ΧΡΗΜΑ WEEK
ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
5
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
TΙ ΘΑ ΖΗΤΗΣΕΙ Η ΦΡΑΓΚΦΟΥΡΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
6
ΑΓΟΡΕΣ
7
H ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΤΡΙΑΔΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ-ΚΑΜΑΤΑΚΗ-ΚΟΥΦΟΠΟΥΛΟΥ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΕΝΔΕΙΞΗ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ CASH BUFFER
ΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ «ΠΡΟΣΩΠΟ» ΤΟΥ ΧΑ
Θ
έμα συζήτησης σε επιχειρηματικά και χρηματιστηριακά γραφεία, στην Αθήνα αλλά και στο Λονδίνο, οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις που δρομολογήθηκαν από την Κυριακή, αφήνοντας το πρώτο αποτύπωμά τους στη χθεσινή συνεδρίαση της Δευτέρας. Ούτως ή άλλως, είναι προεκλογική χρονιά το 2019, και μάλιστα πολλαπλών αναμετρήσεων, με τη διαχρονική συμπεριφορά του χρηματιστηρίου, από τον Νοέμβριο του 1974 να «πηγαίνει» περισσότερο με τους αγοραστές. Ποια είναι η εικόνα της αγοράς στη διάρκεια «εκλογικών ετών», ποιοι βγαίνουν νικητές στο χρηματιστηριακό ταμπλό ανάλογα με τις προσδοκίες που καλλιεργούνται κατά την προεκλογική περίοδο και τι ακολουθεί μετά την ετυμηγορία της κάλπης; Η απάντηση, είπαμε, είναι με τους long, αλλά ας ξεκινήσουμε την αναδρομή μας από τις δύο τελευταίες και πιο κρίσιμες (για τη χώρα) περιόδους. Το 2012, με τις εκλογές να διεξάγονται στις 6 Μαΐου και στις 17 Ιουνίου, και με τη ΝΔ να κατακτά την πρωτιά (συνακόλουθα την κυβέρνηση), το ΧΑ ενισχύθηκε κατά 33,42%, ένα από τα καλά διψήφια ποσοστά του. Το 2015, πιο νωπό στη μνήμη μας, λίγο ώς πολύ θυμόμαστε ότι από τις «Συμπληγάδες» που χρειάστηκε να περάσει η χώρα (η κοινωνία, η οικονομία, το επιχειρείν) διεξήχθησαν δύο αναμετρήσεις: Στις 25 Ιανουαρίου, που ανέδειξε τον ΣΥΡΙΖΑ πρώτο κόμμα (και κυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ) το γνωστό ταραχώδες «Βαρουφάκειο» καλοκαίρι, την εκ νέου αναμέτρηση, στις 20 Σεπτεμβρίου, αυτήν τη φορά με το 1/4 του ΣΥΡΙΖΑ εκτός και με έναν Τσίπρα κάνοντας στροφή 180 μοιρών. Απολογισμός για το δις εκλογικό 2015, με τα capital controls, το «κλείσιμο» των τραπεζών και του χρηματιστηρίου, με τις υποχρεωτικές ανακεφαλαιοποιήσεις, και με διάφορα άλλα, το 23,58% που έχασε το χρηματιστήριο θα μπορούσε να θεωρηθεί και... επιτυχία. Σε όλη
αυτήν την εκλογική συζήτηση προφανώς και θα πρέπει να συνεκτιμηθεί πως το 2019 είναι εκλογική χρονιά για την Ευρώπη, όπως και το ενδεχόμενο από τις κάλπες του Μαΐου να προκύψει μία εκ βάθρων αναδιάταξη δυνάμεων σε Ευρωκοινοβούλιο και θεσμικά όργανα σε Βρυξέλλες, Στρασβούργο, Φραγκφούρτη. Επίσης συνεκτιμώντας ότι στο τέλος Οκτωβρίου ολοκληρώνεται η θητεία του Μάριο Ντράγκι στην προεδρία της ΕΚΤ, ενώ από την 1η Ιανουαρίου επικεφαλής του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού έχει αναλάβει ο επίσης Ιταλός, Αντρέα Ένρια. Συνοπτικά, την περίοδο της μεταπολίτευσης, σε 14 εκλογικά έτη πραγματοποιήθηκαν 17 βουλευτικές αναμετρήσεις. Κι αυτό γιατί το 1989, το 2012 και το 2015 έγιναν διπλές εκλογές. Στις 10 από τις 14 χρονιές, ο Γενικός Δείκτης διαμορφώθηκε με κέρδη και μόλις 4 με απώλειες. Δηλαδή με ένα συντριπτικό ποσοστό 71,4% στις χρονιές που διεξάγονται εκλογές, το χρηματιστήριο απέδωσε, καθώς οι αγορές προεξοφλούν και αποτυπώνουν τις προσδοκίες. Για την ιστορία, σημειώνουμε ότι τα μεγαλύτερα κέρδη «έγραψε» το ΧΑ το 1990. Τότε, μετά την εκλογή του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, το χρηματιστήριο εκτοξεύθηκε με 102,68%. Κέρδη με 42,59% εμφάνισε και το 1993 με την εκλογή του Ανδρέα Παπανδρέου, αλλά και το 1996 με τον Κώστα Σημίτη. Κέρδη παρουσίασε το ΧΑ επί τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, το 2004, το 2007 και το 2009. Σε κάθε περίπτωση, το χρηματιστήριο είναι συγκριτικά φθηνό από την πλευρά των οικονομικών μεγεθών των κερδοφόρων ομίλων, εταιρειών. Με την ιστορία να δείχνει πως οι εκλογές φέρνουν κέρδη, ιδιαίτερα όταν οι αγορές προεξοφλούν θετικά τις πολιτικές εξαγγελίες, την προσδοκία για αλλαγή πλεύσης και άσκησης μιας πιο φιλελεύθερης πολιτικής. Για να δούμε, λοιπόν, το 2019, με τις πολλές και σύνθετες ιδιαιτερότητες του… ΧW
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
3
ΤΡΑΠΕΖΕΣ
ΚΡΙΣΙΜΟΣ ΜΗΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ BANKING
Μ
ε την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων της διαδικασίας εποπτικού ελέγχου και αξιολόγησης ξεκινά ακόμη ένα επεισόδιο στο τραπεζικό «σήριαλ», από την έκβαση του οποίου θα κριθεί σε σημαντικό βαθμό η «επόμενη ημέρα» στο εγχώριο banking. Προς το τέλος Ιανουαρίου, στο πλαίσιο του λεγόμενου Supervisory Review and Evaluation Process, θα γίνουν γνωστοί οι δείκτες που αφορούν στην ελάχιστη κεφαλαιακή επάρκεια των συστημικών ομίλων, με τις ανεπίσημες πληροφορίες να κάνουν λόγο πως θα διαμορφωθεί (κατά μέσο όρο) πέριξ του 14%, δηλαδή πρακτικά θα εμφανίζεται ένα μικρό πλεόνασμα (της τάξης των 4-4,5 δισ). Το μεγαλύτερο πλεόνασμα θα το εμφανίζει η Alpha Bank, δευτερευόντως η Eurobank με την απορρόφηση της Grivalia, ενώ ακολουθούν Εθνική και Πειραιώς. Πρακτικά, αυτό σημαίνει, πως, καταρχάς για το πρώτο εξάμηνο του έτους καμία από τις Alpha Bank, Eurobank, Εθνική και Πειραιώς δεν θα βρεθεί στη δυσχερή θέση να προχωρήσει σε αναζήτηση πρόσθετων κεφαλαίων υπό αντίξοες επενδυτικές συνθήκες. Για την Πειραιώς, τη μόνη για την οποία ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός έχει ζητήσει να ενισχύσει τα κεφάλαιά της, κατά 500 εκατ. ευρώ, το χρονικό περιθώριο που έχει δοθεί φτάνει, σύμφωνα με πληροφορίες μας, μέχρι τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του 2019. Εύλογο διάστημα, μέσα στο οποίο η διοίκηση Μεγάλου αισιοδοξεί πως θα πετύχει να καλύψει τον στόχο που έχει τεθεί από τον SSM. Αυτό προϋποθέτει τόσο για την Πειραιώς όσο για τις άλλες τρεις τράπεζες πως μέχρι το φθινόπωρο θα έχουν προχωρήσει δύο πολύ σημαντικές προϋποθέσεις που αφορούν αφενός τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων/ανοιγμάτων, αφετέρου επιθετικές κινήσεις, όπως λ.χ. τιτλοποιήσεις προβληματικών χαρτοφυλακίων. Ωστόσο, παρά την αρχική συγκρατημένη αισιοδοξία πως o μηχανισμός για την τιτλοποίηση NPLs με την εγγύηση του
ελληνικού Δημοσίου θα μπορούσε να «τρέξει» ώστε να μπει μπροστά από τα μέσα του έτους, τα τελευταία μηνύματα από Βρυξέλλες και Φραγκφούρτη δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικά. Μάλιστα, κάποια στιγμή, διαρροές του Υπουργείου Οικονομικών ήθελαν ως στόχο για τη λειτουργία του μηχανισμού την εκκίνησή του τον Απρίλιο, ενδεχόμενο που από τους ξένους εκλαμβάνεται ως «όνειρο θερινής νυκτός». Αυτό γιατί, παρά το ότι, πολύ έγκαιρα, η Αθήνα γνωστοποίησε στην DG Comp τις γενικές γραμμές (power point) του σχεδιασμού λειτουργίας ενός Asset Protection Scheme, σχεδίου που έγινε κατ’ αρχήν δεκτό από τις Βρυξέλλες, μέχρι και την Τρίτη δεν είχαν λάβει κάτι πιο εμπεριστατωμένο, το λεγόμενο term sheets, που θα περιλαμβάνει αναλυτικά όρους, προϋποθέσεις, λεπτομέρειες και «ψιλά γράμματα» για το πώς θα διαμορφωθεί αυτό το APS. Το περίεργο είναι πως καθεμία από τις τέσσερις τράπεζες ξεχωριστά εργάζεται πυρετωδώς για να προετοιμάσει τα πακέτα μη εξυπηρετούμενων δανείων (που θα τιτλοποιήσουν με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου), η γενική διεύθυνση Ανταγωνισμού της ΕΕ έχει στα χέρια της μόνο ένα γενικό προ-προσχέδιο, που δεν ξεκαθαρίζεται αν η ελληνική πλευρά προτείνει το μοντέλο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή το λεγόμενο «ιταλικό μοντέλο» ή κάποια μείξη των δύο. Το ακόμη πιο περίεργο είναι πως ενώ η Αθήνα είναι αυτή που υποτίθεται ότι «καίγεται» στο πώς θα βρει λύσεις στο θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων (στα 84,7 δισ., με επιβραδυνόμενη, αλλά αυξητική τάση), η κυβερνητική πλευρά δεν έχει καν ενημερώσει την Τράπεζα της Ελλάδος για τα βασικά στοιχεία του «σχήματος», ως οι δύο πλευρές να λειτουργούν ανταγωνιστικά. Δείγματα γραφής που δεν περνούν απαρατήρητα ούτε από τις Βρυξέλλες, ούτε από τη Φραγκφούρτη –με την ΕΚΤ να περνά, σε κάθε ευκαιρία, το μήνυμα πως «...πάνω στο τραπέζι παραμένει πάντα, ως εναλλακτικό, το σχέδιο της ΤτΕ»–, αλλά ούτε και από τους οίκους αξιολόγησης και τα πανίσχυρα επενδυτικά χαρτοφυλάκια. ΧW
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
4
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
5
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΤΙ ΘΑ ΖΗΤΗΣΕΙ Η ΦΡΑΓΚΦΟΥΡΤΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Μ
ε την υπόθεση πως στο τέλος Ιανουαρίου γίνονται γνωστά τα αποτελέσματα των σχετικών ελέγχων (σε γενικές γραμμές είναι ήδη γνωστά, απλά πρέπει να κατηγοριοποιηθούν ανά τομέα δραστηριότητας), ο Μηχανισμός θα ζητήσει από την Αθήνα (πιθανότατα απευθείας στις 4 τράπεζες, με κοινοποίηση στην ΤτΕ) συγκεκριμένες δεσμεύσεις ανά τράπεζα (καθώς καθεμία θα εμφανίζει ισχυρά/αδύναμα στοιχεία σε επιμέρους) για: ρυθμό εκκαθάρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων (πρακτικά θα ζητείται επικαιροποίηση των τελευταίων στόχων, που είχαν υποβληθεί στη Φραγκφούρτη και θεωρούνται, ήδη, ανεπαρκείς), συγκεκριμενοποίηση ανά κατηγορία, όπως και ορισμό δράσης (το πολύ πιθανό οι τράπεζες να υποβάλουν εκ νέου πλάνα στο πλαίσιο του τριμηνιαίου ελέγχου, συμπεριλαμβάνοντας τα συνολικά αποτελέσματα χρήσεως 2018 –μέχρι τώρα υπολογίζονταν του εννεαμήνου), αυστηρή τήρηση των δεσμεύσεων, παραίνεση να γίνουν όσο πιο εμπροσθοβαρή γίνεται τα σχέδια των NPLs (έχει γραφτεί αυτό), επειδή στη Φραγκφούρτη είναι επιφυλακτικοί γενικότερα για τον ρυθμό ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας και ειδικότερα (για την Ελλάδα) όσον
αφορά στην πολιτική παράμετρο, τη διαφαινόμενη (προεκλογική) χαλάρωση, να εμπλουτισθούν τα χαρτοφυλάκια μη εξυπηρετούμενων δανείων με δάνεια που φέρουν ακόμη περισσότερες εγγυήσεις/ καλύψεις (ειδάλλως θα υποχρεωθούν να λάβουν επιπλέον προβλέψεις, άρα λιγότερα κεφάλαια), ακόμη και με εξυπηρετούμενα (το υλοποιούν ήδη η Eurobank μέσω της Financial Planning Services και η Alpha Bank μέσω της Cepal, και προσπαθεί να το προχωρήσει και η Πειραιώς. Από την Εθνική έχει πέσει μια γενικότερη «σιγή ασυρμάτου» (δεν μαθαίνω και πολλά πράγματα) και μια δεύτερη παραίνεση (ενδεχομένως θα διατυπωθεί έμμεσα) για έκδοση των λεγόμενων mezzanine ομολόγων (η διαφορά τους έναντι των senior συνίσταται τον βαθμό εξασφάλισής τους – είναι μεσαίας). Όμως, αυτό συναντά ένα πρόβλημα, επειδή ως οικονομία παραμένεις σε μη επενδύσιμη κλίμακα, δεν μπορεί να γίνει ακριβής «τιμολόγηση», συνακόλουθα να δώσουν στις τράπεζες τα funds περισσότερα κεφάλαια. Όμως, σε κάθε περίπτωση, οι (κάθε είδους) τιτλοποιήσεις δανείων (εξυπηρετούμενων και μη είναι υψηλά στην ατζέντα, ακριβώς επειδή δεν υπάρχουν και εναλλακτικές για να πάρουν, κεφαλαιακά, «ανάσες»). ΧW
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
6
ΑΓΟΡΕΣ
H ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΤΡΙΑΔΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ-ΚΑΜΑΤΑΚΗΚΟΥΦΟΠΟΥΛΟΥ
Τ
ο να παρουσιάζει μια εταιρεία που επενδύει στο ελληνικό χρηματιστήριο θετική απόδοση το 2018, χρονιά που ο Γενικός Δείκτης υποχώρησε πάνω από 20% και ο τραπεζικός κλάδος περισσότερο από 40%, είναι
τουλάχιστον αξιοπρόσεκτο. Όταν μάλιστα, σε βάθος χρόνου, παρουσιάζει σταθερά κέρδη σε κάθε χρήση, φτάνοντας σωρευτικά έως 45% μέσα στην τριετία, τότε από το monitoring της μπορούν να εξαχθούν συμπεράσματα χρήσιμα για έναν επενδυτή. Οδηγός των ανθρώπων της ένας (από τους πολλούς) κανόνας που χρησιμοποιεί ο Warren Buffet για τις αγορές του: «(...) να φοβάσαι όταν οι άλλοι είναι άπληστοι και να είσαι άπληστος όταν οι άλλοι φοβούνται». Η εταιρεία η 3K Investment Partners, που δραστηριοποιείται στον χώρο των αμοιβαίων κεφαλαίων, και την οποία συγκρότησαν οι Τάκης Κανελλόπουλος (εκτελεστικό μέλος του ΔΣ της ΤΙΤΑΝ), Ιωάννης Καματάκης (πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της MLS) και Γεώργιος Κουφόπουλος (με 17ετή εμπειρία στον χρηματοοικονομικό τομέα, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΑΕΔΑΚ). Το στήσιμο της 3Κ έγινε στο μέσον της κρίσης (το 2014), μέσω της εξαγοράς της ING ΑΕΔΑΚ όταν οι τρεις, περίπου, συνομήλικοι (γεννημένοι το 1968, το 1970 και το 1969) αποφάσισαν ο μεν Τάκης Κανελλόπουλος να επικεντρωθεί επενδυτικά σε ένα σχήμα που θα μπορεί να παράξει αξία σε μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο, ο δε Ιωάννης Καματάκης να διευρύνει τη δραστηριότητά του πέραν της εταιρείας του (MLS) και ο Γεώργιος Κουφόπουλος να «συνεχίσει» το έργο του ολλανδικού ομίλου που –τότε– έψαχνε τρόπο για να αποχωρήσει από τον συγκεκριμένο χώρο. Το μυστικό της επιτυχίας του Greek Value Μετοχικό Εσωτερικού, που είναι και η αιχμή του επενδυτικού «δόρατος» του χαρτοφυλακίου της εταιρείας έγκειται, όπως σημειώνει ο κ. Κουφόπουλος: «Στην επένδυση των χρημάτων των πελατών της 3Κ, αγοράζοντας μικρά κομμάτια εταιρειών και γινόμαστε συνεταίροι τους. Δεν αγοράζουμε μετοχές, αγοράζουμε εταιρείες, για αυτό και έχουμε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, επιδιώκουμε να επενδύουμε σε αξιόπιστες διοικήσεις, σε
επιχειρήσεις με εξασφαλισμένο μοντέλο λειτουργίας». Κοιτάζοντας πίσω, μπορείς να καταλάβεις αν μια εταιρεία έχει την προοπτική να πάει μπροστά, και για αυτό η 31μελής ομάδα της 3Κ (9 μέλη στο ΔΣ και 22 εξειδικευμένα στελέχη) περνούν «από κόσκινο» κυρίως μικρομεσαίες εταιρείες, πέρα από έναν κορμό ισχυρών ομίλων, πρωταθλητών στους κλάδους τους, αλλά παράλληλα δεν θα πρέπει να διστάσεις να αποχωριστείς μια εταιρεία αν δεις πως δεν μπορεί να ακολουθήσει και προηγηθεί της εποχής της. Το παράδειγμα του Peter Lynch (Αμερικανού μεγαλοεπενδυτή που δεν διείδε έγκαιρα ότι η IBM θα μείνει πίσω), σε αντιδιαστολή με τη στρατηγική του «γκουρού» Buffet, λειτουργεί σαν «μότο» για τον CEO της ΑΕΔΑΚ, ο οποίος για να επιλέξει μια εταιρεία θα εστιαστεί «(...) στην αύξηση της αξίας των μετόχων για ένα μεγάλο διάστημα, ακόμη και 7ετία, στις χρηματοροές που παράγει κάθε χρόνο, στη σταθερότητα της διοίκησης και του οικονομικού διευθυντή, στον προσανατολισμό της, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι οι εξαγωγικές καταγράφουν (κατά μέσο όρο) απόδοση κατά 5% μεγαλύτερη από τις πιο… εσωστρεφείς, στους εσωτερικούς ελεγκτές και στο ποιος υπογράφει τον ισολογισμό, στο καθαρό περιθώριο κέρδους αλλά και στην πολιτική που ακολουθεί σε θέματα μερίσματος/επιστροφής κεφαλαίου και στην παραγωγή εσωτερικής αξίας». Οι εξαγωγικός προσανατολισμός είναι ένα σημαντικό κριτήριο επιλογής, και για αυτό στο χαρτοφυλάκιο συμπεριλαμβάνονται εταιρείες όπως τα Πλαστικά Κρήτης (το 70%), ο Ικτίνος (σχεδόν 95%), επίσης η διαχρονική παραγωγή κερδοφορίας, η Jumbo το 1998 εμφάνιζε καθαρά κέρδη 1,5 εκατ., το 2018 μετρά 150 εκατ., η ηγετική θέση στην αγορά (Μυτιληναίος, Motor Oil, αλλά και Autohellas, Τέρνα Ενεργειακή), η καινοτομία/εξειδίκευση (Paperpack/Τσουκαρίδης, AsCo). Ο επενδυτικός εστιάζεται μεν σε ομίλους με χρηματιστηριακή αξία μεγαλύτερη του 1 δισ. (το 19,15% της κατανομής του χαρτοφυλακίου, με 5 εταιρείες), αλλά δίνει ιδιαίτερη προσοχή σε μεσαίου μεγέθους (το 31,66% σε εισηγμένες με αποτίμηση 100-500 εκατ., 11 εταιρείες), αλλά και μικρότερου (το 9,25% σε 100 > 50, 6 εταιρείες), ακόμη και σε 14 εταιρείες με χρηματιστηριακή αξία μικρότερη των 50 εκατ. ΧW
ΧΡΗΜΑ
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
WEEK
7
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΕΝΔΕΙΞΗ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ CASH BUFFER
O
Ευκλείδης Τσακαλώτος μπορεί να επιχειρεί να εμφανιστεί αισιόδοξος όσον αφορά στον χρόνο κατά τον οποίο η Αθήνα θα προχωρήσει στην έκδοση ενός κρατικού ομολόγου, ωστόσο τα ξένα ΜΜΕ και οι πανίσχυροι επενδυτικοί
των “vultures” (γυπών) των αγορών, με ενδεχομένως απρόβλεπτες συνέπειες. Παράλληλα, μπορεί να επιχειρεί να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την κριτική που ασκούν, πρόσφατα, μέσα όπως η Handelsblatt ή οι Financial Times, όταν η μεν έγκυρη γερμανι-
οίκοι δεν φαίνεται να συμμερίζονται τις εκτιμήσεις του Έλληνα
κή οικονομική εφημερίδα θεωρεί δύσκολη την επιστροφή της
υπ. Οικονομικών.
Ελλάδας στις αγορές κεφαλαίων, η δε αγγλική πως η Αθήνα
Η επίκληση της ύπαρξης του «μαξιλαριού ρευστότητας»,
«θυσιάζει» την ανάπτυξη προκειμένου να επιτύχει υπερπλεο-
προφανώς, και δεν μπορεί να αποτελέσει «ασπίδα» για την
νάσματα.
αδυναμία της ελληνικής πλευράς σχεδόν 5 μήνες μετά την
Θεωρητικά, στην πλατεία Συντάγματος και στην Ομήρου (έδρα
ολοκλήρωση (και) του τρίτου μνημονίου να προχωρήσει έστω
του ΟΔΔΗΧ), μπορεί να έχουν σχεδιάσει ένα «ημερολόγιο»
σε μια μικρή έκδοση, περισσότερο διερευνητικού χαρακτήρα
εκδόσεων κρατικών ομολόγων, ανανεώσεων εντόκων (και με
για τις πραγματικές προθέσεις των funds.
μετακύλιση της διάρκειας αποπληρωμής τους από 3 και 6 σε
Ο Ευ. Τσακαλώτος γνωρίζει πολύ καλά πως αν η Αθήνα
12 μήνες), θεωρώντας εφικτή μια μικρή έκδοση (5ετές για
προχωρήσει στη χρήση κεφαλαίων του cash buffer πέραν της
2,5-3 δισ.) μέσα στον Φεβρουάριο, πλην όμως οι «αγορές» –
μερικής αποπληρωμής υποχρεώσεων έναντι του (ακριβού)
μέχρι τώρα– δεν δείχνουν να συνηγορούν υπέρ ενός τέτοιου
ΔΝΤ ή ενδεχομένως της ΕΚΤ, αυτόματα αυτή η ενέργεια θα
εγχειρήματος.
αποτελέσει ένδειξη αδυναμίας, κάτι σαν... βορά στις ορέξεις
Όπως μας εξηγεί κορυφαίος αναλυτής της Capital
ΧΡΗΜΑ WEEK
8
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
Economics, 4+1 λόγοι είναι κυρίως αυτοί που στέκονται
χομένως να διευκολυνόταν ο ΟΔΔΗΧ να προχωρήσει σε μια
εμπόδιο σε μια έκδοση με λογικό επιτόκιο. Οι 4 αφορούν στο
«μικρή έκδοση», για να περάσει ένα μήνυμα στις αγορές.
περιβάλλον όπως αυτό διαμορφώνεται εκτός συνόρων και 1
Μέχρι τώρα, πιθανότερη θεωρείται η έκδοση ενός 5ετούς
για τις εσωτερικές εξελίξεις και τη ρευστότητα-αβεβαιότητα
ομολόγου, για 2,5-3 δισ., ανάλογα με τη συγκυρία, αλλά για να
στο πολιτικό πεδίο.
δούμε...
Όμως, οι εξωγενείς είναι και οι σοβαρότεροι, καθώς η επιδείνωση του επενδυτικού κλίματος στην Ευρώπη είναι ραγδαία, η
Αξιολογήσεις από τους 3+1 οίκους-Αναθεωρήσεις των διε-
παρόξυνση του πολιτικού κινδύνου (Κίτρινα Γιλέκα στη Γαλλία,
θνών χρηματιστηριακών δεικτών (MSCI) που ενδιαφέρουν τις
αβεβαιότητα για Brexit, αποδυνάμωση Μέρκελ στη Γερμανία),
εισηγμένες εταιρείες (της μεγάλης κεφαλαιοποίησης)
οι χρηματοδοτικές ανάγκες Γερμανίας και Ιταλίας (πρέπει να αντλήσουν σχεδόν 1/2 τρισ. μόνο στο πρώτο τρίμηνο),
Το καλεντάρι του 2019
η ρευστότητα στις διεθνείς αγορές (εμπορικός «πόλεμος»
> 18 Ιανουαρίου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνι-
ΗΠΑ-Κίνας, ενδεχόμενο επιβολής δασμών στις εισαγωγές ευρωπαϊκών/γερμανικών αυτοκινήτων στην αμερικανική αγορά, επιτοκιακή πολιτική της Fed, «έκρηξη» χρέους για το ευρωτραπεζικό σύστημα), καθιστούν απαγορευτικό το διεθνές περιβάλλον για τις φιλοδοξίες της ελληνικής πλευράς. Σε αυτήν τη συγκυρία, οίκοι αξιολόγησης και επενδυτικά σπίτια παραμένουν ιδιαίτερα επιφυλακτικά απέναντι στον σχεδιασμό της Αθήνας, γεγονός που αποτυπώνεται στη συντήρηση της απόδοσης των ελληνικών τίτλων σε υψηλά επίπεδα. Ενδεικτικά, η απόδοση του benchmark 10ετούς διαμορφώνεται για δεύτερο –προς τρίτο– συνεχόμενο μήνα πάνω από το όριο του 4,345%, όταν το αντίστοιχο ιταλικό κυμαίνεται στα 2,8%. Την ίδια στιγμή, στην Αθήνα τηρούν στάση αναμονής για το πώς θα αξιολογήσουν οι οίκοι την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, με τη Standard & Poor’s να «ανοίγει την αυλαία» την Παρασκευή 18 Ιανουαρίου. Ο οίκος έχει αναβαθμίσει την Ελλάδα στην κλίμακα Β+ με θετική προοπτική (positive outlook). Ακολουθεί στις 8 Φεβρουαρίου ο οίκος Fitch (έχει βαθμολογήσει με ΒΒ-), αλλά η προσοχή της ελληνικής πλευράς στρέφεται στην 1η Μαρτίου, όταν ο οίκος Moody’s θα ανακοινώσει την ετυμηγορία του. Αυτό γιατί ο οίκος δίνει τον χειρότερο βαθμό (Β3) και είναι αυτός που η βαθμολόγηση του «μετρά» όσον αφορά στην επενδυτική τακτική των funds. Αν ο Moody’s δώσει έστω και μία κλίμακα υψηλότερα, ενδε-
κής πιστοληπτικής ικανότητας από την S&P > 8 Φεβρουαρίου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από τη Fitch > 11 Φεβρουαρίου 2019: Τριµηνιαία Αναθεώρηση MSCI (Ηµεροµηνία εφαρµογής 1 Μαρτίου 2019) > 1 Μαρτίου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από τη Moody’s > 26 Απριλίου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από την S&P > 3 Μαΐου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από την DBRS > 14 Μαΐου 2019: Εξαµηνιαία Επανεξέταση MSCI (Ηµεροµηνία εφαρµογής 3 Ιουνίου 2019) > 2 Αυγούστου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από τη Fitch > 12 Αυγούστου 2019: Τριµηνιαία Αναθεώρηση MSCI (Ηµεροµηνία εφαρµογής 2 Σεπτεµβρίου 2019) > 23 Αυγούστου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από τη Moody’s > 25 Οκτωβρίου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από την S&P > 1 Νοεµβρίου 2019: Ανακοίνωση αξιολόγησης της ελληνικής πιστοληπτικής ικανότητας από την DBRS > 7 Νοεµβρίου 2019: Εξαµηνιαία αναθεώρηση MSCI (Ηµεροµηνία εφαρµογής 27 Νοεµβρίου 2019)
ΧW
ΧΡΗΜΑ
9
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
WEEK
ΕΠΙΧΕΙΡΗMATIKA NEA Ραγδαίες οι εξελίξεις στο εσωτερικό, καθιστούν, εκ των πραγμάτων, τις συνεδριάσεις αυτών των ημερών αυξημένης επικινδυνότητας, τουλάχιστον μέχρις ότου αποσαφηνιστεί ο χρονικός βίος της κυβέρνησης και ο ενδεχόμενος των εθνικών εκλογών. Σε εκτενή ανάλυσή μας η συμπεριφορά του χρηματιστηρίου στις εκλογικές χρονιές, αναλυτικά, με στοιχεία και στατιστικά στο «πρώτο θέμα μας». Επικαιρότητα γαρ... Οι προσδοκίες για συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας και το παιχνίδι προεξόφλησης που εξελίχθηκε απέφερε σημαντικές υπεραξίες στις αγορές διεθνώς, στην καλύτερη πρώτη εβδομάδα νέου χρόνου από το 2015. Η διάψευσή τους ήταν αυτή που έφερε την ελεγχόμενη υποχώρηση της Πέμπτης. Σχεδόν 4,5% η απόδοση για τον Γενικό Δείκτη και περίπου 10% για τον ΔΤΡ μέσα σε μόλις 5 συνεδριάσεις. Και για 40 και πλέον μετοχές, στο ίδιο διάστημα, τα κέρδη κυμάνθηκαν από 5% έως 22%. Δεν τα λες κι άσχημα… Συνεδρίαση με αυξημένη φόρτιση αυτή της Δευτέρας, «έδειξε» εν μέρει κατεύθυνση. Σε μια πιο φιλική προς την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις κυβέρνηση ποντάρουν ορισμένοι χρηματιστές και «βλέπουν» ΔΕΗ και ΕΥΔΑΠ. Ειδικότερα για την πρώτη εκτιμούν, πως με τη μείωση των ρύπων, την πτώση της τιμής του πετρελαίου, την προοπτική πώλησης των λιγνιτικών μονάδων αλλά και το «χαράτσι» του 1 ευρώ, τα 322 εκατ. αποτίμησης της ΔΕΗ είναι… αστεία. Αμείωτες οι εκποιήσεις πακέτων μετοχών του ΙΑΣΩ. Χθες, Δευτέρα, η χρηματιστηριακή του Λαυρεντάκη «έβγαλε» 130.261 μετοχές και αύριο, Τετάρτη, ο Πήγασος άλλες 254.980 μετοχές. Και μιας και γίνεται λόγος για την εισηγμένη, στο δεύτερο 15νθήμερο Φεβρουαρίου θα έχει στα χέρια του το Oaktree τα αποτελέσματα του due diligence. Επίσης, θα πρέπει να καταστεί σαφές πως Oaktree και CVC είναι σε ανοιχτή/συνεχή επικοινωνία σχεδιάζοντας την «επόμενη ημέρα» του κλάδου. Και μετά θα... ακολουθήσουν οι ασφαλιστικές. Στα 1,254 ευρώ η μετοχή της ΕΛΛΑΚΤΩΡ, παρά το μπαράζ ανακοινώσεων και κινήσεων από την πλευρά της διοίκησης. Στην πιάτσα ακούγονται παράπονα από χρηματιστές, επαγγελματίες και funds που έχουν μετοχές με τιμή κτήσης από 1,50-1,70 ευρώ και άνω. Έως 22% απέδωσε η μετοχή της Μοτοδυναμικής μέσα σε μία εβδομάδα. Μόνο η απόκτηση της Lion/SIXT θα μπορούσε να αποφέρει (τουλάχιστον) δύο φορές την τρέχουσα αποτίμηση. Ούτε καν 10 εκατ. δεν γράφει στο ταμπλό, με την οικογένεια Κυριακόπουλου να ελέγχει ένα ποσοστό οριακά πάνω από το 60%. Αργά ή γρήγορα, ο φάκελος της ΑΕΕΑΠ της ΚΛΜ θα περάσει από την έγκριση της Κολοκοτρώνη. Στη μετοχή της εισηγμένης παρατηρούνται κινήσεις διορατικών παικτών.
Στα Ενδότερα του Χ.Α. > Πολύ σημαντική για τη Wall Street αυτή η εβδομάδα, καθώς, όπως σημειώνει ο Μάνος Χατζηδάκης, ξεκίνησε χθες, Δευτέρα, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων τέταρτου τριμήνου, με τη Citigroup, να «ανοίγει την αυλαία». JP Morgan, Wells Fargo, σήμερα, Τρίτη, και ακολουθούν BofA, Alcoa, Goldman Sachs, BlackRock και Morgan Stanley από τα πολύ «βαριά» ονόματα της Νέας Υόρκης. Σημειωτέον ότι το διήμερο 23-24 του μηνός ανακοινώνουν αποτελέσματα περί τις 200 εταιρείες, μεταξύ αυτών σημαντικά ονόματα του τεχνολογικού κλάδου οι μετοχές των οποίων δέχθηκαν τη μεγαλύτερη πίεση στην πρόσφατη διόρθωση. Οι ανακοινώσεις στη Wall Street έρχονται μετά από μια γενναία διόρθωση (10% από τα υψηλά Οκτωβρίου) και την τελευταία ανοδική διόρθωση που ακολούθησε. Στο ΧΑ, οι long, έχοντας ως ενθαρρυντική την ένδειξη της επιβεβαίωσης των βραχυπρόθεσμων στηρίξεων, γνωρίζουν πολύ καλά πως οι «μάχες» με τους short θα δοθούν διαδοχικά στις 638, στις 641, στις 650 και, τέλος, στις 656 μονάδες. Η υπέρβαση της τελευταίας τιμής θα γείρει ξεκάθαρα υπέρ των αγοραστών στη συνέχεια, ενώ η υποχώρηση χαμηλότερα των 613 μονάδων θα σημάνει την πλήρη επικράτηση των πωλητών. Κλάδος-«κλειδί» ο τραπεζικός, με τον ΔΤΡ στις 452,51 και δύο ξένους οίκους (Deutsche Bank, KBW) να χαμηλώνουν αισθητά τον πήχη (για κερδοφορία, τιμές-στόχους), ενώ θα ακολουθήσουν αναλύσεις των JP Morgan, BofA και Morgan Stanley. Σε γενικές γραμμές, τα ξένα σπίτια παραμένουν άκρως επιφυλακτικά για το κατά πόσον θα επιτευχθούν οι στόχοι για τα «κόκκινα» δάνεια, για το αν μπορεί να «τρέξουν» μαζικοί πλειστηριασμοί σε προεκλογική περίοδο (στους 2.000 μηνιαίως υπολογίζουν οι τράπεζες, αλλά όσον αφορά σε κατοικίες, οι 7 ή 8 στους 10 καταλήγουν πάλι πίσω στις τράπεζες).
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΚΔΟΣΗΣ Γενικός Διευθυντής ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΟΥΖΟΥΝΗΣ ouzounis.k@ethosmedia.eu
Head of Content ΧΡΉΣΤΟΣ ΚΏΝΣΤΑΣ konstaschris@yahoo.com
Αρχισυντάκτης ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΛΟΥΜΕΝΟΣ kaloumenos.g@ethosmedia.eu
Συντάκτης Κ.Μ. ΓΕΛΑΝΤΑΛΙΣ mich1957@hotmail.com
Key Account Manager ΡΆΝΤΩ ΜΑΝΏΛΟΓΛΟΥ manologlou.r@ethosmedia.eu
Ιδιοκτησία: ETHOS MEDIA S.A. Θεσσαλίας 29, 174 56 Άλιμος, T:210 9984950, Φ:210 9984953, www.hrima.gr, info@hrima.gr
ΧΡΗΜΑ WEEK
τ.716/ ΤΡΙΤΗ 15.01.2019
10
ΕΠΙΧΕΙΡΗMATIKA NEA
Παραδοσιακά, κάθε πρώτο τρίμηνο έτους, η ΤτΕ κάνει την κίνησή της. Κάτι το μέρισμα, που σχεδόν εξολοκλήρου πηγαίνει στα δημόσια ταμεία, λίγο το trading, και η μετοχή έγραψε την Πέμπτη έως τα 12,55 ευρώ. Ανατροπή στη δίκη του Τ.Τ.: Υπέρ του Άγγελου Φιλιππίδη οι μικρομέτοχοι. Σύμφωνα με αυτούς, ο πρώην επικεφαλής του Ταμιευτηρίου υπήρξε υποδειγματικός διοικητής, προστατεύοντας τα συμφέροντα των μικροεπενδυτών. Δεν ήταν και ιδιαίτερα φιλικός ο ξένος Τύπος όσον αφορά στο «ατού» του Αλέξη Τσίπρα, την οικονομία. Από τη μία η Handelsblatt –τρεις μέρες μάλιστα πριν την επίσκεψη της Άγκελα Μέρκελ στην Αθήνα–, που αναφερόταν στην αδυναμία εξόδου στις αγορές (σ.σ. έκδοση ομολόγου), από την άλλη οι NYT, που διαπίστωναν ότι η Ελλάδα απέχει από την κανονικότητα, το δε τίμημα των υπερπλεονασμάτων είναι πολύ υψηλό/βαρύ. Τέτοιους φίλους να ’χεις...
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚO ΑΜΥΝΤΙΚO ΧΑΡΤΟΦΥΛAΚΙΟ FULL ΕΠΙΘΕΣΗ ΟΠΑΠ: Μετά τον ΟΤΕ και την Coca-Cola, η σειρά του, άλλωστε έμεινε πίσω το 2018 ΙΝΤΡΑΚΑΤ: Το έχουμε πει, επανειλημμένα, πως είναι η προτιμητέα από την 3άδα του ομίλου Κόκκαλη ΚΕΚΡΟΨ, ΚΑΜΠΑΣ/REDS: Απλά, θα συνεχίσουν... ΙΑΣΩ: Στόχος το 1,50 και τα (ξανά) λέμε ATTICA ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ: Τώρα που «αποπλέει» η Minoan, μένει η μόνη ακτοπλοϊκή/ναυτιλιακή εκπρόσωπος ΚΛΜ: Θα «τρέξει» τη θυγατρική ΑΕΕΑΠ ο Σπεντζάρης. Γνώστης της αγοράς, άλλωστε… ΚΡΙ ΚΡΙ: Καμία χρονιά δεν δυσαρέστησε τους όλο και περισσότερους πιστούς της. Πιο ασφαλής και από ομόλογο (προφανώς όχι από τα παλιά/κουρεμένα του Δημοσίου).