ΧΡΗΜΑ WEEK
ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
6
ΤΡΑΠΕΖΕΣ
ΤΟ 2019 ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΣ-«ΚΡΗΣΑΡΑ» ΓΙΑ ΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ BANKING
10
BUSINESS
Η «ΜΑΧΗ» ΤΩΝ FUNDS ΓΙΑ ΤΟ ΙΑΣΩ
11
WIND
ΑΥΞΗΣΗ ΣΕ ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ EBITDA
ΑΝΑΛΑΜΠΗ Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΧΑ
Η
τελευταία τεχνική αντίδραση στο ΧΑ δεν αλλάζει τη μακροπρόθεσμη εικόνα της χρηματαγοράς και της ελληνικής οικονομία, αποτελεί απλώς μια αναγκαία αναλαμπή στην πρόσφατη πίεση των αποτιμήσεων. Η συνεδρίαση της Παρασκευής (30 Νοεμβρίου) αποτέλεσε τον καταλύτη για το τι μέλλει γενέσθαι το προσεχές διάστημα για τρεις λόγους: Η 30ή Νοεμβρίου, ως προς το ελληνικό χρηματιστήριο, πέρα από τον ημερολογιακό κλείσιμο μήνα, ταυτίστηκε και με το ετήσιο κλείσιμο βιβλίων για αρκετούς ξένους θεσμικούς. Κατ’ εξαίρεση, φέτος, ταυτίστηκε και με την καταληκτική ημερομηνία εκροών για τους δείκτες MSCI, των οποίων οι πρόσφατες αλλαγές έπληξαν κυρίως τον τραπεζικό κλάδο, και όχι μόνο. Για τις διεθνείς αγορές, η φετινή 30ή Νοεμβρίου ταυτίστηκε με τη 13η σύνοδο των G20 στο Μπουένος Άιρες, και όλα τα βλέμματα ήταν στραμμένα στις αποφάσεις που θα λαμβάνονταν για την αποκλιμάκωση του σινο-αμερικανικού εμπορικού πολέμου. Η ελληνική οικονομία και χρηματαγορά, με δεδομένα τα συνεχιζόμενα προβλήματα στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, παραμένει εύθραυστη. Η ιταλική κρίση για τον προϋπολογισμό και το ύψος του ελλείμματος συνεχίζεται, αν και σε χαμηλότερους τόνους, λόγω της πίεσης από τη συνεχιζόμενη εκροή καταθέσεων από τη χώρα, αλλά και το
υψηλό επιτόκιο του 10ετούς ομολόγου. Το αμερικανικό 10ετές ομόλογο παραμένει άνω του 3%, παρά τις πρόσφατες υποστηρικτικές δηλώσεις του Powell. Επιπρόσθετα, ο γεωπολιτικός κίνδυνος μεταφέρθηκε ξανά στην περιοχή της Κριμαίας και της Ουκρανίας, μέχρι να επανέλθει στα άλλα ανοιχτά μέτωπα. Εν μέσω όλων των παραπάνω, τα εγγενή διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας παραμένουν. Ο νέος προς κατάθεση προϋπολογισμός συνεχίζει στο ίδιο σκεπτικό υπερφορολόγησης και άνευ αντικρίσματος παροχολογίας, διατηρώντας το 10ετές ελληνικό ομόλογο στο απαγορευτικό επίπεδο του 4,30%. Έτσι, επιμελώς, αναβάλλεται κάθε προσπάθεια για έξοδο στις αγορές στο απώτερο άγνωστο μέλλον. Οι δημόσιες επενδύσεις, για άλλη μια χρονιά, υποεκτελούνται, οι ιδιωτικοί μισθοί για πρώτη φορά από το 2014 έπεσαν περίπου στο -3,5%, οι δημόσιοι υπάλληλοι (μόνιμοι και μετακλητοί) συνεχίζουν να αυξάνονται, και μαζί και το δημόσιο χρέος, που αισίως έφτασε τα 323,38 δισ. ευρώ (6/2018). Παρά τις μικρές μακροοικονομικές «αχτίδες φωτός», με δυσκολία συντηρείται το οικονομικό κλίμα στα τρέχοντα «έρποντα» επίπεδα και η ανάπτυξη με δυσκολία θα πιάσει τον προϋπολογισμένο στόχο του 2,10% για το 2018. Το «κερασάκι» στην εκρηκτική οικονομική ελληνική «τούρτα» αποτελούν τα ληξιπρόθεσμα χρέη των ιδιωτών προς το
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
Δημόσιο, που γράφουν νέα ιστορικά υψηλά, φτάνοντας αισίως τα 104 δισ. ευρώ (εξαιτίας της υπερφορολόγησης) και απομένει ακόμη ο βαρύς, φορολογικά, Δεκέμβριος. Το πετσοκομμένο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων του 2018 στερεί πολύτιμη ρευστότητα από την ελληνική οικονομία, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανεξόφλητες υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τους ιδιώτες. Αν προσθέσουμε σε αυτά και την επίσημη έναρξη της προεκλογικής περιόδου, τότε το μακροοικονομικό μέλλον της χώρας εμφανίζεται προβληματικό. Οι τράπεζες συνεχίζουν να αποτελούν τον «αδύναμο κρίκο», παρά τη σημερινή αντίδραση. Συνεχίζουν να μην μπορούν να διαχειριστούν άμεσα τα συσσωρευμένα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εφευρίσκοντας ευφάνταστες λογιστικές λύσεις, όπως την πρόσφατη συγχώνευση Εurobank-Grivalia, για να ξεφύγουν από τη χρονική πίεση που υφίστανται. Η αγορά θέλει χρόνο για να αξιολογήσει πλήρως το συγκεκριμένο εγχείρημα. Δεν λύνουν όμως το βασικό τους πρόβλημα, που είναι η αύξηση της ρευστότητας (μέσω καταθέσεων ή ταχύτερης είσπραξης-μείωσης των «κόκκινων δανείων»). Αντίθετα, για πρώτη φορά από το 2017, οι συνολικές καταθέσεις του συστήματος μειώθηκαν κατά περίπου 343 εκατ. Ας μη λησμονούμε ότι πριν από λίγα χρόνια ακολούθησαν την ακριβώς αντίθετη στρατηγική, ξεπουλώντας οποιαδήποτε δραστηριότητα δεν αποτελούσε core business (καθ’ υπόδειξη των εποπτικών αρχών), και μάλιστα εγγράφοντας σημαντικές ζημίες. Έτσι, ο δείκτης τραπεζών, παρά τη σημερινή εκτόξευσή του κατά 9%, συνεχίζει να βρίσκεται κάτω από τις 465 μονάδες, έχοντας διασπάσει σημαντικές τεχνικές στηρίξεις. H ζώνη των 475-480 μονάδων αποτελεί την πρώτη αντίσταση. Μόνο μια διάσπασή τους μπορεί να οδηγήσει σε προσέγγιση του επό-
2
μενου σημαντικού επιπέδου των 550 μονάδων, που αποτελεί επίπεδο Fibonacci 38,20% της τελευταίας μεγάλης πτωτικής κίνησης. Οι 400 μονάδες αποτελούν την πρόσφατα δοκιμασμένη γραμμή αμύνης για αποφυγή χειρότερων καταστάσεων. O Γενικός Δείκτης, με τη σημερινή αντίδρασή του, πρέπει να κρατήσει το επίπεδο των 618-620 μονάδων για να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να προσεγγίσει το επόμενο επίπεδο ισχυρών αντιστάσεων των 640-650 μονάδων. Ημερήσιο κλείσιμο κάτω από τις 600 μονάδες θα επιβαρύνει ξανά την ήδη τεχνικά αρνητική εικόνα του, «ανοίγοντας την όρεξη» των short sellers για τις 590-580 μονάδες. Αντίστοιχα, έγκυρη ημερήσια διάσπαση άνω των 1.630 μονάδων στον δείκτη μεγάλης κεφαλαιοποίησης FTSE25 μεγαλώνει τις πιθανότητες να επαναπροσεγγίσουμε τη ζώνη αντίστασης των 1.650 και 1.670 μονάδων. Οι 1.590 μονάδες αποτελούν την πρώτη κοντινή στήριξη, με επόμενη τις 1.550 μονάδες. Λαμβάνοντας υπόψη την ειδική βαρύτητα της 30ής Νοεμβρίου, λόγω της ολοκλήρωσης των εκροών σε μετοχές που εξήλθαν από τους δείκτες MSCI, παρά το βελτιωμένο κλίμα, η προσοχή ήταν στραμμένη στις συνεδριάσεις της Παρασκευής και της Δευτέρας, οπότε αποσαφηνίστηκε η τάση. Επειδή αναφέρουμε συνεχώς ότι ο εντοπισμός μετοχών που θα θέλαμε να είχαμε στο χαρτοφυλάκιό μας και σε ποιες τιμές θα πρέπει να είναι πρωταρχικός στόχος των δυνητικών επενδυτών, θεωρούμε ότι η μετοχή της εταιρείας Μυτιληναίος, μετά τη σημερινή παρουσίαση στην Ένωση Θεσμικών Επενδυτών και τις ανακοινώσεις της διοίκησης για τα επόμενα έτη, θα πρέπει να είναι οπωσδήποτε μία από τις μακροπρόθεσμες επιλογές για τα επόμενα έτη. Έχοντας διορθώσει πάνω από 30% από τα πρόσφατα υψηλά, η διάσπαση των 7,65 ευρώ αποτελεί τεχνικό σημείο εισόδου. ΧW
ΧΡΗΜΑ
τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
WEEK
4
ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΑ ΦΕΥΓΟΥΝ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗ ΕΡΧΟΝΤΑΙ...
Σ
υνεχίζεται και το 2018 η μείωση του αριθμού των εισηγμένων εταιρειών, καθιστώντας ακόμη πιο «λειψό» και «ρηχό» το ελληνικό χρηματιστήριο. Ήδη, με τη διαγραφή άλλων 12 εταιρειών (Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Τ-Bank, ΕΒΖ, ΑΤΤΙ-ΚΑΤ, Μηχανική, Altec, Alco, Έδραση, Βαλκάν, Ελληνικές Ιχθυοκαλλιέργειες, Τεξαπρέτ, Τρόπαια Συμμετοχών), οι εισηγμένες περιορίζονται αρκετά κάτω από τις 200, όταν στις αρχές της δημιουργίας της χρηματιστηριακής «φούσκας» ήταν υπερδιπλάσιες. Από το 1997 μέχρι σήμερα (Τρίτη), έχουν διαγραφεί περισσότερες από 265 εταιρείες, με τη ραγδαία μείωση να αποδίδεται στην αθρόα έξοδο, κυρίως λόγω οικονομικών προβλημάτων, δημόσιων προτάσεων αλλά και πτώχευσης αρκετών εξ αυτών. Ωστόσο, ακόμη και σήμερα, με τον Γενικό Δείκτη στα «Τάρταρα» και μόνο μια μικρή ομάδα εισηγμένων/μετοχών να αποτελεί επενδυτική επιλογή για (κυρίως) ξένα χαρτοφυλάκια, αλλά και για εγχώρια χαρτοφυλάκια, η κατάσταση θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετική, να είχε ευρύτερη αντιπροσώπευση, περισσότερες καινοτόμες και σύγχρονες εταιρείες, υγιείς και εξωστρεφείς επιχειρήσεις, που λόγω του αρνητικού κλίματος ούτε που θέλουν να «ακούν» για χρηματιστήριο. Το αρνητικό για το ΧΑ είναι πως όλα αυτά τα χρόνια δεν διαγράφηκαν ή αποχώρησαν προβληματικές εταιρείες, πτωχευμένες και χωρίς συναλλακτική δραστηριότητα, αλλά αποχώρησαν και ονόματα υγιών επιχειρήσεων, όπως η Kleemann, ο Κυριακίδης ή οι δύο ξενοδοχειακοί φορείς (Ιονική, Αστέρας), ενώ εκτός ΧΑ θεωρούνται πλέον οι Μινωικές Γραμμές και η Nexans, την ώρα που ανοιχτό αφήνει ένα τέτοιο ενδεχόμενο και η ΓΕΚΕ (ξενοδοχείο President). Στη διάρκεια της κρίσης, συντελέστηκε ένα μεγάλο «άδειασμα», καθώς διαγράφηκαν/αποχώρησαν σχεδόν 100 εταιρείες (οι 80 στην 7ετία 20102016), ενώ οι εισαγωγές δεν μετρήθηκαν καν στα δάκτυλα… του ενός χεριού. Πλέον, δείκτες και αριθμός εισηγμένων βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα, με τον τραπεζικό κλάδο μια «ανάσα» από τα ιστορικά χαμηλά του, με τη μόνη προοπτική για την αναζωογόνηση της αγοράς να αναμένεται από την είσοδο των Εταιρειών Επενδύσεων Ακίνητης Περιουσίας και τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας (που έχει καθυστερήσει πολύ). Είναι δυνατόν η παρουσία ισχυρών ΑΕΕΑΠ, με βασικούς μετόχους και παράγοντες από τα ισχυρά ονόματα του επιχειρείν/επενδύειν, να δώσει λίγο «οξυγόνο» στο «αναιμικό» χρηματιστήριο; Η αποχώρηση της Grivalia, του δεύτερου μεγαλύτερου
παίκτη στον κλάδο μετά την Εθνική Πανγαία, θα επηρεάσει και πώς τη συγκεκριμένη αγορά; Ερωτήματα που το τελευταίο διάστημα απασχολούν όχι μόνο τον συγκεκριμένο κλάδο, αλλά και ευρύτερα την επενδυτική/χρηματιστηριακή κοινότητα, καθώς μένει να φανεί αν κάποια από τις ήδη εισηγμένες θα μπορούσε να μεγαλώσει περισσότερο (παίρνοντας μερίδια από την Grivalia) ή τα new entries θα έχουν να ανταγωνιστούν ένα mega σχήμα λιγότερο. Τα ονόματα που περιμένουν να μπουν στο ΧΑ μόνο αμελητέα δεν είναι, απεναντίας η Orilina Properties (η πρώτη ΑΕΕΑΠ που συστήνεται με ξένα κεφάλαια, μέσω της οποίας θα δραστηριοποιηθεί στην αγορά ο αμερικανικός όμιλος Brevan Howard, με ρευστότητα 200-250 εκατ. και με ένα από τα πρόσωπα-«κλειδιά», τον Τρύφωνα Νάτση). Η Orilina Properties είτε θα εισαχθεί αυτόνομα είτε με «όχημα» την εισηγμένη Pasal, ενώ συζητήσεις γίνονται και με άλλη εισηγμένη του κλάδου. Την ίδια ώρα, στον κλάδο, τα μεγάλα ονόματα ανταγωνίζονται για το ποιος θα πάρει τη «λεία» άλλοτε κραταιών ομίλων, όπως ο Βωβός, η Ektasis κ.λπ., εισηγμένοι συζητούν μεταξύ τους (Briq, Trastor, International), άλλοι που έχουν πάρει (ή περιμένουν) το «πράσινο φως» της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ακολουθούν επιθετικές κινήσεις στους κλάδους του real estate, hoteling, στρέφοντας το τελευταίο διάστημα την προσοχή τους και στα airbnb. Η είσοδος του ομίλου Viohalco, μέσω της θυγατρικής Noval, αποτελεί –με την παρουσία της Orilina/Brevan Howard– το ισχυρό δίδυμο που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των χρηματιστών, θα μπορούσε να προσελκύσει όχι μόνο νέα κεφάλαια (στη διαδικασία εισαγωγής/ΑΜΚ), αλλά και στη συνέχεια, όταν θα… περάσουν τη Λεωφόρο Αθηνών. Τα portfolio και των δύο είναι ισχυρά, για τη δε Noval δεν είναι λίγοι αυτοί που ήδη «βλέπουν» τη νέα... Grivalia. Θυμίζοντας πως η ΑΕΕΑΠ του Fiarfax/Watsa, με ακίνητα συνολικής αξίας 983 εκατ. ευρώ έχει αυτήν τη στιγμή μια αποτίμηση της τάξεως των 775 εκατ., δεν είναι περίεργο που χρηματιστές αποτιμούν στα 300-400 εκατ. τη θυγατρική της Viohalco. Λίγο λιγότερα θα μπορούσε να αποτιμηθεί η Orilina (από τη στιγμή που θα κλείσουν 2-3 μεγάλα deals που ετοιμάζει ο Τρύφων Νάτσης). Κινητικότητα στις μεσαίου μεγέθους εταιρείες θα προσδώσει η είσοδος του «Μπλε Κέδρου» της οικογένειας Ευμορφίδη, η αναθέρμανση του σχεδίου για την ΑΕΕΑΠ της εισηγμένης Κλουκίνας-Λάππας, όπως και τα πρότζεκτ επιχειρηματιών (των κλάδων logistics, hoteling, real estate), που είναι «στα σκαριά». ΧW
ΧΡΗΜΑ
τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
WEEK
6
ΤΡΑΠΕΖΕΣ
ΤΟ 2019 ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΣ-«ΚΡΗΣΑΡΑ» ΓΙΑ ΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ BANKING
Σ
ήμερα, Τρίτη, μία ημέρα μετά το Eurogroup της 3ης Δεκεμβρίου, θα γίνει, κατά πάσα βεβαιότητα, γνωστό το (προ) σχέδιο της Κομισιόν για το ευρωπαϊκό banking. Προφανώς, για τις Βρυξέλλες, όπως και
για τη Φραγκφούρτη, πολύ υψηλά στην ατζέντα βρίσκεται το
Grivalia θέλουν να εκμεταλλευθούν οι διοικήσεις των άλλων τριών συστημικών ομίλων και να προχωρήσουν σε δραστικά μέτρα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Δεδομένου του ότι η πρόταση που θα επιλεγεί τελικά από τη Φραγκφούρτη (είτε της ΤτΕ, είτε του ΤΧΣ, είτε ένα τρίτο
πρόβλημα του τραπεζικού συστήματος της Ιταλίας και της
συνδυαστικό) θα απαιτήσει έναν ελάχιστο εύλογο χρόνο για να
Ελλάδας, χωρίς να παραγνωρίζονται ζητήματα που αφορούν
συγκροτηθεί και να αποτιμηθεί από τις αγορές (που θα είναι
σε αυτά της Γαλλίας και της Ισπανίας.
και ο κύριος «κριτής») 6-9 μηνών, ο σχεδιασμός στα τραπεζικά
Τη δυναμική που διαμορφώθηκε με αφορμή το deal Eurobank-
επιτελεία προβλέπει ενέργειες σε βάθος Ιουνίου-Σεπτεμβρίου
ΧΡΗΜΑ WEEK
8
τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
του 2019. Έχοντας επιτύχει τους στόχους για τη μείωση των NPLs για το 2017 και το 2018, η προσοχή πέφτει στο 2019, που εκτιμάται ότι θα είναι έτος-«κρησάρα» για το εγχώριο banking και για το στοίχημα της «επόμενης ημέρας» στη συνέχεια, οπότε θα κληθεί να (υπό) στηρίξει τη χρηματοδότηση του επιχειρείν, της οικονομίας. Η κίνηση της Eurobank ενεργοποιεί –εκ των πραγμάτων– τα αντανακλαστικά των μετόχων της Alpha Bank, της Εθνικής και της Πειραιώς, καθώς από τη στιγμή που η πρώτη φαίνεται να αποφεύγει τον κίνδυνο μιας αύξησης κεφαλαίου σε τόσο χαμηλές τιμές (σε βάρος των υφιστάμενων μετόχων), θα πρέπει να βρουν ανάλογες λύσεις. Το βάρος έχει πέσει, ούτως ή άλλως, στην πώληση non core assets, πλην όμως η δυστοκία στην προσπάθεια πώλησης της Εθνικής Ασφαλιστικής από την Εθνική καταδεικνύει το πόσο δύσκολες και σύνθετες είναι αυτές οι λύσεις. Καταρχάς, όσον αφορά σε Eurobank-Grivalia, η σχετική διαδικασία ήταν εξαρχής πιο λειτουργική, από τη στιγμή που υπήρχε βασικός μέτοχος και οι απαραίτητες ισορροπίες στα ΔΣ των δύο εταιρειών ώστε οι αποφάσεις να ανακοινωθούν χωρίς τη σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης. Και οι άλλοι τρεις συστημικοί όμιλοι έχουν περιουσιακά στοιχεία και συμμετοχές που θα μπορούσαν είτε να πουλήσουν είτε –όπως το Fairfax– να εισφέρουν στον όμιλο, μέσω (απορρόφησης) της μητρικής, για να καλύψουν έτσι ένα μικρό ή μεγαλύτερο μέρος των απαιτούμενων κεφαλαίων, ώστε να ενισχυθεί η κεφαλαιακή βάση τους. Τραπεζικοί παράγοντες θεωρούν πολύ δύσκολο να μπορεί να γίνει μια εφάπαξ εισφορά, αφενός γιατί οι συμμετοχές της Alpha Bank, της Εθνικής και της Πειραιώς είναι μικρότερης καθαρής αξίας από την Grivalia, αφετέρου γιατί δεν έχουν τη δομή για να απορροφήσουν ισχυρή πίεση στα κεφάλαιά τους χωρίς να μειωθούν/πιεστούν οι δείκτες. Ωστόσο, μπορεί να γίνουν συνδυαστικές κινήσεις, με πωλήσεις/απορροφήσεις συμμετοχών, τιτλοποίηση μη εξυπηρετούμενων δανείων και, αν βελτιωθεί λίγο το κλίμα, με την έκδοση ομολογιών. Οι διοικήσεις των τραπεζών έχουν να διαχειριστούν ένα διπλό αίτημα, ΕΚΤ και μετόχων: «επ’ ουδενί κρατικοποίηση συστημικής τράπεζας» και «αποτροπή του κινδύνου μιας αραίωσης/ dilution σε βάρος των υφιστάμενων μετόχων». Το πρώτο, εύλογα, αποτελεί προτεραιότητα της Φραγκφούρτης, το δεύτερο των μεγαλοεπενδυτών, που έχουν δει μέσα σε τρία χρόνια να «εξαερώνονται» πάνω από 14 δισ. ευρώ (σε συμμετοχή κεφαλαίου στις ΑΜΚ και απώλεια χρηματιστηριακής αξίας). Λειτουργώντας ως προπομπός, η Eurobank, καθώς είναι η πρώτη από τους τέσσερις που βγάζουν προς τιτλοποίη-
ση χαρτοφυλάκιο «κόκκινων δανείων», με τη Φραγκφούρτη να εγκρίνει αυτήν την κίνηση, το σχεδόν βέβαιο είναι πως η σχετική διαδικασία (securitization) θα ακολουθηθεί και από τις άλλες τράπεζες. Πρακτικά, κάθε τράπεζα θα πρέπει να ενισχυθεί κεφαλαιακά από την απορρόφηση θυγατρικών, συνδεδεμένων ή συμμετοχών, μεταφέροντας σε εταιρεία ειδικού σκοπού (SPV) μη εξυπηρετούμενα δάνεια, που εν συνεχεία θα τιτλοποιηθούν. Κατά κύριο λόγο, πρόκειται για NPLs που έχουν καταγγελθεί ή βρίσκονται σε καθυστέρηση πολύ πέραν των τριών μηνών, κυρίως λιανικής (στεγαστικά, καταναλωτικά, ΜμΕ). Πρόκειται για δάνεια που διαθέτουν συγκριτικά μεγαλύτερες προβλέψεις, που πρακτικά σημαίνει ότι θα μεταβιβαστούν (στο SPV) σε ικανοποιητική λογιστική αξία. Για την Εθνική, προτεραιότητα παραμένει η πώληση του πλειοψηφικού ποσοστού της Εθνικής Ασφαλιστικής, κάτι που υπολογιζόταν πως θα είχε κλείσει το 2017 (θα περνούσε στη χρήση εκείνης της χρονιάς), για να φτάσει στο «ναυάγιο» του 2018 και χωρίς να φαίνεται, προς ώρας, φως στον ορίζοντα… Θεωρητικά, στα βήματα της Eurobank-Grivalia, η Εθνική θα μπορούσε να εργαλειοποιήσει τη συμμετοχή της ύψους 32,66% στην Εθνική Πανγαία, που με όρους χρηματιστηριακής αξίας αποτιμάται στα 400-410 εκατ. ευρώ. Με ποσοστό 65,49%, η Invel Real Estate θα μπορούσε, ενδεχομένως, υπό προϋποθέσεις, να συζητούσε το ενδεχόμενο απόκτησης του ποσοστού που έχει η Εθνική. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση θα είχε περιορισμένης έκτασης προστιθέμενη αξία για τον όμιλο. Για την Εθνική, καθοριστικής σημασίας είναι και η στάση του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που έχει το 40,39% του μετοχικού κεφαλαίου. Αντιθέτως, η συμμετοχή του ΤΧΣ στο μετοχικό κεφάλαιο της Eurobank ήταν η μικρότερη από τους τέσσερις ομίλους. Θυγατρικές, συμμετοχές ανάλογου μεγέθους (με την Grivalia) δεν έχουν ούτε η Alpha Bank (Αστικά Ακίνητα) ούτε η Πειραιώς (Trastor), ενώ στην πρώτη ισχυρές θέσεις έχουν οι John Paulson (με 7,32%), BlackRock (με 5,07%) και μια 8άδα funds με ποσοστό αθροιστικά στο 125 του μετοχικού κεφαλαίου. Το ΤΧΣ έχει μείνει με ένα ποσοστό 11,01%, στη δε Πειραιώς το μεν Ταμείο συμμετέχει με 26,42%, με τον John Paulson να εμφανίζεται με ένα 6,62% του μετοχικού κεφαλαίου. Η στάση των μετόχων και η αλλαγή επενδυτικού προσανατολισμού Σημαντική παράμετρος στην όποια διαδικασία είναι η στάση των ισχυρών μετόχων μειοψηφίας, κι αυτό γιατί ο Prem Watsa/ Fairfax μέσω της συμφωνίας Eurobank-Grivalia αποφεύγει την άμεση εισφορά κεφαλαίων (ύψους περίπου 1 δισ.), που θα έπρεπε να τοποθετήσει μέσω μιας άμεσης αύξησης κεφαλαίου, ενώ τώρα η εισφορά του είναι… σε είδος.
ΧW
ΧΡΗΜΑ WEEK
10
τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
BUSINESS
Σ
Η «ΜΑΧΗ» ΤΩΝ FUNDS ΓΙΑ ΤΟ ΙΑΣΩ
ε μάχη για δύο εξελίχθηκε η υπόθεση του ΙΑΣΩ την τελευταία εβδομάδα, με το περίπου 4% του μετοχικού κεφαλαίου να περνά μέσω του χρηματιστηριακού ταμπλό. Oaktree και Farallon είναι, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, οι δύο κύριοι αντίπαλοι στη «μάχη» για τη διεκδίκηση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου μειοψηφικού ποσοστού, έχοντας προσεγγίσει ο καθένας και από μία ισχυρή ομάδα μετόχων μειοψηφίας (στην πλειονότητά τους γιατροί-μέτοχοι της εισηγμένης). Από κοντά και αρκετοί traders και 3-4 funds, που ποντάρουν το ότι ο ανταγωνισμός για την απόκτηση του ΙΑΣΩ θα τους αποφέρει σημαντικές χρηματιστηριακές υπεραξίες, κάτι που άλλωστε συνέβη και στη διάρκεια της διεκδίκησης του ΥΓΕΙΑ από το CVC Capital. Απόδοση μεγαλύτερη του 100% σημείωσε η μετοχή του θεραπευτηρίου σε διάστημα 52 εβδομάδων, με την επιμονή του fund να ανεβάζει αρκετά πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο το τελικό τίμημα που δόθηκε για τον όμιλο. Στο 77,34% φτάνει μέχρι τώρα η απόδοση για τη μετοχή του ΙΑΣΩ στο ίδιο διάστημα, και με τη σχετική διαδικασία να μην έχει φτάσει καν στη μέση. Η κίνηση του Oaktree να ανεβάσει στα 1,5 ευρώ (από 1,3 ευρώ) τη μη δεσμευτική πρότασή του προς τους μετόχους της εισηγμένης (σχεδόν 1.000 γιατροί) έθεσε αρκετά υψηλά τον πήχη, σχεδόν 30% πάνω από την τρέχουσα τιμή (της 23ης Νοεμβρίου), που αντιστοιχούσε σε μια αποτίμηση μεγαλύτερη των 180 εκατ. ευρώ. Πρακτικά, με την πρότασή του το fund προσέγγιζε (σε όρους EBITDA) αναλογικά το τίμημα που τελικά κατέβαλε το CVC Capital (Hellenic HealthCare) και στη συνέχεια προχώρησε –αυτήν την περίοδο– σε δημόσια πρόταση και για το υπόλοιπο του μετοχικού κεφαλαίου. Ωστόσο, υπάρχει μια μεγάλη διαφορά μεταξύ ΥΓΕΙΑ και ΙΑΣΩ: η συγκέντρωση/ελεγχόμενο free float του πρώτου (με βασικό... μέτοχο τη MIG), η πολυμετοχικότητα και η ευρύτητα διασποράς του δεύτερου. Στην περίπτωση του ΙΑΣΩ, όποιος ενδιαφέρεται όντως να αποκτήσει το πλειοψηφικό πακέτο θα πρέπει να ακολουθήσει διαφορετική διαδικασία, αρχικά γνωστοποιώντας την πρόθεσή του, για να μπορέσει να πάρει στα χέρια του όλα τα αναλυτικά στοιχεία, με τον νομικό και οικονομικό έλεγχο να έπεται. Όμως, ακριβώς λόγω της πολυμετοχικής σύνθεσης της εισηγμένης, μπορεί πολύ εύκολα να μπει σφήνα ένα δεύτερο ή και περισσότερα funds, που θα «παίξουν» το στοίχημα των υπεραξιών και μόνο. Άλλωστε, αποτελεί “talk of the town” το γεγονός πως μια πολυπληθής ομάδα γιατρών
(νεότερων) εμφανίζεται ικανοποιημένη με ένα τίμημα κοντά στο 1,5 ευρώ/μετοχή, ενώ μια άλλη, μικρότερη (αλλά παλαιότερη στο θεραπευτήριο και τον κλάδο), έχει θέσει ως ελάχιστη τιμή το 1,80 ευρώ. Στην περίπτωση όμως του ΙΑΣΩ, υπάρχει παίκτης με δεδηλωμένο ενδιαφέρον για τον χώρο της υγείας, και αυτός δεν είναι άλλος από το Farallon, που έχει έμμεση μετοχική θέση. Το fund έχει συνολικά το 17,5% της επίσης εισηγμένης Euromedica (μέσω της HealthCare Investors και ενός άλλου «οχήματος»), ενώ έχει αγοράσει και δάνεια της εταιρείας άνω των 200 εκατ. ευρώ. Δάνεια που είχε αγοράσει από τρεις πιστώτριες τράπεζες (Alpha Bank, Εθνική και Eurobank), ενώ η τέταρτη (Πειραιώς) δεν είχε πουλήσει τα δικά της (ύψους περίπου 50 εκατ.). Η Euromedica, με τη σειρά της, εμφανίζεται να ελέγχει το 10,047% του μετοχικού κεφαλαίου, είναι δηλαδή (σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου) ο μεγαλύτερος μέτοχος μειοψηφίας και ο μόνος με εμφανές ποσοστό πάνω από το όριο του 5%. Οι εξελίξεις στο ΙΑΣΩ, όπως πρώτη είχε αποκαλύψει η Deal, ήρθαν στο προσκήνιο της αγοράς με αφορμή την πώληση του πρώτου μεγάλου πακέτου μετοχών (από την ΚΑΠΠΑ ΑΧΕΠΕΥ) και την «ομοβροντία» επιθετικών αγορών που ακολούθησαν σχεδόν άμεσα, με αποτέλεσμα να ανέβει η αποτίμησή του από τα 87,95 εκατ. (στις 12 Νοεμβρίου, ημέρα που δημοσιοποιήθηκε η έκθεση της εύλογης αποτίμησης από την Κύκλος Χρηματιστηριακή) στα 136 εκατ. (στις 22 Νοεμβρίου) και στα 141 εκατ. (στις 27 Νοεμβρίου). Ρόλο στη «μάχη» φαίνεται να έχουν έμμεσα το CVC (μετά το deal για το ΙΑΣΩ General, νυν Metropolitan General, η θυγατρική Hellenic HealthCare, που ανέλαβε τον δανεισμό της μονάδος –περί τα 28 εκατ.– και κατέβαλε στην εισηγμένη 19,4 εκατ., θυμίζοντας πως το General αποτιμήθηκε στα 48 εκατ. ευρώ), οι παίκτες που ενεργούν στον κλάδο, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν ανοίξει τα χαρτιά τους (HIG, ομάδα Ελλήνων επιχειρηματιών του κλάδου), funds που κινούνται στον ευρύτερο χώρο της υγείας-ασφαλιστικών εταιρειών. Η διαφαινόμενη απόκτηση από την πλευρά Σπυρίδη και ασφαλιστικής εταιρείας έχει βάλει τα τελευταία 24ωρα στο «παζλ» και εισηγμένη εταιρεία, στο μετοχικό κεφάλαιο της οποίας συμμετέχουν η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης αλλά και δραστήριος fund manager.
ΧW
ΧΡΗΜΑ
11
τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
WEEK
ΕΠΙΧΕΙΡΗMATIKA NEA
WIND: ΑΥΞΗΣΗ ΣΕ ΕΣΟΔΑ ΚΑΙ EBITDA< >
Καλές επιδόσεις σε όλους τους τομείς κατέγραψε η Wind, καθώς τα έσοδα ενισχύθηκαν κατά 3,3%, στα 383,4 εκατ., τα προσαρμοσμένα EBITDA κατά 17,7%, στα 90,2 εκατ., οι πελάτες δικτύων νέας γενιάς αυξήθηκαν κατά 55%, ενώ τους 20.000 έφθασαν οι συνδρομητές της Wind Vision. Στο ίδιο διάστημα, εννεάμηνο, οι επενδύσεις έφθασαν τα 68,2 εκατ. ευρώ. Η συνεχιζόμενη αύξηση οφείλεται στις επιδόσεις της εταιρείας σε κινητή-σταθερή τηλεφωνία, στα δίκτυα νέας γενιάς (NGA) καθώς και στην τηλεόραση. Παράλληλα, στις αρχές Νοεμβρίου, η διοίκηση προχώρησε σε μερική εξόφληση (70 εκατ.) του ομολογιακού (345 εκατ.) που λήγει το 2021, βελτιώνοντας έτσι περαιτέρω την κεφαλαιακή δομή του ομίλου (μείωση εξόδων τόκων). Σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ομίλου, Νάσο Ζαρκαλή, το 2018 θα είναι η τρίτη συνεχής χρονιά ανάπτυξης για την εταιρεία.
Στα Ενδότερα του Χ.Α. > Η ανακωχή 90 ημερών μεταξύ Ουάσιγκτον-Πεκίνου πυροδότησε ένα θεαματικό μίνι ράλι. Από Σαγκάη μέχρι Φρανκφούρτη, Παρίσι και Μιλάνο, οι long είχαν την τιμητική τους. Καλό κλίμα και στο Μιλάνο, με τον ΜΙΒ να ενισχύεται κατά 2,03%, στις 19.579 μονάδες και το ιταλικό 10ετές να υποχωρεί στα 3,152%. Χαμηλό 4 εβδομάδων, με ανάλογη επίπτωση και στο αντίστοιχο ελληνικό.Για “end year rally” η Wall Street. Με κεκτημένη ταχύτητα από το rebalancing της Παρασκευής, το ΧΑ έδωσε μια καλή ανοδική παράσταση χθες, Δευτέρα. Στο επίκεντρο ο τραπεζικός κλάδος, με τον ΔΤΡ προς την περιοχή των 500 μονάδων. Με άνοδο ΟΤΕ και Coca Cola, ο FTSE25 εύκολα πάνω από τις 1.695 μονάδες. Υπεραπόδοση για Viohalco, ΓΕΚ Τέρνα, Μυτιληναίο, Grivalia, ΕΛΠΕ, αλλά και όσα blue chips είχαν υπερπουληθεί το τελευταίο διάστημα. Ανάλογη τάση και στη μεσαία κατηγορία, με την Intralot να πρωταγωνιστεί. Η αποσαφήνιση, από πλευράς Grego/QCM, πως δεν ήταν ελληνική εταιρεία στο... στόχαστρο του fund έστειλε σε «πάρτι» τη μετοχή της Intralot. Το banks πρώτο είχε φροντίσει να ενημερώσει τους αναγνώστες του για τις εξελίξεις. Ελλάκτωρ: Τα αποτελέσματα εννεαμήνου/τρίτου τριμήνου έχουν διπλή ανάγνωση. Αύξηση τζίρου αλλά και ζημιών. Ωστόσο, το σημαντικό είναι πως με βάση το τρίτο τρίμηνο διαφαίνεται αναστροφή. Στα συν (για το τέταρτο τρίμηνο) η απόκτηση του επιπλέον ποσοστού της Αττικής Οδού. «Ανάσες» και για τη MIG στη χθεσινή συνεδρίαση.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΚΔΟΣΗΣ Γενικός Διευθυντής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu
Head of Content ΧΡΉΣΤΟΣ ΚΏΝΣΤΑΣ konstaschris@yahoo.com
Αρχισυντάκτης ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΣ kaloumenos.g@ethosmedia.eu
Συντάκτης Κ.Μ. ΓΕΛΑΝΤΑΛΙΣ mich1957@hotmail.com
Key Account Manager ΡΆΝΤΩ ΜΑΝΏΛΟΓΛΟΥ manologlou.r@ethosmedia.eu
Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, T:210 9984950, Φ:210 9984953, www.hrima.gr, info@hrima.gr
ΧΡΗΜΑ
12
τ.712/ ΤΡΙΤΗ 04.12.2018
WEEK
ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΜΠΛΟ ΟΠΑΠ: ΣΥΝ 12% ΤΑ ΚΕΡΔΗ ΣΤΟ ΕΝΝΕΑΜΗΝΟ
BANKING
Αύξηση σε έσοδα και καθαρά
ριο banking, ξεκαθαρίζει ο SSM. Κατηγορη-
κέρδη παρουσίασε στο εννεάμηνο ο ΟΠΑΠ. Ισχυρά ήταν τα μεγέθη στο τρίτο τρίμηνο. Στο 1,106,3 δισ., ενισχυμένα κατά 5,8%, ήταν
Δεν υπάρχει θέμα συγχωνεύσεων στο εγχώ-
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚO ΑΜΥΝΤΙΚO ΧΑΡΤΟΦΥΛAΚΙΟ
ματικά διαψεύδει και η Alpha Bank: «παραμύθια με δράκους» που κυκλοφόρησαν πέριξ της Λεωφ. Αθηνών.
τα έσοδα του Οργανισμού στο διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, με τα καθαρά κέρδη να αυξάνονται κατά 12,8%, στα 105,2 εκατ. ευρώ. Σε λειτουργία βρίσκεται η ανα-
ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Θεαματική αύξηση τζίρου-κερδών για το 2020-2021 «βλέπει» ο Ευάγγελος Μυτιληναίος. Ανοδική αντίδραση την Παρασκευή
νεωμένη πλατφόρμα αθλητικού
για τη μετοχή, πάνω από τα 7,50 ευρώ. Αν
στοιχηματισμού στο Διαδίκτυο,
μάλιστα βάλει υποψηφιότητα για την επόμε-
καθώς και νέα παιχνίδια σε ΚΙΝΟ
νη εξαμηνιαία αναδιάρθρωση των δεικτών
και Virtual Sports. Στο τέλος
MSCI...
Σεπτεμβρίου, τα εγκατεστημένα VLTs ξεπέρασαν τις 16.000 μηχανές, εγκατεστημένες σε 320
ΑΕΕΑΠ
αίθουσες Play καθώς και σε 1.722
Το μεγάλο παιχνίδι θα γίνει με θυγατρικές
πρακτορεία.
τραπεζών, με ΑΕΕΑΠ και λοιπές φίλιες
Το νέο «χαρτί» του ΟΠΑΠ είναι το
δυνάμεις. Οι insiders λαμβάνουν ήδη θέσεις.
Pamestoixima.gr, που προσφέρει
Briq Properties, Trastor, Κέκροψ κ.λπ.
ανταγωνιστικές αποδόσεις, live streaming, cash out και μεγάλη ποικιλία στοιχηματικών επιλογών. Η νέα πλατφόρμα είναι επίσης διαθέσιμη και μέσω εφαρμογής για κινητά.
GRIVALIA Σε επιστροφή 0,42 ευρώ, από κέρδη παρελθουσών χρήσεων,
Motor Oil: Επανήλθε από τα 17,50 προς τα 21,20 ευρώ σε χρόνο dt. Ίσως το “favourite blue chip” των funds για το 2018.
ΕΘΝΙΚΗ Μπορεί στην Εθνική διάφορα μικρο-hedge funds να έβγαιναν πωλητές και short στη μετοχή, ενεργούσε όμως ένας μεγάλος
θα προχωρήσει η Grivalia, πριν
παίκτης που απορροφούσε σημαντικό
τη συμφωνία με τη Eurobank. Η
μέρος της προσφοράς. Ο λόγος για την
μετοχή κατέγραψε άνοδο 11,70%
BlackRock, που πλέον βάζει στόχο για το 6%
(σε εβδομαδιαίο) μετά τις ανακοι-
του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας.
νώσεις, και τώρα η διοίκηση θα πρέπει να πείσει τους μετόχους (κυρίως της μειοψηφίας) για το
Επίσης, διεξάγεται εισαγγελική έρευνα στην Deutsche Bank, με ενδείξεις για ξέπλυ-
deal, καθώς η μερισματική απόδο-
μα βρώμικου χρήματος. Σε νέα ιστορικά
ση ήταν στο 5,5% μετά από τους
χαμηλά, στα 8,17 ευρώ. Οι «κήνσορες της
φόρους (15%).
ηθικής» μάλιστα…
Από τράπεζες: ALPHA BANK (σηματωρός) και EUROBANK, λόγω Fairfax/Watsa Από blue chips: ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ, VIOHALCO Από μεσαία: INTRALOT και δευτερευόντως ΙΝΤΡΑΚΑΤ Από τα... χαμηλότερα: ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ, ΙΑΣΩ, ΚΕΚΡΟΨ και ΕΛΒΕ, ΜΕΡΚΟ