ΧΡΗΜΑ #412, Μάϊος 2015

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΧΡΗΜΑ τ.412/ 5.2015

Κρίνεται το μακροχρόνιο momentum ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Το «καυτό» καλοκαίρι της Ελλάδας Έλενα Κουντουρά

Αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού

Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν «Κύρια προτεραιότητά μας είναι η δημιουργία ενός master plan, που θα προκύψει σε συνεργασία με τους φορείς του τουρισμού, την αυτοδιοίκηση και την κοινωνία των πολιτών» δηλώνει η αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού, κυρία Έλενα Κουντουρά, μιλώντας στο «Χρήμα»

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.412 / 5.2015 / € 6,00

«Καταφύγιο» στην κρίση τα αμοιβαία κεφάλαια

ISSN 1105-0470

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ) 20,00 € ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ) 100,00 €

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 15,00 € (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομά σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε, όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κου Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

2 Κωνσταντίνος Χριστοφιλέας, Διευθυντής Σύνταξης

Η ώρα του πρωθυπουργού

Η

χώρα βρίσκεται σε οικονομικό νεκροθάλαμο. Η οικονομία εκπέμπει δραματικό σήμα κινδύνου. Ο χρόνος πιέζει, τα ταμειακά αποθέματα στέρεψαν και οι πρώτες αρρυθμίες στην καταβολή των μισθών και του ΕΚΑΣ είναι γεγονός. Την ίδια ώρα, «στα κάγκελα» βρίσκονται οι βουλευτές και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ενόψει της συμφωνίας που ετοιμάζεται να συνάψει η κυβέρνηση με τους δανειστές. Ο ΣΥΡΙΖΑ, η Ζωή και οι Λαφαζανικοί –συνεπικουρούμενοι από τους ΑΝΕΛ– βάζουν «κόκκινες γραμμές» στην κυβέρνηση. Ο Αλέξης Τσίπρας και οι συνεργάτες του ήδη αναζητούν τον τρόπο με τον οποίο θα πλασάρουν τη συμφωνία στους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και στην κοινή γνώμη, δεδομένου του ότι έχουν αποδεχθεί πως θα περιλαμβάνει δύσκολες αποφάσεις. Έφθασε η ώρα των αποφάσεων για τον Αλέξη Τσίπρα, την ώρα που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ βρίσκεται μεταξύ σφύρας και άκμονος, καθώς οι δανειστές ζητούν σκληρά μέτρα και βουλευτές της κυβέρνησης απειλούν

να τα καταψηφίσουν. Τα σήματα που στέλνει ο Τσίπρας προκαλούν σύγχυση, όμως κάποιες από τις πράξεις του δείχνουν μια σημαντική στροφή στην πολιτική του. Άλλη είναι η στάση του στο εσωτερικό κι άλλη όταν στρέφεται προς την Ευρώπη. Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλη αβεβαιότητα και τα οικονομικά περιθώριά της έχουν στερέψει σε αφάνταστο βαθμό. Η χώρα δεν έχει ούτε άλλο χρόνο ούτε άλλο δρόμο. Αν δεν συμφωνήσουμε τι επόμενες ημέρες, θα συντριβεί το καλοκαίρι, γι’ αυτό και πρέπει να ξεφύγει από τη μέγκενη του αργού θανάτου. Η κυβέρνηση πρέπει να αντιληφθεί ότι αν δεν κλείσει, με πραγματικούς όρους, το τρέχον πρόγραμμα, οι καταστάσεις τότε θα είναι ανεξέλεγκτες και –το χειρότερο– οι εταίροι και οι δανειστές δεν θα συντρέξουν, στο

τέλος Ιουνίου, σε ένα νέο, και απολύτως απαραίτητο για την επιβίωσή μας, πακέτο στήριξης. Η σκληρή αλήθεια είναι ότι εξακολουθούν να υπάρχουν μόνο δύο δρόμοι: ο δρόμος της υπευθυνότητας που καταγγέλθηκε, απαξιώθηκε, συκοφαντήθηκε και καταψηφίστηκε και ο δρόμος της ασύντακτης και βαθιάς εθνικής περιπέτειας, που ούτε παρουσιάστηκε στον λαό ούτε και υπερψηφίστηκε. Ο πρωθυπουργός πρέπει να αναλάβει επιτέλους τις ευθύνες του. Είναι φανερό ότι είναι στα χέρια του πρωθυπουργού το αν η χώρα θα χρεοκοπήσει και θα σαπίσει «εν ευρώ».

ΧΡΗΜΑ

τ.412, Μάιος 2015

2 Μάιος 2015

ΕΝ ΑΡΧΗ...

28

Π. ΔΡΑΚΟΣ: «Να βρούμε πού χάθηκε η Ελλάδα του δημιουργείν και να την αναστήσουμε»

12 68

42

ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Επενδυτικές ευκαιρίες στο λιανεμπόριο

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Απώλειες 1 δισ. από 45.000 παράνομα καταλύματα

AΣΦAΛΙΣΗ ΣΚΑΦΩΝ Μειώνονται οι καλύψεις και η περίοδος ασφάλισης στα συμβόλαια σκαφών

4 Μάιος 2015

54

HR COMMUNITY CONFERENCE & AWARDS Ακρογωνιαίος λίθος στην ανάπτυξη της δημιουργικής οικονομίας-κοινωνικής επιχειρηματικότητας

περιεχόμενα τ.412/5.2015 06 ~ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Έρχεται νέο Μνημόνιο και νέο δάνειο ΘΕΜΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ

10 ~ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ Πώς η κρίση στην Ελλάδα «έσωσε» το δολάριο

«Προτεραιότητά μας είναι η δημιουργία ενός master plan, που θα προκύψει σε συνεργασία με τους φορείς του τουρισμού, την αυτοδιοίκηση και την κοινωνία των πολιτών» δηλώνει η αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού, κυρία Έλενα Κουντουρά. Και τονίζει: «Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν».

32 ~ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ «Πουλήστε τον Μάιο και φύγετε μακριά;»

ΧΡΗΜΑ

~ Απαγορεύεται αυστηρά η αναδημο-

τεύχος Μαΐου 2015

ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ Bίκυ Γερασίμου gerasimou.v@ethosmedia.eu Γαλάτεια Μπασέα bassea.g@ethosmedia.eu Αριστείδης Κυπριώτης kypriotis.a@ethosmedia.eu CEO Κωνσταντίνος Ουζούνης ouzounis.k@ethosmedia.eu ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Kωνσταντίνος Χριστοφιλέας christofileas.k@ethosmedia.eu ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚTΗΣ Γιώργος Καλούμενος kaloumenos.g@ethosmedia.eu

Σπύρος Κανιούρας kaniouras.s@ethosmedia.eu ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΔΙΟΡΘΩΣΗ Αμαλία Λούβαρη louvari.a@ethosmedia.eu ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΠΩΛΗΣΕΩΝ Διονύσης Δρογγίτης drogitis.d@ethosmedia.eu

σίευση φωτογραφιών και ύλης ή μέρους αυτής, και η καθ' οιονδήποτε τρόπο εκμετάλλευσή τους, χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

KEY ACCOUNT MANAGER Ράντω Μανώλογλου manologlou.r@ethosmedia.eu

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ

ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Άρης Λαυδής lavdis.a@ethosmedia.eu

YΠΕΥΘΥΝΗ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Νατάσσα Λαζαράκου lazarakou.n@ethosmedia.eu

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ MARKETING Μαίρη Κατσαπρίνη katsaprini.m@ethosmedia.eu

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ Θοδωρής Αναγνωστόπουλος Shutterstock

ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη Πόπη Καλογιάννη voulgaraki.s@ethosmedia.eu popikalogianni@gmail.com ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ & ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Kωνσταντίνος Σαλβαρλής salvarlis.k@ethosmedia.eu Μαριάνα Βαζαίου vazaiou.m@ethosmedia.eu

ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος T:210 9984950, Φ:210 9984953 E:hrima@hrima.gr www.ethosmedia.eu www.ethosevents.eu www.hrima.gr www.insuranceworld.gr www.asfalizomai.com www.phb.com.gr www.alivemag.gr www.virus.com.gr www.bitdaily.gr

ΕΚΤΥΠΩΣΗ - ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ - ΕΝΘΕΣΗ Pressious Αρβανιτίδης ~ Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας, είναι τυπωμένο σε Α.Β.Ε.Ε.

ISSN 1105-0470 πιστοποιημένο χαρτί FSC® και ISSN 1105-0470

έτσι συμβάλλει στην υποστήριξη των δασών του πλανήτη.

02 ~ Εν αρχή: Η ώρα του πρωθυπουργού 22 ~ Χρηματιστήριο: Το μήνυμα του «ιππόδρομου» 80 ~ Διά ταύτα: «Θα μας βγει η Παναγία» να ξανακολλήσουμε το Μνημόνιο

16

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Έλενα Κουντουρά Αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν ΧΡΗΜΑ 5

Χ επικαιρότητα

ΠΡΩΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ Κράτη Βέλγιο Κύπρος Γερμανία Εσθονία Φινλανδία Γαλλία Ιρλανδία Ιταλία Λουξεμβούργο Μάλτα Ολλανδία Αυστρία Πορτογαλία Σλοβενία Σλοβακία Ισπανία Σύνολο

Δάνεια (εκατ. ευρώ) 1.942 0.110 15.165 0 1.004 11.389 0.347 10.008 0.140 0.051 3.194 1.555 1.102 0.243 0 6.650 52.900

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ Κράτη Αυστρία Βέλγιο Κύπρος Εσθονία Φινλανδία Γαλλία Γερμανία Ιρλανδία Ιταλία Λουξεμβούργο Μάλτα Ολλανδία Πορτογαλία Σλοβακία Σλοβενία Ισπανία Σύνολο

6 Μάιος 2015

Συμμετοχή (εκατ. ευρώ) 4.239 5.274 0.297 0.382 2.722 30.954 41.221 0 27.197 0.382 0.141 8.678 0 1.503 0.723 18.079 141.800

Το «καυτό» καλοκαίρι της Ελλάδας Το νέο Μνημόνιο έρχεται τον Ιούνιο, με νέο δάνειο περίπου 30 δισ. ευρώ

Ο

λοταχώς για τρίτο Μνημόνιο και δάνειο οδεύει η Ελλάδα τον Ιούνιο. O ΣΥΡΙΖΑ θα υπογράψει νέο Μνημόνιο, όχι απλά νέο δάνειο. Θα είναι το τρίτο Μνημόνιο της Ελλάδας και θα αφορά το διάστημα 2015 με τέλος του 2016, ύψους τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ. Κάτι τέτοιο απειλεί με αδιέξοδο την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που έχει εγκλωβιστεί στις προεκλογικές δοξασίες και που –παρότι κανείς δεν πιστεύει ότι θα γίνουν πράξη πλέον– εντούτοις είναι εξαιρετικά νωπές, αλλά και πολύ ισχυρά «δόγματα» για να «χωνευτούν» εύκολα από το σύνολο του κόμματος. Τον Ιούνιο του 2015, η Ελλάδα μαζί με τους εταίρους θα εξετάσει τη νέα δανειακή σύμβαση και κάποιες άλλες λύσεις για να καταστεί βιώσιμο το ελληνικό χρέος. Με μαθηματική ακρίβεια, θα χρειαστεί και νέα κεφάλαια, καθώς, ενδεικτικά, μόνο το καλοκαίρι του 2015 πρέπει να πληρωθούν 6,7 δισ. ελληνικά ομόλογα που κατέχει η

ΕΚΤ. Επίσης, η Ελλάδα θα χρειαστεί και τρίτο δάνειο, ύψους 30 δισ. ευρώ, και αυτό σημαίνει παράταση της εξάρτησης από την ΕΕ, την Τρόικα ή τους Θεσμούς ή το Brussels Group. Στα τέλη του Ιουνίου λήγει και η παράταση της δανειακής συμφωνίας μεταξύ ευρωζώνης και Ελλάδας, γεγονός που σημαίνει το τέλος της πρόσβασης της Ελλάδας στη χρηματοδότηση μέσω του προγράμματος διάσωσης. Από τότε και στο εξής, για να πάρει χρήματα από την ευρωζώνη η Ελλάδα θα πρέπει να επαναδιαπραγματευθεί από την αρχή ένα νέο πακέτο διάσωσης. Η κυβέρνηση προσπαθεί να μεταθέσει τα δύσκολα για τη μεγάλη συμφωνία του Ιουνίου. Τελικά τα ταμειακά διαθέσιμα της Ελλάδας φαίνεται ότι επαρκούν έως τον Ιούνιο, γεγονός που μειώνει τους φόβους για επικείμενη χρεοκοπία της χώρας μέχρι τότε. Ο χρόνος όμως έχει ήδη αρχίσει να μετρά αντίστροφα… Πολιτικοί παρατηρητές

☛ ΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ

O ΣΥΡΙΖΑ θα υπογράψει νέο Μνημόνιο, όχι απλά νέο δάνειο, και θα αφορά το διάστημα 2015 με τέλος του 2016, ύψους τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ

εκτιμούν ότι η κυβέρνηση θέλει να οδηγήσει τη χώρα σε τελική συμφωνία με μεταρρυθμίσεις, ελάφρυνση του χρέους και νέο δάνειο ύψους περίπου 30 δισ. ευρώ και υποστηρίζουν ότι είναι μπλόφα οι διαρροές περί δημοψηφίσματος και πρόωρων εκλογών. Εκτιμούν δε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ σκόπιμα χρονοτριβεί, καθώς θέλει να εξαντλήσει το περιθώριο των τεσσάρων μηνών της παράτασης της δεύτερης δανειακής σύμβασης. Σημειώνεται ότι η δανειακή σύμβαση λήγει στις 30 Ιουνίου. Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι η Ελλάδα υποχρεωτικά χρειάζεται ακόμη 30 δισ. νέο δάνειο. Αν είχε συμφωνήσει στις μεταρρυθμίσεις πριν έναν μήνα, όταν τον Ιούνιο θα ξεκινούσε η διαπραγμάτευση για το νέο δάνειο, η ΕΕ θα ζητούσε υποχρεωτικά νέα μέτρα, νέο Μνημόνιο. Η κυβέρνηση λοιπόν θέλει η τωρινή διαπραγμάτευση για τις μεταρρυθμίσεις να κουμπώσει με το νέο δάνειο, το τρίτο Μνημόνιο του Ιουνίου και όχι με την τετράμηνη παράταση. Οι δανειστές θα μας δίνουν με διάφορους τρόπους την «ένεση» ρευστότητας την παραμονή που είναι να πτωχεύσουμε και όλα θα κριθούν τον Ιούνιο με το μεσοπρόθεσμο αναπτυξιακό πρόγραμμα (έτσι το ονομάζει η κυβέρνηση) ή με το νέο Μνημόνιο (έτσι το ονομάζει η αντιπολίτευση) που θα υπογράψουμε. Και οι διεθνείς επενδυτικές τράπεζες βλέπουν συμφωνία στο τέλος του Ιουνίου. Σε μια μερίδα των διεθνών επενδυτικών τραπεζών επικρατεί η εκτίμηση ότι η Αθήνα επιθυμεί να τραβήξει τη διαπραγμάτευση έως το τέλος του Ιουνίου, ώστε να πάει πακέτο με την επιδιωκόμενη συμφωνία για το χρέος. Γι’ αυτό και επιχειρεί να διατηρήσει την ελάχιστη απαραίτητη ρευστότητα, όπως μπορεί, «σκουπίζοντας» και τα διαθέσιμα των φορέων. Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι δανειστές

5 Ιουνίου: 12 Ιουνίου: 16 Ιουνίου: 19 Ιουνίου: 10 Ιουλίου: 13 Ιουλίου: 20 Ιουλίου: 8 Αυγούστου: 20 Αυγούστου:

Πληρωμή προς το ΔΝΤ, 305 εκατ. ευρώ Πληρωμή προς το ΔΝΤ, 344 εκατ. ευρώ Πληρωμή προς το ΔΝΤ, 573 εκατ. ευρώ Πληρωμή προς το ΔΝΤ, 344 εκατ. ευρώ Λήξεις εντόκων γραμματίων, 2 δισ. ευρώ Πληρωμή προς το ΔΝΤ, 458 εκατ. ευρώ Λήγει ελληνικό ομόλογο των 3,5 δισ. ευρώ, που διακρατείται από την ΕΚΤ Λήξεις εντόκων γραμματίων 1 δισ. ευρώ Λήγει ελληνικό ομόλογο των 3,2 δισ. ευρώ, που διακρατείται από την ΕΚΤ

έχουν προτείνει στην κυβέρνηση δάνειο γύρω στα 45 δισ. ευρώ για να «φύγουν» ΔΝΤ και ΕΚΤ από το ελληνικό πρόγραμμα, αλλά και πακέτο μέτρων. Μια τέτοια συμφωνία θα ξεκλειδώσει τη μεγάλη συμφωνία για την απομείωση του ελληνικού χρέους. Η πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι προβλέπει νέο δάνειο ύψους 46 δισ. ευρώ, με το οποίο ο ευρωπαϊκός μηχανισμός στήριξης θα αγοράσει τα 19 δισ. ευρώ που οφείλει η Ελλάδα στο ΔΝΤ και τα 27 δισ. που κατέχει η ΕΚΤ. Η αποπληρωμή του δανείου θα εκτείνεται στο άπειρο, όπως χαρακτηριστικά λένε στις Βρυξέλλες, δηλαδή έως 50 χρόνια. Όπως λένε αξιωματούχοι της Κομισιόν, αν η Ελλάδα συμφωνήσει, μπορούν να μεταφερθούν στον ESM, με ελάχιστο επιτόκιο, τα δάνεια ύψους 46 δισ. ευρώ. Η συνολική συμφωνία με τους εταίρους προϋποθέτει ένα πακέτο μέτρων, όπως είναι η ενοποίηση των συντελεστών του ΦΠΑ, η διατήρηση του ΕΝΦΙΑ, το ασφαλιστικό, τα εργασιακά, η μη καταβολή τη 13ης σύνταξης στα χαμηλά εισοδήματα και οι ιδιωτικοποιήσεις.

Το ταμείο δεν βγαίνει Τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους είναι στη ζώνη της χρεοκοπίας, το τραπεζικό σύστημα σε νευρική κρίση και οι δύο διαπραγματευτικές πλευρές παίζουν το

παιχνίδι «ποιος θα αντέξει περισσότερο». Η τακτική αυτή, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, έχει φέρει τη χώρα σε δεινότερη πλέον θέση και από το 2012, πιο κοντά από ποτέ στη χρεοκοπία. Ακόμη κι αν υπάρξει συμφωνία στο παρά πέντε, η ζημιά είναι τόσο μεγάλη που για να αποκατασταθεί χρειάζεται πολλαπλάσιο χρόνο από τους τρεις χαμένους μήνες της νέας κυβέρνησης. Έχει υπολογιστεί ότι για έναν μήνα εκροών καταθέσεων από το τραπεζικό σύστημα θα απαιτηθούν τουλάχιστον πέντε για να επιστρέψει το ίδιο ποσό. Οι υποχρεώσεις του Δημοσίου το καλοκαίρι προσεγγίζουν τα 12 δισ. ευρώ. Από τις 5 Ιουνίου μέχρι και τις 19 Ιουνίου λήγουν τέσσερις δόσεις δανείων προς το ΔΝΤ, συνολικού ύψους 1,45 δισ. ευρώ, έντοκα γραμμάτια ύψους 5,2 δισ. και πληρωμές τόκων 450 εκατ. ευρώ. Σε αυτά τα ανελαστικά ποσά πρέπει να προστεθούν 1,55 δισ. για μισθούς και συντάξεις, όπως επίσης και 1,3 δισ. ευρώ για επιχορηγήσεις σε ασφαλιστικά ταμεία. Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, οι πληρωμές χρεολυσίων εκτοξεύονται, καθώς –εκτός των δόσεων προς το ΔΝΤ– λήγουν και ομόλογα που κατέχουν η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης. Ειδικότερα τον Ιούλιο, λήγουν ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ ύψους 2.095 εκατ. ευρώ, αλλά και ομόλογα που κατέχουν κεντρικές

☛

Η Ελλάδα, με μαθηματική ακρίβεια, θα χρειαστεί και νέα κεφάλαια, καθώς, ενδεικτικά, μόνο το καλοκαίρι του 2015 πρέπει να πληρωθούν 6,7 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ

ΧΡΗΜΑ 7

τράπεζες της ευρωζώνης ύψους 1.361 εκατ. ευρώ. Συνολικά, δηλαδή, οι υποχρεώσεις προς το ευρωσύστημα τον Ιούλιο είναι 3.456 εκατ. ευρώ. Υπάρχει μία δόση προς το ΔΝΤ ύψους 406 εκατ. και δάνειο αλλοδαπού δικαίου (εκτός PSI) ύψους 136 εκατ. ευρώ. Επίσης, λήγουν έντοκα γραμμάτια συνολικού ύψους 3 δισ. (2 δισ. τα έντοκα εξάμηνης διάρκειας και 1 δισ. τα τρίμηνα έντοκα). Στα ποσά αυτά προστίθενται υποχρεώσεις για πληρωμές μισθών και συντάξεων ύψους 1,55 δισ. ευρώ, επιχορηγήσεις προς ασφαλιστικά ταμεία ύψους 1,1 δισ. ευρώ και τόκοι ύψους 1 δισ. ευρώ. Τον Αύγουστο οι υποχρεώσεις για πληρωμές χρεολυσίων είναι οι ακόλουθες: ∼ Ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ, ύψους 3.020 εκατ. ευρώ, και ομόλογα που κατέχουν οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης, ύψους 168 εκατ., και οι υποχρεώσεις προς το ευρωσύστημα ανέρχονται σε 3.188 εκατ. ευρώ. ∼ Λήξεις εντόκων γραμματίων ύψους 2,4 δισ., από τα οποία 1,4 δισ. είναι οι λήξεις των τρίμηνων εντόκων και 1 δισ. οι λήξεις των εντόκων εξάμηνης διάρκειας. ∼ Λήξη δανείου αλλοδαπού δικαίου (εκτός PSI) ύψους 700 εκατ. ευρώ. Τον Αύγουστο επίσης πρέπει να διασφαλιστούν 1,56 δισ. ευρώ για μισθούς και συντάξεις, 1,02 δισ. για επιχορηγήσεις ασφαλιστικών ταμείων και 600 εκατ. ευρώ για πληρωμές τόκων. Η πιθανότητα πιστωτικού γεγονότος λόγω της αδυναμίας εκπλήρωσης των δανειακών υποχρεώσεων της χώρας μάλλον δεν θα υπάρξει. Πάντως η Ελλάδα δεν φαίνεται να κινδυνεύει από αξιολόγηση «default» από τους οίκους αν αθετήσει μια πληρωμή χρέους σε ΕΚΤ-ΔΝΤ, κάτι που θα επιτρέψει τη συνέχιση της ζωτικής ρευστότητας της ΕΚΤ προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Οι περισσότεροι οίκοι αξιολόγησης (ο Standard & Poor’s, o Fitch και ο DBRS-οι τρεις από τους τέσσερις μεγάλους) υπογραμμίζουν ότι η μη καταβολή μίας δόσης στους επίσημους πιστωτές –το ΔΝΤ και την ΕΚΤ– μπορεί μεν να οδηγήσει στην περαιτέρω υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας, αλλά όχι και να τη θέσει στην κατηγορία της «αθέτησης πληρωμών». Όσο για τον οίκο Moody’s, ενώ συμφωνεί όσον αφορά τη μη καταβολή μίας δόσης προς το ΔΝΤ, έχει διαφορετική άποψη για την ΕΚΤ. Χ 8 Μάιος 2015

100 ημέρες ΣΥΡΙΖΑ

Προσπάθεια ισορροπίας μεταξύ Λαφαζάνη και Ντάισελμπλουμ «Ποτέ δεν έχω δει νέα κυβέρνηση να κάνει τόσο μεγάλη οικονομική ζημιά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα» διεμήνυσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank, Holger Schmieding. «Μετά την ανάκαμψη Σαμαρά έχουμε περάσει στην ύφεση Τσίπρα» σχολίασε ο Γερμανός οικονομολόγος, για να επισημάνει πως ενώ το 2014 ουσιαστικά η λιτότητα είχε λήξει και είχε αρχίσει η ανάκαμψη, ήρθε η ανατροπή με την εκλογή του ΣΥΡΙΖΑ. Έχουν περάσει 100 ημέρες από τις εκλογές και κανείς δεν έχει πειστεί για το πού πηγαίνουμε. Η αβεβαιότητα σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη ρευστότητας «παγώνουν» την οικονομία και την αγορά. Κατ’ αρχάς, έχουμε πληρώσει περίπου 12 δισ. ευρώ στο ΤΧΣ και 2 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ, ενώ έχουμε στραγγίσει τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει σημαντική αδυναμία στην επίλυση των πραγματικών προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας και δεν φαίνεται ικανός να επιλύσει το πρόβλημα των επιχειρήσεων, της προσέλκυσης επενδύσεων, ενώ παράλληλα, δεν έχει καταφέρει να διευκρινίσει τη στρατηγική του σχετικά με τον εθνικό πλούτο. Μερικοί υπουργοί είναι «αντιμεταρρυθμιστικές κινούμενες βόμβες». Όσα συμβαί-

νουν με την επένδυση στη Χαλκιδική απειλούν να βάλουν ταφόπλακα στην προσέλκυση ξένων επενδυτών. Ήδη, ετοιμάζεται σύγκρουση με τις εγχώριες εργοδοτικές οργανώσεις και σχεδιάζονται μέτρα που θα εκτινάξουν την ανεργία. Στην πιο πρόσφατη μελέτη του World Economic Forum, η χώρα βρίσκεται στον πάτο της ανταγωνιστικότητας, με πληγές όπως την αποθάρρυνση επενδύσεων (141η θέση), τη σπατάλη δημοσίου χρήματος (131η), τις πολιτικές -πελατειακές παρεμβάσεις στην οικονομία (109η), τις λειτουργίες του κράτους (136η) και το χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης. Επίσης, σε ευρωπαϊκή μελέτη ανταγωνιστικότητας, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 28η θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ, βρισκόμενη πάνω μόνο από τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Η αντιμεταρρύθμιση στην παιδεία, που μας γυρνά δεκαετίες πίσω, αποτελεί δείγμα γραφής για μια κοινωνία που επιλέγει τη μετριότητα και την ισοπέδωση προς τα κάτω και διώχνει εκτός χώρας τους ταλαντούχους, υποβαθμίζοντας την κρατική παιδεία. Δυστυχώς, 100 μέρες μετά τις εκλογές, ακόμη ψαχνόμαστε. Η κυβέρνηση προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ Λαφαζάνη και Ντάισελμπλουμ… Χ

Χ παρασκήνιο

Πώς η κρίση στην Ελλάδα «έσωσε» το δολάριο Ο ακήρυκτος πόλεμος του δολαρίου κατά του ευρώ

Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, σε πρόσφατη ομιλία του στο βελγικό πανεπιστήμιο της Λουβέν, δήλωσε ανοικτά ότι πίσω από τα σενάρια για το Grexit βρίσκεται αγγλοσαξονικός δάκτυλος. Υποστήριξε ότι αν η Ελλάδα βγει από την ευρωζώνη, ο αγγλοσαξονικός παράγων θα κάνει το παν για να καταστρέψει ολόκληρη την ευρωζώνη. Στον αγγλοσαξονικό άξονα βρίσκεται ασφαλώς και το ΔΝΤ, το οποίο κατέβαλε «φιλότιμες» προσπάθειες για να δυναμιτίσει τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των δανειστών, απειλώντας στις αρχές Μαΐου να φύγει από το πρόγραμμα αν δεν κουρευτεί το ελληνικό χρέος. Αυτά τον Μάιο του 2015.

10 Μάιος 2015

Η Καλιφόρνια και η Ελλάδα Τον Δεκέμβριο του 2009, σε πολλά αμερικανικά sites δημοσιεύονταν πληροφορίες ότι η πολιτεία της Καλιφόρνιας (7η μεγαλύτερη οικονομική οντότητα στον κόσμο) οδεύει σε πτώχευση. Αλλά και η δημοσιοοικονομική κατάσταση σε άλλες 42 πολιτείες των ΗΠΑ ήταν στα όρια της πτώχευσης. Ξαφνικά στην Ελλάδα, μια χώρα του ευρώ που όλοι θεωρούσαν μέχρι τότε ευλογημένη για πολλούς λόγους, ο υπουργός Οικονομικών της βγήκε και δήλωσε στους ντόπιους δημοσιογράφους ότι η χώρα βουλιάζει σαν τον Τιτανικό, ότι τα ταμεία είναι άδεια κ.λπ. Η είδηση αυτή, που κατευθυνόταν προς την εσωτερική, κομματική πελατεία, έκανε αυτοστιγμεί τον γύρο του κόσμου. Το αποτέλεσμα ήταν 32 δισεκατομμύρια καταθέσεων να φύγουν από τις ελληνικές τράπεζες για το εξωτερικό και να μείνουν από ρευστότητα το τραπεζικό μας σύστημα και η αγορά. Στις 6 Φεβρουαρίου του 2010, σύμφωνα

με δημοσιεύματα αμερικανικών εφημερίδων, έγινε μια μυστική σύσκεψη στη Νέα Υόρκη μεταξύ χρηματοοικονομικών παραγόντων των ΗΠΑ, και αποφάσισαν να στρέψουν την προσοχή της διεθνούς οικονομικής κοινότητας στα προβλήματα μιας χώρας του ευρώ, με στόχο την εξασθένηση του τελευταίου και τη στήριξη του δολαρίου. Το δολάριο, εδώ και 60 χρόνια, παίζει δύο ρόλους: «Νόμισμα αναφοράς» για το διεθνές εμπόριο, τις τιμές του πετρελαίου και των πρώτων υλών, για τις τιμές του πετρελαίου και των ναύλων. Παράλληλα, έπαιζε και τον ρόλο «νομίσματος αποταμίευσης» για εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε χώρες με ασταθή νομίσματα και για χιλιάδες τράπεζες, οργανισμούς, επενδυτές που διαχειρίζονται τεράστια κεφάλαια. Το ευρώ, το νόμισμα 470 εκατομμυρίων Ευρωπαίων, τράβηξε το ενδιαφέρον των καταθετών και των επενδυτών, και η μάζα του νομίσματος ξεπέρασε το 2008 παγκοσμίως τη μάζα του δολαρίου. Τα πάμ-

φθηνα κινεζικά προϊόντα κατέστρεψαν εκατοντάδες χιλιάδες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Και το γεγονός αυτό δημιούργησε την αρχή της κρίσης το 2007, καθώς πολλές αμερικανικές τράπεζες είχαν χρηματοδοτήσει χιλιάδες επιχειρήσεις που έκλεισαν και εκατομμύρια ανθρώπων με στεγαστικά δάνεια, που δεν μπορούσαν πλέον να αποπληρώσουν λόγω της μεγάλης ανεργίας. Το 2010 ήταν μια εξαιρετικά επικίνδυνη για το δολάριο χρονιά. Αν η Καλιφόρνια και άλλες πολιτείες πήγαιναν για χρεοκοπία, η ισοτιμία του δολαρίου θα βυθιζόταν. Αν οι αγορές συμφωνούσαν να χρησιμοποιούν το ευρώ σαν νόμισμα αναφοράς για το πετρέλαιο, τα ναύλα, τον χρυσό, το διεθνές εμπόριο, τότε το δολάριο –και οι ΗΠΑ– θα κατέρρεαν. Ο έξυπνος χειρισμός του θέματος και η στροφή της προσοχής της διεθνούς κοινότητας από τα αμερικανικά και αγγλικά μέσα ενημέρωσης προς την Ελλάδα, δημιούργησαν έναν νέο στόχο, που απομάκρυνε την προσοχή από τα εσωτερικά προβλήματα των ΗΠΑ, στις οποίες έπεσαν έξω μεγάλες διεθνείς τράπεζες, έκλεισαν κολοσσιαίες αυτοκινητοβιομηχανίες και οι τοπικές κυβερνήσεις πολλών πολιτειών αντιμετώπισαν δημοσιονομικά προβλήματα.

Το μπαράζ σεναρίων για κατάρρευση του ευρώ Τα golden boys και οι χρηματιστές του Λονδίνου και της Wall Street, εφημερίδες των ΗΠΑ και της Βρετανίας αλλά και μεγαλοεπενδυτές-κερδοσκόποι επιδίδονται, με αφορμή την ευρωπαϊκή κρίση, σε ένα μπαράζ σεναρίων για διάλυση του ευρώ, με αιχμή κυρίως τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Σενάρια που επαναλαμβάνουν εδώ και χρόνια. Ο μεγαλοκερδοσκόπος Τζορτζ Σόρος, από το 2010 έως και σήμερα, προβλέπει ανά τακτά χρονικά διαστήματα την κατάρρευση της ευρωζώνης, όπως –με πιο χαμηλούς τόνους– κάνει και ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής Γουόρεν Μπάφετ. Μάλιστα, υπήρξε και διαγωνισμός –στον οποίο το καλύτερο σενάριο κατάρρευσης της ευρωζώνης κερδίζει έπαθλο 250 χιλ. δολ.– που προμοτάρισε το BBC! Μέσα σε αυτό το σκηνικό, πολλοί είναι αυτοί που «βλέπουν» ότι τα πιο πάνω αποτελούν συνέχεια στον ακήρυκτο πόλεμο του δολαρίου κατά του ευρώ, που ξεκίνησε όταν το ευρώ αμφισβήτησε την κυ-

☛

Ακόμη κι αν δεν υπήρχαν η Ελλάδα και η κυβέρνηση Παπανδρέου, αλλά και η γενικότερη ευρωπαϊκή κρίση χρέους, οι ΗΠΑ θα έπρεπε να τις επινοήσουν (!)

ριαρχία του δολαρίου. Είναι πλέον φανερό ότι οι κάτοχοι μεγάλων συναλλαγματικών αποθεμάτων –κυρίως η Κίνα– προσπαθούν να διαφοροποιήσουν τα συναλλαγματικά χαρτοφυλάκιά τους μακριά από το αμερικανικό νόμισμα. Είναι πλέον σχεδόν σίγουρο ότι το κινεζικό γιουάν θα αναδειχθεί μέσα στα επόμενα 15 με 20 χρόνια το τρίτο βασικό αποθεματικό νόμισμα, μαζί με το δολάριο και το ευρώ. Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι το δολάριο θα χάσει το κύρος του ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος μέσα στα επόμενα 15-20 χρόνια. Το ίδιο εκτιμούν και οι διαχειριστές συναλλαγματικών αποθεμάτων από κεντρικές τράπεζες, που διαχειρίζονται συνολικά περισσότερα από 8 τρισ. δολ. Το θέμα είναι αν θα αφήσουν οι Αμερικανοί να γίνει κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση –η οποία διεξήχθη από τη UBS– περισσότεροι από το 50% των μάνατζερ προβλέπουν ότι μέσα στην επόμενη 25ετία το δολάριο θα αντικατασταθεί από χαρτοφυλάκιο διαφόρων νομισμάτων. Στη δημοσκόπηση της UBS συμμετείχαν περισσότεροι από 80 μάνατζερ, κρατικά επενδυτικά ταμεία και οργανισμοί με ενεργητικό μεγαλύτερο των 8 τρισ. δολ.

Από το 1999 στο 2009 Από τις αρχές του 1999 μέχρι τον Νοέμβριο του 2009, το ευρώ ανατιμήθηκε έναντι του δολαρίου κατά 50% και αύξησε το μερίδιό του στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα από 9 σε 27%. Αντίθετα, το μερίδιο του δολαρίου έπεσε από 79 σε 61% και τα πράγματα διαγράφονταν ακόμη πιο άσχημα, καθώς αρκετές αναδυόμενες δυνάμεις σκέφτονταν πολύ σοβαρά να στραφούν σταδιακά από το αμερικανικό νόμισμα στο ευρώ. Κάτι τέτοιο απειλούσε να πυροδοτήσει μια μαζική έξοδο κεφαλαίων από την Αμερική, έντονο πληθωρισμό και απότομη επιδείνωση των ήδη προβληματικών δημόσιων οικονομικών της. Και τότε ήρθε η ελληνική δημοσιονομική κρίση. Ακόμη όμως κι αν δεν υπήρχαν η

Ελλάδα και η κυβέρνηση Παπανδρέου, αλλά και η γενικότερη ευρωπαϊκή κρίση χρέους, οι ΗΠΑ θα έπρεπε να τις επινοήσουν (!), έγραφαν με αρκετά υπονοούμενα ευρωπαϊκές εφημερίδες. Μέσα σε λίγους μήνες το τοπίο άλλαξε δραματικά, έτσι που αγγλόφωνα έντυπα, όπως οι Financial Times και ο Guardian, να προεξοφλούν «το τέλος του ευρωπαϊκού ονείρου», το ευρώ να χάνει σχεδόν το ένα τέταρτο της αξίας του (από 1,604 το 2008 κατρακύλησε στο 1,230) και το δολάριο να ανακτά μέρος του χαμένου εδάφους. Σήμερα, ευρωπαϊκές εφημερίδες αφήνουν υπονοούμενα ότι εχθροί του ευρώ, που έχουν ποντάρει στην καταστροφή του, χρηματοδοτούν ακραίες φωνές στην Ελλάδα, με στόχο να τη βγάλουν μια ώρα αρχύτερα από το ενιαίο νόμισμα, προκαλώντας ντόμινο στην ΕΕ. Βεβαίως κάτι τέτοιο δεν μπορεί, τουλάχιστον σε αυτήν τη φάση, να αποδειχθεί.

Οι οίκοι αξιολόγησης Οι οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής αξιοπιστίας αμύνονται σθεναρά, για να διατηρηθεί το δολάριο στην κορυφή της παγκοσμιοποίησης, με συνεχείς εκθέσειςχτυπήματα στις ευρωπαϊκές οικονομίες και τράπεζες, που πολλές φορές έχουν προκαλέσει την μήνιν των Ευρωπαίων. Οι γνωστότεροι οίκοι αξιολόγησης είναι αμερικανικοί και κατηγορούνται ότι παίζουν παιχνίδια επιρροής, υπερασπιζόμενοι το αμερικανικό δολάριο, την αμερικανική οικονομία και τις αμερικανικές τράπεζες. Η Ενωμένη Ευρώπη δεν έχει καταφέρει ακόμη να συγχρονιστεί και να έχει παρόμοιους οίκους αξιολόγησης, ώστε η Ευρώπη να μη γίνεται στόχος των παιχνιδιών που παίζουν οργανωμένα όλοι οι κρατικοί και οι ιδιωτικοί χρηματοοικονομικοί οργανισμοί των ΗΠΑ, προκειμένου να στηρίξουν το δολάριο. Ένα χτύπημα των οίκων αξιολόγησης ήταν στο παρελθόν και η υποβάθμιση των γερμανικών τραπεζών από τη Moody’s! Ο πόλεμος θα έχει και συνέχεια… Χ ΧΡΗΜΑ 11

Χ

∼ αφιέρωμα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ένα δισ. ευρώ οι απώλειες από

45.000 παράνομα καταλύματα Όργιο φοροδιαφυγής παρά τα αυστηρά πρόστιμα

Σ

ε υψηλό επίπεδο παραμένει η παραοικονοο κύριος Τσακίρης. Επισημαίνεται δε ότι σε παγκόσμιες ✒ μία στις υποδομές φιλοξενίας τής χώρας. πλατφόρμες ενοικίασης παράνομων βιλών ή διαμερισμάτων από τον Χάρη Πρόκειται για δομικού χαρακτήρα πρόαναφέρεται ότι η πληρωμή γίνεται είτε σε pay pal λογαριαΝτιγριντάκη βλημα του ελληνικού τουρισμού, που εξεσμούς πιστωτικών καρτών είτε μετρητοίς, εξέλιξη που αφαιλίσσεται σε μόνιμη πληγή όχι μόνο για τον κλάδο, ρεί κάθε δυνατότητα είσπραξης εσόδων από το ελληνικό Δημόσιο. αλλά και για το ασθμαίνον, αναφορικά με τα έσοδά Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός της ύπαρξης αλβανικής καταγωγής του, ελληνικό κράτος. ιδιοκτήτη διαμερισμάτων στο κέντρο της Αθήνας –του ανήκει όλη η Ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, Γιώρ- πολυκατοικία στην οδό Ασκληπιού– ο οποίος εκμισθώνει τα διαμεγος Τσακίρης, μιλώντας στο «Χρήμα» σημειώνει ότι αυτήν την πε- ρίσματά του μέσω γνωστής ιστοσελίδας. Ανάλογο φαινόμενο παραρίοδο στην Ελλάδα λειτουργούν τουλάχιστον 45.000 παράνομα τηρείται σε κτήριο στο Μαρούσι, διαμερίσματα του οποίου καταλύματα, με τους ιδιοκτήτες τους να αδιαφορούν για τα βαριά εκμισθώνονται σε συγγενείς ασθενών! Φυσικά το φαινόμενο είναι ενπρόστιμα που υπάρχουν. Οι απώλειες για το ελληνικό κράτος εκτιμά τονότερο στα νησιά. ότι ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ. «Παρά τις πρωτοβουλίες του ΥΠΟΤ Ο Σπύρος Γαλιατσάτος, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κεφαλογια ένταξη αυτών των καταλυμάτων σε καθεστώς νομιμότητας, οι νιάς & Ιθάκης και αντιπεριφερειάρχης Ιονίων Νήσων, εκτιμά σε δηιδιοκτήτες μόνο 3.000 εξ αυτών ανταποκρίθηκαν. Οι υπόλοιποι, λώσεις του ότι το φαινόμενο των παράνομων καταλυμάτων –που παρά το πρόστιμο των 50.000 ευρώ κάθε φορά που θα ελεγχθούν ως λειτουργούν ανταγωνιστικά ως προς τα ξενοδοχεία– δεν καταπολεπαράνομοι, εξακολουθούν να προτιμούν την παρανομία» σημειώνει μάται επαρκώς.

12 Μάιος 2015

ΧΡΗΜΑ 13

Χ αφιέρωμα ∼ Ελληνικός Tουρισμός ☛

Σε έλεγχο που διενήργησε το ΣΔΟΕ στην Κεφαλονιά το 2014 ανακάλυψε τουλάχιστον 300 παράνομα καταλύματα

«Στα παράνομα καταλύματα κατευθύνεται μέρος του εισερχόμενου τουριστικού ρεύματος της χώρας και για τον λόγο αυτόν, ενώ υπάρχει μεγάλη αύξηση των τουριστικών ροών δεν παρατηρείται αντίστοιχη άνοδος των οικονομικών εσόδων της χώρας» σημειώνει ο κύριος Γαλιατσάτος. Σε έλεγχο που διενήργησε το ΣΔΟΕ στην Κεφαλονιά το 2014 ανακάλυψε τουλάχιστον 300 παράνομα καταλύματα. «Πηγαίνουμε στο αεροδρόμιο που έρχονται οι πτήσεις και η αίθουσα είναι γεμάτη από άτομα που θα τα κατευθύνουν στα παράνομα –τις περισσότερες των περιπτώσεων– καταλύματα» προσθέτει ο ίδιος. Οι βίλες και τα σπίτια που ενοικιάζονται παράνομα, χωρίς να έχουν επίσημη άδεια και σήμα λειτουργίας του ΕΟΤ, υπολογίζονται σε 45.000, την ίδια στιγμή που τα ξενοδοχεία που λειτουργούν στην Ελλάδα ανέρχονται σε 9.700 περίπου, τονίζει γνωστός ξενοδοχειακός παράγοντας. Ως εκ τούτου, τα «διαφυγόντα» έσοδα για τον τουρισμό της χώρας και το ελληνικό Δημόσιο από την παράνομη μίσθωση εξοχικών και πολυτελών κατοικιών ετησίως κυμαίνονται μεταξύ του 1,11,3 δισ. ευρώ, βάσει στοιχείων της Τραπέζης της Ελλάδος και εκτιμήσεων του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος. Όπως προσθέτει ο πρόεδρος του ΞΕΕ, κ. Γιώργος Τσακίρης: «Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούμε να είμαστε αδιάφοροι στο γεγονός ότι μια ανεξέλεγκτη διόγκωση συναφών πρακτικών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα και λειτουργία χιλιάδων επιχειρήσεων που συμμορφώνονται με τις διατάξεις του νόμου και έχουν αντιμετωπίσει με σθένος, επί συναπτά έτη, τις προκλήσεις της οικονομικής κρίσης». Καταλήγοντας ανέφερε: «Γι’ αυτόν τον λόγο, προχωρήσαμε στην ανάθεση της μελέτης για το Sharing Economy σε ομάδα εμπειρογνωμόνων και ερευνητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό (εταιρεία Toposophy), με γνώμονα τη διερεύνηση των ζητημάτων που προκύπτουν από την παροχή υπηρεσιών τουρισμού και φιλοξενίας μέσω του διαδικτύου και από τις πλατφόρμες της οικονομίας του διαμοιρασμού. Είναι ουσιώδες να γίνει αντιληπτό ότι το sharing economy

δεν αφορά μεμονωμένα την Ελλάδα ή τον εγχώριο τουριστικό κλάδο, αλλά αντανακλά μετασχηματισμούς που λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο».

Η ΕΚΘΕΣΗ Η Έκθεση καταγράφει ότι η φοροδιαφυγή και η παροχή υπηρεσιών από μη αδειοδοτημένες επιχειρήσεις έχουν απασχολήσει διαχρονικά την πολιτική ατζέντα για πολλούς τομείς της εθνικής οικονομίας, περιλαμβανομένου και του τουρισμού, πολύ πριν από την ανάπτυξη του sharing economy. Όπως διαπιστώνεται, στην Ελλάδα υπάρχει σειρά από συναφείς πλατφόρμες που εμφανίζονται να διαθέτουν μεγάλα χαρτοφυλάκια καταχωρισμένων ακινήτων, και να προχωρούν σε βραχυπρόθεσμες μισθώσεις. Για παράδειγμα, η εταιρεία Flipkey, που ανήκει στην TripAdvisor, προσφέρει αγορά υπηρεσιών ενοικίασης εξοχικών κατοικιών, που λειτουργεί χαρτοφυλάκιο με περισσότερες από 300.000 ενοικιαζόμενες κατοικίες σε όλο τον κόσμο και διαθέτει περισσότερα από 3.000 καταχωρισμένα ακίνητα σε τουριστικές περιοχές στην Ελλάδα. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2014, σχεδόν το 45% των ακινήτων αυτών βρίσκονται σε δημοφιλείς προορισμούς, όπως η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Πάρος και η Κρήτη. Η εταιρεία Homeaway παρέχει υπηρεσίες ενοικίασης εξοχικών κατοικιών με περισσότερες από ένα εκατομμύριο ενεργές καταχωρίσεις σε 190 χώρες και περισσότερα από 6.500 καταχωρισμένα ακίνητα σε τουριστικές περιοχές στην Ελλάδα. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν τον Οκτώβριο του 2014, σχεδόν το 53% των ακινήτων αυτών βρίσκονται στη Κρήτη και τα νησιωτικά συμπλέγματα των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων ενώ στην πλειονότητά τους τα ακίνητα είναι κατοικίες και διαμερίσματα πολυτελείας. Η Housetrip προσφέρει υπηρεσίες ενοικίασης εξοχικών κατοικιών, έχει χρηματοδοτηθεί με περισσότερα από 60 εκατ. δολ. ΗΠΑ και διατηρεί επί του παρόντος χαρτοφυλάκιο με περισσότερες από 360.000 ενοικιαζόμενες κατοικίες σε όλο τον κόσμο. Η Housetrip διαθέτει περισσότερα από 1.500 καταχωρισμένα ακίνητα σε τουριστικές περιοχές στην Ελλάδα, τα περισσότερα εκ των οποίων βρίσκονται και πάλι στην Κρήτη και τις Κυκλάδες. Τέλος, η Airbnb ιδρύθηκε το 2008 και έχει καταφέρει σε διάστημα έξι χρόνων να εντάξει περισσότερες από 800.000 καταχωρίσεις σε 34.000 πόλεις και 190 χώρες στην προσφορά καταλυμάτων σε όλο τον κόσμο. Επί του παρόντος, πάντως, οι κρατήσεις της πλατφόρμας κυμαίνονται κατά μέσο όρο σε 1 εκατομμύριο διανυκτερεύσεις κάθε μήνα. Η Airbnb στην Ελλάδα διαθέτει περίπου 11.800 καταχωρίσεις (κυρίως ολόκληροι χώροι και ιδιωτικά δωμάτια). Χ ☛

Είναι ουσιώδες να γίνει αντιληπτό ότι το sharing economy δεν αφορά μεμονωμένα την Ελλάδα ή τον εγχώριο τουριστικό κλάδο, αλλά αντανακλά μετασχηματισμούς που λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο

14 Μάιος 2015

ΚΡΟΥΑΖΙΕΡΑ ΚΟΜΒΙΚΟΣ O ΡΟΛΟΣ THΣ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Στόχος όλων μια θετική εμπειρία επίσκεψης στα λιμάνια και τους προορισμούς

Μ

ε δεδομένη τη θετική πορεία του τουριτέλο ανάπτυξης που μπορεί να εφαρμοστεί στη σμού τα τελευταία δύο χρόνια, που έχει χώρα μας. Η βασική θέση μας είναι ότι το κράτος δώσει ανάσα προοπτικής στη χώρα σε πρέπει να χαράξει μια κεντρική στρατηγική ανάμια δύσκολη οικονομική συγκυρία, η ελληνική πτυξης των υποδομών, κυρίως σε περιφερειακά λικρουαζιέρα έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο μάνια, και να γίνει ορθότερη κατανομή των στην εθνική οικονομία. Με τη δε οργανωμένη υποκονδυλίων. Δεν νοείται ανάπτυξη της κρουαζιέρας στήριξη από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς αν δεν υπάρχουν και 4-5 λιμάνια-προορισμοί που μπορεί να συμβάλει τα μέγιστα τόσο στην τουρινα μπορούν να υποδεχτούν μεγάλα κρουαζιερόστική ανάπτυξη της χώρας όσο και στην οικονοπλοια. Επιπλέον, χρειάζονται βασικές υποδομές μική ανάκαμψη. κρουαζιέρας για τον ασφαλή λιμενισμό των Μια χώρα σαν την Ελλάδα, η οποία έχει να επιδείπλοίων, για την αποφυγή καθυστερήσεων ή κινδύξει προορισμούς αστείρευτης ομορφιάς και μονανων κατά τη διάρκεια της αποβίβασης-επιβίβασης δικής ποικιλίας, ιστορικό και πολιτιστικό πλούτο, των επιβατών. Είναι επίσης ανάγκη να αντιμετωπικαλό κλίμα και στρατηγική γεωγραφική θέση, έχει στούν άμεσα και θέματα γενικότερων χερσαίων μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης και εξέλιξης σε κουποδομών, οδικού δικτύου, μεταφορών, παροχής ρυφαίο προορισμό κρουαζιέρας, καθώς αυτή τη υπηρεσιών και εξασφάλισης θετικής εμπειρίας στιγμή καταλαμβάνει την τρίτη θέση πανευρωτου επισκέπτη από το λιμάνι, την πόλη, το κατάΚΥΡΙΑΚΟΣ παϊκά. Για να κερδίσουμε έδαφος στην κρουαζιέρα ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗΣ στημα ή τον αρχαιολογικό χώρο. Δηλαδή, αυτό και να εδραιώσουμε τη θέση μας σε παγκόσμιο επίπου προανέφερα προηγουμένως, απλές παρεμβάΔιευθύνων Σύμβουλος πεδο είναι αναγκαίο να χαράξουμε μια διαφορετική σεις των δήμων και των λιμανιών, που όμως εξατης Celestyal Cruises πορεία, έτσι ώστε να παρουσιάσουμε οργάνωση και σφαλίζουν ευχαριστημένους επιβάτες. συγκεκριμένο σχέδιο για την ανάπτυξή της. Μέχρι στιγμής, η Celestyal Cruises είναι η μοναΚαι αυτό μπορεί να ξεκινήσει από πολύ απλά πράγματα, που δεν δική εταιρεία κρουαζιέρας η οποία κάνει home porting, με 627 προχρειάζονται πολύ κόπο και χρήμα, αποτελούν όμως τις πρώτες ει- σεγγίσεις σε ελληνικά λιμάνια, συνεχίζει τη στρατηγική τής κόνες των επισκεπτών στα λιμάνια μας, είναι η πρώτη επαφή και βιώσιμης ανάπτυξης, με έμφαση στους νέους προορισμούς, και τη εμπειρία. Και θέλουμε αυτή η εμπειρία να είναι θετική, ώστε να γυ- στήριξη τόσο της τοπικής όσο και της εθνικής οικονομίας. Είμαστε ρίσουν ικανοποιημένοι και ευχαριστημένοι «πρεσβευτές» της αισιόδοξοι ότι αν επικρατήσει πολιτική σταθερότητα, θα συνεχιστεί χώρας και της φιλοξενίας που θα απολαύσουν. Αυτό σημαίνει κα- η ανοδική πορεία της ελληνικής κρουαζιέρας, καθώς πέρυσι σημειθαριότητα στα λιμάνια και στον χώρο γύρω από αυτά, καθώς και ορ- ώσαμε αύξηση 30% στους επιβάτες, ενώ προχωρήσαμε σε εκτεταγανωμένοι σταθμοί υποδοχής επιβατών κρουαζιέρας, χωρίς να μένο πρόγραμμα συντήρησης, επισκευών και αναβαθμίσεων των περιμένουν ατέλειωτες ώρες στον ήλιο και τη ζέστη. Επίσης ρύθμιση πλοίων μας, ύψους 18 εκατ. ευρώ, χρησιμοποιώντας κατά κύριο της κυκλοφορίας, ώστε να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις και ο λόγο ελληνικά συνεργεία και εταιρείες. εκνευρισμός των φιλοξενουμένων μας, οι οποίοι έρχονται με χαρά να Πιο συγκεκριμένα, λόγω του μεσαίου μεγέθους των πλοίων μας, μποδουν τη χώρα μας και αρκετές φορές φεύγουν απογοητευμένοι ή και ρούμε να έχουμε πιο εύκολη πρόσβαση σε αυτά τα μικρά νησιά. Επιδυσαρεστημένοι. πλέον, η χωρητικότητα των πλοίων μας είναι η πλέον κατάλληλη, Σε δεύτερη φάση, αυτό που πρέπει να γίνει είναι η Ελλάδα να κατα- ώστε τα μικρά νησιά που δεν ξεπερνούν τους 2.000 κατοίκους το στεί επενδυτικός πόλος έλξης των μεγάλων εταιρειών κρουαζιέρας. καλοκαίρι να μπορούν να ανταποκριθούν και να εξυπηρετήσουν τους Και αυτό φυσικά δεν γίνεται από τη μία μέρα στην άλλη. Εμείς ως επισκέπτες, εξασφαλίζοντας μια θετική εμπειρία. Αυτός είναι ο κοιεταιρεία, λόγω της τεχνογνωσίας που διαθέτουμε αλλά και της συμ- νός μας στόχος και αποτελεί ένα σημαντικό στοίχημα, που ειδικά μετοχής μας στην CLIA, έχουμε ολοκληρωμένη άποψη για το μον- φέτος πρέπει να το κερδίσουμε. Χ ΧΡΗΜΑ 15

Χ συνέντευξη

ΕΛΕΝΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ

Αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού

16 Μάιος 2015

✒

Συνέντευξη στον Χάρη Ντιγριντάκη

(ntigrintakis@ependisinews.gr)

Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν ροσωπικότητα με έντονες παραστάσεις από το εξωτερικό, η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομίας, Υποδομών, Μεταφορών, Ναυτιλίας και Τουρισμού. Οι περισσότεροι τη γνωρίζουν ως την Ελληνίδα μοντέλο με τη μεγαλύτερη διεθνή καριέρα και ως μία από τις πλέον επιτυχημένες στη διεθνή κονίστρα της μόδας. Άλλοι την ξέρουν από την ευαισθησία της στον τομέα του εθελοντισμού. Κι όμως, διατέλεσε πρωταθλήτρια Ελλάδος στο άλμα εις ύψος και στα 100 μέτρα με εμπόδια, με πανελλήνια ρεκόρ. Είναι κοινός τόπος ότι η κυρία Έλενα Κουντουρά είναι «πολίτης του κόσμου» και οι γνώσεις της στις εκδόσεις διαφόρων εντύπων αποτελούν παρακαταθήκη για τον νέο της ρόλο στο Υπουργείο Τουρισμού. Για να επιτύχει όμως, αυτοί που ξέρουν σημειώνουν ότι θα κληθεί να χρησιμοποιήσει τις αθλητικές της επιδόσεις, καλούμενη να υπερπηδήσει τον σκόπελο της γραφειοκρατίας, των συναρμοδιοτήτων και της έλλειψης κονδυλίων για προβολή. Στη συνέντευξή της στο «Χρήμα», η κυρία Κουντουρά ακτινογραφεί τις βασικές της προτεραιότητες, οι οποίες, σε αδρές γραμμές, επιμερίζονται στην προσέλκυση επενδύσεων, στη στήριξη των μεγάλων τουριστικών μονάδων, στην ενίσχυση της μικρομεσαίας τουριστικής επιχειρηματικότητας και στον εκσυγχρονισμό των τουριστικών υποδομών. Στόχος της είναι η προσέγγιση τουριστών υψηλού εισοδήματος. Παραδέχεται ότι το κλίμα της οικονομικής αστάθειας βλάπτει τον τουρισμό, ενώ σημειώνει ότι οποιαδήποτε αύξηση ή επιβολή νέων φόρων εν μέσω τουριστικής περιόδου πλήττει τον τουριστικό επιχειρηματία.

ΧΡHΜΑ_Είναι κοντά η δημιουργία ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου για τον τουρισμό; Ποιοι θα είναι οι άξονές του;

☛

Ε.Κ._Επενδύουμε σταθερά στις θεματικές μορφές τουρισμού για τουρίστες με ενδιαφέρον στην πολιτιστική κληρονομιά, τη γαστρονομία, τον οινοτουρισμό, τον θεραπευτικό ιατρικό και ιαματικό τουρισμό υγείας και ευεξίας, την κρουαζιέρα και το γιώτινγκ, τις καταδύσεις και τα αθλήματα αναψυχής, τον θρησκευτικό τουρισμό, όσο και τον τουρισμό πολυτελείας. Υπάρχουν μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης μέσα από τη θέσπιση ειδικών επενδυτικών κινήτρων και προγραμμάτων, την αξιοποίηση κονδυλίων του νέου ΕΣΠΑ (ΣΕΣ 2014-20), τη διοργάνωση έξυπνης καμπάνιας διαφήμισης σε στοχευμένα τουριστικά κοινά και την κινητοποίηση των γραφείων του ΕΟΤ στο εξωτερικό. Οι ελληνικές θάλασσες είναι επίσης ιδανικές για κρουαζιέρα. Η επένδυση στον τουρισμό κρουαζιέρας και γιώτινγκ αποτελεί στόχο για μας.

Π

Κύρια προτεραιότητά μας είναι η δημιουργία ενός master plan, που θα προκύψει σε συνεργασία με όλους τους θεσμικούς φορείς του τουρισμού, την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση και την κοινωνία των πολιτών.

ΕΛΕΝΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ_Κύρια προτεραιότητά μας είναι η δημιουργία ενός master plan, που θα προκύψει σε συνεργασία με όλους τους θεσμικούς φορείς του τουρισμού, την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση και την κοινωνία των πολιτών. Βεβαίως, στις βασικές μας προτεραιότητες είναι η προσέλκυση επενδύσεων, η στήριξη των μεγάλων τουριστικών μονάδων, η ενίσχυση της μικρομεσαίας τουριστικής επιχειρηματικότητας, ο εκσυγχρονισμός των τουριστικών υποδομών (λιμένες, μαρίνες, αεροδρόμια). Σε προτεραιότητα βρίσκεται επίσης ο εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος με νέες θεματικές μορφές, με στόχο τη διεύρυνση της τουριστικής περιόδου σε 12μηνης διάρκειας, ο αειφόρος τουρισμός και η καθιέρωση μεγάλων ελληνικών πόλεων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα κ.ά.) ως τουριστικών προορισμών City Break. Όλα αυτά με την ενδυνάμωση των επιτελικών δομών του τουρισμού και του ΕΟΤ, αλλά και με ένα ευρύ πρόγραμμα συγκροτημένης προβολής του brand «Ελλάδα», σε παραδοσιακές και αναδυόμενες αγορές, όπως για παράδειγμα οι αραβικές χώρες. Στόχος μας είναι η προσέγγιση τουριστών υψηλού εισοδήματος. Χ_Η άμβλυνση της εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού αποτελεί στοίχημά σας, σύμφωνα με δήλωσή σας. Πώς θα το επιτύχετε αυτό;

ΧΡΗΜΑ 17

Χ συνέντευξη ☛

Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν. Να σημειώσω εδώ ότι η οποιαδήποτε αύξηση ή επιβολή νέων φόρων εν μέσω τουριστικής περιόδου πλήττει τον τουριστικό επιχειρηματία.

Χ_Στην υπηρεσία One stop shop υποδοχής επενδύσεων του Υπουργείου Τουρισμού παρατηρούνται καθυστερήσεις που δεν δικαιολογούν τον τίτλο της. Θα μπορούσατε να μας δώσετε ένα περίγραμμα των αλλαγών που προωθείτε προς αυτήν την κατεύθυνση; Ε.Κ._Στο παρελθόν, υπήρξαν καθυστερήσεις και υποθέσεις που λίμναζαν. Οι εντολές που έχουν λάβει τώρα οι υπηρεσίες είναι η ταχεία και ουσιαστική διεκπεραίωση των επενδύσεων, ώστε να εξαλείφονται οι γνωστές αγκυλώσεις και γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Ήδη ξεμπλοκάραμε και προχωράμε με ταχύτητα μεγάλες τουριστικές επενδύσεις σε όλη τη χώρα, οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο ολοκλήρωσης και αδειοδότησης. Χ_Κυρία υπουργέ, πιστεύετε ότι θα έρθει κάποιος σοβαρός επενδυτής στον ελληνικό τουρισμό αν δεν αποκατασταθεί το κλίμα σταθερότητας στην ελληνική οικονομία; Ε.Κ._Εφαρμόζουμε ένα ολοκληρωμένο και ευέλικτο θεσμικό πλαίσιο, φιλικό προς την επιχειρηματικότητα, με απλοποιημένες ηλεκτρονικές διαδικασίες για κάθε δυνητικό επενδυτή, αλλά και νέα τουριστικά προϊόντα, που παρακολουθούν τις σύγχρονες τάσεις αλλά και τις ανάγκες των τουριστών στις διακοπές τους. Σύνθετα τουριστικά θέρετρα υψηλών υποδομών, όπως γήπεδα γκολφ, μαρίνες, λιμένες, κέντρα ιαματικής θεραπείας, ευεξίας, θερμαλισμού και spa, συνεδριακά κέντρα και παραθεριστικές κατοικίες, ξενοδοχεία συνιδιοκτησίας (Condo Hotels) είναι μερικά μόνο από τα νέα αυτά προϊόντα που δημιουργούν ελκυστικό ανταγωνιστικό περιβάλλον και αναπτύσσουν τον τουρισμό. Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν. Είναι γεγονός ότι το κλίμα οικονομικής αστάθειας βλάπτει τον τουρισμό. Να σημειώσω εδώ ότι η οποιαδήποτε αύξηση ή επιβολή νέων φόρων εν μέσω τουριστικής περιόδου πλήττει τον τουριστικό επιχειρηματία. Χ_Θα υπάρξει ξεχωριστό ΕΣΠΑ για τον τουρισμό; Γιατί δεν υπάρχει «φως» για τη δημιουργία νέου αναπτυξιακού νόμου; Ε.Κ_Η τουριστική στρατηγική μας για την περίοδο 2015-20 έχει ως στόχους τη διαφοροποίηση και την ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, την επέκταση της διάρκειας της τουριστικής περιόδου, με έμφαση στην ποιότητα και τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, και βεβαίως τη στήριξη της επιχειρηματικότητας με προσέλκυση επενδύσεων και κίνητρα αναβάθμισης ξενοδοχειακών μονάδων, προώθηση της καινοτομίας και «Έξυπνη Εξειδίκευση». Η εξυπηρέτηση των στρατηγικών αυτών στόχων θα γίνει μέσω πολυτομεακών παρεμβάσεων που αντιμετωπίζουν συνολικά το τουριστικό 18 Μάιος 2015

προϊόν και απαιτούν συνεργασία και άλλων αρμοδίων φορέων (υπουργείων, περιφερειών, δήμων κ.ά.). Χ_Σε ποιες αγορές-στόχους θα προωθήσετε τον ελληνικό τουρισμό; Ε.Κ._Στόχος μας παραμένει η διείσδυση σε αγορές χαμηλής ακόμη συμμετοχής, όπως για παράδειγμα οι αγορές της Κίνας, της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Τουρκίας, των ΗΠΑ, του Ισραήλ κ.ά. Χ_Ο εσωτερικός τουρισμός έχει υποστεί καθίζηση. Πώς σκέφτεστε να τονώσετε την εσωτερική τουριστική αγορά; Ε.Κ._Εργαζόμαστε πάνω σε ένα σχέδιο που θα κινητοποιεί τις τοπικές κοινωνίες, τις αρχές της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, τους φορείς και την ιδιωτική πρωτοβουλία, δημιουργώντας νέους προορισμούς με διακριτή τουριστική ταυτότητα. Επίκεντρο κάθε πολιτικής μας είναι ο άνθρωπος και στόχος μας είναι τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού και «Τουρισμός για Όλους», ο τουρισμός των ΑμεΑ και της τρίτης ηλικίας, αλλά και νέα προγράμματα για τουρισμό των νέων. Χ_Είστε αισιόδοξη ότι η Ελλάδα θα υπερβεί τον κάβο των Βρυξελλών και σύντομα θα αποκατασταθεί η εσωτερική ηρεμία στην οικονομία; Ε.Κ._Πιστεύω ότι θα επικρατήσει η λογική και ότι θα υπάρξει λύση. Ήδη, όλοι στην Ευρώπη αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να συνεχισθούν οι πολιτικές σκληρής λιτότητας που προκάλεσαν την ανθρωπιστική κρίση στη χώρα μας. Οι εξελίξεις μάς δικαιώνουν, διότι αυτά επισημαίναμε και εμείς από την πρώτη στιγμή, για να υπάρξει επανεκκίνηση της οικονομίας απαιτούνται αναπτυξιακά μέτρα, για αυτά εργαζόμαστε και είμαι πεπεισμένη ότι θα το καταφέρουμε, η χώρα μας θα γυρίσει σελίδα. Χ ☛

Ήδη, όλοι στην Ευρώπη αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να συνεχισθούν οι πολιτικές σκληρής λιτότητας που προκάλεσαν την ανθρωπιστική κρίση στη χώρα μας.

Χ αφιέρωμα ∼ Ελληνικός Tουρισμός

ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΝΑ ΧΑΘΟΥΝ 3 ΔΙΣ. ΕΥΡΩ Σε μια περίοδο πρωτοφανούς οικονομικής ανομβρίας κινδυνεύουν να χαθούν έργα ύψους 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το ένα τρίτο αφορά τον τουριστικό κλάδο

Ε

πί ξυρού ακμής βρίσκονται εκατοντάδες επενδυτές στην Ελλάδα. Πρόκειται για επιχειρηματίες που είχαν την ατυχία να υπάγουν τις επενδύσεις τους στον τελευταίο Αναπτυξιακό Νόμο στα τέλη του Ιουνίου του 2014 και έκτοτε αναμένουν την επόμενη ημέρα που φαντάζει πλέον πολύ μακρινή. Σε μια περίοδο πρωτοφανούς οικονομικής ανομβρίας κινδυνεύουν να χαθούν έργα ύψους 3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το ένα τρίτο αφορά τον τουριστικό κλάδο. Η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος εδράζεται στην πλήρη κατάρρευση της Υπηρεσίας Ιδιωτικών Επενδύσεων του πάλαι ποτέ Υπουργείου Ανάπτυξης και νυν Οικονομίας, Υποδομών, Μεταφορών, Ναυτιλίας και Τουρισμού. Σύμφωνα με πληροφορίες, η αρμόδια υπηρεσία αδυνατεί να φέρει σε διαβούλευση το σχέδιο του νέου Επενδυτικού Νόμου, ενώ η Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών & Ιδιωτικών Επενδύσεων παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό. Πέρα από τις καθυστερήσεις στη δημιουργία νέου πλαισίου ενισχύσεων των ελληνικών επιχειρήσεων, παρατηρούνται προβλήματα που συνδέονται και με τη χορήγηση των ήδη εγκεκριμένων ενισχύσεων. Σημειώνεται ότι εδώ και τουλάχιστον 1,5 έτος εκκρεμούν αιτήματα ελέγχων στο πλαίσιο του Επενδυτικού Νόμου Ν. 3908/2011, η εφαρμογή του οποίου ξεκίνησε από τον Φεβρουάριο του 2011. Εκτός των ανωτέρω καθυστερήσεων, σημειώνεται πως εκκρεμούν τουλάχιστον 100 αιτήματα πιστοποίησης έργων εδώ και τουλάχιστον ένα έτος, τα οποία αφορούν και στον προηγούμενο Αναπτυξιακό Νόμο 3299/04. Όπως επισημαίνουν κύκλοι της αγοράς, σε μια περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης, υπάρχουν υλοποιημένα έργα στα οποία ο επενδυτής έχει εισφέρει το τμήμα που του αναλογεί και αφορά στην ιδία συμμετοχή, η τράπεζα έχει εκταμιεύσει το τμήμα που αφορά το μακροπρόθεσμο δάνειο και το υπουργείο δεν είναι σε θέση είτε να ορίσει την ομάδα ελέγχου είτε να προχωρήσει στην εκταμίευση των δεσμευμένων, εγκεκριμένων επιδοτήσεων.

ΠΛHΘΟΣ ΥΠΟΒΟΛΩΝ Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το ενδιαφέρον των ελληνικών επιχειρήσεων για ένταξη στις διατάξεις των Αναπτυξιακών Νόμων αποτυπώνεται κυρίως μέσω του πλήθους των υποβολών. Κατά την πρόσφατη και τελευταία περίοδο εφαρμογής του Επενδυτικού Νόμου, την α’ περίοδο του 2014, υποβλήθηκαν 732 αιτήματα υπαγωγής, συνολικού προϋπολογισμού περίπου 4 δισ. ευρώ. Έως τις 30 Ιουνίου 2014 ολοκληρώθηκε η διαδικασία αξιολόγησης των ανωτέρω αιτημάτων και εκδόθηκαν αρχικά οι οριστικοί πίνακες αποτελεσμάτων και στη συνέχεια οι αποφάσεις υπαγωγής για κάθε έργο. Από τις 5 Μαρτίου 2014 έως και σήμερα, δυστυχώς δεν υπάρχει η 20 Μάιος 2015

☛

Υπό κατάρρευση βρίσκεται η Υπηρεσία Ιδιωτικών Επενδύσεων του πάλαι ποτέ Υπουργείου Ανάπτυξης και νυν Οικονομίας, Υποδομών, Μεταφορών, Ναυτιλίας και Τουρισμού

δυνατότητα υποβολής νέων επενδυτικών σχεδίων στο πλαίσιο Αναπτυξιακού-Επενδυτικού Νόμου. Κάτι τέτοιο συμβαίνει γιατί, εδώ και 13 μήνες, δεν έχει καθοριστεί και ψηφιστεί το νέο πλαίσιο ενισχύσεων, ώστε να δοθεί η δυνατότητα υποβολής νέων επενδυτικών σχεδίων. Επενδυτικοί παράγοντες επισημαίνουν ότι τα αρμόδια γραφεία εξυπηρέτησης επενδυτών δέχονται τηλεφωνήματα αναφορικά με το πότε θα υπάρξει η δημοσίευση του νέου Επενδυτικού Νόμου και, λόγω ανυπαρξίας έστω και ενός σχεδίου νόμου, αδυνατούν να δώσουν απαντήσεις. Όπως τονίζουν, υπάρχουν ακόμη και σε χαλεπούς οικονομικά καιρούς δεκάδες επενδυτικών σχεδίων τα οποία πρόκειται να υλοποιηθούν, προϋπολογισμού από 500 εκατ. έως 1 εκατ. ευρώ, η έναρξη των οποίων καθυστερεί εν αναμονή ενός νέου Επενδυτικού Νόμου. Παράλληλα, στις 31 Μαρτίου 2015 εξέπνευσε η προθεσμία υποβολής των επιστολών έγκρισης δανείου για τα επενδυτικά σχέδια του Ν. 3908/2011, οι οποίες αποτελούν απαραίτητο δικαιολογητικό για τη διατήρηση της ισχύος της απόφασης υπαγωγής για επενδυτικά έργα που υποβλήθηκαν από την 1η Νοεμβρίου 2011 μέχρι και την 5η Μαρτίου 2014. Κατά πληροφορίες, αδυναμία προσκόμισης του εν λόγω δικαιολογητικού παρουσίασε περίπου το 50% των επενδυτικών σχεδίων. Η αδυναμία αυτή συνδέεται με τα κωλύματα που προβάλλουν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στην εξέταση και έγκριση νέων μακροπρόθεσμων δανείων, λόγω της γενικότερης οικονομικής στενότητας που αντιμετωπίζουν. Κάτι τέτοιο, τέλος, οδηγεί στην παύση της ισχύος της εγκριτικής απόφασης την οποία έχουν λάβει οι επενδυτές, σε μια περίοδο κατά την οποία οι νέες επενδύσεις αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Χ

SYROS INN Η μαγεία της φιλοξενίας σε ένα κυκλαδίτικο ξενοδοχείο με υψηλή αισθητική

Ένα πανέμορφο στολίδι στην αρχοντική Σύρο, και συγκεκριμένα στον μαγευτικό Γαλησσά, το SYROS INN είναι ένα συγκρότημα 17 ενοικιαζόμενων δωματίων με τιμές καταλύματος και παροχές ξενοδοχείου υψηλού επιπέδου. Μόλις 7,5 χιλιόμετρα από την Ερμούπολη και το λιμάνι της Σύρου και 3 λεπτά με τα πόδια από την περίφημη παραλία του Γαλησσά, το ανακαινισμένο SYROS INN, κτισμένο με σεβασμό στην κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, λειτουργεί όλο τον χρόνο για καλοκαιρινές διακοπές ή ανοιξιάτικες, φθινοπωρινές και χειμερινές αποδράσεις. Στο SYROS INN θα βρείτε δωμάτια δίκλινα, τρίκλινα, αλλά και δίχωρα

apartments ή studios για 4-5 άτομα, με εξοπλισμένη κουζίνα και σκεύη. Όλα τα δωμάτια διαθέτουν κλιματισμό, ψυγείο, τηλεόραση, τηλέφωνο, δικό τους λουτρό με στεγνωτήρα μαλλιών και μπαλκόνι με σαλονάκι. Η φιλοξενία θεωρείται ένα από τα προτερήματα των Ελλήνων, αλλά στο SYROS INN πραγματικά θα νιώσετε «σαν στο σπίτι σας». Σας καλωσορίζουμε με ένα μπουκάλι εξαιρετικό ελληνικό κρασί και σας προσφέρουμε πλούσιο πρωινό, την ώρα που εσείς επιλέγετε, με σπιτικά προϊόντα και γεύσεις, και σε room service. Στην προστατευμένη βεράντα μας, εκτός από το πρωινό, μπορείτε να απολαύσετε καφέ με συριανό λουκουμάκι, χυμούς, αναψυκτικά, γιαούρτι με μέλι ή ποτό, κρασί, ούζο και επτά είδη μπύρας, με τη συνοδεία σνακ, κλαμπ σάντουιτς, ποικιλίες τυριών και ντόπιων αλλαντικών. Το bar μας λειτουργεί από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ. Κοντά μας θα βρείτε το ιδανικό περιβάλλον για ξεκούραση και θα γευθείτε πατροπαράδοτη φιλοξενία, ζεστασιά και άψογη εξυπηρέτηση, αλλά και όλες τις απαραίτητες ανέσεις για μια υπέροχη διαμονή: από άνετο parking μέχρι wi-fi δωρεάν σε ολόκληρο το ξενοδοχείο. Σας περιμένουμε λοιπόν στο SYROS INN, με πολλές εκπλήξεις, για να σας μείνουν αυτές οι διακοπές… πραγματικά αξέχαστες!

Ρωτήστε μας για τις εποχιακές προσφορές μας και τα ειδικά «πακέτα» για μεγάλες παρέες ή group καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. www.syrosinn.gr, τηλ. 22810 45065/6944 289834

Χ χρηματιστήριο

Το καλοκαίρι κρίνεται το μακροχρόνιο MOMENTUM ΤΟΥ ΧΑ Η έξοδος από το χρηματιστηριακό τούνελ πλησιάζει, αλλά…

22 Μάιος 2015

✒ από τoν Κων/νο Χριστοφιλέα

Μέχρι το τέλος του Ιουνίου, πρέπει η χώρα είτε να χρεοκοπήσει και επίσημα είτε να κλείσει μια συμφωνία χρηματοδότησης. Αν η χώρα χρεοκοπήσει, το χρηματιστήριο θα κλείσει, γιατί προηγουμένως θα έχουν κλείσει οι τράπεζες. Σε αυτήν την περίπτωση, και οι short θα χάσουν τα λεφτά τους. Οπότε κάνουμε τη βασική παραδοχή ότι η χώρα θα κλείσει μια συμφωνία χρηματοδότησης. Μετά τη συμφωνία, είναι προφανές πως το χρηματιστήριο θα αντιδράσει έντονα ανοδικά, εξαιτίας της πολύμηνης ταλαιπωρίας που υφίσταται, αλλά και λόγω του κλίματος επενδυτικής προοπτικής που θα δημιουργηθεί.

M

ετά την πρώτη αντίδραση, η αγορά θα αξιολογήσει τη συμφωνία και κυρίως τη βιωσιμότητα και την εφαρμοσιμότητα της συμφωνίας και θα προσαρμοστεί σε επίπεδα που να αντικατοπτρίζουν τη συμφωνία. Οπότε το κρίσιμο διάστημα παραμένει ο επόμενος μήνας. Σε αυτό το «θολό τοπίο», που μπορεί να διαρκέσει ώς τις αρχές Ιουλίου, το σίγουρο είναι ότι βάλλεται η πραγματική οικονομία, που δοκιμάζει τις αντοχές της. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι η συμφωνία αλλά το πώς θα εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις, όχι μόνο από πλευράς λαϊκής αντίδρασης αλλά και από πλευράς απόδοσης. Τα βα-

σικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουν κυβερνήσει και η άσκηση εξουσίας –και μάλιστα κυβερνητικής– θα αποδειχθεί μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Με την επίτευξη συμφωνίας η αγορά, σύμφωνα με τους αναλυτές, μπορεί να κινηθεί προς τα επίπεδα των 950-1.000 μονάδων, ενώ με μια συμφωνία για τρίτο δάνειο και λύση για το πρόβλημα του χρέους η αγορά θα μπορούσε να κινηθεί προς τα επίπεδα των 1.400, στα υψηλά του Μαρτίου του 2014. Παρόλα αυτά, μερίδα αναλυτών εκτιμά ότι η μεταβλητότητα θα παραμείνει στο ΧΑ, αφού και με μια επίτευξη συμφωνίας τα προβλήματα στην οικονομία θα παραμεί-

νουν. Η πραγματική οικονομία έχει πληγεί από την αβεβαιότητα των τελευταίων μηνών, ενώ οι εσωκομματικές αντιθέσεις, η πόλωση του πολιτικού σκηνικού, τα μεγάλα ζητήματα των ιδιωτικοποιήσεων και των κόκκινων δανείων, η εφαρμογή της συμφωνίας, θα προκαλούν αναταράξεις στη χρηματιστηριακή αγορά. Η μερική κατοχύρωση βραχυπρόθεσμων κερδών στις σημαντικές αντιστάσεις αποτελεί μια λογική τακτική σε αυτό το ευμετάβλητο περιβάλλον. Οι επενδυτές «στοιχηματίζουν» τις τελευταίες εβδομάδας για απεμπλοκή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Το ερώτημα πλέον για τους αισιόδοξους

H ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑ

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΞΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ

Η ΚΕΦΑΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑ

(χωρίς τη συμμετοχή του ΤΧΣ) Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014 Νοέμβριος 2014 Δεκέμβριος 2014 Ιανουάριος 2015 Φεβρουάριος 2015 Μάρτιος 2015 Απρίλιος 2015

(Ποσά σε εκατ. ευρώ) 49,6% 49,9% 51,5% 52,9% 54,8% 60,4% 60,6% 60,4% 61,0% 60,9% 61,3% 62,1% 61,5% 61,1% 60,1% 59,0% 58,6%

Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014 Νοέμβριος 2014 Δεκέμβριος 2014 Ιανουάριος 2015 Φεβρουάριος 2015 Μάρτιος 2015 Απρίλιος 2015

(Ποσά σε δισ. ευρώ) 2.161,9 2.155,6 1.771,7 2.520,8 3.229,3 4.890,3 3.580,1 2.329,1 1.990,6 2.195,3 3.145,4 1.648,5 2.053,6 2.142,2 2.953,1 1.875,8 1.404,8

Δεκέμβριος 2013 Ιανουάριος 2014 Φεβρουάριος 2014 Μάρτιος 2014 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Ιούνιος 2014 Ιούλιος 2014 Αύγουστος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Οκτώβριος 2014 Νοέμβριος 2014 Δεκέμβριος 2014 Ιανουάριος 2015 Φεβρουάριος 2015 Μάρτιος 2015 Απρίλιος 2015

60,1 60,8 67,4 70,2 64,5 70,9 79,9 66,5 66,8 61,1 52,4 53,9 45,7 38,3 45,7 39,4 41,4 ΧΡΗΜΑ 23

Χ χρηματιστήριο

Η ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΟΥ FTSΕ-25 ΜΕΤΟΧΕΣ

Alpha Bank Coca Cola HBC Eurobank Folli Follie Jumbo MIG Motor Oil ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ΔΕΗ Εθνική Ελλάκτωρ ΕΧΑΕ ΕΛΠΕ ΕΥΔΑΠ ΜΕΤΚΑ Μυτιληναίος ΟΛΠ ΟΠΑΠ ΟΤΕ Πειραιώς Τέρνα Ενεργειακή Τιτάν Viohalco Grivalia Properties Aegean Airlines

ΚΛΕΙΣΙΜΟ 8/5/2015

ΚΛΕΙΣΙΜΟ 31/12/2014

ΜΕΤΑΒΟΛΗ

0,330 19,42 0,150 25,75 9,01 0,15 8,30 1,83 5,74 1,23 1,96 5,70 4,42 5,53 8,21 6,04 14,98 8,60 8,20 0,468 2,83 22,29 2,56 7,60 7,50

0,468 15,68 0,187 26,40 8,47 0,19 6,50 1,89 5,40 1,47 2,13 4,65 3,80 6,25 8,45 4,64 10,50 8,90 9,10 0,910 1,88 19,17 1,86 7,57 6,90

-29,49% +23,85% -19,79% -2,46% +6,38% -21,05% +27,69% -3,17% +6,30% -16,33% -7,98% +22,58% +16,32% -11,52% -2,84% +30,17% +42,67% -3,37% -9,89% -48,57% +50,53% +16,28% +37,63% +0,40% +8,69%

δεν είναι αν θα υπάρξει ενδιάμεση συμφωνία, αυτή είναι δεδομένη. Είναι τι θα συμβεί στο διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου και πόσο απαραίτητο είναι ένα τρίτο δάνειο, ένα τρίτο Μνημόνιο για την Ελλάδα, κυρίως το αν το τρίτο δάνειο θα συνοδευτεί και με νέα μέτρα-νέες μεταρρυθμίσεις και αν θα λυθεί το ζήτημα του χρέους. Το χρηματιστήριο, αφού κατέγραψε χαμηλό 691,43 μονάδων σε επίπεδο Γενικού Δείκτη, στη συνεδρίαση της 22ας Απριλίου αντέδρασε δυναμικά προς τα επίπεδα των 850 μονάδων. Το ράλι ανακούφισης στις τιμές των μετοχών από τα τέλη του Απριλίου μπορεί να επεκταθεί στην περίπτωση της θετικής έκβασης των διαπραγματεύσεων, ενώ σε μια αρνητική εξέλιξη ή και σε πισωγύρισμα, το sell-off που θα ακολουθήσει θα είναι εξαιρετικά πιο βίαιο από ό,τι το ανοδικό κύμα. Η ελληνική κυβέρνηση δείχνει να έχει ως στόχο μια συνολική συμφωνία το καλο-

24 Μάιος 2015

καίρι, που θα αφορά το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και τη ρύθμιση του χρέους. Στόχος που φαίνεται ιδιαίτερα δύσκολος, με βάση το κλίμα που έχει διαμορφωθεί ανάμεσα στις δύο πλευρές αλλά και τους συσχετισμούς στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Άρα το χρηματιστήριο φαίνεται να μένει παγιδευμένο ώς τον Ιούλιο που θα δρομολογηθούν οι εξελίξεις, είτε θετικές είτε αρνητικές. Το ίδιο παγιδευμένη θα παραμείνει και η ελληνική οικονομία στην έλλειψη ρευστότητας και επενδύσεων και με τον φόβο του ατυχήματος να επανέρχεται ανά διαστήματα. Μετά από μια μακροχρόνια πτωτική πορεία που οδήγησε από τα υψηλά της 19ης Μαρτίου του 2014 και από τις 1.379 μονάδες στις 691,43 μονάδες (22/4/2015), αυτό που απασχολεί τους επενδυτές δεν είναι οι βραχύβιες προσωρινές αντιδράσεις, αλλά η «μεγάλη εικόνα» της αγοράς. Το μακρο-

πρόθεσμο momentum της αγοράς θα «κριθεί» στη συμφωνία του Ιουνίου. Τότε θα είναι η «μητέρα των συμφωνιών» και τότε – ανάλογα με τις μεταρρυθμίσεις που η κυβέρνηση θα υπογράψει– θα κριθεί και η βιωσιμότητα της μακροπρόθεσμης ανοδικής κίνησης του ΧΑ. Θα «κριθεί» δηλαδή πόσο ποιοτική, βιώσιμη, ρεαλιστική και πραγματική θα είναι η (όποια) συμφωνία κυβέρνησης και ευρωπαϊκών θεσμών. Το ερώτημα λοιπόν που θα απαντηθεί τον Ιούνιο είναι αν η συμφωνία περιλαμβάνει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, συγκεκριμένα μέτρα, μετρήσιμα, και κατά πόσο αυτά θα κριθούν από τους διεθνείς διαχειριστές ως υλοποιήσιμα από την τωρινή ελληνική κυβέρνηση. Γιατί αν εκείνη η συμφωνία κριθεί κατώτερη των περιστάσεων και των προσδοκιών, τότε αναλόγως και η βιωσιμότητα της ανόδου της αγοράς θα τεθεί υπό αμφισβήτηση. Το ελληνικό χρηματιστήριο συνεχίζει να έχει την επενδυτική φυσιογνωμία μιας ρηχής αγοράς με έντονη μεταβλητότητα, καθώς οι κινήσεις των πρωταγωνιστών του, δηλαδή των hedge funds, που διενεργούν το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών, είναι επιθετικές και επιδιώκουν την καταγραφή βραχυπρόθεσμων κερδών.

Αισιόδοξη η NBG Securities Αισιόδοξη εμφανίζεται η NBG Securities για την πορεία του ελληνικού χρηματιστηρίου, παρατηρώντας ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις της με τα θεσμικά όργανα, προκειμένου να συνάψουν μια αμοιβαία επωφελή συμφωνία στα τέλη Μαΐου/αρχές Ιουνίου. Η NBG Securities συστήνει αγορές: Grivalia, Jumbo, Φουρλή, Ελλάκτωρα και ΔΕΗ. Η Τράπεζα Πειραιώς είναι η φθηνότερη από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες στη βάση του P/Ε. Τέσσερις μη χρηματοοικονομικές μετοχές είναι σήμερα φθηνότερες έναντι των επιπέδων του Μαΐου του 2012 (ΕΥΔΑΠ, Ελλάκτωρ, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και Ελληνικά Πετρέλαια). Τα εταιρικά κέρδη για τις εγχωρίως εκτεθειμένες εταιρείες (τράπεζες, κατασκευές και λιανικό εμπόριο) θα είναι πολύ υποτονικά το 2015. Θα υπάρξουν αρνητικά πρόσημα στο α’ τρίμηνο του 2015, γεγονός που θα πρέπει να επιβεβαιωθεί πλήρως κατά τη διάρκεια του δευτέρου τριμήνου. Τα ισχυρά επιχειρηματικά μοντέλα σε τοπικό επίπεδο (ΟΤΕ, Grivalia και Jumbo) θα είναι τα λιγότερο επηρεαζόμενα από το

ασθενέστερο εξωτερικό περιβάλλον. Οι εταιρείες με εξαγωγικό προσανατολισμό (Frigoglass, Folli Follie, Motor Oil, ΕΛΠΕ, Μυτιληναίος, Aegean Airlines και Σαράντης) θα πρέπει να είναι οι κορυφαίες από άποψη της κερδοφορίας το 2015. Μακροπρόθεσμα, τα εγχώρια θέματα θα είναι και πάλι στο επίκεντρο. Οι μετοχές του εγχώριου κλάδου λιανικής –και οι φορείς εκμετάλλευσης κινητής τηλεφωνίας– θα μπορούσαν να ωφεληθούν από την εφαρμογή του (χαμηλότερου) εναρμονισμένου ΦΠΑ. Ο τραπεζικός τομέας θα γίνει ένας παίκτης της μόχλευσης στην οικονομική ανάκαμψη από το 2016. Θα πρέπει να δούμε τη χρήση του ELA να αρχίσει να μειώνεται, πιθανώς από το γ’ τρίμηνο του 2015, ενώ θα παρατηρηθούν εξοικονομήσεις κόστους. Η επιβεβαίωση της συμφωνίας θα οδηγήσει σε ράλι στις αγορές ομολόγων (κυρίως του ελληνικού Δημοσίου). Τα αδύναμα αποτελέσματα θα επηρεάσουν τους επενδυτές μέχρι τις αρχές του καλοκαιριού. Από εκείνο το σημείο και μετά, το ελληνικό θέμα θα είναι το αγαπημένο της αγοράς.

Κάντε παιχνίδι με τις μετοχές των τραπεζών… Σε περίπτωση τελικής συμφωνίας, ο τραπεζικός κλάδος θα είναι ο πρωταγωνιστής της αντίδρασης και ίσως οι τραπεζικές μετοχές πιάσουν διπλάσια νούμερα. Σύμφωνα με την BNP Paribas, αν υπάρξει συμφωνία Ελλάδος-ΕΕ, οι τραπεζικές μετοχές τουλάχιστον θα διπλασιαστούν. Ωστόσο, μετά το ράλι, σύμφωνα με την πλειοψηφία των επενδυτών, θα υπάρξει πισωγύρισμα για τον κλάδο αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις για την ανάγκη νέων αυξήσεων κεφαλαίου, με τις ανάγκες να ανέρχονται σε 6-10 δισ. ευρώ. Ράλι στις μετοχές των ελληνικών τραπεζών μόλις επιτευχθεί η συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανειστές της προβλέπει η Wood & Company. Σύμφωνα με τους αναλυτές τής Wood, ο καλύτερος τρόπος για να τοποθετηθεί κανείς σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα είναι οι τράπεζες. Η Wood εκτιμά πως η στροφή προς τον ρεαλισμό από τη νέα κυβέρνηση –εάν επιβεβαιωθεί– θα είναι μια πολύ θετική εξέλιξη. Αν και εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικές δυσκολίες στη συνέχεια, ακόμη κι αν υπάρξει συμφωνία, η Wood θεωρεί πως η ελαχιστοποίηση των σενα-

ρίων για Grexit δικαιολογεί την επαναξιολόγηση για το Χρηματιστήριο Αθηνών. Κατά την εκτίμηση της χρηματιστηριακής, ο καλύτερος τρόπος για να παίξουν οι επενδυτές αυτήν τη βραχυπρόθεσμη κυκλική άνοδο είναι οι τράπεζες. Ωστόσο, όλες οι ελληνικές μετοχές θα επωφεληθούν από την κατακόρυφη πτώση στο κόστος των ιδίων κεφαλαίων, καθώς θα αρχίσουν σταδιακά να ομαλοποιούνται οι αποδόσεις των ομολόγων. Ο χρόνος της συμφωνίας δεν είναι ακόμη ξεκάθαρος, ωστόσο το τελικό deadline είναι στο τέλος Ιουνίου, οπότε λήγει η τρέχουσα παράταση και κλιμακώνονται οι αποπληρωμές τίτλων του Ιουλίου-Αυγούστου. Η πολιτική αναταραχή και η επαναδιαπραγμάτευση της διάσωσης έχουν ασκήσει τεράστια πίεση στην ελληνική οικονομία. Οι εκτιμήσεις για το φετινό ΑΕΠ έχουν ήδη μειωθεί από την Κομισιόν στο 0,5%, από 2,5% προηγουμένως. Η επίπτωση στις τράπεζες θα είναι πιο σοβαρή, καθώς ο σχηματισμός νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων αυξάνεται και οι προβλέψεις πιθανότατα θα παραμείνουν αυξημένες φέτος. Έτσι, θα είναι δύσκολο το 2015 να είναι κερδοφόρο. Όμως, αν υπάρξει συμφωνία, το β’ εξάμηνο μπορεί να φανούν σημάδια σταθεροποίησης στη ρευστότητα, στα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια και στις νέες καθυστερούμενες οφειλές. Αυτό θα ανοίξει τον δρόμο για ένα πιο αισιόδοξο 2016. «Πώς θα τοποθετούμασταν στην αγορά αυτή; Κατά την εκτίμησή μας, ο καλύτερος τρόπος για να παίξουμε τη βραχυπρόθεσμη κυκλική άνοδο είναι οι τράπεζες. Αφού υπάρξει συμφωνία, οι τράπεζες θα μπορούσαν να κινηθούν προς μια πιο ομαλοποιημένη αποτίμηση. Ωστόσο, θεωρούμε ότι είναι δύσκολο ένα μακροπρόθεσμο re-rating πάνω από τη λογιστική αξία, λόγω της αβεβαιότητας αναφορικά με τα νούμερα του 2015 και των ανησυχιών για τα κεφάλαια και την εξάρτηση από τον αναβαλλόμενο φόρο (Deferred Tax Credits)» καταλήγει η Wood. Η UBS, από την πλευρά της, μειώνει κατά 40% τις τιμές-στόχους για τις μετοχές των τραπεζών και αναμένει ζημιές και για το 2015. Η UBS ξεκαθαρίζει ότι παραμένει επιφυλακτική όσον αφορά τις ελληνικές τράπεζες, αν και αναγνωρίζει ότι οι μετοχές ενδέχεται να πραγματοποιήσουν ένα ισχυρό βραχυπρόθεσμο ράλι ανακούφισης, αν επιτευχθεί συμφωνία με τους Ευ-

ρωπαίους εταίρους. Επίσης, δίνει νέες, χαμηλότερες προβλέψεις για τα κέρδη ανά μετοχή των ελληνικών τραπεζών, εκτιμώντας ότι και φέτος θα είναι οριακά ζημιογόνες. Παράλληλα, δίνει νέα τιμή-στόχο για την Alpha Bank στα 0,34 ευρώ (από 0,50 ευρώ) για τη Eurobank στα 0,16 ευρώ (από 0,21 ευρώ) και για την Πειραιώς στα 0,45 (από 1 ευρώ). Και για τις τρεις τράπεζες, διατηρεί σύσταση “neutral”. Εξακολουθεί επίσης να προτιμά την Alpha Bank, εξαιτίας της ισχυρότερης κεφαλαιακής της θέσης, η οποία αντανακλάται στην τιμή (premium 20%). Η UBS εκτιμά ότι ακόμη κι αν επιτευχθεί συμφωνία με τους Ευρωπαίους εταίρους σύντομα, η σημερινή κατάσταση θα έχει μακροπρόθεσμες αρνητικές συνέπειες για τον κλάδο, μεταξύ των οποίων:

∼ Η ανισορροπία ρευστότητας θα χρειαστεί χρόνο για να ομαλοποιηθεί. ∼ Η ανακούφιση του χρέους του ιδιωτικού τομέα και η αναδιάρθρωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων γίνονται όλο και πιο σημαντικές. ∼ Οι κεφαλαιακές θέσεις γίνονται ευάλωτες.

Citigroup: Ζημιογόνο και το α’ εξάμηνο για τις τράπεζες Η Citigroup αναμένει από τις ελληνικές τράπεζες να καταγράψουν ζημίες το α’ εξάμηνο του έτους, λόγω των χαμηλότερων εσόδων από τόκους και συναλλαγές, καθώς και αυξημένων προβλέψεων. Αυτό θα διαβρώσει την κεφαλαιακή θέση των ελληνικών τραπεζών. Από το τέλος του 2014 (Νοέμβριο), περίπου 28 δισ. ευρώ, ή 17% του συνόλου των καταθέσεων, έχουν αποσυρθεί από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Το χάσμα της χρηματοδότησης έχει καλυφθεί προσωρινά με τον μηχανισμό ELA. Επίσης, η Citigroup διαβλέπει καθυστερήσεις στην αποκατάσταση των προβληματικών δανειακών χαρτοφυλακίων, ενώ αναθεωρεί προς τα κάτω τον ρυθμό μεταβολής του ελληνικού ΑΕΠ, λόγω της αυξημένης μακροοικονομικής αβεβαιότητας. Οι οικονομολόγοι της Citigroup αναμένουν τώρα το 2015 το ΑΕΠ να συρρικνωθεί κατά -0,2% (από ανάπτυξη +1,3% που ανέμεναν νωρίτερα). Σύμφωνα με τη Citigroup, ο λόγος των μη εξυπηρετούμενων δανείων θα κορυφωθεί το 2016, ένα έτος αργότερα από την προηγούμενη πρόβλεψή της. Χ ΧΡΗΜΑ 25

Χ χρηματιστήριο

Το μήνυμα του «ιππόδρομου» «Όσο κι αν χειροτερέψουν τα πράγματα, τοποθετηθείτε στα χρηματιστήρια της Ελλάδας και του ευρωπαϊκού Νότου» υποστηρίζει το MarketWatch. «Η επενδυτική επιχειρηματολογία για τοποθέτηση σε ελληνικές μετοχές δεν στηρίζεται στην ελπίδα ότι η οικονομία της χώρας θα επιτύχει καλύτερη απόδοση από τις ισχυρότερες χώρες του κόσμου, όπως οι ΗΠΑ. Αντιθέτως, ο λόγος για τον οποίο μπορεί να θελήσετε να στοιχηματίσετε στην Ελλάδα ή σε οποιαδήποτε άλλη

αγορά του ευρωπαϊκού Νότου στηρίζεται στην πολύ ασφαλέστερη εκτίμηση ότι θα αποδώσουν καλύτερα από ό,τι προβλέπουν τώρα οι επενδυτές. Αυτό δεν είναι απλή εικασία, δεδομένου ότι οι προσδοκίες της αγοράς βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο που θα μπορούσατε να φανταστείτε» αναφέρει. Η επιχειρηματολογία που χρησιμοποιεί πάντως είναι πρωτότυπη. «Φανταστείτε μια κούρσα ιπποδρομίας που σου δίνει τη δυνατότητα να στοιχηματίσεις σε δέκα

άλογα που τρέχουν. Ένα από αυτά θεωρείται το φαβορί και ένα άλλο εκτιμάται ευρέως ότι θα βγει τελευταίο. Φανταστείτε ακόμη ότι το φαβορί βγαίνει τελικά δεύτερο και πως το λιγότερο δημοφιλές άλογο βγαίνει τελικά έβδομο. Σε μια τέτοια περίπτωση, είτε το πιστεύετε είτε όχι, το πιθανότερο είναι πως θα κερδίσετε περισσότερα χρήματα αν έχετε στοιχηματίσει στο άλογο που βγήκε έβδομο παρά στο φαβορί που βγήκε δεύτερο».

Πωλητές οι ξένοι για τέταρτο μήνα

Η τεχνική εικόνα της αγοράς

Οι επενδυτές του εξωτερικού ήταν από τον Ιούλιο του 2012 μέχρι και την Άνοιξη του 2014 οι βασικοί αγοραστές και τροφοδότες της ανοδικής κίνησης στο ΧΑ. Έκτοτε, και κυρίως μετά τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2014 και τις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών, τα στοιχεία δείχνουν πως είναι πωλητές. Ο Απρίλιος ήταν ο τέταρτος συνεχόμενος μήνας εκροής κεφαλαίων από το εξωτερικό και, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΧΑΕ για τις αγοραπωλησίες των επενδυτών στο ΧΑ, από την αρχή του έτους, από το City έχουν ρευστοποιηθεί ελληνικές μετοχές συνολικής αξίας περίπου 500 εκατ. ευρώ. Η συμμετοχή των ξένων επενδυτών στη συνολική κεφαλαιοποίηση της ελληνικής αγοράς τον Απρίλιο ανήλθε σε 58,6%, έναντι 59,0% στο τέλος του προηγούμενου μήνα, καταγράφοντας μείωση 0,7%. Ωστόσο, συνυπολογίζοντας τη συμμετοχή του ΤΧΣ (7.479,03 εκατ. ευρώ ή 18,1%) στη συνολική κεφαλαιοποίηση της ελληνικής αγοράς, η συμμετοχή των ξένων επενδυτών ανήλθε σε 48,0%, παρουσιάζοντας μείωση 2,4% συγκριτικά με τον προηγούμενο μήνα και αυτό σε έναν έντονα ανοδικό μήνα (+6,12%), γεγονός που αποτελεί μια πρώτη ένδειξη ότι, παρά την ανοδική κίνηση, οι ξένοι παρέμειναν στο περιθώριο ή ήταν με την πλευρά των πωλητών! Η αξία συναλλαγών του Απριλίου έφτασε τα 1.404,81 εκατ., σημειώνοντας πτώση 25,1% από τη συναλλακτική δραστηριότητα του προηγούμενου μήνα, που ήταν 1.875,76 εκατ. ευρώ. Σε σχέση με τον Απρίλιο του 2014, που η αξία συναλλαγών ήταν 3.229,32 εκατ. ευρώ, σημειώθηκε πτώση 56,5%. Η κεφαλαιοποίηση του ΧΑ στο τέλος του μήνα υπολογίστηκε στα 41,37 δισ. ευρώ. Σε σχέση με την αντίστοιχη κεφαλαιοποίηση του προηγούμενου μήνα, που ήταν 39,38 δισ., σημειώθηκε αύξηση 5,1%, ενώ, συγκρινόμενη με την αντίστοιχη κεφαλαιοποίηση του ίδιου μήνα του προηγούμενου έτους, που ήταν 64,55 δισ., σημειώθηκε μείωση κατά 35,9%.

Η αγορά έρχεται από μια έντονα πτωτική υπερβολή (με απαξίωση κυρίως των τραπεζών, υποχώρηση του κλαδικού δείκτη έως τα ιστορικά ελάχιστα των 420 μονάδων) και ως εκ τούτου δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο άλλης μίας υπερβολής, ανοδικής αυτήν τη φορά, με μοχλό τις τράπεζες. Τεχνικά, κομβικό σημείο πλέον για την περαιτέρω πορεία του Γενικού Δείκτη είναι η διάσπαση ή μη της ζώνης αντίστασης των 850-860 μονάδων. Πλέον, η στήριξη τοποθετείται στην περιοχή των 810-820 μονάδων και έπειτα στο χαμηλό των 780 μονάδων, στις 6 Μαΐου. Σε αυτήν την κίνηση, και για όσο ο δείκτης δεν διασπά πτωτικά την παραπάνω περιοχή, η βραχυπρόθεσμη ανοδική τάση παραμένει σε ισχύ. Από την άλλη βέβαια, αν μπορέσει τελικά ο Γενικός Δείκτης να διαφύγει από τη ζώνη αντίστασης των 850-860 μονάδων, τότε η πρώτη ήπια αντίσταση τοποθετείται στην περιοχή των 880-890 μονάδων. Η θετική εξέλιξη, με επιτάχυνση στις συζητήσεις με κάποιου είδους λύση-συμβιβασμό, μπορεί να οδηγήσει τον Γενικό Δείκτη έως και τις 950 μονάδες ή ακόμα και στις 1.025 μονάδες. Η διατήρηση της στήριξης στις 230 μονάδες για τον FTSE-25 δείχνει ότι η βραχυπρόθεσμη ανοδική τάση είναι ισχυρή, ενώ η συνέχεια της αντίδρασης ξεπέρασε και το κομβικό όριο, στις 250 μονάδες. Η πιο σημαντική αντίσταση παραμένει στις 283 μονάδες, με μικρότερη περιοχή αντίστασης τις 260-270 μονάδες. Το χρηματιστήριο, αφού κατέγραψε τις 691 μονάδες σε επίπεδο Γενικού Δείκτη και τις 204 σε επίπεδο FTSE 25, αντέδρασε δυνατά, δίνοντας την ευκαιρία απεγκλωβισμού σε όσους αγόραζαν κατά την πτώση. Να θυμίσουμε ότι τα παραπάνω δύο επίπεδα (680 και 200 μονάδες αντίστοιχα), εδώ και καιρό, συζητούνται σαν τα απόλυτα επίπεδα στήριξης (εκτός αν η χώρα αποχωρήσει από το ευρώ). Η καταγραφή των επιπέδων αυτών και η δυνατή αντίδραση ενισχύουν την άποψη ότι δύσκολα θα δούμε χαμηλότερα επίπεδα στο μέλλον.

26 Μάιος 2015

Χ συνέντευξη

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΡΑΚΟΣ

Πρόεδρος της Διοικούσας και Εκτελεστικής Επιτροπής της Ένωσης Εισηγμένων Εταιρειών 28 Μάιος 2015

✒

Συνέντευξη στον Κων/νο Χριστοφιλέα

«Να βρούμε πού χάθηκε η Ελλάδα του δημιουργείν για να την αναστήσουμε» «Η τραγωδία της Ελλάδος είναι ότι, ενώ θα μπορούσαμε να είμαστε η πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης, μόνοι μας βάζουμε αυτογκόλ, προς αγαλλίαση των ανταγωνιστών μας» τονίζει ο πρόεδρος της Διοικούσας και Εκτελεστικής Επιτροπής της Ένωσης Εισηγμένων Εταιρειών, κ. Παναγιώτης Δράκος, μιλώντας στο «Χρήμα» και επισημαίνει: «Αξίζει να βρούμε πού χάθηκε η Ελλάδα του δημιουργείν για να την αναστήσουμε».

ΧΡHΜΑ_Η οικονομία της χώρας βρίσκεται σε κρίσιμη ιστορική καμπή: Συμφωνία ή «βράχια». Πόσο αισιόδοξος είστε για το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας; ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΡΑΚΟΣ: Το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας είναι αναπόφευκτο. Το ερώτημα είναι αν θα είναι η τωρινή κυβέρνηση που θα αδράξει την ευκαιρία ή θα είναι κάποια άλλη στο μέλλον. Στη δεύτερη περίπτωση, η ευκαιρία που μπορεί να δοθεί σε μιαν άλλη κυβέρνηση θα έχει στοιχίσει πανάκριβα στον ελληνικό λαό, και ιδιαίτερα στους ψηφοφόρους της σημερινής κυβέρνησης. Χ_Πώς βλέπετε γενικότερα το οικονομικό μέλλον της Ελλάδας, μετά την ανάληψη της εξουσίας από ένα αριστερό κόμμα, του οποίου αρκετά στελέχη, μέχρι τουλάχιστον πριν από μερικά χρόνια, θεωρούσαν το επιχειρηματικό κέρδος κάτι κακό, έχοντας κρατιστικές αντιλήψεις; Π.Δ._Δυστυχώς οι ελληνικές επιχειρήσεις είναι συνηθισμένες στην κρατιστική αντί-

ληψη. Σας υπενθυμίζω το πάντοτε αποσιωπούμενο, ότι η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή είχε εκδιώξει από τις επιχειρήσεις που ήλεγχαν τους Νιάρχο, Ωνάση, Ανδρεάδη, Τσάτσο, Κεφάλα, Σκαλιστήρη, Δράκο και τόσους άλλους. Και ενώ πέτυχε να μας βάλει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λέγοντας ότι θα μας ρίξει στη θάλασσα για να μάθουμε να κολυμπούμε, μας έδεσε στα πόδια τη λεγομένη «σοσιαλμανία» και με δυσκολία κρατηθήκαμε στην επιφάνεια. Οι νέοι «κρατικιστές» θα έχουν και αυτοί την τύχη των μονοπωλίων του ξύλου, του καφέ και του κρέατος που προσπάθησε να επιβάλει η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Το δυστύχημα είναι ότι όλα αυτά τα λενινιστικά, τροτσκιστικά και σταλινικά πειράματα σπάνε στη ράχη των ψηφοφόρων της σημερινής κυβέρνησης, οι οποίοι μπορούν λιγότερο από κάθε άλλον να αντεπεξέλθουν. Οι επιχειρήσεις, αν αφεθούν ελεύθερες να δημιουργήσουν, αξιοποιώντας τον πλούτο της αξιολογότατης ελληνικής αδρανούσης ΧΡΗΜΑ 29

Χ συνέντευξη ~ Παναγιώτης Δράκος ☛

Οι κρατικιστές πρέπει επιτέλους να μάθουν ότι δεν μπορείς να νομοθετήσεις τους φτωχούς σε ευημερία νομοθετώντας τους πλούσιους στη φτώχεια, ούτε μπορείς να πολλαπλασιάσεις τον πλούτο διαιρώντας τον

νεολαίας, είναι οι μόνες που μπορούν να δημιουργήσουν πλούτο. Και οι κρατικιστές πρέπει επιτέλους να μάθουν ότι δεν μπορείς να νομοθετήσεις τους φτωχούς σε ευημερία νομοθετώντας τους πλούσιους στη φτώχεια. Ούτε μπορείς να πολλαπλασιάσεις τον πλούτο διαιρώντας τον. Και στις δύο περιπτώσεις, όπως δίδαξε ο Μαζαρίνος τον Κολμπέρ προ τεσσάρων αιώνων ήδη, οι πλούσιοι απλά θα φύγουν… Χ_Το μεγάλο αναπτυξιακό στοίχημα της χώρας περνά σε σημαντικό βαθμό και μέσα από τις τράπεζες, οι οποίες όμως βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρότατα προβλήματα ρευστότητας και εκροές καταθέσεων, ενώ νέες αυξήσεις κεφαλαίου είναι προ των πυλών. Οι τράπεζες μπορούν να επαναφέρουν τους καταθέτες στα γκισέ και να στηρίξουν την πραγματική οικονομία; Π.Δ._Το πρόβλημα των τραπεζών δεν είναι δικό τους. Το κράτος το δημιούργησε και δεν μπορεί να το λύσει. Αλλά, πέρα από το κράτος, υπάρχουν και οι νέοι κανόνες της

Βασιλείας και των Βρυξελλών που ωθούν προς την απομόχλευση. Το μεγάλο αναπτυξιακό πρόβλημα της χώρας περνάει περισσότερο από το κράτος και την κακοδιοίκηση (μέσα στην οποία περιλαμβάνω και τον κρατικισμό). Η ελευθερία του δημιουργείν με σκοπό το κέρδος είναι αυτή που θα επιλύσει το μεγάλο αναπτυξιακό στοίχημα της χώρας. Για την ώρα, κανένα ελληνικό κόμμα δεν μοιάζει να υποστηρίζει το κέρδος και την πάταξη του κρατισμού. Ακόμη και τα κόμματα που υποστηρίζουν την παραμονή μας στην Ευρώπη και στο ευρώ νομίζουν ότι θα πετύχουν ανάπτυξη κουβαλώντας τις απαρχαιωμένες πρακτικές τους. Κάνουν λάθος. Δείτε την πρόοδο της Κίνας μετά από τις μεταρρυθμίσεις του Ντενγκ Χσιάο Πινγκ. Η ανάπτυξη της Κίνας άρχισε μετά την απελευθέρωσή της από τις κατεψυγμένες ιδέες που κληρονόμησε από τη Σοβιετία. Μόλις αρχίσει η ανάπτυξη με αυτούς τους όρους θα αρχίσει και σε μας. Στην αρχή θα στηριχθεί σε ίδια κεφάλαια, και ιδιαίτερα σε νέα μετοχικά κεφάλαια (IPO), που θα αντλήσει από Έλληνες και ξένους από το χρηματιστήριο. Τότε θα επιστρέψουν οι καταθέτες στις τράπεζες, οι οποίες θα μπορέσουν έτσι να εκπληρώσουν έναν δημιουργικό ρόλο στην περαιτέρω ανάπτυξη. Χ_Πώς θα χρηματοδοτηθεί τελικά η ανάπτυξη; Ποια άλλα μέσα, πέραν της «κλασικής» τραπεζικής χρηματοδότησης, μπορούν να αξιοποιηθούν άμεσα σε αυτήν την κατεύθυνση; Π.Δ._Πέρα από τις κλασικές αυξήσεις κεφαλαίου, στις οποίες αναφέρθηκα ήδη, υπάρχουν και νέα χρηματοδοτικά εργαλεία στο χρηματιστήριο, όπως τα Αμοιβαία Κεφάλαια Επιχειρηματικών Συμμετοχών (ΑΚΕΣ), οι Εταιρείες Κεφαλαίου Επιχειρηματικών Συμμετοχών (ΕΚΕΣ) και πολλά άλλα. Τέλος, μέσα στην εβδομάδα, ο αρμόδιος επίτροπος Γίρκι Κατάινεν θα παρουσιάσει στη χώρα μας το νέο πρόγραμμα

χρηματοδότησης επιχειρήσεων, που είναι γνωστό και ως Πρόγραμμα Γιούνκερ. Χ_Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος του χρηματιστηρίου στην εναλλακτική χρηματοδότηση; Π.Δ._Νομίζω ότι η απάντησή μου στις προηγούμενες ερωτήσεις καλύπτει το θέμα. Θα ήθελα όμως να τονίσω τη μεγάλη συμβολή των μελών του χρηματιστηρίου (των ΑΧΕΠΕΥ) στην υποστήριξη και καθοδήγηση των εταιρειών ενώπιον των αυξήσεων κεφαλαίου. Οι δραστήριες ΑΧΕΠΕΥ έχουν πολλά να συνεισφέρουν σε μια IPO. Χ_Σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, η χώρα μας κατάφερε να προσελκύσει άμεσες ξένες επενδύσεις ύψους μόλις 1,2 δισ. το 2013, συγκριτικά με τα 21,5 δισ. ευρώ της Ιρλανδίας και τα 3,5 δισ. ευρώ της Πορτογαλίας, χωρών των οποίων οι οικονομίες έχουν παρόμοιο μέγεθος με αυτό της Ελλάδας. Πώς μπορούμε να προσελκύσουμε ξένες επενδύσεις όταν συμβαίνουν καταστάσεις όπως αυτές στις Σκουριές της Χαλκιδικής; Π.Δ._Δεν μπορούμε να προσελκύσουμε κανέναν αν δεν καταλάβουμε όλοι ότι το κράτος δεν μπορεί να δώσει τίποτα σε κανέναν αν πρώτα δεν το πάρει από κάποιον. Αν δεν κατανοήσουμε ότι όταν κάποιος παίρνει από το κράτος χωρίς να εργάζεται, τότε κάποιος άλλος πρέπει να εργάζεται χωρίς να παίρνει. Και τελικά αυτοί που εργάζονται θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι δεν έχει νόημα να εργάζονται χάριν των άλλων. Οπότε πάει χαμένη η χώρα ολόκληρη. Οι Σκουριές είναι χαρακτηριστική περίπτωση: εκείνοι που εργάζονται εναντιώνονται σε αυτούς που θέλουν να μην εργάζεται κανένας. Αν τελικά η κυβέρνηση κλείσει τις Σκουριές και παραμείνει στην εξουσία για πολλά χρόνια, θα κάνει άλλα τόσα χρόνια για να δει επενδύσεις που δεν θα στηρίζονται σε ετεροδικία.

☛

Ακόμη και τα κόμματα που υποστηρίζουν την παραμονή μας στο ευρώ νομίζουν ότι θα πετύχουν ανάπτυξη κουβαλώντας τις απαρχαιωμένες πρακτικές τους και δεν βλέπουν π.χ. την πρόοδο της Κίνας μετά από τις μεταρρυθμίσεις 30 Μάιος 2015

☛

Χωρίς την ελευθέρωση του επιχειρείν, καλύτερα να ανησυχούμε για όλη την Ελλάδα και όχι ειδικά για τη χρηματιστηριακή αγορά

Χ_Πώς βλέπετε το ελληνικό επιχειρείν μετά από πέντε χρόνια οικονομικής κρίσης; Αν όλα πάνε κατ’ ευχήν στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μας, θα έρθουν οι επενδύσεις; Π.Δ._Φοβάμαι ότι έχω ήδη απαντήσει απαισιόδοξα. Πλην όμως, θα ήθελα να τονίσω ότι για να πάνε όλα κατ’ ευχήν, η κυβέρνηση θα πρέπει να έχει αλλάξει και νοοτροπία για το επιχειρείν. Οπότε τα ξαναλέμε για τις επενδύσεις. Χ_Ένα μεγάλο θέμα της εποχής είναι η ρύθμιση των χρεών των επιχειρήσεων: Τι προτείνετε από την πλευρά σας στην Πολιτεία και τις τράπεζες; Π.Δ._Έχουμε ήδη τοποθετηθεί ως ΕΝΕΙΣΕΤ, ότι το θέμα αφορά τις επιχειρήσεις και τις δανείστριες τράπεζες. Έχουν ακουσθεί διάφορα σχόλια για υπερδανεισμούς και φυγαδεύσεις στο εξωτερικό κεφαλαίων που προέρχονται από δανεισμούς. Τονίζουμε ότι παρόμοιες παράνομες καταστάσεις δεν αφορούν μόνο τις τράπεζες αλλά και τους εισαγγελείς και δεν είναι δουλειά του κράτους. Με κανέναν τρόπο λοιπόν δεν επιτρέπεται κάποια παρανομία ελαχίστων να συμβάλει στη θέσπιση κανόνων από το κράτος που θα βλάπτουν τους πολλούς υπολοίπους. Χ_Από τις 300 εισηγμένες που τα τελευταία χρόνια ήταν στο χρηματιστήριο, συνολικά έχουν επιβιώσει οι 160 από την κρίση. Πώς βλέπετε το μέλλον των εισηγμένων; Π.Δ._Με τις προϋποθέσεις που έχω ήδη διαγράψει, κρίνω ότι το μέλλον τους θα είναι ανθηρό. Χωρίς αυτές, καλύτερα να ανησυχούμε για όλη την Ελλάδα και όχι ειδικά για τις εισηγμένες. Χ_Η προσδοκία της θετικής επόμενης μέρας είναι και ο λόγος που το χρηματιστήριο διατηρεί κάποια αξιοπρεπή επί-

πεδα τιμών και οι επενδυτές δεν πιστεύουν το σενάριο της χρεοκοπίας. Πόσο αισιόδοξος είστε; Π.Δ._Επαναλαμβάνω την απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση: Χωρίς την ελευθέρωση του επιχειρείν, θα είναι καλύτερο να ανησυχούμε για όλη την Ελλάδα και όχι ειδικά για τη χρηματιστηριακή αγορά… Εν κατακλείδι, θα ήθελα να τονίσω ότι αν η τωρινή κυβέρνηση δεν ενθαρρύνει την ελευθερία του κέρδους και του επιχειρείν, θα το κάνει η επόμενη ή η μεθεπόμενη. Η τραγωδία της Ελλάδος είναι ότι, ενώ θα μπορούσαμε να είμαστε η πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης, μόνοι μας βάζουμε αυτογκόλ, προς αγαλλίαση των συνεταίρων – που ακόμα εξακολουθούν να κερδίζουν από τα δάνεια που μας έχουν παράσχει– και ανταγωνιστών μας (για να μην ξεχνάμε και αυτήν τη δεύτερη ιδιότητά τους). Το 1970 πλησιάζαμε εισοδηματικά την Ιταλία και την Αγγλία. Αξίζει να βρούμε πού χάθηκε η Ελλάδα του δημιουργείν για να την αναστήσουμε. Αν δεν την βρούμε, καλύτερα να ανησυχούμε για όλη την Ελλάδα και όχι ειδικά για τις εισηγμένες. Χ

☛

Αν τελικά η κυβέρνηση κλείσει τις Σκουριές και παραμείνει στην εξουσία για πολλά χρόνια, θα κάνει άλλα τόσα χρόνια για να δει επενδύσεις που δεν θα στηρίζονται σε ετεροδικία

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΡΑΚΟΣ Ο Παναγιώτης Γεωργίου Δράκος είναι από τον Δεκέμβριο του 2000 μέχρι και σήμερα πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΝΕΙΣΕΤ και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της European Issuers. Είναι επίσης μέλος της ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών, του Γενικού Συμβουλίου του ΣΕΒ και πολλών επιστημονικών και επαγγελματικών ενώσεων. Προηγουμένως, διετέλεσε για δέκα χρόνια σύμβουλος επενδύσεων και managing director της European Leveraged Investment Group (Elig Sarl). Επίσης, υπήρξε managing director, Corporate Finance, της Drexel, Burnham & Lambert, στο Παρίσι. Έχει υπηρετήσει στην Ευρωπαϊκή Οικονομική & Κοινωνική Επιτροπή ως εκπρόσωπος του ΣΕΒ και έχει διατελέσει γενικός γραμματέας του ΣΕΒ και του ΙΟΒΕ, του Διοικητικού Συμβουλίου του ΙΟΒΕ και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΣΕΒ. Παράλληλα, εργάστηκε στον όμιλο εταιρειών Π.Γ. Δράκος ΑΕΕ-ΙΖΟΛΑ ΑΒΕ μέχρι την κρατικοποίησή του. Υπηρέτησε στο Πολεμικό Ναυτικό και σπούδασε στο Harvard University, Graduate School of Business Administration, Boston, Massachusetts, Master of Business Administration. Επίσης στο Hamilton College, Clinton, NY Bachelor of Arts, Economics, καθώς και στο Κολλέγιο Αθηνών. ΧΡΗΜΑ 31

Χ διεθνείς αγορές

ΑΓΟΡΕΣ: «Πουλήστε τον Μάιο και φύγετε μακριά;» Θα χαλάσει το παγκόσμιο «πάρτι» στα χρηματιστήρια; «Sell May, go away»; Ένα πολύ γνωστό χρηματιστηριακό γνωμικό, που προειδοποιεί τους επενδυτές να πουλήσουν τις μετοχές τους τον Μάιο. Θα γίνει αυτό πραγματικότητα τον Μάιο του 2015; Οι μεγάλες διεθνείς αγορές συνεχίζουν ένα ισχυρότατο –πολυετές– bull market, αψηφώντας όλες τις «φωνές» για υπερβολές, για φούσκα, για «κούφια» άνοδο κ.ο.κ. Για κάποιους απαιτείται απλώς μια ισχυρή αφορμή τύπου Lehman Brothers για να αρχίσει να «ξηλώνεται» το bull market.

Β

ίαιη διόρθωση των διεθνών αγορών κατά τουλάχιστον 40% προβλέπει ο γνωστός αναλυτής Marc Faber. Όπως προειδοποιεί χαρακτηριστικά, οι διεθνείς αγορές βρίσκονται δέσμιες μιας μεγάλης φούσκας, την οποία έχει τροφοδοτήσει η δράση των κεντρικών τραπεζών. Μπορεί να μην είναι σε θέση να προβλέψει πότε ακριβώς θα σκάσει αυτή η φούσκα, ωστόσο διαμηνύει πως όταν

ΓΙΑΤΙ ΑΝΕΚΑΜΨΕ ΤΟ ΕΥΡΩ

Κ

αι εκεί που όλοι μιλούσαν για ισοτιμία ευρώ-δολαρίου 1 προς 1, το ευρώ ανέκαμψε σημαντικά. Οι αναλυτές είχαν προβλέψει μια πτωτική κίνηση για την ισοτιμία ευρώ/δολαρίου, λόγω της βελτίωσης των μακροοικονομικών στοιχείων στις ΗΠΑ, ωστόσο καθώς τα στοιχεία παραμένουν αδύναμα, φαίνεται ότι οι επενδυτές έχουν χάσει την υπομονή τους και προστατεύουν τα κέρδη από την έκθεσή τους σε short θέσεις. Η άνοδος του ευρώ αποτύπωσε και την αισιοδοξία της αγοράς για επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της. Το ευρώ έλαβε ώθηση και από τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για αύξηση του δείκτη προσφοράς χρήματος Μ3 στο +4,6% τον Μάρτιο του 2015. Οι αναλυτές είχαν προφανώς υποτιμήσει την καταλυτική επίδραση της απόφασης της ΕΚΤ με το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ύψους τουλάχιστον 1,1 τρισ. ευρώ που ξεκίνησε να υλοποιεί στις 9 Μαρτίου. Περίπου δύο μήνες μετά, ισοτιμία 1 προς 1 δεν έχουμε δει, αλλά αντ’ αυτής παρακολουθούμε τις

32 Μάιος 2015

τελευταίες ημέρες μια φιλότιμη προσπάθεια ανάκαμψης από το ευρώ. Κι εδώ τα αίτια πρέπει να αναζητηθούν στην επίδραση που έχουν οι αποφάσεις της Federal Reserve. Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ κρατά το παρεμβατικό της επιτόκιο σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα από τον Δεκέμβριο του 2008 και για πρώτη φορά φέτος άφησε να εννοηθεί πως η εποχή των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων πλησιάζει στο τέλος της. Ωστόσο, παρά τις περί του αντιθέτου ελπίδες, η αμερικανική οικονομία δεν έχει θωρακιστεί πλήρως από τον αντίκτυπο της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη και την Ιαπωνία και η Fed τείνει να αναβάλλει τις αποφάσεις της. Τις τελευταίες ημέρες, οι προβλέψεις για τις κινήσεις της Fed φαίνεται να έχουν μεγαλύτερη επίδραση στη σχέση ευρώ/δολαρίου, με αποκορύφωμα την ανακοίνωση των στοιχείων για το αμερικανικό ΑΕΠ, που ενίσχυσαν τις προσδοκίες για επιπλέον καθυστέρηση της απόφασης αύξησης των επιτοκίων, πιέζοντας σημαντικά το δολάριο. Το αμερικανικό ΑΕΠ επεκτάθηκε κατά το αναιμικό 0,2% σε εποχικά προσαρμοσμένη βάση στο α’ τρίμηνο, με τις επιχειρήσεις να μειώνουν τις επενδύσεις τους, τις εξαγωγές να σημειώνουν βουτιά και τους καταναλωτές να εμφανίζονται επιφυλακτικοί. Κι ενώ η ΕΚΤ ακολουθεί μια επιθετική νομισματική πολιτική, που αποδυναμώνει το ευρώ, οι διογκούμενες προσδοκίες πως η Fed δεν θα αυξήσει τα επιτόκια έως τα τέλη του 2015, ή ακόμη και το 2016, επιδρούν πιο δυναμικά στην εξασθένηση του δολαρίου.

γίνει αυτό, οι επιπτώσεις θα είναι τρομακτικές. Με μια πτώση της τάξης του 40% ο S&P 500, o δείκτης-βαρόμετρο της Wall Street, θα υποχωρήσει σε εποχές που θυμίζουν τις πρώτες ημέρες του 2012. Παρά τις προειδοποιήσεις του ωστόσο, ο αναλυτής δεν συστήνει ακόμη short τοποθετήσεις στις μετοχές, γιατί, όπως εξηγεί, δεν γνωρίζει πόσο ψηλά μπορούν να φτάσουν ακόμη προτού επιδοθούν σε τροχιά διόρθωσης. Τη μεγαλύτερη διόρθωση των τελευταίων πολλών μηνών κατέγραψε στις αρχές Μαΐου ο δείκτης Xetra DAX της Φραγκφούρτης, που είναι ο σημαντικότερος ευρωπαϊκός χρηματιστηριακός δείκτης και ένας από τους πιο καθοριστικούς στον κόσμο. Ο δείκτης Xetra DAX, μετά τα αλλεπάλληλα ρεκόρ και τη φρενίτιδα ανόδου που τον οδήγησε στις 10 Απριλίου στις 12.390,75 μονάδες (ενδοσυνεδριακά), που ήταν τα ιστορικά υψηλά του, κατέγραψε πτώση σε ποσοστό περίπου 10%!

σης είναι το ερώτημα πόσο ακόμη οι αγορές μετοχών μπορούν να συνεχίσουν να ανεβαίνουν χωρίς σημαντικές διορθώσεις, αφού η ανοδική ορμή που παρατηρείται στο πρώτο τετράμηνο του έτους έχει οδηγήσει μια σειρά χρηματιστηριακών δεικτών σε ιστορικά υψηλά. Αδιαμφισβήτητα, η αισιοδοξία των επενδυτών στα χρηματιστήρια αποδίδεται κυρίως στη συνεχιζόμενη χαλαρή νομισματική πολιτική που ακολουθούν οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, στρατηγική που μειώνει την ελκυστικότητα των εναλλακτικών τοποθετήσεων σταθερού εισοδήματος, καθώς διατηρεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα τις αποδόσεις τους. Από αυτήν τη συμφωνία, ωστόσο, φαίνεται ότι θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί φέτος η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα Fed, η οποία μπορεί να αυξήσει τα επιτόκια για πρώτη φορά μετά το ξέσπασμα της κρίσης. Ωστόσο, η τελευταία τοποθέτηση της Janet Yellen θόλωσε και πάλι τα νερά και μάλλον μείωσε την πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων για το 2015.

Πού το πάνε οι διεθνείς αγορές;

Δεν είναι φθηνές

Πού το πάνε λοιπόν οι διεθνείς αγορές; Η άνοδός τους «πατάει» σε στέρεο έδαφος ή είναι προϊόν της τεράστιας ανακυκλούμενης ρευστότητας που υπάρχει στο σύστημα, λόγω της υπερδιόγκωσης της επενδυτικής βιομηχανίας; Για κάποιους απαιτείται απλώς μια ισχυρή αφορμή τύπου Lehman Brothers για να αρχίσει να «ξηλώνεται» το bull market, που για πολλούς είναι ανεδαφικό. Η αλήθεια είναι ότι τα τελευταία 15 χρόνια έχει σημειωθεί ίσως στρεβλή υπερδιόγκωση της παγκόσμιας επενδυτικής βιομηχανίας: αναφερόμαστε στην τεράστια μόχλευση και στο εν πολλοίς ανεξέλεγκτο επενδυτικό σύστημα παγκοσμίως. Οι αγορές των μετοχών κατευθύνονται όλο και περισσότερο από τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών και λιγότερο από την πορεία ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας. Ο χαμηλός πληθωρισμός θα είναι η βασική πρόκληση για τις αγορές και τις κεντρικές τράπεζες, καθώς κινείται σε υπερβολικά χαμηλά επίπεδα στις περισσότερες ανεπτυγμένες και σε ορισμένες σημαντικές αναδυόμενες οικονομίες, κατάσταση που αναμένεται να συνεχιστεί. Αποτέλεσμα της προηγούμενης διαπίστω-

Οι αγορές μετοχών όμως να έχουν πάψει να είναι φθηνές. Με τις πρόσφατες αναθεωρήσεις σχεδόν σε όλους τους κλάδους των ευρωπαϊκών μετοχών, οι δείκτες της κερδοφορίας (P/E 12m forward) είναι στα υψηλά πενταετίας και δεκαετίας. Ο χρηματοοικονομικός κλάδος, που είναι συνολικά η πιο φθηνή επιλογή στην Ευρώπη, αποτιμάται σε 12 φορές τα κέρδη των επόμενων 12 μηνών, ενώ ο μέσος όρος της πενταετίας είναι 10 φορές, και από το χαμηλό του το 2009 έχει διπλασιαστεί. Τα κέρδη ανά μετοχή του κλάδου το 2015 θα αυξηθούν έως και 25% περίπου. Για τον τομέα των τηλεπικοινωνιών, ο δείκτης P/E των επόμενων 12 μηνών βρίσκεται στις 19,3 φορές, στο υψηλότερο σημείο του την τελευταία πενταετία, και ξεπερνά τον μέσο όρο που ήταν στις 12,3 φορές. Συνολικά, η ίδια εικόνα παρατηρείται σε όλους τους κυκλικούς τομείς των μετοχών, στους οποίους οι διαχειριστές από τις αρχές του έτους έχουν στρέψει την προσοχή τους. Οι πολλαπλασιαστές κερδών για τους τομείς της τεχνολογίας, των καταναλωτικών υπηρεσιών και προϊόντων, εκτός του ότι κινούνται στα υψηλότερα επίπεδα της πενταετίας, ξεπερνούν σημαντικά και τον

☛

Για κάποιους απαιτείται μια ισχυρή αφορμή τύπου Lehman Brothers για να αρχίσει να «ξηλώνεται» το bull market, ενώ βίαιη διόρθωση των διεθνών αγορών κατά τουλάχιστον 40% προβλέπει ο γνωστός αναλυτής Marc Faber

μέσο όρο του δείκτη Stoxx Europe 600, ο οποίος διαμορφώνεται στις 15,5 φορές για το επόμενο δωδεκάμηνο. Συνεπώς, ο φόβος όλων είναι μήπως οι εκτιμήσεις για τα κέρδη ανά μετοχή που προβλέπονται τώρα είναι υπερβολικές, τόσο για φέτος όσο και για το 2016, με αποτέλεσμα και οι αυξημένες αποτιμήσεις που παρατηρούνται ήδη να αποδειχθούν ακόμη υψηλότερες, όπως έγινε και το 2014. Η εικόνα δεν είναι πολύ διαφορετική και στη χρηματιστηριακή αγορά των ΗΠΑ. Ο δείκτης P/E για το επόμενο δωδεκάμηνο για τις χρηματοοικονομικές εταιρείες διαμορφώνεται στις 13,4 φορές, το υψηλότερο επίπεδο της πενταετίας και 12% πάνω από τον μέσο όρο της δεκαετίας. Για τον δείκτη S&P 500 τα στοιχεία δείχνουν ότι τα EPS αυξήθηκαν κατά 5% πέρσι, αλλά τα EPS του 2015, από +8,2% αύξηση που αναμενόταν στο τέλος του 2014, έχουν υποχωρήσει στο +2,9%. Χ ΧΡΗΜΑ 33

Χ διεθνείς αγορές

ΟΜΟΛΟΓΑ: «Το σορτάρισμα του αιώνα» Συναγερμός στους επενδυτικούς κύκλους: προβληματίζει ο νέος γύρος αστάθειας στην ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων Και ξαφνικά στις αρχές Μαΐου εκδηλώθηκαν σημαντικές ρευστοποιήσεις στα ομόλογα της Νοτίου Ευρώπης και γενικώς της ευρωζώνης. Συναγερμό έχει σημάνει στις τάξεις της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας ο νέος κύκλος αναταραχής που πλήττει την ευρωπαϊκή αγορά ομολόγων.

Δ

εν είναι τυχαίο πως οι αποδόσεις των γαλλικών δεκαετών ομολόγων εκτινάχθηκαν πάνω από το 1% για πρώτη φορά από τις αρχές Δεκεμβρίου του 2014. Παράγοντες της αγοράς έσπευσαν να χαρακτηρίσουν το μαζικό sell-off της ευρωπαϊκής αγοράς ομολόγων ως φυσιολογική διορθωτική κίνηση, μετά το ράλι των τελευταίων μηνών. Οι επενδυτές επανακαθορίζουν τη σχέση κινδύνου-απόδοσης, καθώς είχαν σημειωθεί ακραίες στρεβλώσεις και ήταν αδιανόητα χαμηλά οι αποδόσεις. Η Ευρώπη και οι επενδυτές των ομολόγων, υπό τον φόβο της ελληνικής κρίσης, είχαν στραφεί στα ομόλογα της ευρωζώνης, και ειδικά στη Γερμανία. Τα ευρωπαϊκά ομόλογα είχαν ενισχυθεί σε ακραίο επίπεδο, προκαλώντας υπερβολικές στρεβλώσεις. Ήταν πρωτόγνωρο 65 ομόλογα της Ευρώπης διαφόρων χωρών να εμφανίζουν αρνητικές αποδόσεις, και το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων της ΕΚΤ προκάλεσε αυτές τις ακραίες στρεβλώσεις. Η Γερμανία εμφάνιζε απόδοση στο δεκαετές ομόλογο έως και στο 0,06%! Ακόμη και η Πολωνία έγινε η πρώτη αναδυόμενη οικονομία που εξέδωσε ομόλογα με αρνητικό επιτόκιο, γεγονός που υπο-

34 Μάιος 2015

γραμμίζει τη ραγδαία πτώση του κόστους δανεισμού διεθνώς, συνεπεία της υπερχαλαρής νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζουν οι κεντρικές τράπεζες ανά τον πλανήτη.

Στοιχήματα κατά των γερμανικών ομολόγων Όλο και περισσότεροι διαχειριστές χρήματος αρχίζουν να στοιχηματίζουν κατά των γερμανικών ομολόγων, καθώς οι αποδόσεις έχουν πέσει χαμηλότερα… και από τον πάτο. Ο «βασιλιάς των ομολόγων» και ιδρυτής της Pimco ανέφερε στο μήνυμά του ότι το «γερμανικό bund είναι καλύτερο από τη λίρα το 1993». Το δεκαετές γερμανικό ομόλογο είναι «το σορτάρισμα του αιώνα» (short of a lifetime). Το ποσό των 142 δισ. ευρώ «εξανέμισαν» από την αξία των κρατικών ομολόγων της Ευρώπης την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου οι επενδυτές, οδεύοντας προς το μεγαλύτερο sell-off από τον Οκτώβριο του 1993 τουλάχιστον. Σύμφωνα με τη Citigroup, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ δίνει έναν λόγο για να αποφευχθούν τα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα. «Δεν υπάρχει λόγος να αποδεχόμαστε αρνητικά επιτόκια, για τον ίδιο λόγο που ορισμένοι θεσμικοί επενδυτές μπορεί να τα αποδέχονται» σημείωσε. Κατά τον ίδιο, η επίπτωση της ποσοτικής χαλάρωσης στην Ευρώπη μπορεί να φανεί αν κοιτάξει κανείς την αμερικανική εμπειρία των τελευταίων τεσσάρων ετών, βάσει της οποίας το QE έδωσε ώθηση στις μετοχές και τα εταιρικά ομόλογα και έκανε τα κρατικά ομόλογα πιο ακριβά.

UBS: «Φούσκα» η αγορά εταιρικών ομολόγων Για φούσκα στην αγορά των εταιρικών ομολόγων προειδοποιεί η UBS, τονίζοντας πως η βελτίωση των συνθηκών της ευρωπαϊκής οικονομίας αλλά και τα οφέλη του QE της ΕΚΤ οδηγούν ολοένα και περισσότερες ευρωπαϊκές εταιρείες στην έκδοση

ομολόγων. Ειδικότερα, η ελβετική επενδυτική τράπεζα προειδοποιεί πως η ευρωπαϊκή αγορά εταιρικών ομολόγων εμφανίζει χαρακτηριστικά μια εν δυνάμει φούσκα. Μάλιστα, καταλυτική για τη συγκρότηση της συγκεκριμένης φούσκας ήταν η παρέμβαση της ΕΚΤ μέσω της ποσοτικής χαλάρωσης. Άλλωστε, τους πρώτους δύο μήνες του 2015 καταγράφηκε αλματώδης αύξηση στην έκδοση ευρωπαϊκών εταιρικών ομολόγων. Εκτός του QE της ΕΚΤ, τα εταιρικά ομόλογα έχουν καταστεί ελκυστικότερα, εξηγεί η UBS, λόγω της βελτίωσης της ευρωπαϊκής οικονομίας, της μείωσης των τιμών του πετρελαίου, της αποδυνάμωσης του ευρώ και της μερικής άρσης της λιτότητας. Όλα αυτά, συνεχίζει, συντελούν στην αύξηση του περιθωρίου κέρδους για τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Όμως –προειδοποιεί η UBS– η ενίσχυση του πληθωρισμού, ως απόρροια της ποσοτικής χαλάρωσης, θα επιφέρει αύξηση των εταιρικών αποδόσεων, η οποία σε συνδυασμό με την εμφανή έλλειψη ρευστότητας στην αγορά εταιρικών ομολόγων θα προκαλέσει αρκετό «πόνο» στους επενδυτές. Χ

☛

Όλο και περισσότεροι διαχειριστές χρήματος αρχίζουν να στοιχηματίζουν κατά των γερμανικών ομολόγων και ο «βασιλιάς των ομολόγων» αναφέρει ότι το δεκαετές γερμανικό ομόλογο είναι «το σορτάρισμα του αιώνα»

«Καταφύγιο» στην κρίση τα αμοιβαία κεφάλαια «ΒΡΕΧΕΙ» ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ

36 Μάιος 2015

Χ

~ αφιέρωμα

Όταν οι Έλληνες καταθέτες, στην αρχή της κρίσης, άκουγαν και διάβαζαν ακόμη και τον νομπελίστα οικονομολόγο Paul Krugman να τους προτρέπει να βγάλουν τα λεφτά τους από τις τράπεζες, γιατί μπορεί μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο να βρεθούν με δραχμές χάνοντας τουλάχιστον το 50% των καταθέσεών τους, εύλογο είναι όλο και περισσότεροι καταθέτες να τρέχουν σε ξένες τράπεζες για να ανοίξουν λογαριασμούς στο εξωτερικό. Πολλές τράπεζες έδωσαν στους πελάτες τους μια θαυμάσια δυνατότητα «ασφαλούς» εξαγωγής των κεφαλαίων τους. Καταθέσεις στην Ελλάδα μεταφέρθηκαν σε ασφαλείς προορισμούς, όπως το Λουξεμβούργο, όχι όμως για να «παρκάρουν» σε λογαριασμούς καταθέσεων, αλλά για να τοποθετηθούν σε αμοιβαία κεφάλαια, που διαχειρίζονται εταιρείες των ίδιων τραπεζικών ομίλων στο Λουξεμβούργο.

Ε

κτός ελληνικού τραπεζικού συστήματος μπορούν να μεταφερθούν χρήματα και μέσω της αγοράς αμοιβαίων κεφαλαίων, ο θεματοφύλακας των οποίων βρίσκεται εκτός Ελλάδας. Σε αυτήν την περίπτωση, οι καταθέσεις μετατρέπονται σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και η μεταβολή τους εξαρτάται από την πορεία των επενδύσεων που πραγματοποιεί ο διαχειριστής τους. Με τον τρόπο αυτό τα κεφάλαια του επενδυτή αποφεύγουν ένα ενδεχόμενο «κούρεμα» των καταθέσεων ή μια νομισματική αλλαγή στην Ελλάδα. Ως γραμμή άμυνας έχουν στήσει τα αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού οι ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να αποτρέψουν τη μαζική φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό ή τα σεντούκια. Το πλέον σημαντικό χαρακτηριστικό των τελευταίων εξελίξεων είναι η καταγεγραμμένη εισροή κεφαλαίων από προθεσμιακές ή άλλες καταθέσεις (ταμιευτήρια) προς αμοιβαία κεφάλαια χαμηλού κινδύνου (money markets), με έδρα κυρίως το Λουξεμβούργο και άλλες χώρες, ή σε τοποθετήσεις ξένων αμοιβαίων κεφαλαίων σε δολάριο. Με τον τρόπο αυτό οι τράπεζες επιχειρούν να αποτρέψουν εκροές, ενώ παράλληλα καθησυχάζουν τους αποταμιευτές εκείνους που επηρεαζόμενοι από φήμες για Grexit ή επιβολή κεφαλαιακών περιορισμών προσέρχονται με σκοπό να αποσύρουν τις καταθέσεις. Η πιο ασφαλής επιλογή είναι η αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων διαχείρισης διαθεσίμων, μέσω της οποίας τα κεφάλαια κατανέμονται κυρίως σε καταθέσεις τραπεζών του εξωτερικού και σε βραχυπρόθεσμους τίτλους. Τόσο η απόδοση όσο και ο κίνδυνος απώλειας του κεφαλαίου σε αυτήν την περίπτωση είναι αμελητέα. Το ρίσκο αυξάνεται ανάλογα με το είδος του αμοιβαίου κεφαλαίου που θα επιλεγεί, το οποίο μπορεί να είναι ομολογιακό, μικτό ή μετοχικό, ενώ υπάρχει και η επιλογή των funds of funds, των αμοιβαίων κεφαλαίων που επενδύουν σε άλλα αμοιβαία κεφάλαια. Με τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων να φτάνουν στο

ναδίρ και το κλίμα στο χρηματιστήριο να παραμένει αβέβαιο, τα αμοιβαία κεφάλαια ξεκινούν και πάλι να παρουσιάζουν ενδιαφέρον και να αποτελούν μια σοβαρή επενδυτική επιλογή, ειδικά για όσους σκοπεύουν να επενδύσουν μικρά ποσά για ένα μεσομακροπρόθεσμο διάστημα επένδυσης. Αλλά και στην περίοδο της κρίσης που διανύουμε τα αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού αποτελούν γραμμή άμυνας των τραπεζών για να αποτρέψουν τη μαζική φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό ή τα σεντούκια, αλλά και «προστασίας» των διαθεσίμων των αποταμιευτών σε περίπτωση εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ.

ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Α/Κ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ (31/3/2015)

ΣΥΝΘΕΤΑ 8%

Α/Κ ΔΕΙΚΤΗ 1%

ΧΡΗΜΑΤΑΓΟΡΑΣ 27%

FUNDS OF FUNDS 14%

ΜΙΚΤΑ 15% ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΑ 19%

ΜΕΤΟΧΙΚΑ 16%

ΧΡΗΜΑ 37

Χ αφιέρωμα ~ Aμοιβαία Κεφάλαια ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Α/Κ ΑΝΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ (31/3/2015) ΑΕΔΑΚ 1. Eurobank Asset Management ΑΕΔΑΚ 2. Alpha Asset Management ΑΕΔΑΚ 3. Εθνική Asset Management ΑΕΔΑΚ 4. ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών 5. Πειραιώς Asset Management ΑΕΔΑΚ 6. Alpha Trust 7. Metlife ΑΕΔΑΚ 8. Triton Asset Management ΑΕΔΑΚ 9. Attica Wealth Management ΑΕΔΑΚ 10. Allianz ΑΕΔΑΚ 11. 3K Investment Partners ΑΕΔΑΚ 12. Ευρωπαϊκή Πίστη Asset Management ΑΕΔΑΚ 13. CPB Asset Management ΑΕΔΑΚ 14. International ΑΕΔΑΚ

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα Κάθε μορφή επένδυσης εμπεριέχει έναν μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό κινδύνου, από την άποψη ότι οι αποδόσεις που τελικά πραγματοποιήθηκαν ήταν διαφορετικές από τις αναμενόμενες. Για τη μείωση αυτού του κινδύνου η πιο πρακτική συμβουλή είναι να διαφοροποιήσετε το χαρτοφυλάκιό σας. Όσο μικρότερο κίνδυνο είστε διατεθειμένοι να αναλάβετε τόσο περισσότερο θα πρέπει να διαφοροποιείτε το χαρτοφυλάκιό σας. Πολλοί ιδιώτες επενδυτές δεν διαθέτουν αρκετά κεφάλαια ώστε να διαφοροποιήσουν μόνοι τους το χαρτοφυλάκιό τους και είναι σε θέση να επενδύσουν στις μετοχές μίας ή δύο εταιρειών μόνο. Για τους επενδυτές αυτούς η συμμετοχή σε αμοιβαία κεφάλαια θεωρείται ίσως επένδυση η οποία εμπεριέχει μικρότερο επίπεδο κινδύνου. Αυτό συμβαίνει επειδή τα δικά σας χρήματα μαζί με τα χρήματα άλλων επενδυτών που συνθέτουν την περιουσία του αμοιβαίου κεφαλαίου επενδύονται σε διάφορες μορφές επένδυσης, ώστε να εξα☛

Με τα επιτόκια των προθεσμιακών καταθέσεων να φτάνουν στο ναδίρ και το κλίμα στο ΧΑ να παραμένει αβέβαιο, τα αμοιβαία κεφάλαια ξεκινούν και πάλι να παρουσιάζουν ενδιαφέρον και να αποτελούν μια σοβαρή επενδυτική επιλογή

38 Μάιος 2015

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ

ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ

3.182.339.974,49 1.133.008.786,36 886.881.294,03 729.433.152,64 397.099.096,45 176.773.529,71 175.152.497,94 107.125.478,80 72.505.627,52 60.122.348,70 59.858.681,75 50.298.439,63

44,88% 15,98% 12,51% 10,29% 5,60% 2,49% 2,47% 1,51% 1,02% 0,85% 0,84% 0,71%

48.396.880,49 11.057.833,95

0,68% 0,16%

σφαλίζεται η διαφοροποίηση και κατ’ επέκταση η μείωση του κινδύνου. Επιπροσθέτως της διασποράς του κινδύνου, η επένδυση σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο σάς παρέχει πρόσβαση στις παγκόσμιες χρηματοοικονομικές αγορές, καθώς μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε διάφορους τύπους αμοιβαίων κεφαλαίων, επενδυτικών στυλ και κατηγοριών επενδύσεων. Επίσης, αν επενδύσετε σε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο, αντί να αγοράσετε οι ίδιοι απευθείας μετοχές μιας εταιρείας, δεν χρειάζεται να παρακολουθείτε τις διακυμάνσεις της αγοράς σε καθημερινή βάση. Το κάνουν άλλοι για σας. Επίσης, λόγω του ότι ομαδοποιείτε τα κεφάλαιά σας με άλλους επενδυτές και δεν πραγματοποιείτε απευθείας επενδύσεις, θα επωφελείστε από το χαμηλότερο κόστος συναλλαγών. Ποια είναι όμως τα μειονεκτήματα ενός αμοιβαίου κεφαλαίου; Οι αποδόσεις δεν είναι εγγυημένες σε καμία περίπτωση, καθώς συνδέονται με την απόδοση της αγοράς. Ένα άλλο μειονέκτημα που θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν είναι πως παρότι η διαφοροποίηση μειώνει τον κίνδυνο, μειώνει και την πιθανότητα εξαιρετικών αποδόσεων. Αυτό συμβαίνει επειδή η πολύ καλή απόδοση που θα παρουσιάζει ένας συγκεκριμένος τίτλος, στον οποίο έχει επενδύσει το αμοιβαίο κεφάλαιο, θα αφορά μόνο ένα πολύ μικρό μέρος του συνολικού χαρτοφυλακίου. Υπάρχουν επίσης έξοδα που συνδέονται με τα αμοιβαία κεφάλαια, καθώς θα πρέπει να καταβάλετε ετήσια αμοιβή διαχείρισης ύψους περίπου 1% έως 2% επί του ποσού που έχετε επενδύσει.

Σε ποιους ταιριάζουν τα αμοιβαία κεφάλαια; Τα αμοιβαία κεφάλαια απευθύνονται σε επενδυτές με μεσομακροπρόθεσμο επενδυτικό ορίζοντα. Και επειδή υπάρχουν κυριολεκτικά χιλιάδες διαθέσιμα αμοιβαία κεφάλαια, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα υπάρχει τουλάχιστον ένα που θα ανταποκρίνεται σε κάθε προσέγγιση ανάληψης κινδύνου, από τις εξαιρετικά επιθετικές προσεγγίσεις έως τις υπερβολικά συντηρητικές. Βέβαια, ένα αμοιβαίο

ΤΑ Α/Κ FUNDS OF FUNDS ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΣΤΟ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2015

ΤΑ ΜΕΤΟΧΙΚΑ Α/Κ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΣΤΟ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2015

FUNDS OF FUNDS ΜΕΤΟΧΙΚΑ 1. Alpha Funds of Funds Cosmos Stars BRIC Μετοχικό 2. Alpha Cosmos Stars Silk Route Asia Μετοχικό 3. Eurobank I (LF)FOF-Global Emerging Markets 4. Private Banking (LF) FOF-Global Emerging Markets 5. Eurobank (USB) (LF) FOF-Global Emerging Markets 6. Eurobank (LF) FOF-Global Emerging Markets 7. Interamerican (LF) FOF-Global Emerging Markets 8. Alpha Fund of Funds Cosmos Stars Europe Μετοχικό 9. Eurobank I (LF) Fund of Funds-Equity Blend 10. Eurobank (LF) Fund of Funds-Equity Blend

ΜΕΤΟΧΙΚΑ Α/Κ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 19,60% 18,56% 18,73% 18,34% 18,33% 18,33% 18,33% 16,51% 14,25% 13,82%

FUNDS OF FUNDS ΜΙΚΤΑ 1.

2.

3.

4.

5.

Eurobank (LF) Fund of Funds-Balanced Blend US Eurobank (USD) (LF) Fund of Funds-Balanced Blend US Private Banking Class (LF) Fund of Funds-Global High Eurobank (LF) Fund of Funds-Global High Eurobank I (LF) Fund of Funds-Balanced Blend Europe

9,80% 9,56% 8,96% 8,92% 8,86%

FUNDS OF FUNDS ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΑ 1. CPB Euro Global Bond Fund of Funds ομολογιακό 2. Eurobank I (LF) FOF- Dynamic Fixed Income

10,32% 10,23%

1. Triton American Μετοχικό Εξωτερικού 2. Πειραιώς US Μετοχικό Εξωτερικού

11,26% 10,77%

ΜΕΤΟΧΙΚΑ Α/Κ ΑΝΕΠΤΥΓΜΕΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ 1.

2.

3.

4.

Metlife Alico Μετοχικό Εξωτερικού NBG International Funds Sicav/European All Stars/B NBG International Funds Sicav/European All Stars/A Interamerican Ανεπτυγμένων Αγορών Μετοχικό Εξωτερικού 5. Eurobank Global Equities Μετοχικό Εξωτερικού 6. NBG International Funds Sicav/Gl Equity/B 7. NBG International Funds Sicav/Gl Equity/A 8. Eurobank (LF) Equity-Global Equities 9. Eurobank (USD) (LF) Equity-Global Equities Fund 10. Interamerican (LF) Equity-Global Equities Fund

16,38% 14,78% 14,77% 13,92% 13,90% 13,73% 13,72% 13,36% 13,35% 13,25%

ΜΕΤΟΧΙΚΑ Α/Κ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΩΝ ΑΓΟΡΩΝ 1.

2.

3.

4.

5.

Πειραιώς China Growth Μετοχικό 24,75% MetLife Alico Μετοχικό Εξωτερικού Αναδυόμενων Αγορών 23,23% Interamerican Νέα Ευρώπη Μετοχικό Εξωτερικού 18,46% Eurobank Emerging Europe Μετοχικό Εξωτερικού 18,13% Eurobank I (LF) Equity-Emerging Europe 18,07%

ΜΕΤΟΧΙΚΑ Α/Κ ΔΙΕΘΝΗ

ΤΑ ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΑ Α/Κ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΣΤΟ Α’ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2015 ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΑ Α/Κ ΔΙΕΘΝΗ 1.

2.

3.

4.

5.

Δήλος USD Bond (Ομολογιακό Εξωτερικού) Δήλος δολαριακό (USD) ομολογιακό Εξωτερικού Eurobank NTT Global Bond International Ευρωπαϊκών Ομολόγων Πειραιώς Διεθνές Κρατικών Ομολόγων

1. Δήλος Πράσινη Ενέργεια Μετοχικό Εξωτερικού

17,36%

2.

3.

4.

5.

14,20% 13,26% 13,24% 11,96%

Alpha Trust Global Leaders Μετοχικό Εξωτερικού Alpha Energy Μετοχικό Alpha Ναυτιλία Μετοχικό Attica Real Estate Μετοχικό Εξωτερικού

ΜΕΤΟΧΙΚΑ Α/Κ ΕΛΛΑΔΑΣ 9,50% 9,15% 6,97% 5,32% 4,60%

1. MetLife Alico Μετοχικό Μεσαίας & Μικρής Κεφαλαιοποίησης 2. Private Banking Class (LF) Equity-Greek Equities Fund 3. Δήλος Small Cap (Μετοχικό Εσωτερικού) 4. Allianz Επιθετικής Στρατηγικής Μετοχών Εσωτερικού 5. 3Κ Α/Κ Μετοχικό Εσωτερικού

10,04% 8,25% 4,62% 2,75% 2,16%

ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΑ Α/Κ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕΤΟΧΙΚΑ Α/Κ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ 1.

2.

3.

4.

5.

Eurobank I (LF) Greek Government Bond Fund Eurobank (LF) Greek Government Bond Fund Private Banking Class (LF) Greek Government Bond Fund Alpha Ελληνικό Ομολογιακό Ελληνικό Ομολογιών Εσωτερικού

4,84% 4,32% 4,32% 4,26% 3,76%

1.

2.

3.

4.

Triton Πανευρωπαϊκό Μετοχικό Εξωτερικού Piraeus Invest-European Equity Πειραιώς Eurozone Μετοχικό Εξωτερικού Δήλος Νότια Ευρώπη-Μετοχικό Εξωτερικού

18,93% 14,28% 13,31% 9,42%

ΧΡΗΜΑ 39

Χ αφιέρωμα ~ Aμοιβαία Κεφάλαια κεφάλαιο που προσφέρει υψηλές αποδόσεις θα σχετίζεται και με υψηλότερα επίπεδα κινδύνου. Ομοίως, ένα αμοιβαίο κεφάλαιο που ακολουθεί στρατηγική χαμηλού κινδύνου θα προσφέρει αντίστοιχα και χαμηλές αποδόσεις.

Πώς θα επιλέξω το αμοιβαίο κεφάλαιο στο οποίο θα επενδύσω; Κάθε αμοιβαίο κεφάλαιο έχει τους δικούς του καθορισμένους επενδυτικούς στόχους, επομένως μπορείτε να επιλέξετε εκείνο που ευθυγραμμίζεται με τους δικούς σας. Μπορείτε επίσης να επιλέξετε αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε συγκεκριμένους κλάδους (π.χ. αεροπλοΐα) ή χώρες (π.χ. αναδυόμενες αγορές) ή κατηγορίες επενδύσεων (π.χ. ομόλογα). Μπορείτε επίσης να επιλέξετε τον τρόπο με τον οποίο θα λαμβάνετε τις αποδόσεις σας. Αν αποσκοπείτε στην επίτευξη εισοδήματος, μπορείτε να επιλέξετε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο που καταβάλλει μερίσματα σε μηνιαία βάση. Εναλλακτικά, αν αποσκοπείτε σε μακροπρόθεσμη αύξηση κεφαλαίου, μπορείτε να επιλέξετε ένα που επανεπενδύει τις αποδόσεις στο αμοιβαίο κεφάλαιο. Μπορείτε επίσης να επιλέξετε έναν συνδυασμό και των δύο.

Το πρώτο τρίμηνο Το πρώτο τρίμηνο στην αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων έκλεισε με αύξηση του συνολικού ενεργητικού κατά 17,2% από την αρχή

40 Μάιος 2015

του έτους, με το συνολικό ύψος των υπό διαχείριση κεφαλαίων στις 31/3/2015 να διαμορφώνεται σε 7.090 εκατ. ευρώ. Τα μετοχικά εξωτερικού, τα ομολογιακά ανεπτυγμένων αγορών και τα αμοιβαία κεφάλαια σε αμερικανικό δολάριο ήταν οι μεγάλοι πρωταγωνιστές του χρηματοοικονομικού σκηνικού κατά το α' τρίμηνο του 2015. Αρνητικό ρεκόρ τριμηνιαίων αποδόσεων κατέγραψαν τα Ομολογιακά Α/Κ Ελλάδας εξαιτίας των πιέσεων στα ελληνικά ομόλογα. Τις υψηλότερες μέσες αποδόσεις, σύμφωνα με την Ένωση Θεσμικών Επενδυτών, κατέγραψαν τα Διεθνή Μετοχικά Α/Κ με 13,92%, τα Μετοχικά της Ευρωζώνης με 13,73% και τα Μετοχικά Funds of Funds με 13,45%. Στα μετοχικά Α/Κ Ελλάδας τα 14 από τα 28 κινήθηκαν καλύτερα από τον Γενικό Δείκτη (-6,15%) με αποδόσεις που έφτασαν μέχρι το 4,33%. Στο επίκεντρο των οικονομικών εξελίξεων βρέθηκαν τα αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού κατά το α' τρίμηνο του 2015, αφού οι εισροές ύψους 995 εκατ. ευρώ που δέχθηκαν ήταν οι μεγαλύτερες που καταγράφηκαν μετά το 1999 σε κατηγορίες αμοιβαίων κεφαλαίων. Οι εισροές αυτές προήλθαν κυρίως από εκροές σε τραπεζικές καταθέσεις προθεσμίας και κατευθύνθηκαν προς αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων και ομολογιακά ξένων ομολόγων υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης σε ΑΕΔΑΚ με έδρα το Λουξεμβούργο. Μεγάλη ζήτηση είχαν τα ομολογιακά Α/Κ σε ομόλογα υψηλής πιστοληπτικής αξιολόγησης (ΑΑΑ), τα οποία έδωσαν και υψηλές κεφαλαιακές αποδόσεις, λόγω του ράλι των ευρωπαϊκών και αμερικανικών ομολόγων, ενώ οι πιο επιτηδευμένοι επενδυτές

☛

Ως γραμμή άμυνας έχουν στήσει τα αμοιβαία κεφάλαια εξωτερικού οι ελληνικές τράπεζες –προκειμένου να αποτρέψουν τη μαζική φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό ή τα σεντούκια– αλλά και «προστασίας» των διαθεσίμων των αποταμιευτών σε περίπτωση Grexit

έσπευσαν να επωφεληθούν από το ράλι των χρηματιστηριακών αγορών με μετοχικά Α/Κ. Επίσης ευνοήθηκαν σε εισροές και αποδόσεις τα αμοιβαία κεφάλαια όλων των κατηγοριών που είχαν ως βάση τους το αμερικανικό δολάριο. Η αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων εμφανίζεται ισομερώς κατανεμημένη, με σημαντικότερες, από πλευράς ενεργητικών, τις κατηγορίες των Α/Κ Χρηματαγοράς (27% επί του συνόλου), των Ομολογιακών Α/Κ (19% επί του συνόλου), των Μετοχικών Α/Κ (17% επί του συνόλου) και των Μικτών Α/Κ (15% επί του συνόλου).

Κέρδη έως και 18% στα αμοιβαία κεφάλαια το 2014 Η αγορά των αμοιβαίων κεφαλαίων το 2014 κατέγραψε μικρή μείωση του συνολικού ενεργητικού, στα 6,047 δισ. ευρώ, έναντι 6,253 δισ. ευρώ στο τέλος του 2013. Το τέταρτο τρίμηνο του έτους έκλεισε με συνολικές εκροές ύψους 116 εκατ. ευρώ, που προέρχονταν κυρίως από τα ομολογιακά και μετοχικά Α/Κ και σε μια περίοδο με έντονες πολιτικές εξελίξεις (Νοέμβριο-Δεκέμβριο). Σε ό,τι αφορά τις αποδόσεις, τις υψηλότερες μέσες κατέγραψαν τα μετοχικά Α/Κ –και ειδικά τα Μετοχικά Αμερικής (17,99%)– πρωτίστως λόγω της ανατίμησης του αμερικανικού νομίσματος, τα Μετοχικά Funds of Funds με άνοδο 13,02% και τα Μετοχικά Ανεπτυγμένων Αγορών (10,04%). Τα Μετοχικά Ελλάδας είχαν αρνητικές αποδόσεις, λόγω της μεγάλης υποχώρησης του Γενικού Δείκτη (28,94%), αλλά τα 21 από τα 28 αμοιβαία κεφάλαια της κατηγορίας είχαν καλύτερες αποδόσεις από τον Γενικό Δείκτη (αποδόσεις από -18,08% έως -28,93%).

Οι πρωταγωνιστές του α’ τετραμήνου του 2015 Από τις εξελίξεις του πρώτου τετραμήνου έχουν καταγραφεί υψηλές αποδόσεις: έως και 19,60% κατεγράφησαν στα Α/Κ Funds of Funds Μετοχικά, με πρώτα σε αποδόσεις: Alpha Funds of Funds Cosmos Stars BRIC Μετοχικό (19,60%), Alpha Cosmos Stars Silk Route Asia Μετοχικό (18,56%), Eurobank I (LF) FOF-Global Emerging Markets (18,73%), Private Banking (LF) FOF-Global Emerging Markets (18,34%), Eurobank (USB) (LF) FOF-Global Emerging Markets (18,33%), Eurobank (LF) FOF-Global Emerging Markets (18,33%), Interamerican (LF) FOF-Global Emerging Markets

(18,33%), Alpha Fund of Funds Cosmos Stars Europe Μετοχικό (16,51%), Eurobank I (LF) Fund of Funds-Equity Blend (14,25%) και Eurobank (LF) Fund of Funds-Equity Blend(13,82%). Θετικές αποδόσεις έχουν αποφέρει και τα Α/Κ της κατηγορίας Funds of Funds Μικτά, με υψηλότερες αποδόσεις: Eurobank (LF) Fund of Funds-Balanced Blend US (9,80%), Eurobank (USD) (LF) Fund of Funds-Balanced Blend US (9,56%), Private Banking Class (LF) Fund of Funds-Global High (8,96%) και Eurobank I (LF) Fund of Funds-Balanced Blend Europe (8,86%).

Τα μετοχικά Α/Κ Στα Μετοχικά Α/Κ Ανεπτυγμένων Αγορών τις υψηλότερες αποδόσεις κατέγραψαν: Metlife Alico Μετοχικό Εξωτερικού (16,38%), NBG International Funds Sicav/Εuropean All Stars/B (14,78%), NBG International Funds Sicav/Εuropean All Stars/A (14,77%), Interamerican Ανεπτυγμένων Αγορών Μετοχικό Εξωτερικού (13,92%), Eurobank Global Equities Μετοχικό Εξωτερικού (13,90%), NBG International Funds Sicav/Gl Equity/B (13,73%), NBG International Funds Sicav/Gl Equity/A (13,72%), Eurobank (LF) Equity-Global Equities (13,36%), Eurobank (USD) (LF) Equity-Global Equities Fund(13,35%) και Interamerican (LF) EquityGlobal Equities Fund (13,25%). Στα Μετοχικά Α/Κ Αναπτυσσόμενων Αγορών τις μεγαλύτερες αποδόσεις σημειώνουν: Πειραιώς China Growth Μετοχικό (24,75%), MetLife Alico Μετοχικό Εξωτερικού Αναδυόμενων Αγορών (23,23%), Interamerican Νέα Ευρώπη Μετοχικό Εξωτερικού (18,46%), Eurobank Emerging Europe Μετοχικό Εξωτερικού (18,13%) και Eurobank I (LF) Equity-Emerging Europe (18,07%). Στα Μετοχικά Α/Κ Διεθνή διακρίθηκαν τα: Δήλος Πράσινη Ενέργεια Μετοχικό Εξωτερικού (17,36%), Alpha Trust Global Leaders Μετοχικό Εξωτερικού (14,20%), Alpha Energy Μετοχικό (13,26%), Alpha Ναυτιλία Μετοχικό (13,24%) και Attica Real Estate Μετοχικό Εξωτερικού (11,96%). Στα Μετοχικά Α/Κ Ελλάδας τις υψηλότερες αποδόσεις κατέγραψαν: MetLife Alico Μετοχικό Μεσαίας & Μικρής Κεφαλαιοποίησης (10,04%), Private Banking Class (LF) Equity-Greek Equities Fund (8,25%), Δήλος Small Cap (Μετοχικό Εσωτερικού) (4,62%), Allianz Επιθετικής Στρατηγικής Μετοχών Εσωτερικού (2,75%) και 3Κ Α/Κ Μετοχικό Εσωτερικού (2,16%).

Τα ομολογιακά Α/Κ Στα Ομολογιακά Α/Κ Διεθνή τις υψηλότερες αποδόσεις σημείωσαν: Δήλος USD Bond (Ομολογιακό Εξωτερικού: 9,50%), Δήλος Δολαριακό (USD) Ομολογιακό Εξωτερικού (9,15%), Eurobank NTT Global Bond (6,97%), International Ευρωπαϊκών Ομολόγων (5,32%) και Πειραιώς Διεθνές Κρατικών Ομολόγων (4,60%). Τέλος, στα Ομολογιακά Α/Κ Ελλάδας τις μεγαλύτερες αποδόσεις κατέγραψαν: Eurobank I (LF) Greek Government Bond Fund (4,84%), Eurobank (LF) Greek Government Bond Fund (4,32%), Private Banking Class (LF) Greek Government Bond Fund (4,32%), Alpha Ελληνικό Ομολογιακό (4,26%) και Ελληνικό Ομολογιών Εσωτερικού (3,76%). Χ ΧΡΗΜΑ 41

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΣΤΟ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ 42 Μάιος 2015

Χ

~ αφιέρωμα

Οι μετοχές των λιανεμπορικών επιχειρήσεων, όπως της Folli Follie και της Jumbo, έχουν κρατήσει αντιστάσεις, παρά το αντίξοο οικονομικό περιβάλλον

Ε

Για την Jumbo, η HSBC διατηρεί την τιμή-στόχο στα 14 πενδυτικές ευκαιρίες στον κλάδο του λιανικού ευρώ και τη σύσταση “buy”, σημειώνοντας ότι ο όμιλος καεμπορίου στην Ελλάδα εντοπίζουν οι ξένοι τέγραψε κατά το γ’ τρίμηνο χρήσης τη δυναμικότερη αύεπενδυτές μέσω των αξιολογήσεων των διε✒ ξηση των εσόδων του, το τελευταίο διάστημα. θνών οίκων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι μεαπό τον Γιώργο Στο επίκεντρο τοποθετεί την έλλειψη ανταγωνισμού στην τοχές εταιρειών όπως η Folli Follie, η Jumbo Καλούμενο εγχώρια αγορά και τη δυναμική πορεία του ομίλου και λόγω και ο ΟΠΑΠ παρουσιάζουν θετικές αποδόσεις, ενώ πωλούνται και σε discount (40-50%) σε σύγκριση με τους ανταγωνι- Πάσχα, ενώ αν και επισημαίνει τις πιέσεις που ασκεί η ελληνική οικονομία στα περιθώρια κέρδους της Jumbo, τονίζει ότι η μετοχή της στές. Ειδικότερα, η HSBC επισημαίνει ότι οι μετοχές του λιανικού κλά- πωλείται σε discount περίπου 50% έναντι των ανταγωνιστών. δου έχουν υποχωρήσει στο ελληνικό χρηματιστήριο κατά 20% το Ως προς τα αποτελέσματα της Jumbo, τοποθετεί τα έσοδα στα 583 τελευταίο εξάμηνο, λόγω της οικονομικής κρίσης που βιώνει η χώρα. εκατ. και στα 637 εκατ. ευρώ για το τρέχον έτος χρήσης και αντίΩστόσο, επισημαίνει ότι οι μετοχές της Folli Follie, της Jumbo και στοιχα για το επόμενο έτος χρήσης. Επιπλέον, εκτιμά ότι τα καθαρά του ΟΠΑΠ έχουν κρατήσει αντιστάσεις, γεγονός που τις καθιστά μια κέρδη του ομίλου θα διαμορφωθούν στα 160 εκατ. ευρώ κατά το τρέχον έτος χρήσης και στα 175 εκατ. ευρώ στο επόμενο έτος χρήσης. καλή επενδυτική ευκαιρία. Αναλυτικότερα, καταδεικνύει τις μετοχές της Folli Follie ως την κα- Τέλος, υποβαθμίζει την τιμή-στόχο του ΟΠΑΠ –από 12,5 ευρώ σε λύτερη επιλογή, αυξάνοντας την τιμή-στόχο στα 36,5 ευρώ, από 35,6 12,3 ευρώ– διατηρώντας ωστόσο τη σύσταση “buy”. Η HSBC εκτιμά ότι ο όμιλος επωφελήθηκε από τη μείωση του προευρώ προηγουμένως, διατηρώντας παράλληλα τη σύσταση “buy”. Επιπλέον, εστιάζεται στην καταναλωτική ζήτηση για τα προϊόντα σωπικού, η οποία οδήγησε σε μείωση του λειτουργικού κόστους, της Folli Follie, η οποία αναμένεται αυξημένη στις ασιατικές αγορές, ενώ υπογραμμίζει τις θετικές πωλήσεις. Παρόλα αυτά, επισημαίνει και σε συνδυασμό με τη βελτιωμένη απόδοση της θυγατρικής Juicy ότι έχει καθυστερήσει η ανάπτυξη του δικτύου καταστημάτων VLT, ενώ προέβη σε καθοδική αναθεώρηση των εκτιμήσεων για τις πωCouture εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε κερδοφορία τον όμιλο. Ως προς τα αποτελέσματα, τοποθετεί στα 1,113 δισ. ευρώ τις πω- λήσεις του ομίλου ΟΠΑΠ. Αναλυτικότερα, εκτιμά πως οι πωλήσεις λήσεις για το 2015, από μια προηγούμενη εκτίμηση για 1,125 δισ. θα διαμορφωθούν στα 5,248 δισ. ευρώ το 2015 και στα 9,155 δισ. ευρώ, ενώ τις πωλήσεις για το 2016 στα 1,225 δισ. ευρώ, από 1,238 ευρώ το 2016, έναντι προηγούμενων εκτιμήσεων για πωλήσεις, 6,303 δισ. ευρώ και 13,407 δισ. αντίστοιχα. δισ. ευρώ προηγουμένως. Επίσης, εκτιμά ότι τα καθαρά κέρδη του ομίλου θα διαμορφωθούν Ωστόσο, προχώρησε σε ανοδική αναθεώρηση των εκτιμήσεων για στα 154 εκατ. ευρώ το 2015 και στα 177 εκατ. ευρώ το 2016, έναντι τα καθαρά κέρδη του τρέχοντος έτους, στα 210 εκατ. ευρώ, από 170 προηγούμενης εκτίμησης για 151 εκατ. και 172 εκατ. ευρώ αντί- εκατ. ευρώ προηγουμένως, ενώ διατήρησε την πρόβλεψη για τα καθαρά κέρδη το 2016 στα 292 εκατ. ευρώ. στοιχα. ΧΡΗΜΑ 43

Χ αφιέρωμα ~ Λιανικό Εμπόριο ☛

Στο επίκεντρο τίθεται η καταναλωτική ζήτηση για τα προϊόντα της Folli Follie, η οποία αναμένεται αυξημένη στις ασιατικές αγορές, και σε συνδυασμό με τη βελτιωμένη απόδοση της θυγατρικής Juicy Couture εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε κερδοφορία τον όμιλο

ΣΟΥΠΕΡ-ΜΑΡΚΕΤ ΕΝΤΕΙΝΕΤΑΙ Ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Στο εγχώριο πεδίο του οργανωμένου λιανεμπορίου, όλο και πιο έντονος γίνεται ο ανταγωνισμός στον κλάδο των σούπερ-μάρκετ. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της τάσης συγκέντρωσης που επικρατεί στον κλάδο είναι η πρόσφατη εξαγορά του ομίλου Βερόπουλου από τον όμιλο Σκλαβενίτη, που δημιουργεί έναν κολοσσό 342 καταστημάτων με τζίρο 2 δισ. ευρώ. Η παρατεταμένη περίοδος οικονομικής ύφεσης που πλήττει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια αναπόφευκτα έχει επηρεάσει και τον δυναμικό κλάδο των σούπερ-μάρκετ, παρά το γεγονός ότι αυτός αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς και «ανθεκτικούς» κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Οι κυριότερες επιπτώσεις της κρίσης αποτυπώνονται στην αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς και στη μείωση της αξίας του μέσου «καλαθιού» αγορών των νοικοκυριών. Οι καταναλωτές έχουν ελαχιστοποιήσει τις παρορμητικές αγορές και συγκρίνουν τις τιμές των προϊόντων στα καταστήματα, αναζητώντας τον βέλτιστο συνδυασμό μεταξύ κόστους και αξίας (value for money). Ως εκ τούτου, όπως επισημαίνεται στην κλαδική μελέτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της ICAP Group ΑΕ, η συνολική αγορά των σούπερ-μάρκετ και cash & carry κινείται σε πτωτική τροχιά την τελευταία πενταετία, διαμορφούμενη στο ποσό των 11 δισ. ευρώ το 2014. Ο ανταγωνισμός που επικρατεί στον κλάδο οξύνεται συνεχώς, ωθώντας τις εταιρείες στο να αναζητούν συνεχώς νέες στρατηγικές ανάπτυξης ακόμη και επιβίωσης.

Δομή και διάρθρωση του κλάδου Η Ελένη Δεμερτζή, senior manager στη Διεύθυνση Οικονομικών και Κλαδικών Μελετών της ICAP Group, σημειώνει σχετικά με τις εξελίξεις της συγκεκριμένης αγοράς: «Ο κλάδος των σούπερ-μάρκετ και cash & carry αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας και περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό εταιρειών. Βασικό στοιχείο που διαφοροποιεί τις επιχειρήσεις μεταξύ τους είναι ο αριθμός και το είδος των καταστημάτων τους (σούπερμάρκετ, discount, cash & carry). Οι μεγάλες εταιρείες διαθέτουν εκτεταμένο δίκτυο σημείων πώλησης, με ευρεία γεωγραφική κάλυψη και διαφορετικούς τύπους καταστημάτων. Οι μικρότερες αλυσίδες δραστηριοποιούνται συνήθως σε τοπικό επίπεδο, ενώ 44 Μάιος 2015

υπάρχουν και επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται μεμονωμένα καταστήματα. Οι δύο τελευταίες κατηγορίες σούπερ-μάρκετ συχνά εντάσσονται σε Ομίλους Κοινών Αγορών, οι οποίοι αποτελούν “ασπίδα” προστασίας για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή τα καταστήματά τους λειτουργούν κάτω από την “ομπρέλα” κάποιας μεγάλης αλυσίδας (σύστημα franchise)». Οι μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ διατηρούν παρουσία σε όλες σχεδόν τις περιφέρειες. Σύμφωνα με την έρευνα-μελέτη της ICAP, που πραγματοποιήθηκε σε έναν σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων, το 2014 οι έντεκα (11) μεγαλύτερες αλυσίδες του κλάδου (βάσει κύκλου εργασιών) εκμεταλλεύονται συνολικά 2.080 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Η Αττική συγκεντρώνει τη μερίδα του λέοντος, ήτοι το 37,2% του συνόλου των καταστημάτων και ακολουθεί στη δεύτερη θέση η Κεντρική Μακεδονία με 24,2% (γεωγραφική κατανομή των καταστημάτων των 11 μεγαλύτερων αλυσίδων σούπερ-μάρκετ και cash & carry ανά διοικητική περιφέρεια/2014). Ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο παραμένει μεγάλος, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια αρκετές εταιρείες οδηγήθηκαν στην άρση της λειτουργίας τους ή εξαγοράστηκαν από μεγάλες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων είναι ιδιαίτερα έντονος, κυρίως κατά την τελευταία πενταετία, λόγω και της οικονομικής συγκυρίας, η οποία έχει περιορίσει τις καταναλωτικές δαπάνες. H μέση μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών για τα προϊόντα των σούπερ-μάρκετ εκτιμάται σε 262 ευρώ το 2014, μειωμένη κατά 9,7% σε σχέση με το 2013 και κατά 21,1% σε σύγκριση με το 2012, σύμφωνα με έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κυρία Ελένη Δεμερτζή, που είχε τη γενική εποπτεία και παρακολούθηση της ομάδας τής εν λόγω μελέτης, επισημαίνει ότι οι εταιρείες του κλάδου, συχνά σε συνεργασία με τους προμηθευτές των ειδών σούπερ-μάρκετ, προσπαθούν να συγκρατήσουν την εξέλιξη των τιμών. Η πολιτική τιμών, οι συνθήκες και οι όροι συνεργασίας με τους προμηθευτές αποτελούν τις βασικές συνιστώσες μέσω των οποίων οι επιχειρήσεις του κλάδου διαφοροποιούν τη θέση τους στην αγορά και αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι μεγάλες αλυσίδες του κλάδου ενέτειναν τις προωθητικές τους ενέργειες (εκπτώσεις, προσφορές κ.λπ.), προκειμένου να περιορίσουν τις απώλειες της ζήτησης, να προσελκύσουν το καταναλωτικό κοινό και να ενισχύσουν τις πω-

λήσεις τους αποσπώντας ουσιαστικά μερίδιο από τον ανταγωνισμό. Παράλληλα, οι αλυσίδες προσφέρουν ορισμένες καινοτόμες υπηρεσίες και προϊόντα, που συνάδουν με τη γενικότερη αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών. Στο πλαίσιο αυτό, προκειμένου να επικοινωνήσουν τις συγκεκριμένες κινήσεις και να διαφοροποιηθούν από τους ανταγωνιστές τους, επένδυσαν σημαντικά κονδύλια στην προβολή-διαφήμιση των καταστημάτων ή/και υπηρεσιών-προϊόντων τους. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η συνολική διαφημιστική δαπάνη των επιχειρήσεων του κλάδου μόνο μέσω των ΜΜΕ (τηλεόραση, εφημερίδες, περιοδικά και ραδιόφωνο), μετά τη μείωση που υπέστη το 2011 κατά 23%, κατέγραψε σημαντική αύξηση την επόμενη τριετία, καθώς διαμορφώθηκε στο ποσό των 76,7 εκατ. ευρώ το 2014, από 19,1 εκατ. ευρώ το 2011.

☛

Η παρατεταμένη περίοδος οικονομικής ύφεσης που πλήττει τη χώρα μας τα τελευταία χρόνια αναπόφευκτα έχει επηρεάσει και τον δυναμικό κλάδο των σούπερ-μάρκετ, παρά το γεγονός ότι αυτός αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς και «ανθεκτικούς» κλάδους της ελληνικής οικονομίας

Εξέλιξη της αγοράς Όπως σημειώνει η διευθύντρια Οικονομικών και Κλαδικών Μελετών της ICAP Group, Σταματίνα Παντελαίου, το 2010 ήταν η πρώτη χρονιά, έπειτα από μια εικοσαετία (τουλάχιστον) ανοδικής πορείας, κατά την οποία η αξία της συνολικής αγοράς των σούπερ-μάρκετ και cash & carry παρουσίασε αρνητικό ετήσιο ρυθμό μεταβολής (-1,4%). Η μείωση των συνολικών πωλήσεων του κλάδου συνεχίστηκε με εντονότερο ρυθμό και την επόμενη τετραετία (μέσος ετήσιος ρυθμός μείωσης 3,7% την περίοδο 2011-2014). Η αξία της αγοράς ξεπέρασε το ποσό των 11 δισ. ευρώ το 2014. Παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι περισσότερο φαίνεται να έχουν επηρεαστεί οι πωλήσεις των μεγάλων καταστημάτων (π.χ. hypermarkets), τα οποία διαθέτουν σε αξιόλογο ποσοστό και άλλα προϊόντα, εκτός από είδη διατροφής και βασικά καταναλωτικά είδη. Αντίθετα, σε μικρότερο ποσοστό έχουν επηρεαστεί τα μικρότερα σημεία πώλησης (π.χ. καταστήματα έκτασης 400-1.000 τ.μ.). Σύμφωνα με την εκτεταμένη πρωτογενή έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της μελέτης, με βάση ένα δείγμα 56 επιχειρήσεων του κλάδου, για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα αναλυτικά στοιχεία σχετικά με την κατανομή του κύκλου εργασιών τους (για το έτος 2013) ανά περιφέρεια, προκύπτει ότι η Αττική καλύπτει το 51,5% των συνολικών πωλήσεων των εν λόγω εταιρειών. Ακολουθούν με διαφορά η Κεντρική Μακεδονία (11,8%) και η Κρήτη (6,1%). Επισημαίνεται ότι οι συνολικές πωλήσεις των 56 εταιρειών του δείγματος αντιπροσωπεύουν το 49% περίπου της συνολικής αγοράς των σούπερ-μάρκετ και cash & carry το 2013. Η κυρία Σταματίνα Παντελαίου αναφέρει επίσης ότι οι μεγάλες εταιρείες απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των συνολικών πωλήσεων, ενώ η τάση συγκέντρωσης στον κλάδο συνεχίζεται. Σημαντικό ρόλο στην τάση της αύξησης του βαθμού συγκέντρωσης τα τελευταία χρόνια διαμορφώνει η συνεχής επέκταση του δικτύου καταστημάτων των μεγαλύτερων αλυσίδων του κλάδου (μέσω της εξαγοράς καταστημάτων άλλων επιχειρήσεων ή/και με το άνοιγμα νέων σημείων πώλησης). Επίσης, αρκετές από τις μικρομεσαίες –κυρίως– εταιρείες αντιμετωπίζουν προβλήματα βιωσιμότητας και οδηγούνται στο κλείσιμο των μη αποδοτικών τους καταστημάτων ή ακόμη και στην άρση της λειτουργίας τους, με αποτέλεσμα η ζήτηση που «χάνεται» από τις συγκεκριμένες εταιρείες να κατευθύνεται κυρίως στις μεγαλύτερες αλυσίδες του κλάδου. Εξάλλου, οι μεγάλες αλυσίδες επιτυγχάνουν σημαντικές οικονομίες κλίμακας, γεγονός που ενισχύει τη θέση τους έναντι των μικρότερων εταιρειών και συμβάλλει στην αύξηση του βαθμού συγκέντρωσης στον κλάδο.

Οικονομικά στοιχεία του κλάδου Στο πλαίσιο της μελέτης της ICAP Group έγινε και χρηματοοικονοΧΡΗΜΑ 45

Χ αφιέρωμα ~ Λιανικό Εμπόριο μική ανάλυση του κλάδου, η οποία βασίστηκε στην επεξεργασία των δημοσιευμένων ισολογισμών σημαντικού αριθμού επιχειρήσεων. Από την ανάλυση του ομαδοποιημένου ισολογισμού, ο οποίος συνάχθηκε βάσει δείγματος 58 επιχειρήσεων του κλάδου, προκύπτουν τα εξής: το σύνολο του ενεργητικού ανήλθε σε 4,03 δισ. ευρώ το 2013, εμφανίζοντας μείωση 1,8% σε σχέση με το 2012, λόγω της μείωσης της αξίας των απαιτήσεων –κυρίως– και των διαθεσίμων. Τα συνολικά ίδια κεφάλαια αυξήθηκαν κατά 2,9% την ίδια περίοδο, ανερχόμενα στο ποσό του 1,3 δισ. ευρώ. Μείωση κατέγραψαν τόσο οι συνολικές μεσομακροπρόθεσμες υποχρεώσεις και προβλέψεις (κατά 3,4%) όσο και οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (κατά 3,9%) το 2013/2012. Από την επεξεργασία των αποτελεσμάτων χρήσεων διαπιστώνεται ότι: οι συνολικές πωλήσεις διαμορφώθηκαν σε 7,41 δισ. ευρώ το 2013, μειωμένες κατά 1,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τα συνολικά μικτά κέρδη υποχώρησαν κατά 2,9%. Ωστόσο, η μείωση των λοιπών λειτουργικών εξόδων (κατά 53,3 εκατ. ευρώ ή 3,4%) οδήγησε στη βελτίωση του λειτουργικού αποτελέσματος (κατά 1,3%), το οποίο διαμορφώθηκε σε 156,3 εκατ. ευρώ το 2013. Τελικά, το καθαρό αποτέλεσμα (προ φόρου) των συγκεκριμένων εταιρειών αυξήθηκε κατά 3,7% το 2013/12 και ανήλθε σε 134,9 εκατ. ευρώ το 2013. Αντίθετα, τα κέρδη EBITDA υποχώρησαν κατά 10,4%, διαμορφούμενα σε 302,3 εκατ. ευρώ το ίδιο έτος.

Στην πρωτογενή έρευνα που πραγματοποιήθηκε ζητήθηκε από τις εταιρείες του κλάδου αλλά και από στελέχη των Ομίλων Κοινών Αγορών να κατατάξουν με φθίνουσα σειρά σημαντικότητας τις κυριότερες στρατηγικές κινήσεις που θεωρούν ότι πρέπει να ακολουθήσουν τα ελληνικά σούπερ-μάρκετ για την ανάπτυξή τους ή ακόμη και για τη «διατήρηση» της θέσης τους στην αγορά, λαμβάνοντας υπόψη και τη δυσμενή οικονομική κατάσταση της χώρας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ερευνητικής διαδικασίας, η μείωση του λειτουργικού κόστους, ο εξορθολογισμός του δικτύου καταστημάτων, η διαμόρφωση ευέλικτης τιμολογιακής πολιτικής, η

ένταξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε Ομίλους Κοινών Αγορών και η γεωγραφική επέκταση του αριθμού των καταστημάτων, θεωρούνται –κατά σειρά– οι κυριότεροι τομείς στους οποίους οι εγχώριες επιχειρήσεις σούπερ-μάρκετ πρέπει να εστιάζουν τις στρατηγικές τους κινήσεις για την ενίσχυση της θέσης τους στην αγορά. Συμπερασματικά, οι συνέπειες της κρίσης αναμφίβολα έχουν επηρεάσει και τον δυναμικό κλάδο των σούπερ-μάρκετ τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, τα καταστήματα αυτά, λόγω της φύσης των προϊόντων που διακινούν, αποτελούν το κανάλι του λιανεμπορίου με τις μικρότερες, συγκριτικά, απώλειες από την παρατεταμένη ύφεση. Η προσαρμοστικότητα στις νέες απαιτήσεις της αγοράς που χαρακτηρίζει εν γένει τον συγκεκριμένο κλάδο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι μπορεί να αναπτύσσεται και με χαμηλότερα (συγκριτικά) περιθώρια κέρδους ανά προϊόν, καθώς και η «άντληση» πελατών από άλλα ανταγωνιστικά κανάλια, αποτελούν ορισμένους από τους κυριότερους μηχανισμούς «άμυνας» απέναντι στη δεδομένη αρνητική οικονομική συγκυρία. Σήμερα, οι επιχειρήσεις σούπερ-μάρκετ διαθέτουν μιαν ευρύτατη γκάμα προϊόντων, δεδομένης και της επιφάνειας του εκάστοτε καταστήματος, σε μια προσπάθεια να καλύψουν, κατά το μέγιστο δυνατόν, τις αγορές κάθε καταναλωτή. Προκειμένου ωστόσο να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα του οργανωμένου λιανεμπορίου, απαραίτητο κρίνεται (από πολλούς παράγοντες του κλάδου) να συνεχιστούν ορισμένες μεταρρυθμίσεις και αλλαγές στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο (π.χ. άρση του περιορισμού πώλησης ορισμένων προϊόντων σε όλα τα κανάλια, ομαλοποίηση των «στρεβλώσεων» που παρατηρούνται στο εμπορικό «γίγνεσθαι» και αυξάνουν το κόστος των προϊόντων κ.ά.). Ήδη παρατηρείται η πώληση καπνικών προϊόντων σε ορισμένα καταστήματα σούπερ-μάρκετ μετά την απελευθέρωση της συγκεκριμένης αγοράς και η δημιουργία «ζεστών γωνιών» (bake-off) εντός των καταστημάτων ορισμένων αλυσίδων σούπερ-μάρκετ, ενώ εξελίξεις υπάρχουν και σε άλλες κατηγορίες προϊόντων (π.χ. μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, γάλα μακράς διαρκείας κ.ά.). Επίσης, η επέκταση σε νέες μορφές πώλησης, όπως είναι η διείσδυση του ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce) ή του εμπορίου μέσω κινητών συσκευών (m-commerce) είναι μια τάση που αναπτύσσεται συνεχώς

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ 11 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΣΟΥΠΕΡ-ΜΑΡΚΕΤ ΚΑΙ CASH & CARRY ΑΝΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (2014)

ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΣΟΥΠΕΡ-ΜΑΡΚΕΤ ΚΑΙ CASH & CARRY (2003-2014)

Προτάσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων

ΚΡΗΤΗ 3,0%

Β. ΑΙΓΑΙΟ 0,7% Ν. ΑΙΓΑΙΟ 2,4%

150 140

ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 4,5%

130

ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ 5,0% ΑΤΤΙΚΗ 37,6%

ΔΥΤ. ΕΛΛΑΔΑ 4,7%

120

ΑΝΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ 4,6% ΚΕΝΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 24,2%

46 Μάιος 2015

Έτος βάσης 2003=100 Πηγή: Κλαδική Μελέτη ICAP GROUP ΑΕ

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

80

ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 2,8%

2005

90

ΗΠΕΙΡΟΣ 2,5%

2004

100

ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 1,1%

2003

110 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 6,9%

σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εκτιμάται ότι θα κερδίσει, σταδιακά, σημαντικό έδαφος και στην ελληνική αγορά.

Παγκόσμια αγορά Σε παγκόσμιο επίπεδο, το 2013 οι 25 μεγαλύτερες αλυσίδες ειδών παντοπωλείου πραγματοποίησαν συνολικές πωλήσεις 2.012,2 δισ. δολ. και λειτούργησαν 154.732 καταστήματα. Οι εταιρείες WalMart, Costco και Carrefour κατέλαβαν τις τρεις (3) πρώτες θέσεις βάσει συνολικών πωλήσεων. Οι συνολικές πωλήσεις ειδών παντοπωλείου παγκοσμίως ανήλθαν σε περίπου 4,32 τρισ. δολ. το 2013, παρουσιάζοντας αύξηση 21,2% σε σχέση με το 2008. Οι πωλήσεις των hypermarkets & superstores καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μερίδιο στο σύνολο της παγκόσμιας αγοράς (41,5% το 2013) και ακολουθούν τα σούπερ-μάρκετ (με 19,7%). Ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς στην Κίνα τα τελευταία χρόνια είναι εντυπωσιακός, με αποτέλεσμα να αναρριχηθεί στην πρώτη θέση παγκοσμίως την τελευταία τριετία, με συνολικό μέγεθος αγοράς (λιανικές πωλήσεις ειδών παντοπωλείου) 843,8 δισ. ευρώ το 2012. Η Carrefour, η Schwarz Group και η Tesco αποτελούν τις κορυφαίες λιανεμπορικές επιχειρήσεις ειδών σούπερ-μάρκετ της Δυτικής Ευρώπης, σημειώνοντας αθροιστικά πωλήσεις σε είδη παντοπωλείου 191 δισ. ευρώ περίπου το 2013.

ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥ ΛΙΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Στα 4,4 τρισ. δολ. έφτασαν τα έσοδα των 250 μεγαλύτερων λιανεμπόρων σε παγκόσμιο επίπεδο το οικονομικό έτος 2013 (από τον Ιούνιο του 2013 έως τον Ιούνιο του 2014), ενώ ο μέσος όρος των εσόδων ανά λιανέμπορο υπερέβη τα 17,4 δισ. δολ., όπως προκύπτει από τη νέα έκθεση της Deloitte Touche Tohmatsu Limited (DTTL), με τίτλο «Παγκόσμιες Δυνάμεις του Λιανικού Εμπορίου για το 2015» (2015 Global Powers of Retailing-Embracing Innovation). Η έκθεση αυτή πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τη Stores Media. Στόχος της έκθεσης είναι να εντοπίσει τις 250 μεγαλύτερες εταιρείες λιανικού εμπορίου παγκοσμίως, να εξετάσει τις καινοτόμες τάσεις του κλάδου, τις προβλέψεις για το 2015, καθώς και τις

στρατηγικές που ακολουθούν οι λιανέμποροι, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις αλλαγές που έχουν αντίκτυπο στον κλάδο. Οι 250 μεγαλύτεροι λιανέμποροι παγκοσμίως αναλύονται με βάση τα οικονομικά τους αποτελέσματα, τη γεωγραφική περιοχή, τον τομέα των προϊόντων τους και τη δραστηριότητά τους στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Η αύξηση των εσόδων για τους 250 μεγαλύτερους λιανεμπόρους, η οποία άρχισε να μειώνεται το 2011, συνέχισε να επιβραδύνεται και το 2013. Σύμφωνα με την έκθεση, τα έσοδα των 250 μεγαλύτερων λιανεμπόρων αυξήθηκαν κατά 4,1% το 2013 (σταθμισμένα με τις πωλήσεις και προσαρμοσμένα για τις μεταβολές των συναλλαγματικών ισοτιμιών), έπειτα από μια αύξηση ύψους 4,9% το 2012. Ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης συνέχισε να φθίνει, περίπου το 80% των κορυφαίων 250 λιανεμπόρων (199 εταιρείες) κατέγραψαν αύξηση στα έσοδά τους από το λιανεμπόριο κατά το οικονομικό έτος 2013. «Η υποτονική παγκόσμια οικονομία το 2014 περιόρισε τα οικονομικά πολλών καταναλωτών και άσκησε πίεση στις λιανικές πωλήσεις. Συνεπώς, η ευημερία του παγκόσμιου λιανεμπορίου το 2015 θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική σταθερότητα αρκετών από τις μεγάλες οικονομίες. Η Κίνα, η ευρωζώνη, καθώς και μερικές βασικές αναδυόμενες οικονομίες βίωσαν ένα ιδιαίτερα σκληρό 2014. Συγκριτικά, οι οικονομίες των ΗΠΑ και της Βρετανίας συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, με δείκτες που καταδεικνύουν την πιθανότητα ισχυρής ανάπτυξης το 2015 και ενδεχομένως και μετέπειτα» είπε ο δρ Ira Kalish, επικεφαλής οικονομολόγος της DTTL. Κορυφαίες τάσεις του λιανεμπορίου για το 2015: ∼ Ταξιδιωτικό λιανικό εμπόριο: Ο διεθνής τουρισμός αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται πάνω από τις προσδοκίες, παρά τις συνεχόμενες γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις παγκοσμίως. Οι διευρυνόμενες μεσαίες τάξεις των αναπτυσσόμενων οικονομιών ταξιδεύουν σε διάφορες πρωτεύουσες, ενισχύοντας τις λιανικές πωλήσεις. Για παράδειγμα, πάνω από το μισό των 16 δισ. ευρώ του κλάδου πολυτελείας στη Γαλλία εξαρτάται από τους τουρίστες. Το 2015, οι λιανέμποροι αναμένεται να εξυπηρετούν ολοένα και περισσότερους ταξιδιώτες «που ξοδεύουν πολλά», ιδιαιτέρως του-

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΣΟΥΠΕΡ-ΜΑΡΚΕΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΉ ΤΟΥΣ Ή/ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ (2014) Συνεργασία-επέκταση ελληνικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό Ανάπτυξη διά της μεθόδου του Franchising Aνάπτυξη περισσότερων τμημάτων στα καταστήματα (π.χ. ένδυση κ.λπ.)

3,0% 3,4% 4,9%

Aνάπτυξη περισσότερων προϊόντων P-L

10,5%

Συγχωνεύσεις, εξαγωρές κ.λπ., ομοειδών επιχειρήσεων

10,5%

Γεωγραφική επέκταση του αριθμού των καταστημάτων

11,3%

Ένταξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε ομίλους

12,0%

Ευέλικτη τιμολογιακή πολιτική

13,5%

Εξορθολογισμός του δικτύου καταστημάτων (π.χ. κλείσιμο μη αποδοτικών κ.λπ.)

14,6%

Μείωση λειτουργικού κόστους 0%

16,3% 5%

10%

15%

20%

ΧΡΗΜΑ 47

Χ αφιέρωμα ~ Λιανικό Εμπόριο ρίστες των αναδυόμενων οικονομιών, για να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξή τους. ∼ Λιανικό εμπόριο μέσω κινητών: Το λιανικό εμπόριο μέσω κινητών αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται επιθετικά. Το 65% του παγκόσμιου πληθυσμού θα χρησιμοποιεί κινητό τηλέφωνο μέχρι το 2015, ενώ υπολογίζεται ότι το 83% της χρήσης του διαδικτύου θα πραγματοποιείται μέσω κινητών συσκευών. Οι λιανέμποροι θα πρέπει να ανταποκριθούν προσφέροντας δωρεάν wi-fi στα καταστήματά τους και φιλικές για κινητά ιστοσελίδες λιανεμπορίου, προσαρμοσμένες στα διαφορετικά είδη συσκευών. Το απόρρητο και η ασφάλεια καθίστανται όλο και πιο σημαντικά, καθώς η διαφάνεια και η προστασία των πληροφοριών των πελατών θα είναι κρίσιμης σημασίας για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πελατών, αφού το λιανικό εμπόριο μέσω κινητών γίνεται ο κανόνας. ∼ Ταχύτερο λιανικό εμπόριο: Η ταχύτητα συνεχίζει να παραμένει μια σημαντική τάση στο λιανεμπόριο. Αυτή περιλαμβάνει: τη «γρήγορη μόδα» (να έρχονται στα καταστήματα τα είδη που παρουσιάζονται σε επιδείξεις μόδας όσο το δυνατόν γρηγορότερα), προϊόντα περιορισμένης χρονικής διαθεσιμότητας και γρήγορες πωλήσεις για την ενθάρρυνση άμεσων αγορών, pop-up εγκαταστάσεις για τη γρήγορη παρουσίαση προϊόντων και υπηρεσιών στην αγορά και την καλύτερη προβολή τους και αυτοεξυπηρετούμενα ταμεία και περίπτερα για τον περιορισμό ή την εξάλειψη του χρόνου αναμονής. Το 2015, το λιανεμπόριο προβλέπεται να γίνει ακόμη πιο γρήγορο, ώστε να ικανοποιήσει τις επιθυμίες των καταναλωτών. Οι εξελίξεις αυτές θα δρομολογηθούν κυρίως από τους millennials (η γενιά με έτος γέννησης μεταξύ 1980 και 2000), καθώς είναι μια γενιά με μεγάλη αγοραστική δύναμη και επιρροή στα χέρια τους. Επιθυμούν γρήγορη εξυπηρέτηση και άμεση ικανοποίηση των αναγκών τους, και οι λιανέμποροι θα αντεπεξέλθουν ακριβώς σε αυτές τις επιθυμίες. ∼ Η εμπειρία του λιανικού εμπορίου: Το λιανικό εμπόριο πλέον δεν αφορά μόνο το προϊόν αλλά και την εμπειρία αγοράς. Οι λιανέμποροι θα συνεχίσουν να εξερευνούν καινοτόμους τρόπους για τη βελτίωση της αγοραστικής εμπειρίας των καταναλωτών μέσω εκστρατειών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, φεστιβάλ, επιδείξεων μόδας και διαδραστικών οθονών. ∼ Καινοτόμο λιανικό εμπόριο: Ο κλάδος του λιανικού εμπορίου θα συνεχίσει να επηρεάζεται από τις νέες τεχνολογίες και τον καινοτόμο ανταγωνισμό. Περισσότεροι λιανέμποροι είναι πιθανό να υιοθετήσουν καινοτόμες πρακτικές, να επωφεληθούν της τεχνολογίας και να την αξιοποιήσουν δημιουργικά.

48 Μάιος 2015

ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ

ΕΞΑΓΟΡΑ ΤΗΣ «ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ» ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην υπογραφή συμφωνίας με τον όμιλο Βερόπουλου για την απόκτηση των δραστηριοτήτων του στην Ελλάδα προχώρησε ο όμιλος Σκλαβενίτη. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, η απόκτηση αυτή θα υλοποιηθεί μετά την ολοκλήρωση του εταιρικού μετασχηματισμού του ομίλου Βερόπουλου και τον διαχωρισμό των δραστηριοτήτων του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, προσπάθεια η οποία έχει ήδη ξεκινήσει εντατικά και επιδιώκει, με τη βοήθεια του ομίλου Σκλαβενίτη, την ορθολογική αναδιάρθρωση των οικονομικών στοιχείων της επιχείρησης του Βερόπουλου στην Ελλάδα. Εκτιμάται ότι η ολοκλήρωση της υπογραφείσης συμφωνίας και η πλήρωση των σχετικών προϋποθέσεων θα καταστεί δυνατή εντός του έτους. Μετά την παραπάνω συμφωνία των δύο εταιρειών, δημιουργείται ένας μεγάλος ελληνικός όμιλος στην αγορά λιανικής και cash & carry, που θα λειτουργεί συνολικά 342 καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Η συμφωνία αυτή εμπίπτει στις διατάξεις περί εγκρίσεώς της από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, και προσεχώς θα υποβληθεί η σχετικώς προβλεπόμενη γνωστοποίηση.

ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΝΑΠΤΥΣΣΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ολοκληρώθηκε η μεταβίβαση του δικτύου των 18 καταστημάτων της εταιρείας Κρόνος-Ν. Καρακίτσος ΑΕΒΕ του Νομού Αχαΐας, καθώς και η μεταβίβαση του 51% της «Cretan Retail Management Παντοπωλεία Κρήτης ΑΕ» στη Μαρινόπουλος ΑΕ, μετά τις σχετικές εγκρίσεις από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Σε ό,τι αφορά την «Κρόνος», η εταιρεία θα διατηρήσει την επωνυμία της, ενώ παράλληλα θα προχωρήσει σε αναβάθμιση των υπηρεσιών της, με βασικό κριτήριο την προώθηση της τοπικής παραγωγής. Οι παραγωγοί της Αχαΐας θα έχουν επιπλέον την ευκαιρία να διαθέτουν τα προϊόντα τους στο σύνολο των σημείων πώλησης της «Μαρινόπουλος», τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. Σύμφωνα με το πλάνο αναβάθμισης της λειτουργίας της «Κρόνος», στο άμεσο μέλλον θα ανοίξουν περισσότερες από 80 νέες θέσεις εργασίας. Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία με τη CRM, η Μαρινόπουλος ΑΕ αναλαμβάνει τη διοίκηση της εταιρείας, η δραστηριότητα της οποίας αφορά την προμήθεια και υποστήριξη του δικτύου 98 συνεργαζόμενων σούπερ-μάρκετ με την επωνυμία «CRM Αριάδνη» στην αγορά της Κρήτης. Παράλληλα, η «Μαρινόπουλος» θα υποστηρίξει δυναμικά τη λειτουργία της αλυσίδας «CRM Αριάδνη». Με την ολοκλήρωση της συμφωνίας, η Μαρινόπουλος ΑΕ θα διαθέτει πλέον 1.022 σημεία πώλησης σε ολόκληρη την επικράτεια, από τα οποία τα 139 βρίσκονται στην Κρήτη. Χ

Χ αφιέρωμα ~ Λιανικό Εμπόριο

ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ Μια εταιρεία σε διαρκή τροχιά υγιούς ανάπτυξης Εστίαση στον πελάτη, ποιότητα, εμπιστοσύνη στους Έλληνες παραγωγούς, ανταγωνιστικές τιμές, επενδύσεις

ΖEΤΑ ΧΕΙΜΩΝIΔΟΥ VP Marketing & Strategy

που ψωνίζεις», αποδεικνύουμε την αγάπη μας για το καλό και ποιοτικό φαγητό, προσφέροντας σημαντικές προσφορές σε μια ευρεία γκάμα προϊόντων αλλά και επιστροφή χρημάτων μέσω δωροεπιταγών 6 ευρώ.

ΧΡΗΜΑ_Σε ποιες ενέργειες έχει προχωρήσει η εταιρεία σας, ώστε να αντεπεξέλθει στη συνεχή πτώση του τζίρου που παρατηρείται την τελευταία τουλάχιστον πενταετία στο λιανεμπόριο; ΖΕΤΑ ΧΕΙΜΩΝΙΔΟΥ_Σύμφωνα με στοιχεία της αγοράς, οι τελευταίοι μήνες του 2014 κινήθηκαν πτωτικά, και το ίδιο εκτιμούμε ότι θα συμβεί και το 2015. Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον που διαμορφώνεται, εμείς, στην ΑΒ Βασιλόπουλος, έχουμε μια σταθερά: την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μας. Ταυτόχρονα, κινούμαστε δυναμικά, με σαφή επενδυτικό προσανατολισμό, γι’ αυτό και την τελευταία πενταετία (2010-2014), εν μέσω κρίσης, καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε συνολικές επενδύσεις ύψους 262 εκατ. ευρώ. Μόνο το 2014 εγκαινιάσαμε 27 νέα καταστήματα, δημιουργώντας νέους, σύγχρονους και λειτουργικούς χώρους για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών μας. Σταθμό τη χρονιά αυτή αποτέλεσε και το μεγάλο κατάστημα του Ελληνικού, το οποίο ανακαινίστηκε ριζικά βάσει σύγχρονων προδιαγραφών, προσφέροντας στους πελάτες μας μια μοναδική αγοραστική εμπειρία. Επίσης σημαντικό είναι το ότι μείναμε σταθεροί στις αξίες μας, προσφέροντας σταθερά την ποικιλία, την ποιότητα και τη γνωστή σε όλους εξυπηρέτηση ΑΒ. Ανανεώνουμε συνεχώς την εκδοχή του παραδοσιακού μας μοντέλου «και του πουλιού το γάλα», παρέχοντας προϊόντα σε τιμές για κάθε πορτοφόλι, όσο και από πλευράς παρεχόμενων υπηρεσιών. Ενδυναμώνουμε την προσφερόμενη αξία στους πελάτες μας, αναπτύσσοντας μια εξαιρετική γκάμα προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας (από τους 25.000 κωδικούς που διακινεί η ΑΒ Βασιλόπουλος οι 4.000 αφορούν προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας), τα οποία τυγχάνουν ιδιαίτερης αποδοχής από το καταναλωτικό κοινό. Παράλληλα, αναπτύσσουμε συνεχώς καινούργια προγράμματα προσφορών και πιστότητας (μέσα από την κάρτα μας AB plus), από τα οποία οι καταναλωτές βγαίνουν μόνο κερδισμένοι. Συγκεκριμένα, μέσω της καμπάνιας μας το «Αλφαβητάρι της Οικονομίας» και του προγράμματος «75 χρόνια μαζί! 75 ημέρες κερδίζετε πολύ!», οι καταναλωτές επωφελήθηκαν, το 2014, μοναδικών προσφορών και δώρων. Για το 2015, μέσω της καμπάνιας «η χαρά να κερδίζεις κάθε φορά

ΧΡΗΜΑ_Πιστεύετε ότι ο εξαγωγικός προσανατολισμός είναι μονόδρομος για την επιβίωση των λιανεμπορικών επιχειρήσεων και της βιομηχανίας που τις υποστηρίζει; Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει σε θεσμικό-στρατηγικό επίπεδο, ώστε να μπορέσει το λιανεμπόριο να επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης; Ζ.Χ._Αναμφίβολα, διανύουμε μια δύσκολη, οικονομικά, συγκυρία, με πολλές εταιρείες να επιλέγουν για την επιβίωσή τους τη λύση των εξαγωγών, οι οποίες είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο και ζητούμενο για τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα. Ωστόσο, θεωρούμε ότι η λύση των εξαγωγών δεν είναι μονόδρομος, και καλό θα ήταν να ξεκινάμε από το εσωτερικό την επικέντρωσή μας, για να έχουμε μια υγιή βάση, και στη συνέχεια να επεκτεινόμαστε και σε άλλες αγορές. Για εμάς, στην ΑΒ Βασιλόπουλος, η στήριξη των Ελλήνων παραγωγών και η προώθηση των προϊόντων τους στις διεθνείς αγορές είναι και θα συνεχίσει να είναι στο μέλλον μια λύση που οδηγεί στην ανάπτυξη και το κέρδος για όλους τους εμπλεκομένους. Σε αυτό το πνεύμα, στην ΑΒ αναπτύσσουμε συνέργειες με δεκάδες μικρούς και μεγάλους Έλληνες παραγωγούς, τους οποίους στηρίζουμε και συμβουλεύουμε στις καλλιέργειες και τις επενδύσεις τους, προσφέροντας καθημερινά στους καταναλωτές υψηλής ποιότητας ελληνικά προϊόντα, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Αυτές οι συνεργασίες βρίσκονται στον πυρήνα των αξιών μας και του τι σημαίνει για εμάς ΑΒ. Τη χρονιά που πέρασε, στον κλάδο του λιανεμπορίου υπήρξαν κάποιες θετικές μεταρρυθμίσεις και παρεμβάσεις όσον αφορά στη λειτουργία των καταστημάτων τροφίμων, οι οποίες απλοποιούσαν αρκετές γραφειοκρατικές διαδικασίες. Επιπλέον, ρυθμίστηκαν θέματα τα οποία εμπόδιζαν την πώληση, έμμεσα ή άμεσα, προϊόντων στα σούπερ-μάρκετ. Σε γενικές γραμμές, πιστεύουμε ότι ένα σταθερό πλάνο ανάπτυξης, η υλοποίηση προγραμμάτων που προσανατολίζονται στην απελευθέρωση των αγορών, η ανταπόκριση απέναντι στον καταναλωτή και τις ανάγκες του, προσφέρουν τις βάσεις για περαιτέρω ανάπτυξη και μας κάνουν να προσδοκούμε σε μια θετική πορεία για το λιανεμπόριο τροφίμων. Χ

50 Μάιος 2015

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚA ΝEΑ ΕΙΣΗΓΜEΝΩΝ Τιτάν Κέρδη 6,6 εκατ. ευρώ έναντι ζημιών στο τρίμηνο

Στο α’ τρίμηνο του 2015 συνεχίστηκε η ανάκαμψη των αποτελεσμάτων του Ομίλου Τιτάν, εμφανίζοντας κέρδη 6,6 εκατ. ευρώ, έναντι ζημιών 11 εκατ. ευρώ κατά το αντίστοιχο περσινό τρίμηνο. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε σε 283,8 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 12,7%, ενώ τα λειτουργικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων μειώθηκαν κατά 23,7% στα 23,2 εκατ. ευρώ. Τα αποτελέσματα του α’ τριμήνου, το οποίο επηρεάζεται έντονα από τις καιρικές συνθήκες, δεν είναι κατ’ ανάγκη αντιπροσωπευτικά των τάσεων για το σύνολο του έτους. Θετική εξέλιξη, έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2014, παρουσίασαν τα λειτουργικά αποτελέσματα του ομίλου στις ΗΠΑ, χάρη στη συνεχιζόμενη ανάκαμψη της ζήτησης, και στην Ελλάδα, χάρη στα δημόσια έργα και στη βελτίωση των περιθωρίων των εξαγωγών. Στον αντίποδα, σημαντική κάμψη σημείωσαν τα αποτελέσματα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και την Τουρκία, στις οποίες ο χειμώνας ήταν δριμύς, και στην Αίγυπτο, όπου λόγω της παρατεταμένης έλλειψης φυσικού αερίου συνεχίστηκε αναγκαστικά η παραγωγή τσιμέντου με εισαγόμενο κλίνκερ για την ικανοποίηση της ζήτησης. Για τον λόγο αυτό, βρίσκονται σε εξέλιξη σημαντικές επενδύσεις του ομίλου στην Αίγυπτο, με στόχο τη χρήση στερεών και δευτερογενών καυσίμων και τη σταδιακή αποκατάσταση της ομαλής λει-

τουργίας του παραγωγικού του δυναμικού. Σημειώνεται επίσης ότι τα καθαρά αποτελέσματα του α’ τριμήνου ενισχύθηκαν σημαντικά από την ενδυνάμωση του δολαρίου και της αιγυπτιακής λίρας έναντι του ευρώ. Στην Ελλάδα, η κατανάλωση τσιμέντου εξακολούθησε να στηρίζεται στα δημόσια έργα, με τις τάσεις στην ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα να παραμένουν πτωτικές, στο πλαίσιο της γενικευμένης οικονομικής αβεβαιότητας. Οι συνεχείς προσπάθειες περιορισμού του κόστους και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των εργοστασίων αποδίδουν πλέον καρπούς, ενώ παράλληλα τα αποτελέσματα των εξαγωγών ενισχύθηκαν από την ενδυνάμωση του δολαρίου έναντι του ευρώ. Συνολικά, ο κύκλος εργασιών του τομέα Ελλάδας και Δυτικής Ευρώπης το α’ τρίμηνο του έτους μειώθηκε κατά 2% και ανήλθε σε 65,3 εκατ. Τα λειτουργικά κέρδη αυξήθηκαν σε 9,4 εκατ. ευρώ, από 3,9 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Ο κύκλος εργασιών στις ΗΠΑ παρουσίασε αύξηση κατά 37,5% και ανήλθε σε 130,2 εκατ., ενώ τα λειτουργικά κέρδη ανήλθαν σε 5,8 εκατ. ευρώ, έναντι 0,9 εκατ. ευρώ το 2014. Οι τάσεις των αγορών που διαπιστώθηκαν στις αρχές του έτους είναι συμβατές με τις θετικές προοπτικές για τον όμιλο το 2015, παρά τις σημαντικές αβεβαιότητες και προκλήσεις. Η συγκρατημένη αυτή αισιοδοξία οφείλεται στη βελτίωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων που αναμένονται στις δύο σημαντικότερες αγορές του ομίλου σήμερα: τις ΗΠΑ και την Αίγυπτο. Η ανάκαμψη της αγοράς των ΗΠΑ συνεχίζεται δυναμικά, στο πλαίσιο της ευρύτερης ανάπτυξης που σημειώνει η αμερικανική οικονομία. Προκειμένου να ανταποκριθεί στην ανερχόμενη ζήτηση, ο όμιλος προχωρά σε επενδύσεις που αφορούν την αγορά εξοπλισμού και τη βελτίωση της απόδοσης των παραγωγικών του εγκαταστάσεων.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕ ΕΛΒΑΛ Εισέρχεται και στον τομέα της αεροναυπηγικής Η ΕΛΒΑΛ κάνει είσοδο και στον τομέα της αεροναυπηγικής, αξιοποιώντας τη στρατηγική συνεργασία που διατηρεί με την ιαπωνική εταιρεία UACJ Corp, η οποία –να σημειωθεί– κατέχει την τρίτη θέση στην παγκόσμια κατάταξη, όπως δήλωσε ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της ΕΛΒΑΛ, κ. Δημήτριος Κυριακόπουλος, κατά την παρουσίαση της εταιρείας στην Ένωση Θεσμικών Επενδυτών. Η ΕΛΒΑΛ υλοποιεί ένα νέο επενδυτικό πρόγραμμα, συνολικού ύψους 68 εκατ. ευρώ, για την τριετία 2015-2018 στις παραγωγικές εγκαταστάσεις Οινοφύτων. Ο σκοπός του έργου είναι η αύξηση της

παραγωγικής δυναμικότητας της βιομηχανικής μονάδας να φθάσει τους 290 χιλιάδες τόνους, όπως και η βελτίωση του μίγματος των προϊόντων. Η εταιρεία παρουσίαζε πωλήσεις 20.000 τόνων το 1973, για να ανέλθουν συνολικά σε 351.000 τόνους το 2014. Η αύξηση της παραγωγικής διαδικασίας των τελευταίων 42 ετών έγινε με επενδύσεις που φθάνουν στο αστρονομικό ποσό των 700 εκατ. ευρώ. Παρόλα αυτά, ο κύριος Δημήτρης Κυριακόπουλος απέφυγε να κάνει πρόβλεψη αναφορικά με την κερδοφορία της εταιρείας για το 2015, αρκέστηκε μόνο στο να πει ότι τα οικονομικά μεγέθη κινούνται σε ικανοποιητικά επίπεδα το α’ τρίμηνο. Το κόστος ενέργειας είναι ένα από τα

καυτά θέματα για την ΕΛΒΑΛ, το οποίο – να σημειωθεί– καλύπτει το 40% του συνολικού κόστους. Ο κύριος Κυριακόπουλος τόνισε ότι αναμένουν να εφαρμοστούν στην πράξη οι πρωτοβουλίες του Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Τονίζεται ότι η ΕΛΒΑΛ ανακοίνωσε καθαρά κέρδη ύψους 17 εκατ. ευρώ για το 2014, έναντι 400.000 ευρώ το 2013. Τα λειτουργικά κέρδη ανήλθαν στα 79 εκατ. ευρώ από 74,2 εκατ. το 2013. Οι πωλήσεις ενισχύθηκαν κατά 5,15%, φθάνοντας σε 1,06 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2013. Στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία, την Αγγλία και την Ιταλία κατευθύνθηκε ΧΡΗΜΑ 51

Χ επιχειρηματικά νέα εισηγμένων

Jumbo Σημαντική άνοδος 8,5% στον τζίρο εννεαμήνου

Σημαντική άνοδο σημείωσε στο εννεάμηνο της τρέχουσας οικονομικής χρήσης (Ιούλιος 2014-Μάρτιος 2015) ο κύκλος εργασιών του Ομίλου Jumbo, ο οποίος ανήλθε σε 446,17 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 8,57%. Οι πωλήσεις επηρεάστηκαν θετικά λόγω του ότι ο εορτασμός του Πάσχα φέτος ήταν νωρίτερα κατά μία εβδομάδα σε σχέση με πέρσι. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία των πωλήσεων που αφορούν την αμιγώς πασχαλινή περίοδο, η Ελλάδα παρουσιάζει μικρή ανάπτυξη 1-2%, ενώ τα υπόλοιπα κράτη παρουσιάζουν διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή πασχαλινή περίοδο. Η διοίκηση του ομίλου διατηρεί την αρχική της εκτίμηση για ετήσια αύξηση του κύκλου εργασιών μεταξύ +4 και +6%, παρά τη μέχρι στιγμής τάση για μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης. Η ενίσχυση των πωλήσεων στην Κύπρο παραμένει διψήφια, μετά και το άνοιγμα του νέου καταστήματος στη Λεμεσό, ενώ με διψήφιο ρυθμό αναπτύσσονται και τα καταστήματα του ομίλου στη Βουλγαρία. Όσον αφορά τη Ρουμανία, τα καταστήματα συνεχίζουν την επιτυχημένη πορεία τους, ενώ τον Μάρτιο λειτούργησε το πέμπτο κατάστημα στη χώρα, και συγκεκριμένα στην πόλη Arad της Ρουμανίας (12.000 τ.μ.). Το δίκτυο του ομίλου αριθμεί 70 καταστήματα, από τα οποία τα 52 βρίσκονται στην Ελλάδα, 5 στην Κύπρο, 8 στη Βουλγαρία, 5 στη

Ρουμανία, ενώ διαθέτει και το ηλεκτρονικό κατάστημα e-Jumbo. Ακόμη, συνεχίζει να επενδύει με στόχο τη δημιουργία ενός ακόμα καταστήματος στην Ελλάδα (9.000 τ.μ.) μέχρι το τέλος της τρέχουσας οικονομικής χρήσης. Μια πιθανή εφαρμογή ενιαίου συντελεστή ΦΠΑ 18% από το β’ εξάμηνο θα οδηγούσε σε ενίσχυση των προοπτικών κερδοφορίας όλων των εταιρειών λιανικού εμπορίου και ιδίως για την Jumbo τονίζει η Beta Securities. Η χρηματιστηριακή εκτιμά ότι η εταιρεία θα διατηρήσει τις τιμές αμετάβλητες, χωρίς να μετακυλίσει μια πιθανή μείωση του ΦΠΑ στους πελάτες της. Έτσι, εφόσον λάβει χώρα η αλλαγή στο καθεστώς ΦΠΑ από τον Ιούλιο, θα υπάρξει βελτίωση στα περιθώρια κερδοφορίας του ομίλου κατά 304 μονάδες βάσης, στο 55,24%. Μια τέτοια εξέλιξη θα οδηγήσει σε αναβάθμιση των προβλέψεων για τα καθαρά κέρδη της εταιρείας το 2016 κατά 12%, στα 137,3 εκατ. ευρώ, έναντι υφιστάμενων προβλέψεων για κέρδη 122,4 εκατ. ευρώ.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕ το 46% της παραγωγής της. Η Ελλάδα συμμετέχει σε ποσοστό μόλις 10% της παραγωγής.

Alpha Trust Ανδρομέδα Στα 9,03 εκατ. το ενεργητικό Στο α’ τρίμηνο του 2015 η Alpha TrustΑνδρομέδα ΑΕΕΧ σημείωσε ζημίες μετά από φόρους ύψους 0,287 εκατ. ευρώ, έναντι κερδών μετά από φόρους ύψους 1,093 εκατ. ευρώ, την αντίστοιχη περίοδο πέρσι. Το ενεργητικό στο τέλος του τριμήνου ανήλθε σε 9,03 εκατ. ευρώ. Τα ακαθάριστα έσοδα της εταιρείας ανήλθαν συνολικά σε -0,160 εκατ. ευρώ περίπου και προέρχονται κυρίως από ζημιές από αποτίμηση χρεογράφων σε εύλογες αξίες, με βάση τα ΔΠΧΠ και ζημιές από αγοραπωλησίες. Κατά τη διάρκεια του α’ τριμήνου, η από-

52 Μάιος 2015

δοση της εταιρείας ήταν -3,08%, έναντι αποδόσεων -6,14% που παρουσίασε κατά το ίδιο διάστημα ο Γενικός Δείκτης Τιμών του ΧΑ, -13,16% ο FTSE/ΧΑ Large Cap, 3,36% ο FTSE/ΧΑ MID CAP και -5,89% o Δείκτης Συνολικής Απόδοσης του Γενικού Δείκτη του ΧΑ. Το ενεργητικό της «Ανδρομέδα» στο τέλος του τριμήνου ανήλθε σε 9,03 εκατ. ευρώ, ενώ το χαρτοφυλάκιο της εταιρείας σε τρέχουσες τιμές ήταν επενδεδυμένο, στο σύνολό του στην Ελλάδα, κατά περίπου 91,91% σε μετοχές, κατά 1,50% σε ομόλογα και κατά 6,59% σε διαθέσιμα. Η εσωτερική αξία της μετοχής διαπραγματευόταν με discount 16,78%. Οι δέκα μεγαλύτερες μετοχικές συμμετοχές ήταν στις εταιρείες Inform Λύκος, Τιτάν, Quest, Πλαστικά Θράκης, Πλαίσιο,

ΟΤΕ, Αegean, Σαράντης, ΟΠΑΠ και Μυτιληναίος.

Forthnet Ομολογιακό δάνειο 100 εκατ. ευρώ Την έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου ύψους 100 εκατ. ευρώ συζητά η Forthnet. Οι συζητήσεις γίνονται με την Πειραιώς, την Εθνική και την Alpha Bank και τα κεφάλαια θα χρησιμοποιηθούν για την αναχρηματοδότηση του υπάρχοντος τραπεζικού δανεισμού, ο οποίος ανέρχεται στα 324 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά το θέμα του ενδιαφέροντος του ΟΤΕ για τη Nova και τις Vodafone-Wind, η Forthnet έχει υποβάλει όλα τα στοιχεία που έχουν ζητηθεί, και τώρα θα πρέπει οι ενδιαφερόμενες πλευρές να τα αναλύσουν και να προχωρήσουν στα επόμενα βήματα. Σημειώνεται ότι ο ΟΤΕ

Σιδενόρ Στα 25 εκατ. τα κεφάλαια από τη συγχώνευση με τη Viohalco

Ευοίωνες προοπτικές προσδίδει η ανακοινωθείσα συγχώνευση της Σιδενόρ Συμμετοχών με τη Viohalco (σχέση ανταλλαγής 2,28 μετοχές προς 1), η οποία αποτελεί τη βέλτιστη ενδεδειγμένη τεχνική λύση για την άμεση κεφαλαιακή ενίσχυση της απορροφώμενης και την υποστήριξή της σε βάθος χρόνου μέσω της ευχερέστερης πρόσβασης που θα διασφαλίσει το νέο εταιρικό σχήμα στην εγχώρια και στη διεθνή αγορά χρήματος και κεφαλαίων. Τα νέα κεφάλαια, προερχόμενα πρωτίστως από υφιστάμενα διαθέσιμα της απορροφώσας Viohalco, θα ανέλθουν σε πρώτη φάση σε 25 εκατ. ευρώ και θα επενδυθούν στα δύο εργοστάσια μέσω αυξήσεων κεφαλαίου που θα γίνουν στις χαλυβουργικές εταιρείες της Σιδενόρ Συμμετοχών. Αυτό προκύπτει από την παρουσίαση της Σιδενόρ στην Ένωση Θεσμικών Επενδυτών, με τον γενικό διευθυντή της εταιρείας, Νικόλαο Μαρίου, να σημειώνει: «Αυτά τα 25 εκατ. ευρώ θα αιμοδοτήσουν τον όμιλο, με στόχο να ολοκληρώσει τις επενδύσεις του στη Θεσσαλονίκη (μειώνοντας περαιτέρω το κόστος) και να χρηματοδοτήσει τις αυξημένες εξαγωγές και τη μεγαλύτερη χρήση της παραγωγικής του δυναμικότητας που θα ακολουθήσει». Σήμερα, το εργοστάσιο της Θεσσαλονίκης λειτουργεί γύρω στο 40% της παραγωγικής του δυναμικότητας και η μονάδα της Μαγνησίας είναι κοντά στο 50%. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών

της Σιδενόρ ανήλθε στη χρήση 2014 στα 822,1 εκατ., έναντι 807,7 εκατ. ευρώ το 2013, καταγράφοντας αύξηση κατά 1,8%. Τα αποτελέσματα μετά από φόρους και δικαιώματα μειοψηφίας ανήλθαν σε ζημιές 49,7 εκατ., έναντι ζημιών 73,7 εκατ. ευρώ το 2013. Για το 2015, ο σαφής εξαγωγικός προσανατολισμός της Σιδενόρ ευνοείται από την εξασθένηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας EUR/USD και την αξιοποίηση των παραγωγικών επενδύσεων των τελευταίων ετών. Η λειτουργία του νέου επαγωγικού φούρνου στη θυγατρική Sovel, η επερχόμενη ολοκλήρωση του νέου επαγωγικού φούρνου στη Θεσσαλονίκη, η εγκατάσταση του σταθμού επεξεργασίας χάλυβα εν κενώ (vacuum degasser) και της γραμμής επιφανειακής επεξεργασίας μπιγιέτας (billet conditioning) στη Stomana Industry στη Βουλγαρία, οι επενδύσεις στη Dojran Steel στην ΠΓΔΜ για την παραγωγή μορφοσιδήρων, σε συνδυασμό με τον περαιτέρω εμπλουτισμό του χαρτοφυλακίου προϊόντων και την επέκταση των δραστηριοτήτων σε νέες αγορές του εξωτερικού, προβλέπεται να συνεισφέρουν σημαντικά στη βελτίωση της κοστολογικής βάσης και στα οικονομικά αποτελέσματα.

ΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΜΕΝΩΝ 2014 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι δεν ενδιαφέρεται πλέον για τη Nova, ενώ οι Vodafone-Wind, που ελέγχουν μαζί το 39% της Forthnet, δεν έχουν ακόμη προχωρήσει στην κατάθεση δεσμευτικής προσφοράς. Ο OTE, που ανήκει στην Deutsche Telecom, υπέβαλε στις 7 Ιουλίου του περασμένου χρόνου μη δεσμευτική προσφορά ύψους 300 εκατ. ευρώ για την εξαγορά της Nova. Δέκα ημέρες μετά, η κοινοπραξία Vodafone και Wind κατέθεσε κοινή μη δεσμευτική προσφορά, με αντίτιμο από 1,70 ευρώ έως 1,90 ευρώ ανά μετοχή. Η διαδικασία του due diligence ολοκληρώθηκε στο τέλος του 2014 για τον ΟΤΕ και στις αρχές του έτους για τη Vodafone. Παρόλα αυτά, μέχρι σήμερα, καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει προχωρή-

σει σε κατάθεση δεσμευτικής προσφοράς. Η εταιρεία λάνσαρε την υπηρεσία Nova 3Play προσφέροντας τηλεφωνία, internet και συνδρομητική τηλεόραση το 2013. Η συνδρομητική βάση στις υπηρεσίες συνδρομητικής τηλεόρασης ανέβηκε κατά 12%, φτάνοντας τους 507.261 συνδρομητές στο τέλος του 2014. Η Vodafone κατέχει ήδη το 6,5% των μετοχών της εταιρείας, μέσω της συμμετοχής της στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, που ολοκληρώθηκε το 2013, ενώ ο βασικός μέτοχος της Forthnet είναι η Emirates International Investment Co., κατέχοντας το 44% των μετοχών.

Autohellas Αύξηση 11,9% του κύκλου εργασιών Ενοποιημένες ζημιές μετά από φόρους

στο α’ τρίμηνο του 2015 παρουσίασε η Autohellas, οι οποίες ανήλθαν σε 1,2 εκατ. ευρώ, από 1,08 εκατ. ευρώ κατά την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών της Autohellas στο α’ τρίμηνο ανήλθε στα 31,5 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 11,9%, η οποία οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στις βραχυχρόνιες μισθώσεις, που παρουσίασαν αύξηση κατά 16,7% στο παραδοσιακά πιο αδύναμο εποχικά τρίμηνο. Η εταιρεία δραστηριοποιείται πλέον σε 6 χώρες του εξωτερικού: Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρο, Σερβία, Μαυροβούνιο. Πρόσφατα (Ιανουάριος 2015), ανέλαβε τα δικαιώματα βραχυχρόνιων και μακροχρόνιων μισθώσεων για το brand της Hertz στην Ουκρανία. Χ

ΧΡΗΜΑ 53

HR COMMUNITY CONFERENCE & AWARDS

54 Mάιος 2015

Ακρογωνιαίος λίθος στην ανάπτυξη της δημιουργικής οικονομίαςκοινωνικής επιχειρηματικότητας ΧΡΗΜΑ 55

Χ αφιέρωμα ~ HR Community Conference & Αwards

Η

αναγκαιότητα να καταστεί εφικτή η δημιουργία μιας κοινότητας στελεχών ανθρώπινου δυναμικού που με καινοτόμες ιδέες και πρακτικές θα συμβάλουν στην πρόοδο της τόνωσης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και της ανάπτυξης του οικοσυστήματος δημιουργικής οικονομίας, η επίτευξη της προσαρμοστικότητας στις νέες εξελίξεις που προέρχονται από το εξωτερικό στο HR, αλλά και η δυναμική που η Διεύθυνση του Ανθρώπινου Δυναμικού μπορεί να προσδώσει στην απελευθέρωση προστιθέμενης αξίας, προς όφελος τόσο του ανθρώπινου παράγοντα όσο και της ανάπτυξης και ευελιξίας των οργανισμών και των επιχειρήσεων, ήταν μερικά από τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τις εργασίες του HR Community Conference & Αwards, που πραγματοποιήθηκε από την Ethos Media SA και το Skywalker στις 14 Μαΐου 2015, στο ξενοδοχείο Divani Caravel στην Αθήνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τις εργασίες του συνεδρίου παρακολούθησαν πάνω από 300 ενδιαφερόμενοι μέσα την αίθουσα και πάνω από 1.000 διαδικτυακά, μέσω της εφαρμογής live streaming από την ιστοσελίδα του συνεδρίου (http://hrcommunity.gr/el/). Ο κύριος Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO της Ethos Media SA, στον σύντομο χαιρετισμό του τόνισε την πολυπλοκότητα των ζητημάτων που άπτονται του τομέα του HR, σημειώνοντας πως το συνέδριο αποτελεί την αρχή μιας σειράς δράσεων που θα ακολουθήσουν σε συνεργασία με το Skywalker στο εγγύς μέλλον. «Σκοπεύουμε να έχουμε ένα στίγμα ακεραιότητας, λιγότερο corporate, που θα βρίσκεται πιο κοντά στον κόσμο της εργασίας. Θέλουμε να έχουμε feedback από εσάς από τις σημερινές εργασίες του συνεδρίου, ώστε να το αξιοποιήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα». Ο κύριος Δημήτρης Φυντάνης, Business Continuity Manager του skywalker.gr, από τη μεριά του αναφέρθηκε στην αξία της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, στις δυνατότητες της παραγωγικής εργασίας και στην ανάγκη να στηριχθεί η Ελλάδα σε δικές της επενδύσεις, χρησιμοποιώντας προς όφελος των παραγωγικών της δυνάμεων την προστιθέμενη αξία από την τεχνογνωσία. «Ξεχάσαμε σαν χώρα τι σημαίνει ήπια κοινωνική επιχειρηματικότητα και αποφασίσαμε να πουλάμε ο ένας στον άλλο. Προτιμούμε να αναζητούμε επενδύσεις απέξω και σπάνια επιδιώκουμε την απελευθέρωση δυνάμεων που προκύπτουν από την παραγωγική εργασία. Στην πορεία της εξέλιξης της ελληνικής αγοράς, μολονότι χρησιμοποιήσαμε την τεχνογνωσία από το εξωτερικό, δεν τη μεταβολίσαμε». Ο κύριος Ιωάννης Αυγουστάκης, Διοικητικός Διευθυντής της Protergia και αναπληρωματικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού Ελλάδος (ΣΔΑΔΕ), στον χαιρετισμό του μίλησε για την ανάγκη κατανόησης των αλλαγών που διεξάγονται αυτήν την περίοδο, την κάλυψη αυτών των αναγκών, την υποστήριξη της ενιαίας πορείας

56 Mάιος 2015

ανάπτυξης εργαζομένων και επιχειρήσεων, τη βελτίωση της εταιρικής απόδοσης, τη δέσμευση των εργαζομένων στην ενιαία πορεία και τις απαραίτητες ενέργειες που χρειάζεται να κάνουν οι επιχειρήσεις για να αναπτύξουν εργαζομένους που θα ηγηθούν της νέας πορείας. «Είναι τώρα που θα πρέπει όλα τα στελέχη του HR να αναπτύξουν τον ρόλο τους, να συμβάλουν καθοριστικά στη σύγχρονη στρατηγική των επιχειρήσεων και να ενισχύσουν τη δυναμική ηγεσιών και εργαζομένων, συνεισφέροντας σε επιχειρηματικές επιτυχίες». Ο κύριος Mark Gussetti, Senior Learning Consultant της Mindset & Kirkpatrick Facilitator, στην παρουσίασή του με τίτλο “Becoming a Trusted HR Advisor” μίλησε για την υλοποίηση των επιχειρηματικών στρατηγικών, τη δημιουργία ευκαιριών, την ανάγκη κατανόησης των αναγκών του εργαζόμενου δυναμικού της επιχείρησης και την προστιθέμενη αξία που δημιουργείται από την κατάλληλη αξιοποίηση του HR προς όφελος όλων των τμημάτων μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού. «Οι οργανισμοί έχουν στρατηγική. Δεν θα μιλήσω για το πώς αυτές οι στρατηγικές υλοποιούνται αλλά για το πώς δημιουργούνται ευκαιρίες. Το HR προσδιορίζεται από αυτά που προσφέρει, τα αποτελέσματα που παράγουν προστιθέμενη αξία στην επιχείρηση και κατά συνέπεια στους πελάτες της, τους επενδυτές και τους εργαζομένους της». Από τη μεριά της, η κυρία Νάνσυ Παπαλεξανδρή, ομότιμη καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην ομιλία της με τίτλο «Οι εξελίξεις στον χώρο της Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού» αναφέρθηκε στις διεθνείς και εγχώριες εξελίξεις στον τομέα του HR, στη συμβολή του τομέα διεθνώς, στις προκλήσεις στην Ελλάδα της κρίσης, καθώς και στη μελλοντική εξέλιξη του χώρου. Αναφερόμενη στις διεθνείς έρευνες των τελευταίων 20 ετών, επεσήμανε τη θετική επίδραση του HR στην αύξηση της αποδοτικότητας, της δέσμευσης και της ευζωίας των εργαζομένων, τη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης, την αύξηση της οργανωσιακής αφοσίωσης και της εργασιακής ικανοποίησης, τη βελτίωση του οργανωσιακού κλίματος και τη μείωση των συγκρούσεων και της διάθεσης προς αποχώρηση. Σύμφωνα με την κυρία Παπαλεξανδρή, ανάμεσα στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας στην Ελλάδα της κρίσης συγκαταλέγονται η διατήρηση της δέσμευσης και η βελτίωση του ηθικού των εργαζομένων, ο εξορθολογισμός των διαδικασιών και η υλοποίηση αλλαγών, η ανάπτυξη καινοτομίας και δημιουργικότητας, η ανάπτυξη νέων απαιτούμενων δεξιοτήτων, η χρήση και αξιοποίηση των business analytics, η διαχείριση και η ανάπτυξη ταλέντων και η προβολή του κοινωνικού προσώπου της επιχείρησης. Στο Panel I: «Η αρχιτεκτονική του εργασιακού τοπίου στην Ελλάδα», με συντονίστρια την κυρία Νάνσυ Παπαλεξανδρή, ομότιμη

ƧǑIJǗ IJǎ ljĮNJǎljĮǁǏLj ƶljƿijIJǎNjĮLj ƧnjĮljĮNJǘȺIJǔ ƪǏİǑnjǙ

SPARK ƮĮNJǎljĮLjǏLjnjǗ ƴǏǗDŽǏĮNjNjĮ ĬİIJLjljǙnj ƪȺLjıIJdžNjǙnj Ʒǎ 63$5. İǁnjĮLj ƿnjĮ ljĮNJǎljĮLjǏLjnjǗ ȺǏǗDŽǏĮNjNjĮ ıǒİįLjĮıNjƿnjǎ ĮȺǗ IJǎ ƴĮnjİȺLjıIJǀNjLjǎ %URZQ ljĮLj ĮȺİǑLJǘnjİIJĮLj ıİ NjĮLJdžIJƿǐ ljĮLj NjĮLJǀIJǏLjİǐ ƿǔǐ İIJǙnj ȺǎǑ ĮDŽĮȺǎǘnj IJLjǐ LJİIJLjljƿǐ İȺLjıIJǀNjİǐ ƳLj NjĮLJdžIJƿǐ ljĮLj ǎLj NjĮLJǀIJǏLjİǐ LJĮ ƿǒǎǑnj NjLjĮ NjǎnjĮįLjljǀ İǑljĮLjǏǁĮ njĮ ljĮIJĮNJƾǃǎǑnj IJLj ıdžNjĮǁnjİLj njĮ İǁıĮLj İȺLjıIJǀNjǎnjĮǐ Njƿıǔ įǏĮıIJdžǏLjǎIJǀIJǔnj įLjİǏİǑnjdžIJLjljǀǐ NjƾLJdžıdžǐ ıİ ƿnjĮ ıǑnjĮǏȺĮıIJLjljǗ įLjĮįǏĮıIJLjljǗ ȺİǏLjǃƾNJNJǎnj ƷĮ NjĮLJǀNjĮIJĮ 63$5. ǃǎdžLJǎǘnj IJǎ NjĮLJdžIJǀ njĮ LJİNjİNJLjǙıİLj DŽİǏƾ IJdž NjƿLJǎįǎ IJdžǐ İȺLjıIJdžNjǎnjLjljǀǐ ƿǏİǑnjĮǐ Njİ ƿnjĮnj İNJljǑıIJLjljǗ IJǏǗȺǎ ǙıIJİ njĮ ĮnjĮȺIJǘǍİLj IJLjǐ įǑnjĮIJǗIJdžIJƿǐ IJǎǑ ıIJǎ NjƿDŽLjıIJǎ ǃĮLJNjǗ Ʒǎ ljĮNJǎljĮǁǏLj IJǎǑ LJĮ ȺǏǎıijİǏLJǎǘnj įǘǎ įLjĮijǎǏİIJLjljƾ ȺǏǎDŽǏƾNjNjĮIJĮ ƿnjĮ DŽLjĮ NjĮLJdžIJƿǐ ȺǎǑ İnjįLjĮijƿǏǎnjIJĮLj DŽLjĮ IJLjǐ ƨLjǎNJǎDŽLjljƿǐ ǀ ƭĮIJǏLjljƿǐ İȺLjıIJǀNjİǐ ljĮLj ƿnjĮ DŽLjĮ NjĮLJdžIJƿǐ ȺǎǑ İnjįLjĮijƿǏǎnjIJĮLj DŽLjĮ IJǎnj ljNJƾįǎ IJdžǐ ưdžǒĮnjLjljǀǐ ƷĮ ȺǏǎDŽǏƾNjNjĮIJĮ ȺǏǎıijƿǏǎnjIJĮLj ıİ įǘǎ İȺǁȺİįĮ IJǎ -XQLRU 63$5. DŽLjĮ NjĮLJdžIJƿǐ İIJǙnj ljĮLj IJǎ 6HQLRU 63$5. DŽLjĮ NjĮLJdžIJƿǐ İIJǙnj ƷĮ NjĮLJǀNjĮIJĮ 63$5. įLjįƾıljǎnjIJĮLj ĮȺǗ ljĮLJdžDŽdžIJƿǐ IJǎǑ %URZQ 8QLYHUVLW\ ıIJdžnj ƧDŽDŽNJLjljǀ DŽNJǙııĮ ıİ ȺİǏLjǎǏLjıNjƿnjǎ ĮǏLjLJNjǗ NjĮLJdžIJǙnj IJǔnj ƪƮī ljĮLj ƾNJNJǔnj ıǒǎNJİǁǔnj ıIJLjǐ İDŽljĮIJĮıIJƾıİLjǐ IJǎǑ ıǒǎNJİǁǎǑ NjĮǐ

Fatal Infections īLjĮIJǁ ljƾȺǎLjİǐ ĮıLJƿnjİLjİǐ įİ LJİǏĮȺİǘǎnjIJĮLj ƴǙǐ İLjıǃƾNJNJǎǑnj IJĮ NjLjljǏǗǃLjĮ ıIJǎ ĮnjLJǏǙȺLjnjǎ ıǙNjĮ ƴǙǐ ĮnjIJLjįǏƾ IJǎ ıǙNjĮ ıİ ĮǑIJǎǘǐ IJǎǑǐ NjLjljǏǎıljǎȺLjljǎǘǐ İLjıǃǎNJİǁǐ īLjĮIJǁ ıİ ǎǏLjıNjƿnjİǐ ȺİǏLjȺIJǙıİLjǐ ǎ ĮnjLJǏǙȺLjnjǎǐ ǎǏDŽĮnjLjıNjǗǐ ǒƾnjİLj IJdž Njƾǒdž ƶİ ĮǑIJǗ IJǎ NjƾLJdžNjĮ LJĮ įǎǘNjİ DŽLjĮIJǁ ǎǏLjıNjƿnjİǐ NJǎLjNjǙǍİLjǐ įİnj LJİǏĮȺİǘǎnjIJĮLj ljĮLj IJLj İǁnjĮLj ĮǑIJǗ ȺǎǑ ljƾnjİLj ǎǏLjıNjƿnjĮ NjLjljǏǗǃLjĮ njĮ NjİIJĮįǁįǎnjIJĮLj ıIJǎnj ƾnjLJǏǔȺǎ ƷLj İǁnjĮLj IJĮ İNjǃǗNJLjĮ ljĮLj ȺǙǐ ȺǏǎıIJĮIJİǘǎǑnj IJǎnj ǎǏDŽĮnjLjıNjǗ ĮȺǗ IJĮ LJĮnjĮIJdžijǗǏĮ NjLjljǏǗǃLjĮ ĬĮ įLjİǏİǑnjǀıǎǑNjİ IJdž ijǑıLjljǀ ƾNjǑnjĮ IJǎǑ ĮnjLJǏǙȺLjnjǎǑ ǎǏDŽĮnjLjıNjǎǘ ljĮLJǙǐ ljĮLj IJĮ ıǑNjȺIJǙNjĮIJĮ IJdž įLjƾDŽnjǔıdž ljĮLj IJLjǐ LJİǏĮȺİǁİǐ DŽLjĮ NjİǏLjljƾ ĮȺǗ IJĮ ȺLjǎ İȺLjljǁnjįǑnjĮ NjLjljǏǗǃLjĮ ƮĮLJdžDŽǀIJǏLjĮ 'U /DXUHQ 4XDWWURFKL ƬNjİǏǎNjdžnjǁİǐ

ƪLjıĮDŽǔDŽǀ ıIJdžnj ƧİǏǎnjĮǑȺdžDŽLjljǀ ưdžǒĮnjLjljǀ ljĮLj IJdžnj ƪȺLjıIJǀNjdž ƴǑǏĮǘNJǔnj µƠǒİLjǐ ȺǎIJƿ ĮnjĮǏǔIJdžLJİǁ ȺǙǐ NJİLjIJǎǑǏDŽİǁ ƿnjĮ ĮİǏǎȺNJƾnjǎ ƶİ ıǑnjĮǏȺƾDžǎǑnj ǎLj ȺǘǏĮǑNJǎLj IJǎ įLjƾıIJdžNjĮ ljĮLj ǎLj įǎǏǑijǗǏǎLj ĬƿNJİLjǐ njĮ NjƾLJİLjǐ ȺǙǐ ıIJƿNJnjİLj dž 1$6$ įǎǏǑijǗǏǎǑǐ ıIJǎ įLjƾıIJdžNjĮ İljĮIJǎNjNjǘǏLjĮ ǒLjNJLjǗNjİIJǏĮ NjĮljǏLjƾ ƴǙǐ ıǒİįLjƾDžİIJĮLj ƿnjĮ ĮİǏǎȺNJƾnjǎ ȺǎǑ IJĮǍLjįİǘİLj ȺLjǎ DŽǏǀDŽǎǏĮ ĮȺǗ IJǎnj ǀǒǎ Ƨnj ƿǒİLjǐ ȺǗIJİ ĮnjĮǏǔIJdžLJİǁ DŽLjĮ ǗNJĮ IJĮ ȺĮǏĮȺƾnjǔ IJǗIJİ ĮǑIJǗ IJǎ NjƾLJdžNjĮ İǁnjĮLj DŽLjĮ ıƿnjĮ ĬĮ ƿǒİLjǐ IJdžnj İǑljĮLjǏǁĮ njĮ ĮȺĮnjIJdžLJǎǘnj ǎLj İǏǔIJǀıİLjǐ ıǎǑ ljĮLj njĮ ljĮIJĮnjǎǀıİLjǐ IJdžnj İȺLjıIJǀNjdž IJdžǐ ĮİǏǎnjĮǑȺdžDŽLjljǀǐ ƮĮLJdžDŽdžIJǀǐ 'U 'DYLG 6WRXW

ưƾLJdžNjĮ

ƪȺǁȺİįǎ

ƭǎǑnjǁǎǑ ƭǎǑnjǁǎǑ

)DWDO ,QIHFWLRQV īLjĮIJǁ ljƾȺǎLjİǐ ĮıLJƿnjİLjİǐ įİ LJİǏĮȺİǘǎnjIJĮLj

-XQLRU 63$5.

ƭǎǑnjǁǎǑ ƭǎǑnjǁǎǑ

ƪLjıĮDŽǔDŽǀ ıIJdžnj ƧİǏǎnjĮǑȺdžDŽLjljǀ ưdžǒĮnjLjljǀ ljĮLj ƪȺLjıIJǀNjdž ƴǑǏĮǘNJǔnj

6HQLRU 63$5.

ƭǎǑnjǁǎǑ ƭǎǑNJǁǎǑ

ƪLjıĮDŽǔDŽǀ ıIJdžnj ƧİǏǎnjĮǑȺdžDŽLjljǀ ưdžǒĮnjLjljǀ ljĮLj ƪȺLjıIJǀNjdž ƴǑǏĮǘNJǔnj

-XQLRU 63$5.

ƭǎǑnjǁǎǑ ƭǎǑNJǁǎǑ

)DWDO ,QIHFWLRQV īLjĮIJǁ ljƾȺǎLjİǐ ĮıLJƿnjİLjİǐ įİ LJİǏĮȺİǘǎnjIJĮLj

6HQLRU 63$5.

dž ƪǃįǎNjƾįĮ

dž ƪǃįǎNjƾįĮ

ưİIJƾ IJdžnj ǎNJǎljNJǀǏǔıdž IJǎǑ ȺǏǎDŽǏƾNjNjĮIJǎǐ ǎLj NjĮLJdžIJƿǐ ljĮLj ǎLj NjĮLJǀIJǏLjİǐ LJĮ ȺĮǏĮNJƾǃǎǑnj ǃİǃĮǁǔıdž &HUWL¿ FDWH ĮȺǗ IJǎ %URZQ 8QLYHUVLW\

īLjĮ ȺİǏLjııǗIJİǏİǐ ȺNJdžǏǎijǎǏǁİǐ IJdžNJ ZZZ FJV JU H PDLO VSDUN#FJV HGX JU

Χ αφιέρωμα ~ HR Community Conference & Αwards

Ο Γιώργος Φλέσσας, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Civitas ΑΕ, επικέντρωσε την ομιλία του στη γενικότερη οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα, καθώς και στους λόγους για τους οποίους βρέθηκε στην τωρινή της κατάσταση. Τόνισε ότι οι εργαζόμενοι είναι από τους σπουδαιότερους stakeholders μιας επιχείρησης και είναι δυστυχώς υποχρεωμένοι να δρουν και να εργάζονται στο σημερινό δύσκολο περιβάλλον παρατεταμένης ύφεσης, στο οποίο βρίσκεται η Ελλάδα. Ο κύριος Φλέσσας επεσήμανε ότι η πόλωση των πολιτών και γενικότερα του εκλογικού σώματος εντείνεται, η αναντιστοιχία μεταξύ λόγων και έργων των πολιτικών αυξάνεται, ενώ περιθωριακές δυνάμεις, όπως η Χρυσή Αυγή, έχουν βρει χώρο στη Βουλή. Σε αυτό το περιβάλλον, επιχειρήσεις και εργαζόμενοι δίνουν αγώνα επιβίωσης ενώ η πρόβλεψη του κυρίου Φλέσσα είναι ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται τουλάχιστον για τα επόμενα δέκα χρόνια σε φάση μετάβασης.

καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, συμμετείχαν οι ομιλητές: Δημήτριος Μιχαηλίδης, δημοσιογράφος, ΑγροΝέα, Σοφία Κουκουρλή, Σύμβουλος Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού & Εκπαίδευσης-Συστημάτων Ποιότητας, Πέτρος Ραπανάκης, Employee and Labor Relations Consultant, και Σπύρος Ακρίβος, Οργανωσιακός Σύμβουλος Gestalt, μουσικός, Educament, ακτινολόγος τεχνολόγος. Ο κύριος Ραπανάκης μίλησε για τις εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα, οι οποίες γίνονται όλο και πιο ανελαστικές. Δηλαδή έχουν αρχίσει οι επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν την εκ περιτροπής και τη μερική απασχόληση πολύ περισσότερο από ό,τι στο παρελθόν. Επίσης παραδέχθηκε ότι πολλές επιχειρήσεις εκμεταλλεύονται τις νέες ρυθμίσεις για να παρουσιάζουν την πλήρη απασχόληση ως μερική απασχόληση. Ο κύριος Μιχαηλίδης μίλησε για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας μέσω συνεργατικών επιχειρήσεων, οι οποίες αν οργανωθούν σε αντίστοιχες δομές, μπορούν να δημιουργήσουν χρήσιμα προϊόντα και υπηρεσίες και να λύσουν ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος της ανεργίας που μαστίζει εδώ και χρόνια τη χώρα μας. Η κυρία Κουκουρλή αναφέρθηκε στη σημασία που έχουν τα outplacement προγράμματα για την επανατοποθέτηση των στελεχών στην αγορά εργασίας. Πιο συγκεκριμένα, είπε ότι μέσω αυτών των προγραμμάτων οι εργαζόμενοι έχουν τη δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουν τη θέση τους και να βρουν μια νέα θέση στην αγορά. Παρόλα αυτά, η αποτελεσματικότητα του outplacement είναι δύσκολο ακόμη να μετρηθεί. Ο κύριος Ακρίβος, από την πλευρά του, τόνισε ότι το Gestalt βοηθά στην κατεύθυνση να έχει ο εργαζόμενος μεγαλύτερη επίγνωση του τι έχει μεγαλύτερη σημασία γι’ αυτόν από την εργασία του, ώστε να μπορεί να βελτιώνεται τόσο ο ίδιος όσο και το αποτέλεσμα της δουλειάς του. Στο PANEL II «HR Community: Υπηρετώντας την Ελληνική Επι-

Panel I: «Η αρχιτεκτονική του εργασιακού τοπίου στην Ελλάδα» Συμμετείχαν οι ομιλητές (από αριστερά στη φωτογραφία): Δημήτριος Μιχαηλίδης, δημοσιογράφος, ΑγροΝέα, Σπύρος Ακρίβος, Οργανωσιακός Σύμβουλος Gestalt, μουσικός, Educament, ακτινολόγος-τεχνολόγος, Σοφία Κουκουρλή, Σύμβουλος Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού & Εκπαίδευσης-Συστημάτων Ποιότητας, Πέτρος Ραπανάκης, Employee and Labor Relations Consultant. Συντονίστρια του πάνελ: Νάνσυ Παπαλεξανδρή, ομότιμη καθηγήτρια, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

58 Mάιος 2015

χειρηματικότητα», με συντονίστρια την κυρία Μαρία Γεωργαλά, κοινωνιολόγο-σύμβουλο σταδιοδρομίας της DEA Επικοινωνίας & Πληροφορίας-GCDF, συμμετείχαν οι ομιλητές: Βασίλειος Αϊβαζίδης, Σύμβουλος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, Βαρβάρα Ασημακοπούλου, ΜΒΑ, ACC, President, International Coach Federation Greece Chapter (ICF), Γιάννης Κουτράκης, Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού Nοτιοανατολικής Ευρώπης, IBM, Δημήτρης Παυλόπουλος, Founder & CEO, Ecinisi Business Centers. Ο κύριος Κουτράκης τόνισε την αξία της τεχνολογίας στη λειτουργία των επιχειρήσεων, τη δυναμική των social media, τη μετακίνηση του κεφαλαίου και την αξία του coaching. «Η εποχή είναι exciting. Η τεχνολογία έχει μεγάλο αντίκτυπο στα μοντέλα λειτουργίας των επιχειρήσεων. Τα social media παράγουν χρήματα. Υπάρχει μετακίνηση του investment και επαλήθευση της μετακίνησης του κεφαλαίου από τη δύση στην ανατολή, που επικυρώνει τη θεωρία του ανυπόμονου κεφαλαίου». Ο κύριος Αϊβαζίδης μίλησε για την ανάδειξη των δυνάμεων του εργαζόμενου δυναμικού, την ανάγκη γεφύρωσης του χάσματος μεταξύ των επιχειρηματικών στόχων και των ανθρώπων, την αξία της ενδοεπιχειρηματικότητας και της προσαρμοστικότητας στις νέες εξελίξεις και την ικανότητα λήψης κρίσιμων αποφάσεων. «Τα στελέχη του ανθρώπινου δυναμικού μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη και ανάδειξη των δυνάμεων του εργαζόμενου δυναμικού που βρίσκονται σε “ύπνωση”, προς όφελος της επιχείρησης, οι άνθρωποι του HR πρέπει να γεφυρώσουν το χάσμα μεταξύ των στόχων και των ανθρώπων. Ο καινούριος ρόλος του στελέχους της διεύθυνσης του HR αντλεί πολύτιμα στοιχεία από τη συμβουλευτική ψυχολογία, την αυτογνωσία και την αγάπη για τον άνθρωπο. Ο κύριος Παυλόπουλος, από τη μεριά του, τόνισε πως οι νεοφυείς επιχειρήσεις έχουν ακριβώς την ίδια ανάγκη που έχουν και τα παραδοσιακά λειτουργικά μοντέλα επιχειρήσεων, με τη διαφοροποί-

Από τη μεριά του, ο Mike Booker, Managing Director της The Network, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα έρευνας με τίτλο: «Global Talent Survey: Παγκόσμια κινητικότητα ανθρώπινου δυναμικού, τα ευρήματα για την Ελλάδα», αναφέρθηκε στην κινητικότητα του εργατικού δυναμικού, στους παγκόσμιους δείκτες που σκιαγραφούν τη διαφοροποίηση ποιοτικά μετρήσιμων στοιχείων ανάμεσα στις χώρες της Βόρειας και της Νότιας Ευρώπης ως προς το HR, καθώς και στους δημοφιλείς προορισμούς για εργασία. «Μελέτες, παγκοσμίως, έχουν δείξει ότι σε χώρες όπως η Γερμανία παρατηρούνται αντίθετες τάσεις απ’ ό,τι σε χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, όπου οι νέοι αποφασίζουν να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης. Στις τέσσερις πρώτες θέσεις, από τους δέκα πιο δημοφιλείς προορισμούς για αναζήτηση εργασίας, βρίσκονται οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία και το Ηνωμένο Βασίλειο».

Panel II: «HR Community: Υπηρετώντας την ελληνική επιχειρηματικότητα» Στο πάνελ συμμετείχαν οι ομιλητές (από αριστερά στη φωτογραφία): Γιάννης Κουτράκης, Διευθυντής Ανθρώπινου Δυναμικού Νοτιοανατολικής Ευρώπης, IBM, Δημήτρης Παυλόπουλος, Founder & CEO, Ecinisi Business Centers, Βαρβάρα Ασημακοπούλου, ΜΒΑ, ACC, President, International Coach Federation Greece chapter (ICF), Βασίλειος Αϊβαζίδης, Σύμβουλος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού. Συντονίστρια του πάνελ: Μαρία Γεωργαλά, κοινωνιολόγοςσύμβουλος Σταδιοδρομίας DEA Επικοινωνίας & Πληροφορίας-GCDF. ΧΡΗΜΑ 59

Χ αφιέρωμα ~ HR Community Conference & Αwards άνθρωποι, υπάρχει ανάγκη διαχείρισής τους. Στις startups παρακινούμε ανθρώπους να υιοθετήσουν δίκτυα ανταλλαγής υπηρεσιών αντί να κάνουμε προσλήψεις». Η κυρία Ασημακοπούλου μίλησε για την ανάγκη υποστήριξης λύσεων coaching, για τον ανθρώπινο παράγοντα, που συμβάλλει τα μέγιστα σε έναν οργανισμό ή μια επιχείρηση, και για την αλλαγή κουλτούρας, ώστε να δοθεί βάρος στην ανακάλυψη στοιχείων που εκλείπουν στις μέρες μας. «Οφείλουμε να σταθούμε στην αφοσίωση και το ενδιαφέρον μας προς τον ανθρώπινο παράγοντα, να ξανα-ανακαλύψουμε στοιχεία που έχουμε χάσει και να τα εντάξουμε στους οργανισμούς και τις επιχειρήσεις. Χρειάζεται αλλαγή σε όλους τους τομείς. Η πραγματική αλλαγή ξεκινάει από μέσα μας και μετουσιώνεται σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας».

Η κυρία Άννα Kαραδημητρίου, Αντιπρόεδρος και Γενική Διευθύντρια Καταναλωτικών Ερευνών της Focus Bari AE, στην παρουσίασή της με τίτλο: «Η σημασία των social media στην πρόσληψη προσωπικού», αναφέρθηκε στους δείκτες τεχνολογίας στην Ελλάδα, εμβαθύνοντας ως προς την παγιωμένη ισχύ των κοινωνικών δικτύων στη διαδικασία αναζήτησης εργασίας και ανεύρεσης στελεχών. «Τα social media πλέον έχουν αποκτήσει εδραιωμένη ισχύ στην επιλογή και εξεύρεση εργασίας, αποτελώντας ένα από τα κυρίαρχα μοντέλα και μηχανισμούς που συμβάλλουν στη διαδικασία έρευνας και αναζήτησης εργασιακής προοπτικής».

ηση ότι μια startup λειτουργεί προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης δικτύων ανταλλαγής υπηρεσιών αντί προσλήψεων. «Οι νεοφυείς επιχειρήσεις –startups– δεν διαφοροποιούνται ως προς τα παραδοσιακά μοντέλα επιχειρήσεων στο κομμάτι του HR. Όπου υπάρχουν

Στο Panel III: «Οικοσύστημα HR: Εργαλεία για την αποτελεσματική Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού», με συντονιστή τον Γιώργο Μπιθυμήτρη, διδάκτορα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Project Manager, Όμιλος ΑΠΟΨΗ (Υπηρεσίες Εκπαίδευσης & Συμβουλευτικής) συμμετείχαν οι ομιλητές: Γιώργος Ζαφειρίου, CEO, Comergon SA Risk Managers Insurance Brokers, Ιωάννης-Άγγελος Λιάτσος, HR Management Consultant & CoOwner of Great Escape Intelligent Entertainment & Shareholder of Kastelorizo Group, Καλλιόπη Μαρίνη, Ψυχολόγος Msc., Σύμβουλος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, ISON/Psychometrica, Αθηνά Π. Ντόβα, COO & Co-Founder, Owiwi, Βασίλειος Γ. Πρασσάς, Εμπορικός Διευθυντής & HR Director, Όμιλος Εταιρειών Epsilon Net. Ο κύριος Λιάτσος τόνισε την αξία του ανθρώπινου παράγοντα στις επιχειρήσεις και τα στοιχεία που συμβάλλουν στην ανάπτυξη κινήτρων προς τους εργαζομένους. Ο HR Manager οφείλει να προσφέρει κίνητρα στους εργαζομένους, ώστε το προσωπικό να είναι motivated. Οι εταιρείες πρέπει να επενδύουν στην εξέλιξη και στη βελτίωση των

Panel III: «Οικοσύστημα HR: Εργαλεία για αποτελεσματική διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού» Στο πάνελ συμμετείχαν οι ομιλητές (από αριστερά στη φωτογραφία): Γιώργος Ζαφειρίου, CEO, Comergon SA Risk Managers Insurance Brokers, Αθηνά Π. Ντόβα, COO & Co-Founder, Owiwi, Βασίλειος Γ. Πρασσάς, Εμπορικός Διευθυντής & HR Director, Όμιλος Εταιρειών Epsilon Net, Καλλιόπη Μαρίνη, Ψυχολόγος Msc., Σύμβουλος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, Ison/Psychometrica, Ιωάννης-Άγγελος Λιάτσος, HR Management Consultant & CoOwner, Great Escape Intelligent Entertainment & Shareholder of Kastelorizo Group. Συντονιστής του πάνελ: Γιώργος Μπιθυμήτρης, διδάκτωρ Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Project Manager, Όμιλος ΑΠΟΨΗ (Υπηρεσίες Εκπαίδευσης & Συμβουλευτικής).

60 Mάιος 2015

Ο Βασίλειος Γ. Πρασσάς, Εμπορικός Διευθυντής & HR Director του Ομίλου Εταιρειών Epsilon Net, στην παρουσίασή του με τίτλο «Η διασφάλιση της νομιμότητας του εργοδότη από τις αλλαγές της νομοθεσίας πυλώνας ανάπτυξης της επιχείρησης» τόνισε μεταξύ άλλων ότι τα στελέχη HR των επιχειρήσεων: ∼ Κατά 78% δίνουν πολύ μεγάλη βαρύτητα στην άρτια και ορθή διαχείριση της μισθοδοσίας. ∼ Κατά 68% θεωρούν αναγκαία και επιβεβλημένη την παροχή τεκμηριωμένης επιστημονικής (εργατικής και ασφαλιστικής) υποστήριξης. ∼ Κατά 63% ενσωματώνουν εργαλεία αυτοεξυπηρέτησης εργαζομένων.

«Η διασφάλιση της νομιμότητας του εργοδότη από τις αλλαγές της νομοθεσίας πυλώνας ανάπτυξης της επιχείρησης»

Ο κύριος Πρασσάς υπογράμμισε ότι στην πρόσφατη περιοδεία που έκανε η Epsilon Net έγινε άμεσος αποδέκτης της αγωνίας και της αβεβαιότητας που επικρατεί στην αγορά μετά από την καταιγίδα των αλλαγών που έχουν επέλθει στο εργασιακό τοπίο την τελευταία τριετία, αλλά και αυτών που θα ακολουθήσουν το προσεχές διάστημα.

εργαζομένων και κατά συνέπεια στους ανθρώπους τους. Η κυρία Μαρίνη αναφέρθηκε στην αξία και τη συμβολή των ψυχομετρικών μέσων στον τομέα του HR, στην εκπαίδευση των εργαζομένων και στην εδραίωση κουλτούρας επένδυσης στο εργαζόμενο δυναμικό. Μείζονα θέματα αποτελούν η ηγεσία, η παρακίνηση, η δυνατότητα επίλυσης συγκρούσεων. Η εκπαίδευση λειτουργεί ως καθρέφτης, καθώς τα ηγετικά στελέχη μπορούν να δουν σε αυτήν τους ηγέτες των ομάδων τους. Ο κύριος Πρασσάς μίλησε για την ανάγκη ενοποίησης των λειτουργιών μιας επιχείρησης, την επαρκή επιστημονική εξυπηρέτηση, την προσαρμοστικότητα στις εξελίξεις της αγοράς και την καινοτομία της σκέψης. Καινοτομία είναι το να ακούμε και να προσαρμοζόμαστε. Ο εργοδότης πρέπει να έχει τη δυνατότητα εξωστρέφειας, παρέχοντας τα

εργαλεία που συμβάλλουν στην αυτοεξυπηρέτηση των εργαζομένων. Η κυρία Ντόβα, από τη μεριά της, υπογράμμισε τις νέες τάσεις στον χώρο του HR, μίλησε για την εισαγωγή τεχνικών παιχνιδιού στη διεύθυνση του εργαζόμενου δυναμικού, το loyalty engagement, την αξία του Business Simulation στις καθημερινές δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δυναμική της αντίστροφης λειτουργίας, που συμβάλλει στην επίτευξη των επιδιωκόμενων αποτελεσμάτων. Ο κύριος Ζαφειρίου στάθηκε στην απελευθέρωση των resources που προκύπτουν από τις ομαδικές ασφαλίσεις, που λειτουργούν αντισταθμιστικά στη διατήρηση των μισθών στα ίδια επίπεδα, μειώνοντας το ποσοστό μόχλευσης και μεγαλώνοντας παράλληλα το φορολογικό όφελος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που απασχολούν 20 με 25 εργαζομένους.

Παρουσίαση Ηλία Βαρθολομαίου, CEO & Co-Founder, Owiwi, και Αθηνάς Π. Ντόβα, COO & Co-Founder, Owiwi Στην παρουσίασή τους ο Ηλίας Βαρθολομαίος, CEO & Co-Founder της Owiwi, και η Αθηνά Π. Ντόβα, COO & Co-Founder της Owiwi, αναφέρθηκαν στο πώς γίνεται σήμερα η επανατοποθέτηση των στελεχών στην αγορά εργασίας. Στο πλαίσιο αυτό, τόνισαν ότι, όπως είπε και ο Πλάτωνας, είναι πιο εύκολο να μάθεις έναν άνθρωπο παίζοντας για μία ώρα μαζί του, παρά συζητώντας για έναν χρόνο μαζί του. Δηλαδή στάθηκαν στο γεγονός ότι σήμερα ο χρόνος αξιολόγησης του προσωπικού ή η διαδικασία πρόσληψής του έχει αυξηθεί κατά 48%, δυσχεραίνοντας έτσι το έργο της διεύθυνσης HR των επιχειρήσεων. Επίσης είπαν ότι μια κακή πρόσληψη μπορεί να επιβαρύνει την επιχείρηση κατά δεκάδες χιλιάδες ευρώ και να αποτελέσει τόσο κακή επένδυση, που η απόδοσή της να φτάσει στο αρνητικό ποσοστό του -300%. Έτσι οι επιχειρήσεις δίνουν μεγάλο βάρος στο να βελτιώσουν την τεχνική των προσλήψεών τους, έτσι ώστε να ελαχιστοποιήσουν την πιθανότητα λανθασμένων προσλήψεων. ΧΡΗΜΑ 61

ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΒΡΑΒΕΙΩΝ HR COMMUNITY AWARDS 2015

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Divani Caravel, στην Αθήνα, η τελετή της απονομής των βραβείων HR Community Awards 2015, που διοργανώθηκαν από την Ethos Events και τo Skywalker.gr στο πλαίσιο του HR Community Conference & Awards 2015. Στόχος της εκδήλωσης ήταν να καταφέρει να προσελκύσει συμμετοχές από εταιρείες και αντίστοιχα τμήματα HR που έχουν να επιδείξουν επιτυχημένες ή καινοτόμες πρακτικές, μεθόδους και στρατηγικές σε κατηγορίες όπως: Δημιουργικό Εργασιακό Περιβάλλον, Διακράτηση Προσωπικού, ΕΚΕ, Διαχείριση Αλλαγών κ.λπ.

1. Βραβείο Δημιουργικού Εργασιακού Περιβάλλοντος

2. Βραβείο Διακράτησης Προσωπικού

SILVER: TRAVELPLANET24 ΑΕ Αναγνωρίζονται οι επιτυχημένες πρακτικές που ενθαρρύνουν την έκφραση ιδεών από το προσωπικό για καινοτόμες και δημιουργικές λύσεις σε θέματα που αφορούν όλους τους τομείς της επιχειρηματικής διαδικασίας.

SILVER: ΨΗΜΙΤΗ ΑΕ

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε η κυρία Κέλυ Παναγιωτίδου, Director Human Resources.

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε η κυρία Αικατερίνη Θεοχαροπούλου, Human Resources Manager.

BRONZE ∼ EUROPA PROFIL ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΑΒΕ ∼ SOFTWARE COMPETITIVENESS INTERNATIONAL (SOFTCOM INTERNATIONAL) 62 Mάιος 2015

BRONZE: ELVIAL SA Αξιολογείται η εταιρεία με τη μεγαλύτερη διατήρηση και πιστότητα του προσωπικού.

3. Βραβείο Διαχείρισης Αλλαγών SILVER: CELESTYAL CRUISES SA Εξετάζεται η αποτελεσματική διαχείριση των αλλαγών και η εφαρμογή μεθόδων με στόχο τον υψηλότερο βαθμό προσαρμογής και εναρμόνισης του ανθρώπινου δυναμικού με τις νέες εργασιακές συνθήκες.

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο κύριος Άγγελος Δερλώπας, CEO της Positivity Coaching.

6. Βραβείο Καινοτόμου Πρακτικής Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε η Mrs. Tchalikian Tallen, HR Director της εταιρείας.

SILVER: EUROPA PROFIL ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ ΑΒΕ Εξετάζεται η πρωτοτυπία και η καινοτομία των ιδεών που οργανώθηκαν και εφαρμόστηκαν με επιτυχία.

4. Βραβείο Ισορροπίας Επαγγελματικής-Προσωπικής Ζωής SILVER: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ Αναγνωρίζεται η εναρμόνιση της επαγγελματικής και προσωπικής ζωής του ανθρώπινου δυναμικού, με σκοπό την αύξηση της ικανοποίησης και της αποδοτικότητας του προσωπικού.

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο κύριος Λιμπαρίτ Κεβορκιάν, Διευθύνων Σύμβουλος.

BRONZE: GREAT ESCAPE

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε η κυρία Αντωνία Δημητρίου, Υποδιευθύντρια Ανθρώπινου Δυναμικού.

5. Βραβείο Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) SILVER: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ SILVER: CELESTYAL CRUISES SA BRONZE: POSITIVITY COACHING Αναγνωρίζονται οι εταιρικές πρακτικές που επαναφέρουν στο προσκήνιο του επιχειρείν, ως προτεραιότητα, τον άνθρωπο και την κοινωνία.

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο κύριος Ιωάννης-Άγγελος Λιάτσος, Co-owner της Great Escape. ΧΡΗΜΑ 63

Χ αφιέρωμα ~ HR Community Conference & Αwards

7. Βραβείο Υγιεινής και Ασφάλειας

10. Βραβείο Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού

GOLD: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ SILVER: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ BRONZE: ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟΨΗ

11. Βραβείο Εφαρμογής Τεχνολογίας BRONZE: OWIWI Αξιολογείται ο τρόπος με τον οποίο η τεχνολογία εφαρμόζεται και αξιοποιείται από το ανθρώπινο δυναμικό, αυξάνοντας την παραγωγικότητα και την ολοκλήρωση των έργων.

Το βραβείο εκ μέρους της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος παρέλαβε ο κύριος Μιλτιάδης Σταθόπουλος, Γεν. Δ/ντής Νομικών Υπηρεσιών & Εταιρικής Διακυβέρνησης.

8. Βραβείο Πολιτικής Κινήτρων και Παροχών SILVER: CELESTYAL CRUISES SA ΒRONZE: SOFTWARE COMPETITIVENESS INTERNATIONAL Στις σημερινές δύσκολες οικονομικές συνθήκες με τις μειωμένες αποδοχές, φαίνεται ακόμη πιο αναγκαία η παροχή κινήτρων στο ανθρώπινο δυναμικό και η ανάγκη για τη δημιουργία αισθήματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης. Για τον λόγο αυτό, εξετάζεται εδώ η δημιουργία και η υλοποίηση προγραμμάτων παροχής κινήτρων και ηθικών αμοιβών.

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο κύριος Ηλίας Βαρθολομαίος, CEO της Owiwi.

12. Βραβείο Αποτελεσματικής Διαχείρισης Κρίσης BRONZE: ΨΗΜΙΤΗ ΑΕ Αξιολογείται η καλύτερη μέθοδος με την οποία αντιμετωπίστηκε κρίση που εκδηλώθηκε στην επιχείρηση από το τμήμα ανθρώπινου δυναμικού. Η αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων έχει ιδιαίτερη σημασία στη σημερινή, κρίσιμη περίοδο.

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο κύριος Βασίλης Αλεξίου, Quality Manager/Head of System Integration.

9. Βραβείο Διαχείρισης Απόδοσης & Αμοιβών SILVER: CELESTYAL CRUISES SA 64 Mάιος 2015

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε η κυρία Ελίνα Ψημίτη, Πρόεδρος και Διευθύνουσα Σύμβουλος.

13. Βραβείο Διασυνοριακής Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού

15. Βραβείο Ψυχομετρικών Εργαλείων BRONZE: OWIWI

BRONZE: ICAP OUTSOURCING SOLUTIONS Αξιολογείται η εφαρμογή της στρατηγικής Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού που σχεδιάζεται από εταιρείες στη χώρα μας, εφαρμόζεται όμως με επιτυχία και με τις απαραίτητες προσαρμογές και σε θυγατρικές επιχειρήσεις που βρίσκονται εκτός συνόρων.

BRONZE: ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟΨΗ

16. Βραβείο Συμβούλων Επαγγελματικής Ανάπτυξης BRONZE: ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟΨΗ

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο Θεόδωρος Τόλλης, Εκτελεστικός Διευθυντής.

14. Βραβείο Συστήματος Διαχείρισης Ανθρώπινων Πόρων GOLD: EPSILON NET

Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο κύριος Γιώργος Μπιθυμήτρης, Project Manager.

17. Βραβείο Intranet ως Εργαλείο HR SILVER: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΕ

18. Βραβείο Website και Διεπαφών BRONZE: EPSILON NET BRONZE: SOFTWARE COMPETITIVENESS INTERNATIONAL

19. Βραβείο Καλύτερου Τμήματος Ανθρώπινου Δυναμικού Το βραβείο εκ μέρους της εταιρείας παρέλαβε ο Βασίλης Πρασσάς, Εμπορικός Διευθυντής και HR Director της Epsilon Net.

SILVER: CELESTYAL CRUISES SA

Τα βραβεία απένειμαν οι κ.κ.: ∼ Μαρία Κουτσαύτη, Σύμβουλος Διαχείρισης Σταδιοδρομίας, Διευθύνουσα Σύμβουλος, Career Associates, Director NBCC-Greece, Career Associates. ∼ Δρ Σοφία Πρωτόπαπα, Director of the Career Development Office, Hellenic American College. ∼ Νάνσυ Παπαλεξανδρή, Καθηγήτρια Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

∼ Βάσω Αναγνώστου, Διευθύνουσα Σύμβουλος και Γενική Διευθύντρια, Epsilon Net. ∼ Βασίλης Κορκίδης, Πρόεδρος, ΕΒΕΠ. ∼ Μαρία Γεωργαλά, Κοινωνιολόγος-Σύμβουλος Σταδιοδρομίας, DEA Επικοινωνίας & Πληροφορίας-GCDF. ∼ Βαρβάρα Ασημακοπούλου, MBA, ACC, President, ICF. ∼ Κωνσταντίνος Ουζούνης, CEO, Ethos Media SA. ∼ Δημήτρης Φυντάνης, Business Continuity Manager, Skywalker. ΧΡΗΜΑ 65

Χ αφιέρωμα ~ HR Community Conference & Αwards

Οι νικητές των βραβείων παρουσιάστηκαν από την Υπεύθυνη Δημοσίων Σχέσεων της Ethos Media SA, Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη, ενώ δεν θα μπορούσαν να αναδειχθούν χωρίς την πολύτιμη συμβολή των παρακάτω μελών της κριτικής επιτροπής των βραβείων: ∼ Βαρβάρα Ασημακοπούλου, ΜΒΑ, ACC, President, International Coach Federation Greece Chapter (ICF) ∼ Βασίλειος Ε. Αϊβαζίδης, Σύμβουλος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού ∼ Δρ Ευθύμιος Ζαχαρόπουλος, Πρύτανης, Deree

∼ Μαρία Κουτσαύτη, Σύμβουλος Διαχείρισης Σταδιοδρομίας, Career Associates ∼ Κωνσταντίνος Μίχαλος, Πρόεδρος, Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών ∼ Δημήτρης Μπουραντάς, Διευθυντής Μεταπτυχιακού Προγράμματος στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού ∼ Γεώργιος Μωραΐτης, Διευθύνων Σύμβουλος, Dynargie Hellas ∼ Δρ Σοφία Πρωτόπαπα, Director of the Career Development Office, Hellenic American College

Η διοργάνωση του forum δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την πολύτιμη χορηγία των:

Innovative Innovative Digital Digital Services Services

Για πληροφορίες επικοινωνήστε με την κα Σοφία-Αφροδίτη Βουλγαράκη, Communication & PR Manager, Ethos Media S.A. στο τηλ.: 210 998 4901 ή στο e-mail: voulgaraki.s@ethosmedia.eu

66 Mάιος 2015

ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΙ οι καλύψεις και η περίοδος ασφάλισης στα συμβόλαια σκαφών

68 Μάιος 2015

Χ

~ αφιέρωμα

Τα τελευταία χρόνια ο κλάδος κατέγραψε απώλειες. Ωστόσο, το 2015 ξεκίνησε με αισιόδοξα μηνύματα για την πορεία των ασφαλιστικών εργασιών.

Α

πώλειες καταγράφουν οι ασφαλίσεις σκαφών επαγγελματικών και αναψυχής, καθώς τα τελευταία πέντε χρόνια πολλοί ασφαλισμένοι περιορίζουν την ασφαλιστική τους προστασία για να μειώσουν τα ασφάλιστρά τους. Αν και γενικά τα συμβόλαια αριθμητικά δεν έχουν μειωθεί, οι ιδιοκτήτες σκαφών προσανατολίζονται στις υποχρεωτικές καλύψεις της αστικής ευθύνης και ταυτόχρονα μειώνουν τη χρονική περίοδο κατά την οποία διατηρούν την ασφάλιση, παραμένοντας εκτεθειμένοι σε κινδύνους, που αφορούν τους ίδιους, τρίτα πρόσωπα ή ακόμη και άλλα σκάφη. Όπως αναφέρει η προϊσταμένη του Τομέα Αναλήψεων Τεχνικών Ασφαλίσεων Πλοίων/Πληρωμάτων στην Εθνική Ασφαλιστική, κ. Κ. Δημακοπούλου, «η οικονομική κρίση έχει προκαλέσει τα τελευταία κυρίως χρόνια τρομακτική μείωση στην αγορά νέων σκαφών αναψυχής, αλλά και παροπλισμό μεγάλου ποσοστού των υπαρχόντων κυρίως σκαφών προσωπικής αναψυχής. Επίσης, έχει μειωθεί σημαντικά η πρόσκτηση νέων εργασιών, με κυριότερους λόγους το υψηλό κόστος φορολόγησης των σκαφών αναψυχής σε συνδυασμό με τα μεγάλα κόστη φύλαξης, συντήρησης, αλλά και τα πρακτικά προβλήματα που προκύπτουν σε όποιους επιχειρούν χρήση των σκαφών τους για διακοπές και αναψυχή, λόγω σημαντικών ελλείψεων στις κρατικές λιμενικές υποδομές. Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα εποχικό προϊόν, όπου η παραγωγή ασφαλίστρων κορυφώνεται τους μήνες από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο, ενώ παραμένει σταθερή κατά τη διάρκεια των υπόλοιπων μηνών του έτους». Σημαντικό παράγοντα για την εξέλιξη της συγκεκριμένης αγοράς αποτελεί η εκπαίδευση των καταναλωτών και η έλλειψη ασφαλιστικής κουλτούρας. Αυτό το επιβεβαιώνει και η κυρία Ειρήνη Ιορ-

δανοπούλου, Μarine Αssistant Underwriter στην Aigaion Ασφαλιστική ΑΕ, η οποία αναφέρει: «Μπορεί τα τελευταία χρόνια η εικόνα του ασφαλιστικού κλάδου να έχει επιβαρυνθεί λόγω της οικονομικής κρίσης, ωστόσο το κυρίαρχο πρόβλημα της ασφαλιστικής αγοράς στην Ελλάδα ήταν, και παραμένει, η έλλειψη ασφαλιστικής συνείδησης. Ειδικά όσον αφορά στα σκάφη, οι περισσότεροι ασφαλισμένοι έχουν καταργήσει τη μικτή ασφάλεια που διασφαλίζει και την περιουσία τους και περιορίζονται μόνο στην αστική ευθύνη που είναι υποχρεωτική από τον νόμο». Την εικόνα της αγοράς σκιαγραφεί και η κυρία Αγγελική Μαραγκάκη, υποδιευθύντρια Ανάληψης Κινδύνων Μεταφορών, Πλοίων και Πληρωμάτων στην Interamerican. Όπως εξηγεί: «οι ασφαλιστικές εργασίες επηρεάσθηκαν ελάχιστα ως προς το πλήθος, σημαντικά όμως στο επίπεδο των ασφαλίστρων, κυρίως λόγω: ∼ της μείωσης των ασφαλιζομένων αξιών, ∼ της επιλογής, εκ μέρους μεγάλου αριθμού των ασφαλισμένων, της ελάχιστης δυνατής κάλυψης και συγκεκριμένα στην αστική ευθύνη, λόγω της υποχρέωσης που απορρέει βάσει νόμου (Ν.4256/2014), ∼ της μείωσης της περιόδου ασφάλισης στην ελάχιστη απαιτούμενη, ανάλογα με το διάστημα που ο ασφαλισμένος επιθυμεί το σκάφος του να βρίσκεται σε πλεύση, ∼ της αύξησης του αριθμού των σκαφών σε κατάσταση «ακινησίας». Από την πλευρά της, η κυρία Κατερίνα Ιωαννίδου, διευθύντρια Παραγωγής στην Interlife ΑΑΕΓΑ, αναφέρει πως «ο κλάδος ασφάλισης σκαφών υπέστη απώλειες όπως όλοι οι άλλοι κλάδοι. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το γεγονός ότι η ασφάλιση σκαφών είναι πλέον υποΧΡΗΜΑ 69

Χ αφιέρωμα ~ Aσφάλιση σκαφών ☛

Ε. Ιορδανοπούλου: Μεγάλος αριθμός θαλαμηγών έχουν φύγει από την Ελλάδα για φορολογικούς λόγους και έχουν ελλιμενιστεί είτε στην Τουρκία είτε στην Κροατία, οπότε και ασφαλίζονται στις τοπικές εταιρείες

χρεωτική από την ελληνική νομοθεσία, η συντριπτική πλειοψηφία των ιδιοκτητών σκαφών που ανήκουν στην κατηγορία αναψυχής διατήρησε μεν τα συμβόλαια, περιόρισε όμως τη διάρκεια ασφάλισης, καθώς και τις καλύψεις πέραν των υποχρεωτικών, που αφορούν σε απώλειες του ιδίου του σκάφους, με στόχο τη μείωση του κόστους. Δεδομένης της συνεχούς προσπάθειας για ανάκαμψη της οικονομίας, ο κλάδος σκαφών αναμένεται να ακολουθήσει ανάλογη πορεία». Αν και τα τελευταία χρόνια η ασφάλιση σκαφών έχει επηρεαστεί από τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά, έχουν αρχίσει να διαφαίνονται θετικά στοιχεία για την πορεία των εργασιών στην αγορά των σκαφών αναψυχής και των επαγγελματικών σκαφών, και κατ’ επέκταση των ασφαλιστικών εταιρειών. Η κυρία Νίκη Κριτσωτάκη, υποδιευθύντρια Παραγωγής και Ζημιών Λοιπών Κλάδων στη ΔΥΝΑΜΙΣ, τονίζει ότι «οι οικονομικές συγκυρίες δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστες τις ασφαλιστικές εργασίες στον κλάδο σκαφών. Παρόλα αυτά, ήδη από την περσινή σεζόν, η οποία θεωρήθηκε απολύτως πετυχημένη τουριστικά, διαφαίνεται ανάπτυξη στον θαλάσσιο τουρισμό και κατ’ επέκταση στις ασφαλιστικές εργασίες».

ΘΕΤΙΚΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΟ 2015 Αισιόδοξα είναι τα μηνύματα για τις ασφαλιστικές εργασίες στον κλάδο το 2015, δεδομένου του ότι, ήδη το πρώτο δίμηνο του 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΑΕΕ, καταγράφεται άνοδος στην παραγωγή. Στις ασφαλίσεις πλοίων, η παραγωγή έφτασε το 1,6 εκατ. ευρώ (αυξήθηκε κατά 8,9%), ενώ η αστική ευθύνη αυξήθηκε κατά 8,2% και ανήλθε στα 1,028 εκατ. ευρώ. Σημαντικό ρόλο έχει διαδραματίσει και η ενίσχυση του θαλάσσιου τουρισμού με ενέργειες που πραγματοποιούν φορείς και ενώσεις. Υπολογίζεται ότι στην περίοδο που ακολουθεί οι ναυλώσεις των επαγγελματικών σκαφών θα αυξηθούν κατά 10%. Σύμφωνα με τον κύριο Ιωάννη Παπαδουλάκη, προϊστάμενο Διεύθυνσης Τεχνικών Ασφαλίσεων στην ΑΤΕ Ασφαλιστική, «οι ασφαλιστικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν ικανοποιητικά, την ασφάλιση σκαφών Αναψυχής και αλιευτικών σκαφών. Η ΑΤΕ Ασφαλιστική έχει αναπτύξει τον κλάδο ασφάλισης σκαφών αναψυχής και αλιευτικών σκαφών από την ίδρυσή της. Παρά την ισχυρή θέση της ελληνικής ναυτιλίας παγκοσμίως δεν έχει γίνει δυ70 Μάιος 2015

νατή μέχρι σήμερα η ανάληψη μεγάλων κινδύνων και πλοίων από ελληνικές ασφαλιστικές εταιρείες. Η ανάληψη των κινδύνων αυτών γίνεται μέσω brokers κυρίως στην αγορά του Λονδίνου». Από την πλευρά της, η κυρία Κ. Δημακοπούλου τονίζει: «Στη χώρα μας, ένας από τους καλύτερους τρόπους για να γνωρίσουμε τις πανέμορφες ακτές και τα αμέτρητα νησιά και να χαρούμε τον ήλιο, τη θάλασσα ή τα θαλάσσια σπορ, είναι το σκάφος αναψυχής (πολυεστερικό ή φουσκωτό, ταχύπλοο ή ιστιοπλοϊκό, παραδοσιακό, jet ski κ.ά.). Πέρα όμως από την προσωπική χρήση ενός σκάφους αναψυχής, υπάρχει ένας ολόκληρος κλάδος της τουριστικής μας βιομηχανίας, ο θαλάσσιος τουρισμός, που τον τελευταίο καιρό κερδίζει ολοένα και μεγαλύτερο έδαφος, καλύπτοντας όλα τα γούστα σε συνδυασμό με τον πολιτισμό μας, τον ήλιο και την ελληνική φιλοξενία, με τεράστια περιθώρια ανάπτυξης και ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα. Η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει τις ασφαλίσεις σκαφών αν λάβει κανείς υπόψη του όχι μόνο το σύνολο των χιλιομέτρων που αντιπροσωπεύει την ακτογραμμή μας αλλά και τη δυνατότητα που δίδεται στους χρήστες σκαφών να επισκέπτονται με μεγάλη ευκολία και ασφάλεια τις υπέροχες παραλίες της χώρας μας. Τα τελευταία όμως χρόνια, κυρίως λόγω της οικονομικής κρίσης, οι ενδιαφερόμενοι προτιμούν να καλύψουν την υποχρεωτική από τον νόμο ασφάλιση αστικής ευθύνης προς τρίτους από τη χρήση του σκάφους και μόνο για τους καλοκαιρινούς μήνες. Επίσης, παρατηρείται σημαντική μείωση στις ασφαλιζόμενες αξίες των σκαφών, οι οποίες ακολουθούν την πτωτική τάση που επικρατεί γενικότερα στην αγορά των σκαφών αναψυχής. Σε ό,τι αφορά τα μεγέθη στην Ελλάδα, από τα στοιχεία 19 εταιρειών (μελών της ΕΑΕΕ), που αντιπροσωπεύουν περίπου το 91,8% της παραγωγής ασφαλίστρων του κλάδου ασφάλισης πλοίων, το δωδεκάμηνο του 2013 (Ιανουάριος-Δεκέμβριος), ο κλάδος πλοίων παρουσίασε μείωση κατά 15,6% έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2012, ενώ η παραγωγή ασφαλίστρων για τα σκάφη αναψυχής έφτασε στα 10,0 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 3,3 εκατ. ευρώ αναλογούσαν στην ασφάλιση αστικής ευθύνης σκαφών». Για την ανάκαμψη του κλάδου είναι απαραίτητο να υπάρξει πολιτική πρωτοβουλία, καθώς πολλά σκάφη ελλιμενίζονται σε γειτονικές χώρες, στις οποίες η φορολογία είναι πιο ευνοϊκή. «Δυστυχώς, ο χώρος των σκαφών αναψυχής έχει πληγεί σημαντικά από την κρίση, καθώς αποτελεί είδος πολυτελείας» εξηγεί η κυρία Ε. Ιορδανοπούλου, η οποία επισημαίνει πως «μεγάλος αριθμός θαλαμηγών έχουν φύγει από την Ελλάδα για φορολογικούς λόγους και έχουν ελλιμενιστεί είτε στην Τουρκία είτε στην Κροατία, οπότε και ασφαλίζονται στις τοπικές εταιρείες. Βέβαια, η “Μέκκα” των ασφαλίσεων ήταν και παραμένει το Λονδίνο, με το μεγαλύτερο μέρος των σκαφών και των πλοίων να επιλέγει τη συγκεκριμένη αγορά. Η Ελλάδα έχει τις δυνατότητες να αναπτυχθεί στο μέτωπο των ασφαλίσεων σκαφών και πλοίων αλλά βασική προϋπόθεση για μια τέτοια εξέλιξη αποτελεί η συνεργασία των εγχώριων ασφαλιστικών, καθώς σε περιστατικά υψηλών κινδύνων δεν έχουν όλες οι εταιρείες την επάρκεια και την τεχνογνωσία να ανταποκριθούν». Κατά την άποψη της κυρίας Α. Μαραγκάκη, «η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης των ασφαλίσεων σκαφών. Αφενός υπάρχει ασφαλιστική ύλη, λόγω του ναυτικού χαρακτήρα της και της άρρηκτης σχέσης των Ελλήνων με το υγρό στοιχείο και αφετέρου λόγω της εμπειρίας και της εξειδίκευσης του προσωπικού των ασφαλιστικών εταιρειών που απασχολούνται στο συγκεκριμένο ασφαλι-

ζόμενο αντικείμενο. Με βάση τα στοιχεία της ΕΕΑΕ, κατά το πρώτο δίμηνο του 2015, η πορεία του κλάδου φαίνεται ανοδική, με αύξηση ασφαλίστρων κοντά στο 9%». Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η άποψη που καταθέτει η κυρία Ν. Κριτσωτάκη: «Η Ελλάδα αποτελεί μαγευτικό προορισμό και έναν από τους ιδανικούς τόπους για την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού, καθώς διαθέτει ήπιες κλιματολογικές συνθήκες τους περισσότερους μήνες του χρόνου και παράλληλα εξαιρετική φυσική διαμόρφωση της ξηράς, με ατελείωτες ακτές και αμέτρητα φυσικά λιμάνια. Μάλιστα, η ειδική μορφή του θαλάσσιου τουρισμού είναι από τα βασικά στοιχήματα του κράτους, καθώς συμβάλλει στην αναπτυξιακή διαδικασία της χώρας και περιλαμβάνει ως πόλο ανάπτυξης τα λιμάνια και τις μαρίνες κάθε περιοχής, όπως και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του θαλάσσιου τουρισμού. Η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού συνεπάγεται και την παράλληλη ανάπτυξη των ασφαλιστικών εργασιών». Σύμφωνα με την κυρία Κ. Ιωαννίδου, η εξέλιξη του κλάδου είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ωριμότητα και τη συνειδητότητα των καταναλωτών, καθώς οι ασφαλισμένοι που διατηρούν τις πρόσθετες καλύψεις αντιλαμβάνονται τη σημασία τους αλλά και την ευθύνη που φέρουν οι ίδιοι σε περίπτωση ζημιάς. Όπως αναφέρει: «Η οικονομική αστάθεια και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και οι ιδιοκτήτες σκαφών είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθεί το ποσοστό των

☛

Ι. Παπαδουλάκης: Παρά την ισχυρή θέση της ελληνικής ναυτιλίας παγκοσμίως, δεν έχει γίνει δυνατή μέχρι σήμερα η ανάληψη μεγάλων κινδύνων και πλοίων από ελληνικές ασφαλιστικές εταιρείες

ασφαλισμένων με συμπληρωματικές καλύψεις. Η Ελλάδα, δεδομένης της πληθώρας σκαφών που διαθέτει, έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει περαιτέρω τον κλάδο αυτόν. Η πλειοψηφία, βέβαια, στρέφεται στις βασικές και απαιτούμενες από τη νομοθεσία καλύψεις, πλην όμως, οι συνειδητοποιημένοι ιδιοκτήτες σκαφών εκμεταλλεύονται τις εκπτώσεις που παρέχονται από την Interlife και απολαμβάνουν πλήρη και ολοκληρωμένη ασφάλιση».

ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Στην ελληνική αγορά διατίθενται προγράμματα ασφάλισης σκαφών από πολλές εταιρείες, οι οποίες ασφαλίζουν με βάση τις διεθνείς ρήτρες. Υπάρχουν ωστόσο προγράμματα επαρκή για να καλύψουν τις ανάγκες των ιδιοκτητών σκαφών; Όπως μας εξηγεί η κυρία Κ. Δημακοπούλου, «οι καλύψεις για την ασφάλιση σκαφών αναψυχής ακολουθούν τις διεθνείς (ευρωπαϊκές) ρήτρες ασφάλισης, ενώ τα όρια αστικής ευθύνης προς τρίτους από τη χρήση του σκάφους ορίζονται ξεχωριστά, ανάλογα με τον νόμο που ισχύει στην κάθε χώρα. Στην εγχώρια αγορά, αρκετές ασφαλιστικές εταιρείες έχουν διαμορφώσει αξιόλογα ασφαλιστικά προγράμματα, τα οποία προσφέρουν πλήθος καλύψεων σε προσιτό κόστος και είναι εφάμιλλα με αυτά των ευρωπαϊκών χωρών. Τα εν λόγω προγράμματα προσφέρουν πλήρη ασφαλιστική κάλυψη για όλες τις πιθανές ζημιές, π.χ. μερική/ολική κλοπή σε σκάφος, μερική/ολική φωτιά, κάλυψη από κινδύνους θαλάσσης, ποταμών, λιμνών (π.χ. κακοκαιρία, βύθιση, ημιβύθιση, προσάραξη, πρόσκρουση, σύγκρουση με άλλο πλοίο), κάλυψη από πυρκαγιά, έκρηξη, κακόβουλες ενέργειες, πειρατεία, καθώς επίσης παρέχουν προστασία του πλοιοκτήτη, του διαχειριστή ή του ναυλωτή του σκάφους για την αστική ευθύνη του προς τρίτους ή σε επιβαίνοντες, καθώς και από πρόκληση θαλάσσιας ρύπανσης». Στο κενό που εντοπίζεται στον νόμο περί αστικής ευθύνης αναφέρεται η κυρία Ειρήνη Ιορδανοπούλου, η οποία επισημαίνει ότι «όσον αφορά την αστική ευθύνη σκαφών δυστυχώς υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στην Ελλάδα. Όχι όμως στη δικιά μας εταιρεία. Όχι όμως στην Αigaion Ασφαλιστική. Και τι εννοούμε με αυτό: ο ελληνικός νόμος καλύπτει την αστική ευθύνη των σκαφών όταν αυτά βρίσκονΧΡΗΜΑ 71

Χ αφιέρωμα ~ Aσφάλιση σκαφών ☛

Κ. Ιωαννίδου: Η οικονομική αστάθεια και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ιδιοκτήτες σκαφών είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθεί το ποσοστό των ασφαλισμένων με συμπληρωματικές καλύψεις

ται εν κινήσει. Αν λοιπόν ένα σκάφος βρίσκεται ελλιμενισμένο/παροπλισμένο στη μαρίνα και πάρει φωτιά, με αποτέλεσμα να καταστραφούν και άλλα σκάφη που βρίσκονται παραπλεύρως, δεν υπάρχει περίπτωση να καλυφθεί από τον νόμο. Για αυτόν τον λόγο εμείς, σαν Αigaion, υπερέχουμε και παρέχουμε ασφάλιση αστικής ευθύνης πλοιοκτήτη σύμφωνα με τις αγγλικές ρήτρες ΙYC, που παρέχουν πλήρη κάλυψη της αστικής ευθύνης και μάλιστα με μεγαλύτερα κεφάλαια, που διασφαλίζουν τον ασφαλισμένο και όταν το σκάφος του βρίσκεται εντός μαρίνας. Παράλληλα, η εταιρεία μας διαθέτει πρόγραμμα μικτής ασφάλισης, που απευθύνεται και σε πολύ μικρά σκάφη. Διαθέτουμε την απαραίτητη τεχνογνωσία για να υποστηρίξουμε τον ασφαλιζόμενο και παρέχουμε την καλύτερη δυνατή οικονομική υποστήριξη σε περίπτωση ζημίας, σύμφωνα πάντα με τους όρους του συμβολαίου». Κατά την άποψη του κυρίου Ιωάννη Παπαδουλάκη, στη χώρα μας υπάρχουν προγράμματα εφάμιλλα του εξωτερικού, «αλλά με δυνατότητα ανάληψης κινδύνων μόνο για σκάφη αναψυχής και αλιευτικά σκάφη». Την ίδια άποψη καταθέτει και η κυρία Αγγελική Μαραγκάκη, επισημαίνοντας ότι «η ασφαλιστική κάλυψη που παρέχεται στην Ελλάδα στα σκάφη αναψυχής δεν υπολείπεται της παρεχόμενης και στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες, δεδομένου ότι η πλειοψηφία των ασφαλιστικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο κλάδο στην ελληνική αγορά εφαρμόζουν τις διεθνώς αναγνωρισμένες ρήτρες του Ινστιτούτου Ασφαλιστών του Λονδίνου για τα σκάφη αναψυχής (Institute Yacht Clauses, CL 328/1.11.85 κ.ά.)». Τέλος, κατά την κυρία Νίκη Κριτσωτάκη, «η χώρα μας περιστοιχίζεται στο μεγαλύτερο μέρος της από θάλασσα, αποτελώντας ανέκαθεν πόλο έλξης θαλάσσιου τουρισμού, εγχώριου και μη, έχοντας αναπτύξει και τη γνώση (know-how) στην ασφάλιση. Ασφαλώς λοιπόν και υπάρχει σωστή κάλυψη στην Ελλάδα, καθώς η εγχώρια ασφαλιστική αγορά έχει και τη γνώση και την εμπειρία στην ασφάλιση σκαφών. Υπό την ομπρέλα δε των αντασφαλιστικών συμβάσεων, που κάθε ασφαλιστική εταιρεία οφείλει να έχει, θεωρούμε δεδομένο ότι η παροχή ασφάλισης είναι εφάμιλλη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών».

Η ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ Η νομοθεσία ορίζει ότι τα σκάφη πρέπει να ασφαλίζονται για τις περιπτώσεις που προκληθούν σωματικές βλάβες σε ατύχημα, υλικές ζημιές ή ζημία που σχετίζεται με τη θαλάσσια ρύπανση. Πέρα από τις υποχρεωτικές από τον νόμο καλύψεις, οι ιδιοκτήτες μπορούν να 72 Μάιος 2015

συμπεριλάβουν στα προγράμματα και πρόσθετες καλύψεις, όπως η κλοπή, η πυρκαγιά, η πρόσκρουση, τα έξοδα ρυμούλκησης, η βύθιση του σκάφους κ.ά., προκειμένου να έχουν μεγαλύτερη προστασία. «Η Πολιτεία», αναφέρει η κυρία Κ. Δημακοπούλου, «έχοντας αναγνωρίσει την αναγκαιότητα της ασφάλισης, έχει θεσπίσει με τον Νόμο 4256/2014 ΦΕΚ 92 Α 14.04.2014 την υποχρεωτική ασφαλιστική κάλυψη της αστικής ευθύνης έναντι τρίτων των μηχανοκίνητων σκαφών αναψυχής. Με τη νομοθετική αυτή ρύθμιση επιδιώκει να προστατεύσει τα συμφέροντα οποιουδήποτε μπορεί να ζημιωθεί από τη χρήση και την κυκλοφορία ενός σκάφους αναψυχής. Η κάλυψη της αστικής ευθύνης προς τρίτους και επιβαίνοντες είναι υποχρεωτική, είτε το σκάφος προορίζεται για προσωπική αναψυχή είτε για ναύλωση. Στη χώρα μας σήμερα υπάρχει μεγάλος αριθμός ανασφάλιστων σκαφών, παρά την ύπαρξη του σχετικού νόμου, καθώς δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητό ότι η ασφάλιση της ΑΕ ενός σκάφους –αναψυχής ή επαγγελματικού– δεν γίνεται μόνο για την εκπλήρωση της υποχρέωσης του νόμου, αλλά αποδεικνύει και το μέγεθος της κοινωνικής ευθύνης που φέρει το κάθε άτομο που το χρησιμοποιεί. Επίσης, σε αρκετές περιπτώσεις, που ο κάτοχος ενός σκάφους αναψυχής ή επαγγελματικής χρήσης θεωρεί ότι η περίπτωση ζημιάς προς τρίτους από τη χρήση ενός σκάφους είναι σπάνια, επιλέγει να μην ασφαλιστεί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο νόμος να μην εφαρμόζεται αποτελεσματικά και αρκετά σκάφη να κυκλοφορούν ανασφάλιστα. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί και η ευθύνη που φέρει το κράτος λόγω της έλλειψης εντατικών θαλάσσιων ελέγχων». Στα ανασφάλιστα σκάφη αναφέρονται η κυρία Ε. Ιορδανοπούλου και η κυρία Α. Μαραγκάκη, εντοπίζοντας ελλείψεις στην εφαρμογή του νόμου και κενά τα οποία πρέπει να καλυφθούν από τα αρμόδια όργανα της Πολιτείας. Ειδικότερα, η κυρία Ιορδανοπούλου επισημαίνει ότι τα περιστατικά ανασφάλιστων σκαφών και οχημάτων πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο. «Δυστυχώς οι λιμενικές αρχές δεν είναι πάντοτε πρόθυμες, είτε δεν έχουν το απαιτούμενο προσωπικό για να ελέγχουν ένα προς ένα τα σκάφη αν είναι ασφαλισμένα, κυρίως στις μαρίνες. Σε μεγάλο βαθμό αυτό συμβαίνει και με τα μικρά επιβατικά, τουριστικά πλοία, αλλά και με τα φορτηγά πλοία. Εκτιμώ ότι μόνο με ριζοσπαστικές και αποφασιστικές ενέργειες από την πλευρά του κράτους θα μπορέσει να διασφαλιστεί όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά η εφαρμογή των νόμων». Αλλά και η κυρία Μαραγκάκη τονίζει ότι «παρά την εξαιρετική συμβολή των κατά τόπους λιμεναρχείων με τους σχετικούς ελέγχους που πραγματοποιούν, εντούτοις εκτιμάται ότι υπάρχει μεγάλος αριθμός ανασφάλιστων σκαφών, κυρίως ιδιωτικής αναψυχής». Διαφορετική άποψη σχετικά με την εφαρμογή του νόμου περί αστικής ευθύνης στην ασφάλιση σκαφών διατυπώνουν οι κ.κ. Παπαδουλάκης, Ιωαννίδου και Κριτσωτάκη, οι οποίοι θεωρούν ότι η πρακτική των αρχών είναι αποτελεσματική. Όπως αναφέρει η κυρία Ιωαννίδου, «το Λιμενικό Σώμα φροντίζει με συχνούς ελέγχους γι’ αυτό. Επιπλέον, η πλειοψηφία των ιδιωτών αλλά και των επαγγελματιών που διαθέτουν σκάφος φροντίζουν για την ασφάλισή του, έχοντας συνειδητοποιήσει την αναγκαιότητά της πέρα από την επιταγή του νόμου». «Οι έλεγχοι έχουν γίνει αυστηρότεροι και τα πρόστιμα από τα κατά τόπους λιμεναρχεία τσουχτερά. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν θα υπάρχουν πάντα εκείνοι που θα αδιαφορούν για την ασφάλιση, έστω κι αν είναι διά νόμου υποχρεωτική» επισημαίνει από την πλευρά της η κυρία Κριτσωτάκη.

ΕΘΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ, AIGAION, INTERAMERICAN, INTERLIFE, ATE ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΥΔΡΟΓΕΙΟΣ μιλούν για την εξειδίκευση των εταιρειών και τον ανταγωνισμό στον κλάδο Η εξειδίκευση παίζει ρόλο ή ο κλάδος μπορεί να ασκηθεί από κάθε εταιρεία;

πρόκειται για την ασφάλιση κινδύνων πέραν της αστικής ευθύνης (ίδιες ζημιές σκάφους κ.λπ.).

Κ. Δημακοπούλου: Η Εθνική Ασφαλιστική, διαθέτοντας ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο σκαφών αναψυχής και στελέχη με μακρόχρονη γνώση και εμπειρία στον εξειδικευμένο κλάδο ασφάλισης σκαφών αναψυχής, συμβάλλει καθοριστικά εδώ και δεκαετίες στην προάσπιση των συμφερόντων των Ελλήνων πλοιοκτητών, δίνοντας προτεραιότητα στην άμεση και ποιοτική εξυπηρέτησή τους. Ο ρόλος του εξειδικευμένου στελέχους, το οποίο θα αποτυπώσει με απόλυτη ακρίβεια την πραγματική ασφαλιστική ανάγκη στον καταναλωτή και θα τον ενημερώσει για τις υποχρεωτικές καλύψεις και τα απαιτούμενα ασφαλιζόμενα κεφάλαια, είναι σημαντικός και απαραίτητος. Η σωστή ασφάλιση κάθε σκάφους, αν και αποτελεί προσωπική ευθύνη του κάθε ιδιοκτήτη ή χρήστη του σκάφους, χρειάζεται την καθοδήγηση και τη βοήθεια από εξειδικευμένα στελέχη και για τον λόγο αυτόν υπάρχουν στη χώρα μας ασφαλιστικές εταιρείες που δεν περιλαμβάνουν στο χαρτοφυλάκιό τους τέτοιου είδους ασφαλιστικές εργασίες. Η Εθνική Ασφαλιστική διαθέτει όχι μόνο τη γνώση και την πολυετή εμπειρία στον κλάδο αυτό αλλά και άρτια εξειδικευμένο προσωπικό.

Κ. Ιωαννίδου: Τυπικά, κάθε ασφαλιστική εταιρεία μπορεί να ασφαλίσει σκάφη. Ουσιαστικά όμως, η ιδιαιτερότητα του κλάδου απαιτεί εξειδίκευση. Η Interlife έχει αναπτύξει και διαθέτει στην ασφαλιστική αγορά τα ολοκληρωμένα προγράμματα «ασφαλούς πλεύσης MARE», για σκάφη ιδιωτικής ή επαγγελματικής χρήσης, ιστιοφόρα, μηχανοκίνητα, ταχύπλοα, φουσκωτά, αναψυχής κ.ά. Όλες οι καλύψεις του κλάδου σκαφών παρέχονται βάσει των διεθνώς χρησιμοποιούμενων ρητρών του Ινστιτούτου Ασφαλιστών του Λονδίνου. Η ανάληψη των κινδύνων πραγματοποιείται από εξειδικευμένα στελέχη, με μεγάλη και πολυετή εμπειρία στον χώρο.

Ε. Ιορδανοπούλου: Οι ασφαλιστές, κατά την άποψή μου, πρέπει να εξειδικεύονται, προκειμένου να έχουν την κατάρτιση να αναλύουν στους ασφαλισμένους τις παροχές με λεπτομέρεια, αλλά και να τους βοηθούν στην επιλογή του κατάλληλου προγράμματος. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Aigaion Ασφαλιστική διοργανώνει συνεχώς σεμινάρια, όπως το τελευταίο που πραγματοποιήθηκε με ομιλητή τον κύριο Potter, ο οποίος διδάσκει στο CII του Λονδίνου, όχι μόνο για το προσωπικό της αλλά και για τους συνεργάτες της, ώστε να είμαστε πάντα ενημερωμένοι σχετικά με τις εξελίξεις και τις απαιτήσεις της διεθνούς και εγχώριας αγοράς, με έμφαση στις αστικές ευθύνες. Όσον αφορά στα μεγαλύτερα πλοία, συνεργαζόμαστε με τους εξειδικευμένους μεσίτες μας, που είναι πλήρως καταρτισμένοι για τη ναυτασφάλιση. Ι. Παπαδουλάκης: Η εξειδίκευση παίζει σημαντικό ρόλο σε κάθε ασφαλιστική πράξη, πόσο μάλλον στην ασφάλιση των σκαφών, όπου υπεισέρχεται το Αγγλικό Δίκαιο και που πρέπει, εκτός των υποχρεωτικών καλύψεων που απαιτεί ο νόμος, να παρέχεται η δυνατότητα σε κάθε πελάτη –ο οποίος για την ΑΤΕ Ασφαλιστική είναι μοναδικός– να συμπληρώσει-διαμορφώσει τις ασφαλιστικές καλύψεις σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες και απαιτήσεις. Οι εταιρείες που διαθέτουν έμπειρο και εξειδικευμένο στελεχιακό δυναμικό έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν τον κλάδο.

Ν. Κριτσωτάκη: Η εξειδίκευση παίζει καθοριστικό ρόλο σε κάθε μορφή ασφάλισης. Η ασφάλιση σκαφών εμφανίζει τις δικές της ιδιαιτερότητες και γι’ αυτό πρέπει να προσφέρεται αποκλειστικά από εταιρείες που κατέχουν την εξειδίκευση.

Τι ξεχωρίζει τις εταιρείες στον ανταγωνισμό της αγοράς; Γιατί κάποιος να εμπιστευτεί εσάς και όχι κάποια άλλη εταιρεία για να ασφαλιστεί; Κ. Δημακοπούλου: Στη χώρα μας υπάρχουν αρκετές ασφαλιστικές εταιρείες που ασχολούνται με την ασφάλιση σκαφών αναψυχής και προσφέρουν αξιόλογα ασφαλιστικά προγράμματα, τα οποία περιλαμβάνουν πλήθος καλύψεων σε προσιτό κόστος. Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα της ασφάλισης ως κινητήρια δύναμη για την εύρυθμη λειτουργία και ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού, η Εθνική Ασφαλιστική προσφέρει στην ελληνική αγορά σύγχρονα και ολοκληρωμένα ασφαλιστικά προγράμματα, με σκοπό την πλήρη εξασφάλιση του ιδιοκτήτη του σκάφους αναψυχής από τους κινδύνους που απειλούν τον ίδιο και το σκάφος του. Η Εθνική Ασφαλιστική είναι μια σοβαρή και φερέγγυα ασφαλιστική εταιρεία, η οποία διαθέτει ένα με-

☛

Κ. Δημακοπούλου: Η παραγωγή ασφαλίστρων κορυφώνεται τους μήνες από τον Απρίλιο έως τον Ιούλιο, ενώ παραμένει σταθερή κατά τη διάρκεια των υπόλοιπων μηνών του έτους

Α. Μαραγκάκη: Η εξειδίκευση κρίνεται απαραίτητη, ειδικά όταν ΧΡΗΜΑ 73

Χ αφιέρωμα ~ Aσφάλιση σκαφών ☛

Α. Μαραγκάκη: Η ασφαλιστική κάλυψη που παρέχεται στην Ελλάδα στα σκάφη αναψυχής δεν υπολείπεται της παρεχόμενης και στις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες

γάλο χαρτοφυλάκιο σκαφών αναψυχής, καθώς και στελέχη με μακρόχρονη γνώση και εμπειρία στον εξειδικευμένο κλάδο ασφάλισης σκαφών αναψυχής. Η έντονη ενασχόληση με τον κλάδο μάς έδωσε αφορμή για την εξειδίκευση στη σωστή-πλήρη ασφάλιση σκαφών, με αποτέλεσμα η Εθνική ΑΕΕΓΑ να προσφέρει ανταγωνιστικά προγράμματα ασφάλισης, με τα οποία καλύπτονται και οι πιο ιδιαίτερες ασφαλιστικές απαιτήσεις. Η εταιρεία μας συμβάλλει καθοριστικά εδώ και δεκαετίες στην προάσπιση των συμφερόντων των Ελλήνων πλοιοκτητών, δίνοντας προτεραιότητα στην άμεση και ποιοτική εξυπηρέτησή τους και δρώντας άμεσα και καθοριστικά στην επέλευση ενός θαλάσσιου κινδύνου, με σκοπό την προάσπιση των συμφερόντων του ασφαλισμένου πελάτη. Ι. Παπαδουλάκης: Κάθε υποψήφιος πελάτης, για να επιλέξει την ασφαλιστική εταιρεία στην οποία θα εμπιστευθεί την ασφάλιση των περιουσιακών του στοιχείων, θα πρέπει να εξετάσει: ∼ την αξιοπιστία-φερεγγυότητα, ∼ την πληρότητα των προγραμμάτων και το κόστος ασφάλισης, ∼ την ευελιξία των ασφαλιστικών προγραμμάτων, ∼ το επίπεδο εξυπηρέτησής του. Α. Μαραγκάκη: Αναφερόμενοι στην εταιρεία μας, οι λόγοι που μας δίνουν το προβάδισμα στην επιλογή των πελατών είναι, κατά την άποψή μας, οι ακόλουθοι: ∼ Η υψηλή φερεγγυότητα της εταιρείας, ως μέλους του ισχυρότατου ολλανδικού ομίλου Achmea, με αξιολόγηση Α+ από την S&P.

∼ Η υψηλού επιπέδου επαγγελματική κατάρτιση και η αποτελεσματική ανταπόκριση του προσωπικού μας στην εξυπηρέτηση των αιτημάτων των ασφαλισμένων σε ταχύτατους χρόνους, όπως απαιτείται λόγω της ιδιαιτερότητας των σκαφών αναψυχής. ∼ Τα εύχρηστα –από τα δίκτυα– τιμολογημένα προγράμματά μας, τα οποία μέσω ενός κινητού, tablet ή laptop μπορούν να προτείνουν και να ολοκληρώσουν την ασφαλιστική κάλυψη, ακόμα και εκτός ωραρίου λειτουργίας της εταιρείας. ∼ Οι πρόσθετες παροχές στα ιδιωτικά σκάφη αναψυχής: - της ιατρικής βοήθειας που, μεταξύ άλλων, διασφαλίζει την υγειονομική μεταφορά του παθόντος σε περίπτωση ξαφνικής ασθένειας ή ατυχήματος, με μέσα της Interamerican (ασθενοφόρα αυτοκίνητα, υγειονομικά ελικόπτερα κ.λπ.) ή και με μέσα τρίτων και - της νομικής προστασίας. Κ. Ιωαννίδου: Η Interlife Ασφαλιστική είναι μια επιχείρηση με σταθερά ανοδική πορεία, γνωστή για την αξιοπιστία και τη φερεγγυότητά της. Με έδρα τη Θεσσαλονίκη και με υποκαταστήματα στην Αθήνα, την Κρήτη και τη Ρόδο, εγγυάται γρήγορο και ευέλικτο service, άμεση πληρωμή ζημιών και εξαιρετικά ανταγωνιστικό τιμολόγιο. Εξάλλου, για μας κάθε ασφάλιση σκάφους είναι μια ξεχωριστή περίπτωση, και έτσι την αντιμετωπίζουμε. Ν. Κριτσωτάκη: Η εταιρεία μας μετρά 38 χρόνια επιτυχημένης λειτουργίας και εμπειρίας στην ανάληψη κινδύνων. Από την ίδρυσή της είναι, και παραμένει, αμιγώς ελληνική, γεγονός που της επιτρέπει να κατανοεί και να προσαρμόζει τις υπηρεσίες της στις ιδιαίτερες ανάγκες των Ελλήνων. Τα νέα πακέτα ασφάλισης σκαφών είναι διαμορφωμένα με βάση τις τρέχουσες οικονομικές συγκυρίες, προσφέροντας πληθώρα καλύψεων σε εξαιρετικά ανταγωνιστικές τιμές. Η φιλοσοφία της ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστικής είναι προσωποκεντρική, με βασική αρχή τη φροντίδα του πελάτη καθ’ όλα τα στάδια της εξυπηρέτησης. Παραμένουμε δίπλα στον πελάτη μας από τη στιγμή που θα ασφαλιστεί, και κατά τη διάρκεια της ασφάλισης, έχοντας συμβουλευτικό ρόλο σε όποιο νομικό θέμα προκύψει, μέχρι και την επέλευση μιας ζημιάς, καθώς, συνεργαζόμενοι με τους καλύτερους σε εξειδίκευση και καταξίωση επαγγελματίες της αγοράς (πραγματογνώμονες-νομικούς συμβούλους), εξασφαλίζουμε τη δίκαιη αποζημίωση χωρίς καθυστερήσεις και υπεκφυγές. ☛

Ν. Κριτσωτάκη: Οι έλεγχοι έχουν γίνει αυστηρότεροι και τα πρόστιμα από τα κατά τόπους λιμεναρχεία τσουχτερά

74 Μάιος 2015

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ Αντικείμενο της ασφάλισης σκαφών αναψυχής είναι: ∼ η κάλυψη των ζημιών ή της απώλειας του σκάφους από κινδύνους θαλάσσης, ποταμών, λιμνών ή/και φυσικούς κινδύνους τους οποίους διατρέχει, καθώς και ∼ η προστασία του πλοιοκτήτη, του διαχειριστή ή του ναυλωτή του σκάφους για την αστική ευθύνη του προς τρίτους ή σε επιβαίνοντες, καθώς και από πρόκληση θαλάσσιας ρύπανσης. Η Εθνική Ασφαλιστική, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες των ιδιοκτητών πλωτών μέσων αναψυχής, οι οποίες προκύπτουν από την εφαρμογή του Νόμου 4256/2014 και της Υ.Α. Ν. 3131/1.6.1994, παρέχει τις προβλεπόμενες καλύψεις αστικής ευθύνης προς τρίτους με λογικό και εύλογο κόστος, σε ετήσια ή εξάμηνη βάση. Σύμφωνα με τον Νόμο 4256/2014, καλύπτονται τα μηχανοκίνητα σκάφη για: ∼ Σωματικές βλάβες ή/και θάνατο επιβαινόντων και τρίτων από ατύχημα ανά συμβάν και ανά άτομο 50.000 ευρώ. ∼ Σωματικές βλάβες ή/και θάνατο επιβαινόντων και τρίτων από ατύχημα ομαδικό 500.000 ευρώ. ∼ Υλικές ζημίες από ατύχημα ανά συμβάν και αθροιστικά για όλη τη διάρκεια ασφάλισης 150.000 ευρώ. ∼ Πρόκληση θαλάσσιας ρύπανσης –καλύπτεται αποκλειστικά η δαπάνη απορρύπανσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος– ανά συμβάν και αθροιστικά για όλη τη διάρκεια ασφάλισης 150.000 ευρώ. Για τα μη μηχανοκίνητα θαλάσσια πλωτά παραμένει σε ισχύ η Υπουργική Απόφαση Ν.3131/1.6.1994, σύμφωνα με την οποία καλύπτονται για: ∼ Σωματικές βλάβες ή/και θάνατο επιβαινόντων και τρίτων από ατύχημα ανά άτομο 150.000 ευρώ. ∼ Σωματικές βλάβες ή/και θάνατο επιβαινόντων και τρίτων από ατύχημα ομαδικό και αθροιστικά για όλη την ασφαλιστική περίοδο 150.000 ευρώ. ∼ Υλικές ζημίες ανά συμβάν και αθροιστικά για όλη τη διάρκεια ασφάλισης 90.000 ευρώ. ∼ Το ανώτατο όριο αστικής ευθύνης της ασφαλιστικής εταιρείας για όλη την ασφαλιστική περίοδο δεν ξεπερνά τα 240.000 ευρώ. Για τους πλοιοκτήτες που επιθυμούν πλήρη και πολύπλευρη προστασία για το σκάφος τους, προσφέρουμε ετήσιο πρόγραμμα κάλυψης ίδιων ζημιών σκάφους αναψυχής, ακολουθώντας την αγγλική πρακτική στις ασφαλίσεις σκαφών αναψυχής και τις ρήτρες Institute Yacht Clauses 1.11.84 (cl. 328), που περιλαμβάνουν τις εξής βασικές καλύψεις: ∼ Κινδύνους θαλάσσης, ποταμών, λιμνών (π.χ. κακοκαιρία, βύθιση, ημιβύθιση, προσάραξη, πρόσκρουση, σύγκρουση με άλλο πλοίο) ∼ Πυρκαγιά (μερική/ολική)

∼ Εκβολή ∼ Πειρατεία ∼ Σεισμό, ηφαιστειακή έκρηξη, κεραυνό ∼ Πρόσκρουση σε προκυμαία/προβλήτα ∼ Ατυχήματα κατά τη φορτοεκφόρτωση εφοδίων/μηχανών ∼ Έκρηξη ∼ Κακόβουλες ενέργειες ∼ Κλοπή (Μερική/Ολική) ∼ Αμέλεια οποιουδήποτε ατόμου ∼ Έξοδα επιθεώρησης των υφάλων μετά από προσάραξη ∼ Έξοδα ναυαγιαιρεσίας που πραγματοποιήθηκαν για να αποφευχθεί απώλεια από ασφαλισμένους κινδύνους ∼ Απαιτήσεις που εγείρονται από τρίτους ή/και επιβαίνοντες Πέραν των βασικών καλύψεων, υπάρχουν και επιπλέον συμπληρωματικές καλύψεις, οι οποίες είναι δυνατόν, υπό προϋποθέσεις, να προστεθούν στο βασικό ασφαλιστηρίου συμβολαίου, εφόσον το επιθυμεί ο ασφαλισμένος. Οι καλύψεις αυτές είναι: ∼ Μηχανικές βλάβες ∼ Κίνδυνοι πολέμου και απεργιών ∼ Οδική μεταφορά ∼ Προσωπικά αντικείμενα ∼ Κίνδυνοι αγώνων ∼ Αστική ευθύνη από και προς σκιέρ ∼ Πτώση της βοηθητικής εξωλέμβιας μηχανής ∼ Blue Card για πλόες σκαφών στα ιταλικά νερά (με αυξημένα όρια στην αστική ευθύνη σύμφωνα με τον ιταλικό νόμο)

Για κάθε τύπο σκάφους –μικρά σκάφη, mega yachts, ιστιοφόρα, ναυταθλητικά– ιδιωτικής και επαγγελματικής χρήσης, η Aigaion Ασφαλιστική ΑΕ παρέχει ευέλικτα ασφαλιστικά προγράμματα. Παραμένοντας στην κορυφή του κλάδου των ναυτασφαλίσεων στην Ελλάδα και με μεγάλη εξειδίκευση και εμπειρία, διαθέτει προγράμματα που προσαρμόζονται στις απαιτήσεις του πελάτη, με την καλύτερη δυνατή σχέση κόστους/προσφερόμενων καλύψεων. Η Αigaion παρέχει το πρόγραμμα της υποχρεωτικής κάλυψης της αστικής ευθύνης έναντι τρίτων, με όρους ελληνικού δικαίου, όπως προβλέπει ο νέος νόμος 4256/2014. Η συνεργασία της με τα Lloyd’s του Λονδίνου και ασφαλιστικές εταιρείες A rated της βρετανικής πρωτεύουσας, της δίνει τη δυνατότητα να προσφέρει τα υψηλότερα όρια κάλυψης (capacity) στην εγχώρια αγορά για την ασφάλιση αστικής ευθύνης μέχρι 500.000.000 δολ. Επίσης, εκδίδει και τα απαραίτητα πιστοποιητικά ασφάλισης για χρήση των λιμενικών αρχών. Περισσότερες καλύψεις προσφέρει το πρόγραμμα μικτής ασφάλισης, το οποίο εκτός της αστικής ευθύνης καλύπτει και τις ίδιες ζημίες σκάφους, προσφέροντας ανταγωνιστικά και προσιτά ασφάλιστρα, που διαμορφώνονται ανάλογα με τα ασφαλιζόμενα κεφάλαια και τις παρεχόμενες καλύψεις. Τα συμβόλαια ασφάλισης σκαφών της Aigaion, με μοναδικούς όρους, απευθύνονται στους ιδιοκτήτες σκαφών κάθε μεγέθους και προσφέΧΡΗΜΑ 75

Χ αφιέρωμα ~ Aσφάλιση σκαφών ρουν απόλυτη ασφαλιστική κάλυψη. Για τους ασφαλισμένους που επιθυμούν να έχουν επιπρόσθετες παροχές στα προγράμματά τους μπορούν να συμπεριληφθούν καλύψεις νομικής προστασίας και προσωπικού ατυχήματος. Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της εταιρείας αποτελεί η γρήγορη διεκπεραίωση ζημιών, η άμεση ανταπόκριση από έμπειρο και εξειδικευμένο προσωπικό, καθώς και η αποστολή έγκριτου πραγματογνώμονα σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας. Οι ασφαλισμένοι που το επιθυμούν έχουν τη δυνατότητα εξόφλησης των ασφαλίστρων μέσω πιστωτικής κάρτας.

JET SKI AQUA SCOOTER 12ΜΗΝΟ HP JET SKI AQUA SCOOTER

ATE 220 ευρώ

ΙΣΤΙΟΦΟΡΑ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ 12ΜΗΝΟ ΜΕΤΡΑ 1m-7m 8m-15m <15m

Η ΑΤΕ Ασφαλιστική, εκτός από τη βασική ασφαλιστική κάλυψη που είναι υποχρεωτική από τον νόμο για όλα τα σκάφη, διαμορφώνει μαζί με τον πελάτη ασφαλιστικά προγράμματα, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες του, είτε αυτά αφορούν σκάφη ιδιωτικής αναψυχής, είτε επιβατικά/τουριστικά, είτε αλιευτικά. Η ΑΤΕ Ασφαλιστική για την αστική ευθύνη (υποχρεωτική από τον νόμο) προτείνει ιδιαίτερα ανταγωνιστικά προγράμματα. Όσον αφορά τις καλύψεις ίδιων ζημιών, η εταιρεία, προκειμένου να δημιουργήσει προγράμματα εξατομικευμένα, τα οποία καλύπτουν τις ανάγκες των πελατών της, προτείνει μια σειρά καλύψεων βάσει των οποίων κάθε πελάτης μπορεί να δημιουργήσει το δικό του πρόγραμμα, που καλύπτει τις προσωπικές του ανάγκες, καθώς και τις οικονομικές του δυνατότητες. Με αυτό τον τρόπο, υπάρχει η ευελιξία στη δημιουργία προσωπικών πακέτων καλύψεων για τα σκάφη, μια πρωτοποριακή επιλογή που έχει βρει πολλούς υποστηρικτές στην αγορά. Ενδεικτικά, παρατίθενται πιο κάτω τα προγράμματα αστικής ευθύνης:

ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ 12ΜΗΝΟ HP 50 HP 51-100 HP 101-150 HP 151-200 HP <200 HP

ATE 100 ευρώ 110 ευρώ 140 ευρώ 150 ευρώ 190 ευρώ

ΑΤΕ 120 ευρώ 150 ευρώ 180 ευρώ

E/Γ-Τ/Ρ ΧΩΡΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1-30 άτομα 31-50 άτομα 51-100 άτομα 51- 151 άτομα 101-200 άτομα 201-300 άτομα 151-300 άτομα <300 άτομα

ΑΤΕ 300 ευρώ 440 ευρώ 600 ευρώ 730 ευρώ 880 ευρώ Κατά περίπτωση

Η Interamerican, με την πολύχρονη εμπειρία της στις ασφαλίσεις σκαφών αναψυχής, έχει διαμορφώσει ευέλικτα πακέτα, προσαρμοσμένα στις σύγχρονες ανάγκες των πελατών της:

1. Τιμολογημένα πακέτα ασφάλισης (Front Office): Απευθύνονται στους ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής αξίας: ∼ Ιδιωτικής αναψυχής, έως 50.000,00 ευρώ και ∼ Ενοικιαζόμενων με επαγγελματία καπετάνιο, έως 30.000,00 ευρώ 1. BASIC, αστική ευθύνη ιδιοκτήτη (όρια Ν.4256/2014)

ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ 6ΜΗΝΟ HP 50 HP 51-100 HP 101-150 HP 151-200 HP <200 HP

76 Μάιος 2015

ATE 60 ευρώ 66 ευρώ 84 ευρώ 90 ευρώ 114 ευρώ

2. CLASSIC, BASIC πλέον: ∼ φωτιά και έκρηξη 3. EXTRA, CLASSIC πλέον: ∼ θαλάσσιους κινδύνους ∼ κλοπή ∼ κακόβουλες ενέργειες ∼ αμέλεια χειριστή ∼ επιθαλάσσια αρωγή ∼ άμεση ιατρική βοήθεια επιβαινόντων-σκάφη ιδιωτικής αναψυχής μόνο

4. TOTAL, EXTRA πλέον: ∼ οδική μεταφορά, εφόσον δηλωθεί trailer ∼ κλοπή trailer αξίας έως 3.000,00 ευρώ, εφόσον είναι μαζί με το σκάφος ∼ προσωπικά αντικείμενα έως 1.500,00 ευρώ, με δήλωση κάθε αντικειμένου αξίας 150,00 ευρώ και άνω για τα σκάφη με καμπίνα ∼ ζημιά στο σύστημα πρόωσης και πηδαλιουχίας, για τα ταχύπλοα σκάφη Επιπλέον παροχή σε όλα τα πακέτα: «Νομική Προστασία Ιδιοκτήτη».

2. Ελεύθερο πακέτο ασφάλισης (Back Office) Απευθύνεται στους ιδιοκτήτες σκαφών μεγαλύτερης αξίας των ανωτέρω και οι καλύψεις διαμορφώνονται κατά περίπτωση, σύμφωνα πάντα με τις διεθνώς αποδεκτές, τυποποιημένες ρήτρες του Ινστιτούτου Ασφαλιστών του Λονδίνου.

Η Interlife Ασφαλιστική παρέχει δύο προγράμματα που προσφέρουν πλήρη ασφάλιση στους κατόχους σκαφών, μηχανοκινήτων και μη: τα προγράμματα Mare Basic και Mare Extra ασφαλίζουν όλα τα είδη σκαφών, ιδιωτικών και επαγγελματικών, ακόμη και τα πλωτά μέσα αναψυχής.

MARE BASIC Το πρόγραμμα Mare Basic σχεδιάστηκε για όλα τα σκάφη αναψυχής, ιδιωτικής χρήσης, μηχανοκίνητα και μη, προσφέροντας την υποχρεωτική από τον νόμο ασφάλιση αστικής ευθύνης, με βασικό χαρακτηριστικό του το προσιτό κόστος ασφαλίστρων.

MARE EXTRA Το πρόγραμμα Mare Extra δημιουργήθηκε για να καλύψει ζημίες ή απώλειες μηχανοκίνητων και ιστιοφόρων σκαφών που μπορεί να προκληθούν σε σκάφος αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, είτε κατά τη διάρκεια της χρήσης του είτε κατά την περίοδο που βρίσκεται παροπλισμένο. Πρόκειται για ένα πληρέστατο πακέτο καλύψεων, που περιλαμβάνει τις υποχρεωτικές από τον νόμο καλύψεις της αστικής ευθύνης όπως περιγράφονται στο Mare Basic, καθώς και ασφαλίσεις κατά ζημιών που θα προκληθούν από φωτιά, βύθιση, κλοπή, έκρηξη κ.λπ., με ιδιαίτερα ανταγωνιστικά ασφάλιστρα, προσιτά σε όλους. Χαρακτηριστικά του προγράμματος: Οι βασικές καλύψεις του κλάδου παρέχονται από τις διεθνώς χρησιμοποιούμενες ρήτρες του Ινστιτούτου Ασφαλιστών του Λονδίνου (Institute Yachts Clauses), οι οποίες ορίζουν μια συγκεκριμένη έκταση ασφαλιστικής κάλυψης. Στις ειδικές αυτές ρήτρες έχουμε προσαρτήσει επιπλέον κινδύνους, οι οποίοι προσφέρονται στο πακέτο αυτό. Πιο αναλυτικά καλύπτονται: ∼ Ζημίες από κακοκαιρία, κινδύνους θάλασσας, ποταμών, λιμνών ∼ Πυρκαγιά από οποιαδήποτε αιτία ∼ Πειρατεία, εκβολή ∼ Πρόσκρουση, έκρηξη, κακόβουλες πράξεις, σεισμό, ηφαιστειακή έκρηξη ή κεραυνό ∼ Ατυχήματα από τη φόρτωση, εκφόρτωση ή μετακίνηση προμηθειών ∼ Κλοπή ολόκληρου του σκάφους ή βαρκών ή εξωλέμβιας μηχανής ∼ Ζημίες στο ίδιο το σκάφος ∼ Έξοδα επιθεωρήσεως υφάλων του σκάφους μετά από προσάραξη Το κόστος των ασφαλίστρων εξαρτάται από την αξία του σκάφους, καθώς και από την ηλικία του. Αξίζει να σημειωθεί ότι με μια μικρή επιβάρυνση των ασφαλίστρων μπορεί να καλυφθεί και η συμμετοχή του ασφαλιζομένου σε αγώνες.

Συγκεκριμένα το πρόγραμμα παρέχει τις παρακάτω καλύψεις: ∼ Σωματικές βλάβες επιβαινόντων και τρίτων για ασφαλιζόμενο κεφάλαιο έως 50.000 ευρώ κατ’ άτομο και 500.000 ευρώ ανά περιστατικό. ∼ Υλικές ζημίες σε αντικείμενα επιβαινόντων και τρίτων για ασφαλιζόμενο κεφάλαιο 150.000 ευρώ ανά περιστατικό. ∼ Πρόκληση θαλάσσιας ρύπανσης για ασφαλιζόμενο κεφάλαιο 150.000 ευρώ. Το πρόγραμμα Mare Basic παρέχεται και σε μηχανοκίνητα σκάφη αναψυχής επαγγελματικής χρήσης για τις παραπάνω καλύψεις και κεφάλαια. Το πρόγραμμα μπορεί να επεκταθεί και για τα επαγγελματικά μεταφοράς ατόμων, δηλαδή για περιηγητικά-τουριστικά και δρομολογιακά. Μέσω του προγράμματος καλύπτεται επίσης και η αστική ευθύνη μη μηχανοκίνητων σκαφών επαγγελματικής χρήσης, όπως είναι τα ενοικιαζόμενα πλωτά μέσα αναψυχής (κανό, ιστιοσανίδες, θαλάσσια ποδήλατα κ.λπ.) για τις παρακάτω καλύψεις και κεφάλαια: ∼ Σωματικές βλάβες για ασφαλιζόμενο κεφάλαιο 150.000 ευρώ ανά περιστατικό. ∼ Υλικές ζημίες για ασφαλιζόμενο κεφάλαιο 90.000 ευρώ ανά περιστατικό.

Η ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστική δραστηριοποιείται δυναμικά στον κλάδο της ασφάλισης σκαφών αναψυχής, παρέχοντας εξελιγμένα προϊόντα που καλύπτουν τους πιο πιθανούς, αλλά και λιγότερο πιθανούς, κινδύνους και προσαρμόζονται στις ανάγκες σας, έτσι ώστε να μπορείτε να χαρείτε το ταξίδι σας στις ελληνικές θάλασσες, αλλά και σε αυτές της ευρύτερης Μεσογείου, ανέμελα. Το πρόγραμμα Dynamis Sail καλύπτει την υποχρεωτική αστική ευθύνη του ασφαλιζόμενου σκάφους, ενώ το Dynamis Sail Full είναι ένα από τα πιο πλήρη προγράμματα ασφάλισης σκαφών αναψυχής, που καλύπτει όλο το φάσμα των κινδύνων που μπορεί να προκύψουν εν πλω ή όταν το σκάφος σας είναι αγκυροβολημένο, ενώ διατίθεται η δυνατότητα διαμόρφωσης των παραπάνω πακέτων σύμφωνα με τις αποκλειστικές σας ανάγκες. Με το νέο παραμετρικό τιμολόγιο ασφάλισης σκαφών της ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστικής, τα ασφάλιστρα, ανάλογα με το μήκος και την ιπποδύναμη του ασφαλιζόμενου σκάφους, εμφανίζονται μειωμένα έως και 50% σε σχέση με πέρσι, καθιστώντας το Dynamis Sail ένα από τα πιο ανταγωνιστικά προγράμματα ασφάλισης σκαφών της αγοράς. Έτσι, η ετήσια ασφάλιση αστικής ευθύνης σκάφους έως 5 μέτρων ξεκινά από τα 42 ευρώ. Χ ΧΡΗΜΑ 77

τα νέα της αγοράς

05-15

Χ SAMSUNG

Μοναδικά δώρα με κάθε αγορά Samsung Galaxy A3 και Galaxy A5

Η

Samsung Electronics Hellas προσφέρει τη δυνατότητα σε όλους όσοι αγόρασαν τα νέα smartphones Galaxy A3 και Galaxy A5 να διεκδικήσουν εκπληκτικά δώρα για τις καινούριες συσκευές τους. Όσοι έχουν αγοράσει το Samsung Galaxy A5 μετά τις 11 Μαρτίου μπορούν να αποκτήσουν δωρεάν μια εξωτερική μπαταρία, ώστε να απολαμβάνουν το αγαπημένο τους smartphone για ακόμη περισσότερη ώρα. Αντίστοιχα, εκείνοι που αγόρασαν το Samsung Galaxy A3 μπορούν να αποκτήσουν μια μοναδική θήκη για το κινητό τους, που να ταιριάζει στο δικό τους στυλ, επιλέγοντας ανάμεσα σε πέντε διαθέσιμα σχέδια. Η προσφορά ισχύει για αγορές που πραγματοποιήθηκαν είτε ηλεκτρονικά είτε σε κατάστημα μέσα από το επίσημο δίκτυο συνεργατών της Samsung Electronics Hellas. Για να αποκτήσει το δώρο του ο καταναλωτής μπορεί να επισκεφθεί τις παρακάτω ηλεκτρονικές διευθύνσεις, να συμπληρώσει τα στοιχεία που ζητούνται, και το αξεσουάρ θα σταλεί στη διεύθυνση που έχει δηλώσει δωρεάν. Για τους φίλους του Samsung Galaxy A5 η διεύθυνση είναι https://apps.samsung.gr/nat-promo/ και για τους φίλους του Samsung Galaxy A3 http://spr.ly/6185AYjz. Σημειώνεται ότι η προσφορά ισχύει για περιορισμένο αριθμό τεμαχίων: 1.000 τεμάχια battery packs και 2.500 τεμάχια θήκες. Αφορά μόνο αγορές από το επίσημο δίκτυο συνεργατών της Samsung (είτε από κατάστημα είτε από e-shop).

SCHNEIDER ELECTRIC

Λύσεις για τη βέλτιστη συντήρηση του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού

O

εξοπλισμός διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας βρίσκεται στην καρδιά κάθε σύγχρονης επιχείρησης, παρέχοντας ισχύ σε μηχανήματα και συστήματα που έχουν ζωτική σημασία για τη λειτουργία της. Παράλληλα, διατάξεις όπως οι ασφάλειες, οι μετασχηματιστές και τα ρελέ προστασίας φροντίζουν για την ασφάλεια ανθρώπων και εξοπλισμού. Σε περίπτωση ενός ανεπιθύμητου περιστατικού, ενδέχεται να δημιουργηθεί κίνδυνος και σε επίπεδο ασφάλειας. Η Schneider Electric, ο παγκόσμιος ειδικός σε θέματα ενεργειακής διαχείρισης και αυτοματισμού, προτείνει τρόπους σχετικά με την αποτελεσματική συντήρηση του εξοπλισμού μέσης, χαμηλής τάσης και UPS, υπογραμμίζοντας ότι στο συγκεκριμένο θέμα οι επιλογές είναι πολλές και διαφορετικές. Η καλύτερη λύση είναι η πρόληψη Ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζουμε το θέμα της συντήρησης εξελίσσεται, όπως και ολόκληρος ο κλάδος. Στην πιο απλή της εκδοχή, η συντήρηση περιλαμβάνει την επισκευή του εξοπλισμού μόνο όταν παρουσιαστεί κάποια βλάβη. Μια τέτοια προσέγγιση συχνά συνοδεύεται από σημαντικό κόστος και με τον εξοπλισμό να παραμένει εκτός λειτουργίας για μεγαλύτερο διάστημα. Η έννοια της «προληπτικής συντήρησης» ακολουθεί τις εξελίξεις στον κλάδο. Βασίζεται στη λογική που θέλει την πρόληψη να είναι η καλύτερη λύση, καθώς οι προγραμματισμένοι περιοδικοί έλεγχοι του εξοπλισμού μειώνουν την πιθανότητα να εμφανιστεί κάποια βλάβη. Συνδυάζοντας την προληπτική συντήρηση με συγκεκριμένες διαγνωστικές διαδικασίες που διενεργούνται επιτόπου και σε τακτική βάση, βελτιστοποιείται η λειτουργία της εγκατάστασης, και παράλληλα ο εξοπλισμός διατηρείται αξιόπιστος και ασφαλής, με το μικρότερο δυνατό κόστος.

78 Μάιος 2015

INTERAMERICAN

Συνεχής η ανάπτυξη του Δικτύου Υγείας

E

ξελίσσοντας την πολιτική της στην κατεύθυνση της ολοκληρωμένης, κάθετης διαχείρισης της υγείας των πελατών της σε όλες τις φάσεις των αναγκών τους, η Interamerican συνεχίζει να αναπτύσσει το Δίκτυο Υγείας της σε όλη την επικράτεια, πυκνώνοντας την παρουσία της στην Αττική και στην περιφέρεια με νέες συνεργασίες. Σε αυτό το πλαίσιο, πρόσθεσε στο δίκτυό της νέους συνεργαζόμενους γιατρούς και εργαστήρια. Συγκεκριμένα, στην Άρτα και την Ηγουμενίτσα προστέθηκαν στο δίκτυο 7 γιατροί και 3 εργαστήρια, ενώ στην Αττική, στις περιοχές Αγίου Στεφάνου, Άνοιξης και Δροσιάς 10 γιατροί. Στον τομέα των νοσηλευτικών υπηρεσιών, το 2015 συνδέθηκαν με το Δίκτυο Υγείας Interamerican η κλινική Mediterraneo στη Γλυφάδα και η παιδιατρική κλινική ΙΑΣΩ στο Μαρούσι. Σήμερα, το Δίκτυο Υγείας της εταιρείας αριθμεί 1.400 γιατρούς όλων των ειδικοτήτων, από τους οποίους οι 520 είναι χειρουργοί-ειδικοί συνεργάτες, αμειβόμενοι από την Interamerican χωρίς την εμπλοκή του ασφαλισμένου, στους οποίους έχει προστεθεί και η ειδικότητα του παιδοχειρουργού. Τα συνεργαζόμενα διαγνωστικά κέντρα ανέρχονται σε 256, ενώ το Δίκτυο Προασφαλιστικού Ελέγχου της εταιρείας απαρτίζουν 133 γιατροί και 68 εργαστήρια. Εξάλλου, βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο MobileMEDI, για τη διεκπεραίωση των διαδικασιών μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, σε ευθυγράμμιση με τη στρατηγική συνολικής ψηφιακής λειτουργίας της εταιρείας. «Το Δίκτυο Υγείας αποτελεί, για ένα ολοκληρωμένο σύστημα όπως αυτό της Interamerican, το πιο σημαντικό μέρος του. Συνεχίζουμε να επενδύουμε στις υποδομές με ποιοτικά και γεωγραφικά κριτήρια και με αυστηρή επιλογή συνεργατών, συνθέτοντας έτσι μια σύγχρονη, αποτελεσματική απάντηση στις προκλήσεις των καιρών, στον ευαίσθητο και απαιτητικό συνάμα τομέα της υγείας» δηλώνει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Βελιώτης, γενικός διευθυντής των κλάδων Ζωής και Υγείας της εταιρείας.

3ο POSIDONIA SEA TOURISM FORUM

Ο θαλάσσιος τουρισμός κινητήρια δύναμη ανάπτυξης

E

ντυπωσιακή ανάπτυξη αναμένεται να σημειώσει ο θαλάσσιος τουρισμός στην Ελλάδα και την Τουρκία τις δύο επόμενες σεζόν, καθώς οι πιο δημοφιλείς προορισμοί κρουαζιέρας στην περιοχή πρόκειται να επωφεληθούν από την αναμενόμενη επιστροφή στην Ανατολική Μεσόγειο σημαντικού τμήματος του παγκόσμιου δυναμικού της κρουαζιέρας, η οποία ακολουθεί μια περίοδο ανακατάταξης που οξύνθηκε λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή και της οικονομικής κρίσης στην ευρωζώνη. Ο θετικός αντίκτυπος που θα έχει η ισχυροποίηση των κλάδων της κρουαζιέρας και του yachting στην οικονομία της Ελλάδας αλλά και της ευρύτερης περιοχής θα βρεθεί στο επίκεντρο του 3ου Posidonia Sea Tourism Forum, που θα διεξαχθεί στις 26-27 Μαΐου, στο Μέγαρο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο. Περισσότεροι από 800 αντιπρόσωποι εταιρειών κρουαζιέρας, λιμένων και προορισμών, προμηθευτών κρουαζιερόπλοιων, πρακτορείων ναύλωσης γιωτ, φορέων ανάπτυξης και διαχείρισης μαρινών, τοπικών αρχών και κρατικών φορέων θα αναλύσουν τις δυσκολίες και τις ευκαιρίες που επηρεάζουν το μέλλον του θαλάσσιου τουρισμού στην Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή. «Καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις αμβλύνονται και ο αντίκτυπός τους εξασθενεί, οι αποδόσεις από τα εκδρομικά προγράμματα της πολυδιάστατης Ανατολικής Μεσογείου με τον πολιτισμικό και ιστορικό πλούτο της αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά, με τους κολοσσούς του κλάδου να προσβλέπουν σε μεγαλύτερη διείσδυση σε προορισμούς σε ολόκληρη την περιοχή, η οποία διαθέτει την υψηλότερη πυκνότητα λιμένων και νησιών παγκοσμίως» δήλωσε ο Θεόδωρος Βώκος, εκτελεστικός διευθυντής των εκθέσεων «Ποσειδώνια». «Ειδικότερα όσον αφορά στην Ελλάδα, η οικονομική συμβολή του θαλάσσιου τουρισμού, καθοδηγούμενη από τον κλάδο της κρουαζιέρας, μπορεί να ανέλθει σε 1 δισ. ευρώ ετησίως, σύμφωνα με μελέτη του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας. Ο θαλάσσιος τουρισμός μπορεί να δημιουργήσει 40.000 νέες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας στο εγγύς μέλλον, με την πλειοψηφία αυτών να εξυπηρετεί τις ανάγκες του τουρισμού κρουαζιέρας και με την Ελλάδα να αναμένεται να υποδεχτεί κοντά στα 5 εκατ. επιβατοεπισκέψεις κρουαζιέρας το 2015. Ο κλάδος του yachting παρέχει επίσης σημαντικές ευκαιρίες εργασίας, καθώς ο συνολικός αριθμός θέσεων εργασίας που δημιουργούνται στην τοπική οικονομία αντιστοιχεί στον αριθμό των διαθέσιμων θέσεων ελλιμενισμού. Για παράδειγμα, στην τοπική οικονομία της Βαρκελώνης, για κάθε 100 θέσεις ελλιμενισμού δημιουργούνται 4,4 θέσεις εργασίας σε μαρίνες και 40 θέσεις εργασίας σε σχετικούς κλάδους». Επίσης, 8,7 εκατ. Έλληνες και ξένοι τουρίστες χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες ακτοπλοϊκών εταιρειών που συνδέουν την ηπειρωτική χώρα με τα νησιά, ενδυναμώνοντας έτσι τον τουριστικό κλάδο, ο οποίος δημιουργεί 260.000 θέσεις εργασίας και αναλογεί στο 6,5% του εγχώριου ΑΕΠ. ΧΡΗΜΑ 79

Χ διά ταύτα...

✒ από τον Κων/νο Χριστοφιλέα

» α ί γ α ν α Π η ει γ β ς α μ α ο ι Θ ν « ό μ η ν Μ ο τ ε μ υ ο σ ή λ λ ο κ να ξανα

Τα καλά νέα είναι ότι προς το παρόν μένουμε Ευρώπη. Τα κακά ότι αυτό θα μας κοστίσει τουλάχιστον τα πενταπλά σε σχέση με το καταραμένο «e-mail Χαρδούβελη», για τα μάτια του Βαρουφάκη. Το e-mail Χαρδούβελη θα είναι «παιδική εκδρομή» και «το τρενάκι του τρόμου» έρχεται τώρα. Και είχαμε προειδοποιήσει: Μη σκίσετε το Μνημόνιο σε πολλά κομματάκια, γιατί θα μας «βγει η Παναγία» να το ξανακολλήσουμε.

«Κουρέλια» οι δεσμεύσεις, έτοιμη η κωλοτούμπα. Την Τρόικα την ονομάσαμε «Θεσμούς», το Μνημόνιο «Σχέδιο», ας πούμε και την κρίση «ευκαιρία» και τελειώσαμε... Δεν βλέπω τη Μέρκελ να χορεύει... Δεν χτυπάει πια κανένας τα νταούλια; Megan Greene, πρώην οικονομική σύμβουλος του Nouriel Rοubini, προς τον ΣΥΡΙΖΑ: «Είναι σκληρό να είσαι κομμουνιστής εάν δεν έχεις καθόλου χρήματα. Δεν έχεις τίποτα να μοιράσεις».

J. Fischer (πρώην Γερμανός υπουργός Εξωτερικών): «Μόνο να λυπηθεί την Ελλάδα μπορεί κάποιος. Ο Τσίπρας βρίσκεται στη χώρα των ονείρων»… Αξιοπρέπεια και εθνική υπερηφάνεια δεν υπάρχει όταν τα ταμεία είναι άδεια, οι πολίτες αβέβαιοι για το αύριο και όλοι οι σοβαροί παίκτες του πλανήτη εναντίον μας… Όχι plan Β δεν είχαν, αλλά ούτε plan A. Το παραδέχθηκε ο Τσακαλώτος δηλώνοντας «δεν είχαμε συγκεκριμένες προτάσεις στην αρχή της διαπραγμάτευσης». Λαφαζάνης: «Η Ελλάδα μπορεί να αντέξει το Grexit, αλλά η ΕΕ θα υποστεί θανάσιμο τραύμα». Στρατούλης: «Εμείς χρωστάμε 327 δισ., οπότε το πάνω χέρι το έχουμε εμείς». Κούγκι θα το κάνουμε, με δελτία για τρόφιμα, ρουχισμό, φάρμακα, καύσιμα και τεράστιες

ουρές στα καταστήματα για μισό λίτρο γάλα για όλους τους Έλληνες. Χριστοδουλοπούλου, Μπαλτάς, Γλέζος, Δρίτσας, Λαφαζάνης, Διαμαντόπουλος, Στρατούλης και δεν συμμαζεύεται: το αριστερό “Jurassic Park” είναι εδώ. Η κυβέρνηση άφηνε να διαρρεύσει ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να υπογράψει με την Αθήνα μια συμφωνία για το αέριο που μπορεί να φέρει 3-5 δισ. ευρώ στα κυβερνητικά ταμεία. Και μετά, «το βασιλόπουλο πήρε το γοβάκι, το φόρεσε στη Σταχτοπούτα και παντρεύτηκαν»... Ύμνος για τις καθαρίστριες που απολύθηκαν από την προηγούμενη κυβέρνηση και που σήμερα γυρίζουν στη δουλειά τους, αλλά ούτε μία κουβέντα για τις χιλιάδες καθαρίστριες που δεν έχουν την τύχη να εργάζονται στη «σοβιετική» (ανέκαθεν) Ελλάδα… Μισθοί, συντάξεις, επαναπροσλήψεις στο Δημόσιο, εντάξει, να πάνε να «κουρεύονται» οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα! Μετά την ΕΡΤ και τις καθαρίστριες, μην ξεχάσετε και τις άγαμες θυγατέρες και το επιδοματάκι των 900 ευρώ τον μήνα που πρέπει να πάρουν. Υπάρχουν ακόμη πολλοί συμπολίτες μας που λένε ότι «ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται». Όμως οι «βρεγμένοι» είναι οι πρώτοι που θα πνιγούν.

Υ.Γ.: Σύντροφοι επενδυτές, η έξοδος από το τούνελ πλησιάζει! Μετά το τούνελ, βλέπεις πού βρίσκεσαι. Μπορεί όμως να μην είσαι απαραίτητα καλύτερα από εκεί που ξεκίνησες…

80 Μάιος 2015

ΧΡΗΜΑ

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΗΜΕΡΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗ ONOMATΕΠΩΝΥΜΟ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ - ΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ*

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ* ΟΔΟΣ

Τ.Κ.

ΠΕΡΙΟΧΗ

ΠΟΛΗ

ΧΩΡΑ

ΤΗΛ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ε-ΜAIL

ΤΗΛ. ΟΙΚΙΑΣ

ΚΙΝΗΤΟ

FAX

ΑΦΜ*

ΔΟΥ*

* ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΤΕ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ

Το ΧΡΗΜΑ καινοτομεί τεχνολογικά, κυκλοφορεί και ψηφιακά, με e-mail! Ο συνδρομητής μπορεί να ξεφυλλίσει και να διαβάσει το περιοδικό από την οθόνη του υπολογιστή του, με τρόπο παρόμοιο του εντύπου. Η τεχνολογία e-book προσφέρει δυνατότητες αναζήτησης με λέξεις κλειδιά, rich media (video, ήχος, flash animations), hyperlinks, ψηφιακές σημειώσεις, κι όλα αυτά...οικολογικά!

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Σε έντυπη και ψηφιακή μορφή) ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΙΔΙΩΤΩΝ ΕΞΑΜΗΝΗ (5 ΤΕΥΧΗ) 20,00 € ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΣ (10 ΤΕΥΧΗ) 100,00 €

ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ (10 ΤΕΥΧΗ) 30,00 €

ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 45,00 €

ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 80,00 €

ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ (10 ΤΕΥΧΗ) 150,00 €

ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ ΝΟMΙKΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 60,00 € ΔΙΕΤΗΣ (20 ΤΕΥΧΗ) 110,00 €

ΑΞΙΑ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ (Αποκλειστικά σε ψηφιακή μορφή) ΕΤΗΣΙΑ (10 ΤΕΥΧΗ) 15,00 € (Σε όλες τις συνδρομές συμπεριλαμβάνεται Φ.Π.Α.)

ΤΡΟΠΟΙ ΕΞΟΦΛΗΣΗΣ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΚΑΤΑΘΕΣΗ ΣΤΟΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ: ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (089/470271-92 / ΙΒΑΝ GR46 0110 0890 0000 0894 7027 192) Βεβαιώνεστε πάντα ότι ο λογαριασμός στον οποίο καταθέτετε είναι της εταιρείας ETHOS MEDIA Α.Ε. Σημειώνετε πάντα το όνομά σας στο καταθετήριο. Παρακαλούμε, όπως αποστείλετε το καταθετήριο με fax στο 210 998 4953, υπόψιν κου Κωνσταντίνου Σαλβαρλή.

ΕΠΙΤΑΓΗ

ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

*Διεύθυνση αποστολής επιταγών: ETHOS MEDIA S.A., Θεσσαλίας 29, 17456 Άλιμος, Fax: 210 998 4953

Yπεύθυνος συνδρομών: Κωνσταντίνος Σαλβαρλής, 210 998 4909, salvarlis.k@ethosmedia.eu

ΧΡΗΜΑ

www.hrima.gr

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΧΡΗΜΑ τ.412/ 5.2015

Κρίνεται το μακροχρόνιο momentum ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Το «καυτό» καλοκαίρι της Ελλάδας Έλενα Κουντουρά

Αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού

Το δικό μας στοίχημα είναι να προσφέρουμε ποιότητα παντού και ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν «Κύρια προτεραιότητά μας είναι η δημιουργία ενός master plan, που θα προκύψει σε συνεργασία με τους φορείς του τουρισμού, την αυτοδιοίκηση και την κοινωνία των πολιτών» δηλώνει η αναπληρώτρια υπουργός Τουρισμού, κυρία Έλενα Κουντουρά, μιλώντας στο «Χρήμα»

ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ / τ.412 / 5.2015 / € 6,00

«Καταφύγιο» στην κρίση τα αμοιβαία κεφάλαια

ISSN 1105-0470