REKREACJA

Mapa pamięci

W gminie Jastków jest 25 sołectw, które dla większości mieszkańców są znane z nazwy, ponieważ są to dość duże wsie. Funkcjonują również nazwy zwyczajowe, które mają odniesienie do miejscowości, których już nie ma na mapach. Pozostały one w pamięci i w użyciu w lokalnej społeczności. Spróbuję przypomnieć niektóre z nich i wywołać dyskusję na temat genezy tych nazw. Oto niektóre z mało znanych i „zaginionych” nazw miejscowości i przysiółków oraz nazw szczególnych.

Marianka Ożarowska powstała na początku XV w. jako odrębna wieś Wola Ożarowska. Należała do Dziersława – bogatego rycerza, który był właścicielem dóbr ożarowskich. Nazwa tej miejscowości pojawiła się po raz pierwszy w 1414 r. Istniał tutaj kiedyś folwark Marianówka. W 1921 r. Kolonia Marjanka. Dzisiaj jest częścią wsi Ożarów.

Stawki (Stawka Aleksandrowska) - azwa pochodzi od kilku płytkich stawów, w tym dwóch wysychających w lecie. Według przekazów właścicielem tej wsi był niejaki Aleksander. Dzisiaj jest częścią wsi Płouszowice Kolonia.

Kopanina. Część wsi Płouszowice Kolonia, wydzielona ze względu na położenie geograficzne. Położona na zboczach suchej doliny, zwanej Dębowy Dół, uchodzącej do rzeki Czechówki. Kolonia powstała na początku XX wieku. Nazwa wywodzi się od wykarczowanego lasu, który jeszcze w latach przedwojennych królował na tym terenie. Do dzisiaj rosną tutaj na miedzach liczne dęby, a największy rośnie przy starej chałupie, która wg przekazów ludności służył jako szpital polowy – lazaret dla legionistów walczących w bitwie pod Jastkowem w 1915 r.

Czarne Pomiary to część wsi Moszna Kolonia, położona na zboczach doliny po prawej stronie cieku uchodzącego do Ciemięgi. Dawniej był tu las oraz dwór z gorzelnią. W okresie międzywojennym las sprzedano i następnie wykarczowano. Rozparcelowane grunty przejęli mieszkańcy Mosznej. Nazwa wiąże się prawdopodobnie z dramatycznymi epizodami z okresu parcelacji lub reformy rolnej.

Helenów. Właściciel Snopkowa Antoni Bobrowski podzielił dobra snopkowskie pomiędzy swoje córki i tak Maria Natalia z Bobrowskich została patronką folwarku Natalin (obecnie wieś Natalin) oraz folwarku Marysin, a druga z córek – Helena została patronką dworu w Snopkowie. Po uwłaszczeniu chłopów w 1864 r. powstała wieś Helenów nazwana tak od jej imienia. Dzisiaj została tylko zwyczajowa nazwa Helenów w granicach miejscowości Sm

Skorupniki. Dawna nazwa wsi Piotrawin. Wymieniana była w składzie dóbr właścicieli Jastkowa. Na terenie tej wsi mieściła się kiedyś siedziba gminy, na potrzeby której właściciel majątku Jastków przekazał swoją dawną karczmę w Piotrawinie. Budynek ten był początkowo dzierżawiony. Po kilku latach gmina Jastków, już po połączeniu się z gminą Tomaszowice, kupiła ten budynek na własność. Dzisiaj znajduje się tu siedziba Gminnej Biblioteki Publicznej.

Sachalin. Nazwa terenu w obszarze wsi Moszna i Ożarów. W XIX wieku był tu las i pastwiska. Teren położony między dawniej silnie podmokłymi dolinami Ciemięgi i jej bocznego dopływu. Nazwa prawdopodobnie wiąże się z niedostępnością tego terenu.

Lisie Doły to droga polna prowadząca suchą doliną opadającą ku rzece Ciemiędze, wzdłuż granicy wsi Snopków i Panieńszczyzna. Dawniej były tu źródła. Prowadzi tędy szlak rowerowy z Dąbrowicy w kierunku ul. Południowej w Snopkowie. Lisi Dół (Jar) znajduje się też w lesie w Smugach.

Pisząc ten artykuł korzystałem z opowieści mieszkańców, Słownika Geograficznego Gminy Jastków, wydanego przez UMCS w 1989 oraz z publikacji Leszka Zugaja „Dzieje Jastkowa i okolic”, wydanej w 2010 r.

Zagadka dla czytelników. Gdzie znajdują się na terenie gminy: Długi Kierz i Las Drewniak.

Dalszy ciąg nastąpi.

Andrze Krak Fot. Mateusz Błaszczak