ΧΡΗΜΑ WEEK
ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ τ.606 / ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
4
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΥΨΗΛΕΣ ΕΠΑΦΕΣ ΓΙΑ ΧΡΕΟΣ, ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ
11
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΝΕΑ ΟΛΠ, MLS, ΑΘΗΝΑ ΑΤΕ, FRIGOGLASS
12
ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΜΠΛΟ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ CITIGROUP, ALPHA BANK
ΑΝΟΔΟΣ ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΑΝΑΚΑΜΨΗ Κρίσιμος επόμενος σταθμός τα ευρωπαϊκά τραπεζικά τεστ αντοχής
Α
κολουθώντας το ρεύμα ανάκαμψης των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων, ο Γενικός Δείκτης στο ΧΑ ανέκτησε λίγο από το χαμένο έδαφος, αλλά οι χαμηλοί τζίροι δεν πείθουν ότι επίκειται βιώσιμη ανοδική κίνηση, ενώ ο προβληματισμός για τις ευρωπαϊκές τράπεζες, ενόψει των νέων τεστ αντοχής, δεν αφήνει πολλά περιθώρια ανέφελης τοποθέτησης κεφαλαίων στην ελληνική αγορά. Κλείνοντας την Παρασκευή στις 557,36 μονάδες, με εβδομαδιαία κέρδη σχεδόν 4%, το ΧΑ έδειξε να βρίσκει έναν βηματισμό, στον απόηχο της αναταραχής που προκάλεσε το Brexit. Οι τραπεζικές μετοχές, που είχαν πιεστεί, συγκέντρωσαν επενδυτικό ενδιαφέρον και πραγματοποίησαν κέρδη από 19% έως 43% σε διάστημα 7 συνεδριάσεων, όπως επισημαίνει ο Μάνος Χατζηδάκης της Beta. Σε εβδομαδιαία βάση, τα κέρδη του τραπεζικού δείκτη ξεπέρασαν το 10%. Όμως, η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών, που ήταν χαμηλότερη από 55 εκατ. ευρώ, υποδηλώνει την επιφυλακτικότητα των επενδυτών, όχι μόνο για τους γεωπολιτικούς κινδύνους (Brexit, ισλαμική τρομοκρατία, αναταραχή στην Τουρκία), αλλά κυρίως για τις επερχόμενες εξελίξεις στον ελληνικό και ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα: Σε σχέση με τις ελληνικές τράπεζες, το μεγάλο ερώτημα
είναι ποια κατεύθυνση θα πάρουν οι αλλαγές στις τραπεζικές διοικήσεις και πώς θα προχωρήσει η διαδικασία μείωσης των προβληματικών δανείων, για την οποία πιέζουν ασφυκτικά οι Θεσμοί των δανειστών. Στον ευρύτερο χώρο της ευρωζώνης, οι ανησυχίες που υπάρχουν για τις ιταλικές τράπεζες –και όχι μόνο γι’ αυτές– φωτίζονται με ιδιαίτερο τρόπο, ενόψει της δημοσιοποίησης των αποτελεσμάτων των ευρωπαϊκών τεστ αντοχής, στα τέλη Ιουλίου, μετά την οποία θα αρχίσει μια κούρσα ανακεφαλαιοποίησης όσων τραπεζών βρεθούν με «τρύπες». «Η αγορά οδεύει ημερολογιακά σε μια ζώνη κομβικών γεγονότων», όπως τονίζει ο κύριος Χατζηδάκης. «Τα νέα από το μέτωπο των κεφαλαιακών αναγκών των ευρωπαϊκών τραπεζών επισκιάζουν κάθε άλλη εξέλιξη αυτήν την περίοδο. Το βράδυ της 29ης Ιουλίου με τη δημοσιοποίηση των τεστ αντοχής η αγωνία θα λήξει και θα αρχίσει αγώνας δρόμου για να καλυφθεί το όποιο κεφαλαιακό κενό προκύψει. Η ΕΚΤ έχει δώσει διορία ενός μήνα στις ευρωπαϊκές τράπεζες να φέρουν δεσμευτικά πλάνα κάλυψης των αναγκών τους, τα οποία θα έχουν ορίζοντα υλοποίησης μέσα στους επόμενους έξι μήνες». ΧW
Αριστοτέλης Ωνάσης, μεγιστάνας-εφοπλιστής: «Για να επιτύχεις στον κόσμο των επιχειρήσεων, είναι απαραίτητο να κάνεις τους άλλους να βλέπουν τα πράγματα όπως τα βλέπεις εσύ». Aristotle Onassis, Shipping Magnate: “To succeed in business it is necessary to make others see things as you see them”. Πηγή: www.entrepreneur.com
Είπαν:
ΧΡΗΜΑ
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
WEEK
2
ΚΑΤΑΡΓΗΣΑΜΕ ΜΕ ΠΕΝΤΕ ΛΕΞΕΙΣ ΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ;
Έ
χουμε ακούσει πολλά για «σκληρή διαπραγμάτευση» με τους δανειστές, για «κόκκινες γραμμές» και ηρωική αντίσταση. Φαίνεται όμως ότι μερικές φορές αυτό που χρειάζεται περισσότερο είναι η σοβαρότητα στη διαπραγμάτευση και η προσοχή στα κείμενα που συνομολογούνται με τους δανειστές. Αφορμή για αυτές τις σκέψεις είναι όσα επεσήμανε ο καθηγητής Σάββας Ρομπόλης, σχετικά με μια φράση λίγων λέξεων, που έχει περιληφθεί στο τεχνικό μνημόνιο του Ιούνιου, διά της οποίας καταργείται η κρατική χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος! Δηλαδή, καταργούνται οι συντάξεις, τουλάχιστον όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, αφού χωρίς κρατική χρηματοδότηση το σύστημα είναι γνωστό ότι δεν μπορεί να διαθέσει κάτι περισσότερο από φιλοδωρήματα στους συνταξιούχους. Πράγματι, δυστυχώς, μια ματιά στο κείμενο του τεχνικού μνημονίου, επιβεβαιώνει ότι υπάρχει στη σελίδα 10 μια φράση, που δεν εξηγείται σε άλλο σημείο του ίδιου μνημονίου, η οποία καταργεί την κρατική χρηματοδότηση! “Contribution rules: Tripartite funding will be abolished”, αναφέρεται. Δηλαδή, σε σχέση με τους κανόνες για τη συμμετοχή στη χρηματοδότηση συμφωνήθηκε ότι «η τριμερής χρηματοδότηση θα καταργηθεί»! Θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι αδύνατο μια ελληνική κυβέρνηση να έχει συμφωνήσει στην κατάργηση ενός από τους θεμελιώδεις κανόνες της κοινωνικής ασφάλισης. Πιθανολογούμε ότι η αναφορά αυτή καλύπτει τις επικουρικές συντάξεις,
για τις οποίες έχει από καιρό συμφωνηθεί ότι το κράτος θα πάψει να συμμετέχει στον λογαριασμό. Τι ακριβώς συμβαίνει οφείλουν να το εξηγήσουν ο Ευκλείδης Τσακαλώτος και, δευτερευόντως, ο Γιώργος Κατρούγκαλος. Και μόνο το γεγονός όμως ότι αυτή η φράσηβόμβα έχει «τρυπώσει» σε ένα βασικό κείμενο συμφωνίας με τους δανειστές μας, δηλαδή στο κείμενο όπου παρατίθενται αναλυτικά όλες οι υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η Αθήνα, δείχνει ότι κάτι δεν πάει καθόλου καλά στον τρόπο που διαπραγματεύεται η κυβέρνηση με τους δανειστές. Αν μη τι άλλο, δείχνει έλλειμμα σοβαρότητας στην επεξεργασία, από ελληνικής πλευράς, επίσημων δεσμευτικών κειμένων το να ξεφεύγουν αυτές οι φράσεις σε ένα τέτοιο κείμενο. Ας ελπίσουμε ότι αυτή η «αθώα» εκδοχή του φραστικού λάθους χωρίς άλλες προεκτάσεις και παρενέργειες τελικά θα επιβεβαιωθεί. Όμως, ένα «συγνώμη, λάθος», δεν είναι αρκετό σε τέτοιες περιπτώσεις. Κείμενα συμφωνιών με τους δανειστές είναι ανεπίτρεπτο να προσυπογράφονται χωρίς να έχει προηγηθεί σοβαρή επεξεργασία. Γιατί οι ξένοι δανειστές έχουν αποδείξει ότι παίρνουν πολύ σοβαρά όσα γράφονται στα επίσημα κείμενα και δεν υπογράφουν «στα γρήγορα», απλώς για να δοθεί η επόμενη δόση. Το ίδιο ακριβώς οφείλουμε να κάνουμε και εμείς: πολύ περισσότερο από «τσαμπουκάδες» και ηρωισμούς στις διαπραγματεύσεις, έχουμε πλέον ανάγκη τη σοβαρότητα.
ΧW
ΧΡΗΜΑ
3
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
GREEK EXPORTS
WEEK
ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ: «GREEK EXPORTS GUIDE» ΕΝΘΕΤΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ
ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΤΟ 2015 Ανοδική πορεία, παρά την αβεβαιότητα και τους περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων. Η «ακτινογραφία» των στοιχείων. Οι προοπτικές για το 2016.
Ένθ
Οι κινήσεις του ΥΠΕΞ στη σκακιέρα της εμπορικής διπλωματίας και o ρόλος του Enterprise Greece στο άνοιγμα νέων αγορών.
Τα success stories Στο «μικροσκόπιο» εταιρείες που εφαρμόζουν με επιτυχία εξωστρεφή μοντέλα ανάπτυξης και διακρίνονται διεθνώς.
Α 6 Μ 1 0 Η 2 Ρ
Χ ΡΙΟΣ Β
Ω Τ Κ Ο
Η κρατική αρωγή
ερ π ο
τ
σ ο τ ε
ό
ικ ιο∆
Οι υποστηρικτές των εξαγωγέων Πώς οι τράπεζες, οι εταιρείες ασφάλισης πιστώσεων, οι μεταφορικές εταιρείες συμβάλλουν στην εξαγωγική προσπάθεια.
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
4
ΥΨΗΛΕΣ ΕΠΑΦΕΣ ΓΙΑ ΧΡΕΟΣ ΚΑΙ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΑ
Ε
Σημαντικές επισκέψεις Μοσκοβισί και Λιου στην Αθήνα ενόψει διαπραγματεύσεων
βδομάδα διερευνητικών επαφών σε υψηλό πολιτικό επίπεδο, ενόψει των διαπραγματεύσεων που θα πρέπει να ολοκληρωθούν πριν το τέλος του έτους για το χρέος και τους δημοσιονομικούς στόχους, διανύει η κυβέρνηση, καθώς ήδη βρέθηκε στην Αθήνα ο κοινοτικός επίτροπος Οικονομικών, Πιερ Μοσκοβισί, ενώ αναμένεται η άφιξη και του Αμερικανού υπουργού Οικονομικών, Τζακ Λιου. Σχετικά με τον κεντρικό στόχο της κυβέρνησης για μείωση του δημοσιονομικού στόχου μετά το 2018, ώστε να χαλαρώσει η λιτότητα, τα μηνύματα που εξέπεμψε ο Γάλλος επίτροπος, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, δεν ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Ο κύριος Μοσκοβισί επέμεινε στην ανάγκη να τηρηθεί η συμφωνία για πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ και μετά το 2018 αν και ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δεν θέλει να κλείσει η σχετική συζήτηση, γι’ αυτό και καθυστερεί την κατάθεση του νέου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, ελπίζοντας ότι στην πορεία θα υπάρξουν αλλαγές στη στάση των εταίρων. «Ο Ευκλείδης γνωρίζει πολύ καλά το πλαίσιο του προγράμματος, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιονομικών στόχων» είπε χαρακτηριστικά ο κύριος Μοσκοβισί, δηλώνοντας με τον τρόπο αυτό την απροθυμία των Ευρωπαίων να ανοίξουν τώρα συζήτηση για τα πλεονάσματα, η οποία είναι συνδεδεμένη με τη ρύθμιση του χρέους. Ο Γάλλος επίτροπος τόνισε ότι είναι ανάγκη να εφαρμοστεί πιστά το πρόγραμμα, κάτι που αποδέχθηκε και ο υπουργός Οικονομικών, λέγοντας ότι θα πρέπει να ολοκληρωθούν σύντομα τα τελευταία προαπαιτούμενα της πρώτης αξιολόγησης, ώστε
να αρχίσει η συζήτηση για τη δεύτερη αξιολόγηση με στόχο, όπως τόνισε ο κύριος Μοσκοβισί, να έχει ολοκληρωθεί πριν τα Χριστούγεννα. Στο θέμα των τραπεζών (αλλαγές στις διοικήσεις ΤΧΣ και συστημικών τραπεζών), το οποίο «καίει» την κυβέρνηση αυτή την περίοδο, ο Γάλλος επίτροπος δεν άφησε περιθώρια για αλλαγές στο σχετικό θεσμικό πλαίσιο, που έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στους κόλπους του τραπεζικού συστήματος, καθώς πολλοί κάνουν λόγο για «αφελληνισμό» και πλήρη έλεγχο των τραπεζών από τους δανειστές. Εκφράζοντας τη γενικότερη δυσφορία της κυβέρνησης για τον ασφυκτικό έλεγχο που ασκούν οι δανειστές, σε σχέση με την εφαρμογή του προγράμματος, ο κύριος Τσακαλώτος τόνισε ότι «δεν μπορούν να απαιτούν να έχουν ακόμα και τη μικροδιαχείριση του προγράμματος και, από την άλλη, η ελληνική κυβέρνηση να έχει την ιδιοκτησία του προγράμματος». Μετά τον κύριο Μοσκοβισί, φθάνει στην Αθήνα, την Τετάρτη, για μια διήμερη επίσκεψη, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Τζακ Λιου. Σε σχετική ανακοίνωση του αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών, τονίζεται ότι ο κύριος Λιου «θα ενθαρρύνει την κυβέρνηση να συνεχίσει να επιτυγχάνει σταθερά πρόοδο αυτό το καλοκαίρι σε ό,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις, ώστε οι Ευρωπαίοι να μπορέσουν να αρχίσουν να συζητούν το φθινόπωρο με το ΔΝΤ για το χρονοδιάγραμμα και τις λεπτομέρειες της ελάφρυνσης του χρέους». ΧW
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
6
ΙΣΧΥΡΟΙ ΚΛΥΔΩΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Φόβοι για εκροή κεφαλαίων και πλήγμα στον τουρισμό μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα
Σ
ε νέα περίοδο αστάθειας και σοβαρών κλυδωνισμών εισέρχεται η οικονομία της Τουρκίας μετά το αιματηρό, αποτυχημένο πραξικόπημα, που οδηγεί σε μια φάση σοβαρής πολιτικής αβεβαιότητας και γεννά φόβους για εκροή κεφαλαίων και νέο, ισχυρό πλήγμα στον τουρισμό. Οι αγορές περιμένουν με ενδιαφέρον την «ετυμηγορία» του οίκου Standard and Poor’s για την Τουρκία, ο οποίος ανακοίνωσε ότι προχωρά σε επανεξέταση της αξιολόγησης και των προοπτικών της τουρκικής οικονομίας, εξαιτίας των γεγονότων της Παρασκευής 15 Ιουλίου 2016. Η UBS Wealth Management εκτιμά ότι, αν η αβεβαιότητα διατηρηθεί, κατά πάσα πιθανότητα θα προκληθεί φυγή κεφαλαίων από την Τουρκία. Οι επενδυτές ήδη έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για τα περιουσιακά στοιχεία στην Τουρκία, της οποίας η οικονομία βρίσκεται στα πρόθυρα επιβράδυνσης, λόγω των αδύναμων εξαγωγών και επενδύσεων. Ορισμένοι αναλυτές έχουν προβλέψει ότι τα έσοδα του τουρισμού θα μειωθούν κατά ένα τέταρτο το τρέχον έτος. Η HSBC εκτιμά ότι στο επόμενο διάστημα η λίρα θα δεχθεί περαιτέρω πιέσεις, ενώ σε μακροπρόθεσμο επίπεδο τέσσερις θα είναι οι παράγοντες που μπορεί να διαμορφώσουν την κίνησή της: οι εκροές κεφαλαίων, η δυνατότητα των επιχειρήσεων να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους, η πορεία των ξένων αγορών και η πορεία του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Τη «βαριά οικονομική ζημία που προκαλούν στην Τουρκία τα
γεγονότα του Σαββατοκύριακου, οι πολλές τρομοκρατικές επιθέσεις, αλλά και το άλυτο ακόμη προσφυγικό ζήτημα» επισημαίνει άρθρο στην αυστριακή εφημερίδα Die Presse, με τίτλο «Οι τουρίστες αποφεύγουν την Τουρκία-ένα κύμα πτωχεύσεων απειλεί τη χώρα». Όπως σημειώνει η εφημερίδα, μπορεί οι διοργανωτές ταξιδιών να διαμηνύουν πως «επικρατεί ηρεμία», και πραγματικά οι περισσότεροι επισκέπτες στις τουριστικές περιοχές στα νότια της Τουρκίας να μην κατάλαβαν τίποτε από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος, ωστόσο για όλους όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό, η κατάσταση είναι κάθε άλλο παρά ομαλή. Ο τουρισμός, που δίνει δουλειά στους Τούρκους σε ποσοστό 8%, που συμβάλλει με 13% στο ΑΕΠ της χώρας και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες εισαγωγής συναλλάγματος, απειλείται τώρα με στασιμότητα, καθώς τον Απρίλιο ο αριθμός των επισκεπτών από το εξωτερικό μειώθηκε κατά 28%, τον Μάιο κατά 23%, και αυτή η τάση φαίνεται πως συνεχίστηκε και τον Ιούνιο. Ο ταξιδιωτικός όμιλος TUI φέρεται να καταγράφει μια μείωση της τάξης του 40% στις κρατήσεις για την Τουρκία. Ανάλογη μείωση αναμένεται πως θα έχουν και τα έσοδα από τον τουρισμό, που υπολογίζονταν σε 30 δισ. δολ., ενώ την ίδια στιγμή και οι Ρώσοι αποφεύγουν την Τουρκία, παρά το γεγονός πως, έπειτα από τη διευθέτηση των διμερών διαφορών και την άρση της απαγόρευσης για ναυλωμένες πτήσεις, μπορούν και πάλι να επισκέπτονται τη χώρα. ΧW
ΧΡΗΜΑ WEEK
8
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
ΑΠΟ ΤΗΝ MLS ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΤΑΙΡΙΚΟ ΟΜΟΛΟΓΟ ΤΟΥ ΧΑ
Η
Έντονη κινητικότητα για νέες εκδόσεις και από άλλες εταιρείες
αγορά εταιρικών ομολόγων που υπάρχει σε όλες τις ανεπτυγμένες αγορές ανοίγει και στην Ελλάδα. Μετά από συντονισμένες προσπάθειες του Χρηματιστηρίου Αθηνών και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, το Ομόλογο της MLS θα κάνει ντεμπούτο μέσα στον Ιούλιο. Η MLS ανακοινώνει την ολοκλήρωση της διάθεσης εταιρικών ομολογιών συνολικής ονομαστικής αξίας 4 εκατ. ευρώ, διάρκειας 4+1 ετών και με ετήσιο επιτόκιο 5,30%, ενώ η πληρωμή του κουπονιού θα γίνεται κάθε τρίμηνο. Το εν λόγω Ομόλογο είναι υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης Investment Grade (ΙCAP). Σημειώνεται ότι τα Ελληνικά Εταιρικά Ομόλογα δέχονται και χρήματα δεσμευμένα στην Ελλάδα λόγω των capital controls (Old Money). Ομολογιούχος μπορεί να γίνει οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο (αρκεί να έχει ή να αποκτήσει λογαριασμό ΣΑΤ στο Χρηματιστήριο Αθηνών) και το minimum ποσό συμμετοχής είναι 10.000 ευρώ. Στη λήξη της διάρκειας, το αρχικό κεφάλαιο επιστρέφεται στον Ομολογιούχο. Πέραν όμως του ομολόγου της MLS, παράγοντες της αγοράς διαπιστώνουν ότι το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων για άντληση κεφαλαίων απευθείας από το επενδυτικό κοινό έχει ενταθεί για τα καλά (λόγω και της γνωστής στενότητας των τραπεζών), με αποτέλεσμα: > Πέρα από τον Όμιλο Fourlis, να έχει εκδηλωθεί (αρχικό τουλάχιστον) ενδιαφέρον για δύο άλλες μεγάλες ομολογιακές εκδόσεις, ύψους αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ η καθεμία.
> Οι τράπεζες να προετοιμάζουν σημαντικό αριθμό (μεσαίου μεγέθους) εταιρειών-πελατών τους για την άντληση μικρότερων ποσών. Βέβαια, παράγοντες της αγοράς θυμίζουν πως ανάλογη κινητικότητα είχε παρατηρηθεί και κατά το παρελθόν, χωρίς να υπάρξει στη συνέχεια κάποιο ουσιαστικό αντίκρισμα, καθώς ο κίνδυνος της χώρας αποτέλεσε το μεγάλο εμπόδιο στις όποιες προετοιμασίες είχαν γίνει. Όμως, αυτό το καλοκαίρι, έχει εκδηλωθεί μια δυναμική που πολύ πιθανόν να οδηγήσει σε θετικά αποτελέσματα. Ειδικότερα, θέμα λίγου χρόνου φαίνεται να είναι η ψήφιση από τη Βουλή της αλλαγής του θεσμικού πλαισίου σχετικά με το «δικαιοπρακτικό επιτόκιο», πράγμα που θα άρει το υπάρχον επιτόκιο-ταβάνι των εταιρικών ομολόγων και θα απελευθερώσει τις δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχετικό νομοσχέδιο έχει ήδη φτάσει στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (όπως κάθε νομοσχέδιο, προκειμένου να εκτιμηθεί ο πιθανός επηρεασμός των δημοσιονομικών επιπτώσεών του, που στην περίπτωσή μας δεν υπάρχει) και από εκεί και μετά θα λάβει την άγουσα για το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Πέραν αυτού όμως έντονη κινητικότητα υπάρχει, προκειμένου οι εκδόσεις εταιρικών ομολόγων να αποκτήσουν επιπρόσθετο ενδιαφέρον, με τα ποσά που επενδύονται σε αυτά να θεωρούνται «νέο χρήμα» και να μπορούν να μην εμπίπτουν στις περιοριστικές διατάξεις των capital controls.
ΧW
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
9
ΟΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ-ΔΙΑΜΑΝΤΙΑ ΠΟΥ ΑΝΤΕΞΑΝ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Τ
Ποιες εισηγμένες έχουν ισχυρά θεμελιώδη στοιχεία κόντρα στη δυσμενή συγκυρία
ο ξέρετε ότι υπάρχουν ελληνικές εταιρείες –που μάλιστα δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά– και ζούνε σε ένα άλλο, ίσως παράλληλο, οικονομικό σύμπαν από την υπόλοιπη οικονομία; Που σε όλα αυτά τα χρόνια της κρίσης έχουν ανάπτυξη με εκατοντάδες εκατομμύρια τζίρο και δεκάδες ή εκατοντάδες εκατ. κέρδη; Που ο χαμηλότερος μισθός που δίνουν είναι τα 1.400 ευρώ; Που δίνουν επίδομα παρουσίας έναν μισθό; Που δίνουν δώρο στους «χαμηλόμισθους» 15ο μισθό; Που χαρίζουν 200 ευρώ για τη χριστουγεννιάτικη γαλοπούλα; Και πολλά, πολλά άλλα; Κι όμως υπάρχουν τέτοιες εταιρείες, και μάλιστα εισηγμένες στο εντελώς απαξιωμένο ελληνικό χρηματιστήριο. Με πρώτη από όλες σε αυτή την κατηγορία την «Καρέλιας», η οποία για το 2015 πρόσφερε ως μπόνους στους εργαζομένους της αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Και πώς να μην το κάνει όταν με τζίρο 836,8 εκατ. ευρώ είχε κέρδη προ φόρων 84 εκατ. ευρώ και καθαρό ταμείο στο εννεάμηνο του 2015 πάνω από 175 εκατ. ευρώ; Στη δεκάδα των εταιρειών που βρίσκονται σε αντίστοιχα καλή κατάσταση με δυνατά θεμελιώδη και καλή πορεία το τελευταίο διάστημα είναι η «Σαράντης» (278 εκατ. τζίρος, 25,6 εκατ. κέρδη προ φόρων) η Folli Follie (τζίρος 1,19 δισ., κέρδη προ φόρων 223 εκατ.) τα Πλαστικά Κρήτης (257 εκατ. τζίρος, 31,7 εκατ. προ φόρων κέρδη) και τα Πλαστικά Θράκης (289
εκατ. τζίρος, 23,5 εκατ. κέρδη), η Jumbo (371 εκατ. τζίρος, 91 εκατ. κέρδη), η Aegean (921 εκατ. τζίρος, 94,5 εκατ. κέρδη, η ΕΛΤΟΝ (104 εκατ. τζίρος, 6,2 εκατ. κέρδη), και η Κυριακίδης Μάρμαρα (45 εκατ. τζίρος, 19 εκατ. κέρδη). Από την άλλη, υπάρχουν εταιρείες που αποδείχτηκαν «άνθρακες» τα τελευταία χρόνια. Που ενώ θεωρούνταν εταιρείες-διαμάντια, σήμερα βρίσκονται σε δύσκολη θέση, όπως για παράδειγμα η άλλοτε πανίσχυρη Frigoglass, που βρίσκεται στην κατηγορία επιτήρησης και είχε το 2015 ζημιές 34,8 εκατ. ευρώ, και μάλιστα προ φόρων. Ή τη βιομηχανία μετάλλου Σιδενόρ, η οποία, λόγω προβλημάτων, οδηγήθηκε εκτός ταμπλό, μέσω απορρόφησης από τη μητρική Βιοχάλκο. Επίσης, η Yalco, άλλοτε κραταιά δύναμη στον κλάδο της, σήμερα παρουσιάζει ζημιές 3,7 εκατ. ευρώ ευρώ, με τζίρο 23,2 εκατ. Η γνωστή σε όλους Βιοκαρπέτ, με ζημιές 4,9 εκατ. ευρώ και τζίρο 81 εκατ. ευρώ. Επίσης, η διάσημη αλλαντοβιομηχανία Νίκας με ζημιές 22,6 εκατ. και τζίρο 48,9 εκατ. ευρώ. Φυσικά, υπάρχουν και πολλές άλλες εταιρείες που θα μπορούσαν να συμμετέχουν στη συγκεκριμένη λίστα. Όμως οι συγκεκριμένες εταιρείες επιλέχθηκαν καθώς θεωρούνταν παντοδύναμες εταιρείες, ηγέτιδες του κλάδου τους, και κανείς δεν φανταζόταν ότι θα μπορούσαν να φτάσουν στο σημείο να αντιμετωπίζουν ακόμη και πρόβλημα επιβίωσης. ΧW
ΧΡΗΜΑ
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
WEEK
10
Apple
Tech news 10 δισ. δολ. για Έρευνα και Ανάπτυξη μέσα στο 2016
Στόχος της Apple είναι να βρει το νέο προϊόν που θα της δώσει τεράστια ώθηση, πέρα από το να ανανεώνει το software και το hardware στις συσκευές που λανσάρει ήδη.
Έ
χει επιβεβαιωθεί, πολλές φορές, ο κορεσμός που υπάρχει στην αγορά των smartphones. Πολλοί ήταν οι μεγάλοι κατασκευαστές που αντιμετώπισαν δυσκολίες στις πωλήσεις, και μεταξύ αυτών ήταν και η Apple, που ανακοίνωσε πρόσφατα την πρώτη πτώση στις πωλήσεις του iPhone. Όπως εκτιμούν αναλυτές, αυτό θα κάνει την Apple να ενισχύσει τις προσπάθειές της για να λανσάρει το “next big thing”, προκειμένου να ξεχωρίσει και να ανεβάσει ξανά τις πωλήσεις και να παραμείνει μεταξύ των κορυφαίων κατασκευαστών. Σύμφωνα με νέες αναφορές, η Apple αναμένεται να αυξήσει μέσα στο 2016 το ποσό που ξοδεύει για Έρευνα και Ανάπτυξη
(R&D), φτάνοντας στα 10 δισ. δολ. Συγκριτικά, το budget για R&D το 2012 ήταν στα 3 δισ. δολ., ενώ το 2015 το ποσό ήταν στα 6 δισ. δολ. Αντίστοιχα, η Samsung ξόδεψε 14 δισ. δολ., η Intel 11.4 δισ. δολ. και η Microsoft 11.4 δισ. δολάρια. Στόχος της Apple είναι να βρει το νέο προϊόν που θα της δώσει τεράστια ώθηση, πέρα από το να ανανεώνει το software και το hardware στις συσκευές που λανσάρει ήδη. Για το τι θα είναι αυτό το νέο προϊόν υπάρχουν αρκετές φήμες, κάποιοι μιλούν για το Apple Car, άλλοι για VR συσκευή κ.λπ. Όσον αφορά στο iPhone 7, που είναι η επόμενη μεγάλη ανακοίνωση, αναλυτές και leaks δεν αναμένουν μεγάλες αλλαγές φέτος. ΧW
ARM: Εξαγοράζεται από τη SoftBank έναντι 31 δισ. δολ. Η SoftBank βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την εξαγορά της βρετανικής ARM Holdings προς 31 δισ. δολ. Εφόσον αυτή η εξαγορά προχωρήσει, θα είναι η μεγαλύτερη που έχει γίνει ποτέ σε ευρωπαϊκή εταιρεία, σύμφωνα με τόσα αναφέρουν οι Financial Times. Όσον αφορά το τίμημα, αυτό είναι 23,4 δισ. στερλίνες, και είναι σημαντικά αυξημένο, κατά 43%, από τη χρηματιστηριακή αξία της ARM Holdings, η οποία την Παρασκευή είχε αξία 16,7 δισ. στερλίνες. Όσον αφορά τη SoftBank, είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Ιαπωνία, με αξία περίπου 7,2 τρις γιέν, περίπου 68 δισ. δολ., και απασχολεί περισσότερους από 69.000 υπαλλήλους. Όσον αφορά την ARM, είναι ιδιαίτερα γνωστή για τον σχεδιασμό επεξεργαστών ιδιαίτερα χαμηλής κατανάλωσης, οι οποίοι κυριαρχούν στην αγορά των mobile συσκευών τα τελευταία χρόνια και σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές της (όπως είναι η Intel), οι οποίοι τα κατασκευάζουν ολοκληρωμένα μόνοι τους, η ARM δίνει την άδεια παραγωγής των τεχνολογιών της σε άλλες εταιρείες. Pokemon Go: Διαθέσιμο και στην Ελλάδα Το Pokemon Go είναι πλέον και επίσημα –όχι μέσω «τρικς»– διαθέσιμο και στη χώρα μας τόσο για συσκευές iOS όσο και για εκείνες με Android. Ο ντόρος που έχει γίνει σε παγκόσμιο επίπεδο με το Pokemon Go είναι πρωτόγνωρος, και πολλοί ήδη το χαρακτηρίζουν το παιχνίδι της χρονιάς.
ΧΡΗΜΑ
11
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
WEEK
ΕΠΙΧΕΙΡΗMATIKA NEA >ΟΛΠ<
Η εξ αναβολής έκτακτη γενική συνέλευση των μετόχων, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 18 Ιουλίου και όπου παρέστησαν μέτοχοι που κατέχουν το 80,43% του καταβεβλημένου μετοχικού, ενέκρινε ομοφώνως το μοναδικό θέμα της ημερήσιας διάταξης, δηλαδή τη συμπλήρωση του άρθρου 3 (Σκοπός) του Καταστατικού της εταιρείας. Πιο συγκεκριμένα, εγκρίθηκε η προσθήκη νέας υπο-παραγράφου (α) στην παράγραφο 3.2 του υφιστάμενου Καταστατικού, ως εξής: «(α) να κάνει χρήση όλων των εκχωρηθέντων στην Εταιρεία σύμφωνα με τη Σύμβαση Παραχώρησης δικαιωμάτων και να συντηρεί, αξιοποιεί και εκμεταλλεύεται τα στοιχεία παραχώρησης σύμφωνα με τη Σύμβαση Παραχώρησης», με αναρίθμηση των υφιστάμενων υπο-παραγράφων.
>MLS<
Από την 19η Ιουλίου 2016 άρχισε η διαπραγμάτευση στην Κατηγορία Σταθερού Εισοδήματος της Εναλλακτικής Αγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών των 400 κοινών ονομαστικών άυλων εταιρικών ομολόγων, ονομαστικής αξίας 10.000 ευρώ το καθένα, έκδοσης της εταιρείας την 11.07.2016, που προέρχονται από τη διάθεση με ιδιωτική τοποθέτηση σύμφωνα με την από 24.02.2015 απόφαση της Επαναληπτικής Έκτακτης Συνέλευσης των Μετόχων της εταιρείας, την 09.03.2016 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου και την ισχύουσα νομοθεσία. Στις 14.07.2016 η Διοικούσα Επιτροπή Χρηματιστηριακών Αγορών του ΧΑ ενέκρινε την ένταξη προς διαπραγμάτευση στην Κατηγορία Σταθερού Εισοδήματος της Εναλλακτικής Αγοράς του Χρηματιστηρίου Αθηνών των ως άνω εταιρικών ομολόγων με ημερομηνία έκδοσης 11.07.2016. Τα εταιρικά ομόλογα με ημερομηνία έκδοσης 11.07.2016 θα είναι πιστωμένα κατά την ημερομηνία έναρξης διαπραγμάτευσης στις μερίδες και στους λογαριασμούς αξίων των δικαιούχων στο Σύστημα Άυλων Τίτλων. Η τιμή έναρξης διαπραγμάτευσης των εταιρικών ομολόγων θα είναι το 100% της ονομαστικής αξίας του κάθε ομολόγου, ήτοι 10.000 ευρώ.
>ΑΘΗΝΑ ΑΤΕ<
Η εταιρεία ανακοίνωσε την οριστική συμφωνία με τον διεθνή όμιλο Joannou and Paraskevaides (Overseas) Ltd για τη μεταβίβαση όλων των δραστηριοτήτων της στην περιοχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, συμπεριλαμβανομένου όλου του ενεργητικού, παθητικού, καθώς και των έργων υπό εξέλιξη και διεκδίκηση. Η συναλλαγή έχει ισχύ από 30.06.2016. Το τίμημα καθορίστηκε βάσει αποτίμησης που διενήργησε ελεγκτική εταιρεία για τον καθορισμό του εύλογου τιμήματος των προς μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων. Οι λόγοι που οδήγησαν στην απόφαση για την πώληση της δραστηριότητας της εταιρείας στα Εμιράτα είναι οι ακόλουθοι: οι υψηλές απαιτήσεις σε κεφάλαιο κίνησης στα έργα υπό εξέλιξη στα Εμιράτα, οι δυσχέρειες στη διοχέτευση κεφαλαίου κίνησης προς το κατάστημα των Εμιράτων, λόγω των capital controls στην Ελλάδα, η αδυναμία στην έκδοση των αναγκαίων εγγυητικών επιστολών στις διαγωνιστικές διαδικασίες για τη διεκδίκηση νέων έργων στην περιοχή του Περσικού Κόλπου, καθώς οι μεν ελληνικές τράπεζες δεν διαθέτουν πλέον την απαραίτητη διεθνή αξιολόγηση (rating), οι δε τοπικές τράπεζες είναι απρόθυμες να αναλάβουν κίνδυνο για κατάστημα ελληνικής επιχείρησης. Η συναλλαγή θα εξυγιάνει τον ισολογισμό και θα βελτιώσει σημαντικά τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας, αλλά και του ομίλου της J&P-ΑΒΑΞ στον οποίο ενοποιείται, καθώς οι μεταβιβαζόμενες λειτουργίες στην περιοχή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων αποτελούσαν τη βασική πηγή των ζημιών της τα τελευταία χρόνια. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΚΔΟΣΗΣ Γενικός Διευθυντής Αρχισυντάκτης Διευθυντής Σύνταξης ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ Νώντας ΧΑΛΔΟΥΠΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu chaldoupis.n@ethosmedia.eu kaloumenos.g@ethosmedia.eu
Στα Ενδότερα του Χ.Α. > Το Διοικητικό Συμβούλιο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κατά την 760η/14.7.2016 συνεδρίασή του αποφάσισε: > Την παροχή άδειας λειτουργίας στην εταιρεία Intercontinental International ΑΕΕΑΠ ως οργανισμού εναλλακτικών επενδύσεων (ΟΕΕ) με εσωτερική διαχείριση, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης (β) της παραγράφου 1 του άρθρου 5 του ν. 4209/2013 όπως ισχύει. > Την επιβολή προστίμου ύψους 15.000 ευρώ στην Attica Bank ΑΤΕ για μη επαρκείς γνωστοποιήσεις στις οικονομικές της καταστάσεις της περιόδου 1.130.9.2015, σημαντικών αβεβαιοτήτων ως προς τη συνέχιση των δραστηριοτήτων της, κατά παράβαση των διατάξεων της παραγράφου 2 του άρθρου 6 του ν. 3556/2007. > Την επιβολή προστίμου ύψους 7.000 ευρώ στην Alpha Bank ΑΛΦΑ +2,84% ΑΕ για παράβαση των διατάξεων του άρθρου 8, παρ. 1 και 2, της υπ’ αρ. 1/452/1.11.2007 Απόφασης του ΔΣ της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και του άρθρου 25, παρ. 5, του ν. 3606/2007 κατά την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών σε πελάτη της.
Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A. Υπεύθυνη Διαφ. Τμήματος Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, Ράντω Μανώλογλου T:210 9984950, Φ:210 9984953, manologlou.r@ethosmedia.eu www.hrima.gr, info@hrima.gr
ΧΡΗΜΑ
12
τ.606/ ΤΡΙΤΗ 19.07.2016
WEEK
ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΜΠΛΟ CITIGROUP (1)
Στο investor trip στην Αθήνα, οι απεσταλμένοι της Citigroup συνάντησαν και τις διοικητικές ομάδες των εισηγμένων εταιρειών Jumbo, ΟΠΑΠ, Τιτάν, Motor Oil και Μυτιληναίος. Όπως σημειώνεται σε σχετικό report, το ΧΑ είναι -15% και οι τράπεζες -46% από τις αρχές έτους, αλλά οι ελληνικές βιομηχανίες είναι στα ίδια επίπεδα. «Είμαστε πλέον αισιόδοξοι για τις προοπτικές τους, καθώς βλέπουμε την κερδοφορία, η οποία ως επί το πλείστον είναι εκτός Ελλάδας, να βελτιώνεται και τις αποτιμήσεις τους να είναι ελκυστικές. Ταυτόχρονα, οι μετοχές τους μπορούν να παρέχουν επίσης και κάποια έκθεση στην ελληνική ανάκαμψη. Κατά συνέπεια, αναβαθμίζουμε τη μετοχή του Τιτάνα σε “αγορά” από “ουδέτερη” σύσταση πριν. Οι δραστηριότητές του στις ΗΠΑ αποδίδουν καλά και “έχει χώρο για να τρέξει” κατά την άποψή μας. Η Αίγυπτος βελτιώνεται με την εξοικονόμηση κόστους, ενώ η Ελλάδα δυσκολεύεται, αλλά είναι απίθανο να πάει πολύ χειρότερα. Η αύξηση των EBITDA για την “Τιτάν” θα είναι 28% φέτος και 16% το 2017. Η μετοχή διαπραγματεύεται σε 6,6 φορές σε όρους EV/ EBITDA, discount 12% σε σχέση με τους ανταγωνιστές. Παράλληλα, μας αρέσει επίσης η Motor Oil και η Μυτιληναίος». Οι τιμές-στόχοι που θέτει η τράπεζα για τις τρεις μετοχές που ξεχωρίζει στο report είναι: Τιτάν 22,50 ευρώ από 20,50 ευρώ και σύσταση «αγοράς» πλέον, για τη Motor Oil αγορά με τιμή-στόχο στα 13,50 ευρώ, για τη Μυτιληναίος σύσταση «αγοράς» και στόχος τα 6 ευρώ. Ταυτόχρονα, η Citi επαναδιατυπώνει την «ουδέτερη» αξιολόγηση για την Jumbo και τον ΟΠΑΠ. Συστάσεις «αγοράς» διατυπώνει η τράπεζα και για τις εταιρείες ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Ελληνικά Πετρέλαια και ΟΤΕ, χωρίς ωστόσο να αναφέρει
τις τιμές-στόχους. «Ουδέτερες» είναι οι συστάσεις για τις τέσσερις τραπεζικές μετοχές και για τις Aegean Airlines και METKA.
CITIGROUP (2)
Για την πορεία της οικονομίας, η Citigroup επισημαίνει ότι οι πρόσφατοι οικονομικοί δείκτες υποδηλώνουν βελτίωση, ενώ ο PMI ανέκαμψε στο 50,4 τον Ιούνιο. Η ανεργία μειώθηκε κάτω του 24,9% στο πρώτο τρίμηνο και δημιουργήθηκαν 76 χιλ. καθαρές θέσεις εργασίας τον Μάιο, κυρίως λόγω του τομέα του τουρισμού. Ο ΣΕΤΕ αναμένει οι αφίξεις να αυξηθούν 5% σε ετήσια βάση το 2016 σε 27,5 εκατ., ενώ η Citi προβλέπει ότι το ΑΕΠ για το 2016/17 θα μειωθεί στο -1,2%/-3,1%, εκτιμήσεις που βρίσκονται στο κατώτερο εύρος τους. Τέλος, επισημαίνει ότι οι βασικοί κίνδυνοι μπορεί να είναι οικονομικοί και πολιτικοί και αναφέρεται σε δύο σενάρια: είτε η οικονομική ανάπτυξη και τα φορολογικά έσοδα θα μπορούσαν να μειωθούν υπερβολικά υπό την πίεση της υψηλότερης φορολογίας, προκαλώντας πιθανότατα μέτρα έκτακτης ανάγκης, είτε η κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να περάσει μεταρρυθμίσεις, οι οποίες γίνονται ολοένα και πιο δύσκολες από την αποδυνάμωση της οικονομίας, γεγονός που οδηγεί σε νέες εκλογές ή πολιτικό αδιέξοδο. Η Citi θεωρεί ότι οι εξαγωγικές εταιρείες έχουν «μικρά μαξιλάρια» έναντι αυτών των κινδύνων.
ALPHA BANK
Τάσεις ομαλής προσαρμογής της οικονομικής δραστηριότητας στο περιβάλλον που διαμορφώνεται, μετά τις αυξήσεις της φορολογίας στην κατανάλωση και των ασφαλιστικών εισφορών, «βλέπουν» οι αναλυτές της τράπεζας. Ειδικότερα, στο μέτωπο της ανεργίας η εικόνα βελτιώνεται συνεχώς εντός του 2016, έστω και με αργό ρυθμό. Σύμφωνα με τα μηνιαία εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, στο πλαίσιο της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού για άτομα ηλικίας 15-74 ετών, το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε περαιτέρω στο 23,3% του εργατικού δυναμικού τον Απρίλιο του 2016 (Μάρτιος 2016: 23,7%), έναντι 25,3% και 27,1% τον Απρίλιο του 2015 και 2014 αντίστοιχα. Η σταδιακή αποκλιμάκωση της ανεργίας οφείλεται τόσο στη συνεχή μείωση των ανέργων όσο και στην άνοδο της απασχολήσεως, αν και με σημαντικά χαμηλότερο ρυθμό. Στο πεδίο των
τιμών, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα συγκλίνει προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα υψηλότερου αποπληθωρισμού, κυρίως λόγω της επιπτώσεως των αυξημένων φορολογικών συντελεστών. Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο, ο εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή έλαβε θετικό πρόσημο για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 2013 και διαμορφώθηκε σε +0,2% από -0,2% τον προηγούμενο μήνα και -1,1% στον ίδιο μήνα του 2015. Παρά τη διατήρηση του ελληνικού πληθωρισμού για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αρνητικό έδαφος και επίπεδα σημαντικά χαμηλότερα από την ευρωζώνη, οι τιμές ορισμένων βασικών ειδών διατροφής στην Ελλάδα παραμένουν, το 2015, σε επίπεδο άνω του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξέλιξη που μεταξύ άλλων συνδέεται με την ανερχόμενη φορολόγηση και τον ατελή ανταγωνισμό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚO ΑΜΥΝΤΙΚO ΧΑΡΤΟΦΥΛAΚΙΟ ΤΡΑΠΕΖΕΣ Alpha Bank, Εθνική, ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΛ.ΠΕ., Motor Oil ΤΥΧΕΡΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΟΠΑΠ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΟΤΕ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΣ ΔΕΗ OΡΥΚΤΑ- ΜΕΤΑΛΛΑ Μυτιληναίος, Τιτάν, Βιοχάλκο, Σωληνουργεία Κορίνθου ΕΜΠΟΡΙO Jumbo, Πλαίσιο ΛΟΙΠΕΣ Coca-Cola HBC, Aegean, ΟΛΠ, ΕΥΔΑΠ, ΕΧΑΕ, Grivalia