Project
Kindercampus de Vuurvogel Tilburg Grosfeld van der Velde architecten Wanneer je vanaf het Tilburgse centrum door de Kastanjestraat de Eikstraat nadert, worden aan het eind grote, witte letters zichtbaar: v u u r v o g e l. Ze ondersteunen een gesloten blok, bekleed met houten latten, in dezelfde grijsbruine tint als de huizen aan weerszijden van de straat. Het is kindercampus de Vuurvogel, een compact maar effectief gebouw, ontworpen door Grosfeld van der Velde architecten. Auteur Evelien Pieters Fotograaf RenĂŠ de Wit
De gevels van de kindercampus hebben een sterke verticale ritmiek van gemetselde lamellen als filter naar de nabij gelegen omringende bebouwing
de Architect, mei 2012 67
Project Kindercampus de Vuurvogel Tilburg Grosfeld van der Velde architecten
C B
D
E
A Situatie
Veel aandacht is door Grosfeld van der Velde besteed aan de detaillering van het metselwerk, die gekenmerkt
A Sparrenstraat
16
21
10
15
C Prunusstraat D Eikstraat
26
23 25
B Hagelkruisplein
5
7
6
Langsdoorsnede
E Kastanjestraat 1 hoofdentre school 2 balie conciërge 3 conciërge ruimte 4 kantoor directie
20 17
22
5 aula
19
17
20
19
6 werkplein onderbouw 7 lokaal onderbouw
25
23
8 speelzaal
16
26
9 leerlingenentree
17
10 werkplein middenbouw
21
18
17
24
wordt door een reliëf van verspringende horizontale lagen.
Huisvesting uit de jaren vijftig heeft plaatsgemaakt voor een nieuw langgerekt gebouw dat dwars op de kavel is neergezet. Hierdoor blijft een smalle strook vrij aan de noordzijde. Deze biedt toegang tot de school en tot het aan de achterzijde gelegen kinderdagverblijf. Daarnaast ontsluit het een brede strook aan de zuidzijde: het schoolplein. Tussen deze twee stroken ontwierp Grosfeld van der Velde architecten een compact schoolgebouw over twee lagen. Om optimaal gebruik te maken van de beschikbare ruimte, maakten ze geen gangen, maar een grote centrale ruimte die ook dient als extra werkruimte naast de bescheiden klaslokalen. Dankzij de houten meubels met kapstokken en verrijdbare bankjes is deze ruimte steeds anders in te richten. Dit multifunctioneel ruimtegebruik komt in het hele gebouw terug. Een brede trap, die de verdiepingen verbindt, kan ook dienst doen als tribune. De trap grenst aan de speelzaal in het midden van het gebouw. Door de grote schuifwand te openen kan deze worden samengevoegd
11 lokaal middenbouw 12 entree kinderstad
Ondanks de gesloten buitenkant is het gebouw van binnen verrassend licht en open
Eerste verdieping
13 speelhal kvd 14 personeelsruimte kvd 15 groepsruimte kvd 16 werkplein bovenbouw
12
17 lokaal bovenbouw 18 personeelskamer school
9 15
19 kantoorruimte
14 13
11
11
7
8
20 kleedruimte
6
21 gymzaal 22 knutsellokaal
15 11 15
24 groepsruimte kdv 25 speelhal bso
68 de Architect, mei 2012
5
10
23 buitenschoolse opvang
26 verbinding school-kinderstad
7
Begane grond
11
4
7
3 1
7
met de centrale hal. De school is intern verbonden met het kinderdagverblijf, zodat lokalen over en weer zijn te gebruiken. Om het delen van ruimtes nog eenvoudiger te maken, komt er naast de aanwezige doorgang op de verdieping binnenkort een tweede verbinding op de begane grond. In het opgetilde blok, dat vanuit de Kastanjestraat zichtbaar is, bevindt zich een sportzaal. Overdag hebben de klassen hier gymles en in de avonduren gebruiken clubs en verenigingen uit de buurt de zaal. Hiertoe heeft de architect een aparte route in het gebouw gemaakt, zodat de school ’s avonds kan worden afgesloten. Ook het schoolplein kunnen de buurtbewoners buiten schooltijden gebruiken. Het op
De grote witte letters die het bovenliggende volume ondersteunen, worden door de leerlingen gebruikt als speelelementen.
de Architect, mei 2012 69
Project Kindercampus de Vuurvogel Tilburg Grosfeld van der Velde architecten
getrokken, kleurt ton sur ton bij de met houten latten beklede sportzaal en de woningen in de wijk. Als verwijzing naar de ambachtelijk gemaakte entreemotieven bij deze woningen, maakten de ontwerpers horizontaal verspringende lagen. Dit creëert een prachtige textuur in de gesloten bakstenen gevelvlakken. De gevels zijn geheel in het werk gemetseld en zeer strak en nauwkeurig uitgevoerd. Ondanks de beperkte ruimte en budgetten wist Grosfeld van der Velde architecten een gebouw te maken met grote kwaliteit voor de school en tegelijkertijd voor de hele buurt. Het project toont dat niet altijd een dure en grootschalige multifunctionele accommodatie hoeft te worden gebouwd; een klein en slim ontworpen gebouw kan ook als centrum voor de buurt fungeren. Zowel in beeld, materialisatie en ruimtelijke organisatie nestelt het gebouw zich pront tussen de kleine arbeiderswoningen. Ook in het gebruik is de Vuurvogel, met de faciliteiten voor kinderen, de multifunctioneel inzetbare gymzaal en het nieuwe buurtplein, een ware aanwinst voor dit deel van Tilburg. Opdrachtgever OBS + gymzaal: Stichting Opmaat, Tilburg; KDV + BSO: Kinderstad, Tilburg In het interieur is overwegend gekozen voor een ingetogen materialisering en kleurgebruik, maar de
Ontwerp Grosfeld van der Velde architecten, Breda
bijzondere ruimtes als de speelzaal en de toiletten zijn als accenten in oranje epoxy uitgevoerd.
Projectarchitecten Pascal Grosfeld en Martijn van Bentum Medewerkers Arian van Loon, Jordy Pereira, Dimphy Rops-Klaassen Adviseur constructie AMB constructieadviesbureau, Tilburg
Frisse school Kindercampus de Vuurvogel is als eerste nieuwbouwproject gebouwd volgens het frisse scholen-systeem van tno. Continu wordt verse lucht aangevoerd door boven de ramen in de spouw verwerkte roosters. Deze lucht wordt op overdruk gebracht boven het plafond en door gaten in de klaslokalen geperst. Doordat de lucht zich vermengt met de lichaamswarmte van de kinderen, ontstaat er een prettige temperatuur zonder tocht. De lucht stroomt via plafondroosters over naar de centrale ruimte en verdwijnt door middel van vrijwel onzichtbare overdrukroosters onder het daklicht. Het systeem werkt volledig CO2-gestuurd.
70 de Architect, mei 2012
het zuiden gelegen plein vormt een welkome aanvulling op de kleine tuintjes in de buurt. De buren waren aanvankelijk weinig enthousiast over de plannen voor een nieuw en groter schoolgebouw. De architecten kwamen hen tegemoet door een gebouw te maken dat van buiten gesloten oogt. De raampartijen zijn verdeeld door verticale lamellen van in het werk gemetselde bakstenen. De op deze wijze gecreëerde diepe neggen beperken de inkijk en het uitzicht, prettig voor de buren waarvan de tuinen aan de school grenzen. Ondanks de gesloten buitenkant is het gebouw van binnen verrassend licht en open. Boven de trap en de vide zorgt een groot daklicht voor veel licht in de centrale ruimte. Openslaande glazen deuren tussen deze ruimte en de klassen zorgen dat het licht zover mogelijk doordringt en dat contact mogelijk is tussen de ruimten. Het gehele interieur is licht gehouden door de toepassing van rustige kleuren wit, grijs en blank hout met een enkel accent. Door de compacte uitvoering van het gebouw, hield Grosfeld van der Velde architecten budget vrij voor een mooie materialisering en zorgvuldige detaillering. De baksteen waaruit het grootste deel van het gebouw is op-
Adviseur installaties Huisman en van Muijen Installatieadviesbureau, ’s-Hertogenbosch Directievoering Arec Bouwmanagement, Goirle Aannemer Bouwbedrijf Vaessen, Raamsdonksveer Bruto vloeroppervlakte 2840 m2 Netto vloeroppervlakte 2560 m2 Bruto inhoud 9238 m3 Netto inhoud 7390 m3 Programma openbare basisschool met 13 lokalen, speelzaal, gymzaal inclusief voorzieningen (separaat te verhuren), kinderdagverblijf met 4 groepen, buitenschoolse opvang Voorlopig ontwerp januari 2007 Definitief ontwerp juli 2008 Aanvang bouw oktober 2009 Oplevering januari 2011 Bouwsom inclusief installaties € 3.840.000 excl btw
meer beelden