Lange Nieuwstraat
Victas, centrum voor verslavingszorg
ABC-straat
Architectonische kwaliteit Victas is een instelling voor verslavingszorg. Voor het realiseren van een nieuwe hoofdlocatie is een deel van het voormalige Wilhelmina Kinderziekenhuis in de binnenstad van Utrecht aangekocht. Victas was voornemens de bestaande situatie hiervoor te gaan gebruiken.
Groenestraat Nieuwegracht
voormalig Wilhelmina Kinderziekenhuis
Als gevolg van veranderend overheidsbeleid mbt beschikbare onderhoudsen beheersbudgetten voor de komende decennia heeft Victas in 2000 JDdVarchitecten gevraagd deze voorgenomen bouwplannen nog eenmaal tegen het licht te houden. Op basis van de voorstudie van dit bureau heeft Victas de plannen aangepast en besloten deze locatie te herontwikkelen ten behoeve van de totale nieuwbouw van een verslavingskliniek (7600 m² bvo) gecombineerd met een groot aantal ambulante taken en voorzieningen icm een in opdracht van de gemeente Utrecht onderliggende parkeergarage.
beschikbare kavel voor nieuwbouw Victas
Met dit nieuwe uitgangspunt werd het mogelijk een evenwichtiger en meer gedifferentieerder inpassing van het gevraagde volume op deze locatie te realiseren. Als onderlegger is hiervoor de eerste kadastrale kaart (1832) van dit gebied gebruikt voor het bepalen van de positie, de (korrel)grootte en de oriĂŤntatie van de toekomstige gebouw(delen). Hierdoor ontstaat een sequentie van binnen- en buitenruimten aaneengeregen door een ontsluitingsstructuur van gangen en stegen. De afwisseling van woon- en zorgclusters met intieme binnenhoven sluit daarmee naadloos aan op de structuur van de middeleeuwse binnenstad. kadastrale kaart Utrecht (1832)
model gezien vanaf de ABC-straat
aanzicht straatgevel cluster A
verkaveling op basis van eerste kaart (1832)
aanzicht tuingevel cluster C1 t/m C4 lineairkammodel, verschoven en gestapeld
langsdoorsnede tussen A- en B-clusters model gezien vanaf vanaf de Groenestraat
programma verdeling in zones
1
Deze gebouwdelen zijn zo compact en functioneel mogelijk opgezet in relatie tot het vereiste zorgprogramma, maar ook met het oog op een veranderende bestemming in de toekomst. De woon/zorgfunctie is ondergebracht in vijf afzonderlijke clusters die, als ware het zelfstandige woningblokjes, op de meest zuidelijk strook zijn gesitueerd. In de middenstrook bevinden zich gebouwen voor behandeling (zorg), management en staf functies en direct grenzend aan de ABC straat zijn voornamelijk de publieks-, ambulante en logistieke functies ondergebracht. Onder het totaal beschikbare oppervlak is parkeergarage in opdracht van de gemeente Utrecht gerealiseerd.
a b1/ b3 c1/ c4
plattegrond begane grond
De materialisatie zorgt voor een rijkdom aan eenvoud, voor contrasten die een avontuurlijk spel van licht, ruimte en sfeer mogelijk maken. Tezamen met de interpretatie van de verkaveling van de oorspronkelijke erven ontstaat zo een bijzonder woon/zorgcluster dat ver af staat van het rumoer van de binnenstad, terwijl het er pal tegenaan leunt; een optimum tussen programma, beschikbare middelen en locatie.
plattegrond verdieping 1
situatie
plattegrond verdieping 2
voorgevel met hoofdentree aan de ABC-straat
plattegrond verdieping 3
de zorg- en woonclusters worden aaneengeregen door een zone die ook alle buitenruimten verbindt tuingevel grenzend aan de binnenhof van de woningen aan de Groenestraat
plattegrond verdieping 4/5 2
binnenhof voor nog te realiseren playground
Samenhang zorgconcept en architectuur Victas is op meerdere terreinen werkzaam: preventie, veldwerk, behandeling en maatschappelijke integratie (activering). Het zorgconcept is gebaseerd op het standaard zorgprogramma maar voor deze binnenstedelijke locatie zijn de standaard lineaire clusters opgeknipt en verticaal gestapeld in kleinschalige eenheden die beter passen bij de korrelgrootte van de binnenstad van Utrecht. De clusters zijn in opzet universeel bruikbaar en qua functies uitwisselbaar en worden gekenmerkt door een heldere en overzichtelijke organisatie; 5 woonclusters, 1 behandelclusters, 1 bestuurs/staf/ managementcluster en 1 voor ambulante en kantoorfuncties. De buitenruimte(n) is een samenstel van binnenhoven met een grote variatie aan verblijfskwaliteit: van ontspannen tot een gesprek onder vier ogen.
over te gaan naar het Het Nieuwe Werken (HNW) waardoor zoveel mogelijk functies/medewerkers van deze hoofdlocatie gebruik kunnen gaan maken. Dankzij de flexibiliteit van de planopzet kan Victas blijvend beter inspelen op de veranderingen in de toekomst. Het totaalconcept sluit daarom goed aan bij de kernwaarden van Victas expertisecentrum, kostenbewust en transparant; naar cliënten (wat gaan we behandelen met welk resultaat), naar financiers (dit zijn de inspanningen met deze resultaten) en maatschappelijke transparantie (onze inspanningen verhogen de leefbaarheid). Deze inspanningen worden in de nieuwe kliniek zo veel als mogelijk fysiek ondersteund door bijvoorbeeld de translucentie van het gebouw.
De diensten van Victas zijn in drie verschillende zorgpaden ondergebracht: jeugd, volwassenen en forensisch (in justitieel kader) en wordt stepped care aangeboden (zoveel als noodzakelijk en zo weinig als verantwoord). De meest intensieve vorm van zorg vormt de klinische begeleiding waarbij cliënten 24/7 in de kliniek verblijven. Deze cliënten worden behandeld door ambulante behandelaren van de polikliniek. Deze scheiding tussen behandelen en wonen wordt in deze nieuwe kliniek onderstreept door de zelfstandige woonclusters met individuele kamers. Victas levert de best mogelijke zorg aan haar cliënten en wil dit ook blijven doen in de toekomst. Dat betekent dat Victas blijft innoveren en ontwikkelen. De interne planopzet is het hele proces door geactualiseerd aan gewijzigde richtlijnen en voorschriften maar ook om de louvres van de woonclusters zijn tevens regelbare privacy-schermen
3
Organisatie van het proces De organisatie van het planproces en projectrealisatie wordt gekenmerkt door een adequate projectstructuur: een stuurgroep met een vertegenwoordiging van de RvB, de bouw-coördinator van Victas, de architect en BOB Advies. Het bouwteam bestond uit vertegenwoordiging van de BOB Advies, de bouwcoördinator van Victas, de architect, constructeur, installaties adviseur en B/W/E aannemers.
voormalig Wilhelmina Kinderziekenhuis
In de werkgroep programma en inrichting is intensief samengewerkt met verantwoordelijken van de diverse afdeling: zorg, therapie, facilitair, ed om de koppeling tussen bouw en het functionele gebruik volgens het nieuwe werken concept van Victas, een praktisch en passende uitwerking mee te geven voor de verschillende onderdelen, afdelingen, uitwerking vast en los meubilair, aanvullende inventaris en het informeren, presenteren aan alle medewerkers ter voorbereiding op het overgang naar deze nieuwe kliniek. Voor de realisatie heeft intensief overleg plaatsgevonden met de gemeente Utrecht. Het ontwerpproces, vergunningprocedure en uitvoeringtraject is continu afgestemd aan de actuele geldende en voorziene eisen en tijdens de uitvoering afstemming over de communicatie met omwonenden, met name over de planning van activiteiten en geluidsaspecten.
sloop van de beddentoren
Betrokken partners Architect: JDdVarchitecten inclusief interieur ism Ex Interiors Het concept bleek bestand tegen bezuinigingsrondes, procedures, nieuwe randvoorwaarden en een voortdurende aanpassing (door de overheid) van voorschriften en richtlijnen mbt het zorgprogramma.
hoofdentree aan de ABC-straat
Procesmanagement: PRC/Plan- en projectpartners en Bouwprojectmanagement en directie: BOB Advies Leverden een aanzienlijke bijdrage aan het doorlopen van procedures, het continu toetsen aan de vooraf gestelde criteria kwaliteit, geld en tijd en als spil in het web van opdrachtgever, adviseurs, aannemers en gemeente.
grondwater bemaling
Constructeur: Pieters Bouwtechniek Utrecht De constructieve opzet is volledig aangepast aan de krappe en beperkte transport mogelijkheden op deze binnenstedelijke locatie. Adviseur W&E installaties: Ingenieursburo Linssen Heeft binnen de gestelde uitgangspunten installaties ontworpen met bijzondere aandacht voor inbouwhoogtes, leidingtracées irt de afzonderlijke clusters, duurzaamheid en oplossingen voor invloedsfactoren (oa geluid) op de binnenstedelijke omgeving.
verwijderen van de laatste funderingen
Bouwkundige aannemer: Jurriens Utrecht W&E aannemer: Groen Aldenkamp Organiseerden een lean bouwproces op een locatie waarvan de footprint van het gebouw gelijk is aan de beschikbare kavel. Hun ervaring met binnenstedelijke bouwprojecten is mede een van de succesfactoren.
opbouw begane grond
doorkijk vanaf het entreegebouw naar de woonclusters
de zorg- en kantoorclusters worden gescheiden door een verkeerszone die alle binnenruimten verbindt opbouw 3e verdieping
4
trappenhuis tussen de clusters
glazen lamellengevel met ‘doktersgraffiti’
meubilair voor zowel zorg als werken
de buitengevels van de afzonderlijke clusters zijn ook in de tussenzones blijvend herkenbaar
5