URBAN FARMING Het onderzoek van de vorige Unité toonde reeds aan dat verdichting een noodzakelijke voorwaarde is om de natuur op aarde te herstellen. Dat we hierbij in de eerste plaats denken aan de gebouwde omgeving is vanzelfsprekend, maar daarnaast is ook de landbouw een belangrijke factor in het verlies aan biodiversiteit. Van de bewoonbare oppervlakte op deze planeet wordt maar liefst vijftig procent ingenomen door landbouwgrond. Deze ecosystemen bevatten slechts een gering aantal verschillende soorten organismen en dat aantal neemt nog extra af door het veredelen van planten. Men voorspelt dat de wereldbevolking tegen 2050 zal toegenomen zijn met zo’n 2,5 miljard mensen. Om al deze monden te voeden, moet er nog een heleboel landbouwgrond bijkomen. Vanuit ecologisch standpunt is dit echter te vermijden en daarom wordt er momenteel volop geëxperimenteerd met alternatieven.(1) De vruchtbare stad Stadslandbouw is één van de innovatieve uitvindingen die we sinds kort ook in België kunnen terugvinden. Hoewel, innovatief? In de 19de eeuw was er al een volkstuinbeweging in West-Europa als voorloper van de stadslandbouw.(2) De tuintjes ontstonden vooral vanuit moralistische opvattingen. De toenemende arbeidersklasse die vaak in barre omstandigheden leefde, kon zichzelf op die manier van gezonde en goedkope voeding voorzien. De moderne samenleving voegt daar nog extra dimensies aan toe. Het gaat niet langer om particuliere moestuintjes, maar eetbaar groen op grote schaal waarbij op ongebruikte oppervlakken in de stad voedsel verbouwd wordt. In serres of in open ruimte, op daken of op boten, op gevels of in gebouwen, het kan allemaal. Het voedsel
wordt op die manier in een korte keten naar de stadsbewoner gebracht. Bijgevolg wordt de ecologische voetprint teruggedrongen dankzij het verminderde transport en bovendien komt het voedsel een stuk verser op het bord van de consument terecht. Als bijkomend voordeel is er ook minder verspilling. En het belang hiervan zal alleen maar toenemen wanneer in 2050 twee derde van de wereldbevolking in steden woont.(3) Ferme Abattoir, een circulaire boerderij BIGH, building integrated greenhouses, is één van de pioniers in Europa op vlak van rendabele en duurzame stadslandbouw. Hun eerste gerealiseerde project, Ferme Abattoir, bevindt zich op het dak van de Brusselse Foodmet markthal. Door een samenwerking met het bestaande gebouw wordt er naar een circulaire boerderij gestreefd. De CO2-uitstoot van de gasverwarming wordt opgenomen door de planten om aan fotosynthese te doen, regen- en grondwater wordt gefilterd en opgeslagen, de planten genieten van de uitstekende oriëntatie en ten slotte worden ook de voorzieningen van het bestaande gebouw, zoals zonnepanelen, gedeeld.(4) Op het Brusselse dak van de Abattoir site verrijzen een viskwekerij, serres en groenteteelt in open lucht. Het kweken van vissen in combinatie met groenten wordt ook wel aquaponics genoemd. Het is een circulair principe waarbij de afvalstoffen van de vissen als voedingsstoffen fungeren voor een bacteriecultuur, waardoor het water gezuiverd wordt en zo tot 90 procent hergebruikt kan worden. De restproducten van de bacteriën doen op hun beurt dienst als meststoffen voor de gekweekte planten.(5)
51
