανάπτυξη τμημάτων


αφιέρωμα iw? Ποια είναι η θέση της εταιρείας σας επ’ αυτού; Υπάρχει ανταγωνισμός ανάμεσα σε ασφαλιστικές και startups ή είναι μια ευκαιρία για συνέργειες; απ. Εμείς, στην NN Hellas, όσο και γενικότερα στον όμιλο, βλέπουμε τις εταιρείες τεχνολογίας συμπληρωματικά και όχι ανταγωνιστικά. Τα δύο επιχειρηματικά μοντέλα έχουν πολλά να προσφέρουν το ένα στο άλλο. Γι’ αυτό και ο Όμιλος NN είναι αρωγός στην προσπάθεια νέων insurtech ομάδων να υλοποιήσουν τις καινοτόμες ιδέες τους, συμμετέχοντας ενεργά σε προγράμματα νεοφυούς επιχειρηματικότητας, με βασικό στόχο να βοηθήσει εταιρείες να κάνουν τα πρώτα τους βήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η καινοτομία στον τομέα της ασφαλιστικής αγοράς αποτελεί στρατηγική μας προτεραιότητα. Έτσι, το 2016, ο Όμιλος NN ίδρυσε το πρώτο Sparklab, ένα εργαστήρι καινοτομίας το οποίο χρησιμοποιεί τη σύγχρονη προσέγγιση ανάπτυξης προϊόντων, εκείνη των minimum viable products, με στόχο να δημιουργεί, ταχύτατα, προϊόντα που προσφέρουν πραγματική αξία. Η επιτυχής πρόοδος του πρώτου Sparklab οδήγησε στη δημιουργία έξι ακόμα Sparklabs σε όλη την Ευρώπη. Οι ομάδες αυτές επικεντρώνονται σε διαφορετικούς τομείς καινοτομίας,

με επιρροές από τις ανάγκες του κάθε εθνικού αλλά και ευρωπαϊκού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και μας προετοιμάζουν για τον ασφαλιστικό κλάδο του μέλλοντος. iw? Τι κινήσεις έχετε κάνει ή σχεδιάζετε να κάνετε αναφορικά με τις νέες τάσεις της ψηφιακής οικονομίας; απ. Βασικός πυλώνας της στρατηγικής της NN Hellas είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο οποίος έχει ήδη ξεκινήσει από το 2016. Προχωράμε με γρήγορους ρυθμούς στη μεταφορά των συστημάτων και εφαρμογών μας στο cloud, με στόχο ολοκλήρωσης στα τέλη του 2020. Παράλληλα, ο Όμιλος ΝΝ έχει δημιουργήσει το NN Data Science Hub για την ενίσχυση των δυνατοτήτων ανάλυσης και την επιτάχυνση του μετασχηματισμού, που βασίζεται στις πληροφορίες και τα δεδομένα. Η ομάδα εδρεύει στην Τσεχία και εξειδικεύεται σε advanced data analytics μέσω της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών, όπως big data, ΑΙ και blockchain. Τα analytics χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση των διαδικασιών σε όλη την αλυσίδα αξίας: από την ανάπτυξη προϊόντων έως

την πώληση και από την αξιολόγηση κινδύνου έως τη διαχείριση απαιτήσεων. iw? Συνεργάζεστε με startup εταιρείες προς αυτήν την κατεύθυνση, υπό το πρίσμα του ψηφιακού σας μετασχηματισμού; απ. Στα πλαίσια του ψηφιακού μετασχηματισμού μας, δεν διατηρούμε κάποια ενεργή συνεργασία με startup εταιρείες. Ωστόσο, τόσο η NN Hellas όσο και το NN Group στηρίζουμε την ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας και συνεργαζόμαστε πολυεπίπεδα με εταιρείες τεχνολογίας. Για παράδειγμα, το 2018 σε συνεργασία με την ολλανδική πρεσβεία και το Orange Grove, πραγματοποιήσαμε το καινοτόμο πρόγραμμα “Ideas that Change Us”, που απευθυνόταν σε ομάδες που δραστηριοποιούνται στον τομέα του healthtech. Οι ομάδες με τις καλύτερες ιδέες παρακολούθησαν το εντατικό πρόγραμμα επιχειρηματικής επιτάχυνσης, έλαβαν καθοδήγηση από στελέχη της ΝΝ Hellas, καθώς και από ειδικούς συμβούλους ανάπτυξης startups από την Oλλανδία, τους IdeaHackers, ενώ απέκτησαν πρόσβαση σε νέα επιχειρηματικά δίκτυα.

✓ Πληθώρα τεχνολογιών αιχμής, από AI μέχρι και ριζοσπαστικά επιχειρηματικά μοντέλα μάρτιος απρίλιος 2019

analytics είτε χρησιμοποιώντας εξειδικευμένους προμηθευτές. Ακόμη, πολλές εταιρείες επενδύουν απευθείας σε startup ομάδες που δραστηριοποιούνται στον χώρο. Τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των startup που δραστηριοποιούνται στον τομέα του insurtech έχει αυξηθεί κατακόρυφα, χρησιμοποιώντας μια πληθώρα τεχνολογιών αιχμής, από AI μέχρι και ριζοσπαστικά επιχειρηματικά μοντέλα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι ασφαλιστικές εταιρείες να επενδύουν όλο και περισσότερο στις νέες τεχνολογίες.

53


αφιέρωμα

Σπουδαίες καινοτομίες

στο Crowdhackathon Insurance 3 Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε το καθιερωμένο πλέον «ραντεβού» της Ethos Media σε συνεργασία με την Crowdpolicy Οι νικητές eart-Beat: Κέρδισε το 1ο βραβείο και τα 2.000 ευρώ. H Παρουσίασε ένα “taxibeat” για γιατρούς και έκτακτες ανάγκες. Ο πελάτης στέλνει distress call με ένα κουμπί και τον συνδέει με τον κοντινότερο γιατρό, για άμεση επέμβαση.

T

54

insurance w*rld

ην ευκαιρία να αναδείξουν καινοτόμες ιδέες είχαν, για μία ακόμη φορά, νέοι και νέες στον τρίτο διήμερο μαραθώνιο καινοτομίας Crowdhackathon Insurance 3, στο Innovathens, μια πρωτοβουλία από την Ethos Media και την Crowdpolicy. Στο Crowdhackathon Insurance 3, που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο, συμμετείχαν 10 ομάδες, οι οποίες σε δύο ημέρες υλοποίησαν και παρουσίασαν καινοτόμες εφαρμογές στον τομέα της ασφάλισης, με στόχο να προωθήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό στις ασφαλιστικές υπηρεσίες. Από τις 10 ιδέες διακρίθηκαν 5, οι οποίες κέρδισαν χρηματικά βραβεία αξίας 4.500 ευρώ, καθώς και τρίμηνη συμβουλευτική υποστήριξη σε ένα πρόγραμμα Insurtech Fast Track Accelerator, που χορηγεί η Crowdpolicy Open Innovation.

lockchain@Insurtech: Κέρδισε το 2ο βραβείο και τα B 1.500 ευρώ. Παρουσίασε μια εφαρμογή η οποία λύνει το πρόβλημα του Insurance on-demand, τη δυνατότητα δηλαδή να ασφαλίζεται κάποιος άμεσα και για μικρή διάρκεια, χρησιμοποιώντας τεχνολογία blockchain. martInsurance: Κέρδισε το 3ο βραβείο και τα 1.000 S ευρώ. Υλοποίησε μια εφαρμογή η οποία αντιμετωπίζει το πρόβλημα της καθυστερημένης ενημέρωσης και πληρωμής των εταιρειών και διαμεσολαβητών, από τη στιγμή που πληρώνεται ένα ασφαλιστήριο. IIrsuRRNS: Παρουσίασε ένα roboadvisor, που διευκοA λύνει το έργο του ασφαλιστή, προτείνοντας κατάλληλα προγράμματα σε κάθε πελάτη ή εν δυνάμει πελάτη, αφού λάβει υπόψη πολλαπλά κριτήρια που τον «περιγράφουν». I rmos: Παρουσίασε μια πλατφόρμα συλλογής και ανάλυσης δεδομένων για τις ασφαλιστικές εταιρείες. iw



συνέντευξη

H γυναικεία επιχειρηματικότητα πυλώνας ανάπτυξης της οικονομίας

Χριστίνα Φυτέα Ιδιοκτήτρια του Ασφαλιστικού Γραφείου ΠΑΡΟΝ και Πρόεδρος της Επιτροπής Γυναικείας Επιχειρηματικότητας του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ)

στην Κυρέλα Πέτρου

56

insurance w*rld

«Η γυναικεία επιχειρηματικότητα δεν είναι θέμα μόνο στερεοτύπων και δικαιωμάτων, είναι μοχλός ανάπτυξης και συνοχής της ελληνικής οικονομίας» αναφέρει η κ. Χριστίνα Φυτέα, ιδιοκτήτρια του Ασφαλιστικού Γραφείου ΠΑΡΟΝ και Πρόεδρος της Επιτροπής Γυναικείας Επιχειρηματικότητας του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών (ΕΕΑ). Στη συνέντευξη που ακολουθεί, η κ. Φυτέα επισημαίνει τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που παρουσιάζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες, αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Η διείσδυση των γυναικών στον επιχειρηματικό στίβο ενδυναμώνεται iw? Ποιες συνθήκες και τάσεις θα λέγατε ότι επικρατούν στον χώρο της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα; απ. Η διείσδυση των γυναικών στον επιχειρηματικό στίβο ενδυναμώνεται, με τη γυναικεία επιχειρηματικότητα να θέτει ολοένα και πιο ισχυρές βάσεις, για να αποτελέσει έναν πυλώνα που θα στηρίξει την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Έρευνες καταδεικνύουν πως η συμμετοχή των γυναικών σε διοικητικές θέσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων έχει ενισχυθεί σημαντικά, καταλαμβάνοντας ποσοστό 26% το 2018 (αυξημένο κατά 6% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά), ενώ την ίδια ώρα το ποσοστό των γυναικών που διοικούν μεγάλες εταιρείες περιορίζεται στο 13%. Είναι αξιοσημείωτο το ότι εταιρείες με γυναίκες επικεφαλής επέδειξαν εξαιρετική ανθεκτικότητα την περίοδο της κρίσης και της οικονομικής αβεβαιότητας και μάλιστα πολλές εξ αυτών παρουσιάζουν υψηλά επίπεδα κερδοφορίας. Αποδεικνύεται ότι οι Ελληνίδες επιχειρηματίες είναι προσηλωμένες στον στόχο τους, εργάζονται σκληρά και με επιμονή, τις διακρίνει διορατικότητα, προσαρμοστικότητα και ευελιξία και, διαθέτοντας υψηλά επίπεδα κατανόησης, σπάνε τα στερεότυπα.

iw? Τι χρειάζεται να γίνει ώστε να αναδειχθεί η γυναικεία επιχειρηματικότητα στη χώρα μας; απ. Καταρχάς θα πρέπει να αξιοποιηθούν στο μέγιστο όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία, τόσο τα εγχώρια όσο και τα ευρωπαϊκά. Η καθετοποίηση της πληροφορίας όσον αφορά στα προγράμματα ένταξης, επιδοτήσεων και ανάπτυξης είναι επίσης ένα μείζον θέμα. Διαπιστώνεται πως οι περισσότερες γυναίκες επιχειρηματίες δεν γνωρίζουν πού να απευθυνθούν για να λάβουν, αρχικά, τη σωστή ενημέρωση και στη συνέχεια τη σωστή εκπαίδευση προκειμένου να διαχειριστούν αυτήν την πληροφορία προς όφελός τους. Αυτό που χρειάζεται, λοιπόν, είναι εξωστρέφεια, σωστή ενημέρωση, καθοδήγηση, ενθάρρυνση και παροχές, ειδικά στις γυναίκες που γίνονται μητέρες και παράλληλα εργάζονται και, ακόμη περισσότερο, στις περιπτώσεις που αποκτούν παιδί εκτός γάμου. Η εξισορρόπηση των αμοιβών είναι ένα ακόμη σημαντικό θέμα που πρέπει να επιλυθεί, με στόχο τον περιορισμό των άνισων συνθηκών εργασίας και την αλλαγή του status quo. Πιστεύω ακράδαντα ότι καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει η αλλαγή νοοτροπίας έτσι ώστε η αναπτυσσόμενη γυναικεία επιχειρηματικότητα να


συνέντευξη iw? Tα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μικρομεσαία επιχείρηση είναι πολλά. Ωστόσο, υπάρχουν διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών επιχειρηματιών; απ. Οι αντοχές των μικρομεσαίων επιχειρήσεων δοκιμάστηκαν πολύ την τελευταία δεκαετία, μια δεκαετία που χαρακτηρίστηκε από ισχυρούς οικονομικούς κλυδωνισμούς και αβεβαιότητα, αφού η υπερφορολόγηση και οι αυξανόμενες ασφαλιστικές εισφορές δημιούργησαν προβλήματα βιωσιμότητας. Όσον αφορά στις διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών επιχειρηματιών πιστεύω πως υπάρχουν και έχουν διττό χαρακτήρα. Τα ευρήματα των νευροεπιστημών μιλούν για αντιληπτικές και νευροφυσιολογικές διαφορές, βιολογικές διαφορές που ενισχύονται από τις προσωπικές εμπειρίες του καθενός και τις μεταβολές του περιβάλλοντος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι γυναίκες με τους άνδρες να διαφοροποιούνται σε πολλά σημεία: στο ύφος της επικοινωνίας, στον τρόπο αντίδρασης, στη συμπεριφορά και στα συναισθήματα. Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι πως οι γυναίκες έχουν μεγαλύτερη ικανότητα να αντεπεξέρχονται σε δραστηριότητες που απαιτούν πολλαπλές λειτουργίες και στόχους, φαίνεται μάλιστα πως έχουν καλύτερα αντανακλαστικά και υψηλή ενσυναίσθηση. Οι διαφορές, ωστόσο, δεν είναι μόνο νευροφυσιολογικές, αλλά και απτές, και αφορούν στην απόσταση που χωρίζει τις γυναίκες και τους άνδρες σε θέματα επαγγελματικής εξέλιξης. Είναι γεγονός πως οι γυναίκες συμμετέχουν σε θέσεις ευθύνης ποσοστιαία πολύ λιγότερο συγκριτικά με τους

άνδρες, ενώ κινούνται σε επαγγελματικούς χώρους που δεν προσελκύουν, αξιοποιούν και αναπτύσσουν πάντα τους πιο ικανούς. Αυτό και μόνο δημιουργεί χαμένες ευκαιρίες ανάπτυξης, έλλειψη αξιοκρατίας και εμπιστοσύνης. Το περιβάλλον αλλάζει ραγδαία, μεταβάλλοντας τις δεξιότητες που χρειάζονται για να αναπτυχθεί μια επιχείρηση. Οφείλουμε, λοιπόν, όλοι να επιταχύνουμε τις διαδικασίες, ώστε να δημιουργηθεί το κατάλληλο υποστηρικτικό πλαίσιο, που θα επιτρέψει σε ολοένα και περισσότερες γυναίκες να συμμετέχουν στο επιχειρείν με ίσες ευκαιρίες και όρους. iw? Ποιο είναι σήμερα το έργο της Επιτροπής και ποια τα επόμενα βήματα; Θα αναπτύξετε κάποια ειδικά προγράμματα; απ. Πρόσφατα, το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών καινοτόμησε για πολλοστή φορά συστήνοντας την Επιτροπή Γυναικείας Επιχειρηματικότητας, όπου και είμαι επικεφαλής. Η Επιτροπή απαρτίζεται από σπουδαίες κυρίες, επιτυχημένες επιχειρηματίες, που έχουν αποδείξει η καθεμία ξεχωριστά πως, παρά τις πολλαπλές τους υποχρεώσεις, καταφέρνουν να κρατούν με τον πλέον επιτυχημένο τρόπο το «τιμόνι» των επιχειρήσεών τους. Η Επιτροπή έχει ήδη πραγματοποιήσει –με τη στήριξη του ΕΕΑ– δύο εξαιρετικά επιτυχημένες εκδηλώσεις, με πολύ μεγάλη συμμετοχή γυναικών από τον πολιτικό, επιχειρηματικό και κοινωνικό στίβο. Ήδη θα ήθελα να σημειώσω πως, με πρωτοβουλία του προέδρου του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, κ. Γιάννη Χατζηθεοδοσίου, βρισκόμαστε σε διαβουλεύσεις με την Πολιτεία για την αποτελεσματικότερη και δυνατή προώθηση και υλοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων. iw? Από τη δική σας εμπειρία, ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις

που έχει να αντιμετωπίσει η γυναίκα επιχειρηματίας; απ. Πρόκληση είναι να σταματήσουμε να αναμασάμε τη θεωρία περί στερεοτύπων, δυσκολιών, ανισοτήτων και να αντιμετωπίσουμε την επιχειρηματικότητα ως υπόθεση όλων και όχι ως γυναικεία ή ανδρική υπόθεση. Πρόκληση είναι να μην αισθανόμαστε ως εργαζόμενες ή ως επιχειρηματίες μειονεκτικά, να λειτουργούμε και να φερόμαστε ως γυναίκες, αξιοποιώντας όλα τα χαρακτηριστικά που μας διακρίνουν. Να καλλιεργούμε την ισχυρή μας θέληση και να κρατάμε σε υψηλά σημεία την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή μας. Έχουμε πολλά σημαντικά σημεία αναφοράς στην καθημερινότητά μας: τα παιδιά μας, την επαγγελματική μας δραστηριότητα, το σπίτι μας. Κι όμως, δεν είναι ακατόρθωτο να εξισορροπήσουμε τους ρόλους μας, παρότι, αναμφισβήτητα, είναι δύσκολο. Αυτό που χρειάζεται, λοιπόν, είναι ο επανασχεδιασμός και η προσαρμοστικότητά μας στις αλλαγές. Με αποφασιστικότητα, με ενέργειες που θα μας αποφέρουν περαιτέρω γνώση, με ανάπτυξη των δεξιοτήτων μας, αλλά και των ιδεών μας, με ξεκάθαρο όραμα, θα μπορέσουμε να συντελέσουμε στην ανάταση της ίδιας της κοινωνίας μας. Ας μη φοβηθούμε να ζητήσουμε στήριξη κι ας ενημερωθούμε μέσω των φορέων για όλες αυτές τις δράσεις που μπορούν να μας ενδυναμώσουν, πρώτα ως οντότητες και μετά ως επιχειρηματίες. Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω πως πιστεύω ολόψυχα, ως μητέρα, ως επιχειρηματίας, αλλά και ως γυναίκα που συμμετέχω στα κοινά, πως θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξες. Ο δρόμος που έχει να διασχίσει μια επιχειρηματίας, πια, παρότι με στροφές, είναι ο δρόμος που η ίδια χαράζει, κι αυτό είναι ένα σπουδαίο πλεονέκτημα. iw μάρτιος απρίλιος 2019

μετατραπεί σε επιχειρηματικότητα-ευκαιρία. Η γυναικεία επιχειρηματικότητα δεν είναι θέμα μόνο στερεοτύπων και δικαιωμάτων, είναι μοχλός ανάπτυξης και συνοχής της ελληνικής οικονομίας.

57


αφιέρωμα

Επιμέλεια-Συνεντεύξεις: Σπύρος Κανιούρας

Ήρθε η «άνοιξη» της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα;

58

insurance w*rld

Στην ανάγκη συμπληρωματικής ενίσχυσης της κοινωνικής ασφάλισης έρχεται να απαντήσει η αγορά με την ίδρυση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης, υπό το πρίσμα ότι όσο αυξάνεται η ανασφάλεια τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη ισχυρής εποπτείας και συστηματικής διαχείρισης των κινδύνων.


αφιέρωμα ναμφίβολα, κάτι κινείται στον χώρο της επαγγελματικής ασφάλισης. Μπορεί το θεσμικό και νομικό πλαίσιο να υφίσταται από το 2002, αλλά οι ουσιαστικές πρώτες προσπάθειες για την ανάπτυξη των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης (δεύτερος πυλώνας ασφάλισης) ξεκίνησαν πριν από περίπου έξι χρόνια. Ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα, οι διεργασίες είναι αρκετά έντονες. Με τον αριθμό των ΤΕΑ, μέχρι στιγμής, να ανέρχεται σε 18 –εκ των οποίων 6 δημιουργήθηκαν την τελευταία διετία κι άλλα 5 νέα ταμεία ετοιμάζονται να κάνουν ντεμπούτο μέσα στο 2019–, το μόνο σίγουρο είναι ότι διανύουμε αν όχι την «άνοιξη» του θεσμού, σίγουρα πάντως την προσπάθεια να απαντηθούν οι αβεβαιότητες και τα αδιέξοδα που δημιούργησε το εγχώριο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Μετρώντας τουλάχιστον 25 μειώσεις συντάξεων, περιορισμό της κρατικής χρηματοδότησης και δραματικές μειώσεις στις μελλοντικές συνταξιοδοτικές δαπάνες, το υπάρχον σύστημα κοινωνικής ασφάλισης δείχνει έντονα σημάδια αποσάθρωσης. Εργαζόμενοι και επιχειρήσεις σημαντικών τομέων της οικονομίας αναζητούν διέξοδο στον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης, με τα συνολικά υπό διαχείριση κεφάλαια για τα ΤΕΑ στην Ελλάδα να ανέρχονται, σύμφωνα με τα στοιχεία του περασμένου Ιουνίου, σε 1,4 δισ. ευρώ, την ίδια ώρα που σε ευρω-

παϊκό επίπεδο αγγίζουν τα 3,6 τρισ. ευρώ. Τουλάχιστον 5 νέα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης (ΤΕΑ) αναμένεται να προστεθούν στα ήδη υπάρχοντα εντός του έτους από εταιρείες που ανήκουν σε μεγάλους κλάδους της ελληνικής οικονομίας, με δύο μάλιστα από αυτές να είναι και εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Οι ασφαλισμένοι στα εν λειτουργία ΤΕΑ το 2018 ήταν περίπου 122.000, ποσοστό που αντιστοιχεί μόλις στο 2,65 επί του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΕΤΕΑ (Ελληνική Ένωση Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης). Τελευταίο παράδειγμα ίδρυσης ΤΕΑ αποτελεί αυτό της Interlife, που είναι και προπομπός περαιτέρω εξελίξεων, υπό το πρίσμα ότι μπαίνει ένα ακόμη «λιθαράκι» στην ενίσχυση των προσπαθειών για τον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης.

1

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΩΝ ΝΠΙΔ (ΕΤΑΟ-ΝΠΙΔ)

2

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙΔΩΝ ΝΠΙΔ (ΕΤΕΑΠΕΠ-ΝΠΙΔ)

3

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΠΑΣΙΑΛ & ΕΑ (ΤΕΑ ΠΑΣΙΑΛ & ΕΑ-ΝΠΙΔ)

4

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΝΠΙΔ (ΤΕΑΓΕ-ΝΠΙΔ)

5

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΕΝΑΕΡΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ (ΤΕΑ ΕΕΚΕ-ΝΠΙΔ)

6

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΝΩΣΕΩΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΩΝΠΥΡΟΣΒΕΣΤΩΝ-ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ (ΤΕΑΕΤΔΕΑΠΛ-ΝΠΙΔ)

7

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΝΠΙΔ (ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ-ΝΠΙΔ)

8

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ

Τα ΤΕΑ που έχουν ιδρυθεί έως τώρα Ο θεσμός των επαγγελματικών ταμείων εκτιμάται πως θα αναπτυχθεί περαιτέρω τα επόμενα χρόνια, όχι μόνο λόγω της συνδρομής των φορολογικών κινήτρων, αλλά κυρίως λόγω της ορατής πλέον ανάγκης των εργαζομένων να αποταμιεύουν επιπλέον ποσά, για να εξασφαλίσουν ικανοποιητικό επίπεδο εισοδήματος μετά το πέρας του εργασιακού τους βίου. Μέχρι στιγμής, λειτουργούν τα εξής ΤΕΑ:

μάρτιος απρίλιος 2019

Α

59


αφιέρωμα

ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΠΙΔ (ΤΕΑ ΙΣΘ ΝΠΙΔ) 9

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΜΙΛΟΥ ΤΣΑΚΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΩΝ-ΝΠΙΔ (ΤΕΑ ΟΜΙΛΟΥ ΤΣΑΚΟΥ-ΝΠΙΔ)

10

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑCCENTURE ΝΠΙΔ (TEA ACCENTURE ΝΠΙΔ)

11

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΛΤΑ-ΝΠΙΔ (ΤΕΑ ΕΛΤΑ-ΝΠΙΔ)

12

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ INTERAMERICAN ΝΠΙΔ (ΤΕΑ INTERAMERICAN-ΝΠΙΔ)

13

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ JOHNSON & JOHNSON ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ ΚΑΙ JANSSEN-CILAG ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΕΒΕ-ΝΠΙΔ (ΤΕΑ J&J/JC-ΝΠΙΔ)

14

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΣΩΜΑΤΟΣ ΟΡΚΩΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ ΛΟΓΙΣΤΩΝ ΝΠΙΔ (ΤΕΑ ΣΟΕΛ-ΝΠΙΔ)

15

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΝΠΙΔ (ΤΕΑΥΕΤ-ΝΠΙΔ)

16

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ (ΤΕΑΥΦΕ-ΝΠΙΔ)

17

ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ (ΤΕΑ ΥΠΟΙΚ)

60

insurance w*rld

18

ΤΑΜΕΙΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΚΑΖΙΝΟ ΝΠΙΔ

Εποπτεία-Έλεγχος-Νομικό πλαίσιο Ουσιαστικά, τα ΤΕΑ αποτελούν μη κερδοσκοπικά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που στόχο έχουν την παροχή στα μέλη τους επικουρικής ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής κάλυψης. Αξίζει να τονιστεί ότι το δικαίωμα της (προαιρετικής) συμμετοχής σε ένα ΤΕΑ καθορίζεται από το καταστατικό του. Τα συνήθη παραδείγματα είναι Ταμεία που δημιουργούνται από μεγάλες εταιρείες, που συνδράμουν μαζί με τους εργαζομένους στις εισφορές, και τα Ταμεία ελεύθερων επαγγελματιών, όπως αυτά των οικονομολόγων, των γιατρών και των ορκωτών λογιστών. Η νομοθεσία που διέπει τα ΤΕΑ έχει ως κύρια μέριμνα την προστασία των εισφορών, η οποία και διασφαλίζεται μέσα από την αυστηρή, πολλαπλή και διαρκή εποπτεία που επιβάλλεται. Πιο συγκεκριμένα, τα ΤΕΑ τελούν υπό την εποπτεία του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων μέσω της Διεύθυνσης Επαγγελματικής Ασφάλισης, ενώ ελέγχονται για την αναλογιστική βιωσιμότητά τους από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή (στην οποία υποχρεούνται να υποβάλλουν περιοδικά σχετικές μελέτες).

Σημαντικός είναι όμως και ο ρόλος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, που θέτει κανόνες και ασκεί έλεγχο στον τρόπο με τον οποίο επενδύονται οι εισφορές των μελών. Σύμφωνα με το νομικό πλαίσιο, κάθε ΤΕΑ επιλέγει τη σύνθεση της επενδυτικής του επιτροπής, που αποτελείται από ανεξάρτητα με το ΤΕΑ μέλη, τα προσόντα των οποίων ελέγχονται από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Η επενδυτική επιτροπή σχεδιάζει την επενδυτική πολιτική του Ταμείου, καθορίζει τη δομή του επενδυτικού χαρτοφυλακίου αναφοράς (benchmark) και θέτει τα όρια του αναλαμβανόμενου κινδύνου. Η διαχείριση ανατίθεται, στη συνέχεια, σε επαγγελματίες διαχειριστές επενδύσεων. Πέρα από τους κανόνες συνετής διαχείρισης που θέτει το ίδιο το ΤΕΑ, περιορισμούς αναφορικά με τις επενδυτικές επιλογές που έχει ο διαχειριστής θέτει και η σχετική νομοθεσία (πρόσφατη οδηγία 2016/2341 της ΕΕ για τη λειτουργία των ΤΕΑ).

Επενδυτική φιλοσοφία Στη χώρα μας έντονη είναι η παραφιλολογία που επικρατεί για τα ΤΕΑ, καθώς κακόβουλα υποστηρίζεται ότι τα ΤΕΑ διαδραματίζουν τον ρόλο του κερδοσκόπου, που βλέπει


αφιέρωμα ρώτον, η επιλογή επενδύσεων Π με χαμηλό ρίσκο συνδυαστικά με τη χρήση εργαλείων αντιστάθμισης κινδύνων. εύτερον, η στόχευση για καλές Δ αποδόσεις τίθεται στο απώτερο μέλλον και συνταιριάζεται με τον ορίζοντα των υποχρεώσεων. Τ ρίτον, η ελαχιστοποίηση της εξάρτησης των αποδόσεων του Ταμείου από την κερδοφορία μιας εταιρείας ή ενός φορέα. Τ έλος, ο διαρκής έλεγχος και η μέτρηση τόσο των αποδόσεων όσο και των κινδύνων.

Φορολογικά κίνητρα

Τι θέλουν οι ασφαλιστικές από τα ΤΕΑ

Ιδιαίτερα σημαντικό πλεονέκτημα της συμμετοχής σε ένα ΤΕΑ –εκτός από τη διασφάλιση του τρόπου λειτουργίας των επενδύσεων– είναι και τα κίνητρα φορολογικής φύσης. Με βάση τον νόμο 4172/2013, οι εισφορές στο ΤΕΑ εκπίπτουν από το εισόδημα ως έξοδα, ενώ η επιλογή παροχής εφάπαξ παραμένει αφορολόγητη. Επαυξητικά στα οφέλη πρέπει να συμπεριληφθούν, επίσης, και η πλήρης διαφάνεια, καθώς η νομοθεσία επιβάλλει την καθημερινή ενημέρωση των μελών αναφορικά με την ακριβή σύνθεση και την πορεία του επενδυτικού χαρτοφυλακίου του ΤΕΑ. Επιπροσθέτως, πρέπει να συνεκτιμηθεί ότι ο ιδιωτικός χαρακτήρας ενός ΤΕΑ καθιστά μηδενικό τον κίνδυνο η περιουσία του (αλλά και οι υποχρεώσεις του) να συμψηφιστεί καταναγκαστικά με άλλα (ενδεχομένως μη υγιή) Ταμεία του Δημοσίου ή μη.

Ιδιαίτερο είναι το ενδιαφέρον των ασφαλιστικών εταιρειών, μεταξύ άλλων, για τη διαχείριση των ΤΕΑ, κυρίως στοχεύοντας στην αύξηση των ομαδικών ασφαλιστηρίων μέσω της καθιέρωσης και ενίσχυσης των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών ταμείων της χώρας, ενώ «κλειδί» για τη σωστή οργάνωση των ΤΕΑ είναι η μηχανογράφηση, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς. Στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, η ασφάλιση της σύνταξης ακολουθεί το σύστημα των τριών πυλώνων. Τα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία, οι ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά των οποίων ρυθμίζονται από Ευρωπαϊκές Οδηγίες, αποτελούν μορφή συνταξιοδότησης που ανήκει στον δεύτερο πυλώνα ασφάλισης και, σύμφωνα με τις δηλώσεις του ίδιου στελέχους προς το iw, δίνουν έμφαση στα κενά του πρώτου πυλώνα και έχουν σκοπό να παρέχουν στα μέλη τους επιπλέον συνταξιοδοτική κάλυψη βασιζόμενα στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Στα βασικά τους πλεονεκτήματα συγκαταλέγονται τα φορολογικά κίνητρα και οι υψηλές αποδόσεις. Εισφορές έτους ύψους 700 ευρώ περίπου επί σειρά 35 ετών μπορούν να δώσουν με μια ετησιοποιημένη απόδοση 3% περί τις 46.000 ευρώ, προσφέροντας κατ’ αυτόν τον τρόπο υψηλή αναπλήρωση στις συντάξεις. Στα χαρακτηριστικά τους τα ΤΕΑ εποπτεύονται αυστηρά και παρέχουν συνεχή πληροφόρηση για την απόδοσή τους. Χώρες με συμμετοχή των ΤΕΑ άνω του 100% στο ΑΕΠ είναι η Ολλανδία, η Ελβετία, η Βρετανία, η Δανία. Προβλήματα στα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία προς επίλυση αποτελούν το δημογραφικό, οι υποχρεώσεις του Δημοσίου, η γραφειοκρατία και το κόστος συμμόρφωσης στους εποπτικούς κανονισμούς, τα χαμηλά επιτόκια που ρίχνουν τις αποδόσεις, αλλά και οι υψηλές αποτιμήσεις των μετοχών.

Ουραγός η Ελλάδα Η χώρα μας είναι ουραγός στην ΕΕ όσον αφορά στη χρήση του σημαντικού αυτού πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης, καθώς λειτουργούν μόλις 18 ΤΕΑ, την ίδια στιγμή που στην ΕΕ ο αντίστοιχος αριθμός είναι πάνω από 140.000 (ενώ στην Κύπρο πάνω από 2.000). Ωστόσο, η αναγκαιότητα του θεσμού των ΤΕΑ ως εναλλακτική επιλογή συνταξιοδοτικού προγράμματος στο υπάρχον προβληματικό περιβάλλον του κρατικού ασφαλιστικού φορέα, το υφιστάμενο στιβαρό νομοθετικό πλαίσιο που τον διέπει, αλλά και τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρει τα τελευταία χρόνια ο θεσμός αυτός σε εκατομμύρια Ευρωπαίους πολίτες, κάνουν τη στήριξη και την ανάπτυξη των ΤΕΑ στη χώρα μας μια άμεση προτεραιότητα.

μάρτιος απρίλιος 2019

συγκυριακά ευκαιρίες ποντάροντας τα χρήματα των ασφαλισμένων στα χρηματιστήρια, αποπροσανατολίζοντας την κουβέντα από τη διάσταση της πραγματικότητας αλλά και τον σημαντικό ρόλο που τα εν λόγω Ταμεία δημιουργήθηκαν για να υπηρετήσουν: ένα ΤΕΑ χρησιμοποιεί τα «εργαλεία» των αγορών χρήματος και κεφαλαίου για να διασφαλίσει και να προστατεύσει τις εισφορές των μελών του, με απώτερο στόχο να παρέχει την επικουρική ασφάλιση που έχει αναλάβει. Ποιες είναι όμως οι στρατηγικές διεθνώς πίσω από τις οποίες κρύβονται οι επιτυχημένες επενδυτικές πρακτικές των ΤΕΑ;

61


αφιέρωμα

συνέντευξη

Χαράλαμπος Φύτρος FHAS, CFA, Phd, Β’ Αντιπρόεδρος ΔΣ, ΕΛΕΤΕΑ

Αναγκαία η ύπαρξη μιας ανεξάρτητης εποπτικής αρχής, που θα ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες της επαγγελματικής ασφάλισης

Γ

ια τον θεσμό της επαγγελματικής ασφάλισης, τη νέα Κοινοτική Οδηγία, τα προβλήματα, την ανάπτυξη και την ανταποδοτικότητα των ΤΕΑ σε σύνταξη, υγεία και εφάπαξ μιλά στο iw ο κ. Χαράλαμπος Φύτρος, Β’ αντιπρόεδρος του ΔΣ της ΕΛΕΤΕΑ. Ο κ. Φύτρος τονίζει πως οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες υιοθετούν λύσεις που περιλαμβάνουν πολυπυλωνικές προσεγγίσεις, δηλαδή πολυεπίπεδες διευθετήσεις από το κράτος, τις σχέσεις εργοδοτώνεργαζομένων και τις αγορές, οι οποίες θέτουν και εξυπηρετούν διαφορετικούς ασφαλιστικούς στόχους και επιδιώξεις.

iw? Τι δυνατότητες προσφέρει η Ένωση στα μέλη της; απ. Οι σκοποί της Ένωσής μας, με βάση το Καταστατικό μας, είναι:

α. Η προβολή και η ανάπτυξη του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης ως δεύτερου πυλώνα ασφάλισης εντός του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας, καθώς και η ανάδειξη της σημασίας του μέσα από το πρίσμα των πλεονεκτημάτων που παρέχονται στα μέλη των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης βάσει του εκάστοτε ισχύοντος θεσμικού πλαισίου.

62

insurance w*rld

β. Η εξέλιξη και ο εκσυγχρονισμός

του ρυθμιστικού, κανονιστικού, επενδυτικού και διοικητικού πλαισίου του θεσμού. γ. Η διασφάλιση και κατοχύρωση της θέσης των ταμείων-μελών της σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. δ. Η προστασία, βελτίωση, προαγωγή και εγγύηση των ασφαλιστικών και οικονομικών δικαιωμάτων των ασφαλισμένων-μελών. ε. Η προστασία, βελτίωση και προαγωγή των οργανωτικών, διοικητικών νομικών, οικονομικών και θεσμικών δομών των ταμείων-μελών της, καθώς και η εκπροσώπησή τους σε ευρωπαϊκούς θεσμούς και forum. στ. Η δημιουργία, διατήρηση και ανάπτυξη δεσμών ενότητας, συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των μελών της. ζ. Η συμβολή στη διαμόρφωση κοινής και ενιαίας στρατηγικής για την αντιμετώπιση των κοινών προβλημάτων και η εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων στα θέματα που αφορούν τα μέλη της.


αφιέρωμα απ. Τα ΤΕΑ που λειτουργούν στην Ελλάδα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τους. Βάσει του ιδρυτικού νόμου 3029/2002 περί προαιρετικής επαγγελματικής ασφάλισης λειτουργούν 14 TEA, ενώ βάσει του Ν. 4052/2012 περί αυτοδίκαιης μετατροπής επικουρικών ταμείων δημοσίου χαρακτήρα σε ΝΠΙΔ ταμεία υποχρεωτικής ασφάλισης λειτουργούν τα υπόλοιπα 4 επαγγελματικά ταμεία. iw? Πώς αποτιμάται η πορεία του θεσμού της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα τα τελευταία 17 χρόνια που εισήχθη σχετική νομοθεσία; Ποια είναι, αυτή τη στιγμή, τα συνολικά υπό διαχείριση κεφάλαια των ΤΕΑ; απ. Η πορεία της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα σε σχέση με εκείνη άλλων ευρωπαϊκών χωρών είναι φτωχή. Βασικές αιτίες που οδήγησαν σε αυτήν την πορεία ήταν:

α. τα υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων της κοινωνικής ασφάλισης, που δημιουργούσαν στους πολίτες την –εικονική όπως αποδείχθηκε– ασφάλεια ενός καλού συνταξιοδοτικού βίου, β. το αρχικά ασαφές νομοθετικό και φορολογικό πλαίσιο και γ. η αρχή της οικονομικής κρίσης που συμπίπτει χρονικά με αυτήν την πορεία. Στο χρονικό αυτό διάστημα, τα υπό διαχείριση κεφάλαια των 18 εν λειτουργία επαγγελματικών ταμείων ανέρχονται σε 1,2 δισ. ευρώ. iw? Τι μπορεί να προσφέρει η νέα Κοινοτική Οδηγία 2016/2341 στον θεσμό των ΤΕΑ;

απ. Η νέα Κοινοτική Οδηγία αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τον τρόπο οργάνωσης του δεύτερου πυλώνα ασφάλισης (επαγγελματική ασφάλιση) στη χώρα μας. Για παράδειγμα, μέσα από την Οδηγία γίνεται σαφές ότι ένα Ίδρυμα Επαγγελματικών Συνταξιοδοτικών Παροχών μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερα του ενός συνταξιοδοτικά σχήματα, όταν, μέχρι σήμερα, στο ελληνικό πλαίσιο του ιδρυτικού της επαγγελματικής ασφάλισης νόμου 3029/2002, ένα τέτοιο Ταμείο Επαγγελματικής Ασφάλισης ταυτίζεται εξ ορισμού με ένα και μοναδικό συνταξιοδοτικό σχήμα. Παράλληλα, στο πλαίσιο των προδιαγραφών της Οδηγίας, αναβαθμίζεται η χρηστή και συνετή διακυβέρνηση τέτοιων ιδρυμάτων, όπως επίσης και το εύρος της πληροφόρησης που παρέχεται στα ασφαλισμένα μέλη τους. iw? Ως επίσημη θεσμική αρχή των ΤΕΑ, ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε; Τι προτείνετε προκειμένου να βελτιωθεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο; απ. Δύο από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα ΤΕΑ στην Ελλάδα είναι τα δυσανάλογα κόστη και η εποπτική λειτουργία. Όσον αφορά το πρώτο, είναι σαφές ότι θα πρέπει να υπάρξουν παρεμβάσεις ώστε να εξορθολογιστούν τα κόστη των ολοένα βαρύτερων κανονιστικών απαιτήσεων, δεδομένου ότι πρόκειται για μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, τα οποία στην πράξη δεν αναλαμβάνουν ουσιαστικούς αναλογιστικούς ή επενδυτικούς κινδύνους. Όσον αφορά την εποπτεία, δυστυχώς παραμένει μέχρι σήμερα κατακερματισμένη, με τις εποπτικές αρχές που εμπλέκονται να ασχολούνται με την επαγγελματική ασφάλιση στο πλαίσιο ήδη υφιστάμενων και εξίσου σημαντικών λοιπών αρμοδιοτήτων. Το αποτέλεσμα είναι να παρατηρούνται καθυστερήσεις και αρρυθμίες,

ενώ παράλληλα διαπιστώνεται μια τάση να ερμηνεύονται τα επαγγελματικά ταμεία είτε με όρους κρατικών ταμείων κοινωνικής ασφάλισης είτε με όρους κερδοσκοπικών, ιδιωτικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων, νοθεύοντας με αυτόν τον τρόπο την ιδιαίτερη προσωπικότητά τους. Ένας εύρωστος δεύτερος πυλώνας απαιτεί την ύπαρξη μιας ενιαίας και ανεξάρτητης εποπτικής αρχής, η οποία θα ανταποκρίνεται στις ιδιαιτερότητες της επαγγελματικής ασφάλισης και θα αποτελεί τον θεματοφύλακα της τεχνογνωσίας που συσσωρεύεται από τη λειτουργία των ΤΕΑ στην Ελλάδα. iw? Τι εμποδίζει την περαιτέρω ανάπτυξη των ΤΕΑ στην Ελλάδα; απ. Το μη ευέλικτο πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας τους. Ταυτόχρονα, η ασάφεια που επικρατεί για το πώς είναι δυνατό να εφαρμοστεί η επαγγελματική ασφάλιση σε μια κρατικοκεντρική οικονομία όπως η ελληνική, σε μια οικονομία δηλαδή όπου ο μόνος ισχυρός θεσμός έναντι του ιστορικά τεκμηριωμένου κρατισμού φαίνεται να είναι η αφανής εργασία, και όχι η σχέση εργοδότη/εργαζομένου, το κατεξοχήν δηλαδή αντικείμενο της επαγγελματικής ασφάλισης. Γι’ αυτό παρατηρούμε πολλοί διακεκριμένοι αναλυτές του συνταξιοδοτικού συστήματος να υποστηρίζουν ότι ο μόνος τρόπος ανάπτυξης της επαγγελματικής ασφάλισης είναι να καταστεί υποχρεωτική από το κράτος, υποκαθιστώντας, για παράδειγμα, συνολικά ή εν μέρει, την επικουρική ασφάλιση. Παρότι αναμφίβολα σημαντική, μια τέτοια προσέγγιση, πρακτικά, απλώς εισάγει την αρχή της κεφαλαιοποίησης (αρχή που προσιδιάζει στην επαγγελματική αλλά και στην ιδιωτική ασφάλιση) στον πρώτο πυλώνα –με τον ίδιο τρόπο που, για παράδειγμα, εισήχθη η έννοια του διανεμητικού συστήματος προκαμάρτιος απρίλιος 2019

iw? Πώς διαχωρίζονται στην Ελλάδα τα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης;

63


αφιέρωμα

θορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση στον ΕΤΕΑΕΠ με βάση τον Ν. 4387/2016. Πρόκειται, με άλλα λόγια, για την υιοθέτηση και εργαλειοποίηση της κεφαλαιοποιητικής αρχής του δεύτερου και τρίτου πυλώνα από τον πρώτο –μια τέτοια όμως προσέγγιση δεν σημαίνει ότι εγκαινιάζει αυτόματα το ζητούμενο, έναν δηλαδή ανεξάρτητο, δεύτερο πυλώνα ασφάλισης εντός ενός ευρύτερου πολυπυλωνικού συνταξιοδοτικού συστήματος, όπου ο κάθε πυλώνας θα αναλαμβάνει τις δικές του διακριτές στοχεύσεις και ρόλους. iw? Ο δεύτερος πυλώνας ασφάλισης μπορεί να οδηγήσει σε ένα βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα; Αν ναι, πώς;

64

insurance w*rld

απ. Ο δεύτερος πυλώνας δεν μπορεί να οδηγήσει από μόνος του σε κανένα βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα. Όπως έχει άλλωστε αποδειχθεί ιστορικά, κανένας πυλώνας από μόνος του δεν μπορεί να αποτελέσει τη μοναδική απάντηση προς ένα βιώσιμο συνταξιοδοτικό σύστημα. Τούτο συμβαίνει διότι το συνταξιοδοτικό σύστημα είναι μια ιδιαιτέρως περίπλοκη υπόθεση, δεδομένων των ευαίσθητων αλληλεπιδράσεών του με την πορεία της οικονομίας της χώρας, τις δημογραφικές και τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς επίσης και των διαχρονικών μεταβολών του τι θεωρούνται ευρύτερα βέλτιστες ή μη πρακτικές. Για τον λόγο αυτό, οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες υιοθετούν λύσεις που περιλαμβάνουν πολυπυλωνικές προσεγγίσεις, δηλαδή πολυεπίπεδες διευθετήσεις από το κράτος, τις σχέσεις εργοδοτών-εργαζομένων και τις αγορές, οι οποίες θέτουν και εξυπηρετούν διαφορετικούς ασφαλιστικούς στόχους και επιδιώξεις. Τέτοιου τύπου διαφοροποιήσεις επιτρέπουν τη ρύθμιση των δεσμών και την αποσυμπίεση των συγκρού-

σεων μεταξύ π.χ. οικονομίας και ασφαλιστικού, δεδομένου του ότι η έννοια της βιωσιμότητας ενός συνταξιοδοτικού συστήματος στο πλαίσιο μιας χρεωκοπημένης οικονομίας δεν αποτελεί παρά απλή αντίφαση. Πρόκειται για ένα πικρό μάθημα που όλοι γευτήκαμε –κι εξακολουθούμε να γευόμαστε– κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης κρίσης στην Ελλάδα. iw? Τι μπορεί πραγματικά να προσφέρει η επαγγελματική ασφάλιση σε μια κοινωνία όπου το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας είναι στρεβλό και εξαιρετικά μη ανταποδοτικό; απ. Κανένα σύστημα δεν είναι από μόνο του στρεβλό, ούτε και η μη ανταποδοτικότητα αποτελεί αναγκαίως συνταγή αποτυχίας. Όλα κρίνονται στο πλαίσιο εντός του οποίου καλούνται να λειτουργήσουν. Το κρίσιμο επομένως ερώτημα είναι ποιο πλαίσιο λειτουργίας θέλουμε να προσδώσουμε στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας. Για παράδειγμα, επιζητούμε ένα ασφαλιστικό που ηγεμονεί και απορροφά πόρους από την παραγωγικότητα της εργασίας ή μήπως ένα ασφαλιστικό που υπηρετεί τις ανάγκες των εργαζομένων (παραγωγικές και οικογενειακές) και παράλληλα ενθαρρύνει, αντί να δεσμεύει, την ανάπτυξη της οικονομίας; Αν επιθυμούμε το δεύτερο, τότε θα χρειαστεί να συντονίσουμε τον βηματισμό του συνταξιοδοτικού μας συστήματος με τον αντίστοιχο μιας οικονομίας που αναπτύσσεται. Η ανάπτυξη όμως, όπως ορθά παρατηρεί ο Αρίστος Δοξιάδης, είναι μια διαδικασία διαφοροποίησης, όχι εξειδίκευσης. Μια διαδικασία δηλαδή που επιτρέπει την εκδίπλωση και συσσώρευση ολοένα και περισσότερων δεξιοτήτων που δημιουργούν διαφοροποιήσεις και καινοτόμους συνδυασμούς, και λιγότερο εμμονικές εξειδικεύσεις σε συγκεκριμένους

τομείς στους οποίους υποτίθεται ότι υφίσταται ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που προσιδιάζει στην ελληνική φύση –λες και όλοι οι Έλληνες είναι από φυσικού τους αγρότες, ναυτικοί ή πάροχοι τουριστικών καταλυμάτων. Η επαγγελματική ασφάλιση διαθέτει πλήθος χαρακτηριστικών που δύνανται να ενθαρρύνουν μια τέτοιου τύπου διαφοροποιημένη οικονομία: για παράδειγμα, ευελιξία εισφορών, δυνατότητες έγκαιρου και μακροχρόνιου προγραμματισμού, αποσύνδεση ηλικίας με λήψη συνταξιοδοτικής παροχής και συσχέτισή της με τις ιδιαίτερες επιχειρηματικές ή οικογενειακές ανάγκες του εργαζομένου κ.λπ. Παρέχει, δηλαδή, αποταμιευτικές δυνατότητες που στηρίζουν την ποικιλομορφία και τις ιδιαίτερες ανάγκες της εργασίας και της οικογένειας, από τη βαριά βιομηχανία, το «εικονικό» γραφείο, τις πολλές υπερωρίες, μέχρι και τη μερική απασχόληση στο σπίτι. iw? Τι προσφέρουν τα ΤΕΑ στους ασφαλισμένους; Ποιος είναι ο «χάρτης» των εισφορών από τους εργαζομένους και ποια η ανταποδοτικότητα σε σύνταξη, εφάπαξ και υγεία; απ. Αυτό που συνήθως επιχειρηματολογείται υπέρ των ΤΕΑ, ακόμα και από τους πλέον ειδικούς των συντάξεων, είναι η δυνατότητά τους να αυξήσουν το μέγεθος της συνταξιοδοτικής προσόδου, συμπληρώνοντας την ήδη μειωμένη (και «λαβωμένη» από την κρίση) συνταξιοδοτική παροχή της κρατικής ασφάλισης του πρώτου πυλώνα. Πρόκειται όμως για μια περιορισμένη οπτική. Η ποιότητα της συνταξιοδοτικής προσόδου δεν μπορεί ν’ αποφασίζεται αποκλειστικά από το μέγεθός της –αντίθετα, είναι συνάρτηση και άλλων παραγόντων, όπως η πιθανότητα εγγενούς διαφοροποίησης των ποικίλων μερών που την αθροίζουν. Για παράδειγμα, είναι άλλο πράγμα να εισπράττει ένα συνταξιούχος Χ


αφιέρωμα διαφοροποιημένο, άρα περισσότερο ανθεκτικό και βιώσιμο έναντι των συνολικών κινδύνων όπως προέρχονται από τον κάθε πυλώνα. Έχοντας κατά νου μια τέτοια οπτική διαχείρισης κινδύνων της συνταξιοδοτικής παροχής, το κρίσιμο δεν είναι να προσδιοριστεί σε ποσοτικούς όρους το εύρος των εισφορών της επαγγελματικής ασφάλισης και της ενδεχόμενης ανταποδοτικότητας σε σύνταξη, εφάπαξ και υγεία –αυτά, άλλωστε, διαφοροποιούνται και επηρεάζονται στο ισχύον σήμερα πλαίσιο από τις ιδιαιτερότητες του κάθε ΤΕΑ. Αντίθετα, αυτό που θεωρούμε κρισιμότερο είναι η κατάλλη-

λη οριοθέτηση της λειτουργικότητας του κάθε πυλώνα ώστε να απομονώνεται το ιδιαίτερο προφίλ κινδύνων ανά πυλώνα και να εμποδίζεται η διαπυλωνική εξάπλωση ή επικάλυψή τους. Με άλλα λόγια, να κατοχυρώνεται η ανεξαρτησία τους, απαραίτητη συνθήκη ώστε να αποκλείεται η μεταξύ τους ανταγωνιστική και «κανιβαλιστική» σχέση και να ενθαρρύνεται η συμπληρωματικότητά τους. Κι ενώ μια τέτοια οριοθέτηση είναι πιο εύκολη για τον πρώτο (κρατική) και τρίτο (ιδιωτική) πυλώνα, δεν είναι καθόλου προφανής για τον δεύτερο (επαγγελματική ασφάλιση).

μάρτιος απρίλιος 2019

ευρώ συνταξιοδοτική παροχή από μία μόνο πηγή (π.χ. το κράτος ή μία ασφαλιστική εταιρεία) και διαφορετικό να εισπράττει συνολικά το ίδιο ποσό σύνταξης το οποίο όμως προέρχεται κατά ένα μέρος από το κράτος και κατά ένα δεύτερο από την επαγγελματική ασφάλιση (και, ενδεχομένως, κατά ένα τρίτο από μια ιδιωτική ασφάλιση). Ως εκ τούτου, τα ΤΕΑ προσφέρουν όχι απλώς μια δυνατότητα συμπλήρωσης της κρατικής συνταξιοδοτικής παροχής, αλλά ταυτόχρονα μια δυνατότητα διασποράς, καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο το σύνολο της συνταξιοδοτικής παροχής περισσότερο

65


αφιέρωμα

συνέντευξη

Κωνσταντίνος Νικολάου Γενικός Διευθυντής, Prudential-Β. Marghios & Partners

Δεν μπορούμε να έχουμε πια όλα τα ασφαλιστικά «αυγά» στο «καλάθι» του κράτους

Γ

ια τη δυναμική, το μέλλον, τις αδυναμίες, τις επενδύσεις, τα σημαντικά πλεονεκτήματα της διαφάνειας του εποπτικού ελέγχου των επαγγελματικών ταμείων ασφάλισης και τα σημαντικά οφέλη που μπορούν να προσφέρουν σε εργαζομένους και επιχειρήσεις μιλά στο iw o κ. Κωνσταντίνος Νικολάου, γενικός διευθυντής της Prudential-B. Marghios & Partners. Υπογραμμίζει δε, χαρακτηριστικά, πως τα ΤΕΑ, μαζί με την ιδιωτική ασφάλιση, είναι μονόδρομος για το μέλλον.

iw? Ποιες είναι, κατά τη γνώμη σας, οι δυνατότητες και οι προοπτικές των επαγγελματικών ταμείων ασφάλισης στην Ελλάδα τόσο για τους ασφαλισμένους όσο και για τους εργοδότες;

66

insurance w*rld

απ. Τα ΤΕΑ υπάρχουν ως θεσμός και νομικό πλαίσιο από το 2002. Στην πράξη, όμως, έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται από το 2012 και μετά. Ο λόγος είναι απλός: μέχρι τότε η πλειοψηφία του πληθυσμού δεν νοιαζόταν να αποταμιεύσει. Όταν στο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης υπήρχαν συνταξιούχοι ετών 33 (βλέπε ΔΕΚΟ), γιατί κάποιος να ασχοληθεί με το μέλλον του εφόσον ήταν εξασφαλισμένο και εγγυημένο κρατικά;

Ξέρετε, ένας άνθρωπος αλλάζει μόνο αν είναι πανέξυπνος ή αν υποστεί κάποιο σοκ. Με την κατάρρευση του ασφαλιστικού και της οικονομίας, ήρθε αυτό το σοκ και η βίαιη ωρίμανση στη σκέψη μας. Έτσι, δειλά δειλά, και με ταχύτερους ρυθμούς από το 2016 και μετά τον Νόμο Κατρούγκαλου, που επιβεβαίωσε τις σκέψεις όλων των ανθρώπων κάτω των 45 ότι δεν πρόκειται ποτέ να πάρουν σύνταξη που να επαρκεί από το κράτος, άρχισαν οι συζητήσεις αλλά και οι πράξεις στον χώρο των ΤΕΑ. Τα ΤΕΑ, μαζί με την ιδιωτική ασφάλιση, είναι μονόδρομος για το μέλλον. Πια, δεν μπορούμε να έχουμε όλα τα ασφαλιστικά «αυγά», στο «καλάθι» του κράτους. Το μέλλον των ΤΕΑ προδιαγράφεται ευοίωνο και σύντομα θεωρώ ότι θα έχει θέση στον σχεδιασμό των επιχειρήσεων, όπως τα ομαδικά συμβόλαια της ιδιωτικής ασφάλισης, αλλά με ακόμα πιο ισχυρό συμβολισμό από πλευράς παροχών προς το προσωπικό. Οι εργοδότες, ως ηγέτες, οφείλουν να δείξουν τον δρόμο και να βοηθήσουν τους εργαζομένους, δίνοντάς τους «εργαλεία» αποταμίευσης και φροντίδας για το μέλλον τους. Τα φορολογικά κίνητρα θεωρώ ότι εί-


αφιέρωμα iw? Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των ελεγκτών και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς; απ. Κάθε θεσμός, για να διασφαλιστεί, χρειάζεται τους φύλακές του και τους ελεγκτές του. Όλοι οι επόπτες –και όχι μόνο η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς– είναι σημαντικοί στον ρόλο τους. Αυτό που θα ήθελα να τονίσω αναφορικά με τις επενδύσεις όμως είναι ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν εποπτεύει αν γίνονται «καλές» ή «κακές» επενδύσεις: εποπτεύει αν οι επενδύσεις γίνονται με βάση τις σωστές διαδικασίες. Η στρατηγική ευθύνη των επενδύσεων παραμένει πάντα (και σωστά) στο ΔΣ του κάθε Ταμείου και στις στρατηγικές επιλογές του. Για αυτόν τον λόγο είναι βασικό το κάθε ΤΕΑ να έχει σωστή διοίκηση και τους κατάλληλους ανθρώπους στην κατάλληλη θέση, ώστε να δίνονται οι σωστές κατευθύνσεις. Τα ΤΕΑ δεν είναι όχημα πλουτισμού, αλλά αποταμίευσης. Στόχος είναι η μακροχρόνια ισορροπία και η αποφυγή των διακυμάνσεων. Επιλογές κερδοσκοπικές, με στόχο την απόδοση με ανάληψη σημαντικού κινδύνου, δεν ανήκουν στη σφαίρα της συνετής διαχείρισης.

Με απλά λόγια, όταν ένα ΤΕΑ έχει μεγάλη διακύμανση στις αποδόσεις του, δεν κάνει καλά τη δουλειά του. iw? Ποια κριτήρια πρέπει να πληροί ο εποπτικός έλεγχος των ΤΕΑ προκειμένου να περιοριστούν ενδεχόμενες αρνητικές καταστάσεις; Ποια ουσιαστική αλλαγή μπορεί να φέρει η Οδηγία ΕΕ/2341/2016; Μπορείτε να μας δώσετε μερικά παραδείγματα; απ. Όπως ανέφερα και στην προηγούμενη ερώτηση, ο ρόλος των ελεγκτών είναι να προσέχουν αν οι διαδικασίες και οι νόμοι τηρούνται και όχι αν κάποιος παίρνει τη σωστή απόφαση. Σε γενικές γραμμές, το πλαίσιο σήμερα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση (και έχει να κάνει κυρίως με τη διαχείριση κινδύνου και τη διακυβέρνηση των ΤΕΑ), το ζήτημα όμως είναι τι ζητάει το κάθε ΤΕΑ από τον ίδιο του τον εαυτό. Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι ότι ένα λάθος στον σχεδιασμό ενός ΤΕΑ σήμερα θα φανεί μετά από 20, 30, 40 χρόνια, καθώς τότε θα ωριμάσει η παροχή ενός μέλους. Οι γραμμές και οι έλεγχοι που επιβάλλουν οι επόπτες προσπαθούν να προλάβουν καταστάσεις, αλλά η ευθύνη παραμένει στο ΤΕΑ. Το βασικό που θεωρώ ότι προσθέτει η νέα Οδηγία, που αναμένουμε από ημέρα σε ημέρα να εφαρμοστεί με νόμο και σε εμάς, είναι η υποχρεωτική πια ενημέρωση που θα παρέχεται μέσα από τα ΤΕΑ, με δομημένο τρόπο. Η ενημέρωση σημαίνει ασφαλιστική συνείδηση και ασφαλιστικό προγραμματισμό. Η διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου για την ενημέρωση, αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας των ασφαλιστικών ταμείων (π.χ. εισφορές, παροχές, απόδοση επενδύσεων κ.ά.) αποτελεί βασικό στόχο κάθε ασφαλιστικού συστήματος. Εάν, για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος 50 ετών ενημερωνόταν/γνώριζε σήμερα ότι με τις προϋπάρχουσες και μελ-

λοντικές εισφορές του έχει θεμελιώσει βασική σύνταξη 384 ευρώ και με τις εισφορές σε κάποιο υποχρεωτικό δημόσιο επικουρικό ταμείο ή στο επαγγελματικό του ταμείο έχει θεμελιώσει επιπλέον 200 ευρώ ανταποδοτική επικουρική σύνταξη, θα μπορούσε να προγραμματίσει τις ασφαλιστικές του δαπάνες, έτσι ώστε να συμμετάσχει σε ένα συμπληρωματικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα (ΤΕΑ ή ιδιωτικό) που θα του συμπληρώσει το εισόδημα. Αυτήν την ενημέρωση, πια, πρέπει να τη δίνουν τα ΤΕΑ, καλύπτοντας ουσιαστικά και τον ρόλο του κράτους όσον αφορά την πληροφόρηση που πρέπει να έχουν τα μέλη. Η νέα Κοινοτική Οδηγία στα άρθρα 37-44 αναφέρει σειρά στοιχείων και πληροφοριών που πρέπει να μεταφέρονται προσυμβατικά, αλλά και τακτικά, στα μέλη, είτε αυτά είναι δυνητικά μέλη, είτε ενεργά, είτε δικαιούχοι παροχών. Η ασφαλιστική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα δεν θα πρέπει να βασιστεί μόνο στις αναλογιστικές μελέτες για τις εισφορές και τις απολαβές, αλλά κυρίως στη διαμόρφωση ενός συστήματος το οποίο θα επιτρέπει ανά πάσα στιγμή στον ασφαλισμένο να υπολογίζει τη βασική του σύνταξη με τις υπάρχουσες εισφορές και σε δεύτερη φάση να αναπροσαρμόζει τις εισφορές του κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να πάρει μια καλύτερη βασική αλλά και επαγγελματική σύνταξη. iw? Θα υπάρξει δυσκολία από τις αλλαγές που επιχειρεί η EIOPA; Πώς πιστεύετε ότι θα κινηθεί η ευρωπαϊκή κεντρική αρχή εντός του 2019; Ποια θα είναι η εικόνα που θα προκύψει από το stress test για τα επαγγελματικά ασφαλιστικά ταμεία; απ. Δεν θεωρώ ότι θα υπάρξει κάποια δυσκολία. Οι αλλαγές είναι θεμιτές και απαραίτητες. Συνεχώς το όποιο πλαίσιο πρέπει να εξελίσσεται, και έτσι συμβαίνει κι εδώ. Η EIOPA μάρτιος απρίλιος 2019

ναι ένα «εργαλείο» που κάνει τα ΤΕΑ ελκυστικά, αλλά το μεγαλύτερο πλεονέκτημα νομίζω είναι η διαφάνεια: οι κανόνες, οι νόμοι, οι επενδύσεις, όλα είναι στη διάθεση των μελών με ένα κλικ, μέσω του site που υποχρεωτικά έχει το κάθε ΤΕΑ. Αναμένουμε μικρές διορθώσεις στο θεσμικό πλαίσιο που θα βελτιώσει την ταχύτητα υλοποίησης ενός ΤΕΑ, έτσι ώστε να γίνουν ακόμα πιο ελκυστικά στη λειτουργία τους. Δεν χρειάζεται, ούτε περιμένουμε να ανακαλύψουμε τον τροχό: ΤΕΑ «πλατφόρμες» και «ανοικτά» ΤΕΑ υπάρχουν και στο εξωτερικό, κάποια στιγμή θα δημιουργηθούν και εδώ.

67


αφιέρωμα

έχει και την εμπειρία του Solvency από τον κλάδο των ασφαλιστικών εταιρειών, επομένως γνωρίζει καλά τα «μονοπάτια» και πώς πρέπει να προχωρήσει. Επίσης, είναι ένας Οργανισμός που, γενικά, συμβουλεύεται την αγορά. Τώρα, σαφώς η υλοποίηση δεν είναι απαραίτητα κάτι εύκολο, αλλά και πάλι είναι θέμα επιλογής. Για να σας πω ένα αλληγορικό παράδειγμα από άλλο κλάδο: όταν χρειάζεσαι να κάνεις μια εγχείρηση καρδιάς, πας στον γιατρό με την καλύτερη τιμή ή κοιτάζεις και επιλογές πιο ποιοτικές; Σε γενικές γραμμές, η εικόνα των stress tests θεωρώ ότι θα δείξει πιέσεις στα ΤΕΑ Καθορισμένων Παροχών, κάτι που είναι αναμενόμενο λόγω της φύσεως των Ταμείων. Γενικά, τα αμιγώς συστήματα Καθορισμένων Παροχών, πια, δέχονται ισχυρές πιέσεις, λόγω των αποδόσεων των επενδύσεων, αλλά και πιθανότατα του λανθασμένου γαλαντόμου σχεδιασμού τους στο παρελθόν. iw? Η συνεργασία που ανακοινώσατε με τον Όμιλο Swiss Re πόσο καταλυτική αναμένεται να είναι για τη θωράκιση των ΤΕΑ; Εκτιμάτε ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες τέτοιες συνεργασίες στο εγγύς μέλλον;

68

insurance w*rld

απ. Από την πρώτη στιγμή, η εταιρεία μας επένδυσε στον χώρο των ΤΕΑ είτε σε συστήματα είτε σε ανθρώπινους πόρους. Θεωρούμε ότι ήρθε η ώρα

να επενδύσουμε και σε συνεργασίες που θα πάνε τα πράγματα ακόμα πιο μπροστά. Η επιλογή της Swiss Re, από τη μεριά μας, αλλά και η αντίστροφη επιλογή της Swiss Re προς εμάς, είναι στο πλαίσιο του οράματος της ανάπτυξης των ΤΕΑ, με τον σωστό τρόπο, αλλά δείχνει και την προοπτική, τόσο του κλάδου –για να ασχοληθεί ένας κολοσσός όπως η Swiss Re–, αλλά και τις δυνατότητες της δικής μας εταιρείας. Με το νέο θεσμικό πλαίσιο αναμένεται να αρθούν κάποια εμπόδια όσον αφορά την ανάπτυξη άλλων κλάδων, πέραν του κλάδου συνταξιοδοτικών παροχών. Αναφέρομαι στους κλάδους θανάτου/αναπηρίας και υγείας. Ο Νόμος, σήμερα, ορίζει την υποχρέωση αυτών των κλάδων σε αντασφάλιση. Εμείς είμαστε εδώ να προσφέρουμε την καλύτερη ίσως λύση της αγοράς και να θωρακίσουμε το μέλλον τους. Ήδη οι συζητήσεις είναι έντονες και το ενδιαφέρον πολύ μεγάλο. Πέραν αυτού, όπως είδαμε και στο σχετικό συνέδριο, υπάρχουν αντασφαλιστικά προϊόντα που μπορούμε να σχεδιάσουμε μαζί με τη Swiss Re για ασθένειες, όπως καρκίνος, διαβήτης και γενικότερα την αντιμετώπιση προβλημάτων της τρίτης ηλικίας, που ασκούν τεράστιες πιέσεις στα ασφαλιστικά συστήματα. Μαζί με τη Swiss Re, μπορούμε και προσφέρουμε ολιστική προσέγγιση διαχείρισης των απλών αλλά και των

σύνθετων προβλημάτων ενός ΤΕΑ, με την εγγύηση ενός παγκόσμιου παίκτη του κλάδου. Ακολουθούν, σύντομα, αντίστοιχες πρωτοβουλίες για τη διασυνοριακή ασφάλιση. iw? Πόσο πίσω είναι η χώρα μας, συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη, όσον αφορά την εδραίωση των ΤΕΑ ως θεσμού και πυλώνα που θα συμβάλει σε ένα ολοκληρωμένο σύστημα συνταξιοδοτικών παροχών; απ. Είμαστε πολύ πίσω σε σχέση με τη Βόρεια Ευρώπη, που θεωρώ ότι πρέπει να είναι και ο δείκτης σύγκρισής μας. Οι δύο κύριοι λόγοι είναι: α) το γαλαντόμο, μέχρι πρότινος, σύστημα κοινωνικής ασφάλισης και β) η μη ξεκάθαρη τοποθέτηση του πολιτικού συστήματος αναφορικά με τον πυλώνα της επαγγελματικής ασφάλισης. Νομίζω, σιγά σιγά, και τα δύο αρχίζουν και ξεκαθαρίζουν προς τη σωστή κατεύθυνση. Ειδικά η πρόταση της ΝΔ αναφορικά με την κρατική επικουρική σύνταξη, και πώς αυτή μπορεί να κατευθυνθεί προς την επαγγελματική ασφάλιση, είναι πολύ ενδιαφέρουσα και αναμένεται να βοηθήσει τον κλάδο να αναπτυχθεί. Να υπενθυμίσω ότι η πρόταση περιλαμβάνει την πλήρη αποχώρηση από το σημερινό σύστημα κρατικής επικουρικής ασφάλισης όλων των νέων εργαζομένων. iw



αφιέρωμα

Επιμέλεια-Συνεντεύξεις: Έλενα Ερμείδου

Παιδικά προγράμματα Εντάσσονται στις στρατηγικές των εταιρειών

70

insurance w*rld

Οι ασφαλιστικές ακολουθούν τις ιατρικές εξελίξεις και προσαρμόζονται

E

ίναι ευέλικτα, μπορούν να δοθούν ως ανεξάρτητα συμβόλαια ή να περάσουν σε οικογενειακά προγράμματα (ως εξαρτημένα μέλη), αλλά και να συνδυαστούν με τις ανάγκες όλης της οικογένειας. Το κόστος τους είναι χαμηλό και η πώλησή τους γίνεται από τα δίκτυα της ασφαλιστικής διαμεσολάβησης. Τα παιδικά ασφαλιστικά προγράμματα παρέχουν, μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα δημιουργίας ενός εγγυημένου κεφαλαίου στη λήξη, με συστηματικές καταβολές, ανάλογα με τον τρόπο που επιθυμεί κάθε ασφαλισμένος. Σύμφωνα με τους όρους του συμβολαίου και τις παροχές κάθε ασφαλιστικής, η συμμετοχή του ασφαλισμένου μπορεί να είναι χωρίς αρχικό κεφάλαιο, με ύψος ασφαλίστρων που ορίζει ο ίδιος, με μηνιαία συχνότητα καταβολών. Τα προγράμματα μπορούν να κατοχυρώνουν κέρδη ανεξαρτήτων αποδόσεων, οι εγγυήσεις κατά τη λήξη μπορεί να περιλαμβάνουν κι ένα πρόσθετο ποσό κ.λπ. Τα παιδικά προγράμματα μπορεί να έχουν και συμπληρωματικές παροχές, όπως είναι η απαλλαγή πληρωμής ασφαλίστρων συμβαλλομένου. Η παραπάνω κάλυψη εξασφαλίζει την ανεμπόδιστη συνέχιση του προγράμματος, χωρίς να χρειάζεται πληρωμή ασφαλίστρων σε περίπτωση διαρκούς ολικής ανικανότητας από την εργασία του ασφαλισμένου.


αφιέρωμα άρθρο

Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος, IONIOS Brokers

Τ

α παιδικά προγράμματα συμπεριλαμβάνουν προγράμματα υγείας και αποταμιευτικά προγράμματα. Τα υγείας χωρίζονται σε: Δευτεροβάθμια, δηλαδή νοσοκομειακής περίθαλψης Πρωτοβάθμια, δηλαδή ιατρικών εξετάσεων και ιατρικών επισκέψεων Συνήθως, τα παιδικά προγράμματα υγείας είναι ολοκληρωμένα και προσφέρονται με 100% κάλυψη, αλλά μπορούν να δοθούν και με κάποια απαλλαγή, ώστε να μειωθεί

Σημαντική η συμβολή των ανθρωποκεντρικών δικτύων των ασφαλιστικών διαμεσολαβητών, διότι η νοοτροπία και η πεποίθηση του Έλληνα είναι τέτοια που απαιτείται η ανθρώπινη επαφή

το κόστος των ασφαλίστρων. Το value for money, δηλαδή η σχέση κόστους και παροχών είναι αρκετά συμφέρουσα αν συνειδητοποιήσει κανείς ότι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα υγείας με 100% κάλυψη αγγίζει τα 500 ευρώ μέσο κόστος, ενώ το ίδιο πρόγραμμα με απαλλαγή 750 ευρώ μπορεί να μειώσει το κόστος των ασφαλίστρων στα 250 με 300 ευρώ. Τα συμβόλαια αυτά μπορούν να δοθούν είτε ως ανεξάρτητα συμβόλαια είτε να ενταχθούν σε οικογενειακά προγράμματα ως εξαρτημένα μέλη. Επίσης, μπορούν να συνδυαστούν και μεταξύ τους αναλόγως των αναγκών της οικογένειας. Η συνεργασία γίνεται με όλα τα ιδιωτικά νοσοκομεία και τις παιδιατρικές κλινικές, και μάλιστα με απευθείας κάλυψη. Σε περίπτωση που κάποιος ασφαλισμένος χρησιμοποιήσει δημόσιο νοσοκομείο, η κάλυψη επεκτείνεται και σε αυτά και, συνήθως, είναι απολογιστική. Δεν υπάρχουν εξαιρέσεις αν ο πελάτης επιλέξει προγράμματα νέας γενιάς, διότι έχουν εξελιχθεί βάσει της ιατρικής επιστήμης. Οι ασφαλιστικές εταιρείες ακολουθούν την εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, καθώς και την εξέλιξη της κοινωνίας. Τα προγράμματα προσαρμόζονται συνεχώς στις ανάγκες των πελατών καθώς και

στις σοβαρές ελλείψεις του δημόσιου συστήματος υγείας, για αυτό και υπάρχει μεγάλη ποικιλία παροχών και τιμών, ώστε να καλύψουν τις ξεχωριστές ανάγκες κάθε οικογένειας. Θεωρούμε, βέβαια, ότι τα σημερινά προγράμματα υγείας δεν θα έχουν καμία σχέση με τα προγράμματα της επόμενης δεκαετίας, διότι η επιστήμη προχωρά με μεγάλη ταχύτητα, η κοινωνία προσαρμόζεται, άρα και τα προγράμματα υγείας θα ακολουθήσουν αυτήν την εξέλιξη. Επειδή ο σημαντικότερος παράγοντας για την ίαση του ασθενούς είναι η καλή ψυχολογία, θεωρούμε ότι η νοσηλεία κατ’ οίκον/αποκατάσταση και η ψυχολογική υποστήριξη, καθώς και οι νέες μέθοδοι επεμβάσεων, θα αφορούν τα προγράμματα νέας γενιάς στις επόμενες δεκαετίες. Απαραίτητη θα είναι, καταρχάς, η προσέγγιση του χαρακτήρα του ασθενούς και στη συνέχεια η ίαση του σώματός του. Το μεγαλύτερο μέρος των πωλήσεων στα προγράμματα υγείας το εξυπηρετούν και το διαχειρίζονται τα ανθρωποκεντρικά δίκτυα ασφαλιστικών διαμεσολαβητών, διότι η νοοτροπία και η πεποίθηση του Έλληνα είναι τέτοια που απαιτείται η ανθρώπινη επαφή. Δεν έχουν καμία τύχη τα άλλα κανάλια διανομής, τουλάχιστον στη δική μας χώρα και για τις συγκεκριμένες παροχές. μάρτιος απρίλιος 2019

Μάρκος Ροντογιάννης

Τα προγράμματα υγείας της επόμενης δεκαετίας δεν θα μοιάζουν σε τίποτα με τα σημερινά

71


αφιέρωμα

συνέντευξη

Γεώργιος Βλασσόπουλος Υπεύθυνος Μονάδας Ομαδικών Ασφαλίσεων Κλάδου Ζωής, Ατλαντική Ένωση

Τρία τα κύρια πλεονεκτήματα των παιδικών προγραμμάτων

Γ

ια τα πλεονεκτήματα των παιδικών προγραμμάτων μιλά σε συνέντευξή του στο iw ο κ. Γεώργιος Βλασσόπουλος, Υπεύθυνος της Μονάδας Ομαδικών Ασφαλίσεων του Κλάδου Ζωής, στην Ατλαντική Ένωση, καθώς και για τις παροχές των προγραμμάτων που προσφέρει η εταιρεία, το μηνιαίο κόστος και τις συνεργασίες της με τα νοσοκομεία, αλλά και για τους τρόπους με τους οποίους διανέμονται τα προγράμματα. Αναφερόμενος στους στόχους του κλάδου, τονίζει ότι η Ατλαντική Ένωση, με γνώμονα την προτεραιότητα στις ανάγκες των γονέων-καταναλωτών, τα έχει εντάξει στην προϊοντική στρατηγική της για το 2019.

iw? Περιγράψτε μας με δυο λόγια τα οφέλη ενός παιδικού προγράμματος…

72

insurance w*rld

απ. Η ασφάλιση του παιδιού από τους γονείς ή τους συγγενείς του είναι μια πράξη αγάπης και ευθύνης, που προσφέρει αναγκαία οικονομική στή-

Νέο παιδικό πρόγραμμα με 4,5 ευρώ τον μήνα ριξη στο παιδί, στο σύγχρονο «ανασφαλές» και διαρκώς μεταβαλλόμενο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον. Οι συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας και στην οικονομία δεν διασφαλίζουν ότι ένα παιδί στην ενηλικίωσή του θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες για σπουδές ή για την κάλυψη εξόδων υγείας, λόγω της διαρκώς μειούμενης προστασίας του κοινωνικού κράτους πρόνοιας. Συνεπώς, υπάρχει ένα κενό διαρκώς διευρυνόμενο, που καλύπτεται άριστα με ειδικά σχεδιασμένα παιδικά ασφαλιστικά προγράμματα, που είναι δυνατόν να εξασφαλίσουν, ήδη από το πρώτο έτος της ηλικίας του παιδιού, αποτελεσματικές καλύψεις τόσο για την προστασία της υγείας του όσο και για τις μελλοντικές του σπουδές, χτίζοντας ένα κεφάλαιο που μπορεί να χρησιμοποιήσει στην ενηλικίωσή του. Τα πλεονεκτήματα των παιδικών ασφαλιστικών προγραμμάτων, επιγραμματικά, είναι: Ε ξασφαλίζουν «κεφάλαιο εκκίνησης» στην κρίσιμη ηλικία της ενηλικίωσης του παιδιού, για χρηματοδότηση σπουδών και οικονομική ενίσχυση στα πρώτα επαγγελματικά του βήματα. Αν συνδυαστούν με παροχές περίθαλψης, τα προγράμματα αυτά διασφαλίζουν διά βίου μια ολοκληρωμένη και οικονομικά

ελκυστική προστασία της υγείας του παιδιού. Τέλος, ο συνδυασμός των προγραμμάτων αυτών με πρόγραμμα ασφάλειας ζωής ή και απαλλαγής πληρωμής ασφαλίστρων λόγω ανικανότητας του γονέα εξασφαλίζει τη δυνατότητα αποτελεσματικής οικονομικής προστασίας του παιδιού τόσο πριν όσο και μετά την ενηλικίωσή του. iw? Τι παροχές περιλαμβάνει το πρόγραμμα που προσφέρετε; απ. Τα παιδικά προγράμματα που διαθέτει η Ατλαντική Ένωση είναι κυρίως προϊόντα υγείας και προστασίας που παρέχουν:

σφάλιση εξόδων νοσοκομειακής Α περίθαλψης Κάλυψη εξόδων πρωτοβάθμιας φροντίδας Προληπτική ιατρική Νοσοκομειακό και χειρουργικό επίδομα Ασφάλεια ζωής και ατυχήματος για τον γονέα Ειδικά προγράμματα απαλλαγής πληρωμής ασφαλίστρων λόγω ανικανότητας για τον γονέα Πρέπει, ωστόσο, να σημειώσουμε ότι η Ατλαντική Ένωση διαθέτει και κάλυψη επιβίωσης μέσω του κλάδου ζωής, με άκρως ανταγωνιστικό επιτόκιο.


αφιέρωμα απ. Τα προγράμματα αυτά παρέχονται είτε ως συμπληρωματικά του κλάδου ζωής είτε αυτόνομα ως προϊόντα του κλάδου υγείας. iw? Ποιο είναι το μηνιαίο κόστος του ασφαλίστρου; απ. Στην Ατλαντική Ένωση, έχουμε φροντίσει ώστε ο γονέας να μπορεί να ασφαλίσει το παιδί του με πολύ προσιτό κόστος, ήδη από τον πρώτο χρόνο της ζωής του παιδιού. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι, σήμερα, η Ατλαντική Ένωση, σταθερή σε αυτήν τη στόχευσή της, από την 1η Απριλίου 2019 προσφέρει ένα νέο πρόγραμμα ολοκληρωμένης νοσοκομειακής ασφάλισης για παιδιά ηλικίας μέχρι 14 ετών, με μηνιαίο ασφάλιστρο σχεδόν 4,5 ευρώ!

Τι αποζημιώσεις έχετε δώσει στον χρόνο που μας πέρασε; iw?

Γενικά, οι αποζημιώσεις στην πλειονότητα των προγραμμάτων αυτού του είδους κινούνται σε ικανοποιητικά επίπεδα από πλευράς καταβληθέντων ποσών. Στο σημείο αυτό, σημειώνουμε ότι, λόγω της τρέχουσας δύσκολης οικονομικής συγκυρίας, πρώτιστο μέλημα της εταιρείας μας είναι η άμεση καταβολή των αποζημιώσεων, είτε αυτές καταβάλλονται απευθείας στο νοσοκομείο είτε εκκαθαρίζονται απολογιστικά. απ.

iw? Με ποια νοσοκομεία συνεργάζεστε; Συνεργάζεστε και με δημόσια νοσοκομεία; απ. Η Ατλαντική Ένωση σήμερα εξυπηρετεί αποτελεσματικά τους ασφαλισμένους της σε προγράμματα υγείας, δίνοντας πρόσβαση σε ένα

ευρύ σύστημα υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας περίθαλψης, που υποστηρίζεται από ένα από τα πλέον εκτεταμένα δίκτυα συμβεβλημένων νοσοκομείων, ιατρών και διαγνωστικών κέντρων, όπου τα έξοδα καλύπτονται απευθείας. Η εταιρεία μας έχει δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στο θέμα αυτό, για τον προφανή λόγο ότι τα έξοδα μιας νοσηλείας είναι μεγάλη επιβάρυνση στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Σήμερα, η Ατλαντική Ένωση συνεργάζεται με περισσότερα από 50 ιδιωτικά νοσοκομεία σε όλη την Ελλάδα, ανάμεσά τους τα μεγαλύτερα και γνωστότερα στην αγορά, καλύπτοντας απευθείας το κόστος νοσηλείας. Τέλος, ασφαλιστική κάλυψη παρέχεται και σε δημόσια νοσοκομεία, με απολογιστική κάλυψη εξόδων ή με παροχή ειδικών επιδομάτων νοσηλείας ή/και χειρουργικής επέμβασης, μηδενίζοντας με τον τρόπο αυτό τα όποια έξοδα νοσηλείας. iw? Με ποιους τρόπους διανέμετε το πρόγραμμά σας; Ποια κανάλια διανομής υπερτερούν στις πωλήσεις;

Η Ατλαντική Ένωση στηρίζει την ανάπτυξη των πωλήσεων σε όλα τα προϊόντα της στα ανεξάρτητα δίκτυα με τα οποία συνεργάζεται, με προϊόντα απλά, εύληπτα και εύκολα σε επίπεδο προώθησης-πώλησης και διαχείρισης. Στο σημείο αυτό, αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ατλαντική Ένωση, διατηρώντας την πρώτη θέση σε φερεγγυότητα στην ελληνική ασφαλιστική αγορά, με Δείκτη Φερεγγυότητας 272% (αποτελέσματα 31 Δεκεμβρίου 2017), αποτελεί ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τους συνεργάτες της, αλλά και «ασφαλές λιμάνι» για κάθε ασφαλισμένο της. Τέλος, επενδύοντας διαρκώς σε συστήματα νέας τεχνολογίας, η Ατλαντική Ένωση σήμερα δίνει τη δυνατότητα άμεσης και ταχείας εξυπηρέτησης σε συνεργάτες και πελάτες μέσα απ.

από αυτοματοποιημένες διαδικασίες εξυπηρέτησης. Σημείο αναφοράς αποτελεί το ιατρικό τηλεφωνικό κέντρο άμεσης βοήθειας, μέσα από τη γραμμή 10234 (αστική χρέωση), το οποίο φροντίζει για την άμεση εξυπηρέτηση των πελατών μας. Πληροφορίες για τα προϊόντα υγείας μπορεί να βρει κάθε ενδιαφερόμενος, συνεργάτης ή πελάτης στο νέο εταιρικό site της εταιρείας μας, www. atlantiki.gr. iw?

Ο κλάδος είναι κερδοφόρος;

απ. Τα προγράμματα αυτά δεν αποτελούν από μόνα τους έναν ιδιαίτερο κλάδο, αλλά εντάσσονται είτε στον κλάδο ζωής είτε στον κλάδο υγείας. Με αυτήν την έννοια, δεν μπορούμε να μιλάμε περί κερδοφορίας κλάδου, αλλά για δείκτη ζημιών στα συγκεκριμένα προϊόντα. Πιο συγκεκριμένα, σημειώνουμε ότι το στοιχείο που επηρεάζει τον δείκτη ζημιών σε αυτές τις ηλικίες είναι η συχνότητα και όχι το κόστος νοσηλείας. iw? Ποιοι είναι οι στόχοι στον τομέα των παιδικών προγραμμάτων για το 2019; απ. Παραδοσιακά, η μέριμνα για το παιδί στην ελληνική οικογένεια ήταν πάντοτε προτεραιότητα για τους γονείς. Σήμερα, σε περιβάλλον συνεχούς περιορισμού των κοινωνικών παροχών, κάθε γονέας αισθάνεται μεγαλύτερη ευθύνη για την εξασφάλιση του μέλλοντος των παιδιών του. Αυτή η πραγματικότητα μάς έχει οδηγήσει στην εκτίμηση ότι τα προγράμματα αυτά θα συνεχίσουν και στο μέλλον να διατηρούν μεγάλο κομμάτι της πίτας των προϊόντων που διατίθενται στην αγορά. Ως εκ τούτου, η Ατλαντική Ένωση, με γνώμονα την προτεραιότητα στις ανάγκες των γονέων-καταναλωτών, τα έχει εντάξει στην προϊοντική στρατηγική της για το 2019. μάρτιος απρίλιος 2019

iw? Το δίνετε ως βασικό πρόγραμμα ή ως συμπληρωματικό ίσως με κάποιο πρόγραμμα ασφάλισης ζωής ή υγείας;

73


αφιέρωμα

Παιδικό Πρόγραμμα Υγείας kinderCARE99

Έ

74

insurance w*rld

να πρωτοποριακό πρόγραμμα, το kinderCARE99, δημιούργησε και προωθεί στην αγορά η Interlife Ασφαλιστική, λαμβάνοντας υπόψη τη δραματική συρρίκνωση του εισοδήματος μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας λόγω της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης και με κίνητρο την πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες των ανθρώπων που πλήττονται περισσότερο. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα με ιδιαίτερα χαμηλό ασφάλιστρο, που προσφέρει αξία τόσο στους ασφαλιζομένους όσο και στην κοινωνία συνολικά, ενώ αντανακλά το κοινωνικό πρόσωπο της εταιρείας, αφού παρέχει στους γονείς τη δυνατότητα να προσφέρουν στα παιδιά τους υψηλής ποιότητας ιατρική φροντίδα, για να προασπίσουν το πολυτιμότερο αγαθό, την υγεία τους. Με ετήσιο κόστος μόνο 99 ευρώ (8,25 ευρώ μηνιαίως), προσφέρει τις απαιτούμενες καλύψεις νοσηλείας παιδιών, με πρόσβαση σε συνεργαζόμενες ιδιωτικές κλινικές (Ευρωκλινική Παίδων, Ευρωκλινική Αθηνών, Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης), που παρέχουν υψηλής ποιότητας νοσηλευτικές και διαγνωστικές υπηρεσίες, με στόχο πάντα την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση και διευκόλυνση των ασθενών. Το νέο πρόγραμμα kinderCARE99 εξασφαλίζει ποιοτική φροντίδα υγείας για πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια

Παιδικό πρόγραμμα που λαμβάνει υπόψη τις παραμέτρους της οικονομίας και της κοινωνίας Ετήσιο κόστος μόνο 99 ευρώ περίθαλψη και παρέχεται σε παιδιά ηλικίας από 30 ημερών έως 18 ετών, ενώ ανανεώνεται μέχρι τη συμπλήρωση των 25 ετών. Αναλυτικότερα, το πρόγραμμα παρέχει: οσοκομειακή περίθαλψη: Σε περίΝ πτωση εισαγωγής του ασφαλισμένου σε κλινική, η εταιρεία καλύπτει νοσηλεία σε Β’ θέση και μέχρι του ποσού των 40.000 ευρώ ετησίως. Επίσης, καλύπτονται ημερήσια έξοδα για δωμάτιο και τροφή, δαπάνες Μονάδας Αυξημένης Φροντίδας και Μονάδας Εντατικής Θεραπείας, έξοδα αμοιβής χειρουργού και αναισθησιολόγου, καθώς και δαπάνες ασθενοφόρου. περιόριστες δωρεάν ιατρικές επιΑ σκέψεις για επείγοντα περιστατικά. ρογραμματισμένες ιατρικές επιΠ σκέψεις δωρεάν ή/και σε προνομιακές τιμές.

ωρεάν διαγνωστικές εξετάσεις Δ αξίας 200 ευρώ ανά περιστατικό, για περιστατικά που θα κριθούν επείγοντα, το κόστος των οποίων υπολογίζεται βάσει τιμοκαταλόγου Δημοσίου (ΦΕΚ). Έ κπτωση 70% στα έξοδα για μικρές επεμβάσεις και ιατρικές πράξεις που πραγματοποιούνται στα εξωτερικά ιατρεία των συνεργαζόμενων κλινικών. Το πρόγραμμα kinderCARE99, όπως όλα τα προγράμματα της Interlife, διατίθεται πανελλαδικά μέσω του δικτύου των 2.000 και πλέον ασφαλιστικών συνεργατών της εταιρείας, για να προσφέρει τη σιγουριά και την ασφάλεια στην υγεία, που χρειάζεται κάθε οικογένεια. iw

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το kinderCARE99: http://www. interlife-programs.gr/kindercare99/



παλμός παλμός τηςαγοράς αγοράς της

ΣΕΜΑ Συγκροτήθηκε το νέο ΔΣ: Πρόεδρος ο Μιχάλης Τζωρτζωρής

MINETTA Νέα προγράμματα Home Pack Η ΜΙΝΕΤΤΑ Ασφαλιστική, αντιλαμβανόμενη τις ανάγκες του κοινού, συστήνει τα νέα προγράμματα ασφάλισης κατοικίας με την εμπορική ονομασία Home Pack, τα οποία αφορούν στην ασφάλιση κύριας, εξοχικής κατοικίας και στεγαστικού. Διατηρώντας τη φιλοσοφία της εταιρείας, τα προγράμματα Home Pack προσφέρουν πλήθος καλύψεων στο βασικό πακέτο και δίνουν τη δυνατότητα στον ασφαλισμένο, με τη βοήθεια του ασφαλιστικού διαμεσολαβητή, να επιλέξει συμπληρωματικές καλύψεις ανάλογα με τις ανάγκες και τις οικονομικές του δυνατότητες.

QUDOS Αρχίζει την καταβολή αποζημιώσεων

76

insurance w*rld

Με ανακοίνωσή της, η Qudos Ελλάς ΕΠΕ ενημέρωσε τους δικαιούχους ότι στις 27 Μαρτίου ξεκίνησε η διαδικασία καταβολής αποζημιώσεων. Η διαδικασία αφορά δικαιούχους απαιτήσεων από ασφαλιστήρια συμβόλαια της Qudos Insurance A/S, η οποία τελεί υπό εκκαθάριση. Η απόφαση για την εκκαθάριση δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της ΕΕ τον περασμένο Ιανουάριο. Υπενθυμίζεται ότι η εποπτική αρχή της Δανίας, Finanstilsynet, ανακοίνωσε την πτώχευση στις 20 Δεκεμβρίου 2018 της ασφαλιστικής επιχείρησης Qudos Insurance A/S, με έδρα τη Δανία.

Με πρόεδρο τον κ. Μιχάλη Τζωρτζωρή, αντιπρόεδρο τον κ. Κωνσταντίνο Αλφιέρη, γενικό γραμματέα τον κ. Γιώργο Ζαφειρίου και ταμία την κ. Βασιλική Δράκου, συγκροτήθηκε σε σώμα το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΜΑ, το οποίο αναδείχθηκε από τις αρχαιρεσίες της τελευταίας Γενικής Συνέλευσης του Συνδέσμου, που πραγματοποιήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. Στη νέα Διοίκηση του ΣΕΜΑ συμμετέχουν επίσης η κ. Ηλέκτρα Αποστολοπούλου, ο κ. Νικόλαος Κατσιμπέρης, ο κ. Φίλιππος Μυτιληναίος, ο κ. Γιάννης Ξηρογιαννόπουλος και ο κ. Αναστάσιος Χατζηθεοδοσίου.

ERGO Νέα εφαρμογή Drive & Win για ασφαλείς διαδρομές Η ERGO Ασφαλιστική, στο πλαίσιο της διαρκούς προσπάθειας για βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρει στους ασφαλισμένους της, αξιοποιεί την τηλεματική τεχνολογία και θέτει στη διάθεσή τους τη νέα, καινοτόμο εφαρμογή ERGO Drive & Win. Η εφαρμογή είναι δημιούργημα της OSeven, μιας πρωτοπόρου ελληνικής τεχνολογικής εταιρείας που εξειδικεύεται σε λύσεις τηλεματικής και αναλύσεις οδηγικής συμπεριφοράς. Είναι διαθέσιμη για Αndroid και IOS smartphones

μέσω των υπηρεσιών Google Play και Αpp Store, αντίστοιχα, απευθύνεται σε όλους τους κατόχους και οδηγούς Επιβατικού Ιδιωτικής Χρήσης (EIX) αυτοκινήτου και, μέσα από ένα σύγχρονο και φιλικό προς τον χρήστη περιβάλλον, τους επιτρέπει να βελτιώνουν την οδηγική τους συμπεριφορά και παράλληλα να αποκομίζουν σημαντικά οφέλη.

MEGA INSURANCE 30 χρόνια Mega Insurance: Mια υπόσχεση για νέες επιτυχίες και κατακτήσεις Η εταιρεία συμπλήρωσε φέτος τα 30 της χρόνια και το γιόρτασε με ένα εντυπωσιακό γκαλά, στις 29 Μαρτίου, στη Θεσσαλονίκη. Στην εορταστική εκδήλωση παρευρέθηκαν πάνω από 200 συνεργάτες της Β. Ελλάδας και εκπρόσωποι της ασφαλιστικής αγοράς, στελέχη και κοινωνικοί φορείς.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, οι προσκεκλημένοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μια σύντομη αναδρομή στο παρελθόν, με τις πιο χαρακτηριστικές στιγμές από την πορεία της Mega Insurance διαχρονικά, μέσα από ένα βίντεο που κατάφερε να συγκινήσει και να θυμίσει τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της εταιρείας.



διεθνή νέα LEMONADE Daniel Schreiber: Τελείωσε η κυριαρχία των παραδοσιακών ασφαλιστικών

78

insurance w*rld

«Η κυριαρχία των παραδοσιακών ασφαλιστικών εταιρειών έχει τελειώσει, γιατί οι insurtech είναι καλύτερες στην τέχνη και επιστήμη της ανάληψης κινδύνων». Τα παραπάνω δήλωσε ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της αμερικανικής ασφαλιστικής insurtech Lemonade, Daniel Schreiber, με αφορμή την άντληση κεφαλαίων ύψους 300 εκατ. δολ. από ισχυρούς χρηματοδότες, όπως τον ιαπωνικό όμιλο υψηλής τεχνολογίας Softbank, τον γερμανικό ασφαλιστικό κολοσσό Allianz και την Google Ventures. Μετά από τον τελευταίο αυτό γύρο χρηματοδότησης (τον τέταρτο από την ίδρυση της Lemonade το 2016), η νεοϋορκέζικη insurtech μπαίνει πανηγυρικά στην κατηγορία των “unicorns” (μονόκεροι), όπως αποκαλούνται οι νεοφυείς εταιρείες υψηλής τεχνολογίας με αποτίμηση άνω του 1 δισ. δολαρίων. Όραμα της Lemonade είναι να οικοδομήσει ένα αγαπητό, έμπιστο και αξιόπιστο brand διεθνώς. Η εταιρεία επεξεργάζεται το σχέδιο επέκτασής της στην Ευρώπη και έχει ήδη υποβάλει αίτηση για χορήγηση άδειας για να δραστηριοποιηθεί στις χώρες της ΕΕ. Έδρα των ευρωπαϊκών δραστηριοτήτων της Lemonade θα είναι το Άμστερνταμ.

Επιμέλεια: Λαλέλα Χρυσανθοπούλου-Μυρτώ Τσάβαλου

MOODY’S

ALLIANZ

Τι ανησυχεί τους CFOs των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών

Ανάπτυξη “made in Africa”

Οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και η μεταβλητότητα στην αγορά είναι οι δύο βασικοί παράγοντες που προβληματίζουν τους οικονομικούς διευθυντές (CFOs) των ευρωπαϊκών ασφαλιστικών ομίλων, σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του οίκου αξιολόγησης Moody’s, European Insurance CFO Survey. Οι επόμενοι παράγοντες που προβληματίζουν τους CFOs είναι τα πολιτικά και ρυθμιστικά ρίσκα, το περιβάλλον ανταγωνισμού, τα επίμονα χαμηλά επιτόκια και η εφαρμογή του Διεθνούς Προτύπου Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (IFRS) 17. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα θεωρούν ότι η ζήτηση για ασφαλιστικές υπηρεσίες θα παραμείνει σταθερή ή θα αυξηθεί οριακά, στην καλύτερη περίπτωση. Παρ’ όλα αυτά, η πλειονότητα των CFOs δήλωσαν ότι αναμένουν μετριοπαθή αύξηση των λειτουργικών κερδών σε σύγκριση με το περασμένο έτος.

«Να γίνουμε η ασφαλιστική εταιρεία πρώτης επιλογής σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, με ηγετική θέση σε όλες τις βασικές αγορές». Αυτός είναι ο στρατηγικός στόχος που έχει θέσει ο αφρικανικός βραχίονας της Allianz, Allianz Africa (με έδρα τη Νότιο Αφρική), σύμφωνα με τον επικεφαλής της, Coenraad Vrolijk. Αυτήν τη στιγμή, η Allianz Africa δραστηριοποιείται άμεσα σε 17 χώρες της Αφρικής και εξυπηρετεί πελάτες σε 39 χώρες. Η εταιρεία απασχολεί 1.500 εργαζομένους και το 2018 είχε κύκλο εργασιών 588 εκατ. ευρώ. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Vrolijk, την τελευταία διετία, η Allianz ενίσχυσε το προφίλ της στην Αφρική με εξαγορές ασφαλιστικών στη Νιγηρία και το Μαρόκο, μέσω απόκτησης πλειοψηφικού μεριδίου στην εταιρεία μικροασφαλίσεων BIMA και της εξαγοράς ποσοστού 8% στην αντασφαλιστική Africa Re. O όμιλος επιδιώκει να αναπτύξει όλη την γκάμα υπηρεσιών που προσφέρει μέσω διαφορετικών οντοτήτων, υπό την ομπρέλα όμως της «Ενιαίας Allianz» (One Allianz). Συγκεκριμένα, η AGCS καλύπτει τις εξειδικευμένες καλύψεις και τις μεγάλες εταιρείες από τη Νότιο Αφρική. Η Euler Hermes παρέχει υπηρεσίες ασφάλισης εμπορικών πιστώσεων από τη Νότιο Αφρική και το Μαρόκο, ενώ άλλες οντότητες της Allianz προσφέρουν –μεταξύ άλλων– αντασφάλιση, ασφάλιση υγείας και ασφάλιση σοδειών.

MUNICH RE Ανεβάζει τον πήχη για το 2019 Κέρδη 2,275 δισ. ευρώ ανακοίνωσε για την οικονομική χρήση του 2018 η Munich Re (σημαντικά αυξημένα σε σχέση με τα κέρδη 392 εκατ. ευρώ του 2017), καθώς ο γερμανικός αντασφαλιστικός κολοσσός εμφάνισε βελτιωμένες επιδόσεις τόσο στον κλάδο αντασφάλισης όσο και στις πρωτασφαλίσεις, μέσω της θυγατρικής του, ERGO. Στο πλαίσιο αυτό, o όμιλος αναθεώρησε ανοδικά κατά 200 εκατ. ευρώ –στα 2,5 εκατ. ευρώ– τον στόχο για την κερδοφορία του φετινού έτους και έθεσε ως στόχο να επιτύχει κέρδη της τάξης των 2,8 δισ. ευρώ το 2020. Τα εύρωστα αποτελέσματα του 2018, σε συνδυασμό με τη βελτιωμένη δυνατότητα κερδοφορίας του 2019, επιτρέπουν στη Munich Re να αυξήσει το μέρισμα στα 9,25 ευρώ ανά μετοχή και παράλληλα να υλοποιήσει νέο πρόγραμμα επαναγοράς ιδίων μετοχών ύψους 1 δισ. ευρώ.



Απειλεί, τελικά, η γήρανση του πληθυσμού το ασφαλιστικό σύστημα;

T

όσο το ασφαλιστικό όσο και το συνταξιοδοτικό ζήτημα, εκτός από καθαρά οικονομικά ζητήματα, έχουν και βαθιά πολιτικές προεκτάσεις. Κι αυτό γιατί η συνοχή αλλά και η ευημερία μιας κοινωνίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται οι πόροι και με το πώς κατανέμεται το παραγόμενο προϊόν, δηλαδή ο παραγόμενος πλούτος της. Η ανάδειξη του δημογραφικού προβλήματος –καθώς πολλά έχουν γραφτεί και ακουστεί– σε μείζονα αιτία για την αδυναμία βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, τελικά, έχει υπόσταση και αξία; Χρειαζόμαστε ένα διανεμητικό ή κεφαλαιοποιητικό σύστημα στην Ελλάδα για να αποκτήσουμε ένα

υγιές ασφαλιστικό σύστημα; Το σύστημα των τριών πυλώνων ασφάλισης είναι σε θέση να απαντήσει στο μεγάλο δημογραφικό πρόβλημα, δεδομένου του ότι, στο μέλλον, σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μεγάλο μέρος του πληθυσμού θα είναι άνω των 65 ετών; Το ζήτημα, τελικά, ίσως να είναι η δυναμική που διαθέτει μια χώρα: Από τη μια μεν να εφαρμόζει πολιτικές που οδηγούν μέσω της πλήρους απασχόλησης των διατιθέμενων πόρων και των ανθρώπων σε παραγωγή του αναγκαίου προϊόντος, ώστε να καθιστά την κοινωνία ευημερούσα, ανεξαρτήτως του αριθμού των εργαζομένων ή των μη δυναμένων να εργαστούν (π.χ. λόγω γήρανσης) και ανεξαρτήτως της αριθμητικής σχέσης μεταξύ τους. Από την άλλη, επίσης, μεγάλη σημασία έχει το πώς γίνεται η κατανομή του παραγωγικού προϊόντος και του αντίστοιχου πλούτου. Αν δηλαδή η εκάστοτε κυβέρνηση θεωρεί ότι οι αναγκαστικά αποσυρόμενοι από την παραγωγική διαδικασία συνταξιούχοι, ως απόμαχοι, δεν είναι απόβλητοι και περιθωριοποιημένα μέλη, αλλά ισότιμα μέλη της κοινωνίας, με αναφαίρετο το δικαίωμά τους να ζουν με αξιοπρέπεια και υψηλή ποιότητα το υπόλοιπο του βίου τους, ανεξαρτήτως του αν αυτό είναι μικρό ή μεγαλύτερο. Πολύ δε περισσότερο αν στη ζωή τους έχουν προσφέρει με τον προσωπικό τους μόχθο στην οικοδόμηση της παραγωγικής διαδικασίας και έχουν συνεισφέρει με μέρος της αμοιβής της εργασίας τους. Δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να ξεχνάμε ότι οι ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν τμήμα της αμοιβής της προσφερόμενης εργασίας μαζί με την εξασφάλιση ποιότητας στη ζωή τους μετά την απόσυρση από την παραγωγική αυτή διαδικασία.

80

insurance w*rld

ο αιρετικός


γίνετε συνδρομητές! Γίνετε και εσείς πολίτης του ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΤΩΡΑ ΣΤΟ στοιχεία συνδρομητή ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ

ΕΤΑΙΡΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

E-MAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ* *ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

αξία συνδρομών (σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ & ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ

30 χρόνια Παρουσίας & Προσφοράς στην Ελλάδα

ΕΤΗΣΙΑ: 50€

ΕΤΗΣΙΑ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ: 30€

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ: 70€

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ: 90€

αξία συνδρομών (αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ: 10€ (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α 6%)

τρόποι εξόφλησης συνδρομών Κ ΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ: GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) εβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της Β εταιρίας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομα σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κ. Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Το Insurance World καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά! Υπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Fax: 210 998 4953


Ο

Α Σ Φ Α Λ Ι Σ Τ Ι Κ Ο Σ

Κ Ο Σ Μ Ο Σ

τεύχος 86|μάρτιος-απρίλιος/2019

18 αφιέρωμα

τεύχος#86 03-04/2019

CYBER INSURANCE Ζητούνται «ατσαλένιες» λύσεις-Κυβερνοεγκληματίες vs Αγορές

38 αφιέρωμα Εκ βάθρων αλλαγές φέρνουν στην ασφάλιση οι insurtech εταιρείες

58 αφιέρωμα ΤΕΑ Ήρθε η «άνοιξη» της επαγγελματικής ασφάλισης στην Ελλάδα;

ISSN 1791-8480

Χριστόφορος Σαρδελής Πρόεδρος ΔΣ, Εθνική Ασφαλιστική

Ας προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τρόπο σκέψης


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.