EVA Magazine

magazine

50 2013

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester 2013, driemaandelijks

cadeau voor abonnees creatief met bloemkool

ZO is het echt lekker

Zomerse Salades 4 verrassende recepten

Vleesvervangers 2.0

Jane Goodall ‘Ik voel me gezonder en lichter zonder vlees’

MAAK JE OP VOOR EEN SMAAKVOLLE DATE Keuze zat bij Provamel, en niet alleen maar soja. Vandaag kan je kiezen uit een verleidelijk assortiment aan plantaardig lekkers: rijst, amandel, hazelnoot, haver ...

Of neem nu onze laatste smaakinnovatie: Rijst-Amandel drink. Puur genieten, als verfrissende dorstlesser of in uw koffie of thee. En toch arm aan verzadigde vetten.

Al bezweken voor zijn charmes? Er wachten u nog andere plantaardige bekoringen op www.provamel.com!

Like us on

50 Uit de kast

magazine

Je hebt het 50ste EVA Magazine in je handen. Met ons nieuw EVA-logo erop. Hopelijk bevalt het je. Een nieuw kantoor, een nieuw logo en binnenkort ook een nieuwe website, het gaat hard bij EVA. We willen groeien en nog veel meer mensen enthousiast maken over de plantaardige toekomst. We willen hen ondersteunen en begeleiden bij elke veggie maaltijd die ze bereiden. EVA maakt het plantaardig. Samen met jullie en al onze vrijwilligers. Zoals Griet.

Zij vertelt hier haar EVA-verhaal.

veggie chick

Edito Griet Denys Vrijwilliger EVA Mechelen

Je gaat op kot in Gent en eet al jaren vegetarisch. Uiteraard kom je dan snel in contact met EVA. En al vond ik het meteen een sympathiek initiatief, ik voelde niet meteen de drang om de rangen te versterken. Ik zat nog in de kast. Ik vond mijn eetgewoonten een persoonlijke keuze en had geen zin om daar veel uitleg bij te geven. Bovendien dacht ik dat EVA uit een select clubje veganisten bestond. Een clubje waarbij ik verantwoording zou moeten afleggen over waarom ik nog leren schoenen droeg, veel zuivel at en de heerlijke fishsticks die mijn oma met zoveel liefde voor me klaarmaakte niet kon weigeren.

Vijf jaar later ging ik in Mechelen wonen. Ik kende er nog niet veel mensen en dan was ik uiteraard blij verrast toen ik een affiche zag die De Langste Veggietafel aankondigde. Die eerste editie was meteen een groot succes. Ik had niet gedacht zoveel ‘veggie-minded’ mensen in mijn nieuwe stad te vinden. Ik sloot mij aan bij EVA en kocht een paar ‘veggie chick-buttons’. Iedereen mocht naar mijn eetgewoonten vragen. Ik was er klaar voor.

Nog eens een jaar later stond ik zelf achter die infostand en vond ik het geweldig om mensen met EVA in contact te brengen. Ik had geleerd dat het geen alles-of-nietsverhaal is. Voor sommigen is het een hele opgave om één dagje in de week mee te doen, die verdienen dan wat aanmoediging, geen hele waslijst met alles wat ze nog niet doen. Stapje voor stapje, maaltijd per maaltijd. Ik ben blij dat ik aan dat positieve verhaal kan meewerken. En dat ik daarvoor niet tot een select clubje hoef te behoren …

3

50 In dit Magazine

magazine

Ik ben erg gesteld op mijn ‘gezondheid en ik merk gewoon dat ik me veel beter en lichter voel zonder vlees.

’

6

48

22

Veggie Lifestyle

Culinair

6 12 36 38 48 58

14 18 24 42 50

4

magazine

Jane Goodall Korte Knipsels Veggie voor spruitjes Shoppen BV: Morrissey Column Bart Franck

Kookboeken Zomerse salades Maak het zelf: bloemkool Kooktrucjes Voedingsvragen

culinair culinair

18

salades

Oosterse rijst-

salade met

avocado en tofu

salades

CaEsar-

Quinoasalade met asperges

salade

43

bonen

44

Recepten

EVA op onderzoek

19 21 22 23 29 37 37 41 43

16

Oosterse rijstsalade Caesarsalade Quinoasalade met asperges Panzanella met borlottibonen Curry van bloemkool Bananenijsjes Bosvruchtensorbet Linzen-broccolicurry Imam Bayaldi (gevulde aubergines)

Panzanella met borlotti-

30 40 44 52 56

Restorecensies: De Centrale en De Kop van Š t Land Vleesvervangers 2.0 Brandnetels: wetenschappelijk veggie US Veggie: op avontuur in Amerika EVAluaties EVA-kalender

5

Interview Jane Goodall Kim Haelterman en Nena Baeyens FotoŠ s: Jane Goodall Institute

6

magazine

Jane Goodall ‘Toen ik me afvroeg wat het vlees op mijn bord symboliseerde en of ik daar nog deel wilde van uitmaken, was het antwoord: neen.’

Ze wordt wel eens de moeder Teresa van de ecologie genoemd. En terecht. De Britse primatologe die wereldberoemd werd met haar onderzoek naar chimpansees, is op haar 79ste nog altijd driehonderd dagen per jaar onderweg om de mensen met haar lezingen te inspireren en tot actie aan te zetten.

© JGI 7

Interview Jane Goodall

Het leverde haar in 2002 de titel van VN-vredesboodschapper op. Met haar reizen hoopt ze de wereld een stukje mooier te maken. Het mag geen wonder heten dat Goodall Donderdag Veggiedag een prima initiatief vindt. Ze kwam speciaal naar België om de campagne van EVA te steunen en om de film LoveMEATender te promoten. Tussendoor maakte ze graag even tijd voor een gesprek met EVA Magazine.

Dr. Jane Goodall eet immers al jaren vegetarisch en wijst in haar lezingen altijd op de verwoestende gevolgen van onze groeiende vleesconsumptie. Wij waren danig onder de indruk van deze indrukwekkende persoonlijkheid en haar fascinerende levensverhaal.

Er was eens een vastberaden meisje Het leven van Jane Goodall leest als een sprookje. Niet verbazend dus dat haar verhaal verfilmd werd. Jane’s Journey is een aanrader. Toen de jonge Jane in 1960 in haar eentje naar het Tanganyikameer in Tanzania, Oost-Afrika trok om er alles te leren over wilde chimpansees, verklaarde iedereen haar gek. Maar voor haar was het een wens die in vervulling ging. Al van kinds af aan was ze mateloos gefascineerd door wilde dieren. De kleine Jane wilde leven als Tarzan en schrijven over de dieren die ze observeerde.

Het was dr. Louis Leaky, een beroemde antropoloog en paleontoloog, die haar droom werkelijkheid deed worden. Hij vroeg haar om voor hem de wildernis in te trekken en chimpansees te observeren. Dat Goodall geen getrainde wetenschapster was, vormde voor hem geen bezwaar: ze kon voor een frisse invalshoek zorgen.

Iedereen ging ervan uit dat ze snel terug in Engeland zou staan, maar dat was buiten Goodalls vastberadenheid gerekend. De zomer van 1960 was voor haar het begin van een jarenlang verblijf tussen de chimps in de jungle. Haar ontdekkingen over het gedrag van de chimpansees brachten veel consternatie teweeg. Ze zag apen gebruik maken van werktuigen die ze zelf hadden

8

magazine

Wie is Jane Goodall?

Jane Goodall (1934) is een Britse antropologe en biologe. Ze werd wereldberoemd door haar onderzoek naar chimpansees. Een van haar belangrijkste bijdragen was de ontdekking dat chimpansees werktuigen maken en gebruiken.

Vanaf het einde van de jaren tachtig werd Jane Goodall een bevlogen activiste. Vandaag reist ze nog altijd de wereld rond om de chimpansees en hun omgeving te redden. gemaakt. Ze zag hen ook oorlog voeren en relaties aangaan. Blijkbaar was de mens toch niet zo superieur als hij aanvankelijk dacht.

Maar de mens bracht aardig wat schade toe aan het leefgebied van de dieren. Toen de intussen beroemde primatologe dat begon te ondervinden, werd ze een gedreven activiste. In 1977 slichtte ze het Jane Goodall Institute, dat ondertussen in 156 landen actief is. Het instituut werkt rond ecologie, dierenbescherming en sociaal engagement. Een van de belangrijkste projecten van het Jane Goodall Institute is Roots & Shoots, dat op jongeren is gericht.

Eén dag veggie is een goed begin EVA Magazine: Hoe lang eet je al vegetarisch?

Jane Goodall: Toen ik eind jaren zestig terugkwam uit Tanzania, kreeg ik het boek Animal Liberation van Peter Singer cadeau. Het boek raakte me diep en deed me de vraag stellen wat dat stuk vlees op mijn bord symboliseerde en of ik daar nog deel wilde van uitmaken. Het antwoord was heel duidelijk neen. Sindsdien eet ik vegetarisch.

‘ Ik ben erg gesteld op mijn gezondheid

en ik merk gewoon dat ik me veel beter en lichter voel zonder vlees.

Sinds 1986 vliegt Goodall onafgebroken de wereld rond om haar boodschap te verkondigen. Dat betekent dat ze driehonderd dagen per jaar onderweg is.

Om maar te zeggen dat ze het niet bepaald rustig aan doet op haar oude dag. Naar eigen zeggen blijft Goodall fit genoeg om die slopende levensstijl de baas te kunnen omdat ze voornamelijk plantaardig eet.

’

Je bent hier in België om de Donderdag Veggiedagcampagne te steunen. Waarom is die campagne zo belangrijk?

Ik spreek tijdens mijn reizen al lang over de nefaste effecten van de toenemende vleesconsumptie. De wereldbevolking barst uit haar voegen en de impact die de bevolkingsgroei op de planeet heeft, baart mij zorgen. Ik ben ervan overtuigd dat één dag per week veggie eten al een immens verschil maakt. Stel je eens voor dat die

miljoenen vleeseters zouden besluiten één dag per week plantaardig te eten. Een enorm wereldprobleem zou daarmee al grotendeels van de baan zijn. Persoonlijk zou ik natuurlijk wel willen dat ze het vaker dan die ene dag doen.

Hoe zou aanzetten?

je

mensen

daartoe

Ik zou hen voorstellen om eens een bezoekje te brengen aan het slachthuis. Of ik zou hen aanraden om eens stil te staan bij wat intensieve landbouw precies betekent voor dieren. Dat ze zich even dezelfde vraag stellen als ik destijds: waar staat het vlees op hun bord voor? Vlees symboliseert voor mij angst, pijn en dood. Als mensen eenvoudigweg eens verder zouden denken dan hun bord, dan zouden velen vanzelf minder vlees eten.

De Tarzan in Jane Zelf ben je altijd al een dierenvriend geweest.

Op mijn tiende wist ik al dat ik naar Afrika wilde trekken om er bij de dieren te wonen en daar boeken over te schrijven. Ik had Tarzan of the apes gelezen en wilde net als Tarzan tussen de apen leven. De meeste mensen in mijn omgeving stonden sceptisch tegenover die droom. We zaten toen middenin de Tweede Wereldoorlog. Er was geen geld en het was absoluut niet gebruikelijk om als vrouw naar het ‘zwarte continent’ te reizen. Iedereen lachte me uit, behalve mijn moeder. Zij zei me dat ik mijn weg wel zou vinden. Ik moest gewoon hard genoeg werken, elke kans met beide handen grijpen en nooit opgeven. Ik ben haar nog altijd dankbaar voor die mooie woorden. Het is mij zo ook gelukt om mijn doel te bereiken. Ik ontmoette Louis Leakey en greep die kans. De rest is ondertussen geschiedenis.

Je jaren in de jungle moeten fantastisch zijn geweest. Toch heb je dat idyllische leven opgegeven om de wereld rond te reizen en het grootste deel van je tijd in luchthavens en vliegtuigen door te brengen. Waarom?

Ik kon niet anders. In 1986 woonde ik een conferentie bij waar chimpansee-onderzoekers allerhande verzameld waren. Toen me daar duidelijk werd hoe groot de bedreiging voor de dieren was, met de onstuitbare ontbossing en de losgeslagen jacht, was ik geschokt. En ik was nog meer verontwaardigd toen ik ontdekte op welke manier chimpansees gevangen werden genomen voor onderzoek. Onze nauwste familieleden zaten opgesloten in kooien, niet groter dan een kubieke meter, in onderzoekslaboratoria.

Tegen die tijd had ik al gedoctoreerd. Ik had een prachtige onderzoeksbasis waar ik analyses kon uitvoeren en boeken kon schrijven. Ik kon les geven en dagenlang in het woud vertoeven. Ik hield heel veel van dat alles. Maar toch gooide ik het roer compleet om na die conferentie. Dat

was niet echt een bewuste keuze, het gebeurde gewoon. Ik was activiste geworden.

Natuurlijk mis ik de jungle. Driehonderd dagen per jaar zeulen met koffers en de tijd proberen te doden op vliegtuigen, dat ben je na een tijd wel zat. Maar er is geen betere manier om mensen te bereiken. Met mijn reizen, voordrachten en activisme wil ik mensen ertoe bewegen om anders te gaan denken. En gelukkig voor mij, slaag ik in mijn opzet.

Hoe merk je dat?

Ik zie het in de mails en brieven die ik krijg.

Kinderen beschrijven in geuren en kleuren hoe ik hen heb aangetoond dat als ze echt

wijze les die ik meekreeg van de chimpansees is hoe belangrijk de eerste levensjaren van een baby zijn. Die zijn bij chimpansees - net als bij mensen - bepalend voor de verdere levensloop van het dier. Ik ondervond dat er in chimpanseegemeenschappen, net als in die van ons, goede en slechte moeders zijn. Daarom vind ik het echt nodig om over dat belang van die eerste twee levensjaren bij chimpansees en bij mensen te praten. Bovendien blijkt het met chimpansees als voorbeeld makkelijker om mensen van mijn ideeën te overtuigen. Als moeders hun kinderen niet kunnen opvoeden, dan is het de taak van de maatschappij om een manier te vinden om die kinderen toch te omringen met zekerheid en vertrouwen.

‘ Mijn moeder zei me dat ik met hard werk

alles kan bereiken. Ik ben haar nog altijd dankbaar voor die mooie woorden. iets willen, ze daar ook echt voor moeten gaan. Volwassenen leggen me uit dat ze hun riante huis hebben verkocht en ingewisseld voor een meer bescheiden woonst, of dat ze zijn overgeschakeld op zonne-energie. En velen vertellen me ook dat ze, nadat ze mijn voordrachten hebben bijgewoond, vegetarisch zijn beginnen te eten.

Het belang van de jeugd Je gaf aan dat reizen niet meteen je favoriete tijdverdrijf is, maar welke aspecten van het activistenbestaan weet je wel te appreciëren?

Wat ik het leukste vind, is dat ik een aantal talenten die ik heb meegekregen ten volle kan benutten. Mijn grootste gave is mijn vermogen om te communiceren. Natuurlijk is dat talent doorheen de jaren verder ontwikkeld, maar ik heb wel het gevoel dat ik dat altijd al min of meer gehad heb. Of het nu om spreken of om schrijven gaat, ik ben in beide erg bedreven. Nog iets wat ik zou missen, mocht ik niet voor deze weg gekozen hebben, zijn de talrijke bijzondere ontmoetingen. Ik kom zoveel buitengewone mensen tegen. En natuurlijk krijg ik tijdens mijn reizen ook de meest bijzondere plekken te zien.

Wat is de belangrijkste les die de chimpansees jou hebben geleerd?

Eerst en vooral hebben chimpansees me doen inzien hoe arrogant de wetenschap wel is, door ervan uit te gaan dat mens en dier door een soort van onzichtbare lijn gescheiden worden, en door ons te doen geloven dat wij de enige wezens zijn met persoonlijkheid, verstand en gevoelens. Ik wist al dat dat niet klopte toen ik mijn eerste hond kreeg, maar het werd nog duidelijker toen ik met apen begon te werken. Een andere

’

Op dit moment faalt de maatschappij daarin.

Dat is een wereldwijd probleem dat nodig moet worden aangepakt. Als er niet gauw iets verandert, zullen we daar in de toekomst de prijs voor betalen.

Is dat waar jouw Roots & Shootsproject om draait?

Roots & shoots wil jonge mensen laten inzien dat de wereld met heel wat problemen kampt en dat ze daar iets aan kunnen doen. De Roots & Shoots-groepen kunnen uit drie projecten kiezen: het helpen van dieren, mensen of het milieu. In elke groep kinderen die ik wereldwijd heb ontmoet, zaten er altijd wel die gepassioneerd waren door een van deze drie thema’s. Met Roots & Shoots maken we hen bewust van bepaalde problemen en tonen we hoe ze zelf de handen uit de mouwen kunnen steken. Ons programma leert hen dat hun acties een verschil maken: ze doen iets voor de wereld en tegelijkertijd leren ze in harmonie te leven met de natuur en met elkaar.

Waarom is het zo belangrijk om net met kinderen en jonge mensen te werken?

Ik kan mezelf letterlijk doodwerken om chimpansees en rivieren te redden, maar als de volgende generatie niet leert om voorzichtiger om te springen met de planeet, heeft mijn werk geen enkele zin gehad. Daarom vind ik - na alles wat ik gedaan heb - de oprichting van Roots & Shoots mijn belangrijkste verwezenlijking.

9

Interview Jane Goodall

Wat wil je in de toekomst nog bereiken?

Ik wil doorgaan met wat ik doe tot de dag dat mijn lichaam weigert nog langer mee te werken. Ik hoop nog een aantal boeken te schrijven en ik wil me graag wat meer concentreren op de nieuwe media om mijn hersenspinsels te verspreiden. Verder staat ook nog de oprichting van een fonds in de planning. Als er zich dan ergens in Afrika een of andere politieke crisis voordoet, en mensen voelen niet de behoefte hun geld eraan te besteden, dan kunnen wij bijspringen met ons fonds.

‘ Ik kan me

doodwerken om chimpansees en rivieren te redden, maar als de volgende generatie niet voorzichtiger omspringt met de planeet, heeft mijn werk geen zin gehad.

’

© JGI 10

magazine

11

Korte knipsels Een nieuw ecoplan voor Gent Op 10 juni verschijnt de vernieuwde versie van het Ecoplan van Gent, het stadsplan voor elke Gentenaar die wil dat de volgende generatie in de Leie kan zwemmen. Het in kaart brengen van Gentse eco-adresjes is een initiatief van Oxfam Wereldwinkels, de dienst Noord-Zuid van de stad Gent, Netwerk Bewust Verbruiken, JNM, handelsreizigers in ideeën en EVA. Op de plattegrond worden alle handelszaken aangeduid die zich onderscheiden op het vlak van mens en milieu. Gebruiken ze fairtrade- of biologische producten? Bieden ze lekkere vegetarische gerechten aan of werken ze met gerecycleerde materialen? Het Ecoplan geeft een handig overzicht van het Gentse aanbod. Zo wijst het de bewuste consument de weg naar alle warenhuizen, tweedehandszaken, B&B’s, fairtradeshops, restaurants, markten en schoonheidszaken in de stad die echt ecologisch verantwoord zijn. Op www.ecoplan.be kun je het plan online raadplegen. Je vindt er ecopunten in heel Vlaanderen. Vanaf 12 juni zit het Ecoplan bij Zone 09 en kun je het oppikken bij alle vermelde zaken, en bij EVA natuurlijk.

Nog een reden om rood vlees van ons menu te schrappen Dat rood vlees niet bevorderlijk is voor onze gezondheid, is allang geen geheim meer. Amerikaanse onderzoekers voerden recent nog een bijkomend argument aan om de consumptie van rood vlees drastisch terug te schroeven. Ze ontdekten dat de stof carnitine een grote rol speelt bij een te hoge cholesterol en vetophopingen in de bloedvaten. Carnitine is een chemisch bestanddeel dat in grote hoeveelheden aanwezig is in rood vlees.

Tijdens de spijsvertering komt het in aanraking met bacteriën, waardoor het wordt omgezet in gas, wat op zijn beurt een nieuwe chemische component doet ontstaan. Die component heet TMAO (trimethylamine oxide). Het is TMAO dat ervoor zorgt dat het teveel aan cholesterol en vet niet wordt afgevoerd, maar aan de bloedvatwanden blijft kleven. Hart- en vaatziekten zijn vaak daaraan te wijten.

12

magazine

Kim Haelterman

Eerste veggie slagerij in België Bij slagerij Gaspar uit Knokke kun je sinds eind april onder andere terecht voor veggie americain, chili con seitan en plantaardige quiche. En dat dankzij de dochter van de slager. Tijdens een bezoek aan de VS kwam ze op het idee om de traditionele slagerij van haar ouders om te toveren tot wat ze nu is: een winkel met twee koeltoonbanken. Eén voor vlees en één voor de plantaardige alternatieven. Ze overtuigde haar ouders van het concept en de infrastructuur van de winkel werd gewijzigd. Slagerij Gaspar plukt nu al de vruchten van de nieuwe aanpak: ‘We zien nieuwe klanten opduiken die speciaal voor de veggie producten komen, maar onze trouwe klanten zijn net zo goed nieuwsgierig en nemen graag een kijkje bij de veggie koeltoonbank’, klinkt het. ‘Mensen willen graag gezonder eten door af en toe een vleesloze dag in te lassen.’

Het nieuwe aanbod van slagerij Gaspar komt tegemoet aan die vraag.

Glasgow genomineerd als beste vegan stad In het Verenigd Koninkrijk heeft VegfestUK de stad Glasgow genomineerd voor een Vegan Award in de categorie van beste vegan stad. De nominatie komt voor velen als een verrassing omdat Glasgow vooral bekend staat om zijn vleesbrood, haggis en rijkelijk gevulde vleespasteien. Op het eerste gezicht dus niet de meest aangename stad om in te wonen als je plantaardig eet. Maar schijn bedriegt. Craig Tannock runt een aantal veggie horecazaken in de stad. Volgens hem ligt de focus van de etablissementen meer op de kwaliteit dan op de aard van hun (plantaardige) aanbod. Daardoor gebeurt het weleens dat recensenten een restaurant de hemel in prijzen waarvan ze zelfs niet weten dat het een veggie zaak is. Zoiets getuigt van een prima aanbod. Tot voor kort werd Brighton beschouwd als het mekka voor mensen die vegetarisch eten, maar zo te zien is er met Glasgow een kaper op de kust. Wie nog niet weet waarheen deze zomer, kan misschien overwegen om het veggie lekkers in Glasgow te gaan proeven.

De winnaar van de award zal trouwens op 5 oktober worden bekendgemaakt op het VegfestUK in Londen.

Boerenkool boven calciumpillen Steeds meer onderzoeken wijzen uit dat calciumsupplementen meer kwaad dan goed doen. Al te vaak proberen we gezondheidsproblemen op te lossen met een pilletje. Een artikel uit The New York Times leert ons echter dat dit soms nefaste gevolgen kan hebben. Volgens de studies die het artikel aanhaalt, is er haast geen bewijs dat calciumsupplementen botontkalking en een vertraagde bloedstolling, de belangrijkste aandoeningen waarvoor men de pillen inneemt, zouden voorkomen.

De onderzoekers hebben daarentegen wel aangetoond dat de supplementen het risico op hartaanvallen en andere hartaandoeningen verhogen. De veiligste en meest effectieve manier om ons lichaam van de nodige dosis calcium te voorzien, blijft dus nog altijd onze voeding. Voldoende calciumrijk voedsel in je maaltijden verwerken, is de boodschap. Voorbeelden daarvan zijn boerenkool, broccoli, amandelen, tofu en peulvruchten.

13

EVA beveelt aan BOEK

Snel en makkelijk veggie lekkers Kristien Verbist

RECEPT

Zomersalade van bonen en kruiden Voor 2-4 personen 250 g dunne sperziebonen, zo veel bijgesneden als je zelf wilt lekt en 1 blik (400 g) cannellinibonen, uitge afgespoeld 4 lente-uitjes, in dunne ringetjes 1 volle el gehakte bladpeterselie 1 el gehakte bieslook 1 el gehakte munt of dille

Haar eerste kookboek, Simply Delicious uit 1967, (!) was één van de twee (!) vegetarische kookboeken die toen in Groot-Brittannië te koop waren. Er volgden er nog zestig (!) van haar hand, die meer dan vier miljoen (!) keer over de toonbank gingen. Rose Elliot, ‘The Vegetarian Queen’, is niet voor niets een begrip aan de overzijde van de Noordzee. En dat vegetarisch koken ook snel kan gaan, bewijst ze met ’30 minuten vegetarisch’.

'140 moderne, makkelijke vegetarische gerechten die binnen 30 minuten op tafel staan’, dat was het idee voor dit boek. Die ’30 minuten’ moet je met een korrel zout nemen, aldus Elliot: ‘Ik geef toe dat je bij een paar recepten wel een beetje moet doorwerken of van tevoren al iets moet doen met de ingrediënten voordat het halve uur ingaat. Ik hoop dat je dat voor lief neemt: alle recepten zijn speciaal en de moeite van die extra voorbereiding waard.’ Het is haar vergeven, want voor het overige slaagt ze met glans. De recepten zijn aantrekkelijk (vaak gaat het om klassiekers met een persoonlijke veggie toets) en Elliot legt ze niet alleen duidelijk uit, maar leukt ze ook op met persoonlijke anekdotes. Bovendien zijn de ingrediënten meestal makkelijk verkrijgbaar en krijg je bij de vegetarische recepten bijna altijd tips om ze veganistisch te bereiden. Benieuwd geworden? Wat dacht je van flespompoensoep met chiliolie, warme quinoasalade met tuinbonen en granaatappel, bloemkoolgierstpuree, zomerse salade van bonen en kruiden, rode uientaartjes, gefrituurde tofu met citroen, macaroni met kaas, spaghetti met linzenbolognaise, romige preitaart, bosbessencrumble, aardbeien-honingijs …? Een fijn boek voor starters of voor wie vegetarisch wil koken voor kinderen, maar ook ervaren veggie koks vinden er originele versies in van klassieke gerechten. (KV)

30 minuten vegetarisch, Rose Elliot, Kosmos Uitgevers, ISBN 9789021553023, 19,95 euro, meer info over de auteur vind je op www.roseelliot.com ** Mix van vegetarisch en veganistisch

14

magazine

Voor de dressing 2 el ciderazijn 1 el olijfolie

Met dit gerecht heb je echt de zomer op je bord. Het is heel eenvoudig en verfrissend, perfect voor een zomerse dag, als lichte maaltijd of als een bijgerecht, of anders met wat lekker brood en slablaadjes, geurige tomaten, een romige dip en een kommetje olijven erbij.

De hoeveelheden zijn voor een hoofdgerecht voor twee personen of een bijgerecht voor vier personen. Je kunt ze makkelijk vermenigvuldigen en het is een heerlijk buffetgerecht voor een feestje.

Kook de sperziebonen in 1 cm kokend water tot ze zacht en lichtgroen zijn, ongeveer 4-6 minuten, afhankelijk van de grootte, maar zorg dat ze zacht zijn en niet knarsen als je er op bijt. Giet ze af in een vergiet en koel ze af met koud stromend water.

Doe intussen de cannellinibonen samen met de lente-uitjes, peterselie, bieslook en munt of dille in een slakom.

Voeg de sperziebonen toe en sprenkel de azijn en olijfolie erover.

Hussel alles voorzichtig en breng op smaak met peper en zout.

Voeding als medicijn

BOEK

Kristien Verbist

Last van een opgeblazen gevoel of winderigheid? Moeite met inslapen? Hormonale klachten?

Stress? Obstipatie? ... In Kyra’s Kitchen leert Kyra de Vreeze je die problemen aan te pakken met voeding, volgens haar een krachtig medicijn. Je eet nu eenmaal gemiddeld zo’n 1095 maaltijden per jaar, dus je eetgewoonten veranderen, verandert je leven. En het mooiste van alles? Kyra’s recepten zien er ook nog eens prachtig uit en zijn vegan!

Kyra de Vreeze, een Nederlandse natuurgeneeskundig therapeut en yoga-instructeur, gooit je niet zomaar voor de leeuwen: in de eerste veertig bladzijden van haar boek legt ze uitvoerig (maar bijzonder vlot en leesbaar) de zes pijlers uit waarop ze haar adviezen baseert. Ademhaling, beweging, slaap, voeding, water en zonneschijn zorgen volgens de principes van yin en yang voor een uitgebalanceerd leven. Ze helpen je de problemen te voorkomen in plaats van ze te moeten genezen. Na deze inleiding volgen honderd bladzijden met vijftig recepten. Die worden gelinkt aan tien kwalen, die eerst vanuit natuurgeneeskundig oogpunt worden besproken: slapeloosheid, een opgeblazen en winderig gevoel, overgevoeligheid, obstipatie, neerslachtigheid, stress, hormonale klachten, griep en verkoudheid, hoofdpijn en overgewicht. Bij vijf recepten kun je ook een instructiefilmpje bekijken via de Layar-app op je smartphone. De recepten zijn meestal uitgewerkt voor 1 persoon en hebben intrigerende namen als ‘sleepy cherry smuice’, ‘hijikisalade met yam-quinoaminiburgers’, ‘kokos-lavendeldelight’, ‘Kyra’s fruitflaxontbijt’ of ‘biet-kalamata-favaburger’. Ze zien er ook geweldig gezond uit, vol frisse, aantrekkelijke kleuren. Een boeiend boek voor wie zich wil verdiepen in de helende kracht van plantaardige voeding. (KV)

Kyra’s kitchen, 50 pure recepten voor de 10 meest voorkomende klachten, Kyra de Vreeze, Kosmos Uitgevers, ISBN 9789021553627, 17,95 euro, meer info over de auteur op www.kyraskitchen.nl

15

EVA beveelt aan

RESTO

De Centrale Kim Haelterman Bij intercultureel centrum De Centrale in Gent draait alles om multiculturaliteit. Dat zie je aan de evenementenkalender, die barst van de exotisch getinte activiteiten, maar je kunt het er ook proeven.

a Kraankindersstraat 2 9000 Gent a 09 266 13 21 a prijsklasse: € a www.decentrale.be/wereldrestaurant

16

magazine

In het restaurant op de eerste verdieping heeft de menukaart een internationale toets. De lekker geurende keuken verraadt nog voor je een voet in de zaal zet dat je kunt rekenen op appetijtelijke kost. Je hebt hier elke dag de keuze tussen gerechten met vlees of vis, of een vegetarisch alternatief. Elke dag, behalve op donderdag. Want dan is het ook in De Centrale Donderdag Veggiedag en krijgt iedereen veggie spijs voorgeschoteld.

Binnen heerst een heerlijke drukte. Mensen schuiven bij aan een van de lange tafels. Zij die al hebben plaatsgenomen, kletsen honderduit. Een goedgemutste dame komt vragen wat het mag zijn voor ons. Nadat we onszelf ervan hebben vergewist dat we later die dag geen – al dan niet romantische – afspraken meer hebben, gaan we van start met een knoflooksoepje. Het dampende kommetje dat voor onze neus wordt gezet, ziet er zo uitnodigend uit dat we het er bijna voor over hebben onze mond eraan te verbranden. De vrolijke dienster grapt dat we ons maar beter niet volproppen met het brood dat we bij de soep hebben gekregen: ‘Het hoofdgerecht moet nog komen, hoor!’ En gelijk heeft ze. Een poosje later verschijnt ze met borden boordevol lekkers: aubergines gevuld met notengehakt, vergezeld van heerlijk gestoofde groentjes en een quinoabereiding. We eten tot we geen pap meer kunnen zeggen. Of toch bijna niet meer, want er zit een dessert in onze lunch begrepen. We zouden bijna passen, ware het niet dat ook de laatste gang er gewoon té lekker uitziet. We krijgen zalige plantaardige wafeltjes, en als kers op de taart een bolletje limoensorbet. Dat mijn disgenoten net als ik genoten hebben, hoeven ze me niet te vertellen: het valt van hun gezichten af te lezen. Het is moeilijk te geloven dat je voor amper negen euro zoveel lekkers krijgt aangeboden.

Ons bezoekje aan het wereldrestaurant van De Centrale is voor herhaling vatbaar.

RESTO

De Kop van ‘t Land Ciëlle Van Dooren Onlangs trok een artikel over het restaurant De Kop van ‘t Land in het Nationaal Park De Biesbosch in Nederland mijn aandacht.

De uitbaters koken er volledig vegetarisch, en op aanvraag 100 procent plantaardig. Niet per se om een statement te maken, maar gewoon omdat ze van goed eten houden. Mijn vriend en ik besluiten het erop te wagen en boeken meteen een weekendje Nederland. De Kop van ’t Land ligt maar een goed uur rijden van onze thuishaven in Mechelen, maar we kiezen er toch voor om ook een overnachting te boeken in de bijhorende B&B. Bij aankomst in het kleine restaurant worden we hartelijk ontvangen door gastvrouw Liesbeth. De sfeer is ongedwongen. Chef Ewout verandert elke twee weken het verrassingsmenu en van tevoren kun je al je verzoeken doorgeven (glutenvrij, zonder zuivel …). Op de kaart staan verschillende menu’s, van drie tot zes gangen, met bijpassende wijnen voor wie dat wenst. Wij kiezen voor vijf gangen, deels vegetarisch, deels volledig plantaardig, met bijpassende wijnen.

We hoeven niet lang te wachten op de eerste gang: een salade van landkers, wittekaas, patte de loupe (een appelsoort) met pecorinotapenade, courgette en zonnebloempitten. Het smaak heerlijk en blijkt een goed voorbode te zijn voor de rest van het diner. Een greep uit wat we de rest van de avond nog op ons bord krijgen: geroosterde schorseneer, groene asperge, meiknol met zoete aardappel, noedelsalade met sesam en dragon en een geroosterde portobello, aardpeercrème, tuinbonen, gedroogde tomaat en artisjok, overgoten met een huisgemaakte tomatenbouillon. Dat laatste gerecht blijkt onze favoriet te zijn. Doordat de verschillen-

de ingrediënten perfect bij elkaar passen, bezorgt het geheel ons een fantastische smaaksensatie. De tomatenbouillon geeft het gerecht bovendien een bijzondere textuur.

Dit gerecht lijkt ons vegan, maar bij navraag blijkt er toch een dierlijk elementje te zitten in de bereiding van de bouillon. Als we Ewout vragen hoe hij dit zou aanpassen tot een 100 procent plantaardige variant, zouden we wensen dat alle chefs zo reageerden: niets van ‘dit en dat weglaten’, maar meteen enthousiast een andere bereidingswijze bedenken die minstens net zo goed klinkt.

Vervolgens presenteert Ewout ons een cassoulet van linzen en gerookte paprika met gepofte aubergine, aardappel, bloemkool en romanesco. We sluiten af met een yoghurttaartje, een salade van gepocheerde peer, amandelcrumble, mangocouli en een sorbet van citroen, munt en limefingers.

Om je vingers bij af te likken. Zelfs mijn omnivore vriend had al lange tijd niet zo lekker gegeten. En dat is precies waar het restaurant naar streeft. Het maakt niet uit of je vegetariër, flexitariër, of omnivoor bent, als je van heerlijk eten houdt, ben je hier aan het juiste adres.

Een groot pluspunt vinden wij dat de hoeveelheden van de gangen netjes op elkaar afgestemd zijn. Hierdoor kun je rustig van alle gangen genieten, zonder je na afloop naar buiten te moeten laten rollen.

Als extraatje blijven we slapen in de B&B van De Kop van ‘t Land. Na een goed gevulde avond is het heel prettig om een verdieping hoger in je bed te kunnen duiken. De kamer is verzorgd, fleurig en precies groot genoeg voor twee. Ze kijkt bovendien uit op de rivier de Nieuwe Merwede, waarop we de pont en andere schepen voorbij zien varen. De volgende ochtend genieten we van een smakelijk, uitgebreid ontbijt met huisgebakken brood, en het vrolijke gezang van Liesbeth. Hier zien ze ons zeker terug!

a Bovenpolder Dordrecht, Nederland a 0031 786 30 06 50 a prijsklasse: € € a www.kopvanhetland.nl

17

Vegetarische salades? Dat klinkt niet meteen veelbelovend.

Maar vergeet de inspiratieloze slaatjes met geitenkaas of tomaat en mozzarella, een goede maaltijdsalade kan net zijn wat je nodig hebt op het einde van een mooie zomerdag. Denk aan zuiderse muziek, koele wijn en dan een prachtig bord vol heerlijke, verse groenten, een smaakvolle vinaigrette en een stuk knapperig brood. Klinkt eenvoudig, maar vergis je niet: een écht lekkere salade vereist heel wat vakmanschap. De beste restaurants herken je aan de prachtige, ‘eenvoudige’ salades die er op de kaart staan. Eenvoudig, maar daarom niet minder bijzonder.

Met de beste ingrediënten en intense smaakcombinaties.

Wij lieten daarom Marie Laforêt van de blog 100% vegetal enkele maaltijdsalades voor jullie samenstellen. Ze bevatten alles wat je nodig hebt voor een geslaagde zomeravond.

Smakelijk! tekst en foto© s: Marie Laforêt

Zomerse salades 18

magazine

culinair culinair

salades

salades

400 g risottorijst 1 l water 4 el appelazijn 2 el suiker een snuifje zout 300 g stevige tofu 4 jonge spinazieblaadjes 2 wortels 2 avocado's

Oosterse rijstsalade met avocado en tofu Spoel de rijst goed en laat 10 tot 15 minuten koken in een pot met deksel in 500 ml water. Laat afkoelen. Meng ondertussen de azijn met de suiker en het zout. Meng dit onder de afgekoelde rijst.

Snijd de tofu in stukjes en bak ze op een hoog vuur in wat olijfolie. Kruid met peper. Als de tofu mooi goudbruin gebakken is, zet dan het vuur uit en voeg 1 el sojasaus toe.

Meng goed en laat de tofu afkoelen op een bord.

Was en hak de spinazie. Schil de wortelen en snijd ze in fijne

2 norivellen 2 citroenen sesamolie verse bieslook sesamzaadjes

schijfjes. Meng de wortelen en de spinazie met 1 tl sesamolie, het sap van een halve citroen en 1 tl sesamzaad.

Snijd de avocado in stukjes, hak de bieslook fijn en snijd de norivellen in hele kleine stukjes.

Verdeel de rijst over 4 kommen. Leg het spinazie-wortelmengsel in het midden en verdeel de tofu en de avocado ernaast. Werk af met de bieslook, de norivellen en de sesamzaadjes. Serveer met sojasaus en wat citroen.

19

20

magazine

culinair culinair

salades

salades

CaEsarsalade Voor de salade:

Voor de saus:

4 Romeinse slaharten 8 grote sneden brood 400 g lekkere seitan (de beste vind je in de natuurvoedingswinkel) olijfolie peper en zout 100 g cashewnoten 6 el gistvlokken (die vind je in de natuurvoedingswinkel, maar je kunt ze ook weglaten) 2 tl sesamzaadjes 2 tl zeezout

80 g cashewnoten 6 tl kappertjes 2 tl dijonmosterd 4 tl Worcestersaus zonder ansjovis, bijvoorbeeld van het merk Biona 2 teentjes look 1 mespunt piment 2 citroenen (het sap) 8 el (soja)yoghurt 2 tl agavestroop of een andere zoetstof

Mix eerst voor de salade de cashewnoten met de gistvlokken de sesamzaadjes en het zout en zet apart.

Snijd het brood in grote stukken en meng die in een kom met de olijfolie tot ze goed van de olie doordrongen zijn.

Kruid met peper en zout.

Warm in een pan een beetje olijfolie op en bak de stukjes brood tot ze mooi bruin en krokant zijn.

Mix alle ingrediĂŤnten voor de saus samen met 6 el van het cashewnoten-gistvlokkenmengsel.

Bak de seitan in een pan met wat olijfolie aan beide kanten bruin en kruid met peper en zout.

Scheur de slablaadjes en schik ze onmiddellijk op de borden, verdeel de broodstukjes en de seitan erover en overgiet met de saus en eventueel nog wat van het cashewnotenmengsel.

21

200 g quinoa 20 groene asperges 3 roze pompelmoezen 20 walnoten 200 g gerookte tempeh 20 grote blaadjes munt olijfolie sojasaus peper

Quinoasalade met asperges Kook de quinoa zoals aangegeven op de verpakking. Giet af en spoel met koud water zodat de quinoa afkoelt.

Snijd de tempeh in kleine stukjes en bak ze op een hoog vuur in een pan met wat olijfolie. Kruid met peper. Zet als de tempeh mooi bruin is het vuur uit en voeg 1 tl sojasaus toe. Meng goed en zet opzij.

Maak nu de saus. Meng in een kom de mosterd, de miso, de sesampasta en de kurkuma. Voeg beetje bij beetje het

22

magazine

Voor de saus: 2 el sesampasta 2 el witte miso 4 el olijfolie 2 el sesamolie 1 tl kurkuma 3 citroenen (voor het sap) 1 el mosterd

citroensap en de olijfolie toe en meng goed onder elkaar met een vork. Kruid met peper en zout.

Pel de pompelmoes en snijd hem in partjes.

Was de asperges en snijd het harde onderste gedeelte eraf.

Snijd de asperges in kleine stukjes en de punten in de lengte in twee. Bak ze gaar in een grote pan met deksel.

Hak de walnoten en de munt fijn.

Meng alle ingrediĂŤnten en voeg voor het serveren de saus toe.

culinair culinair

salades

salades

200 g gedroogde borlottibonen 1 ciabatta gedroogde basilicum 100 g rucola 1 rode paprika 200 g kerstomaatjes 1 bosje verse basilicum enkele takjes verse oregano olijfolie 2 citroenen peper en zout

Panzanella met borlottibonen Als je kunt, laat de bonen dan eerst 12 uur weken. Kook ze daarna in 90 minuten gaar. Giet ze af en spoel ze onder koud water.

Snijd de ciabatta in blokjes. Smeer de blokjes in met olijfolie, zout, peper en gedroogde basilicum. Zet ze 10 minuten op

180 째C in de oven tot ze mooi bruin en krokant zijn.Was de rucola, kerstomaatjes en paprika en snijd ze in stukjes. Meng er de verse basilicum, de oregano en de borlottibonen onder en voeg de croutons toe. Voeg vlak voor je de salade serveert olijfolie en citroensap toe en kruid met peper en zout.

23

Maak het zelf

xxx Foto’s: xxx

Bloemkool Bloemkool tekst: Karlien De Temmerman foto© s: Jan De Roos

Bloemkool wordt door de trendwatchers in culiland steeds vaker dé groente van het moment genoemd. Het is dan ook een zeer veelzijdige groente die bijna het hele jaar te verkrijgen is. Enkel van januari tot en met april is bloemkool geen seizoensgroente.

De topmaanden zijn juni en oktober.

Zoals de naam al doet vermoeden, is deze witte groente zowel een bloem als een kool. Maar ook niet helemaal: het gedeelte van de bloemkool dat we opeten, is technisch gezien geen bloem, maar de voorloper ervan.

Naast de klassieke witte zijn er ook babykooltjes, paarse en groene te vinden. En uiteraard kwamen de Nederlanders met een oranje versie op de proppen.

Maar de allermooiste, dat is de romanesco. Een psychedelische groene bloemkool. Prachtig!

Bij broccoli zijn het de bloemknopjes die we eten, maar bij bloemkool gaat het om de ‘bloemaanleg’, die later uitgroeit tot lange stelen met gele bloemen.

Bloemkool is ook een erg gezonde groente. Eén portie voorziet je al in je dagelijkse behoefte aan vitamine C. Bovendien kun je er massa’s van eten, want de groente is zeer caloriearm. Daarnaast bevat de kool veel kalium, fosfor en calcium. Redenen genoeg om bloemkool regelmatig op je menu te zetten.

Bloemkool kwam al sinds de 16de eeuw als cultuurgewas voor in Europa, maar de groente kwam pas echt in opmars in de 19de eeuw. Intussen liggen er in de supermarkten bloemkolen in alle maten en kleuren.

24

magazine

Bloemkool Hoewel bloemkool haar vaste plaats heeft binnen de traditionele Vlaamse keuken, doet die haar ook een beetje oneer aan door haar enkel te gebruiken in witte saus of als aperitiefhapje met veel cocktailsaus.

Dat is jammer, want je kunt er zoveel meer kanten mee op.

zo maak je het klaar Zorg er om te beginnen voor dat je de roosjes niet te lang kookt. Vijf minuten zijn zeker voldoende, anders verlies je veel van de smaak en de vitaminen. De enige uitzondering hierop geldt wanneer je puree van bloemkool wilt maken, dan mogen de roosjes iets gaarder zijn.

Behalve ze te koken, kun je bloemkool ook gewoon bakken, voor een knapperig resultaat.

Erg lekker zijn gebakken bloemkoolroosjes waar je op het einde nog wat kokospoeder over strooit.

Wil je een mooi, vrolijk kleurtje? Voeg dan wat kurkuma aan het kookwater toe.

Natuurlijk kun je bloemkool ook gewoon rauw eten, door er bijvoorbeeld couscous van te maken. Gewoon de rauwe roosjes even fijnmalen in een blender en je hebt kleine korreltjes waar je heerlijke dingen mee kunt doen. Meng ze bijvoorbeeld met wat rucola, kerstomaatjes … en je hebt een frisse zomerse salade voor bij de barbecue.

LEKKER LEKKER

Als we even over de grenzen kijken, dan zien we dat vooral de Indiërs heerlijke bloemkoolgerechten maken door de groente te verwerken in beignets en curry’s. Een goed recept voor een bloemkoolcurry vind je op p. 29.

Bloemkool

5 eenvoudige ideetjes

26

magazine

•

Doe eens gek en leg wat bloemkoolroosjes of -schijfjes op je pizza.

•

Gaargekookte bloemkool kun je tot een babyhapje pureren, samen met een klontje margarine of wat avocado. Ook voor ‘grote mensen’ kun je bloemkool pureren, met of zonder aardappelen.

•

Bloemkoolbeignets of -tempura: snel en lekker! Haal bloemkoolroosjes door een beslag van bloem (of maïzena of kikkererwtenmeel) en water (of bier of amandelmelk …), naar wens op smaak gebracht met peper, zout, mosterd, komijn, chili … en frituur de roosjes op 180 °C tot ze goudbruin zijn. Serveer ze meteen.

•

Een volledige bloemkool kun je in dikke plakken snijden om zo ‘steaks’ te maken. Besprenkel de bloemkoolsteaks met olijfolie en gril ze op bakpapier gaar in een op 200 °C voorverwarmde oven. Uiteraard kun je bloemkool ook gewoon in roosjes grillen.

•

Bloemkool leent zich uitstekend voor allerhande stoofpotjes en curry’s. Experimenteer met allerhande peulvruchten (kikkererwten, linzen …) en groenten (prei, paprika …).

Teel het zelf!

Er bestaan heel veel soorten bloemkool, die elk op een ander tijdstip van het jaar gezaaid moeten worden. Wil je het eenvoudig houden, koop dan meteen kleine plantjes. Die zijn niet duur en je bent zeker dat je de juiste soort te pakken hebt voor het seizoen. Van alle kolen is bloemkool de grootste veelvraat. Zorg dus voor voldoende compost en houtas. De kool heeft ook veel ruimte nodig, zeker 60 op 60 cm, voor haar grote bladeren, die je in de winkel niet ziet. Eens het

bloemkooltje zich begint te vormen, moet je het afdekken, zodat het mooi wit blijft. Je kunt dat doen door een blad af te knakken en over de kool te leggen.

Als hobbyteler moet je het ook opnemen tegen flink wat bloemkoolbelagers. Zo kunnen vogels, rupsen, slakken, koolvliegjes en wortelrot heel wat roet in het eten gooien. Gaat het toch goed, dan kun je de kool oogsten eens ze ‘los’ begint te liggen of oneffenheden vertoont.

Hoe bewaren?

Een bloemkool laat zich niet lang bewaren. Je eet haar dus het best zo vers mogelijk, dan is ze lekker knapperig. Je kunt haar eventueel maximaal tien dagen in de koelkast bewaren. Invriezen kan ook. Voor het beste resultaat kun je de bloemkool eerst twee minuten blancheren, vervolgens laten afkoelen in ijswater, drie uur invriezen op een dienblad en pas daarna in plastic zakjes stoppen.

max. 10 dagen 27

Bloemkool

ideale combinaties Vlaams

Peterselie en bloemkool: best friends forever! Strooi vlak voor het serveren een flinke handvol peterselie op je bloemkoolgerecht. Goed voor de smaak en voor het uitzicht.

Nootmuskaat

Bechamelsaus

Aardappelen

Exotisch Gember

Indische kruiden: kurkuma, koriander, mosterdzaad, komijn, kardemom

28

magazine

Sojasaus

Bloemkool Groen

Groen: Kruiden: bieslook, lente-ui, korianderblad, zurkel, spinazie

Groenten: broccoli, rode paprika, prei

1 bloemkool 2 el zonnebloemolie 3 uien (gesneden) 4 teentjes knoflook (gesneden) 1 tl versgeraspte gember 2 tl gemalen korianderpoeder 2 tl komijnpoeder 1 snuifje chilipoeder 2 roosjes steranijs* 400 g tomaten (uit blik) 400 g kikkererwten (uit blik, afgegoten en afgespoeld) 2 tl garam masala 1 handvol koriander zout en peper

Curry van bloemkool Verdeel de bloemkool in middelgrote roosjes. Doe ze in een grote pan, overgiet met koud water, voeg wat zout toe en breng flink aan de kook. Zo wordt de bloemkool halfgaar. Neem meteen van het vuur, giet af en houd de roosjes warm in de pan.

Verhit de olie op een middelhoog vuur in een grote pan. Voeg de uien, knoflook en gember toe en fruit tien minuten. Roer regelmatig om.

Voeg de koriander, komijn, chilivlokken, steranijs en wat zout en peper toe en bak ze vijf minuten mee (of gebruik voor een snelle versie twee tl kerriepoeder).

Doe de tomaten en hun sap erbij, en de kikkererwten. Roer goed, en voeg dan de gekookte bloemkool toe. Schenk er zoveel

rijst

koud water bij dat bijna alles onder water staat en breng aan de kook. Laat vijf minuutjes zachtjes koken, en roer een paar keer tot de bloemkool gaar is.

Roer de garam masala en de helft van de gesneden koriander erdoor, en proef of er nog zout en peper nodig is. Strooi de rest van de koriander erover en dien op met rijst. *Je kunt het korianderpoeder, komijnpoeder, chilipoeder en steranijs ook vervangen door twee tl kerriepoeder, maar de smaak heeft meer diepgang als je de afzonderlijke specerijen gebruikt.

29

Dossier

Vleesvervangers

2.0 Door de jaren heen zijn vleesvervangers zo geëvolueerd dat ze steeds meer op vlees zijn gaan lijken. Met de recentste ontwikkelingen proeven zelfs culinaire specialisten als Mark Bittman, New York Times-journalist en auteur van De Dikke Vegetariër, het verschil niet meer tussen vlees en vervanger. Producten zoals ‘Beeter’, die onder andere door de Haagse Vegetarische Slager worden gebruikt, luiden een nieuwe generatie van vleesvervangers in waarbij het wel erg moeilijk wordt om nog onderscheid te maken. Kan die volgende generatie vlees doen vergeten en een plantaardige revolutie ontketenen?

30

magazine

tekst: Kim Haelterman

Geen brug te ver Een aanbod aan plantaardige vleesvervangers die van goede kwaliteit zijn en zoveel mogelijk aan vlees doen denken, daar zien producenten wel iets in. Wie al lang vegetarisch eet, hoeft misschien niet per se iets voorgeschoteld te krijgen wat smaakt naar en lijkt op vlees, maar veel beginnende vleesverminderaars willen dat wel. Zij vormen ook het grootste deel van de afzetmarkt voor vleesvervangers.

Goede vleesvervangers maken het makkelijk om meer plantaardig te eten. Met een veggie burger is die lege plek op het bord, waar voorheen de koteletjes lagen, snel gevuld. En als de smaak van vleesvervangers dan ook nog eens identiek kan zijn aan die van echt vlees, zet dat de deur open voor meer. Een plantaardig alternatief voor vlees waar zelfs een verstokte vleeseter voor bezwijkt, daar wordt stap voor stap aan gewerkt. En dat is een evolutie waar mens, dier en onze planeet baat bij hebben.

Generatie na generatie beter?

De eerste drie generaties vleesvervangers gaan van peulvruchten en noten over tofu, seitan en tempeh naar de burgers, worsten en reepjes die nu als gangbaar veggie aanbod in de winkelrekken liggen. Tekst en uitleg over alle soorten vleesvervangers lees je in het kaderstukje.

De nieuwe generatie vleesvervangers benadert de smaak en de textuur van vlees heel sterk. Ojah is een van de bedrijven die instaan voor die 2.0 generatie.

Hun vleesvervanger draagt de naam ‘Beeter’ en wordt gemaakt van soja. Maar commercieel directeur Jeroen Willemsen noemt ‘Beeter’ liever een ‘veelzijdig alternatief voor vlees en vis’ dan een vleesvervanger. Dat komt omdat ‘Beeter’ naargelang de bereidingswijze erg kan variëren van smaak en textuur. ‘De textuur die zo aan vlees of vis doet denken, komt tot stand door een combinatie van verschillende factoren’, legt Willemsen uit. Alle ingrediënten gaan samen in een soort van pastamachine, waar ze worden verwerkt. ‘Het zijn de samenstelling, de temperatuur en de druk die zorgen voor die specifieke langvezelige textuur. Door meer of minder vocht toe te voegen, passen we de sappigheid aan. Zo kunnen we ons product meer op varkensvlees, kip of vis doen lijken.’ Met bouillons en smaakextracten wordt de smaak aan het ‘Beeter’-basisproduct toegevoegd. In essentie zijn de ‘Beeter’ vleesalternatieven vet- en zoutarm en rijk aan eiwitten.

Maar of het eindproduct op ons bord nog zo gezond is, hangt af van de klanten van de fabrikant. ‘Op hun vraag herwerken wij de ‘Beeter’-basis’, verklaart Willemsen.

‘De ene vraagt om er meer zout bij te doen, de andere wil er vitamine B12 of ijzer aan toegevoegd zien.’

Sinds kort bracht Greenway ook bij ons ‘kippenstukjes’ op basis van 'Beeter' uit.

Ze zijn te koop in Delhaize (zie p.39).

Lupine: de nieuwe soja De sojaboon is een godsgeschenk voor wie plantaardig eet. Alleen jammer dat het gewas in onze contreien niet kan gedijen en geïmporteerd moet worden. Lokaal geteelde gewassen zouden een duurzamere oplossing kunnen bieden. In dat kader worden al vleesvervangers ontwikkeld met hennep en koolzaad als basis, maar eigenlijk is lupine hét gewas dat perfect ter vervanging kan dienen van soja. Er kan melk, brood en kaas van gemaakt worden en het is een prima grondstof voor vleesvervangers. Net als soja is lupine bovendien heel geschikt als veevoeder. Vroeger kreeg ons vee ook al plaatselijke gewassen in de voederbak, maar de komst van goedkope overzeese soja maakte daar zo’n 25 jaar geleden een einde aan.

foto: Tine Teijsen

31

Dossier

Vleesvervangers

2.0 foto: Wannes van Giel De Vegetarische Slager is alvast op de lupinekar gesprongen. De Haagse zaak verwerkt de alternatieven van 'Beeter' in haar kip- en braadstukjes, maar maakt evengoed gebruik van vleesvervangers op basis van lupine.

Wie wil weten hoe de lupine-alternatieven smaken, moet de bitterballen, kroketten en saucijzenbroodjes van de Vegetarische Slager eens proeven.

Die zijn bovendien ook honderd procent biologisch.

‘ Dertig laboratoria wereldwijd

zijn naarstig bezig om

kweekvlees geschikt te maken voor consumptie. Wanneer dat het geval zal zijn, zullen tien spiercelletjes vijftigduizend ton vlees opleveren.

’

De man achter de Vegetarische Slager is Jaap Korteweg. In de overtuiging dat vleesvervangers spectaculair moeten zijn van structuur, beet en smaak om aan te slaan bij het grote publiek, opende Kortewagen samen met chef-kok Paul Bom en dierenrechtenactivist en politicus Niko Koffeman de eerste Vegetarische Slager in Den Haag. Twee jaar en evenveel awards later heeft de Vegetarische Slager ruim vijfhonderd verkooppunten in tal van Nederlandse voedingszaken. Volgens Armanda Govers, communicatieverantwoordelijke van de Vegetarische Slager, ligt het succes van het bedrijf in het concept en de smaak: ‘Wij zijn de eerste vegetarische slager ter wereld die ‘vegetarisch vlees’ op de markt brengt dat echt smaakt naar en lijkt op vlees.’ Voor Korteweg was dat een kwestie van de juiste mensen te vinden om in zee mee te gaan. ‘Hij ging de samenwerking aan met de beste koks en samen ‘hackten’ ze ze de smaak van kip, rund, varken en zelfs vis’, vertelt Govers.

32

magazine

Kweekvlees: nog niet voor morgen Een ander veelbesproken alternatief is kweekvlees of in-vitrovlees. Dat is vlees dat in laboratoria wordt voortgebracht uit stamcellen of spiercellen van dieren. In-vitrovlees is dus geen vervanger, maar echt vlees. Het oorspronkelijke idee kwam uit de koker van een Nederlander. Willem van Eelen, een wetenschapper die tijdens de Tweede Wereldoorlog in een Japans gevangenenkamp verzeilde, raakte na zijn ervaringen geobsedeerd door voeding en overlevingstechnieken. Hij begon na te denken over de mogelijkheid om vlees te kweken zonder daarvoor dieren te moeten grootbrengen en slachten. In 2001 namen NASA-onderzoekers van Eelens idee over. Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap zocht naar een manier om ruimtevaarders die gedurende een lange tijd wegbleven, toch van vlees te kunnen voorzien. Voor van Eelen en zijn kompanen was dat het teken dat het de goede kant uitging met hun idee, en ze namen er een patent op.

Dierenrechtenorganisatie PETA bracht alles nog meer in een stroomversnelling door een miljoen dollar te beloven aan de eerste die in-vitrokippenvlees tot bij de consument kon brengen. Want ook hier op aarde kan kweekvlees ingezet worden. De inefficiënte wijze waarop vlees vandaag wordt geproduceerd, zou in de toekomst met kweekvlees tegengegaan kunnen worden. Bovendien zou dierenleed verdwijnen of toch tot een minimum beperkt kunnen worden. 2012 was de deadline die PETA had gesteld om kans te maken op de geldsom. Die werd niet gehaald, waarop de organisatie de termijn met een jaar verlengde. De smaak en structuur van in-vitrovlees laat voorlopig nog te wensen over.

Maar dertig laboratoria wereldwijd zijn naarstig bezig om kweekvlees geschikt te maken voor consumptie. Wanneer dat het geval zal zijn, zullen tien spiercelletjes vijftigduizend ton vlees opleveren.

Vijf generaties vleesvervangers 1. De natuur op ons bord Wat we de eerste generatie vleesvervangers noemen, komt eigenlijk rechtstreeks uit de natuur. We hebben het dan over noten, zaden, peulvruchten en bonen. Ze worden niet of nauwelijks bewerkt vooraleer ze op ons bord belanden.

2. Zij kwamen uit het Oosten De tweede generatie is die van de tofu, seitan en tempeh. Hoewel tofu zijn oorsprong vindt in het China van tweeduizend jaar geleden, kwam deze gestremde sojamelk pas aan het eind van de negentiende eeuw naar het Westen. Het duurde toen nog een kleine honderd jaar voor tofu bij een breder publiek bekend werd.

Het seitanverhaal loopt min of meer gelijk met dat van tofu. Net als tofu is seitan in het oude China ontstaan en kennen we het hier nog maar sinds een jaar of dertig. Seitan wordt gemaakt van tarwemeel, dat verwerkt wordt tot deeg en vervolgens gekookt wordt in een bouillon van sojasaus, zeewier en gember.

De oorsprong van tempeh, tot slot, moeten we een stuk zuidelijker gaan zoeken. De eerste verwijzingen naar deze sojabereiding werden aangetroffen op het eiland Java. Ze dateren van het begin van de negentiende eeuw.

Dat deze drie vleesvervangers een kleine dertig jaar geleden bekendheid kregen in onze contreien, had te maken met de groeiende interesse voor vleesloos voedsel en betere contacten met het Verre Oosten.

3. De eerste burgers en consorten Nog voor de tweede generatie vleesvervangers hier goed en wel was ingeburgerd, kwam generatie drie er al aan. Een ruim aanbod aan burgers, worsten en patĂŠs moest meer aan vlees doen denken en zo de markt veroveren.

Voorbeelden hiervan zijn overvloedig terug te vinden in de supermarkt. Denk aan de producten van Quorn, Garden Gourmet, Alpro ‌

4. De Lookalikes De verfijnde technieken van onder andere Ojah in Nederland laten vleesalternatieven nog meer vlees lijken qua smaak en structuur. Zelfs specialisten kunnen vaak het verschil niet meer proeven.

op

5. Vlees uit een petrischaaltje Om kweekvlees te produceren, worden enkele losse dierlijke stam- of spiercellen verspreid over een voedingsmedium, waar ze zichzelf vermenigvuldigen. Door de voeding op te nemen, worden de cellen doorweekt en sponsachtig en kunnen ze mechanisch gerekt worden. Zo worden de cellen groter en neemt het eiwitgehalte toe. .

33

Lupine: duurzaam, voedzaam Lupine is een gewas dat net als de pinda behoort tot de vlinderbloemenfamilie. De blauwe, gele en witte varianten kunnen dienen als voedsel voor mens en dier.

Meer zelfs, lupinebonen zijn de ideale grondstof om voeding duurzamer te maken. Om vleesvervangers te produceren, zijn er vijf maal minder lupinebonen nodig dan om vlees te produceren. En als we de lupine rechtstreeks inzetten voor consumptie in plaats van ze eerst aan dieren te voederen, om daarna die dieren op te eten, kunnen we tien keer zoveel monden te eten geven. In principe betekent dat dat tegen 2050 de hele wereldbevolking voldoende te eten zou kunnen krijgen. Er wordt druk onderzoek verricht naar de ‘boon van de toekomst’ en lupinebonen eten wordt nu al gelinkt aan cholesterolverlaging. De lupineboon zou ook een prebiotische werking op onze darmen kunnen hebben. Dat houdt in dat de boon de groei en activiteit van bepaalde bacteriën in de darmen stimuleert en zo alweer de gezondheid bevordert.

Maar het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Lupine mag dan in vele opzichten veelbelovend zijn, thet is geen eenvoudig gewas om te telen. Lupine heeft heel veel aandacht nodig en is erg gevoelig voor allerlei schimmelziektes en onkruid. Bovendien gaat de plant liggen wanneer ze rijp is, wat geen cadeau is voor wie ze moet oogsten.

Nepvlees op nanoschaal Intussen wordt in andere Nederlandse laboratoria naarstig gewerkt aan nóg een ander alternatief voor vlees. Met de Shear Cell-technologie zijn onderzoekers erin geslaagd om de structuur van kippenvlees op microscopische schaal te imiteren. De technologie genereert de hiërarchische en vezelachtige structuren die kenmerkend zijn voor vlees.

Bij de meeste vleesalternatieven die je vandaag in de winkelrekken vindt, is dat niet het geval.

Maar of we dat nepvlees binnenkort al op ons bord krijgen, valt volgens Jeroen Willemsen te betwijfelen. ‘Volgens mij zal het nog een viertal jaar duren vooraleer we daadwerkelijk iets hebben aan de Shear Celltechnologie’, zegt hij. ‘Het gedachtegoed achter de techniek op zich is razend interessant, want het is belangrijk om de onderliggende processen van ‘de perfecte vleesvervanger’ te kennen. Maar om die ‘perfecte vervanger’ te kunnen bekomen, moeten smaak en kwaliteit primeren. En zo ver zijn ze voorlopig nog niet.’

Liever goede vleesvervangers dan

zuinige auto’s Toch is niet iedereen het idee genegen dat de toekomst bij kweekvlees ligt. Volgens Patrick Brown, een Amerikaans moleculair bioloog, zal het milieu nog te veel lijden onder in-vitrovlees. Daarom ging hij zelf aan de slag. Hij gebruikt uitsluitend plantaardige basisstoffen om vorm te geven aan zijn hoogsteigen vleesalternatief. ‘Vlees wordt vandaag nog altijd bekomen via eeuwenoude en zeer inefficiënte methoden. De vleesindustrie is bovendien veruit de grootste milieuvervuiler ter wereld’, verklaarde Brown vorig jaar tijdens een persconferentie. Volgens hem doen we er beter aan om een vleesvervanger te ontwikkelen die zo goed is van kwaliteit dat hij bij iedereen in de smaak valt, dan dat we een manier proberen te vinden om een auto met amper vier liter brandstof 1500 kilometer ver te laten rijden. Daarom werkt de bioloog aan een product dat ook overtuigde omnivoren over de streep moet trekken. Hij hoopt het tegen eind dit jaar op de markt te kunnen brengen.

Wie er honger van heeft gekregen en benieuwd is of de plantaardige alternatieven van 'Beeter' en van de Vegetarische Slager echt niet te onderscheiden zijn van echt vlees, kan terecht bij Greenway en Delhaize.

Of bij de Vegetarische Slager zelf, maar daarvoor moet je wel naar Den Haag afzakken. En om de rest van generatie 2.0 te kunnen proeven, zullen we nog even geduld moeten oefenen.

Patrick Brown:

een vleesvervanger ontwikkelen die bij omnivoren in de smaak valt, dan dat we een manier

zoeken om auto’s met amper vier liter brandstof 1500 kilometer ver te laten rijden.

34

magazine

‘ We kunnen beter

’

OOK ALS JE ER NIET MEER BENT, ALS JE ER NIET MEER BENT, KAN JE VOOR EVA OOK OOK ALS JE ER NIET MEER BENT, KAN JE VOOR EVA NOG MEER BETEKENEN KAN JE VOOR EVA NOG MEER BETEKENEN DAN JE DENKT NOG MEER BETEKENEN DAN JE DENKT DAN JE DENKT Neem een goed doel op in Neem een goed doel op in je testament en vergroot Neem een goed doel op in je testament en vergroot de erfenis je detestament erfenis en vergroot van wie je dierbaar is. de vanerfenis wie je dierbaar is. van wie je dierbaar is.

n liever niet aan de dag dat we er niet meer zullen zijn.

We wel denken liever niet aan de dag dat we er niet meer zullen zijn. et zinvol om dat te doen.

We denken liever niet dag dat meer zullen En toch is het zinvol omaan datde wel te doen. pstellen van een testament komt uw geld terecht bijwe wieeru niet belangrijk vindt.zijn.

En toch is het zinvol om dat wel te doen.

Door het opstellen van een testament komt geregeld uw geld terecht bij wie u belangrijk vindt. ook een geruststellend idee zijn te weten dat alles goed is Door het opstellen van een testament komt uw geld terecht wie ugeregeld belangrijk En het kanvan ookuw een geruststellend zijn te weten dat allesbij goed is vindt. oed over de verdeling bezittingen heeft idee nagedacht.

En het kan ook een geruststellend idee zijn tetestament. weten dat alles goed geregeld is enkunt dat u u ook goed over de doel verdeling van uw bezittingen heeft nagedacht. ie en vrienden een goed opnemen in uw en dat u goed over de verdeling van uw bezittingen heeft nagedacht.

Naast familie en vrienden kunt u ook goed doel opnemen in uw testament. uw nalatenschap een bijzondere bestemming die een bij uw persoonlijkheid Naast familie en vrienden kunt u ook een goed doel opnemen uwpersoonlijkheid testament.

Zo geeft uw nalatenschap een bijzondere die bijinuw et u iets blijvends voorueen betere en mooiere wereld. bestemming Zo geeft u uw bijzondere bestemming bij uw persoonlijkheid past.

En doet unalatenschap iets blijvends voor eenubetere en mooieredie wereld. duolegaat opstelt worden het goede doeleen waaraan nalaat past.

En doet u iets blijvends voor een betere en mooiere wereld.

Als beter. u een duolegaat opstelt worden het goede doel waaraan u nalaat ere erfgenamen Als u een duolegaat worden het goede andere erfgenamen e familieledenĂŠn ofuw mensen met wie opstelt u geenbeter. familieband hebt, doel waaraan u nalaat ĂŠn uwtorenhoge andere erfgenamen Zeker verre familieleden of beter. mensen met wie u geen familieband hebt, nder deze formule successierechten betalen.

Zeker verre familieleden of mensen wie u geen familieband hebt, zouden zonder deze torenhoge successierechten betalen. drag dat u hen wilde schenken, zouformule nauwelijks ietsmet over blijven. zouden zonder deze torenhoge successierechten betalen.

Van het bedrag dat u formule hen wilde schenken, zou nauwelijks iets over blijven.

Van het bedrag dat u hen wilde schenken, zou nauwelijks iets over blijven. ns: ken jij een ander goed doel dat tegelijkertijd zorgt voor gezondere trouwens: een milieu ander goed doel dat tegelijkertijd zorgt voor gezondere inder hongerEn in de wereld, ken een jij beter en minder dierenleed?

En trouwens: ken jij een ander goed doel dat tegelijkertijd zorgt voor gezondere mensen, minder honger in de wereld, een beter milieu en minder dierenleed? mensen, minder honger in de wereld, een beter milieu en minder dierenleed? info@testament.be 0479 76 00 76 info@testament.be 0479 76 00 76 info@testament.be 0479 76 00 76

Veg gie voor spruitjes

nderplas

tekst: Cindy Va

36

magazine

Een overvloed aan zomerse ideeën In de zomer is er een overvloed aan verse, gezonde producten van eigen bodem. Het moment bij uitstek dus om kinderen te laten kennismaken met nieuwe smaken. Erg jonge kinderen zijn van nature uit avontuurlijke

eters. Maar als ze ouder worden, wordt het vaak een uitdaging om hen onbekende groenten en fruit te laten proeven, hoe mooi, smakelijk en kleurrijk je ze ook presenteert. Een creatieve aanpak kan dan een extra stimulans zijn.

Maak er een wedstrijd van

Maak samen pizza

Maak lekkere ijsjes

Zo kun je een wedstrijd ‘groenten en fruit eten’ uitschrijven. Download hiervoor lijntekeningen van groenten en fruit, print ze uit en laat ze inkleuren door de kinderen. Kleef ze daarna op een groot blad. Telkens wanneer iemand iets uit de lijst heeft gegeten, mag die een sticker bij z’n naam kleven of een stempel zetten. Wie de meeste stickers of stempels verzamelt, mag op het einde van de week helpen om het menu samen te stellen, krijgt een extra verhaaltje voorgelezen, of een andere leuke verrassing.

Een mooie kroon is vaak al beloning genoeg!

Samen met je kinderen pizza maken is ook erg leuk en leerrijk. Koop een kant-en-klare bodem en laat ze zelf een pizza samenstellen.

Zo maken ze kennis met paprika, champignons, ui, olijven, gegrilde aubergine en ander lekkers.

Wedden dat ze zich hun eigen creatie wél zullen laten smaken?

Zomers fruit laat zich, zelfs zonder dure ijsmachine, gemakkelijk verwerken tot ijsjes. Ijsjesmallen kun je overal kopen, en kinderen vinden het heerlijk om samen met je aan de slag te gaan. Ook op zomerse kinderfeestjes is zo’n activiteit een hit, vooral als je nadien de ijsjesmallen mét recept mee naar huis geeft. Bananenijs met tropisch vruchtendiksap is zo’n typische zomerse topper, en een ideale manier om rijpe bananen te verwerken. Diepgevroren bosvruchten met appeldiksap geeft dan weer een heerlijke, dieprode sorbet, zonder extra suikers.

Eventueel wat (soja)yoghurt erbij voor een romig accent, en smullen maar …

Bananenijsjes 1 hele rijpe banaan, gemixt (ongeveer 120 ml gemixte banaan) 60 ml tropisch vruchtendiksap 120 ml water Voor 6 ijsjes van 50 ml per stuk Meng alles grondig, giet het mengsel in de mallen en stop die in de diepvries. Na vijf uur kun je de ijsjes voorzichtig uit de mal halen, door ze even in je handen te verwarmen.

Bosvruchtensorbet 250 g diepgevroren bosvruchten 4 à 5 eetlepels diksap (van appel, appel-kers of rode vruchten) Voor 2 porties Zet de beker met de diepgevroren vruchten 10 seconden op een laag vermogen in de microgolfoven. Voeg het diksap toe. Mix met een staafmixer.

Dien op met een eetlepel (soja)yoghurt erbij.

37

Shoppen!

Kim Haelterman

Sleutelboshaakjes Sleutelbossen raken op de meest ongelegen momenten zoek en daar heeft Futureproofed een ecologische oplossing voor: het ‘Remember me’ophangsysteem. Dit systeem kan keer op keer gerycleerd worden. De website vertelt je meer over hoe en waarom ‘Remember me’ een duurzame oplossing is voor je sleutelprobleem. Het kapstokje vrolijkt bovendien de inkomhal op, en je komt nooit meer te laat omdat je je sleutels niet kon vinden.

te koop op futureproofedshop.com

Soja-ijsjes Tijdens de zomermaanden mogen we onszelf af en toe eens verfrissen met een lekker ijsje, en dat is veruit de belangrijkste reden waarom de zomer ons favoriete seizoen is. Bij Ijsboerke kun je ook plantaardige ijsjes krijgen, zowel op een hoorntje (de cornetto’s) als op een stokje (de magnums). Maar met het soja-schepijs kun je pas echt uit de bol gaan en zelf je coupe creëren. Zuivelvrij en om je vingers bij af te likken!

te koop

Magazinemand te koop bij Ijsboerke

38

magazine

bij Hadhi Gent, Hadhi Antwerpen en op www.hadhi.be

Bij Hadhi weten ze al lang dat fair beautiful is, en dat een knap interieur niet ten koste van mens en milieu hoeft te gaan. Deze magazinemand slaat de spijker op de kop. Kleine coöperatieven in Azië recycleren tijdschriften en toveren ze om tot een mooie opbergplek voor je leesvoer.

Greenway Beeter-stukjes De Greenway Gyros, BBQ mix en falafel vind je al langer bij Delhaize. Maar sinds kort is het Greenway-aanbod er uitgebreid met ‘kippenstukjes’ op basis van de nieuwe vleesvervanger 'Beeter'. Volledig plantaardig, en ideaal om bijvoorbeeld in vol-au-vent te verwerken. We zijn blij met de nieuwe aanwinst en vinden het heerlijk!

te koop bij Delhaize

AdorAballs zeep te koop bij Anina Soap Creatories in Gent

Adorable zijn ze zonder twijfel, de zeepbollen van kunstenares Karien Vandekerkhove. Maar ook op geheel plantaardige basis en zonder bewaarmiddelen of chemicaliën. De AdorAballs geuren naar lavendel, citroengras, chocolade, munt of rozenblaadjes. Vandekerkhove liet zich inspireren door het concept van de rituele reiniging. Het zeeprollen leerde ze van een meester-savonnier in Melbourne.

Nieuwe rijst-amandeldrink Goed nieuws voor zoetbekken! Provamel voegt iets nieuws toe aan zijn assortiment: rijst-amandeldrink, gezoet met agavesiroop.

Het drankje geeft je koffie of thee een heerlijk romige en zoete toets, maar is dankzij de amandelnasmaak ook puur erg lekker.

Van vrolijke noten gesproken …

te koop in de biowinkel

39

40 Brandnetels

magazine

en hete kolen

Helga D’Havé en Kim Haelterman

Plantaardige voeding heeft kleinste watervoetafdruk Minder vlees eten verkleint je watervoetafdruk. Er is meer water nodig om voedsel te produceren voor een gemiddeld Europees voedingspatroon – gekenmerkt door een te hoge inname van dierlijke eiwitten – dan voor een voedingspatroon dat minder vlees bevat. Dat staat in het artikel The water footprint of the EU for different diets uit het vakblad Ecological Indicators.

Wetenschappers bestudeerden drie alternatieve eetpatronen: een ‘gezonde voedingswijze’ die nog dierlijke producten bevat, een plantaardige voedingswijze en een ‘gecombineerde’ voedingswijze. Ze bevestigden wat eerder al werd aangetoond: dat de productie van vlees heel wat water vraagt. Voor de drie alternatieve voedingspatronen was beduidend minder water nodig dan voor de gemiddelde Europese voedingswijze. Vlees van het menu schrappen zorgde voor het grootste verschil in watervoetafdruk.

Meer info over de watervoetafdruk en nuttige tips om je eigen watervoetafdruk (nog meer) te verlagen vind je op www.watervoetafdruk.be Bron: universiteit van Oxford

Slachtafval in ijsjes Het klinkt vies, maar het zou binnenkort wel eens de realiteit kunnen worden. In een poging om de vleesindustrie minder verspillend te maken, gaat het Europese PROSPAREproject op zoek naar een manier om de dierlijke eiwitten en vetten die bij het slachtafval belanden te gebruiken in andere toepassingen.

Bot- en vleesresten van gevogelte zouden bijvoorbeeld kunnen benut worden in supplementen voor sporters om de groei van hun spiermassa te bevorderen. Die supplementen bevatten meer nuttige aminozuren dan de supplementen op basis van eieren, karnemelk of vis die vandaag op de markt zijn.

Een Russische partner van het project is dan weer van plan om de afvalresten te verwerken in roomijs. De fabriek die de klus moet klaren is al gebouwd en binnenkort zal daar dagelijks honderd ton 'functioneel' dierlijk eiwit verwerkt worden dat anders op de afvalhoop zou belanden.

Sommigen zien in dit project heel wat voordelen. Vegard Segtnan, onderzoeker aan het Noorse voedselinstituut, legt uit dat de impact van de voedselproductie op het milieu kan worden teruggeschroefd. ‘Bovendien worden deze eiwitten erg makkelijk opgenomen door het lichaam. Dat komt omdat ze heel veel aminozuren bevatten. Ze kunnen aangewend worden om zieken, ouderen en atleten een duwtje in de rug te geven.’ Dossena voegt daaraan toe dat de verwerkte eiwitten tot twee jaar bewaard kunnen worden. ‘Zo wordt het ook makkelijker om ze in te schakelen op plaatsen waar een tekort is aan eiwitten.’

Ook volgens Karin Verzijnden, expert in voedselregelgeving, maakt deze nieuwe insteek een goede kans om goedgekeurd te worden, hoewel er toch nog onenigheid is over de vorm waaronder de 'afvaleiwitten' op de markt zouden komen.

Het is immers nog de vraag of de consument zit te wachten op een ijsje dat slachtafval bevat …

Bron: youris.com

40

magazine

Vitamine in de kijker

IJzer

Dat ijzer eigenlijk geen vitamine is, maar een mineraal, is een scheikundig verhaal. Vitaminen komen voor in ‘levende’ natuur, wat betekent dat planten ze zelf kunnen aanmaken. Mineralen daarentegen zijn enkel te vinden in ‘dode’ natuur. Planten moeten ze dus opnemen uit de aarde.

Ons lichaam heeft ijzer nodig om zuurstof van onze longen naar de verscheidene weefsels te transporteren. Ijzer is een belangrijke component van hemoglobine, een eiwit dat op zijn beurt een noodzakelijke bouwsteen is voor de rode bloedcellen. Het zijn die bloedcellen die instaan voor het overbrengen van de zuurstof die we inademen. Ijzer komt voor in twee vormen: heemijzer en non-heemijzer. Die eerste variant komt enkel in dierlijke producten voor. Non-heemijzer vinden we vooral in plantaardige voedingsmiddelen.

Wie een ijzertekort heeft, is snel vermoeid, heeft last van duizeligheid, kan zich moeilijk concentreren en heeft een bleke huid. Een groot tekort kan bloedarmoede in de hand werken. Een teveel aan ijzer kan dan weer nefast zijn voor de organen en chronische vermoeidheid veroorzaken.

Heemijzer, van dierlijke oorsprong, wordt vrij makkelijk opgenomen door het lichaam. Om uit plantaardige voeding non-heemijzer op te nemen, moet ons lichaam echter meer moeite doen. Vandaar dat sommige mensen die vegetarisch eten vatbaarder zijn voor een ijzertekort.

Wanneer je ijzer samen met vitamine C inneemt, help je je lichaam bij de opname. Het is dus raadzaam om bij je maaltijden een combinatie te eten van voedingsmiddelen die rijk zijn aan ijzer en aan vitamine C. Volkorenbrood en -pasta, peulvruchten, cacao en geroosterde pistachenoten zijn ijzerrijke voedingsmiddelen. Voor een betere opname kun je ze combineren met asperges, rode en groene paprika, radijs, rode kool, champignons, witlof of wortelen. Deze groenten bevatten veel vitamine C. Of beter nog: je slaat twee vliegen in één klap wanneer je groenten als broccoli, bloemkool, tomaat of pompoen eet. Die zijn immers niet alleen rijk aan ijzer, maar ook aan vitamine C.

Superbronnen! ijzer

Volkorenbrood

Volkorenpasta

Peulvruchten

Cacao

Geroosterde pistachenoten

Pompoen

Broccoli

Bloemkool

Tomaat

ijzer én vitamine c

Linzen-broccolicurry 200 g gedroogde linzen 1 kg broccoli olijfolie 2 uien 2 el milde currypasta 400 ml kokosmelk Kook de linzen en de broccoli gaar in water en laat ze uitlekken.

Snipper de uien en fruit ze in wat olijfolie in een pan. Laat ze zeker 10 minuten stoven zodat ze mooi zacht worden.

Voeg nu de currypasta toen en laat even meebakken zodat de smaken vrijkomen. Voeg nu de broccoli en de linzen toe en roer even kort mee. Blus het geheel met de kokosmelk en laat nog even doorkoken.

Serveer met basmatirijst.

41

Kooktrucjes van veggie ladies

Miki en Kristin Heb je een vraag over een veggie recept, een product of een ingrediënt? Wil je graag een vegetarische versie maken van je favoriete vleesgerecht, maar weet je niet hoe eraan te

beginnen? Mislukt je veganaise telkens weer? Stuur een mailtje naar info@vegetarischekookstudio. be en Miki en Kristin beantwoorden al je vragen.

Helena vraagt: ‘Ik vind een aubergine een heel aantrekkelijke groente, maar als ik aubergineschijven bak, moet ik er heel veel olijfolie bij gebruiken, en dat stoort me. Zijn er nog andere manieren om aubergines klaar te maken?’

Magere troost?

Je probleem is heel herkenbaar: je giet wat olie in de pan, legt de aubergineschijven erin, en in een mum van tijd is je olie verdwenen.

Giet je er meer olie bij, dan blijft de aubergine als een spons alles opzuigen. Uiteindelijk kost het je flink wat olie voor de schijven echt zijn gebakken. In principe kun je een aubergine zachtjes bakken in de pan zonder ook maar een druppeltje olie toe te voegen. Maar in olijfolie gebakken aubergine is zo misdadig lekker dat het erg verleidelijk is om gewoon te zwichten voor wat we als het spekreepje van de vegetarische keuken beschouwen. We sussen dan ons geweten met de gedachte dat een veggie maaltijd doorgaans minder vet bevat dan een vleesmaaltijd, en dat iemand die geen vlees eet zichzelf ook wel eens mag verwennen. Bovendien heeft een mens ook vetten nodig, en was olijfolie geen gezond vet?

De ‘zoutoplossing’ Toch bestaan er een aantal oplossingen voor het probleem. De eerste kost wat tijd, maar het resultaat mag er wezen. Als je de aubergine in schijven gesneden hebt, bestrooi je beide zijden gul met zout. Dan leg je de schijven naast elkaar en laat je ze een half uurtje rusten. Na een tijdje zie je pareltjes vocht verschijnen, want het zout trekt het sap uit de aubergine. Spoel de schijven af, dep ze droog, bepoeder ze met wat bloem en bak ze. Nu heb je minder olijfolie nodig, want door het

42

magazine

zouten is de structuur van het vruchtvlees veranderd en gedraagt de aubergine zich niet meer als en spons.

Het trucje met de microgolfoven Heb je weinig tijd? Dan moet je het microgolfoventrucje eens proberen. Ga als volgt te werk: neem een aubergine, snijd het steeltje eraf en prik er enkele gaatjes in (zo vermijd je dat ze ‘ontploft’ in de microgolfoven). Leg de aubergine vijf minuten op een bord in de microgolfoven, op 800 watt. Neem ze eruit en snijd ze open. Nu kun je twee dingen doen met het mooi blanke vruchtvlees. Ofwel schraap je het vruchtvlees uit de schil en breng je het op smaak met verse kruiden, peper en zout en citroensap, om er een heerlijk smeuïg broodbeleg van te maken. Ofwel laat je de schil eraan, snijd je de aubergine in grote stukken en verwerk je ze in een zuiderse salade, lekker gekruid en overgoten met (neen, we willen gewoon niet zonder!) overheerlijke olijfolie.

De methode met het stoommandje Hetzelfde effect bereik je als je een aubergine stoomt.

Om ze te stomen, snijd je de aubergine open en leg je ze in het stoommandje met de schil naar onderen. Tien minuten volstaan om datzelfde mooi zachte vruchtvlees te bekomen, dat je verder naar believen kunt verwerken.

Imam Bayaldi

50 g sojabrokjes 50 g hazelnoten 50 g broodkruim 70 g tomatenpuree 200 g ui 2 teentjes knoflook 50 g verse kruiden, bv. peterselie, koriander en platte peterselie 25 g bloem wat olijfolie peper en zout

Verwarm de oven voor op 180 °C. Pel de uien, snijd ze doormidden en snijd ze in halve ringen. Pel en snipper de knoflook. Snijd het pepertje open, verwijder de zaadjes en snijd het in kleine stukjes. Snijd de aubergine in de lengte doormidden en snijd bij iedere helft ongeveer de helft van het vruchtvlees weg.

Snijd het vruchtvlees in stukjes. Maak drie ondiepe inkervingen in de onderkant van de halve aubergines.

Verwarm flink wat olijfolie en bak de uitgeholde auberginehelften eerst aan de snijkant en vervolgens aan de kant van de schil. Zet het deksel op de pan en laat de auberginehelften zachtjes stoven.

Verwarm wat olijfolie in een andere kookpot, voeg de uien toe en stoof ze langzaam glazig met het deksel op de pan.

Voeg de knoflook, de korianderbolletjes en het pepertje toe.

Voeg ½ tl gemalen kaneel, de oregano, de pijnboompitten en de auberginestukjes toe.

Zeef de gepelde tomaten en bewaar het sap. Snijd het vruchtvlees in stukjes en voeg ze bij de uien. Laat dit mengsel zachtjes stoven.

Breng het tomatensap op smaak met de rest van de gemalen kaneel, een snufje cayennepeper en zout.

Giet het tomatensap over de bodem van een ingevette ovenschaal. Leg de auberginehelften erin met de schil naar beneden. Vul ze met de gestoofde groenten.

Dek de ovenschaal af en zet ze 30 minuten in de oven.

Verwijder het deksel en laat nog 15 minuten in de oven staan. (lekker als hoofdgerecht met sesamsaus, Marokkaanse wortelkikkererwtensalade, bulgur of couscous)

Het kaviaareffect in de oven Gaar je een aubergine in de oven, dan krijg je een heel ander resultaat. Leg de ingeprikte, onversneden aubergines een uur in de oven op 180 °C en draai ze tussendoor eens om.

De schil wordt zwart geblakerd, en wanneer je de gebakken aubergines opensnijdt, zie je donker gekleurd vruchtvlees. De auberginezaadjes zijn duidelijker zichtbaar dan voorheen en bruin tot zwart van kleur. Dat is wat men auberginekaviaar noemt: gebakken vruchtvlees waar je een smeuïge puree kunt van maken, maar die natuurlijk niet naar de zee smaakt.

Je kunt de aubergine ook in de lengte in vieren snijden voor ze de oven ingaat. Bestrijk de snijvlakken met een mengsel van miso en sojasaus en laat de aubergine langzaam garen in de oven. Zo absorbeert ze geen olie, maar andere lekkere smaken.

En nog vele andere manieren …

En dan zijn er nog honderden manieren om aubergines te verwerken in stoofpotjes. Of je ze nu laat garen in een mediterrane tomatensaus, in een exotisch kokosstoofpotje of een groentekerrie, het resultaat is altijd heerlijk. Een aubergine stelt niet veel eisen, het enige waar je echt moet op letten is dat ze door en door gaar is.

Een enorme schat aan auberginerecepten vind je in de Turkse keuken. Het loont absoluut de moeite om in Turkije rond te reizen en er te proeven van de vele groenterecepten en auberginebereidingen. Turken geven meestal de voorkeur aan lange, smalle aubergines die minder zaad bevatten en minder bitter zijn. Hier bij ons vind je die soort tot nog toe enkel in Turkse winkels. Krijg je de kans, probeer ze dan zeker eens uit. Het beroemdste auberginerecept uit de Turkse keuken is ‘Imam Bayildi’.

Die delicatesse dankt haar naam aan de legende dat de imam zelf ervan flauwviel, zo bedwelmend lekker was ze. Je kunt dit recept ook met gewone aubergines maken. Succes ermee!

43

Reizen tekst: Tobias Leenaert fotoŠ s: Melanie Jaecques

US Veggie Vegetarische avonturen in de Verenigde Staten De Verenigde Staten zijn een land van extremen: je kunt er het mooiste en het lelijkste vinden, de rijksten en de armsten, de gezondste en de ongezondste mensen. Het is een goed land voor zij die het goed hebben, terwijl anderen genadeloos uit de boot vallen. Een sociaal vangnet is er nauwelijks. En veel meer dan bij ons ligt de nadruk er op geldgewin. Op elk moment en overal krijg je er reclame door je strot geduwd.

De levensstijl van de gemiddelde Amerikaan is ook hoogst onduurzaam - zelfs een gemiddelde bewuste consument doet soms dingen waarbij wij de wenkbrauwen fronsen. En op het gebied van wetgeving rond dierenrechten en milieubescherming is de VS nog een heel eind achter op Europa.

44

magazine

Zo, dat hebben we uit de weg. Nu het goede nieuws: Amerika is de hemel op aarde voor wie plantaardig wil eten. Na dit verslag maak je misschien wel zelf plannen om de plas over te steken ...

Veggie restaurants à volonté Als er één land is waar je buitenshuis heerlijk veggie kunt eten, dan is dat in de VS. Uiteraard vind je er niet in elke uithoek of dorp een vegetarisch restaurant, maar op onze reis door California, Arizona en Colorado lukte het probleemloos om overal plantaardig te eten, ook in kleinere plaatsen. In België staan in de meeste

Blossom Café restaurants maximaal een handvol gerechten op de kaart - vaak vind je er slechts één dagschotel.

In de VS hebben we geen enkel veggie restaurant bezocht met minder dan een normale, volwaardige kaart. De gerechten zijn doorgaans ook heel creatief. Er wordt vrij veel met vleesvervangers zoals seitan, tofu en tempeh gewerkt, maar er zijn ook vaak invloeden merkbaar van onder meer de Mexicaanse, Caraïbische en Italiaanse keuken.

De vegetarische restaurants zijn er ook meer écht restaurant en minder eethuisje of taverne.

De betere (en duurdere) zijn van een niveau dat je in België eigenlijk nauwelijks aantreft. Het zijn restaurants waar je je verjaardag kunt vieren of de betere zakenlunch kunt organiseren. Voorbeelden zijn de bekende veggie restaurants Millennium in San Francisco of Candle 79 in New York.

Je betaalt er, fooien en taks inclusief, zo’n 30 euro voor een hoofdmaaltijd. Reken er nog een voorgerecht en dessert bij en je zit aan 40 à 60 euro per persoon. Maar ook in de goedkopere restaurants (12 à 15 euro voor een hoofdgerecht) is er veel keuze, een goede bediening, en een creatieve keuken.

Trendy veggie in The Big Apple New York heeft, mede door de hoge bevolkingsdichtheid natuurlijk, de hoogste densiteit aan veggie restaurants. In Blossom Restaurant, waar we met een achttal Amerikaanse vrienden hebben afgesproken, eet ik heerlijke seitan met portosaus en als dessert chocoladeganache. Dit Blossomrestaurant is er eentje in een reeks van zes verschillende vestigingen. Ook een lunch bij Blossom Café blijkt erg de moeite waard: voor mij een heerlijke BBQ cheeseburger met gerookte tofu, gefrituurde uien en een pikante aioli, dat alles geserveerd met vers gemaakte frietjes. Ik deel met mijn tafelgenote, die een avocado BLT heeft: dat staat voor (veggie) bacon, lettuce & tomato, of ham, sla en tomaat. Ze krijgt er veganaise bij, cashewkaas en geroosterd volkorenbrood. Wat ook opvalt: op de menu’s en website van de Blossomvestigingen staat: ‘Bij Blossom zijn we in de eerste plaats begaan met dieren. We weten ook dat biologisch, plantaardig eten bijdraagt tot een gezonde levensstijl.’ Subtiele bewustmaking.

Champs is een typische Amerikaanse ‘diner’: zo’n goedkoop en ouderwets ogend restaurant dat je in de films ziet, met een lange toog en veel aluminium. Hoewel: typisch? Deze ‘diner’ is honderd procent plantaardig. Ook hier is het weer moeilijk om een keuze te maken uit de uitgebreide kaart. We gaan er voor een decadent ontbijt van tofu-omelet, pannenkoeken, croque madame ... Geweldig! En ook in Peacefood Cafe en Candle 79, het bekendste vegan restaurant in New York voor wie niet kijkt naar een dollar meer of minder, hebben we weer heerlijke ervaringen. Wanneer we New York verlaten hebben we al meteen heimwee ...

Candle 79

Vegan is in de VS bekender en veel meer ingeburgerd dan hier, en vaak is vegan synoniem met vegetarisch. New York telt meer dan veertig vegan restaurants. Ook bio blijkt er veel evidenter.

Veel vegetarische restaurants vermelden op hun menukaart dat ze uitsluitend met biologische ingrediënten werken. Hetzelfde geldt voor lokale en fairtradeproducten.

New York

45

Going to San Francisco, veggie style

Ook Las Vegas zet in op veggie

In San Francisco trakteert onze gastfamilie ons op een diner in een gevestigde waarde: Millennium - ook bekend van zijn veggie kookboeken. Alweer een uitgebreide kaart, chique bediening en ... heerlijk eten. Er hoort een fles wijn bij van 40 euro en na voor-, hoofd- en nagerechten, taks en fooien voor vier personen zijn we erg blij dat we hier de rekening niet zelf hoeven te betalen. Het menu is hier momenteel redelijk Mexicaans getint.

We genieten onder meer van fried green tomatoes, fried oyster mushrooms en een black bean torte als voorgerecht. Daarna komen onder meer een potato picadillo roulade, risotto cake, en maple-black pepper glazed smoked tempeh. Achteraf zijn we redelijk voldaan, maar nu we hier zijn, kunnen we niet weerstaan aan de Millenniumklassieker Chocolate almond midnight: een taart bestaande uit een korst van amandelen en cashewnoten, een mokka-chocoladevulling, frambozensaus en witte chocolademousse - uiteraard helemaal plantaardig. Ook in dit restaurant bespeuren we veel sociaal engagement: stijlvol gerecycleerde interieurelementen, biologische, fairtrade en lokale ingrediënten, evenementen waarop je kunt kennismaken met lokale landbouwers ... En onderaan het menu staat voorwaar een e-mailadres waarnaar je kunt mailen om sponsoring door Millennium aan te vragen.

Het restaurant heeft ook een grote bar met duurzame cocktails en likeuren, en een aparte ‘wine room’.

New York en San Francisco zijn - naast Seattle en Chicago - wellicht de beste plaatsen voor veggie foodies. Maar ook en misschien minder evident - Las Vegas is best een interessante plek geworden voor plantaardig culinair genieten. Dat is vooral te danken aan casinomagnaat Steve Wynn. Deze steenrijke Las Vegaslegende werd na het zien van een documentaire over gezond plantaardig eten van de ene dag op de andere vegan, schonk de dvd aan elk van zijn tienduizend personeelsleden, en liet in alle restaurants van zijn hotels in Las Vegas een plantaardig menu invoeren.

Om de proef op de som te nemen, kiezen wij voor de minst evidente kandidaat onder de Wynn-restaurants: The Country Club in hotel Wynn Las Vegas wordt geafficheerd als steakhouse. We zitten er in een heel stijlvol kader met geweldige bediening. En jawel, het plantaardige menu zit erbij en bevat vijf

Een klasse lager, maar evenzeer de moeite in San Francisco is Herbivore’s. Helemaal plantaardig, helemaal biologisch en zeer betaalbaar. Ik neem daar een klassieker: mashed potatoes en gravy, ofte ‘pureepatatten met een dikke saus’.

46

magazine

voor- en vier hoofdgerechten (alweer even uitgebreid als het meest uitgebreide veggie menu in ons land dus). We krijgen broodjes met (vegan!) boter vooraf, en genieten vervolgens van heirloom tomatoes en quinoa polenta en twee heerlijke, uitgebreide salades van sesame tofu en groene bladgroenten.

Plaats of geld voor een nagerecht is er deze keer niet meer.

Holderdebolder naar Boulder Op het einde van onze reis trekken we nog voor een week naar Boulder.

Deze stad in Noord-Colorado staat bekend als een van de gezondste in de VS. Boulder is ongeveer zo groot als Gent maar telt niet minder dan vier Whole Foods natuurvoedingssupermarkten (verderop meer daarover). De stad is het mekka van allerlei outdoorsporten zoals moutainbiken en rotsklimmen. We bezoeken er een aantal leuke plekjes, zoals Sun Deli, een banaal uitziend eetcafé annex nachtwinkel die naast vleesgerechten een eindeloze variatie aan veggie sandwiches, pizza’s, pasta’s enzovoort aanbiedt. Om je hier door de kaart te eten, heb je weken nodig. Nog meer onder de indruk zijn we van Native Foods, een kleine keten van ondertussen veertien restaurants.

Helemaal plantaardig, maar ook heel mainstream. En dat slaat aan, want op de twee weekavonden die wij er doorbrengen, zit het grote restaurant helemaal vol.

Ook buiten deze grote steden vinden we doorgaans onze gading. Vaak gaat het om een vegetarisch restaurant, maar soms eten we ook in gemengde restaurants die zeer veggievriendelijk zijn. Daarbij worden we goed geholpen door de Happy Cow app op onze smartphone, die aangeeft waar in de buurt veggie restaurants of natuurvoedingswinkels te vinden zijn.

Native Foods

DIY in Whole Foods Market Wanneer we niet bij vrienden verblijven of uit eten gaan, gaat het er culinair iets primitiever aan toe op campings en tijdens picknicks onderweg.

Shoppen daarvoor is ook altijd weer een belevenis, want ook in de supermarkten is er een veggie aanbod om u tegen te zeggen. Echt leuk wordt het in natuurvoedingssupermarkten. De bekendste zijn die van de keten Whole Foods Market (een goede driehonderd vestigingen in de VS, en ook een paar dichterbij, in Londen), maar er zijn ook kleinere ketens en onafhankelijke biosupermarkten. Qua grootte zijn die minimaal vergelijkbaar met de grootste Bio-Planets in België.

De presentatie van de producten in Whole Foods is geweldig, met bijzonder kleurrijke schappen vol groenten en fruit, en af en toe variëteiten die we hier niet zien of zelfs niet kennen. Op kaartjes en borden lezen we bovendien veel informatieve boodschappen: over gezond eten, over duurzaamheid, over wat de winkel aan goede doelen schenkt, foto’s van lokale leveranciers enzovoort. In alle Whole Foodsvestigingen kun je ook eten: je stelt je eigen maaltijd samen uit het uitgebreide aanbod in de zelfbedieningstoonbanken. Verrassend betaalbaar ook.

En o ja, mochten culinaire genoegens je geen moer interesseren: ook om zijn adembenemende natuur is de VS een bezoekje meer dan waard.

Jammer dat het een vliegtuigreis ver ligt, of ze zouden ons er vaker zien.

Whole Foods Market

Whole Foods Market

47

Beroemde VegetariĂŤr Kim Haelterman

Morrissey

48

magazine

Steven Patrick Morrissey, beter bekend als Morrissey of kortweg Moz, verwierf naambekendheid in de jaren tachtig als frontman van de band The Smiths. In die tijd werd het muzieklandschap gedomineerd door gek geklede figuren met nasale synthesizers.

Maar dat was buiten The Smiths gerekend, die met met hun indie sound voor een welkome afwisseling zorgden.

Morrissey is een beroemd vegetariër. En wat voor een. Heel bedreven in het ontwijken en negeren van vragen allerhande, is Moz een gevreesde gesprekspartner voor menig journalist.

Maar zijn standpunt over dierenleed steekt hij allesbehalve onder stoelen of banken.

Pleidooi voor nooit meer vlees

Genie of stuk pretentie?

Gitarist Johnny Marr en Morrissey ontmoetten elkaar in 1982.

Aanvankelijk klikte het erg goed tussen de twee. Ze startten hun band en bestormden de hitlijsten. De titel van de tweede Smiths-plaat, Meat Is Murder, spreekt boekdelen. Met de titelsong klaagde de band dierenleed aan. Meat Is Murder is een pleidooi voor een vegetarische levensstijl. Een pleidooi dat Morrissey tot op vandaag hardnekkig blijft voeren.

Morrissey neemt geen blad voor de mond, wat regelmatig de discussie doet oplaaien of hij nu geniaal of gewoon erg pretentieus is. Zijn controversiële uitspraken zijn al lang niet meer op één hand te tellen.

Over de moordpartij door Anders Breivik in Noorwegen zei hij dat Breiviks daden in het niets verzonken in vergelijking met de praktijken van fastfoodketens als McDonald’s en KFC (Kentucky Fried Chicken).

En in een interview bestempelde hij het Chinese volk als minderwaardig vanwege hun houding tegenover dieren. Helemaal niet verwonderlijk dus dat velen zijn uitlatingen als beledigend en ronduit kwetsend ervaren.

Ondanks het succes van The Smiths ging de band vijf jaar later al uit elkaar. Naarmate Morrissey en Marr langer samenwerkten, vertroebelde hun relatie. Morrissey kon het niet verkroppen dat Marr het nodig achtte om muzikale zijsprongetjes te maken. Marr op zijn beurt ergerde zich aan Morrisseys onverzettelijkheid, en in 1987 gaf hij er de brui aan.

Morrissey vond geen geschikte vervanger en zette zijn muzikale carrière dan maar voort als solo-artiest. Maar toch staan vooral Smiths-nummers als Hand In Glove, Bigmouth Strikes Again en How Soon Is Now?, in het collectieve geheugen gegrift.

Nooit meer The Smiths De volgende jaren omringde Moz zich wel met vaste bandleden, maar de groep ging gewoon verder onder de naam ‘Morrissey’. Met het album Vauxhall and I verwerkte Morrissey zijn verdriet over het overlijden van een paar goede vrienden. De vocalist zelf vond Vauxhall and I zijn beste werk tot dan toe. Onder het motto ‘je moet op je hoogtepunt stoppen’ wilde hij na de release van de plaat in 1994 uit de muziekwereld stappen.

Onder fans wordt al sinds de splitsing in 1987 druk gespeculeerd over een Smiths-reünie. Marr gaf in het verleden aan dat een reünie een goed idee zou kunnen zijn. En ook Morrissey liet het r-woord een paar keer vallen. Maar eind vorig jaar sprak de woordvoerder van de zanger heel andere taal. Zijn letterlijke woorden waren: ‘The Smiths are never ever, ever, ever, ever, ever, ever, ever going to reunite. Ever.’

De waarheid, en niets dan de waarheid Rond zijn elfde besloot Morrissey dat hij geen dierlijk voedsel meer wilde eten. Hij werd bij die keuze sterk beïnvloed door zijn moeder, die zelf bewust het vlees van haar bord had gebannen. ‘Het gezin waarin ik opgroeide, was heel arm en eerst dacht ik dat dat de reden was waarom we nooit vlees aten thuis', vertelt hij daarover. ‘Ik dacht dat vlees juist een heel goede bron van voedingsstoffen was. Pas later leerde ik de waarheid.’

Ook voor politieke leiders en koningshuizen heeft de voormalige Smithsfrontman geen goed woord over. Van Margaret Thatcher over Tony Blair naar George W. Bush: allen moesten ze geloven aan Morrisseys vlijmscherpe kritiek. Vorig jaar nog liet hij zijn bandleden tijdens een show in Argentinië T-shirts dragen met het opschrift ‘We hate William and Kate’.

Melancholie die blijft Zijn hele leven al balanceert Morrissey op de rand van een depressie. Zijn sombere stemming schemert door in zijn weemoedige en melancholische liedjesteksten. Niet voor niets wordt Moz ook weleens ‘the pope of mope’ genoemd. Het Engelse muziekblad NME publiceerde een tijdje terug een lijstje van Morrisseys meest opvallende oneliners. Ook in die opsomming valt geen greintje positivisme te bespeuren. Uit citaten als ‘Wanneer ik in bed lig, denk ik na over het leven en de dood. Geen van beiden lijken me erg aanlokkelijk’ of ‘Ik denk dat het echt mogelijk is om in de loop van je leven niet verliefd te worden, of niemand te vinden die van je houdt’, blijkt dat opgetogenheid niet besteed is aan Moz. Van Morrisseys oorspronkelijke plan om er na Vauxhall and I mee op te houden, kwam niets in huis: inspiratie stak er een stokje voor. Hij besloot zijn carrière voort te zetten, en misschien maar goed ook. Dat de zanger nog een paar artistieke pareltjes in zich had, bewijzen songs als Irish Blood, English Heart, You Have Killed Me en The More You Ignore Me, The Closer I Get. In 1998 zette hij zijn carrière op pauze, maar in 2003 ging hij weer door met muziek maken. Sinds kort strooit zijn gezondheid echter roet in het eten. Een dubbele longontsteking en een maagzweer verplichtten hem ertoe zijn Amerikaanse tournee dit voorjaar af te gelasten. Maar of hij het doktersadvies om definitief te kappen met de muziekbusiness zal naleven, is twijfelachtig. In een interview gaf Moz al aan dat hem dat veel te zwaar zou vallen.

Dat Morrissey ver gaat in zijn activisme is bekend. Tijdens zijn optreden op het Coachella Festival in Californië in 2009 verliet hij vroegtijdig het podium omdat hij de geur van vlees rook. ‘I can smell burning flesh and I hope to God it’s human,’ waren zijn laatste woorden voor het publiek die avond. Twee jaar later sloeg Moz het op een akkoordje met de organisatoren van de Lokerse Feesten. De ster zou er optreden, op voorwaarde dat er de dag van zijn show geen vlees gegeten zou worden op het festivalterrein. Zijn wil geschiedde.

49

Vraag het aan

Evelyne VRaag: © Ik ben momenteel 28 weken zwanger en kreeg van mijn dokter te horen dat ik een tekort heb aan vitamine B en vitamine D. Hoe kan ik dit via mijn voeding oplossen?©

Antwoord van Evelyne Vitamine D Heel wat mensen kampen na de donkere wintermaanden met een vitamine D-tekort. Ik raad je aan om dagelijks minstens vier voedingsmiddelen te consumeren die rijk zijn aan calcium en vitamine D, zoals (soja)melk en verrijkte sojaproducten, bijvoorbeeld sojaminarine op de boterham.

Het is belangrijk om de inname van deze voedingsmiddelen te spreiden over de dag. Zo wordt vitamine D2 beter opgenomen. Omdat je een tekort hebt, is het echter ook erg belangrijk om dagelijks tien microgram extra vitamine D in te nemen via een supplement. Om te weten te komen welke vitamine D-supplementen al dan niet geschikt zijn tijdens de zwangerschap, kun je het best te rade gaan bij je dokter. EVA verkoopt een vitamine B12-supplement dat ook vitamine D bevat en zeker geschikt is tijdens de zwangerschap.

Foliumzuur (B11) Alle zwangere vrouwen wordt aangeraden om vierhonderd microgram extra foliumzuur in te nemen via een supplement. Daarnaast kun je natuurlijk ook op je voeding letten. De beste plantaardige bronnen van foliumzuur zijn groene bladgroenten zoals spinazie, spruitjes, broccoli, kolen en asperges, en fruit (citrusvruchten). Om de foliumzuurinname en de opname van andere vitaminen te bevorderen, eet je het best dagelijks tweehonderd gram groenten en twee stukken fruit.

50

magazine

VRaag: ‘Omdat ik qua broodbeleg vaak blijf hangen bij zoetigheid en kaas, ben ik op zoek naar andere goede broodsmeersels.

Kun jij me een paar gezonde alternatieven aanraden?© Antwoord van Evelyne Zeker, er bestaat een heel gamma aan lekker en gezond plantaardig broodbeleg. In de supermarkt en de natuurvoedingswinkel vind je heel wat kant-en-klaar veggie broodbeleg dat ook gezond is, zoals hummus, allerlei groentepatés en groentespreads zoals pompoenspread en champignonsla. Maar je kunt ook makkelijk zelf lekkere dingen maken.

Door creatief te zijn met groenten en peulvruchten kom je al een heel eind. Probeer eens plakjes avocado met wat zout en peper of gegrilde courgette met olijventapenade. Een dun laagje pesto met stukjes paprika of tomaat is ook heerlijk op de boterham, net als gemixte erwtjes met munt en een beetje wasabi. Je kunt uiteraard ook zelf hummus maken, of een groentepaté met tofu. De mogelijkheden zijn eindeloos! In het Veggie Lunchbox-boekje van EVA staan een heleboel eenvoudige recepten om van je broodmaaltijden een waar festijn te maken. Je kunt het gratis ophalen in het EVA-centrum of downloaden op de website: www.evavzw.be/publicaties.

Heb je ook een vraag voor Evelyne?

Mail ze naar dietiste@evavzw.be

Antwoord van Evelyne

VRaag:

Als je vegetarisch eet, consumeer je geen voedingsmiddelen waarvoor dieren werden gedood. Je mijdt dan onder meer vlees, vis, gevogelte, schaaldieren, insecten, gelatine en kaas die met dierlijk stremsel is bereid. Mensen die vegan eten, vermijden elk voedsel van dierlijke oorsprong. Naast de bovenvermelde producten eten zij dus ook geen zuivel, eieren en honing. Andere veelvoorkomende vormen van vegetarisme zijn lacto-ovovegetarisme, lactovegetarisme en ovovegetarisme. Lactoovovegetariërs consumeren naast plantaardige voedingsmiddelen ook eieren (ovo), melk en zuivelproducten (lacto). Lactovegetariërs mijden naast vlees, vis en gevogelte ook eieren.

Ovovegetariërs consumeren wel eieren, maar geen melk en zuivelproducten. En dan heb je nog pescotariërs die geen vlees, maar wel vis eten en de flexitariërs, voorkeurvegetariërs of bijnavegetariërs die bijna altijd vegetarisch eten, maar af en toe wel eens een uitzondering maken.

‘Wat is het verschil tussen vegetarisme en veganisme? En hoe zit het met al de andere varianten? Ik zie door de bomen het bos niet meer!

Vlees

Pescotariërs

    

Flexitariërs



Lacto-ovovegetariërs Lactovegetariërs Ovovegetariërs Veganisten

Vis

   

Gevolgte

Zuivel

Eieren

Honing













  







    

 

 











VRaag: © Ik ben net gestart met vegetarisch te eten en probeer ondertussen ook een paar kilootjes te verliezen. Wanneer ik op de verpakking van sommige vleesvervangers kijk, zie ik dat ze lang niet allemaal even goed zijn voor de lijn. Kunt u mij zeggen waar ik caloriearme recepten kan vinden zonder vlees en welke vleesvervangers het minste vet/koolhydraten bevatten?© Antwoord van Evelyne Het aanbod aan vleesvervangers is inderdaad erg uitgebreid. Bereide en/of gepaneerde vleesvervangers bevatten vaak de meeste calorieën. Tot deze groep behoren onder andere de kant-en-klare spinazie-, groente-, notenburgers enzovoort. Deze burgers zijn meestal ook niet volwaardig, ze bevatten te veel vet, koolhydraten en zout en te weinig volwaardige eiwitten. Gelukkig zijn er ook heel wat vleesvervangers die wel gezond(er) en volwaardig zijn.

Quorn, tofu, seitan en tempeh zijn volwaardige vleesvervangers met een relatief laag caloriegehalte. In tegenstelling tot tofu, seitan en tempeh bevatten de producten van Quorn wel veel natrium. Kies dus bij voorkeur voor zuivere vleesvervangers die je zelf naar eigen smaak kunt kruiden.

Op de website van EVA vind je een keur aan recepten en tips om met die gezonde en caloriearme vleesvervangers aan de slag te gaan. Je kunt er ook gericht zoeken op basis van het soort gerecht, de ingrediënten en de moeilijkheidsgraad: www.evavzw.be/recepten.

51

Evaluaties

De opmerkelijkste EVAnementen van de voorbije maanden op een rijtje.

Nena Baeyens

driemaandelijks magazine van EVA vzw, lente 2003

Afgiftekantoor : Gent 1. 3e Trimester 2002. Driemaandelijks

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

EDITORIAAL

EDITORIAAL

2

INTERVIEW

LE RABIES

TOCH VEGETARISME IN FRANKRIJK!

JOHAN BRAECKMAN - DE FILOSOOF EN HET VLEES EEN CULINAIR REISVERSLAG

7

EVA IN 2002 EN EEN VOORUITBLIK OP 2003

EDINBURGH 2002

VEGGIES ALLER LANDEN VERENIGEN ZICH

COSTA RICA

VEGETARISCHE WIJZE

OP

OP AVONTUUR IN EEN ECOPARADIJS

VEGETARISCH NEW YORK

GEMENGDE FEESTEN

16

BRENG EEN REUS IN JE KEUKEN

SLOW FOOD

FEESTELIJKE RECEPTEN

BEROEMDE VEGETARIËR JOHN HARVEY KELLOGG

MEST

HET HINDOEÏSME

VEGETARISME

07

8

LEZERSHOEK

26

BOEKBESPREKINGEN

27

KINDERPAGINA

30

AGENDA

Herfst 2002

32

V-DAY²

33

KEURMERKNIEUWS KORTINGEN

VOOR

STANDPUNT

OVER LEVEN LEZERSHOEK

26

BOEKBESPREKINGEN

29

18/09/02, 15:08:35

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2003

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

EM-8 07.indd

.16

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

‘Schat, mag ik de ham?’

de schorseneer Lut De Clercq

.21

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

gelukkige kapitalist

.18

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2005

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

feest zonder beest

Rode biet

de kleur van zoet

Tom Regan

.22

Els Pynoo

lang leve het feest !

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2006

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 4e trimester2005,driemaandelijks

Stijlvolle hapjes

ambassadeur van de filosofie

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2etrimester2006,driemaandelijks

.20

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester 2005, driemaandelijks

geprezen en gemeden

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2006

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

Scott “Dilbert” Adams

over veggie kinderen

Eve Ensler

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester2006,driemaandelijks

Soja

Heilig boontje?

Julia “Butterfly” Hill

twee jaar in een boom

tuinbonen

het vagijn van valentijn

driemaandelijks magazine van EVA vzw, lente 2006

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

Frank Fol

‘mama, ik wil vegetariër worden’

koolrabi

.15

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3etrimester2004,driemaandelijks

groenten zijn een geschenk uit de hemel

Zeekraal

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2005

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

groente met identiteitscrisis

koken voor sterren

driemaandelijks magazine van EVA vzw, herfst 2004

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

zilte zeelucht op je bord

.17

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2005, driemaandelijks

.14

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

de man die zijn volk veggie fastfood leert eten

3-4 april, Antwerpen

‘ik ben een afgekickte vleesjunkie’

armeluizenasperge

“Hoe moet ik leven?”

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2etrimester2004,driemaandelijks

Paul “Greenway” Florizoone

V-day. Vreet lekker veggie

Dafne Westerhof

wanneer zij veggie is en hij niet

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2004

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

toveren met kruiden

driemaandelijks magazine van EVA vzw, lente 2005

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

.13

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2004, driemaandelijks

patroonheilige der varkens?

Axl Peleman

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 4etrimester2004,driemaandelijks

interview Peter Singer

14/12/02, 16:42:48

Wim Delvoye

over geen beesten eten

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2004

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

33

1

Indisch vegetarisch

8 gerechten om de feestdagen mee door te komen

Philip Glass

jeugdauteur Marc de Bel

over boeken, Boeboeks en Peperkoeks

driemaandelijks magazine van EVA vzw, lente 2004

feestelijke recepten

befaamd hedendaags componist en … vegetariër

Brighton

veggie hoofdstad van Europa

Winter 2002

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

Zweeds cineast en … vegetariër

de Mad Cowboy

de aardpeer

32

.12

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 4etrimester2003,driemaandelijks

Lukas Moodysson

culinaire uitspattingen aan de Amerikaanse westkust

08

20

ONDER VEGGIES EN OMNIVOREN

vergeten groente

V.U. Joris Swinnen,Tennisbaanstraat 13. 9000 Gent

1

.11

interview Howard Lyman

de hamburger-connectie

Big Mac eet Amazonewoud?

13

GEMENGDE RELATIES

V-DAY²

36

dag van het vegetarisme

23 27

AGENDA

34

LEDEN

V-Day²

17

LEVENSBESCHOUWING

RUBRIEKEN

V.U. Joris Swinnen,Tennisbaanstraat 13. 9000 Gent

vegetarisch San Francisco

EN

BEROEMDE VEGETARIËR STELLA MCCARTNEY

STANDPUNT

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

OVERSCHOT

HOE OVERDAAD TOT VERARMING LEIDT

28

CONSEQUENTIE VOOR ALLES?

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2003, driemaandelijks

OP

23

RUBRIEKEN

1 - zomer 2003

13

LEVENSBESCHOUWING

HET CHRISTENDOM - DEEL II

driemaandelijks magazine van EVA vzw, herfst 2003

14

CHAUFFEUR IN HET BLOED ACHTERGRONDEN

LABORATORIUM

EN

IJZER

9

1 - lente 2003

UIT HET

10

NUTRITIONEEL

MICRO-ORGANISMEN

KUNNEN ZE IETS BETEKENEN VOOR HET VEGETARISME

VEGETARISME

8

ZO DOEN ANDEREN HET TIJDENS DE FEESTDAGEN

19

ACHTERGRONDEN

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

22

HET GELUID VAN GERASPTE WORTELEN CULINAIR

DE POMPOEN

EM-7 08.indd

3

21

HET WEENS GROENTENORKEST

CULINAIR

VLEES

.10

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester2003,driemaandelijks

6

EVALUATIE

14

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2003

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

1e trimester 2003

2

INTERVIEW

3 6

.CALIBRE - HET GELUID VAN SOCIAAL ENGAGEMENT

.09

Afgiftekantoor : Gent 1. 4e Trimester 2002. Driemaandelijks

.23

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2006

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

HET BLAD DAT NIET ALLEEN VEGETARIERS BOEIT

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2006, driemaandelijks

.24

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 4e trimester 2006, driemaandelijks

het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2007, driemaandelijks

Veggie Mexico Asperges: hoog gezelschap

Alicia Silverstone

veganiste en Hollywood-activiste

Culinair

V-night

Vegetarisch ‘wild’

Anthony Hopkins

Martina Navratilova

Toptennisster en vegetariër

Brits Oscarwinnaar en… vegetariër

25

la fille d’O

Wouter Bos

Nederlands socialist en vegetariër

Interview

Jeroen Theunissen

foto: Katrijn Van Giel

Murielle Scherre

foto: Katrijn Van Giel

prinses onder de erwten

prikkelend zacht

52

Andrew Linzey

de bijbel, het beest en de professor

Kapucijners

Kardoen

magazine

Culinair

Vesanto Melina

driemaandelijks magazine van EVA vzw, lente 2007

Peter Tom Jones: veggies helpen Kyoto Interview: Bite Back

Interview

Beroemde vegetariër: Lakshmi Mittal

lente

Kook TIPS

En verder: nieuws, boeken, films, producten, restaurants…

EVA Magazine door de jaren heen, van het allereerste nummer tot vandaag de 50ste editie. Een (plant)aardige evolutie …

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester 2007, driemaandelijks

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2007, driemaandelijks

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 4e trimester 2007, driemaandelijks

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2008, driemaandelijks

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2de trimester 2008, driemaandelijks

het blad dat niet alleen vegetariërs boeit het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

het blad dat niet alleen vegetariërs boeit het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

26

27

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2007

- Chad Sarno: rawfood grootmeester - Janez Drnovšek: president van Slovenië én... vegetariër - zomerse nagerechten met fruit - en verder: nieuws, boeken, films, producten, restaurants...

28

driemaandelijks magazine van EVA vzw, herfst 2007

Vietnam: vers en verscheiden Dos Winkel: vegetarisch onderwaterfotograaf Anthony Robbins: vegetarische coach Sportprestaties op z’n veganistisch

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

29

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2007

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2008, driemaandelijks

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 4e trimester 2008, driemaandelijks

30

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2007

Chocolade David Wolfe: raw food guru Ethisch Vegetarische Aliens Dieren en emoties

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2008

India: terug naar de bron Interview: Jonas Geirnaert Culinair: fusion Zijn vegetariërs radicaal?

Culinair: mediterraan Leren van de Low Impact Man Interview: Evy Gruyaert Trappisten: ook veggie

België-Belgique P.B. Antwerpen X 3/8915

België-Belgique P.B. Antwerpen X 3/8915

België-Belgique P.B. Antwerpen X 3/8915

Afgiftekantoor Antwerpen X, P.308.503 1e trimester 2009, driemaandelijks

Afgiftekantoor Antwerpen X, P.308.503 2e trimester 2009, driemaandelijks

Afgiftekantoor Antwerpen X, P.308.503 3e trimester 2009, driemaandelijks

het blad dat niet alleen vegetariërs boeit het blad dat niet alleen vegetariërs boeit het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

40 het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

31

32

driemaandelijks magazine van EVA vzw, herfst 2008

33

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2008

Interview: Paul Watson Culinair: Marokko De Biotoop: ecocrèche Van slachthuis tot slachtveld

44

V-factor: Mieke Cornelis

44

V-factor: Mieke Cornelis

45

Column

45

Column

46

EVA-luaties

46

EVA-luaties

47

Agenda

47

Agenda

48

Kortingen voor EVA-leden

48

Kortingen voor EVA-leden

51

Colofon

51

Colofon

België-Belgique P.B. Antwerpen X 3/8915 Afgiftekantoor Antwerpen X, P.308.503 1e trimester 2010, driemaandelijks

evaMagaZiNe

4 10 22 24 28

38 België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

€5

35

driemaandelijks magazine van EVA vzw, zomer 2009

Veggie Fashion Fotoshoot Interview: Veerle Baetens Iedereen sexy flexy Trippen in Parijs Culinair: pasta please!

Culinaire reis naar Thailand Cradle to cradle, wasda? (w)Interview: Pol Goossen Beroemde vegetariër: Franz Kafka

evaMAGAZINE

34

driemaandelijks magazine van EVA vzw, lente 2009

?

België-Belgique P.B. Antwerpen X 3/8915

40

het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

evaMAGAZINE

39

€5

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2010, driemaandelijks

driemaandelijks magazine van EVA vzw, herfst 2009

Interview: Dimitri Leue Culinair: picknickpassie Veggie kamperen Een dag uit het leven van EVA Jurgen Haeck, veggie bokser

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2010, driemaandelijks

4 10 16 30

evaMAGAZINE

Bekende Veggie Jared Leto Culinair: Ecofabulous De tas van de toekomst In ‘t lang en... veggie!

40

€5

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 4e trimester 2010, driemaandelijks

Afgiftekantoor Antwerpen X, P.308.503 4e trimester 2009, driemaandelijks

veggie YUM YUM!

10 jAAr EvA: EEN ovErZIcht

Start to veggie

Exclusief: eerste recepten uit het Donderdag veggiedag-kookboek

40

4 10 20 40 44

evamaGaZIne lente 2011

Interview: Inge Vervotte Culinair: Winterse verwarmers Farm Sanctuary Ed Templeton Veggie Top 10

41 België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2011, driemaandelijks

evaMaGaZine

zomer 2011

42 België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester 2011, driemaandelijks

evaMAGAZINE

43 België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

herfst 2011

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2011, driemaandelijks

Op bezoek bij de vegetarische kippenboer

Clara Cleymans 'Ik hou van dieren, maar soms twijfel ik wel eens'

Ethisch Vegetarisch Alternatief

‘Wie gezond leeft, eet automatisch minder vlees’ Sonja Kimpen

Het blad van

driemaandelijks magazine van EVA vzw, winter 2009

‘Het is niet moeilijk om veggie te koken, je moet het gewoon willen’ Jeroen Meus

Het blad van

36

Verleidelijk Veggie

Door weer en wind met Frank Debooser

ExClusIEf: fEEstrECEptEN uIt VEGGIE: HoE? Zo! HEt NIEuwE kookboEk VAN pHIlIppE VAN dEN bulCk

‘Het is dringend tijd voor een veggie kookprogramma’ Alain Coumont

Het blad van

Ethisch Vegetarisch Alternatief

Annelies Verbeke over haar vissenfixatie

Ethisch Vegetarisch Alternatief

het blad dat niet alleen vegetariërs boeit

evaMAGAZINE

44

evaMAGAZINE

45

smaak het verschil

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

winter 2011

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2011, driemaandelijks

maak deze veggie

stevige veggie kost:

Groot-

Lente 2012

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2012, driemaandelijks

moeder is terug

basis van mijn vegetarisme'

BloemkoolQuiche stoemp - waterzooi

maak het zelf

SPINAZIE

An Lemmens “Ik ben een luie veggie”

Ethisch Vegetarisch Alternatief

Ethisch Vegetarisch Alternatief

Ethisch Vegetarisch Alternatief

Ethisch Vegetarisch Alternatief

telen - klaarmaken combinaties

Herman Brusselmans:

'Zoek mij een veggie lief en je doet veel voor de goede zaak'

'Vegetariërs zijn hun tijd ver vooruit'

Het blad van

Maarten Tjallingii:

‘ik ben een buitenbeentje in het wielermilieu’

Het blad van

Het blad van

Het blad van

Etienne Vermeersch: Veggies met de fiets door azië ‘Je kan best een vleesallergie veinzen en op je tanden bijten’

Het meer gevoel van André Duval

Het blad van

evaMAGAZINE

46

smaak het verschil

culinair:

Lekkere

ijsjes DE BESTE veggie bbq-tips

Zomer 2012

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester 2012, driemaandelijks

evaMAGAZINE

47

smaak het verschil

culinair:

Kook het voort

Herfst2012

evaMAGAZINE smaak het verschil

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 3e trimester 2012, driemaandelijks

48 Winter 2012

evaMAGAZINE

49

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2012, driemaandelijks

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 1e trimester 2013, driemaandelijks

IE vegG voor rs starte

VENKEL telen - klaarmaken combinaties

drukke levensstijl aan te kunnen”

KERSTSPECIAL

Mme Zsazsa

Joss Stone

"Dieren zijn mijn vrienden"

KNOLSELDER klaarmaken - telen - combinEREN Het blad van

Het blad van

Francesca Vanthielen

“Ik wil Donderdag Veggiedag in Dagelijkse kost”

Hanne Decoutere

+ Citytrip Amsterdam veggie tips van de locals Het blad van

enkel voor

abonnees

DIt KLEI Ne BOEKJE is een g rote hul p voor j e

VEGGIE

creatief met bloemkool

zo maak je tofu!

Verras je vrienden en familie met vegetarische topgerechten!

cadeau voor abonnees BARBECUE RECEPTEN

“Veggie eten geeft mij de

Na de rokjes nu het veggie kookboek?

2013

Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester 2013, driemaandelijks

maak het zelf

Wim Ballieu “Je moet je als kok ook engageren”

50

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

5 makkelijke

Goedele: “Ik ben een lafaard”

magazine

Lente 2013

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915

ZO is het echt lekker

Zomerse Salades 4 verrassende recepten

Vleesvervangers 2.0

Jane Goodall ‘Ik voel me gezonder en lichter zonder vlees’

Het blad van

53

Evaluaties

De opmerkelijkste EVAnementen van de voorbije maanden op een rijtje.

Nena Baeyens

Donderdag Veggiedag in het nieuw

ik eet lEKKER GEZOND + ik help het klimaat=

ik voel me super De Donderdag Veggiedagcampagne loopt al enkele jaren met succes in verschillende steden, in scholen en bij vele mensen thuis.

Toch blijkt uit recent onderzoek dat de overgrote meerderheid van de Vlamingen de campagne nog niet kent, maar wel geïnteresseerd is in minder vlees eten. Daarom presenteren wij: Donderdag Veggiedag 2.0!

Het idee is natuurlijk hetzelfde gebleven: het zo eenvoudig mogelijk maken voor mensen om meer plantaardig te eten door met één dag te beginnen. Die ene dag maakt immers al een groot verschil. Zowel voor je eigen gezondheid als die van de planeet. De aandacht is alleen nog meer verschoven naar praktische begeleiding.

Minder nadruk op bewustmaking, meer nadruk op praktische info. Recepten, tips en tricks en de vertaling daarvan in de supermarkt, daar zetten we bij EVA de komende jaren volop op in. De nieuwe website, nieuwsbrief en stand zijn er al, de rest volgt de komende maanden.

Noteer alvast 19 september in je agenda, want dan volgt er een grote Donderdag Veggiedagactie. Spannend ...

En dat de nieuwe stand in de smaak viel bij de bezoekers van de Goed Gevoel Ladies Fair, bewijzen de foto’s.

54

magazine

Maar ook EVA kon niet achterblijven Je hebt het waarschijnlijk al gemerkt bij het doorbladeren van dit magazine.

Ook het EVA-logo is vernieuwd. Het past helemaal bij Donderdag Veggiedag, zodat iedereen voortaan makkelijk de link legt. Nu is het nog even wachten op de vernieuwde evavzw.be website en dan is de facelift rond. Een nieuw huis, een nieuw logo en een nieuwe website: wij zijn klaar voor de plantaardige toekomst!

maakt het plantaardig

55

de EVA-kalender van juni tot augustus

a Zo 09/06 Sint-Truiden, Veggie Brunch EVA Limburg organiseert een volledig plantaardig brunchbuffet, met o.a. : smeertofu van Seven Arrows; salades van Vers & Veggie, plantaardige drinks en yoghurt van Provamel, warme en koude seitanbereiding van Maya, vers fruit van het Vitamientje, gebak, ontbijtkoeken en meer lekkers van De Groene Keuken, koffie, thee en fruitsap (andere dranken verkrijgbaar aan € 1).

Plaats: De Tochtgenoot, Trudobron 20, Sint-Truiden Uur: 11u-15u Prijs: € 15 Inschrijven: Limburg@evavzw.be a Do 13/06 Aalst, Kookworkshop barbecue Qarfa en EVA In samenwerking met EVA organiseert Qarfa maandelijks een vegetarische kookclub.

En deze keer gaan we barbecueën.

Plaats: Qarfa, Stationsstraat 13, 9300 Aalst Uur: 18:45u Prijs: € 12 niet-leden, € 10 leden Inschrijven: info@qarfa.be a Di 18/06 Gent, Kook het Voort workshop thema veggie BBQ EVA vzw organiseert enkele Kook Het Voort kookworkshops 'veggie barbecueën' in de aanloop naar de Nationale Veggie BBQ-dag. De kookworkshop is gratis op voorwaarde dat je meedoet met de Nationale Veggie BBQ-dag op 6 juli en die dag voor vrienden, familie of buren de aangeleerde gerechten 'voort barbecuet'.

Plaats: EVA vzw, Steendam 84, 9000 Gent Uur: 18u - 21u Prijs: gratis Inschrijven: via www.veggiebbqdag.be

a Za 06/07 Overal in Vlaanderen: Nationale Veggie BBQ-dag Doe mee aan de Nationale Veggie BBQ-dag en nodig vrienden, familie, buren uit om bij jou te barbecueën. Wie liever niet zelf achter de gril staat, kan ook in Aalst en Hasselt terecht voor een overheerlijke veggie BBQ. Alle info vind je op www.veggiebbqdag.be a Zo 21/07 Brugge, veggie picknick Heb je ook wat inspiratie nodig voor veggie alternatieven op de boterham of andere lunchrecepten?

Breng zelf je plantaardig gerechtje mee en deel het op de picknick met anderen! Alles is mogelijk: broodbeleg, brood, salades, quiche, desserts, kleine hapjes,... Kijk voor receptjes op www.evavzw.be/recepten.

Plaats: Astridpark, Brugge Uur: 12:00u Prijs: gratis. Drank kan je aankopen Inschrijven: Brugge@evavzw.be a Za 03/08 Gent, Oudergroep (plantaardige dranken) De oudergroep is een ontmoetingsmoment voor ouders en aanstaande ouders, een kans om gelijkgezinden te leren kennen en ervaringen uit te wisselen rond alle aspecten van natuurlijk, milieubewust en/of vegetarisch opvoeden. We komen meestal samen rond een specifiek thema waarvan de onderwerpen worden bepaald in samenspraak met de deelnemers. Ook kindjes zijn meer dan welkom.

Plaats: EVA vzw, Steendam 84, 9000 Gent Uur: 10:00u - 12:00u Prijs: gratis Inschrijven:via ouders@evavzw.be Meer info: www.evavzw.be/ouders

Voor een uitgebreid overzicht van alle EVA-activiteiten en kooklessen met EVA-korting kun je terecht op www.evavzw.be/agenda.

Wil je graag op de hoogte blijven van alle laatste evenementen en nieuwtjes, schrijf je dan in op de EVA nieuwsbrief via www.evavzw.be/nieuwsbrief.

56

magazine

hobbit dips 1

wereld

veel

smaken

d

i

p

broodbeleg saus BBq fantasierijke toepassingen bijgerecht meer

dan

hummus

tofu

salsa

aubergine

hummus olive muhammara rode bonen

Koud * als dipsausje bij de aperitief of tij dens de BBQ * als smaakgever op brood * alle chips worden origineel als je ze serveert met een dip bij de borrel Warm * als basis voor saus bij pasta, rij st of couscous. * als bij gerecht bij een Hobbit burger.

De Hobbit nv * Nij verheidslaan 7-9 * B-9990 Maldegem www.hobbit.be * info@hobbit.be

Verwonderlijke dieren Bart Franck is naast bijna-plantaardig 'directeur-ad-interim' van EVA voltijds gulzig dier en koestert kwartaals zijn hoogste goed: de verwondering.

Column Bart Franck

Jane 23 mei 2011, auditorium Q, VUB, Brussel onder wat Brel als ‘un ciel si gris qu’il faut lui pardonner’ zou bezingen. Ze betreedt het podium, stapt op haar zevenenzeventigste even fragiel als gedecideerd naar het spreekgestoelte en vat haar verhaal aan. Dat ze nauwelijks vijf was, toen ze zich bij een bezoek aan een boerderij afvroeg waar de eieren vandaan kwamen. Dat haar moeder haar nieuwsgierigheid naar dieren voedde met boeken, véél boeken. Dat ze op haar tiende, toen al gedecideerd, wist: ik wil in Afrika met dieren gaan werken. Dat iedereen haar, middenin de Tweede Wereldoorlog, uitlachte. Dat ze maar beter realistische dromen begon te dromen.

Iedereen, behalve haar moeder: ‘she kept my dream alive.’

Niemand leerde ons meer over chimpansees, onze dichtste verwanten, dan zij. Dat ze werktuigen vervaardigen en gebruiken. Dat ze oorlogen voeren en relaties aangaan. Dat ze een eigen persoonlijkheid, geest en emoties hebben.

7 mei 2013, auditorium Q, VUB, Brussel opnieuw onder wat Brel als ‘un ciel si gris qu’il faut lui

pardonner’ zou bezingen. Ze betreedt het podium, stapt op haar negenenzeventigste twee jaar fragieler maar niet minder gedecideerd naar de tafel met de microfoon en neemt plaats.

Er wordt mij gevraagd om naast haar te gaan zitten, omdat ze haar steun aan Donderdag Veggiedag wenst uit te spreken. Ik voel me klein, maar dat mag naast zo’n grande dame, en vat mijn verhaal aan. Dat ik het een ongelooflijke eer vind om naast haar te zitten. Dat ik twee jaar geleden ook in de zaal zat, daarboven.

Dat ze toen vertelde dat ze op haar tiende al wist dat ze in Afrika met dieren wilde gaan werken. Dat iedereen haar, middenin de Tweede Wereldoorlog, uitlachte. Dat ze maar beter realistische dromen begon te dromen. Iedereen, behalve haar moeder.

Dat ik haar dankbaar was dat ze me die dag onder dat grijze hemeldak leerde dat ik onrealistische dromen mag blijven dromen.

Enkele vragen later neemt ze mijn hand vast, kijkt ze mij diep in de ogen, en fluistert ze me toe: ‘I agree with you that we have to keep on dreaming unrealistic dreams.’ Dan weet zelfs deze snotneus: zo’n dame spreek je niet tegen.

fairwine „Acht jaar geleden nam ik de bestaande natuurwinkel in Lochristi over De naam wijzigde in ’t lang leven, de binnenkant kreeg een nieuw kleurtje, nieuw logo en vooral ook : uitbreiding van het assortiment De klemtoon ligt op biologische voeding en voedingssupplementen zoals gemmotherapeutische tincturen, biologische kazen biologisch brood, biologische verswaren, …

1 schakel ontbrak nog : lekkere, biologische wijnen Die vonden we bij fairwine aan een eerlijke prijs en met de juiste ondersteuning“ Sofie Van Slycken van t’lang leven Lochristi Ambassadeur Bioweek 2013 - www.bioweek.be

58

magazine

Wil jij ook de lekkerste biowijnen in je assortiment, of op je wijnkaart ? mail claudine@fairwine.be of bel ons op 0487/365 157

50 Colofon

magazine

magazine Hoofdredactie: Nena Baeyens Eindredactie: Annelies De Hertogh en Flora Keersmaekers Fotografie: bigtrees, Ciëlle Van Dooren, Heikki Verdurme, Jan De Roos, Jane Goodall Institute, Kim Haelterman, Marie Laforet, Melanie Jaecques Vormgeving: Maakten dit nummer voor u: Bart Franck, Ciëlle Van Dooren, Cindy Vanderplas, Evelyne Mertens, Helga D'Havé, Karlien De Temmerman, Kim Haelterman, Kristin Leybaert, Kristien Verbist, Marie Laforet, Miki Duerinck, Tobias Leenaert Adverteren? info@evavzw.be Oplage: 5000 exemplaren - Druk: Druk in de Weer, Gent Wetenschappelijke adviesraad: Prof. Dr. Peter Clarys, Prof. Em. Marcel Hebbelinck, Dolf De Ridder (M.A. Psychology, diëtist), Prof. Dr. Johan Braeckman, Dr. Stefaan De Henauw VU: Tobias Leenaert, Steendam 84, 9000 Gent Met de steun van de Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur. © Alle teksten copyright 2013 EVA vzw D/2006/10.956/1

50 2013

België-Belgique P.B. Gent X 3/8915 Afgiftekantoor Gent X, P.308.503 2e trimester 2013, driemaandelijk s

Nog geen abonnement op het smakelijkste magazine van het land?

cadeau voor abonnees

enkel

voor

abonnees

DIt K LEIN BOEKJ e E is ee n gro te

VEG

hulp

voor

GIE

je

BARBECUE RECEPTEN

creatief met bloemkool

ZO is het echt lekker

Sluit je aan bij EVA en ontvang elke drie maanden Zomerse dit tijdschrift in de bus, boordevol informatie over Salades 4 verrassen de recepten alles wat met lekker en gezond veggie eten te maken Jane Good Vleesverva all ngers 2.0 heeft. Met tips voor beginnende en gevorderde veggie chefs! Bovendien krijg je met je EVA-kaart korting in tientallen restaurants, kooklessen, winkels en vakantiebestemmingen in België en het buitenland.

Een jaarabonnement is een koopje! Het volstaat om € 23 over te schrijven op onderstaand rekeningnummer (€ 27 voor een familieabonnement, € 30 voor steunende leden, € 50 voor beschermende leden en € 16 voor studenten en werkzoekenden).

Meer info over het abonnement, de EVA-kaart en de vele voordelen?

Neem een kijkje op www.evavzw.be/abo of neem contact op met EVA op 09 329 68 51 of via info@evavzw.be.

‘Ik voel me gezond lichter zonder er en vlees’

Over EVA vzw EVA vzw informeert het brede publiek over alle aspecten van vegetarisch eten en wil het leven van de (parttime) vegetarische consument nog eenvoudiger en aangenamer maken door te zorgen voor nog meer lekkere vegetarische producten in winkels en restaurants.

We bedachten de campagne Donderdag Veggiedag, we verspreiden gratis publicaties, we onderhouden een uitgebreide website met recepten en informatie op www.evavzw.be, we nemen deel aan beurzen, geven lezingen en workshops, en we houden de vinger aan de pols bij gezondheidsprofessionals, horeca en overheid. Ons vegetarisch keurmerk maakt de internationale identificatie van vegetarische producten eenvoudiger.

EVA vzw Steendam 84, B-9000 Gent Tel: 09 329 68 51 www.evavzw.be - info@evavzw.be rek. nr. 523-0801101-53 (BIC TRIOBEBB - IBAN: BE53 5230 8011 0153).

Het Veggie Infocentrum (zelfde adres) met o.a. de grootste bibliotheek over plantaardige voeding in de Benelux, is elke werkdag open van 9.00 tot 17u, of na afspraak.

Een vegetarische voedingswijze is een voedingswijze bestaande uit plantaardige producten, met of zonder het gebruik van zuivelproducten en eieren, en met uitsluiting van producten van gedode dieren.

De redactie streeft steeds naar betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie, waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Raadpleeg eerst je geneesheer alvorens je voeding te veranderen om therapeutische redenen of als medicatie. Alle referenties op aanvraag.

Meningen en visies die worden weergegeven in EVA Magazine zijn niet noodzakelijk die van de redactie of van EVA vzw. Het opnemen van evenementen in de agenda en van advertenties impliceert niet onze goedkeuring van de betreffende producten of organisaties.

Legaten Schenkingen en legaten zijn uiteraard erg interessant voor onze organisatie. Als u ons werk wil steunen en een meer vegetarische wereld belangrijk vindt, kan u EVA vzw in uw testament opnemen voor een legaat of een schenking. Dat betekent niet dat je je erfgenamen uitsluit. Met een duo-legaat kan u aanzienlijk besparen op successierechten en zo uw erfgenamen bevoordelen. EVA geniet dan mee van dit belastingvoordeel. Neem met ons contact op voor meer info.

59

▲ Meng 1 tot 3g Kotobuki Rooibos van Amanprana in warm water, melk, fruitsap of graandrank. Goed roeren en genieten. Omdat rooibos nauwelijks cafeïne bevat is die kalmerend en ideaal om ‘s avonds te drinken. Gebruik Kotobuki Rooibos ook in gerechten of om je maaltijden te verrijken. Rooibos werkt kalmerend bij geïrriteerde darmen.

Rooibos brengt je tot rust en laat je genieten van haar zachte smaak Bij de keizerlijke Kotobuki thees drink je het hele blad voor meer ORAC Kotobuki betekent in het Japans ‘lang leven‘ Voor deze keizerlijke thee kiest Amanprana bewust voor de allerbeste rooibos met uitmuntende smaak en uitzonderlijke voedingswaarde. ‘Laat voeding je medicijn zijn en je medicijn je voeding‘. Deze uitspraak van Hippocrates draagt Amanprana hoog in het vaandel.

Rooibos of Aspalathus linearis is een struikgewas met naaldachtige blaadjes. Kotobuki Rooibos van Amanprana is afkomstig van 200 Afrikaanse Clanwilliam boeren uit de Cederberg regio, 200 km van Cape Town.

Amanprana Rooibos wordt vakkundig geselecteerd volgens geur, lengte, kleur, smaak en gezondheidswaarde. De blaadjes worden met een granietmolen traag en ultrafijn vermalen.

Zachte smaak vol nutriënten Kotobuki Rooibos van Amanprana bevat enkele fenolen (flavonoïden) met specifieke eigenschappen zoals aspalathin, nothofagin, orientin, iso-orientin, vitexin en iso-vitexin die we niet terugvinden in zwarte of groene thee. Het zijn sterke antioxidanten uniek in Kotobuki Rooibos. Tegenover groene of zwarte thee bevat rooibos weinig tannine (minder bitter), bijna geen cafeïne (niet stimulerend) of oxaalzuur (waardoor calcium beter wordt opgenomen).

Dat geeft rooibos unieke gezondheidseigenschappen. ▼ Elke Amanprana thee uit het Kotobuki gamma heeft zijn unieke werking en eigenschappen: Matcha, Earl Grey en Rooibos

ORAC 168 500

ORAC 204 300

ORAC 79 900

Kalmerend en rustgevend In tegenstelling tot groene of zwarte thee is rooibos hydraterend, ontstressend en minder belastend voor de nieren. Minder bitter en van nature zoeter van smaak.

Ideale drank om te kalmeren, te ontstressen en in te slapen. Rooibos is ook kalmerend voor de darmen en maag.

Goed nieuws voor moeders, hun baby’s en iedereen die last heeft van gevoelige darmen. Regelmatig drinken of wassen met rooibos thee helpt ook bij allerlei huidirritaties zoals eczeem en puistjes. De polyfenolen in rooibos zouden hulpzaam zijn voor diabetici en lever- en Alzheimer patiënten. Rooibos zou ons ook minder kwetsbaar maken voor hart- en vaatziekten en kanker. Regelmatig kotobuki Rooibos drinken vermindert rimpels met 9,9%.

Geen theezakje, je drinkt het hele blad Bij moderne thee blijft 85% van de voedingstoffen in het theezakje zitten. Bij de traditionele Kotobuki Rooibos thee van Amanprana drinken we als het ware het hele, vermalen blad. Dat maakt de keizerlijke Kotobuki thee vele malen gezonder dan andere thee. Je drinkt het geheel (holistische consumptie). Het niveau aan antioxidanten, uitgedrukt in ORAC, is buitengewoon hoog. Dagelijks hebben we 3000-5000 eenheden nodig.

1-3g

Kotobuki Rooibos: Yin-40 • Bovis 13500 • GI 0

AMAN PRANA

SUPER VOEDING

info www.noble-house.tk

0% JUNK

SERENE LEVENSKRACHT

• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu • Tel. 03 653 25 41, www.noble-house.tk