1. Izvještaji UNESCO/ICOMOS misija i odluke

preimenovanje šire zone zaliva u kulturni pejzaž“. Međutim, do ovog još uvijek nije došlo, i najveći izazov zaštite izuzetne univerzalne vrijednosti Područja Kotora je upravo zaštita kulturnog pejzaža ovog kompleksnog područja.

Prirodno i kulturno-istorijsko područje Kotora je integralno dobro, naslijeđenih prirodnih i kulturnih vrijednosti, u kojem je raznovrsna i bogata kulturna baština prožeta sa prirodom i neodvojiva od nje. Zbog te karakteristike, odnosno prožimanja graditeljskih ostvarenja i prirode, cijelo zaštićeno područje posjeduje sve karakteristike kulturnog pejzaža, u kome su neraskidivo povezani istorija, kontinuitet kulturnih tradicija, društvene vrijednosti i težnje. Postignuti sklad između graditeljstva i prirodnog okruženja u zaštićenom području Kotora, nastao je kao rezultat duge tradicije u više ljudskih djelatnosti. Obrada zemlje na svim površinama pogodnim za gajenje raznih kultura, razvijena gradnja u kamenu, razvijeno pomorstvo, zanatstvo, umjetnost i razgranata trgovina, već po sebi su podrazumijevali visoki stepen društvene organizacije. Racionalnost, usavršavanje znanja i kreativnost su u takvom ambijentu nalazili pogodno tlo za stvaranje i razvoj tokom svih epoha prošlosti.8 Neke od osnovnih karakteristika kulturnog pejzaža Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora su homogenost cjeline, isti graditeljski rječnik, zajednička kulturna istorija. Ova zajednička svojstva, oblikovala su karakter prostora i njegov identitet. Posebno se izdvajaju sljedeće karakteristike kulturnog pejzaža Područja Kotora i njegove bafer zone: • Integritet i kohezija opšte strukture pejzaža – četiri zaliva i njihova kulturna dobra predstavljaju integralnu cjelinu; • Vizuelna osa “sjever-jug“, koja povezuje Perast preko Veriga sa arhipelagom Tivatskog zaliva i sa poluostrvom Luštica; ova osa ima ulogu integratora kulturnog pejzaža; • Vizuelni reperi pejzaža: na primjer, ostrva naspram Perasta, zvonici crkava duž obala zaliva (poput Crkve Svetog Nikole u Perastu, Svetog Eustahija i Svetog Matije u Dobroti...) koji formiraju važne vizuelne perspektive; • Horizontalna struktura pejzaža čiji oblik sačinjava smjenjivanje priobalnih naselja i istorijski gradovi sa zelenim zonama oko zaliva; • Vertikalni profil pejzaža: strme padine koje imaju specifičnu vertikalnu strukturu; • Specifične zone pejzaža: zona sa izvorima i mlinovima u Morinju, slane močvare i dr. 9

8 Menadžment plan Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora, 2011. 9 Menadžment plan Prirodnog i kulturno-istorijskog područja Kotora, 2011.

Ilustracija 3: Identifikacija vrijednosti – elemenata i atributa izuzetne univerzalne vrijednosti Područja Kotora, Studija zaštite kulturnih dobara na području opštine Kotor, 2018.