Λευκάδα - Δρόμοι, πλατείες, συνοικίες …με ιστορία by Fagottobooks - Lefkadaslowguide

2ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

ΛΕΥΚΑΔΑ Δρόμοι, πλατείες, συνοικίες …με ιστορία!

Α1 ΛΥΚΕΙΟΥ 2012-2013

Δρόμοι παλιοί που αγάπησα και μίσησα ατέλειωτα Κάτω απ’ τους ίσκιους των σπιτιών να περπατώ Νύχτες των γυρισμών αναπότρεπτες κι η πόλη νεκρή Την ασήμαντη παρουσία μου βρίσκω σε κάθε γωνιά… ‘’Δρόμοι παλιοί’’ - Μανώλης Αναγνωστάκης

Σοκάκι της πόλης μας σχεδιασμένο από τη μαθήτρια Φανή Γράψα 3

ΟΜΑΔΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ (τμήμα Α1, 2ου ΓΕΛ Λευκάδας) 1. Αλέξα Σαμπίνα 2. Βανδώρος Κωνσταντίνος 3. Βλάχου Σοφία 4. Βουκελάτος Γεράσιμος 5. Βρεττός Τάσος 6. Βρεττού Εύη 7. Γαζής Παναγιώτης 8. Γάκης-Βλάχος Χρήστος 9. Γαντζία Κέλλυ 10. Γληγόρη Σεβαστιανή 11. Γράψα Φανή 12. Δελαπόρτας Γιάννης 13. Ζαβερδινού Βιργινία 14. Ζαμπέλη Γεωργία 15. Ζυγά Έλενα 16. Ηλιόπουλος Φώτης 17. Καββαδάς Δημήτρης 18. Καββαδάς Μπάμπης 19. Καλδάνης Γιώργος

ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Κατοίκου Μαίρη ΠΕ1208 Βαγενάς Παναγιώτης ΠΕ03 4

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΠΛΑΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

ΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΡΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΩΝ

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ, ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί από πού προέρχεται το όνομα της οδού που κατοικούμε ή τα ονόματα των δρόμων της πόλης που χρησιμοποιούμε καθημερινά για να προσανατολιστούμε και να κινηθούμε σε αυτή. Ποιοί δηλαδή είναι αυτοί, τα ονόματα των οποίων αναφέρονται, καθώς και ποιά είναι η σημασία των γεγονότων και των τοποθεσιών στις οποίες αναφέρονται; Στην παρούσα εργασία, που εντάσσεται στα πλαίσια της Ερευνητικής Εργασίας της Α’ Λυκείου, καταγράφονται οι οδοί, οι πλατείες και οι συνοικίες της πόλης της Λευκάδας καθώς και η σημασία τους. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να γνωρίσουμε την ιστορία των ονομάτων των δρόμων, των πλατειών και των συνοικιών της πόλης μας, να θυμηθούμε γεγονότα της Ελληνικής Ιστορίας και να εμπνευστούμε από την προσωπικότητα και το έργο σημαντικών ανθρώπων του τόπου μας. Η συλλογή πληροφοριών έγινε από στοιχεία του Δήμου Λευκάδας, από βιβλία της Σχολικής μας Βιβλιοθήκης, της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας και της Χαραμόγλειου Βιβλιοθήκης, από το διαδίκτυο και από αφηγήσεις ντόπιων ανθρώπων. Η συγκέντρωση του υλικού για την εργασία μας ήταν αρκετά δύσκολη, κυρίως όταν επρόκειτο για τη ζωή και το έργο Λευκαδιτών, για τους οποίους δεν υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία. Επίσης στις περιπτώσεις όπου το όνομα δρόμου ήταν μόνο ένα επώνυμο ή στις περιπτώσεις όπου υπήρχαν συνωνυμίες, τότε καταγράψαμε περισσότερες από μία εκδοχές, αφού δε γνωρίζαμε για ποιο συγκεκριμένο πρόσωπο επρόκειτο. Στην προσπάθεια μας αυτή και με την ελπίδα να πετύχαμε το σκοπό μας, ευχαριστούμε θερμά όλους όσους βοήθησαν και ιδιαίτερα τους: - κα Μαρία Ρούσσου, προϊσταμένη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας, για την αμέριστη βοήθειά της στην αναζήτηση στοιχείων - κο Γιώργιο Καραλιόλιο, γενικό γραμματέα του Δήμου Λευκάδας, για τα στοιχεία του Δήμου που μας παρείχε και - κους Γιάννη και Σταύρο Δελαπόρτα για τις πληροφορίες που μας παρείχαν.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οδός 8ης Μεραρχίας, οδός Ηρώων Πολυτεχνείου, οδός Ιωάννου Μελά, οδός Γουλιέλμου Δαίρπφελδ, οδός Ευσταθίου Ζάκκα,…… οι κεντρικότεροι δρόμοι της πόλης της Λευκάδας. 157 δρόμοι - 157 ονόματα. Ονόματα ξεχωριστών ανθρώπων του παρελθόντος, ονόματα επετείων και γεγονότων, ονόματα τόπων αλλά και Αγίων. Ονόματα, που εκτός του ότι μας προσανατολίζουν και μας συστήνουν την πόλη, κρύβουν και μια ιστορία. Σε αυτή την εργασία, θα μελετήσουμε για ποιο λόγο ονομάστηκαν έτσι οι δρόμοι της πόλης της Λευκάδας και θα αναφερθούμε σε πρόσωπα και γεγονότα που κρύβονται πίσω από κάθε ονομασία των δρόμων. Θα ασχοληθούμε επίσης και με τα ονόματα των πλατειών και συνοικιών της πόλης Λευκάδας (13 πλατείες και 20 συνοικίες). Εκτός από μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία της πόλης μας, θα χαρακτηρίσουμε τους δρόμους και τις πλατείες, δίνοντας μια σύντομη πληροφορία για κάθε έναν από αυτούς, θα αναλύσουμε στατιστικά τα στοιχεία αυτά και θα καταγράψουμε τα συμπεράσματα. Επίσης θα αναλύσουμε τα αποτελέσματα έρευνας με ερωτηματολόγιο, που θα πραγματοποιήσουμε στην πόλη μας, αλλά και θα ‘’μάθουμε’’ φτιάχνοντας σταυρόλεξο και ακροστιχίδα, χρησιμοποιώντας τα ονόματα των δρόμων, πλατειών και συνοικιών της πόλης μας. Περιδιαβαίνοντας λοιπόν τους δρόμους της πόλης μας και βλέποντας τις πινακίδες των οδών, αναζητούμε την ίδια την ιστορία μας, το παρελθόν μας, τους αγώνες για αξιοπρέπεια και ελευθερία. Γιατί όλοι οι δρόμοι έχουν κάτι να πουν. Και γιατί η Ιστορία των Δρόμων είναι εδώ για να θυμίζει ….

Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

Η πόλη της Λευκάδας είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νησιού. Βρίσκεται στα βόρεια του νησιού και στο κοντινότερο σημείο του με την απέναντι ακτή της ηπειρωτικής Ελλάδας. Η πόλη αποτελεί επίσης πρωτεύουσα του νομού της Λευκάδας και του δήμου Λευκάδας. Ο πληθυσμός της σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 6.852 κάτοικοι και μαζί με την Άμφισσα, το Καρπενήσι, και το Αργοστόλι είναι οι μικρότερες πρωτεύουσες νομών της Ελλάδας. Στην είσοδο της πόλης της Λευκάδας βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο της πόλης, το κάστρο της Αγίας Μαύρας, χτισμένο από τον Βενετό Ιωάννη Ορσίνι στις αρχές του 14ου αιώνα. Πήρε την ονομασία του από το εκκλησάκι της Αγίας Μαύρας που βρισκόταν στην ίδια θέση. Η εκκλησία αυτή έδωσε το όνομά της και στο νησί της Λευκάδας για μια μεγάλη περίοδο της ιστορίας. Η σημερινή πόλη της Λευκάδας είναι η τρίτη -από την αρχαιότητα μέχρι σήμεραπρωτεύουσα του νησιού, μετά την αρχαία Νήρικο, που βρισκόταν στην περιοχή Κούλουμος, και τη μεσαιωνική Αγία Μαύρα. Το 1684 με πρωτοβουλία του Ενετού Φραγκίσκο Μοροζίνι, μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση, όπου μέχρι τότε υπήρχε ένας μικρός οικισμός των εργαζομένων στο Ιχθυοτροφείο και στις Αλυκές της Λευκάδας. Η συγκεκριμένη θέση επιλέχτηκε για λόγους κυρίως αμυντικούς. Περικυκλωμένη από θάλασσα, προσέφερε στην πόλη την αμυντική κάλυψη που χρειαζόταν. Επιπλέον, οι ενετικές αρχές που είχαν την έδρα τους στο κάστρο μπορούσαν να την ελέγχουν καλύτερα.

Αμαξική : Σχέδιο του Antonio Paravia αξιωματούχου του Βενετικού στόλου Όταν οι Ενετοί αποφάσισαν να ιδρύσουν την πρωτεύουσα στη θέση που βρίσκεται σήμερα, τη σχεδίασαν με βάση το πρότυπο των δικών τους πόλεων. Έτσι, εφάρμοσαν τις πολεοδομικές αρχές της μεσαιωνικής Ευρώπης εξαιρετικά πιστά, κάτι που δεν παρατηρείται και στις πρωτεύουσες των υπόλοιπων Επτανήσων. Το χωροταξικό σχέδιο του ιστορικού κέντρου της πόλης θυμίζει ψαροκόκαλο: υπάρχει ο κεντρικός άξονας, η αγορά (το παζάρι), που διασχίζει την πόλη με κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο και παίζει σημαντικό ρόλο στη κοινωνική και οικονομική ζωή και οι κάθετοι στην αγορά δρόμοι, τα σοκάκια, που καταλήγουν σε παράλληλα της αγοράς δρομάκια. Τα οικοδομικά τετράγωνα αναπτύσσονται έτσι ώστε να ενθαρρύνονται οι παράλληλοι δρόμοι με κατεύθυνση ως επί το πλείστον Βορρά – Νότου και να διευκολύνεται (για λόγους υγιεινής) ο αερισμός της πόλης από τους βόρειους ανέμους.

Η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται δεξιά και αριστερά της αγοράς. Μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έφτανε λίγο πριν από την εκκλησία του Αγίου Μηνά και από εκεί άρχιζαν τα χάνια, στα οποία άφηναν τα ζώα τους οι αγρότες, όταν κατέβαιναν από τα χωριά τους στην πόλη για τις δουλειές τους. Τις τελευταίες δεκαετίες η πόλη επεκτάθηκε από το τέλος της αγοράς και προς τα επάνω και δημιουργήθηκε η συνοικία της Νεάπολης κ.λπ. Στη γειτονική θέση Κουζούντελη, μέχρι και τον μεγάλο σεισμό του 1948, εκτός από δύο–τρία εξοχικά καφενεία με θέα στη λεωφόρο Πεφανερωμένης, βρίσκονταν τα προσφυγικά σπίτια των Ελλήνων που κατέφυγαν στο νησί μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Μετά τον σεισμό και την ανοικοδόμηση της Νεάπολης, άρχισε η επέκταση της πόλης δυτικότερα, στη θέση του Προσφυγικού Συνοικισμού και πιο πέρα, μέσα στον ελαιώνα (τον Κάμπο), προς την παραλία της Γύρας και του Άη Γιάννη.

ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ Σε κάθε δρόμο, σε κάθε γωνία υπάρχουν πινακίδες που αναγράφουν την ονομασία τους. Η ονοματοθεσία οδών και πλατειών γίνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο, ύστερα από σχετική αίτηση των κατοίκων. Η ονομασία των δρόμων αναγράφεται σε πινακίδες στα ελληνικά (στη γενική ενικού) αλλά και με λατινικούς χαρακτήρες για να διαβάζονται από τους ξένους επισκέπτες. Οι πινακίδες αυτές είναι κατασκευασμένες από λεπτό φύλλο σιδήρου, σχήματος ορθογώνιου παραλληλόγραμμου διαστάσεων περίπου 50Χ30 cm. Το χρώμα τους είναι έντονο μπλε με λευκά γράμματα για τα ελληνικά και λευκά ή κίτρινα γράμματα για τα λατινικά. Είναι κολλημένες στους τοίχους σπιτιών (κυρίως στη παλιά πόλη) ή σε μεταλλικούς ιστούς σε ύψος 2-2,5 m στις γωνίες δρόμων (κυρίως στη Νεάπολη). Παρακάτω, με αλφαβητική σειρά, δίνεται η σημασία των δρόμων αυτών καθώς επίσης κι ένας σχετικός προσανατολισμός για τη θέση των δρόμων αυτών στην πόλη της Λευκάδας.

8ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ Είναι ο μεγάλος δρόμος από το Πνευματικό Κέντρο (πρώην Δημαρχείο) έως τον Άγιο Μηνά. Η Μεραρχία αυτή συγκροτήθηκε για πρώτη φορά τον Δεκέμβριο του 1912 με την επωνυμία VIII Μεραρχία–Ηπείρου. Τον Ιανουάριο του 1913 μετονομάσθηκε σε VIII Μεραρχία Πεζικού. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς Πολέμους, στη Μικρασιατική εκστρατεία και στο έπος του 1940, όπου διοικητής της ήταν ο Υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος. Παραμονές του 1940 η 8η Μεραρχία Ηπείρου με επικεφαλής τον υποστράτηγο Χαράλαμπο Κατσιμήτρο οργάνωσε την άμυνα στα γύρω υψώματα της Γκραμπάλας, της Ασόνισσας, της Βελλάς και των Γρεμισιών. Ο υποστράτηγος Κατσιμήτρος, παρά τις αντίθετες απόψεις του Γενικού Επιτελείου που προέβλεπε άμυνα στα Τζουμέρκα, διέταξε να κρατήσει την γραμμή άμυνας στο Καλπάκι μέχρι εσχάτων. Πέτυχε να αναχαιτίσει την Ιταλική εισβολή και στις 10 Νοεμβρίου 1940 η 8η Μεραρχία πέρασε από την άμυνα στην επίθεση. Ιδιαίτερα στα υψώματα της Γκραμπάλας, ανατολικά του Καλπακίου, έγιναν οι πιο αιματηρές συγκρούσεις. Σήμερα στην πλαγιά του λόφου προφήτης Ηλίας, το καλοδιατηρημένο ΟΧΙ θυμίζει την εποχή εκείνη και στην είσοδο του Καλπακίου υπάρχει το Πολεμικό Μουσείο του '40. Έτσι στη συνείδηση του Ελληνικού λαού η VIII Μεραρχία είναι ταυτισμένη με την Ήπειρο και τον Κατσιμήτρο. Επίσης, μετά από ομόφωνη απόφαση του ανωτάτου στρατιωτικού συμβουλίου, η VIIIη Μεραρχία Πεζικού μετονομάστηκε σε VIII Μεραρχία Πεζικού «Ηπείρου – Κατσιμήτρος».

ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ Υπάρχουν τρία ζεύγη Αγίων με την ίδια ονομασία Κοσμάς και Δαμιανός, που αποκαλούνται Άγιοι Ανάργυροι. Όλοι ήταν γιατροί και για τις υπηρεσίες τους δεν έπαιρναν χρήματα γι’ αυτό και λέγονται Ανάργυροι (δηλ. χωρίς αργύρια). Το ένα ζεύγος Κοσμά και Δαμιανού εορτάζει την 1η Νοεμβρίου. Καταγόταν από την Ασία και ήταν γιοί μιας ευσεβούς χριστιανής, της Θεοδότης. Το δεύτερο ζεύγος από τη Ρώμη εορτάζει την 1η Ιουλίου. Δολοφονήθηκαν από τον γιατρό δάσκαλό τους, που ζήλεψε τη δόξα τους. Το τρίτο ζεύγος, που εορτάζει την 17 η Οκτωβρίου, ήταν από την Αραβία. Μαρτύρησαν για την πίστη τους περί το 292 μ.Χ. επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού. Ο ναός των Αγίων Αναργύρων στην ομώνυμη οδό, που βρίσκεται στη Πλατεία Μαρκά, κτίστηκε το 1725 ως συναδελφικός (ενοριακός) ναός σε οικόπεδο που δωρίστηκε από την οικογένεια Σουμίλα.

ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ Ο Άγιος Αντώνιος γεννήθηκε το 251 μ.Χ. στην Άνω Αίγυπτο. Αφού έχασε σε ηλικία 20 ετών τους γονείς του δεν σταμάτησε στιγμή να ασχολείται με την Αγία Γραφή και τον Θεό. Μοίρασε όλα του τα υπάρχοντα και την κληρονομιά από τους γονείς του στους φτωχούς, εγκατέλειψε τα εγκόσμια και πήγε στην έρημο, όπου μόνασε και έφτασε στον βαθμό της απάθειας, υπερβαίνοντας τα όρια της ανθρώπινης φύσης. Οι ενάρετες πράξεις του έγιναν γνωστές και έφεραν πλήθος μιμητών, ώστε η έρημος μεταμορφώθηκε σε πόλη μοναχικών. Κατά την διάρκεια του διωγμού το 312- 335 μ.Χ. πήγε με ζήλο στην Αλεξάνδρεια και αγωνίστηκε για την Ορθοδοξία. Τελικά έγινε πρότυπο αρετής και κανόνας των μοναζόντων. Η εκκλησία του Αγίου Αντωνίου στην ομώνυμη οδό, που βρίσκεται δίπλα από το Δικαστικό Μέγαρο, είναι ερειπωμένη μετά το σεισμό του 1948. Είχε χτιστεί το 1718 και είχε διακοσμηθεί με εικόνες και σκεύη, που φυλάσσονται σήμερα στην Δημόσια βιβλιοθήκη και στο Μητροπολιτικό Ναό Λευκάδας.

ΑΓ. ΜΑΥΡΑΣ Η Αγία Μαύρα θεωρείται και τιμάται ως πολιούχος της Λευκάδας η οποία παλιά ονομαζόταν "Αγία Μαύρα". Μέσα στο Φράγκικο Κάστρο στα Βόρεια του νησιού υπήρχε μεγαλοπρεπής ναός της Αγίας. Καταστράφηκε όμως στα 1810 όταν οι Άγγλοι προσπαθούσαν να καταλάβουν το Φρούριο. Το 1331, όταν η Λευκάδα περνάει στην κυριαρχία των Ανδηγανών, χτίστηκε ένας μικρός ναός ρωμαιοκαθολικού δόγματος αφιερωμένος στην Αγία Μαύρα. Επιπλέον, στα μέσα του 15ου αιώνα, η Ελένη Παλαιολογίνα είχε έρθει στην Λευκάδα με σκοπό να παντρέψει την κόρη της με τον Δούκα της Λευκάδας. Στην πορεία της κινδύνεψε από θαλασσοταραχή και η Ελένη τάχθηκε να χτίσει ναό στην Αγία Μαύρα, όπως και έγινε μετά την σωτηρία της.

ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ Ο Άγιος Παντελεήμων γεννήθηκε στην Νικομήδεια στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ. Βαπτίστηκε από τον Άγιο Ερμόλαο που του δίδαξε τα μυστήρια της χριστιανικής πίστης. Με την βοήθεια του Χριστού και την προσευχή άρχισε να γιατρεύει συμπολίτες του ενώ η μοναδική αμοιβή που ζητούσε ήταν οι θεραπευμένοι να βαπτίζονται Χριστιανοί. Αποκεφαλίστηκε όταν βασιλιάς ήταν ο Μαξιμιανός, αφού αρνήθηκε να γίνει ειδωλολάτρης. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 27 Ιουλίου. Ο ναός του Αγ. Παντελεήμονα στην ομώνυμη οδό, που είναι κάθετη της 8 ης Μεραρχίας και δίπλα από την οδό Πεφανερωμένης, κτίστηκε το 1738 από τον 12

Θεόδωρο Πετράτο, ο οποίος με τη διαθήκη του κληροδότησε στο ναό σημαντική αστική περιουσία στην Τεργέστη. Το 1948 καταστράφηκε από σεισμό, παραχωρήθηκε στην ενορία Παναγίας των Ξένων και ανοικοδομήθηκε σε μικρότερες διαστάσεις το 1992.

ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη το 117 μ.Χ. Οι γονείς της ήταν Έλληνες. Αποφάσισε να αφιερώσει την ζωή της στον Ιησού και αρνήθηκε κάθε πρόταση γάμου που δέχτηκε. Έδωσε την περιουσία της στους φτωχούς, στην εκκλησία και σε ένα ίδρυμα στο οποίο έμειναν χριστιανές κοπέλες, που είχαν αφιερωθεί στον Χριστό όπως και αυτή. Τα περισσότερα θαύματά της έχουν σχέση με τα μάτια των χριστιανών. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες φτάνοντας και στην Ελλάδα καταφέρνοντας να πείσει πολλούς ανθρώπους να βαφτιστούν χριστιανοί. Μαρτύρησε όταν αυτοκράτορας ήταν ο Μάρκος Αυρήλιος. Η μνήμη της εορτάζεται στις 26 Ιουλίου. Στην ομώνυμη οδό (στην παλιά πόλη κοντά στη συνοικία Πουλιού) βρίσκεται ο ναός της Αγίας Παρασκευής. Ο ναός υπήρχε από το 16 ο αιώνα στη πόλη της Αγίας Μαύρας, δυτικά του κάστρου. Το 1715 κατεδαφίστηκε και το 1720 μεταφέρθηκε στο σημείο που βρίσκεται σήμερα. Έχει εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο, με σχεδόν ανέπαφο από τη φθορά το σύνολο των μεταβυζαντινών εικόνων του, που είναι σπουδαία έργα του κορυφαίου αγιογράφου Τομάζου Τζεν. Πανηγυρίζει εκτός από τις 26/7 και την 3η Κυριακή του Μαΐου, με λιτανεία της εικόνας της Αγίας, εξαιτίας τοπικού θαύματος της Αγίας Βαρβάρας κατά λοιμικής ασθένειας (της «ευλογιάς»).

ΑΘΗΝΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΗ Ο Ιωάννης Αθηνιώτης υπήρξε μια εξέχουσα καλλιτεχνική προσωπικότητα, που υπηρέτησε τα γράμματα και τις τέχνες και πρόσφερε τις υπηρεσίες του σε όλα τα καλλιτεχνικά και αθλητικά σωματεία. Γεννήθηκε το 1914 στην Λευκάδα. Αυτοδίδακτος σε όλα, κατάφερε να πάρει με άριστα πτυχίο Γαλλικής γλώσσας από το Γαλλικό Ινστιτούτο και να διδάξει τη γλώσσα του Ουγκώ σε πολλούς Λευκαδίτες μαθητές. Παράλληλα ασχολήθηκε με το Θέατρο. Η Διακόσμηση και ιδιαίτερα η Ζωγραφική ήταν από τα αγαπημένα ενδιαφέροντα του Αθηνιώτη. Κεντρικός άξονας στη ζωγραφική του η Τοπιογραφία. Εκατοντάδες πίνακες ζωγραφικής παρουσιάζουν θέματα από τη Λευκαδίτικη φύση, πλημμυρισμένα ευαισθησία και νοσταλγία. Ασχολείται με την ποίηση εστιάζοντας κυρίως σε θέματα που απασχολούν τον Άνθρωπο και την Κοινωνία. Όσο ζούσε, είτε από σεμνότητα είτε από ατολμία, δεν δημοσίευσε κανένα ποίημά του. Τον Ιούλιο του 1988 γυρίζοντας με το μηχανάκι του από το Κάστρο χάνει τη ζωή του σε τροχαίο ατύχημα. Και τότε η αδελφή του η Τασία Αθηνιώτη αποφασίζει να εκδώσει όλο το λογοτεχνικό του έργο. Έτσι το 1989 εκδίδεται η πρώτη του συλλογή τα «ΛΥΡΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ». Είναι μια συλλογή ποιημάτων που γράφτηκε από το 1938 μέχρι το 1980 και αποτυπώνει σε μια ολόκληρη ιστορική διαδρομή τους πόνους και τα βάσανα, τους καημούς και τις ελπίδες της Ρωμιοσύνης αλλά και ολόκληρου του κατατρεγμένου κόσμου σε κάθε άκρη του πλανήτη. Το τελευταίο ποίημα αυτής της 13

συλλογής το πολύπτυχο «ΑΙΝΕΙΤΕ ΑΥΤΟΝ» (1980) είναι μια ελεγεία που εκφράζει τον πανανθρώπινο πόθο των λαών για αυτοδιάθεση, δικαιοσύνη, ισότητα και αδελφότητα. Το ποίημα αυτό το μελοποίησε ο Λευκαδίτης συνθέτης και μαέστρος Διονύσης Γράψας. Μετά εκδίδεται «Το Οδοιπορικό της Λευκάδας», που αφορά στη Λευκαδίτικη παράδοση, ενώ η «Κατοχική Τριλογία» είναι ένα δυνατό ποιητικό κείμενο για τον αδελφοκτόνο εμφύλιο πόλεμο στο νησί μας. Ο Ιωάννης Αθηνιώτης έζησε και πέθανε φτωχός στο χαμηλό σπιτάκι της οδού Οδυσσέως στη παραλία της πόλης μας, άφησε όμως μια πλούσια πνευματική προσφορά που τιμάει τον τόπο μας.

ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Η οδός Ακαρνανίας καθώς και οι οδοί Μύτικα, Πάλαιρου και Μεγανησίου, κάθετοι στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στον Πίσω Μόλο, ήταν οι δρόμοι της εισόδου στην πόλη της Λευκάδας των επισκεπτών από τα αντίστοιχα μέρη μέχρι τα τελευταία χρόνια, οπότε κόπηκε η θαλάσσια συγκοινωνία με αυτά. Εκεί δηλαδή έδεναν τις βάρκες τους οι επισκέπτες από τις περιοχές αυτές. Η Ακαρνανία είναι το δυτικότερο κομμάτι της Στερεάς Ελλάδας και ορίζεται από το τρίγωνο που σχηματίζουν το Ιόνιο πέλαγος, ο Αμβρακικός κόλπος και ο ποταμός Αχελώος. Η περιοχή είναι κυρίως ορεινή και στο κέντρο της δεσπόζουν τα Ακαρνανικά όρη. Η περιοχή κατοικείται από τα νεολιθικά χρόνια, αρχικά από Κουρήτες και Λέλεγες, όπως και η γειτονική Αιτωλία. Κατά τον 7ο π.Χ. αιώνα αποικίζουν την περιοχή οι Κορίνθιοι ιδρύοντας πόλεις όπως ο Αστακός, η Πάλαιρος, το Ανακτόριο και η Λευκάδα. Μετά την πρώτη κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας το 1204 η περιοχή πέρασε στην κυριαρχία του Δεσποτάτου της Ηπείρου και τελικά καταλήφθηκε από τους Τούρκους το 1480. Ελευθερώθηκε οριστικά το 1832.

ΑΜΑΞΙΚΗΣ Έτσι ονομαζόταν ο τόπος που είναι σήμερα η πόλη της Λευκάδας. Αμέσως μετά την κατάληψη του Κάστρου από τους Ενετούς (1684) διατάχθηκαν οι κάτοικοι της εκεί πολίχνης (γύρω από το Κάστρο) που είχε δύο μαχαλάδες, την << Άλλη Μεριά>> ανατολικά και την <<Αγία Μαύρα>> δυτικά, να μετοικήσουν λίγο νοτιότερα στην θέση Αμαξική, όπου υπήρχε συνοικισμός ψαράδων. Από τότε έως σήμερα βρίσκεται εκεί η πρωτεύουσα του νησιού. Παλαιότερα και μέχρι το 1300 μ.Χ., πρωτεύουσα του νησιού της Λευκάδας ήταν η Νήρικος (2 χιλιόμετρα από τη σημερινή πόλη της Λευκάδας, στο Καλλιγόνι) και επί τουρκοκρατίας πρωτεύουσα ήταν η πόλη της Αγίας Μαύρας που βρίσκονταν στο 14

εσωτερικό του φρουρίου της Αγίας Μαύρας στην είσοδο του νησιού. Άλλοι πιστεύουν ότι η οδός Αμαξικής, που καταλήγει στην Παναγία των Ξένων, ονομάστηκε έτσι, επειδή τη διαπερνούσαν τα κάρα, αφού ήταν ο πιο φαρδύς δρόμος σε σχέση με τα γύρω δρομάκια.

ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ Αναπαύσεως είναι ο δρόμος προς το κοιμητήριο της Λευκάδας που οδηγεί στην Απόλπαινα. Το κοιμητήριο υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια και πιο συγκεκριμένα έγινε το 1881 σε ιδιοκτησία του Σπυρίδωνος Βαλαωρίτη. Είχε υποστεί μεγάλες ζημιές στον μεγάλο σεισμό το 1967, επισκευάστηκε όμως μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και συνεχίζει να εξυπηρετεί τους δημότες της πόλης.

ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ Η οδός Οδυσσέα Ανδρούτσου βρίσκεται στη Νεάπολη. Ο Οδυσσέας Ανδρούτσος γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1790 κατά την μία άποψη στην Πρέβεζα και κατά δεύτερη άποψη στην Ιθάκη. Ήταν επιφανής αγωνιστής οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821. Ο πατέρας του Ανδρέας ήταν επίσης οπλαρχηγός, που καταγόταν από τις Λιβανάτες του νομού Φθιώτιδας και η μητέρα του, η Ακριβή Τσαρλαμπά, ήταν από την Πρέβεζα. Σε ηλικία τεσσάρων ετών έμεινε ορφανός από πατέρα. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και άρχισε να χτυπά αλύπητα τους Τούρκους σε κάθε ευκαιρία. Η κρισιμότερη μάχη ήταν στο Χάνι της Γραβιάς. Το 1822 ανακηρύχτηκε αρχιστράτηγος της Στερεάς Ελλάδας. Δολοφονήθηκε με ξυλοδαρμό στην Ακρόπολη στις 5 Ιουνίου το 1825.

ΑΡΑΚΛΕΙΩΤΗ ΑΡΧΙΕΡΕΑ Είναι δρόμος κάθετος στην κεντρική οδό Ιωάννου Μελά και είναι η προέκταση της Αναστ. Σκιαδαρέση (δρόμος μπροστά από τη Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη) προς την Αστυνομία. Ο Δανιήλ (Διονύσιος) Αρακλειώτης (1770-1853) γεννήθηκε στη Λευκάδα και φοίτησε στο σχολείο της Ιεράς Μονής Φανερωμένης και στη σχολή του Καρπενησίου. Επιστρέφοντας στη Λευκάδα εκάρη μοναχός στην Ι.Μ. Φανερωμένης και αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος και έλαβε τον τίτλο του Αρχιδιάκονου. Η προσφορά του – εκκλησιαστική κυρίως αλλά και εθνική - ήταν πολύ σημαντική. Το 1817 χειροτονήθηκε “Επίσκοπος Βονδίτζης” και εργάστηκε σαν τιτουλάριος και βοηθός του Μητροπολίτη. Το 1850 βοηθούσε στο λειτουργικό και ποιμαντικό έργο τον υπέργηρο Μητροπολίτη Λευκάδας και Αγίας Μαύρας Ευγένιο, που απεσύρθη στην Ι.Μ. Φανερωμένης και κατείχε τον τίτλο του “Πρωτεύοντος ’εν τη Ιερά Μονή Φανερωμένης”. Μετά το θάνατο του Μητροπολίτη Ευγένιου (1851), θα διακονήσει την τοπική εκκλησία για μικρό διάστημα, αφήνοντας όμως σημαντικό ποιμαντικό και κοινωνικό έργο. Έδωσε προτεραιότητα στη χειροτονία κληρικών με ήθος και διάθεση διακονίας και βοήθησε στην επαναλειτουργία και στέγαση των σχολείων των Τσουκαλάδων και Φρυνίου στην Ι.Μ. Φανερωμένης.

ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ Δρομάκι κάθετο στη οδό Μεταξά δίπλα από το Νοσοκομείο Λευκάδας. Η Άρτεμις ήταν μία από τις κυριότερες θεότητες του ελληνικού Δωδεκάθεου. Kόρη του Δία και της Λητούς και δίδυμη αδελφή του Aπόλλωνα. Η Άρτεμις ήταν 15

προστάτρια του ζωικού και φυτικού κόσμου, της άγριας φύσης, θεά του κυνηγιού, προστάτρια της μητρότητας, της νεότητας, της αγνότητας, του τοκετού και των βρεφών. Oι Oρφικοί τη θεωρούσαν θεά της Σελήνης και ο Όμηρος την αποκαλούσε Πότνια Θηρών και αγροτέρη. Σύμβολά της ήταν το τόξο, η ημισέληνος και το ελάφι. Αναπαράσταση της Αρτέμιδος (ρωμαϊκό αντίγραφο)

ΑΣΠΡΟΓΕΡΑΚΑ ΠΑΠΑ Είναι δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Άγγελου Σικελιανού. Ο Λευκαδίτης ιερέας Νικόλαος Ασπρογέρακας ήταν πρωτοπαλίκαρο του Γρίβα και σκοτώθηκε το 1854. Κατά την επανάσταση της Ηπείρου και Θεσσαλίας (1854) ένα τμήμα 50 Λευκαδιτών αγωνίστηκε υπό το Γρίβα στο Κοτσουλιό και ένα άλλο υπό τον Ιθακήσιο αντισυνταγματάρχη Ιωαννόπουλο στο Μέτσοβο (25-26-27/3/1854), όπου 12 Λευκαδίτες σκοτώθηκαν και διακρίθηκε για την ανδρεία του ο ιερέας Νικόλαος Ασπρογέρακας.

ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Είναι ο δρόμος μπροστά από το Νοσοκομείο Λευκάδας. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824 και έζησε ως το 1879, από πατέρα ηπειρωτικής καταγωγής. Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στη Λευκάδα και στην Κέρκυρα. Ύστερα πήγε στη Γαλλία και στην Ιταλία και σπούδασε νομικά. Το επάγγελμα του δικηγόρου δεν το εξάσκησε ποτέ. Αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση. Ήταν πλούσιος κι έμενε στο γραφικό νησάκι Μαδουρή. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ήταν επικός ποιητής του αρματολισμού και ένας από τους πιο διακεκριμένους Επτανήσιους ποιητές του 19 ου αιώνα. Επίσης έγραψε για τους άθλους των αγωνιστών του '21. Στα έργα του συγκαταλέγονται τα Στιχουργήματα, τα Μνημόσυνα, η Κυρά Φροσύνη, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Φωτεινός κ.ά. Το 1875 εξελέγη αντιπρόσωπος της Λευκάδας στην Ιόνια Βουλή και άσκησε το βουλευτικό λειτούργημα και στην Ελληνική Βουλή μετά την ένωση από το 1865 έως το 1869. Ο τάφος του βρίσκεται στον περίβολο του Ιερού Ναού του Παντοκράτορα, ενώ η προτομή του στο Μποσκέτο.

ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ ΙΩΑΝΝΗ

Είναι δρόμος κάθετος στην 8ης Μεραρχίας που περνάει μπροστά από το Γηροκομείο και καταλήγει στην Πλατεία Ζαμπελίου. Ο Ιωάννης Βαλαωρίτης γεννήθηκε το 1855, έζησε ως το 1914 και ήταν τραπεζίτης. Γεννήθηκε στην Λευκάδα και ήταν γιος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Σπούδασε νομικά και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου για αρκετά χρόνια. Διέμενε μόνιμα στην Αθήνα. Παιδιά του ήταν ο Κων/νος Βαλαωρίτης, διπλωμάτης και η Ελένη, σύζυγος Φίλιππου Δραγούμη. Εγγονός του είναι ο διάσημος ποιητής Νάνος Βαλαωρίτης και δισέγγονη του η ηθοποιός Ναταλία Δραγούμη. O Ιωάννης Βαλαωρίτης ανέλαβε πολλές πολιτικές θέσεις, όπως γενικός γραμματέας της εταιρείας σιδηροδρόμων Θεσσαλίας, ενώ από το 1891 άρχισε να εργάζεται για την Εθνική τράπεζα. Το 1895 έγινε υποδιοικητής της Εθνικής τράπεζας και το 1911 αντικατέστησε στη θέση του 16

προέδρου τον απερχόμενο Γεώργιο Στρέιτ. Το 1910 εκλέχτηκε πληρεξούσιος της Λευκάδας στην Αναθεωρητική Βουλή. Πέθανε εξαιτίας σύγκρουσης ατμόπλοιου με σκάφος στο οποίο επέβαινε ανοιχτά του Πειραιά. Έχει συγγράψει πολλά έργα μεταξύ αυτών και την ιστορία της Εθνικής Τράπεζας.

ΒΑΡΖΕΛΗ Είναι δρομάκι πίσω από το Νοσοκομείο κοντά στη Μητρόπολη Λευκάδας. Οικογένεια απόγονων Χιωτών Προσφύγων: Ήταν απόγονοι-κληρονόμοι της περιουσίας Χιωτών, που εγκαταστάθηκαν στη Λευκάδα ακολουθώντας το Βενετικό στόλο το 1695 μετά την αποτυχία κατάληψης της Χίου από τους Βενετούς. Πολλοί καθολικοί Χιώτες, φοβούμενοι την εκδίκηση των Τούρκων και το μίσος των ορθοδόξων, εγκαταστάθηκαν πρώτα στην Πελοπόννησο και μετά άλλοι στη Βενετία και Γένοβα και άλλοι στη Λευκάδα και Κέρκυρα. Στη Λευκάδα εγκαταστάθηκαν στο Μεγανήσι το 1719 συνολικά 22 χιώτικες οικογένειες, όπου τους παραχώρησαν δημόσια κτήματα τα λεγόμενα «Χιώτικα». Κάποιες από αυτές τις οικογένειες έφυγαν αργότερα για καλύτερη τύχη σε άλλες Βενετοκρατούμενες περιοχές. Το 1816 απέμειναν λίγες οικογένειες Χιωτών στη Λευκάδα και εκτός των οικογενειών Πίλικα και Piazzolli, που εμφανίζονται ως κληρονόμοι των δικαιωμάτων των Χιωτών, αναφέρονται και οι οικογένειες Αντωνοπούλου Αμερικάνου, Settini και Βαρζέλη (κατοικούσαν στην Πρέβεζα) ως κληρονόμοι αυτών. Στην οδό Βαρζέλη βρίσκεται και το σπίτι των Σβορώνων. Οικογένεια γιατρών από τα Γιάννενα: Ο Γεώργιος Βαρζέλης αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή το 1873 και ήταν γιατρός στην αυλή του Αλή Πασά. Αναφέρεται ότι αγόραζε Έλληνες σκλάβους αιχμαλώτους από τους Τούρκους και τους ελευθέρωνε στη Ζαβέρδα. Ο Δημήτριος Βαρζέλης ήταν σπουδαίος γιατρός και κτήτορας του αρχοντικού Βαρζέλη στα Γιάννενα, που χτίστηκε το 1852 και στέγασε για ένα διάστημα τη Ζωσιμαία Σχολή. Το αρχοντικό αυτό το 1984 χαρακτηρίστηκε διατηρητέο.

ΒΕΝΤΟΥΡΑ Είναι δρομάκι που καταλήγει στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Βεντούρας Σπυρίδων γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1761. Γονείς του ήταν ο Αντώνιος Βεντούρας, κερκυραϊκής καταγωγής και η Γιαννούλα Π. Μελά. Το 1785 πήγε στη Βενετία και σπούδασε ζωγραφική. Έμεινε άγαμος και υπέφερε από τα μάτια του. Έχει ζωγραφίσει πολλές εικόνες για την εκκλησία. Τελευταία του έργα θεωρούνται <<οι Απόστολοι και ο Χριστός>> στο τέμπλο του Αγίου Μηνά Λευκάδας. Τάφηκε σε οικογενειακό τάφο στο ναό της Παναγίας των Ξένων στη Λευκάδα.

ΒΕΡΓΙΝΗ ΗΛΙΑ Δρόμος κάθετος στην οδό Ούλωφ Πάλμε στα Βαρδάνια. Ο Ηλίας Σπυρίδωνος Βεργίνης ήταν αθλητής, είχε αναδειχθεί πρωταθλητής της Ελλάδας και Βαλκανιονίκης στη σφαίρα. Γεννήθηκε το 1908 και πέθανε το 1973 στους Τσουκαλάδες της Λευκάδος. Ήταν φοιτητής της Φυσικομαθηματικής Σχολής και για πρώτη φορά έριξε σφαίρα στο Παναθηναϊκό Στάδιο το 1928 με πολύ καλή επίδοση. Πήρε μέρος σε πολλούς αγώνες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η εξαντλητική προπόνηση κλόνισε την υγεία του, αλλά επέμενε να κατεβαίνει σε αγώνες. Είχε καλές επιδόσεις στην ελεύθερη δισκοβολία, στο άλμα σε ύψος, σε μήκος και στα 110 με εμπόδια. Στο τέλος της αθλητικής του σταδιοδρομίας νίκησε σε πολλά αγωνίσματα στους Ελληνοελβετικούς αγώνες το 1931, που έγιναν σε διάφορες πόλεις της Ελβετίας. Όσο αφορά τη πολιτική του σταδιοδρομία είχε 17

εξοριστεί στην Ικαρία αλλά εξαιτίας της αρρώστιας του –φυματίωση- απολύθηκε ‘’λόγω ανηκέστου βλάβης’’.

ΒΕΡΕΝΙΚΗΣ Είναι η πρώτη παράλληλος της οδού Καραβέλα, πίσω από το εμπορικό κέντρο. Βερενίκη (φέρω+νίκη) είναι ένα ελληνικό γυναικείο όνομα, που προέρχεται από την Αρχαία Μακεδονία. Μπορεί να αναφέρεται σε βασίλισσα της Αιγύπτου ή σε πριγκίπισσα της Ελληνιστικής Εποχής ή σε πριγκίπισσα των Ιουδαίων ή σε αστερισμό. Για παράδειγμα η Βερενίκη Β’ της Αιγύπτου (267 – 221 π.Χ. ) που νυμφεύθηκε το φαραώ της Αιγύπτου Πτολεμαίο Γ' τον Ευεργέτη. Λίγο μετά το γάμο τους, ο σύζυγός της αναχώρησε από την Αίγυπτο για να υποστηρίξει την αδερφή του, που ονομαζόταν επίσης Βερενίκη, στον Τρίτο Συριακό Πόλεμο. Ο Καλλίμαχος συγκεκριμένα αναφέρει πως την άφησε στο νυφικό της κρεβάτι. Ο θρύλος λέει πως η Βερενίκη αφιέρωσε στη θεά Αφροδίτη, τα πλούσια και πανέμορφα μαλλιά της, προκειμένου ο Πτολεμαίος να επιστρέψει ασφαλής. Ο φαραώ επέστρεψε πράγματι έχοντας συλλέξει μια σειρά από νίκες το 245 π.Χ., και η Βερενίκη εκπλήρωσε το τάμα της. Την άλλη μέρα όμως τα μαλλιά της είχαν εξαφανιστεί από το ναό. Ο Κόνων από τη Σάμο, ένας μαθηματικός και αστρονόμος που ζούσε στην αυλή του φαραώ, υποστήριξε πως οι θεοί τοποθέτησαν τη χαμένη κόμη ανάμεσα στα αστέρια. Ο αστερισμός αυτός φέρει ακόμη και σήμερα το όνομα "Coma Berenice" (Κόμη της Βερενίκης). Το όνομα Βερενίκη μπορεί επίσης να αναφέρεται σε τοποθεσία, αφού η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Λιβύης, η Βεγγάζη, ονομαζόταν κάποτε Βερενίκη, όπως Βερενίκη λέγεται ένα λιμάνι της Ερυθράς Θάλασσας. Επίσης Βερενίκη είναι η αρχαία Ελληνιστική πόλη στο σημερινό Δήμο Πρέβεζας. Η αρχαία αυτή πόλη Βερενίκη (ή Βερενίκεια, ή Βερονικίδα) χτίστηκε το έτος 290 π.Χ. στους λόφους Μιχαλιτσίου Πρέβεζας, από το Βασιλιά της Ηπείρου Πύρρο (318-272 π.Χ.), προς τιμήν της πεθεράς του Βερενίκης, γυναίκας του βασιλιά Πτολεμαίου Α’ της Αιγύπτου, που ήταν στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και συγγραφέας της ιστορίας του. Το έτος 168 π.Χ. μετά την κατάκτηση της Ηπείρου από τους Ρωμαίους, ο στρατηγός Αιμίλιος Παύλος κατέστρεψε την πόλη Βερενίκη μαζί με άλλες 70 ηπειρωτικές πόλεις. Στους λόφους του Μιχαλιτσίου Πρέβεζας έχουν βρεθεί αρχαίοι τάφοι, αλλά το σημαντικότερο εύρημα είναι ο «λέων του Μιχαλιτσίου» που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό μουσείο Ιωαννίνων.

ΒΕΡΡΟΙΩΤΗ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Δρομάκι κοντά στην Αγία Παρασκευή. Ο Ευστάθιος Βερροιώτης ήταν γιατρός και ο πρώτος λαϊκός δήμαρχος της Λευκάδας για δύο θητείες. Γεννήθηκε ίσως το 1860 και φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο από το 1868 ως το 1872. Μετά από 5 χρόνια γράφτηκε στην Α’ τάξη του Γυμνασίου το 187778 σε ηλικία 17 ετών. Αργότερα φοίτησε Β’ και Γ’ τάξη στο Γυμνάσιο της Ερμούπολης (1878 – 1881). Το σχολικό έτος 1881-82 επανήλθε στη Λευκάδα και γράφτηκε μαθητής της Δ’ γυμνασίου και πήρε απολυτήριο. Το 1882 ήταν πρωτοετής της ιατρικής στην Αθήνα. Το 1887 πήρε πτυχίο Ιατρικής και εγκαταστάθηκε ως γιατρός στην Καρυά Λευκάδας. Ασχολήθηκε με τα κοινά στο πλαίσιο του Συλλόγου Καρυάς. Τα επόμενα χρόνια ίδρυσε Λαϊκή Σχολή στην Λευκάδα, στην οποία γινόταν διαλέξεις και μαθήματα που μετέδιδαν ωφέλιμες και πρακτικές γνώσεις. Το 1889 θα εκδώσει την εφημερίδα Κλειώ. Για δύο θητείες (1899-1907) ήταν ο πρώτος λαϊκός Δήμαρχος της Λευκάδας, μια επιτυχημένη παρένθεση στις δημαρχιακές θητείες των αρχόντων και των εμποροκτηματιών. Το 1910 εκλέχτηκε βουλευτής στην Α’ Αναθεωρητική 18

Βουλή.

ΒΛΑΝΤΗ Α. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ Δρόμος κάθετος στη οδό Γουλιέλμου Δαίρπφελδ. Ο Σπυρίδων Α. Βλαντής ήταν γιός του λόγιου Ανδρέα Βλαντή. Γεννήθηκε το 1855 και πέθανε το1938 στη Λευκάδα. Σπούδασε τα εγκύκλια μαθήματα στη Σχολή των Ιωαννίνων και μετά πήγε στην Πίζα όπου ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Δικαίου στο εκεί Πανεπιστήμιο. Το 1910 εκλέχθηκε βουλευτής στην Κέρκυρα. Έγραψε πολλά βιβλία στα ελληνικά και στα γαλλικά όπως: <<Η Λευκάς υπό τους Φράγκους, Ενετούς και τους Τούρκους>>, <<Οι Γάλλοι εν Λευκάδι >> κ.α. Επίσης έκανε σημαντική εργασία στα γαλλικά για την εκατονταετηρίδα του Ναπολεόντειου Κώδικα με τον τίτλο: << Memoire sur les modifications introduites dans le code lonien >>. Ο Βλαντής ήταν εγγονός της Χρυσούλας Καλκάνη–Πετριτσοπούλου και προσέφερε τις υπηρεσίες του στη Φιλαρμονική ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, ισόβιος επίτιμος πρόεδρος και γενναιόδωρος δωρητής.

ΒΟΝΙΤΣΗΣ Δρόμος που ξεκινά από την Πλατεία Ηρώων και καταλήγει κοντά στην οδό Γουλιέλμου Δαίρπφελδ. Πήρε το όνομα του από την πόλη Βόνιτσα Αιτωλοακαρνανίας. Η Βόνιτσα είναι μια παράλια πόλη με 4.000 κατοίκους και είναι χτισμένη στη νότια πλευρά του Αμβρακικού Κόλπου.

ΒΡΕΤΤΟΥ ΒΟΥΛΗ Δρομάκι κάθετο στον Άγιο Σπυρίδωνα. Ο Θρασύβουλος (Βούλης) Βρεττός γεννήθηκε το 1931 και πέθανε το 2001. Ασχολήθηκε πολύ νέος με τα κοινά της Λευκάδας και προσέφερε τις ανιδιοτελείς υπηρεσίες του στο Εθνικό Ωδείο, στον ‘’Τηλυκράτη’’, τη ‘’Νέα Χορωδία’’ Λευκάδας, τη Φιλαρμονική και τον ‘’Ορφέα’’. Δημοσίευσε πολλά σατυρικά του ποιήματα σε λευκαδίτικες εφημερίδες και πρωτοστάτησε επί δεκαετίες σε όλες τις καλλιτεχνικές, πνευματικές και κοινωνικές εκδηλώσεις του νησιού. Τιμήθηκε για αυτή του την προσφορά με βραβεία, εύφημες μνείες και πλακέτες από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Στη μνήμη του τυπώθηκε το 2003 από το Σύλλογο Λευκαδίων Πάτρας ‘’Η Φανερωμένη’’ ο τόμος Βούλης Βρεττός.

ΒΥΡΩΝΑ ΛΟΡΔΟΥ

Δρόμος κάθετος στην 8ης Μεραρχίας στη Νεάπολη. Ο Λόρδος Βύρωνας (Λορντ Μπάιρον) ήταν άγγλος ποιητής από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ρομαντισμού και από τους σημαντικότερους φιλέλληνες. Γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 22 Ιανουαρίου 1788. Έζησε αρχικά στο Λονδίνο, σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και ξεκίνησε περιοδείες και περιπλανήσεις στη νότια Ευρώπη, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Το 1812 ήρθε στην Αθήνα όπου ερωτεύτηκε τη Θηρεσία Μακρή για την οποία έγραψε το ποίημα ‘’Κόρη των Αθηνών’’. Το 1823 ξαναήρθε στην Ελλάδα με πρόσκληση του Μαυροκορδάτου για να συμμετάσχει στον αγώνα. Εγκαταστάθηκε στο Μεσολόγγι και ασχολήθηκε με την οργάνωση στρατιωτικών σωμάτων, ξοδεύοντας αρκετά χρήματα 19

από την περιουσία του. Όμως οι στερήσεις, οι κακουχίες και η άστατη ζωή κλόνισαν την υγεία του. Αρρώστησε και πέθανε από πυρετό στο Μεσολόγγι στις 19 Απριλίου του 1824. Ο Σολωμός συμμετέχοντας στο γενικό πένθος, συνέθεσε μακρά ωδή στο θάνατό του. Οι πιο γνωστές ποιητικές συνθέσεις του Λόρδου Βύρωνα είναι: ‘’Δον Ζουάν’’, ‘’Μάνφρεντ’’ και ‘’Τσάιλντ Χάρολντ’’.

ΓΑΖΗ ΙΩΑΝΝΗ Δρόμος κάθετος στην οδό Καραβέλα κοντά στον Άγιο Μηνά. Ο Γαζής Ιωάννης ήταν Λευκαδίτης διακεκριμένος καθηγητής. Ήταν απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, όπου σπούδασε με χρήματα του κληροδοτήματος Π. Στεφανίτση και μετά την αποφοίτηση του διαπαιδαγώγησε εκατοντάδες νέους και διέπρεψε στην κοινωνία.

ΓΑΖΗ ΣΠΥΡ. Δρόμος κοντά στη Αγία Παρασκευή που περνάει μπροστά από τη Φιλαρμονική. Ο Γαζής Σπυρίδων ήταν αγιογράφος και ζωγράφος. Γεννήθηκε το 1835 και πέθανε το 1920 στην Λευκάδα. Έμαθε αγιογραφία κοντά στον αγιογράφο Νίκα στη Ζάκυνθο, και ζωγραφική κοντά στον συμπατριώτη του Πασαρά. Οι αγιογραφίες του μπολιασμένες με την τέχνη της Αναγέννησης υπάρχουν στους ναούς των Αγίων Αποστόλων, Αγίων Αναργύρων, Αγίου Ιωάννου και του Αγίου Δημητρίου στην Λευκάδα. Η επίσης ταλαντούχα κόρη του Ουρανία Γαζή-Αρβανίτη αγιογράφησε ναούς και φιλοτέχνησε λειτουργικές εικόνες καθώς και πίνακες με κοσμικά θέματα.

Η Ευλογία του Ιακώβ Ελαιογραφία του Σπ. Γαζή, Παναγία των Ξένων, Λευκάδα

ΓΕΛΑΔΟΥΛΗ Π. Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Άγγελου Σικελιανού. Ο Γελαδούλης ήταν ένας φτωχός αλλά αξιομνημόνευτος πατριώτης. Οι Άγγλοι κατακτητές εκείνη την εποχή έκλεισαν με λέμβους τη θάλασσα μεταξύ Ακαρνανίας και Λευκάδας, έστησαν πολυβόλα στο Πέραμα και στην πόλη και αγχόνη στην παραλία, όπου απαγχόνισαν τους τέσσερις πρωτεργάτες της αντίστασης κατά τη "Στάση των χωρικών" (1819). Όπως αναφέρει στην αυτοβιογραφία του ο Εισαγγελέας Ιωάν. Ζαμπέλιος, οι Έλληνες είχαν δημιουργήσει κρύπτες και σπήλαια, όπου κατέθετε ο καθένας τη νύχτα την εισφορά του και την παραλάμβαναν οι αρμόδιοι. Ένας τέτοιος πατριώτης ήταν ο Γελαδούλης, ο οποίος διέθετε το πλοιάριό του στην υπηρεσία της Φιλικής Εταιρείας. Μετέφερε με αυτό ζωοτροφές, γράμματα κλπ, παρ' όλο που η Αστυνομία το κλείδωνε κάθε βράδυ και το τοποθετούσε στη θέση του πριν ξημερώσει.

ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΚΩΝ/ΝΟΥ Δρόμος στη Νεάπολη κάθετος στην οδό Ιωάννου Καποδίστρια. Ο Κώστας Γεωργάκης γεννήθηκε στην Κέρκυρα από γονείς Λευκαδίτες, στις 23 Αυγούστου του 1948 και ήταν μέλος της νεολαίας της Ένωσης Κέντρου. Σπούδαζε γεωλογία στην Ιταλία, όταν το 1970 ανώνυμα σε συνέντευξή του αποκάλυψε ότι η Χούντα είχε διεισδύσει στις ελληνικές οργανώσεις της Ιταλίας. Φοβούμενος ότι η Χούντα αργά ή γρήγορα θα ανακάλυπτε την ταυτότητά του, αποφάσισε να προβεί σε μια πράξη διαμαρτυρίας κατά της Χούντας, η οποία δεν θα έδινε τη δυνατότητα στο καθεστώς να προβεί σε αντίποινα προς την οικογένειά του, που ήταν στην Ελλάδα. Έτσι, στις 19 Σεπτεμβρίου 1970, τα ξημερώματα, στην πλατεία Ματεότι της Γένοβας, μπροστά από το δικαστικό μέγαρο, περιέλουσε εαυτόν με βενζίνη και αυτοπυρπολήθηκε, φωνάζοντας: <<Το έκανα για χάρη της Ελλάδας, ζήτω η δημοκρατία, όλοι οι Ιταλοί ας αναφωνήσουν: Ζήτω η ελεύθερη Ελλάδα>>. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο όπου και πέθανε μετά από λίγες ώρες. Η κηδεία του έγινε στη Γένοβα στις 23 Σεπτεμβρίου Το περιστατικό αποσιωπήθηκε από τη δικτατορία, προκάλεσε όμως έντονη αίσθηση στη διεθνή κοινότητα. Η σορός του μεταφέρθηκε στην Κέρκυρα με καθυστέρηση τεσσάρων μηνών, λόγω εσκεμμένων κωλυσιεργιών της Χούντας, και ενταφιάστηκε στο Α΄ Νεκροταφείο. Σήμερα στο σημείο που αυτοπυρπολήθηκε υπάρχει αναμνηστική πλάκα με την επιγραφή που μεταφράζεται: Στον νεαρό Έλληνα Κωνσταντίνο Γεωργάκη που θυσίασε τα 22 χρόνια του για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία της πατρίδας του. Όλοι οι ελεύθεροι άνθρωποι τρέμουν μπροστά στην ηρωική του χειρονομία. Η Ελεύθερη Ελλάδα θα τον θυμάται για πάντα.

ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Είναι ο δρόμος από το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Λευκάδας ως την Παναγία των Ξένων. Ο Δημήτριος (Τάκης) Γιαννουλάτος ήταν δήμαρχος στη Λευκάδα αρχικά από το Μάρτιο του 1945 μέχρι και τον Ιανουάριο του 1946. Στη συνέχεια εκλέχθηκε δήμαρχος άλλες τρεις φορές, από το Μάιο του 1951 μέχρι και το Φεβρουάριο του 1955, από το Μάιο του 1959 μέχρι τον Αύγουστο του 1964 και από τον Απρίλιο μέχρι το Νοέμβρη του 1967. Ήταν η κινητήρια δύναμη της πόλης και φημίζονταν για τη διπλωματική του ικανότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι επί Γιαννουλάτου ιδρύθηκε η Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας.

ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΜΗΤΡΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ Δρομάκι στη Νεάπολη κάθετο στην Ιωάννου Καποδίστρια. Ο Μήτρος Γιαννούλης ήταν ένας μαχητικός αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, ‘’μαθητευόμενος’’ του Στράτου Τσέγιου και αδελφός του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ Πάνου Γιαννούλη. Σκοτώθηκε κοντά στα Χαραδιάτικα, σε συμπλοκή με Ράλληδες, το 1944.

ΓΡΗΓΟΡΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ Δρόμος μετά τον Άγιο Μηνά προς τη λεωφόρο Λευκάδας-Νυδριού. 21

Ο Ξενοφών Γρηγόρης γεννήθηκε το 1902 στο Σπανοχώρι Λευκάδας. Τελείωσε την Ιατρική της Αθήνας και ενώ έλαβε οκταετή υποτροφία Rockfeller στην Αμερική, προτίμησε να ασκήσει το επάγγελμα του γιατρού στον τόπο του. Στον πόλεμο του 1940 πολέμησε στην πρώτη γραμμή του μετώπου και φυλακίστηκε από τους Ιταλούς κατακτητές. Ήταν στέλεχος του ΚΚΕ, καθοδηγητής του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και εμψυχωτής του λαϊκού κινήματος. Υπηρέτησε στο 2/39 Σύνταγμα του ΕΛΑΣ έως την απελευθέρωση και το 1946 το μεταδεκεμβριανό κράτος τον φυλάκισε και τον εξόρισε. Εκλέχθηκε βουλευτής της ΕΔΑ το 1963 και 1964. Πέθανε το Μάιο του 1988.

ΓΟΛΕΜΗ ΔΗΜ. Είναι ο παραλιακός μεγάλος δρόμος στον Πίσω Μόλο που φθάνει ως την Αστυνομία. Ο Δημήτριος Γολέμης (Λευκάδα, 15 Νοεμβρίου 1874 - 9 Ιανουαρίου 1941) με σπουδές Ιατρικής, Νομικής και Θεολογίας, υπήρξε ένα ανήσυχο και δημιουργικό πνεύμα, αθλητής του στίβου, Ολυμπιονίκης και ποιητής. Συμμετείχε στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896 στην Αθήνα όπου και τερμάτισε δεύτερος στα 800 μέτρα. Μετά τους Ολυμπιακούς πήρε μέρος και στο πανελλήνιο πρωτάθλημα του 1899, όπου βγήκε πρώτος στα 800 μέτρα. Στις ποιητικές του συλλογές συγκαταλέγονται: Οι Γκρεμισμένες Ψυχές, Οι Στερνές Πνοές, Οι Φωσφορισμοί, Τα Αετώματα κ.ά.

ΓΡΑΨΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ Δρομάκι κάθετο στην Ιωάννου Μελά στο ύψος της Παναγίας των Εισοδίων. Ο Κωνσταντίνος Γράψας (Λευκάδα, 1880 - 1948) ήταν δικηγόρος και ανώτερος υπάλληλος της Βουλής. Έγραψε την περίφημη Πολιτική Εγκυκλοπαίδεια, μετέφρασε Θεόκριτο και κάποιες ραψωδίες από την Οδύσσεια του Ομήρου και έγραψε μια συλλογή ποιημάτων με τίτλο Χωρίς Μάσκα.

ΔΑΙΡΠΦΕΛΔ ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΥ Είναι η προέκταση της Ιωάννου Μελά, από την κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως έως την παραλία. Ο Βίλελμ Ντέρπφελντ ή Γουλιέλμος Νταίρπφελντ (Wilhelm Dörpfeld) ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας, περισσότερο γνωστός για τη συνεισφορά του στην κλασσική αρχαιολογία. Γεννήθηκε στο Βούπερταλ της Γερμανίας το 1853. Συμμετείχε σε πολλές ανασκαφές, πολλές από αυτές στο νησί της Λευκάδας, και υποστήριξε με πάθος τη θεωρία ότι η Ομηρική Ιθάκη είναι το σημερινό νησί της Λευκάδας. Αξίζει να σημειωθεί ότι δούλεψε μαζί με τον Ερρίκο Σλήμαν στην Τροία, στην Τίρυνθα, στην Ακρόπολη, στην Πέργαμο και στην αρχαία αγορά της Αθήνας. Πέθανε τον Απρίλη του 1940 στο Νυδρί της Λευκάδας, όπου και ετάφη.

ΔΕΒΑΡΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Δρομάκι κοντά στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Διονύσιος Δεβάρης, Λευκαδίτης, υπήρξε δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός θεάτρου. Γεννήθηκε το 1884 στη Λευκάδα και πέθανε το 1955 στην Αθήνα. Φοίτησε στο 4τάξιο Γυμνάσιο Λευκάδας. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε αρκετές αθηναϊκές εφημερίδες, όπως η «Ακρόπολη» και η «Βραδυνή», ενώ 22

παρουσίασε και θεατρικά έργα ως συγγραφέας. Το 1910 η Πηνελόπη, αδελφή του Άγγελου Σικελιανού, με τον Ρέημοντ Ντάνκαν, ίδρυσε θίασο με τον οποίο περιόδευσε στις ΗΠΑ και στο Παρίσι, όπου βρίσκονταν ο Άγγελος Σικελιανός μαζί με τη σύζυγό του Εύα Πάλμερ. Παρουσίασαν μια παράσταση της «Ηλέκτρας» του Σοφοκλή σε αρχαία γλώσσα στο θέατρο «Chatelet» και στο «Trocadero» αναλαμβάνοντας ο ίδιος τον ρόλο του Ορέστη. Μετέφρασε στα ελληνικά το έργο «Πίστη» που αναφέρεται στους Μπαχάι, το οποίο κυκλοφόρησε το 1934. Το 1933 ίδρυσαν μαζί με τον Κάρολο Κουν, τη «Λαϊκή Σκηνή». Η πρώτη εμφάνιση της Λαϊκής Σκηνής έγινε στις 20 Απριλίου 1934, με την «Ερωφίλη» του Χορτάτζη, στο Θέατρο «Ολύμπια» με διευθυντή τον Διονύσιο Δεβάρη, σκηνογράφο τον Γιάννη Τσαρούχη και σκηνοθέτη τον Κάρολο Κουν.

ΔΙΑΚΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Δρομάκι παράλληλο της κεντρικής οδού Ιωάννου Μελά. Ο Αθανάσιος Διάκος (1788-1821) γεννήθηκε στην Φωκίδα και ήταν οπλαρχηγός του πρώτου έτους της επανάστασης του 1821. Μυήθηκε την Φιλική Εταιρεία το 1818 και το 1820 έγινε αρματολός στην Λιβαδειά. Το 1821 ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης στη Λιβαδειά και εκκένωσε μαζί με τους Δουβουνιώτη και Πανουργιά την Ανατολική Στερεά από τους Τούρκους. Στη γέφυρα της Αλαμάνας στις 22 Απριλίου 1821 προσπάθησε να ανακόψει την πορεία του Ομέρ Βρυώνη και του Κιοσέ Μεχμέτ προς την Πελοπόννησο. Μετά από πολύωρη μάχη, τραυματισμένος στο δεξί χέρι αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους, μεταφέρθηκε στη Λαμία όπου σουβλίστηκε και κάηκε ζωντανός στις 23 Απριλίου 1821. Η θυσία του ενίσχυσε το φρόνημα των αγωνιζόμενων και η δράση του ενέπνευσε πολλούς.

ΔΟΞΑΡΑ Δρομάκι που ξεκινά από την κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως και καταλήγει στην Πλατεία Φοίνικα. Παναγιώτης Δοξαράς: (1662-1729) Ήταν ζωγράφος, θεμελιωτής της Επτανησιακής Σχολής. Πατέρας του ήταν ο Νικόλαος Δοξαράς Το 1664 η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στην Ζάκυνθο, όπου έλαβε μαθήματα αγιογραφίας από τον Λέω Μόσκο. Το 1994 κατατάχθηκε στον στρατό των Βενετών και πολέμησε στην Χίο. Από το 1699 έως το 1704 σπούδασε ζωγραφική στην Βενετία και από το 1704 μέχρι το 1715 έζησε στην Καλαμάτα. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του τα πέρασε στην Ζάκυνθο, την Λευκάδα και την Κέρκυρα .Το έργο του Παναγιώτη Δοξαρά σηματοδοτεί την στροφή της ελληνικής ζωγραφικής από την βυζαντινή αγιογραφία προς την δυτικότροπη αναγεννησιακή τέχνη. Ο Παναγιώτης Δοξαράς θαύμαζε τον Λεονάρντο ντα Βίντσι. Επίσης μετέφρασε έργα των πιο σημαντικών ζωγράφων. Τα έργα του Δοξαρά είχαν κυρίως θρησκευτικό χαρακτήρα. Ζωγράφισε την οροφή του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κέρκυρα. Είναι επίσης ο πρώτος Έλληνας που έφτιαξε πορτρέτα του στρατάρχη της Βενετίας και υπερασπιστή της Κέρκυρας. Νικόλαος Δοξαράς: (1706/1710–1775) Ήταν ζωγράφος, γιος του επίσης ζωγράφου Παναγιώτη Δοξαρά και από τους πρωτεργάτες της Επτανησιακής Σχολής. Έζησε στα Επτάνησα μεταξύ της Ζακύνθου, της Λευκάδας, της Κέρκυρας και της Κεφαλονιάς. Το 1729 κατατάχθηκε στον στρατό της Βενετίας. Υπό την προστασία του στρατάρχη κόμη Graf von der Schulenburg, πήγε στην Βενετία για να σπουδάσει στρατιωτικός 23

μηχανικός και ζωγράφος. Το 1738 επέστρεψε στην Λευκάδα και το 1745 διορίστηκε αξιωματικός της Χωροφυλακής στην Κεφαλονιά. Από το 1753 έως το 1762 εργάστηκε για την διακόσμηση της οροφής του ναού της Φανερωμένης της Ζακύνθου που καταστράφηκε όμως στον σεισμό του 1953. Φιλοτέχνησε επίσης την οροφή στην εκκλησία του Αγίου Μηνά στην Λευκάδα, αλλά και αυτό το έργο καταστράφηκε από μεταγενέστερη πυρκαγιά. Ο Νικόλαος Δοξαράς συνέχισε πιστός στην παράδοση του πατέρα του αντικαθιστώντας την βυζαντινή αγιογραφία με ιταλικής νοοτροπίας έργα.

‘’Παναγία’’ Π. Δοξαράς

‘’Ο προφήτης Δαυίδ’’ Ν. Δοξαράς

ΔΡΟΜΟΥ ΤΟΥ ΟΗΕ Δρόμος του ΟΗΕ ονομάστηκε ο δρόμος του Κάστρου. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) είναι ένας διεθνής οργανισμός παγκόσμιας εμβέλειας μεταξύ των κρατών του κόσμου με σκοπό τη συνεργασία στο Διεθνές Δίκαιο, την ασφάλεια, την οικονομική ανάπτυξη και την πολιτική ισότητα. Ιδρύθηκε το 1945 και σήμερα αριθμεί 193 κράτη μέλη, δηλαδή σχεδόν όλα τα διεθνώς αναγνωρισμένα ανεξάρτητα έθνη.

ΖΑΚΚΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ

Δρόμος κεντρικός στον Άγιο Μηνά, κάθετος στην 8ης Μεραρχίας. Ο Ευστάθιος Ζάκκας γεννήθηκε στην Λευκάδα (1835-1888) και στα 25 έτη του (λόγω της πίεσης των οικονομικών μέτρων των Άγγλων κατακτητών) έφυγε για την Οδησσό, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο δερμάτων. Διέθετε πολύτιμη προίκα, ζήλο για εργασία και προσφορά, αλλά οι δυσκολίες δεν τον γονάτισαν ώστε να αποτύχει. Από απλός δερματέμπορος έγινε μεγαλέμπορας της περιοχής. Έτσι του δόθηκε η ευκαιρία να προβάλλει το αγέραστο φιλανθρωπικό ένστικτό του, τη βαθειά πίστη στην εκκλησία και την αγάπη του στον άνθρωπο. Ενίσχυε τη τοπική μας εκκλησία, στέλνοντας χρήματα στον Μητροπολίτη ή στον ιερέα της ενορίας του Αγίου Μηνά. Έστελνε επίσης λειτουργικά σκεύη ρωσικής τέχνης, ιερά άμφια, εξαπτέρυγα, επιτάφιους θρήνους, βιβλία, και κεριά κάθε χρόνο σε αρκετούς ναούς του νησιού. Πέθανε στην Κέρκυρα. Ολόκληρη την περιουσία του, κινητή και ακίνητη, την άφησε 24

στο Δήμο Λευκάδας με διαθήκη και με την εντολή από τα έσοδα να προικοδοτούνται άπορες και ηθικές κοπέλες.

ΖΑΚΥΝΘΟΥ Δρομάκι κάθετο στην οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία. Η Ζάκυνθος είναι ένα από τα νησιά των Επτανήσων, γνωστή με το όνομα Τζάντε ή Φιόρο του Λεβάντε (= Άνθος της Ανατολής) κατά τους Βενετσιάνους. Είναι το ενδέκατο σε έκταση ελληνικό νησί και το τρίτο (μετά την Κεφαλονιά και την Κέρκυρα) και δεύτερο σε πληθυσμό νησί των Ιονίων νήσων. Πήρε το όνομα της από τον πρώτο εποικιστή της τον Ζάκυνθο γιο του Βασιλιά της Φρυγίας Δάρδανου. Κατακτήθηκε από πολλούς λαούς όπως τους Γάλλους, τους Ρώσους με σύμμαχους τους Τούρκους, τους Άγγλους και το 1864 ενώθηκαν με την Ελλάδα. Η οικονομία του νησιού στηρίζεται στην αγροτική παραγωγή και στον τουρισμό. Είναι ένα φημισμένο νησί για τις φυσικές ομορφιές και την φιλοξενία των κατοίκων.

ΖΑΜΠΕΛΗ Δ. ΛΟΧΑΓΟΥ

Δρόμος στη Νεάπολη κάθετος στην οδό 8ης Μεραρχίας και στην Ιωάννου Καποδίστρια. Ο Διονύσιος Ζαμπέλης ήταν μόνιμος λοχαγός του Ελληνικού Στρατού, που καταγόταν από το Μαραντοχώρι. Ανήκε στον ΕΔΕΣ και έδρασε κυρίως στη Λευκάδα, αλλά και στην Ακαρνανία. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο ‘’Η Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα’’, με τη διάλυση του ΕΔΕΣ στην Ακαρνανία και παρά το γεγονός ότι ο Πάνος Γιαννούλης τον άφησε ελεύθερο να περάσει στη Λευκάδα, εκείνος συνέχισε τον αντιεαμικό και αντικομμουνιστικό αγώνα.

ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ Ε. Δρόμος που καταλήγει στην Πλατεία Ζαμπελίου. Ο Ευτύχιος Ζαμπέλιος ήταν Λευκαδίτης ειρηνοδίκης και υπουργός. Εκλέχτηκε το 1797 γραμματέας της ‘’προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης’’, το 1798 ειρηνοδίκης, το 1806 ήταν γερουσιαστής (υπουργός) και το 1818 μέλος της κυβέρνησης Επτανήσου, όταν ψηφίστηκε το νέο Σύνταγμα με τα 250 άρθρα του ‘’Κράτους των Ηνωμένων Ιονίων Νησιών’’.

ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ Δρόμος μεταξύ Μητρόπολης και Ιωάννου Μελά. Ο Ναπολέων Ζαμπέλιος ήταν διακεκριμένος Λευκαδίτης νομομαθής, γιος του Ευτύχιου Ζαμπέλιου. Σπούδασε στην Ιταλία και τη Γαλλία. Μετά την επιστροφή του δικηγόρησε και ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα για την επιτυχία ευνοϊκών για την Επτάνησο πολιτικών μεταρρυθμίσεων. Στην Επτάνησο τότε είχαν διαμορφωθεί τρία πολιτικά κόμματα: των μεταρρυθμιστών, των ριζοσπαστών και των συντηρητικών ή καταχθόνιων. Οι μεταρρυθμιστές ζητούσαν ριζικότερες μεταρρυθμίσεις, ενώ οι ριζοσπάστες την ένωση με την Ελλάδα και οι συντηρητικοί τη διατήρηση της 25

κατάστασης. Ο Ναπολέων Ζαμπέλιος στην κυβέρνηση του 1817 ήταν επικεφαλής των μεταρρυθμιστών και για να εντείνει τον πολιτικό του αγώνα εξέδωσε στην Κέρκυρα μαζί με τον μεταρρυθμιστή Πέτρο Βράιλα την εφημερίδα ‘’Πατρίδα’’. Χρημάτισε βουλευτής Λευκάδος και διετέλεσε άρχων της Παιδείας. Το 1852 υπέβαλε παραίτηση για λόγους υγείας, διότι υπέφερε από το λάρυγγά του, αλλά και εκτός Βουλής αγωνίστηκε για τις θέσεις του. Μετά την ένωση της Επτανήσου αποτέλεσε μέλος της Επιτροπής κατάρτισης του ελληνικού Αστικού Κώδικα.

ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ Δρομάκι στον Άγιο Νικόλαο. Ο Σπυρίδων Αλκιβιάδης Ζαμπέλιος (1815-1881) ήταν ιστορικός και λογοτέχνης, γιός του δραματουργού Ιωάννη Ζαμπέλιου και της Μαρίνας Πετριτσοπούλου. Γεννήθηκε στην Λευκάδα όπου και συμπλήρωσε τις βασικές του σπουδές. Αργότερα φοίτησε στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας, αλλά και στην Ιταλία και στο Παρίσι. Το 1850 εξελέγη βουλευτής Λευκάδας του Μεταρρυθμιστικού κόμματος, για να στραφεί αμέσως στην συγγραφική εργασία. Μετά το 1856 έμεινε στην Αθήνα και το 1870 εγκαταστάθηκε οριστικά στο Λιβόρνο. Πέθανε στο Zug της Ελβετίας. Τα πρώτα του έργα ήταν ποιητικά: η Υστερινή νυχτιά του κατάδικου, Ωδή για την άφιξη στα Επτάνησα του Λόρδου Αρμοστού Νούγεντ κά. Τα κυριότερα ιστορικά του έργα είναι: Άσματα δημοτικά της Ελλάδος, Περί Πηγών Νεοελληνικής Εθνότητας κά. Από την ελληνική ιστορία περνάει στην ιστορική αφηγηματική πεζογραφία με τα έργα του: Ιστορικά σκηνογραφήματα και Οι Κρητικοί γάμοι.

ΖΑΜΠΕΛΙΩΝ Η οδός Ζαμπελίων είναι δρομάκι κοντά στην Πλατεία Πάνου Γιαννούλη και πρόκειται για επώνυμο έγκριτης οικογένειας της Λευκάδας, που καταγόταν από την Ήπειρο, συγγενικής ομώνυμου κλάδου που μετεγκαταστάθηκε από την Βενετία, όπου είχε καταφύγει, στην Κρήτη. Γνωστοί γόνοι της οικογένειας της Λευκάδος, εκτός αυτών που το όνομά τους έχει δοθεί σε δρόμους ή πλατεία όπου και αναγράφονται στοιχεία, υπήρξαν: Νεκτάριος Ζαμπέλιος: (1620-1690) Ήταν κληρικός και λόγιος, κατά τον κόσμο Νικόλαος. Μετά τις σπουδές του στη Λευκάδα στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου και σε άλλα ντόπια σχολεία συμπλήρωσε τη μόρφωσή του στο Φλαγγινιανό Φροντιστήριο. Το 1654 επέστρεψε στην Λευκάδα, όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και διορίστηκε ιεροκήρυκας. Στη συνέχεια δίδαξε στην Ζάκυνθο μέχρι το 1678, οπότε διορίστηκε από τον οικουμενικό πατριάρχη Διονύσιο Δ’ έξαρχος της Αρχιεπισκοπής της Λευκάδας. Έγραψε για τους τοπικούς σεισμούς και για άλλα αξιοπερίεργα γεγονότα, λόγους πανηγυρικούς και διάφορα θεολογικά έργα. Νικόλαος Ζαμπέλιος: ιερομόναχος, επονομαζόμενος Δασμαλάκης. Άκμασε περίπου στα τέλη του 18ου αιώνα. Κήρυξε στη Ζάκυνθο. Γεώργιος Ζαμπέλιος: ήταν κληρικός. Άκμασε στα μέσα του 18 αιώνα. Έγραψε την Ακολουθία των Αγίων ενδόξων μεγάλων μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου. Νικόλαος Ζαμπέλιος: λόγιος και το 1806 Πρόξενος της Επτανήσου στην Άρτα. Επίσης ο Νικόλαος Ζαμπέλιος, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα του Ιωάν. Σταματέλου ‘’ο προς την αρχαιολογίαν έρως εν τη νήσω Λευκάδι’’ στην Πανδώρα το 1853, συμμετείχε σε κύκλο με αρχαιολογικά ενδιαφέροντα, όπου ερευνούσαν, έκαναν 26

ανασκαφές στο νησί και αγόραζαν αρχαιότητες για τις ιδιωτικές τους συλλογέςμουσεία. Θεόφιλος Ζαμπέλης: Ηγούμενος της Ι. Μονής Φανερωμένης, ιερομόναχος και ιδιοκτήτης της μονής. Το 1736 με διαθήκη όρισε τους κληρονόμους και διαδόχους του στο μοναστήρι.

ΖΑΠΡΑΛΗ Ι. Δρόμος στη Νεάπολη κοντά στο Δημοτικό Στάδιο Λευκάδας. Ο Ιωάννης Ζαπραλής καταγόταν από το Σιράκο Ηπείρου, ήταν γιατρός και μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Ήταν φίλος και παλιός συμφοιτητής στη Μπολόνια και στο Παρίσι του Εισαγγελέα και Φιλικού Ιωάννου Ζαμπέλιου. Όπως αναφέρει ο Ιωάννης Ζαμπέλιος στα ‘’Λευκαδίτικα έπη της Ελληνικής Επανάστασης’’, την άνοιξη του 1817 ο Ιωάννης Ζαπραλής έφτασε στη Λευκάδα και τον μύησε στη Φιλική Εταιρεία και αυτός με τη σειρά του, μετά από επαφές με τους τοπικούς παράγοντες, μύησε και ‘’πέρασε‘’ στην ομάδα της Φιλικής Εταιρείας πολλούς Λευκάδιους και ξένους κατοίκους του νησιού. Έτσι οργανώθηκε και ξεκίνησε η Επανάσταση του 1821.

ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ Είναι ο κεντρικός δρόμος από τον Άγιο Μηνά έως την Αστυνομία Λευκάδας. Πήρε αυτή την ονομασία προς τιμήν των ηρώων που αγωνίστηκαν κατά της Χούντας των Συνταγματαρχών (1967-1974) και έπεσαν για Ψωμί–Παιδεία–Ελευθερία. Το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) έγινε το προπύργιο των λαϊκών ελευθεριών με τους ασυμβίβαστους αγώνες των φοιτητών και της νεολαίας. Το απόγευμα της 16 ης Νοεμβρίου 1973 άρχισαν τα αιματηρά γεγονότα της εξέγερσης στις πλατείες και τους δρόμους της Αθήνας. Οι φοιτητές αυτοαποκαλούνταν ‘’Ελεύθεροι Πολιορκημένοι’’ και οχυρώθηκαν στο Πολυτεχνείο, όπου κατασκεύασαν ένα ραδιοφωνικό πομπό και καλούσαν το λαό να κατέβει στους δρόμους να τους συμπαρασταθεί. Στις 3π.μ. της 17ης Νοέμβρη αποφασίστηκε η επέμβαση του στρατού στο κτίριο του Πολυτεχνείου. Οι φοιτητές παρακαλούσαν τους στρατιώτες να αψηφήσουν τις εντολές που τους είχαν δοθεί, όμως τα τανκς έριξαν την πύλη του Πολυτεχνείου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί φοιτητές και πολίτες στο Πολυτεχνείο και στους γύρω δρόμους. Τα γεγονότα αυτά αποτέλεσαν την αρχή του τέλους του καθεστώτος των συνταγματαρχών.

ΘΕΡΑΠΟΥ ΘΩΜΑ Ο Θωμάς Θεράπος ήταν αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης και ανώτερο στέλεχος της ΕΔΑ. Κατά την κατοχή του 1941 χρησιμοποιήθηκαν από το ΕΑΜ διάφορα μέσα πληροφόρησης, για να ενημερώνονται για τις κινήσεις των Ιταλών και Γερμανών και να οργανώσουν έτσι τον αγώνα. Χρησιμοποιούσαν για παράδειγμα πολύγραφο και γραφομηχανή παράνομα, άνοιξαν ταβέρνα στον Άη Θωμά έξω από το στρατόπεδο των Ιταλών, για να συλλέγουν πληροφορίες από φαντάρους Ιταλούς αντιφασίστες, τοποθέτησαν μέλη τους σε ιταλικές υπηρεσίες ή βρίσκονταν σε επαφή με διερμηνείς των Γερμανών για να παίρνουν πληροφορίες. Ο Θωμάς Θεράπος (γραμματέας της Κοινότητας Λευκάδας) μαζί με το Λεωνίδα Γρηγόρη εγκατέστησαν ραδιοφωνάκι στη σοφίτα της Κοινότητας (γραφείο Καστίλια) για να μαθαίνουν τα νέα και επίσης κοίταζαν τα χαρτιά του πολιτικού Διοικητή Καστίλια για να παίρνουν πληροφορίες. Δούλεψαν και οι δύο κυρίως στην Εθνική Αλληλεγγύη με ζήλο και αυταπάρνηση. Κινδύνεψαν αρκετές φορές από την παρακολούθηση του ραδιοφώνου και τη σύνταξη του παράνομου δελτίου ειδήσεων. Ο Θωμάς Θεράπος αγωνίστηκε σαν ανώτερο 27

στέλεχος της ΕΔΑ μετά την απελευθέρωση. Εξορίστηκε και διώχτηκε από την Κοινότητα Λευκάδας που ήταν γραμματέας της.

ΚΑΛΑΜΟΥ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη. Ο Κάλαμος είναι νησί στο Ιόνιο Πέλαγος που υπάγεται στο Νομό Λευκάδας. Βρίσκεται ανατολικά της Λευκάδας στις ακτές του νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Υπαγόταν στο νομό Κεφαλληνίας μέχρι το 1974.

ΚΑΛΚΑΝΗ ΚΩΝ/ΝΟΥ Είναι δρομάκι παράλληλο της οδού Ιωάννου Μελά, στον Άγιο Νικόλαο και φθάνει ως την κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Κων/νος Καλκάνης έζησε από το 1881 ως το 1961. Ήταν λαμπρός νομικός, ο οποίος διακρίθηκε ως πολιτικός στη Βουλή και στην επεξεργασία Νομοσχεδίων. Υπήρξε βουλευτής κατά τα έτη 1926, 1932, 1933, 1935, 1936, 1946, 1950, 1956, 1958 και έγινε υπουργός ως Γενικός Διοικητής Ηπείρου το 1934-1935. Επίσης ήταν Υπουργός Εσωτερικών το 1946 και Υπουργός Δημοσίας Τάξεως το 1946-1947.

ΚΑΛΥΒΙΩΤΗ ΔΗΜ. Δρόμος στη συνοικία Αγία Κάρα. Ο Καλυβιώτης Τάκης ήταν μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του πρώτου Συλλόγου Εθνικής Φυσικής Αγωγής (ΣΕΦΑ), τον “ΤΗΛΥΚΡΑΤΗ”. Ο πρώτος αθλητικός όμιλος στη Λευκάδα ιδρύθηκε το 1925 από μαθητές Γυμνασίου με το όνομα “ΣΑΠΦΩ” και διατηρήθηκε έως το 1926. Μετά τη σύσταση της Δ/νσης Εθνικής Φυσικής Αγωγής, ιδρύθηκε το 1927 ο πρώτος ΣΕΦΑ με το όνομα ΤΗΛΥΚΡΑΤΗΣ με τμήμα αθλητισμού στίβου, ποδοσφαίρου και άλλων αθλοπαιδιών καθώς και τμήμα εκδρομικό και κολύμβησης. Το πρώτο Δ.Σ. του Τηλυκράτη αποτέλεσαν οι: Χρ. Λάζαρης, Αν. Μανούδης, Ιωαν. Σταματέλος, Θρασ. Αραβανής και Τάκης Καλυβιώτης. Η δράση του συλλόγου αρχίζει το 1928 με πρώτο γυμναστή τον Ευστ. Σάντα. Αργότερα συστήθηκαν και άλλοι αθλητικοί όμιλοι που συγχωνεύθηκαν τελικά με τον Τηλυκράτη. Με τον πόλεμο έσβησαν οι αθλητικές δραστηριότητες, όμως μεταπολεμικά ο Τηλυκράτης δραστηριοποιήθηκε και πάλι.

ΚΑΝΑΡΗ Δρομάκι στον Πίσω Μόλο. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης (1793-1877) ήταν ναυτικός αλλά υπήρξε ο μεγαλύτερος πυρπολητής του 1821 και ο σπουδαιότερος ήρωας όλων των θαλασσών. Γεννήθηκε στα Ψαρά το 1793 όπου έζησε κάποια χρόνια της ζωής του ως καπετάνιος. Το 1820 έγινε κυβερνήτης ενός μικρού εμπορικού πλοίου. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση κατατάχτηκε ως πυρπολητής και πυρπόλησε πολλές τουρκικές ναυαρχίδες. Είχε την τύχη να δει την Ελλάδα ελεύθερη. Έγινε Υπουργός Ναυτικών και το 1877, λίγο πριν πεθάνει, έγινε Πρωθυπουργός. Ο ‘’ναύαρχος’’, όπως το αποκαλούσε ο λαός, πέθανε το 1877 και κηδεύτηκε με μεγαλοπρέπεια στο Α’ Νεκροταφείο.

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ Ι. Είναι κεντρικός δρόμος στη Νεάπολη, κάθετος στην οδό Πεφανερωμένης. Ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν διπλωμάτης, πολιτικός και ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας. Γεννήθηκε το 1776 στην Κέρκυρα από γονείς ευγενείς. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του στην Κέρκυρα, σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβας, όπου παρακολούθησε και μαθήματα νομικής και φιλοσοφίας. Σε ηλικία 21 ετών διορίστηκε διευθυντής στο στρατιωτικό νοσοκομείο της Κέρκυρας και από το 1801 άρχισε να έχει ανάμειξη στην πολιτική. Διετέλεσε Γραμματέας της Ιονίου Πολιτείας και ως υπεύθυνος της εκπαίδευσης (έφορος) ίδρυσε 40 σχολεία και φρόντισε για την καθιέρωση της ελληνικής γλώσσας ως επίσημης γλώσσας της Ιονίου πολιτείας. Το 1807 η Γερουσία του ανέθεσε την οχύρωση και άμυνα της Αγίας Μαύρας (Λευκάδας), την οποία απειλούσε ο Αλή Πασάς. Και τότε απέδειξε πως δεν ήταν μόνο έξοχος διπλωμάτης και πολιτικός, αλλά ότι διέθετε και σπάνια οργανωτικά και στρατιωτικά προσόντα. Το 1809 έφυγε για τη Ρωσία, όπου διορίστηκε από το Τσάρο Αλέξανδρο Α’ υπουργός των Εξωτερικών της Ρωσικής αυτοκρατορίας. Το 1822, ύστερα από συνέδριο των εταιρειών της Ιεράς Συμμαχίας, εγκαταστάθηκε στην Ελβετία και από εκεί δεν έπαψε να εργάζεται σε διπλωματικό επίπεδο για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Κατά την Γ’ εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας (1827), ύστερα από πρόταση του Κολοκοτρώνη, ο Καποδίστριας εκλέγεται να κυβερνήσει τη μικρή τότε ελεύθερη Ελλάδα και άρχισε αμέσως το έργο του. Αναδιοργάνωσε το στρατό και το στόλο και ανακατέλαβε τη Δυτική και Ανατολική Στερεά Ελλάδα. Αναδιοργάνωσε την επαρχιακή διοίκηση και έθεσε τις βάσεις της οικονομίας. Νοιάστηκε για τη γεωργία, που την εμπλούτισε με νέες καλλιέργειες (πατάτας), για την κτηνοτροφία, το εμπόριο, τη ναυτιλία. Έκοψε το πρώτο νόμισμα, τον ασημένιο φοίνικα, εκπόνησε το πρώτο δασμολογικό και φορολογικό σύστημα. Έθεσε τις βάσεις της εκπαίδευσης με πολλά αλληλοδιδακτικά σχολεία. Στον τομέα της δικαιοσύνης έθεσε τις βάσεις απονομής δικαίου με τη δημοσίευση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και πολλών νόμων, με την ίδρυση πρωτοδικείων στις έδρες των νομών, ειρηνοδικείων στις κωμοπόλεις, καθώς και εφετείων. Το έργο που επιτελέστηκε στα τριάμισι χρόνια διακυβέρνησής του ήταν τεράστιο και πρωτοφανές. Δολοφονήθηκε το 1831 από τους Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη στο Ναύπλιο, μόνο που ηθικοί αυτουργοί ήταν άλλοι, ακόμα και ξένες δυνάμεις.

ΚΑΡΑΒΕΛΑ Δρόμος κάθετος στην Ηρώων Πολυτεχνείου, που φθάνει στα Περιβόλια. Ο Δημοσθένης Καραβέλας ήταν πτυχιούχος της Ανώτατης Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Αμύνης. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1911 όπου και έζησε ένα μέρος της ζωής του. Έλαβε μέρος στον πόλεμο 1940-1941 στη Μέση Ανατολή καθώς και κατά την πολεμική περίοδο 1946-1949. Επίσης διετέλεσε επιτελής μεγάλων μονάδων και του ΓΕΣ και διοικητής της ΧΙ Μεραρχίας. Τιμήθηκε με το χρυσό Αριστείο (δύο φορές) και με το πολεμικό σταυρό (δύο φορές).

ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ Γ.

Δρόμος στη Νεάπολη κοντά στην 8ης Μεραρχίας. Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ήταν Έλληνας αγωνιστής του 1821, που γεννήθηκε το 29

1782 στο Μαυρομάτι Καρδίτσας. Μικρός αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και βρέθηκε στα Ιωάννινα. Πολέμησε στο πλευρό του Αλή Πασά αλλά και εναντίον του για λίγο χρονικό διάστημα. Στο διάστημα αυτό άρχισαν να εμφανίζονται τα συμπτώματα της φυματίωσης, μιας ασθένειας που τον ταλαιπώρησε σε όλη του τη ζωή. Το 1819 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία και το 1820 προσπάθησε να υποκινήσει επανάσταση στην περιοχή της Βόνιτσας χωρίς όμως επιτυχία. Τον Δεκέμβριο του 1821 ανέλαβε καπετάνιος στην περιοχή των Αγράφων. Τον Ιανουάριο του 1823 επικεφαλής 1.000 ανδρών συγκρούστηκε με τον Ομέρ Βρυώνη στον Άγιο Βλάση Ευρυτανίας. Το 1825 επιτέθηκε στον Κιουταχή που πολιορκούσε το Μεσολόγγι. Μετά τη πτώση του Μεσολογγίου διορίζεται αρχιστράτηγος της Στερεάς και εγκαθιστά το στρατόπεδο του στην Ελευσίνα. Ακολούθησαν οι μάχες στα Δόμβραινα, το Δίστομο αλλά και στην Αράχωβα. Το 1827 κινήθηκε για την απελευθέρωση της Αθήνας από τον Κιουταχή. Εκεί δέχτηκε μια σφαίρα και τραυματίστηκε θανάσιμα. Πέθανε στις 23 Απριλίου 1827 με τελευταία κουβέντα: «Εγώ πεθαίνω. Όμως εσείς να είστε μονιασμένοι να βαστήξετε την πατρίδα».

ΚΑΤΣΙΚΟΓΙΑΝΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ Δρομάκι στη Νεάπολη. Ο Ευστάθιος (Στάθης) Κατσικογιάννης ή Κατσικοστάθης (1793-1836) ήταν στρατηγός, γιός του Χρήστου Κατσικογιάννη και από τα πρωτοπαλίκαρα του Οδυσσέα Ανδρούτσου και του Γκούρα. Πολέμησε μαζί τους στη Γραβιά, στα Βασιλικά, στην Άμφισσα και πήρε μέρος σε μάχες στην Εύβοια, στην Αττική και στην Πελοπόννησο. Πολέμησε επίσης στην Ελευσίνα, στη Βόνιτσα και στο Βάλτο. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης συντηρούσε δικό του στρατιωτικό σώμα. Προήχθη σε στρατηγό (1822) και χιλίαρχο (1828). Διετέλεσε φρούραρχος Βονίτσης και μέλος Στρατιωτικού Δικαστηρίου στο Μεσολόγγι με πρόεδρο τον Γεώργιο Βαρνακιώτη. Το 1834 ονομάστηκε από τον βασιλιά Όθωνα Συνταγματάρχης της Δυτικής Ελλάδας.

ΚΑΤΣΙΚΟΓΙΑΝΝΗ Χ. Δρόμος στη Νεάπολη παράλληλος της οδού Λόρδου Βύρωνα στην Πλατεία Δωροθέου. Χρήστος Κατσικογιάννης: Ανήκει στην οικογένεια Κατσικογιανναίων αρματολών από τη Ζαβέρδα (Πάλαιρο) της Ακαρνανίας που ζούσαν και έδρασαν στη Δυτική Αιτ/νία. Από τους έξι Κατσικογιανναίους οπλαρχηγούς του 1821, στον επταετή αγώνα για την ανεξαρτησία της Ελλάδας σκοτώθηκαν για την πατρίδα οι πέντε. Ο Χρήστος Κατσικογιάννης το 1802-1803, με τον αδελφό του Αποστόλη (κάτοχοι του αρματολικιού της Ακαρνανίας), διεξήγαγε αγώνα προς τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων και εξολόθρευσε όσους Δερβέναγες απέστειλε εναντίον του. Ο Αλή Πασάς έδωσε αμοιβή στον Μπεκήρ Τζογαδόρο, που ήταν αδελφοποιτός των Κατσικογιανναίων, και οι μπράβοι του σκότωσαν στη Βόνιτσα τον Χρήστο και Αποστόλη Κατσικογιάννη. Ο Χρήστος Κατσικογιάννης είχε τέσσερα παιδιά, που ήταν: ο Μήνιος Κατσικογιάννης (1791-1822, χιλίαρχος, πληρεξούσιος βουλευτής στο Βραχώρι το 1821), ο Σπύρος Κατσικογιάννης (1796-1821, οπλαρχηγός), ο Στάθης Κατσικογιάννης (1793-1836, στρατηγός) και η Μπήλιω Κατσικογιάννη. Χρήστος Κατσικογιάννης: Γιος του Ευστάθιου Κατσικογιάννη. Ακολούθησε 30

επαγγελματικά τον πατέρα του και έγινε αξιωματικός του στρατού. Το 1862 έλαβε μέρος στη Ναυπλιακή Επανάσταση και εξορίστηκε μετά την αποτυχία της. Μετά τη έξωση του Όθωνα έλαβε μέρος στην Εθνοσυνέλευση και στις πολιτικές διεργασίες της περιόδου. Τιμήθηκε με πολλά μετάλλια. Το 1865 διετέλεσε βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας. Πέθανε το 1890.

ΚΑΤΩΠΟΔΗ ΑΘΑΝ. ΥΠΟΣΜ. Δρόμος κάθετος στην οδό Καραβέλα που βρίσκεται στα Περιβόλια. Ο Κατωπόδης Αθανάσιος του Πάνου γεννήθηκε το 1928 στη Λευκάδα. Το Φεβρουάριο του 1948 εισήλθε στη Σχολή Αεροπορίας και αποφοίτησε τον Ιούνιο του 1949 με το βαθμό του ανθυποσμηναγού. Σκοτώθηκε στις 9 Οκτωβρίου 1954 κατά την εκτέλεση διατεταγμένης εκπαιδευτικής πτήσεως, όταν το αεροσκάφος στο οποίο επέβαινε, τύπου Τ-33 της 121 Πτέρυγας Εκπαίδευσης Αέρος, κατέπεσε λόγω μηχανικής βλάβης στο Σαρωνικό Κόλπο, νότια του Καβουρίου.

ΚΑΤΩΠΟΔΗ ΓΕΩΡΓ. Δεν βρέθηκαν στοιχεία για τον Γεώργιο Κατωπόδη. Μόνο μια αναφορά ότι τον Ιανουάριο του 1951 δημιουργήθηκε στην Αθήνα Παλλευκάδια Επιτροπή Εορτασμού των 100 χρόνων της Φιλαρμονικής Εταιρείας της Λευκάδας, στην οποία συμμετείχαν οι: Ιωάννης Τούμπας, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Κώστας Καλκάνης, Γεώργιος Κατωπόδης, Κων/νος Μαχαιράς, Παναγιώτης Χόρτης, Μάρκος Τσαρλαμπάς, Καρύδης, Καββαδίας, Φραγκούλης, Φίλιππας, Φύσσας, Ερμιόνη Φίλιππα και Κική Μερκάτη.

ΚΕΝΝΕΝΤΥ ΤΖΩΝ Δρόμος κάθετος στην οδό Πεφανερωμένης στη Νεάπολη. Ο Τζον Φιτζέραλντ «Tζακ» Κέννεντυ ήταν Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ιρλανδικής καταγωγής και ο πρώτος καθολικός Πρόεδρος. Γεννήθηκε τις 29 Μαΐου 1917 στη Μασαχουσέτη και αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ το 1940. Το 1953 εξελέγη Γερουσιαστής της Μασαχουσέτης και τον Νοέμβριο του 1960 Πρόεδρος των ΗΠΑ. Το προφίλ του ενδυναμώθηκε μετά από την κρίση των πυραύλων της Κούβας και την επίσκεψή του στο Τείχος του Βερολίνου, ενώ μειώθηκε ιστορικά από την αποστολή του πρώτου εκστρατευτικού σώματος στο Βιετνάμ. Δολοφονήθηκε στο Ντάλας του Τέξας στις 22 Νοεμβρίου 1963.

ΚΕΡΚΥΡΑΣ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία. Η Κέρκυρα είναι ένα από τα βορειότερα νησιά του Ιονίου Πελάγους. Βρίσκεται στην είσοδο της Αδριατικής Θάλασσας, κοντά στις Ηπειρωτικές ακτές. Οι ξένοι την αποκαλούν Κορφού, από τις δύο κορυφές που φαίνονται, καθώς πλησιάζει ο επισκέπτης στο νησί. Στοιχεία ανθρώπινης παρουσίας στην Κέρκυρα βρίσκουμε από την παλαιολιθική εποχή. Από την ομηρική εποχή κατοικούσαν οι περίφημοι Φαίακες, Φοινικικής καταγωγής. Οι πρώτοι Έλληνες που εγκαταστάθηκαν είναι από την Ερέτρια της Εύβοιας. Έχει έκταση 591 km² και πληθυσμό 111.975 κατοίκους. 31

ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία Η Κεφαλονιά είναι το μεγαλύτερο και πιο ορεινό νησί των Επτανήσων. Βρίσκεται απέναντι από την είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου, βόρεια της Ζακύνθου, νότια της Λευκάδας και δυτικά της Ιθάκης. Η Κεφαλληνία κατοικείται διαρκώς από την παλαιολιθική εποχή. Οι πρώτοι γνωστοί κάτοικοι ήταν Λέλεγες, οι οποίοι κατοίκησαν το νησί προφανώς την εποχή του 15ου αιώνα π.Χ., φέρνοντας μαζί τους τη λατρεία του Ποσειδώνα. Το νησί πήρε το όνομα του από τον μυθικό Κέφαλο, ο οποίος έφτασε στο νησί ως πρόσφυγας από την Αθήνα ή από το ελληνικό φύλο των Κεφαλλήνων ή Κεφαλλάνων. Έχει έκταση 904 km² και πληθυσμό 41.365 κατοίκους.

ΚΟΓΚΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ Πρόκειται πιθανά για τον Τάκη Κόγκα, που ήταν μέλος της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλήνια Οργάνωση Νέων) Λευκάδας με καθοδηγητές το Στράτο Τσέγιο και το δάσκαλο Σπύρο Ροντογιάννη–Μελά. Ως μαθητής του Γυμνασίου το 1942 κυκλοφόρησε τη χειρόγραφη εφημερίδα ‘’Μαθητικός Αγώνας’’ μαζί με τους Ν. Κατηφόρη και Πέτρο Αργύρη, για τη εξύψωση του φρονήματος και την προώθηση της εθνικοαπελευθερωτικής δραστηριότητας. Το Μάη του 1943 εκδίδεται η ‘’Νεανική Φλόγα’’, όργανο της Νομαρχιακής Επιτροπής της ΕΠΟΝ Λευκάδας και όταν ένα φύλλο της έπεσε στα χέρια των φασιστών, συνελήφθη με άλλους μαθητές από τους Ιταλούς, φυλακίστηκε και κακοποιήθηκε.

ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

ης

Δρόμος κάθετος στην 8 Μεραρχίας στη Νεάπολη. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν κλέφτης, πολιτικός στην Ελλάδα και καπετάνιος, στρατηγός της Επανάστασης του 1821. Γνωστός κι ως Γέρος του Μοριά. Γεννήθηκε το 1770 στο Ραμβούνι της Μεσσηνίας. Στα 15 του από κλέφτης της Πελοποννήσου έγινε καπετάνιος. Το 1805 πήρε μέρος στις ναυτικές επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά το ρωσοτουρκικό πόλεμο. Από το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο και τιμήθηκε με το βαθμό του ταγματάρχη για τη δράση του εναντίον των Γάλλων. Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και άρχισε να προετοιμάζει την Επανάσταση στο Μοριά. Ως απεσταλμένος της στη Μάνη σήκωσε τη σημαία της Επανάστασης στην Καλαμάτα στις 23 Μαρτίου 1821. Πρωταγωνίστησε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις του αγώνα, όπως στη νίκη στο Βαλτέτσι (14 Μαΐου 1821), στην άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821) και στην καταστροφή της στρατιάς του Δράμαλη στα Δερβενάκια (26 Ιουλίου 1822). Οι επιτυχίες αυτές τον ανέδειξαν σε αρχιστράτηγο της Πελοποννήσου, αλλά μετά από ένοπλες συγκρούσεις συνελήφθη μαζί με το γιό του και φυλακίστηκε. Το 1825 αποφυλακίστηκε, για να αντιμετωπίσει μαζί με το Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη τον Σουλτάνο και ο κλεφτοπόλεμος αυτός διήρκησε ως το 1828. Ως το τέλος της Επανάστασης, συνέχισε να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στα στρατιωτικά και πολιτικά πράγματα της εποχής. Υπήρξε ένθερμος οπαδός της πολιτικής του Καποδίστρια και πρωτοστάτησε στα γεγονότα για την ενθρόνιση του Όθωνα. Το 1835 ονομάστηκε στρατηγός κι έλαβε το αξίωμα του Συμβούλου της Επικρατείας. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα απομνημονεύματά του, που 32

κυκλοφόρησαν το 1851 με τίτλο "Διήγησις Συμβάντων Της Ελληνικής Φυλής. Από Τα 1770 'Εως Τα 1836" και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση. Πέθανε το 1843 από εγκεφαλικό επεισόδιο.

ΚΟΝΤΑΡΗ Είναι ο κάθετος δρόμος στην Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία που καταλήγει στη Φιλαρμονική. Οικογένεια Κόνταρη: Οικογένεια που προερχόταν από την Κωνσταντινούπολη. Σήμερα στην οικία Κόνταρη στεγάζεται η Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδας, ως δωρεά της Μαρίας Αιγιαλέως Αιγιαλείδου, που ήταν συγγενής των Κόνταρη. Επίσης όπως αναφέρεται από τον συγγραφέα Πάνο Ροντογιάννη, ο οποίος το 1946 κατέλαβε προσπάθειες για την ανασύνταξη της Δημοτικής βιβλιοθήκης, στην οικία Κόνταρη μεταφέρθηκαν βιβλία νομικού, ιστορικού και επιστημονικού ενδιαφέροντος όπου συντηρήθηκαν έως ότου στεγαστούν το 1955 στη διατηρητέα οικία Ζουλίνου δηλαδή τη σημερινή Δημόσια Βιβλιοθήκη. Κόνταρης Διονύσιος: Ο ιεροδιδάσκαλος-ιερομόναχος Διονύσιος Κόνταρης γεννήθηκε το 1690 και ήταν γόνος εκλεκτής και ιστορικής οικογένειας της Αγίας Μαύρας (Λευκάδας). Τα πρώτα γράμματα τα άντλησε στο φημισμένο σχολείο της Ιεράς Μονής του Αγ. Γεωργίου στους Σκάρους και στη συνέχεια σπούδασε στα Γιάννενα. Επέστρεψε στη Λευκάδα το 1715 και έγινε μοναχός και σε σύντομο χρονικό διάστημα διάκονος και πρεσβύτερος. Εργάστηκε ως εφημέριος-ιεροκήρυκας και διδάσκαλος της Ελληνικής γλώσσας τόσο στη Ζάκυνθο όσο και στη Κέρκυρα και δίκαια χαρακτηρίστηκε ‘’Ιεροκήρυκας της Μεγάλης Εκκλησίας’’. Το 1736 επιστρέφοντας στην Λευκάδα διετέλεσε ηγούμενος της Φανερωμένης και το 1738 χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος Λευκάδος και Αγίας Μαύρας. Ύστερα από μια φωτεινή διακονία απεβίωσε το 1742. Κόνταρης Ανδρέας: Ήταν πιθανότατα από τη μεγάλη οικογένεια Κόνταρη από την Κωνσταντινούπολη. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1826 σε μια αποτυχημένη προσπάθεια να ενισχυθεί η φρουρά της Ακρόπολης, γλύτωσε μόνο αυτός από μια ομάδα πολεμιστών. Υπηρετούσε όπως φαίνεται τότε στην ομάδα των Λευκαδίων, που αγωνίζονταν γύρω από την Ακρόπολη της Αθήνας.

ΚΟΝΤΟΜΙΧΗ ΠΑΝΤΑΖΗ Ο Πανταζής Κοντομίχης φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από όπου αποφοίτησε το 1950 με το πτυχίο Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Διορίστηκε στη Μέση Εκπαίδευση και υπηρέτησε τα περισσότερα χρόνια στη Λευκάδα. Το 1964 εκδόθηκε από τη Μέλισσα το βιβλίο του: Το Νεοελληνικό Θέατρο στη Λευκάδα 18001864. Πλήθος μελετών και άρθρων του είδαν το φως σε εφημερίδες και περιοδικά τοπικά και μη, όπως: Λευκάς, Λευκαδίτικες Σελίδες Μαθητικός Κόσμος, Ηπειρωτική Εστία, Λευκαδίτικα κ.ά. Ευτύχησε να ολοκληρώσει το λαογραφικό corpus της Λευκάδας. Δεν έλειψαν όμως και τα ιστορικά, τα αρχειοδιφικά, τα φιλολογικά αλλά και τα κριτικά του κείμενα σε πλήθος εντύπων. Μετέφρασε τα έργα του Ομήρου. Έγραψε και πολλά χρονογραφήματα και επιφυλλίδες. Ο Κοντομίχης υπήρξε ένα από τα «αγκωνάρια» της πολιτιστικής ζωής του τόπου - δάσκαλος, ερευνητής, ομιλητής, και ξεναγός, οργανωτής εκδηλώσεων και μέλος συμβουλίων πολιτιστικών φορέων της Λευκάδας. 33

ΚΟΥΝΙΑΚΗ ΔΗΜ. Δρόμος στη Νεάπολη. Ο Δημοσθένης Α. Κουνιάκης (1890-1976) ήταν εκπαιδευτικός στο Γυμνάσιο της Λευκάδας και στην Αθήνα και δημοσίευσε τις μελέτες: ‘’Εν δ’ όρος αυτή Νήριτον…’’, ‘’Ο Καποδίστριας και η συγκέντρωση των κλεφταρματωλών στου Μαγεμένου’’ και ‘’Ο Κολοκοτρώνης και τα Επτάνησα’’. Σοβαρή του προσφορά αποτέλεσε η «Λευκαδική Βιβλιογραφία», που δημοσιεύτηκε στην Επετηρίδα της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών τ. Δ’, 1977 και τ. Ε΄, 1978-1980. Έχει δοθεί το όνομά του στη βιβλιοθήκη Σφακιωτών ως Δημοτική Βιβλιοθήκη Σφακιωτών ‘’ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΥΝΙΑΚΗΣ’’, η οποία στεγάζεται σε κατάλληλο διαμορφωμένο κτήριο στο Σπανοχώρι και λειτουργεί ως δανειστική βιβλιοθήκη και ως αναγνωστήριο.

ΚΟΥΡΤΗ ΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΥ Κάθετο δρομάκι στην Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία. Δεν βρέθηκαν στοιχεία για τον υπολοχαγό Νικ. Κούρτη.

ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΗ ΧΡ. Δρόμος στη συνοικία Αγία Κάρα. Ο καπετάνιος Κουτρουμπής ήταν αγωνιστής στον αγώνα του 1821. Η καταγωγή του ήταν από τις Σπέτσες. Από την αρχή του αγώνα ακολούθησε τον στρατηγό Νικήτα Σταματελόπουλο. Πήρε μέρος σε όλες τις μάχες μαζί του και έδειξε μεγάλη γενναιότητα και ανδρεία διακρινόμενος στις μάχες αυτές. Ήταν το δεξί χέρι του Σταματελόπουλου.

ΚΟΨΙΔΑ ΗΛΙΑ Δεν βρέθηκαν στοιχεία.

ΚΤΕΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ο Γεώργιος Κτενάς ήταν Λευκαδίτης γιατρός ακτινολόγος και πολιτικός και με την πολιτική του παρουσία κατά τη δεκαετία του 1980 συνέβαλε αποφασιστικά στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων του τόπου μας. Διατέλεσε αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (από 18 Νοεμβρίου 1988 έως 2 Ιουλίου 1989) επί κυβέρνησης Ανδρέα Παπανδρέου.

ΚΥΘΝΟΥ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία. Η Κύθνος είναι νησί των Δυτικών Κυκλάδων ανάμεσα σε Κέα και Σέριφο, και απέχει 56 ν. μίλια από το λιμάνι του Πειραιά και μόλις 2 ώρες από το λιμάνι του Λαυρίου. Ονομάζεται και Θερμιά (τα Θερμιά), τουλάχιστον από τον 12ο αιώνα οπότε και αναφέρεται "Επισκοπή Κέας και Θερμίων". Το όνομα αυτό οφείλεται στις θερμές πηγές που υπάρχουν μέχρι και σήμερα στον όρμο των Λουτρών. Τα λουτρά της Κύθνου λέγεται ότι απολάμβανε και ο βασιλιάς Όθωνας και η βασίλισσα Αμαλία. Διαθέτει 92 όρμους, ορμίσκους και παραλίες, οι περισσότερες από τις οποίες είναι προσιτές οδικά. Τα βουνά της νήσου δεν είναι μεγάλα, η 34

υψηλότερη κορυφή είναι ο "Προφήτης Ηλίας" στο όρος Πέτρα με υψόμετρο 336μ., ενώ στο ίδιο περίπου ύψος είναι και οι κορυφές του Αγίου Μηνά και των Αγίων Θεοδώρων. Πρώτοι κάτοικοι της Κύθνου αναφέρονται οι αρχαίοι Δρύοπες με βασιλιά τους τον Κύθνο εξ ου και το όνομα της νήσου που λεγόταν επίσης και Δρυοπίς ή Οφιούσα.

ΚΥΠΡΟΥ Η Κύπρος, επίσημα Κυπριακή Δημοκρατία είναι ανεξάρτητη νησιωτική χώρα της ανατολικής Μεσογείου. Βρίσκεται ανατολικά της Ελλάδας, νότια της Τουρκίας και δυτικά της Συρίας. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση νησί της Μεσογείου μετά τη Σαρδηνία και τη Σικελία. Γεωγραφικά η Κύπρος μπορεί να θεωρηθεί ότι ανήκει στην Νοτιοανατολική Ευρώπη ή στην Νοτιοδυτική Ασία. Ωστόσο, επειδή ιστορικά, πολιτιστικά και οικονομικά η Κύπρος έχει δεσμούς με την Ευρώπη και ιδιαίτερα με την Ελλάδα, θεωρείται μέρος της Δύσης και της Ευρώπης. Είναι σήμερα το νοτιοανατολικό άκρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Ευρώπης ολόκληρης. Οι κάτοικοι της Κύπρου εντάσσονται, με βάση την καταγωγή, τη γλώσσα, την πολιτιστική παράδοση και το θρήσκευμα, σε δύο κοινότητες την Ελληνική και την Τουρκική. Το 21,4% του πληθυσμού είναι ξένοι υπήκοοι. Η Κύπρος, επίσημα Κυπριακή Δημοκρατία, ιδρύθηκε το 1960, στη βάση των Συμφωνιών ΖυρίχηςΛονδίνου που προέβλεπαν την ανεξαρτητοποίηση της Κύπρου από τη Βρετανία, αποικία της οποίας αποτελούσε πριν. Επίσης τότε ορίστηκαν οι τρεις επίσημες γλώσσες του κράτους, η Ελληνική, η Τουρκική και η Αγγλική (όρος της Βρετανίας). Το 1963 με αφορμή τις προτάσεις για τροποποιήσεις του Συντάγματος των συμφωνιών Ζυρίχης οι Τουρκοκύπριοι αυτοαπομονώθηκαν σε κλειστούς εδαφικούς θύλακες. Μετά την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την κατοχή του 1974, η Κυπριακή Δημοκρατία πρακτικά ελέγχει μόνο τα δύο τρίτα του νησιού, ενώ το βόρειο τρίτο κατέχεται παράνομα από την Τουρκία. Το 1983 η Τουρκία παρανόμως ανακήρυξε τα κατεχόμενα εδάφη σε κράτος, ονομάζοντάς το «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου», το λεγόμενο "ψευδοκράτος". Η ενέργεια αυτή καταδικάστηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. Το κράτος αναγνωρίζεται σήμερα μόνο από την Τουρκία. Το 2004 η Κυπριακή Δημοκρατία εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με ένα τμήμα του εδάφους να βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή, που σημαίνει ότι το κοινοτικό κεκτημένο εφαρμόζεται μόνο στο ελεύθερο μέρος της Κύπρου.

ΛΑΥΡΑΝΟΥ ΠΑΝΟΥ Κάθετο δρομάκι στην Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία. Ο Λαυράνος Πάνος ήταν Λευκαδίτης αγωνιστής του 1821. Δεν έχουν βρεθεί στοιχεία για τη δράση του, παρά μόνο μια αναφορά του ιστορικού Κ. Μαχαιρά ότι στις 20-91821 του δημεύτηκε η περιουσία.

ΛΕΥΚΑΔΙΟΥ ΧΕΡΝ (ΓΙΑΚΟΜΟ ΚΟΙΖΟΥΜΙ) Δρομάκι που ξεκινά από την Κεντρική Πλατεία και καταλήγει στην Πλατεία Φοίνικα. Ο Πάτρικ Λευκάδιος Χερν ήταν συγγραφέας και δημοσιογράφος και θεωρείται ο 35

εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας. Γεννήθηκε στη Λευκάδα τις 27 Ιουνίου του 1850. Πατέρας του ήταν ένας Ιρλανδός γιατρός που υπηρετούσε τότε στα αγγλοκρατούμενα Επτάνησα και μητέρα του η Ρόζα Κασιμάτη από τα Κύθηρα. Οι γονείς του χώρισαν και τον μεγάλωσε στο Δουβλίνο η ιδιόρρυθμη θεία του. Σε ηλικία 19 ετών αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στις Η.Π.Α. και έφτασε να εργάζεται ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα του Σινσινάτι. Επίσης έζησε στην Ινδία αλλά το 1890 ταξίδεψε στην Ιαπωνία όπου παντρεύτηκε την κόρη ενός σαμουράι, έγινε Ιάπωνας πολίτης, ασπάστηκε τον Βουδισμό και εργάστηκε ως καθηγητής Αγγλικών. Άλλαξε το όνομα του σε Γιάκομο Κοϊζούμι και πέρασε εκεί το υπόλοιπο της ζωής του. Ο Λευκάδιος Χερν πέθανε στις 26 Σεπτεμβρίου του 1903 ύστερα από πνευμονικό οίδημα. Έγραψε πολλά μυθιστορήματα και ταξιδιωτικά διηγήματα όπως: Εντός του κύκλου των ψυχών, Η χώρα των χρυσανθέμων, Ιαπωνικοί θρύλοι κα.

ΛΕΥΚΑΔΙΟΥ- ΘΕΡΜΟΥ ΚΩΝ. Είναι δρόμος κάθετος στη Λεωφόρο Λευκάδος-Νυδριού κοντά στο πρατήριο ΤΑΟΛ. Ο Λευκάδιος Κωνσταντίνος ή Λευκαδίτης ήταν αγωνιστής του 1821 από τη Λευκάδα. Στον αγώνα πήρε μέρος ως μικροκαπετάνιος. Υπήρξε έμπιστος του Γ. Κουντουριώτη, ο οποίος τον ονόμασε χιλίαρχο. Διακρίθηκε στην πολιορκία του Ναυπλίου επικεφαλής 30 Λευκαδίων.

ΛΕΥΚΑΔΟΣ - ΝΥΔΡΙΟΥ ΛΕΩΦΟΡΟΣ Είναι ένας δρόμος ο οποίος ενώνει την πόλη της Λευκάδος με αυτή του Νυδριού. Αυτός ο δρόμος είναι 17 χιλιόμετρα.

ΛΕΥΚΑΤΑ Είναι δρόμος κάθετος στην Ιωάννου Μελά στο ύψος του Ταχυδρομείου που φθάνει έως το Διοικητήριο Λευκάδας. Το ακρωτήρι Λευκάτας είναι ένας από τους πιο γνωστούς βράχους της αρχαιότητας, πιθανότατα η ομηρική “Λεύκας Πέτρη“ με άσπρα βράχια και ύψος 60 μέτρα πάνω από τα κύματα του Ιονίου Πελάγους που πιθανότατα έδωσαν το όνομα του σε όλο το νησί. Λέγεται επίσης ότι από αυτά τα βράχια αυτοκτόνησε η Σαπφώ εξαιτίας του άτυχου έρωτα της με τον Φάωνα, μυθικό ακόλουθο της Αφροδίτης. Στο ακρωτήρι Λευκάτας υπάρχουν τα ερείπια του ναού του Απόλλωνα, που ανασκάφτηκαν από τον Δαίρπφελντ, καθώς και άλλα αρχαία κατάλοιπα από την Παλαιολιθική Εποχή και για αυτό κηρύχτηκε αρχαιολογικός χώρος. Βρίσκεται 50 χιλιόμετρα από τη πόλη της Λευκάδας.

ΜΑΚΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Δρομάκι κάθετο στην οδό Ευσταθίου Ζάκκα στην Πλατεία Αγίου Μηνά. 36

Ο Δημήτριος Μακρής ήταν έλληνας αγωνιστής του 1821. Γεννήθηκε το 1772 στη Γαβαλού της Αιτωλοακαρνανίας (Μακρύνειας). Ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας και ένας από τους ισχυρότερους οπλαρχηγούς του αγώνα στην δυτική Στερεά Ελλάδα. Επίσης ήταν κλέφτης υπό τον καπετάνιο Γιώργο Σφάλτο και ανέλαβε μετά τον θάνατο του το πολεμικό του σώμα.

ΜΑΝΕΣΗ Δεν βρέθηκαν στοιχεία.

ΜΑΡΙΝΑΣ Η οδός Μαρίνας είναι ο δρόμος που οδηγεί στη μαρίνα της Λευκάδας. Η μαρίνα Λευκάδας, από τις πιο σύγχρονες της Μεσογείου, τέθηκε σε λειτουργία το 2002 και διαθέτει 620 θέσεις ελλιμενισμού. Μέσα στα 70.000 τμ. που αποτελούν την μαρίνα κάποιος μπορεί να δει διάφορες εγκαταστάσεις όπως Γραφείο Υποδοχής, γραφεία ενοικιάσεων σκαφών αναψυχής, ιατρείο, Λιμενική Αστυνομία, Πρατήριο Ανεφοδιασμού Καυσίμων, ξενοδοχείο, συνεδριακό κέντρο κλπ. Επίσης διαθέτει εμπορικό κέντρο με εστιατόρια, σούπερ μάρκετ, καφετέριες κλπ. Επιπροσθέτως μπορεί κανείς να απολαύσει τις πολιτιστικέςκαλλιτεχνικές εκδηλώσεις που γίνονται κάθε χρόνο στην Λευκάδα, συμπεριλαμβανομένων εκθέσεων και συναυλιών. Η μαρίνα λειτουργεί όλο τον χρόνο και διαθέτει μεγάλη ποικιλία τεχνικών υπηρεσιών για τα σκάφη.

ΜΑΡΙΝΟΥ ΙΩΑΝΝΗ Είναι ο δρόμος που ξεκινά από το Γηροκομείο Λευκάδας (Πλατεία Ζαμπελίου) και καταλήγει στην Παναγία των Ξένων. Ο Ιωάννης Μαρίνος ήταν σπουδαίος Λευκαδίτης νομομαθής και νομοθέτης. Εκλέχτηκε για πρώτη φορά το 1850 στη ‘’πρώτη ελεύθερη’’ Βουλή της Επτανήσου. Το 1852 εκλέχτηκε αντιπρόεδρος της Βουλής. Ήταν μετριοπαθής πολιτικός (ανήκε στη ‘’μέση αριστερά’’) και ήταν ένας καλός βουλευτής στην Ιόνιο Βουλή, υπερασπιζόμενος πάντα τα δίκαια της Λευκάδας.

ΜΑΥΡΟΜΑΤΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ Δρόμος που ξεκινά από την Πλατεία Ζαμπελίου και φθάνει στην κεντρική οδό Ιωάννου Μελά στον Παντοκράτορα. Ο Θεόδωρος Μαυρομάτης ήταν έμπορος και δήμαρχος της Λευκάδος από τον Ιανουάριο του 1946 έως τον Αύγουστο του 1950.

ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ ΗΛΙΑ Δρομάκι στη Νεάπολη κάθετο στην Ιωάν. Καποδίστρια, δίπλα από το Δημοτικό Στάδιο. Ο Ηλίας Μαυρομιχάλης γεννήθηκε στην Μάνη το 1795 και ήταν αγωνιστής της επανάστασης του 1821 καθώς και γόνος της οικογένειας των Μαυρομιχαλέων. Συμμετείχε στην προεπαναστατική συνέλευση των οπλαρχηγών στη Λευκάδα. Με 37

την έναρξη του αγώνα έλαβε μέρος στην απελευθέρωση της Καλαμάτας, στην μάχη του Βαλτετσίου όπου διακρίθηκε με τον θείο του Κυριακούλη, στην πολιορκία της Τρίπολης, στην πολιορκία του Ακροκορίνθου, στη πολιορκία της Ακρόπολης και σε μάχες στην Εύβοια. Σκοτώθηκε στα Στύρα Εύβοιας στις 12 Ιανουαρίου του 1822 στη θέση Κοκκινόμυλος, όπου αυτοκτόνησε εφορμώντας με το σπαθί του εναντίον ευάριθμων Οθωμανών στρατιωτών, για να μην πέσει αιχμάλωτος στα χέρια τους.

ΜΑΧΑΙΡΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Δρομάκι στον Πίσω Μόλο. O Γεώργιος Μαχαιράς (1845-1926) ήταν μεγαλέμπορος, βουλευτής Λευκάδος (18751879) και δήμαρχος επί επταετία, τιμημένος το 1926 με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος. Πρώτη του σύζυγος ήταν η Χρυσούλα-Βικτωρία Τζώρτζη Καλκάνη. Ένας από τους γιούς του ήταν ο ιστορικός της Λευκάδας Κων/νος Μαχαιράς (1882-1967). Διετέλεσε επίσης για μεγάλο χρονικό διάστημα πρόεδρος της Φιλαρμονικής και ήταν γενναιόδωρος δωρητής της. Ήταν παθιασμένος φιλόμουσος, έπαιζε διάφορα μουσικά όργανα, ενώ συχνά διηύθυνε και την ορχήστρα. Ο σπουδαίος αρχιμουσικός κόμης Αντώνιος Καπνίσης του αφιέρωσε το 1883 τον <<Ύμνον πρωτότυπον δια Κλειδοκύμβαλον Ο Θρίαμβος>> με την ευκαιρία της επανεκλογής του ως δήμαρχος Λευκάδας, ενώ για τη θερμή του υποστήριξη στη Φιλαρμονική, ο αρχιμουσικός Ουμπέρτο Πέργκολα του αφιέρωσε το 1895 τη σύνθεση του <<Εμβατήριον Νίκης>> με την αφιέρωση <<Τω αξιοτίμω κυρίω Γεωργίω Μαχαιρά, Δημάρχω Λευκάδος>>.

ΜΑΧΑΙΡΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ Δρομάκι στον Πίσω Μόλο. Ο Κωνσταντίνος Μαχαιράς του Γεωργίου ήταν δικηγόρος και πολιτευτής. Γεννήθηκε στην Λευκάδα το 1882, αλλά γρήγορα μετακόμισε στην Ιταλία για σπουδές στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πίζας, από όπου έλαβε το διδακτορικό δίπλωμα στο Δίκαιο και τις Πολιτικές Επιστήμες. Το 1904 επέστρεψε στην Λευκάδα και άρχισε να δικηγορεί. Σε ηλικία μόλις 23 ετών διορίστηκε μέλος της Επιτροπής Υποδοχής και Ξενίας των 100 περίπου διαπρεπών Ελλήνων και αλλοδαπών αρχαιολόγων που ξεναγούνται από τον Δαίρπφελντ στη Λευκάδα. Έγραψε ιστορικές μελέτες που κάλυψαν τη ιστορία των ξένων κυριαρχιών στη Λευκάδα (1684-1864) και για μία από αυτές με τίτλο Λευκάς (1700-1864) βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Παρασημοφορήθηκε όπως και ο Βλαντής και στα 26 του χρόνια διορίστηκε Γραμματέας του Αυστριακού Προξενείου στη Λευκάδα. Επιχείρησε την κάθοδό του στην πολιτική στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ως βενιζελικός υποψήφιος, αλλά απέτυχε και λίγο αργότερα στράφηκε αποκλειστικά στην ιστοριογραφία. Έργα του: Η Λευκάς επί Ενετοκρατίας 1684-1797, Λευκάς και Λευκάδιοι επί Αγγλικής Προστασίας, Πολιτική και διπλωματική ιστορία της Λευκάδος, Ναοί και Μοναί Λευκάδος, Το ακρωτήριο Λευκάτας και ο ναός του Απόλλωνος, Το εν Λευκάδι φρούριον της Αγίας Μαύρας κ.ά. Απεβίωσε στην Αθήνα το 1967.

ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ Είναι δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία. και ήταν ο δρόμος της εισόδου των επισκεπτών από το Μεγανήσι στην πόλη της Λευκάδας μέχρι τότε που κόπηκε η θαλάσσια συγκοινωνία με αυτό.

Το Μεγανήσι είναι νησί μεταξύ Λευκάδας και Αιτωλοακαρνανίας. Είναι το μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος των Πριγκιποννήσων Λευκάδας γι’ αυτό και ονομάζεται έτσι. Το νησί πρωτοκατοικήθηκε από τους Ταφίους και ανήκε στους λεγόμενους Ταφίους Νήσους μαζί με τον Κάλαμο, τον Καστό, την Άτοκο και το Αρκούδι. Την περίοδο του 2ου παγκοσμίου πολέμου σε θαλάσσια σπηλιά του Μεγανησίου είχε βρει καταφύγιο το υποβρύχιο Παπανικολής. Έχει πληθυσμό 1092 κατοίκους. Από το Νυδρί η διαδρομή δεν υπερβαίνει τα 25 λεπτά. Στο δήμο Μεγανησίου ανήκει και το γνωστό νησί Σκορπιός.

ΜΕΛΑ ΙΩΑΝΝΗ Είναι ο κεντρικός δρόμος (το ‘’παζάρι’’) της πόλης της Λευκάδας, που ξεκινά από τον Άγιο Μηνά και φθάνει στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Ιωάννης Διον. Μελάς ήταν Λευκαδίτης στρατηγός με καταγωγή από το Δράγανο. Υπηρέτησε στην Πρέβεζα και όταν πήρε σύνταξη έγινε διοικητής του Νοσοκομείου Λευκάδας και κατόπιν Δήμαρχος Λευκάδας από το Φεβρουάριο του 1955 έως τον Μάιο του1959. Κατά την εξέγερση των οινοπαραγωγών το 1935 ήταν συνταγματάρχης του πυροβολικού της 8ης μεραρχίας και κλήθηκε από τη Πρέβεζα, επικεφαλής στρατιωτικού αποσπάσματος, να μεταβεί στη Λευκάδα και να καταστείλει την εξέγερση. Κεντρικό στοιχείο της εξέγερσης ήταν η οργάνωση Συλλαλητηρίου από τους οινοπαραγωγούς στην πόλη της Λευκάδας για την ικανοποίηση ορισμένων αιτημάτων τους με κυριότερο την αγορά της συνήθους ποσότητας σταφυλιών και κρασιού. Τη δεύτερη μέρα των γεγονότων η ένταση μεταξύ των οινοπαραγωγών και των οργάνων της τάξης κλιμακώθηκε, με αποτέλεσμα το θάνατο τριών πολιτών και το τραυματισμό τριών ακόμη πολιτών και τριών στρατιωτών. Η κυβέρνηση τελικά ικανοποίησε το κυριότερο αίτημά τους, κάτι που δεν έκανε στο σχετικά μεγάλο διάστημα των διαπραγματεύσεων που προηγήθηκαν.

ΜΕΛΑ ΠΑΥΛΟΥ Παράλληλος δρόμος της οδού Πεφανερωμένης στη Νεάπολη. Εκεί υπάρχει και Πλατεία Παύλου Μελά. Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στη Μασσαλία της Γαλλίας το 1870. Ήταν αξιωματικός πυροβολικού του ελληνικού στρατού και πρωτεργάτης του μακεδονικού αγώνα. Έζησε στην Ήπειρο αλλά γρήγορα μετακόμισε με την οικογένεια του στην Αθήνα . Ανέλαβε την αρχηγία του Μακεδονικού αγώνα ενάντια στους Βούλγαρους και εισήλθε ένοπλα στα Μακεδονικά εδάφη με την εντολή να ασκεί καθήκοντα αρχηγού και στις μικρότερες ομάδες που δρούσαν εν το μεταξύ στις περιφέρειες Μοναστηρίου και Καστοριάς. Στις 13 Οκτωβρίου 1904 βρισκόμενος στα Σιάτιστα και προδομένος από την βουλγάρικη συμμορία του Μήτρου 39

Βλάχου, περικυκλώθηκε από Τουρκικό απόσπασμα και τραυματίστηκε θανάσιμα. Η τελευταία του φράση πριν ξεψυχήσει ήταν: "Βούλγαρος να μη μείνει". Ο Παύλος Μελάς θεωρείται σύμβολο του Μακεδονικού Αγώνα και πολλά προσωπικά του αντικείμενα εκτίθενται τώρα στο Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης και στο μουσείο Παύλος Μελάς στην Καστοριά, ενώ το όνομά του φέρει προς τιμή του το χωριό Στάτιστα.

ΜΕΣΣΗΝΗ Γ. Δρομάκι που καταλήγει στην Πλατεία Πάνου Γιαννούλη. Μεσσήνης Γεώργιος: Ήταν μέλος της ΕΠΟΝ Λευκάδας, που καταγόταν από την Καρυά και τραυματίστηκε θανάσιμα το 1943 στη μάχη της Κανδήλας στο Ξηρόμερο. Ήταν το πρώτο θύμα της σύγκρουσης μεταξύ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ. Μεσσήνης Γεράσιμος: (1897-1957) Καταγόταν από τη Λευκάδα και ήταν λόγιος και έμπορος στη Βενετία. Ερεύνησε για την Βενετοκρατία στο Κρατικό Αρχείο της Βενετίας μαζί με τον γιαννιώτη ιστοριοδίφη Κων/νο Μέρτζιο (1886-1971) και τις πληροφορίες αυτές τις έστειλαν στο φίλο τους ιστορικό Κων/νο Μαχαιρά, ο οποίος τις κατέγραψε στο σημαντικότερο βιβλίο του: <<Η Λευκάς επί Ενετοκρατίας>>.

ΜΕΤΑΞΑ Ο δρόμος δίπλα από το Νοσοκομείο Λευκάδας. Μεταξάς Ιωάννης του Γεωργίου: Ο Γιάννης Μεταξάς ήταν ανιψιός της γυναίκας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και γεννήθηκε στον Άκοβο. Ο πατέρας του Γεώργιος Μεταξάς ήταν από την Κεφαλονιά και έφερε τον τίτλο του Κόμητος της Ενετικής Δημοκρατίας. Κατά το Ρωσοτουρκικό Πόλεμο του 1770 κατέφυγε στο Μωριά και τελικά στον Άκοβο. Ο γιος του Γιάννης Μεταξάς, αρχηγός 30 Ακοβιτών, πολέμησε κάτω από τις διαταγές του Πολιανίτη Παπαφλέσσα και του Δυρραχίτη Παναγιώτη Κεφάλα, αλλά στη μάχη στο Μανιάκι σκοτώθηκε. Μεταξάς Νικόλαος: Γεννήθηκε στη Κωνσταντινούπολη και ήταν βυζαντινός ευγενής, γόνος της ιστορικής βυζαντινής οικογένειας των Μεταξάδων. Κατά την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς του Μωάμεθ του Β' βρέθηκε δίπλα στον Αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και μετά την Άλωση της Πόλης ήταν μεταξύ των 400 περίπου Βυζαντινών ευγενών που κατάφεραν να διαφύγουν από τις σφαγές που ακολούθησαν. Κατέφυγε τότε με τους δύο αδερφούς του Μαρκαντώνιο και Σέργιο αρχικά στη Χίο και στη συνέχεια τα τρία αδέρφια Μεταξά κατέφυγαν στη Κρήτη. Μετά από μερικούς μήνες αποφάσισαν να φύγουν για τα νησιά του Ιονίου στα οποία είχαν ήδη εγκατασταθεί πολλές οικογένειες της παλαιάς βυζαντινής αριστοκρατίας. Ο Νικόλαος εγκαταστάθηκε στη Λευκάδα, ο Μαρκαντώνιος στη Κεφαλονιά στο χωριό Φραντζάτα της περιοχής Λειβαθούς, που προς τιμήν του μετονομάστηκε "Μεταξάτα" και ο Σέργιος στη Κέρκυρα. Μεταξάς Ιωάννης (Μιχαήλ) του Παναγή: Ήταν ανώτατος αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και στη συνέχεια πρωθυπουργός και δικτάτορας (1936-1941). Ίδρυσε το κόμμα των Ελευθεροφρόνων, το οποίο κατάφερε πολλές φορές να εισέλθει στη Βουλή συγκεντρώνοντας όμως χαμηλά ποσοστά. Έμεινε στην ιστορία για την αρνητική απάντηση που έδωσε στο Ιταλικό φασιστικό τελεσίγραφο της 28ης Οκτωβρίου 1940 και για την ταχεία πολεμική προπαρασκευή της Ελλάδας ενόψει του ελληνοιταλικού πολέμου και της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα. Είναι ο εθνικός κυβερνήτης της Ελλάδας (1936-1941), που διαμόρφωσε την ουδέτερη εξωτερική πολιτική της στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και με δικτατορική διακυβέρνηση αντιστάθηκε στα φασιστικά καθεστώτα Ιταλίας και Γερμανίας. 40

ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Είναι ο δρόμος δίπλα από τη Μητρόπολη Λευκάδας (από εκεί πήρε το όνομά του) που καταλήγει στην κεντρική οδό Ιωάννου Μελά. Ο Μητροπολιτικός ναός ιδρύθηκε το 1689 από μία ομάδα ευσεβών Ορθοδόξων Λευκαδίων. Ο Ναός αφιερώθηκε στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, με απόφαση του Αρχιεπισκόπου Λευκάδος και Αγίας Μαύρας Ανθίμου Μαρίνου και χαρακτηρίστηκε «Μητροπολιτικός». Στην αρχή ο ναός ήταν ξύλινος και μικρός, όμως ύστερα, ακριβώς δίπλα του, δημιουργήθηκε ο περίλαμπρος Ναός, που εξυπηρετούσε την πνευματική κίνηση της πόλης. Το 1825 ο όμορφος ναός της Ευαγγελίστριας γκρεμίζεται από σεισμό που «χτύπησε» τη Λευκάδα, όμως το 1886 οι ενορίτες τον αναστηλώνουν με τη σημερινή του μορφή.

Οι εικόνες του τέμπλου και της ουρανίας, αναγεννησιακής τέχνης, είναι έργα των Λευκαδίων αγιογράφων Σπυρ. Σταμπόγλη και Σπυρ. Γαζή (τέλη 19ου - αρχές 20ού αιώνα). Το πλέον ιδιαίτερο, ανάμεσα στα τόσα αξιοπρόσεχτα του ναού της Ευαγγελιστρίας, είναι η εικόνα της Αγίας Μαύρας, ένθετη σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι. Προέρχεται από τον παλαιό ναό της Αγίας Μαύρας στο Κάστρο και μεταφέρθηκε εδώ το 1810 μετά την πυρπόληση του.

ΜΗΤΣΑ Δ. ΑΓΩΝΙΣΤΗ Δρομάκι στη Νεάπολη παράλληλο της οδού Ιωάν. Καποδίστρια και κοντά στο Δημοτικό Στάδιο. Ο Αντισυνταγματάρχης Μήτσας έλαβε μέρος στην απελευθέρωση του Μετσόβου από τον τουρκικό ζυγό, τον Οκτώβριο του 1912 ενταγμένος στην δύναμη του τακτικού Ελληνικού Στρατού, με την βοήθεια Κρητών εθελοντών υπό τον Γ. Σκουλά, προσκόπων και των Hπειρωτών εθελοντών. Η απελευθέρωση αυτή στάθηκε καθοριστική για τη γενικότερη έκβαση του απελευθερωτικού αγώνα, αφού με τον τρόπο αυτό παρεμποδίζονταν η αποστολή νέων δυνάμεων και μέσων διατροφής προς την πόλη των Ιωαννίνων.

ΜΙΑΟΥΛΗ Δρομάκι στον Πίσω Μόλο. Ο Ανδρέας Μιαούλης γεννήθηκε το 1769 στην Ύδρα και ήταν γιός του Δημητρίου Βώκου όπως ήταν και το πραγματικό του επίθετο. Το όνομα Μιαούλης το πήρε κατά 41

μια εκδοχή από το όνομα ενός τουρκικού πλοίου που αγόρασε και λεγόταν " Μιαούλ". Σε ηλικία 16 ετών έγινε καπετάνιος εμπορικού πλοίου που ανήκε στον πατέρα του. Ναυπήγησε πολλά πλοία και κατά την διάρκεια της επανάστασης ορίστηκε ναύαρχος του υδραίικου στόλου, θριαμβεύοντας σε πλήθος ναυμαχιών στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος. Με το τέλος της επανάστασης ο Καποδίστριας του ανάθεσε την αρχηγία του ελληνικού στόλου. Αργότερα οι διαφωνίες του με τον κυβερνήτη, τον οδήγησαν στην μοναδική ίσως πράξη που τον στιγμάτισε καθώς κατά την διάρκεια του κινήματος εναντίον του Καποδίστρια (1831) δεν δίστασε να πυρπολήσει την νεοαποκτηθείσα φρεγάτα "Ελλάς" και την κορβέτα "Ύδρα" που βρισκόταν στο λιμάνι του Πόρου. Για αυτή του την ενέργεια δίκαια κατακρίθηκε αλλά μετά τον θάνατο του Καποδίστρια αμνηστεύτηκε. Πέθανε στις 11 Ιουλίου του 1835 στον Πειραιά από φυματίωση και τάφηκε στην ακτή που σήμερα "φέρει" το όνομα του, την ακτή "Μιαούλη’’. Παιδιά του από τον πρώτο του γάμο ήταν: ο Δημήτριος Μιαούλης (1794-1836, αγωνιστής του 1821 και πλοίαρχος), ο Αντώνιος Μιαούλης (1800-1836, υπασπιστής του Όθωνα), ο Ιωάννης Μιαούλης (1803-1830, αγωνιστής του 1821), ο Αθανάσιος Μιαούλης (1815-1867, πρωθυπουργός της Ελλάδας και ναύαρχος), ο Εμμανουήλ Μιαούλης (1812-1871, αξιωματικός του βασιλικού ναυτικού, γιος του οποίου ήταν ο ζωγράφος Νικόλαος Βώκος), ο Νικόλαος Μιαούλης (18181872, αξιωματικός του βασιλικού ναυτικού και υπασπιστής του Όθωνα), και η Μαρία (σύζυγος του Θεόδωρου Γκίκα και μετέπειτα του Λαζάρου Πινότση).

ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ

Δρόμος κάθετος στην 8ης Μεραρχίας κοντά στον Άγιο Μηνά. Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα μαζί με την Μαντώ Μαυρογένους, ήταν οι δύο κορυφαίες γυναικείες μορφές της Επανάστασης του '21. Ήταν κόρη του υδραίου πλοιάρχου Σταυριανού Πινότση και της επίσης υδραίας Σκεύως Κοκκίνη που καταγόταν από εφοπλιστική οικογένεια. Γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1771 στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης, όπου ο πατέρας της εκρατείτο για συμμετοχή στα Ορλοφικά. Έζησε στις Σπέτσες και παντρεύτηκε δυο φορές, την πρώτη με τον σπετσιώτη πλοίαρχο Δημήτριο Γιάννουζα και την δεύτερη με τον πάμπλουτο εφοπλιστή Δημήτριο Μπούμπουλη, από τον οποίο έλαβε το όνομα Μπουμπουλίνα. Και με τους δυο απέκτησε συνολικά έξι παιδιά. Έμεινε χήρα στα 40 της και ήταν κληρονόμος μιας τεράστιας περιουσίας, που την αύξησε με το εμπόριο. Η Μπουμπουλίνα ήταν η μόνη γυναίκα που μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία πιθανότατα κατά το ταξίδι της στην Κωνσταντινούπολη το 1816. Το 1820 ναυπηγεί τον ‘’Αγαμέμνονα’’, μια φρεγάτα με 18 κανόνια, και τρία ακόμη καράβια. Επίσης χρησιμοποιεί την περιουσία της για τη χρηματοδότηση της Ελληνικής Επανάστασης. Στις 13 Μαρτίου του 1821, η Μπουμπουλίνα ύψωσε τη δική της σημαία στον ‘’Αγαμέμνονα’’ και στις 3 Απριλίου επαναστατούν οι Σπέτσες. Η Μπουμπουλίνα ξεκίνησε τον ναυτικό αποκλεισμό του Ναυπλίου, επικεφαλής οκτώ καραβιών και ναυτικού σώματος Σπετσιωτών, μέχρι την άλωση του Παλαμηδίου. Βοήθησε στην πολιορκία της Μονεμβασιάς και της Τριπολιτσάς. Στις 22 Μαΐου του 1825 σε οικογενειακή λογομαχία, κάποιος την πυροβόλησε στο μέτωπο και έπεσε νεκρή. Τα 42

παιδιά της δώρισαν την φρεγάτα ‘’Αγαμέμνονα’’ στο ελληνικό κράτος και μετονομάστηκε σε ‘’Σπέτσες’’. Μετά τον θάνατό της έλαβε τον τιμητικό τίτλο του ‘’ναυάρχου’’ από την Ρωσία.

ΜΥΤΙΚΑ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία και ήταν ο δρόμος της εισόδου στην πόλη της Λευκάδας των επισκεπτών από το Μύτικα Αιτωλ/νίας μέχρι τα τελευταία χρόνια, οπότε κόπηκε η θαλάσσια συγκοινωνία με αυτό. Ο Μύτικας είναι ένα σχετικά νέο χωριό του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Οι πρώτοι κάτοικοι του, προέρχονται από τις γύρω περιοχές και χωριά. Το όνομά του το οφείλει στη μορφολογία του, αφού πρόκειται ουσιαστικά για μια 'ΜYΤΗ' που εισέρχεται στη θάλασσα, ενώ ο πληθυσμός του ανέρχεται στους 850 κάτοικους. Ο Μύτικας χωρίζεται σε δύο χωριά τον παλιό οικισμό με την παραδοσιακή αγορά και το νέο οικισμό που δημιουργήθηκε με τη μετοίκηση της κοινότητας της Παναγούλας. Οι κύριες ασχολίες των κατοίκων του ήταν και είναι η αλιεία, η γεωργία και η κτηνοτροφία, ενώ σήμερα έρχεται να προστεθεί και τουρισμός.

ΟΥΛΩΦ ΠΑΛΜΕ Μεγάλος δρόμος στα Βαρδάνια που ξεκινά από την οδό Πεφανερωμένης και φθάνει στη λιμνοθάλασσα. Ο Σβεν Ούλωφ Γιοαχίμ Πάλμε ήταν ένας Σουηδός πολιτικός. Υπήρξε ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος από το 1969 έως το 1986 και Πρωθυπουργός της Σουηδίας. Γεννήθηκε στο Ουστερμάλμ, στη Στοκχόλμη της Σουηδίας. Σπούδασε με υποτροφία στο Κολέγιο Κένυον στο Οχάιο και Νομική στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Το 1953 ο Πάλμε προσελήφθη από τον σοσιαλδημοκράτη Πρωθυπουργό για να δουλέψει στη γραμματεία του. Από το 1955 ήταν μέλος της διοικητικής ομάδας της Σουηδικής Σοσιαλδημοκρατικής Συνομοσπονδίας Νεολαίας και το 1958 εξελέγη μέλος στο κοινοβούλιο. Κατείχε διάφορες κυβερνητικές θέσεις από το 1963 και μετά. Το 1967 έγινε Υπουργός Παιδείας. Όταν ο ηγέτης του κόμματος Τάγκε Ερλάντερ παραιτήθηκε το 1969, ο Πάλμε εξελέγη ομοφώνως ως ο νέος ηγέτης από το συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και διαδέχτηκε τον Ερλάντερ ως πρωθυπουργός. Η 125-μηνη θητεία του Πάλμε ως Πρωθυπουργός και ο πρόωρος θάνατός του (δολοφονήθηκε το 1986 επιστρέφοντας πεζός στο σπίτι του), τον κατέστησαν τον περισσότερο διεθνώς γνωστό Σουηδό πολιτικό του 20ου αιώνα. Ο Πάλμε ήταν ένας πολιτικός με ισχυρές πολιτικές θέσεις, όπως: η οξεία κριτική του εναντίον των ΗΠΑ για τον πόλεμο του Βιετνάμ, οι εκστρατείες του εναντίον της εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων, η καταδίκη του απαρτχάιντ και η συνηγορία υπέρ οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Νότιας Αφρικής, η υποστήριξή του – οικονομική και πολιτική – για το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) και την Οργάνωση Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης (PLO), η συνάντησή του με τον Φιντέλ Κάστρο της Κούβας κ.ά. Για όλα αυτά προκαλούσε συζητήσεις στη διεθνή σκηνή και έκαναν βέβαιο το γεγονός πως ο Πάλμε διέθετε μεγάλο αριθμό εχθρών στο εξωτερικό. Αλλά και εντός της χώρας του, οι αριστερές απόψεις του δημιούργησαν μεγάλη εχθρότητα από τους δεξιούς της Σουηδίας. Απέκτησε έτσι μεγάλο αριθμό εχθρών στο εξωτερικό και στο εσωτερικό, πράγμα που τον οδήγησε στην δολοφονία του. 43

ΟΔΥΣΣΕΩΣ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία. Ο Οδυσσέας, μυθικός βασιλιάς της Ιθάκης, είναι ο βασικός ήρωας στο επικό ποίημα του Ομήρου, Οδύσσεια, και επίσης διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στο άλλο έπος του Ομήρου, την Ιλιάδα. Είναι ευρέως γνωστός για την πονηριά και εφευρετικότητά του, διάσημος και για τα δέκα χρόνια που του πήρε η επιστροφή στο σπίτι του, μετά τον Τρωικό Πόλεμο όπως αλληγορικά του απέδωσε ο Όμηρος. Ήταν γιος του Λαέρτη και της Αντίκλειας, σύζυγος της Πηνελόπης και πατέρας του Τηλέμαχου. Όταν η πόλη της Τροίας κυριεύθηκε από τους Αχαιούς, με την λήξη του πολέμου, ο Οδυσσέας, όπως όλοι, πήρε το δρόμο της επιστροφής για την Ιθάκη. Οι Θεοί, για τις προσβολές κατά των Θεών που διέπραξε στην Τροία, τον τιμώρησαν με δεκάχρονη περιπλάνηση πριν φτάσει στην Ιθάκη. Όταν όμως ο Οδυσσέας τύφλωσε τον Πολύφημο, ο Ποσειδώνας ορκίστηκε να μην τον αφήσει να επιστρέψει ποτέ στην Ιθάκη, θέτοντάς του τεράστιες δυσκολίες. Παρόλα αυτά, ο Οδυσσέας καταφέρνει μετά δέκα χρόνια, να γυρίσει στην πατρίδα του.

ΟΡΦΕΩΣ Η οδός Ορφέως βρίσκεται στην δυτική πλευρά της πόλης της Λευκάδας, στη συνοικία Πουλιού. Είναι κάθετη στην πλακόστρωτη οδό Δημάρχου Γιαννουλάτου η οποία με τη σειρά της ξεκινά από το Πολιτιστικό και Πνευματικό Κέντρο (Παλιό Δημαρχείο) του Δήμου Λευκάδας. Σε συνδυασμό με την οδό Αμαξικής δημιουργούν ένα μικρό πολεοδομικό τρίγωνο, πολύ πυκνοκατοικημένο, σε βαθμό, που η ομιλία σε κάθε σπίτι να ακούγεται στο διπλανό του. Το πλάτος του σοκακιού, όπως και όλων των άλλων που είναι κάθετα στην παραλιακή οδό, δεν είναι τυχαίο. Εξυπηρετούσε στο κανάλισμα της θαλασσινής αύρας την καλοκαιρινή περίοδο, ώστε να δροσίζεται η πόλη και ο πληθυσμός της. Αυτό το παρατηρούμε σε όλες τις περιοχές που δόμησαν οι Ενετοί (και γενικότερα οι Ιταλοί κατακτητές) και φαίνεται ότι πραγματοποιήθηκε μετά το 1684, που το νησί περιήλθε στην κυριαρχία τους, μολονότι προϋπήρχε από την περίοδο της Τουρκοκρατίας (από το 1500 περίπου). Η οδός Ορφέως πήρε τ’ όνομά της από τον μυθικό ήρωα Ορφέα, ο οποίος ήταν γιος του Οίαγρου, βασιλιά της Θράκης (η οποία Θράκη φαίνεται κατά την προϊστορία περιλάμβανε μια έκταση από την περιοχή του Ολύμπου στην Πιερία μέχρι τα Στενά του Ελλησπόντου) και της Καλλιόπης, της Μούσας της επικής ποίησης. Σε άλλες παραδόσεις, γονείς του είναι η Καλλιόπη και ο Απόλλων. Ο Ορφέας έμαθε μουσική από το Λίνο ή από τον Απόλλωνα, που του έδωσε τη λύρα του ως δώρο. Η πιο 44

διάσημη ιστορία, στην οποία πρωταγωνιστεί, είναι αυτή της συζύγου του Ευρυδίκης, η οποία πέθανε. Ο Ορφέας έπαιξε τόσο συγκινητικά τραγούδια και τραγούδησε τόσο θρηνητικά που οι θεοί τον συμβούλευσαν τι να κάνει. Ο Ορφέας κατέβηκε στον κάτω κόσμο και με τη μουσική του απάλυνε την καρδιά του Άδη, ο οποίος συμφώνησε να επιτρέψει στην Ευρυδίκη να επιστρέψει μαζί του στη γη χωρίς να κοιτάξει πίσω του μέχρι να φτάσει στον πάνω κόσμο. Στο δρόμο δεν κράτησε την υπόσχεση και η Ευρυδίκη εξαφανίστηκε για πάντα. Επειδή ο Ορφέας ήταν κύριος εκπρόσωπος της τραγουδιστικής τέχνης και της λύρας, το όνομά του δόθηκε σε σύλλογο της Λευκάδας, τον λεγόμενο μουσικοφιλολογικό όμιλο «ΟΡΦΕΥΣ» Λευκάδας, ο οποίος ιδρύθηκε το 1937. Ο σύλλογος αυτός με δραστηριότητες που εκτείνονται στο χορό, τη μουσική, το θέατρο, το ραδιοφωνικό σταθμό και τον κινηματογράφο, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών.

ΠΑΛΑΙΡΟΥ Η οδός Πάλαιρου είναι ένα σοκάκι, που βρίσκεται στην ανατολική παραλία της Λευκάδας, στον πίσω Μόλο, και ήταν ο δρόμος της εισόδου στην πόλη των επισκεπτών από την Πάλαιρο μέχρι τα τελευταία χρόνια, οπότε κόπηκε η θαλάσσια συγκοινωνία με αυτή. Σ’ αυτή τη συνοικία της πόλης από το 1684 - χρονιά κατά την οποία το νησί (το Φρούριο της Αγίας Μαύρας) καταλαμβάνει ο Ενετός αρχιστράτηγος Φραγκίσκος Μοροζίνι, Ιππότης του Αγίου Μάρκου εγκαθίστανται (διωγμένοι από την εξωτερική μεριά του ενετικού κάστρου) απλοί άνθρωποι του μόχθου, οι οποίοι ζουν από την αλιεία και το μικρής έκτασης εμπόριο. Σε λίγο καιρό έρχονται να προστεθούν ανάμεσά τους και κάτοικοι του Μπουράνο, ενός από τα νησάκια που απαρτίζουν την πόλη της Βενετίας. Από αυτούς τους Βενετσιάνους ψαράδες πήραν το όνομά τους και όλοι οι κάτοικοι της Αμαξικής, ο ι Μπουρανέλοι, κοινωνία στατική, κλειστή, όμως μια κοινωνία με ανθρώπους φιλοπρόοδους και φιλόμουσους, γνήσιους, πνευματώδεις, με κουλτούρα και με ένα μοναδικό χιούμορ που ήξεραν να απολαμβάνουν τις μικρές χαρές της ζωής. Επειδή οι έμποροι με τα πλοιάριά τους κι οι ναυτικοί έκαναν εμπόριο (ακόμη κι αλάτι) με τις γειτονικές περιοχές της Ακαρνανίας (π.χ. Πάλαιρο, Μύτικα, Κεφαλονιά, Ακαρνανία, Κέρκυρα), οι οδοί σε αυτή τη συνοικία απέκτησαν ονόματα που ταίριαζαν στα νησιά που ταξίδευαν. Η Πάλαιρος (παλιά ονομαζόταν Ζαβέρδα) είναι κωμόπολη του δήμου Κεκροπίας, της πρώην επαρχίας Ξηρομέρου, του νομού Αιτωλ/νίας. Έχει 2474 κατοίκους, βρέχεται από το Ιόνιο Πέλαγος. Βρίσκεται απέναντι από τα νησιά Λευκάδα, Κάλαμο και Μεγανήσι και απέχει περίπου 20 χμ από τη Λευκάδα.

ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ Η οδός Παναγούλη είναι ένας πολύ κεντρικός δρόμος της παραλίας, ο οποίος ξεκινά από την Πλατεία Τζεβελέκη, στο τέλος της δυτικής παραλίας, απέναντι από το ξύλινο γεφυράκι, διαπερνά όλη την Πλατεία Σικελιανού, το «Μποσκέτο», δηλαδή το Δημοτικό Κήπο, όπου υπάρχουν οι προτομές των ποιητών που έζησαν στη Λευκάδα, 45

την παιδική χαρά που ακολουθεί και καταλήγει στην ανατολική παραλία. Σ’ αυτήν κατά τις εθνικές επετείους πραγματοποιείται η παρέλαση. Πήρε το όνομά της από το μεγάλο αγωνιστή της δημοκρατίας, ο οποίος εναντιώθηκε στη δικτατορία, τον Αλέξανδρο Παναγούλη, η μητέρα του οποίου καταγόταν από το Σύβρο Λευκάδας. Εξαιτίας της κατοχής από τις δυνάμεις του Άξονα, ο Αλέξ. Παναγούλης πέρασε μέρος της παιδικής του ηλικίας στη Λευκάδα. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην Σχολή Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων. Πνεύμα ελεύθερο και δημοκρατικό, ο Αλέξανδρος Παναγούλης συμμετείχε ενεργά στον αγώνα για την επαναφορά της δημοκρατίας και εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος του Γ. Παπαδόπουλου (1967-1974). Σχεδιάζει με συνεργάτες του την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου αλλά αποτυγχάνει και συλλαμβάνεται. Μετά από μερόνυχτα συνεχούς βασανισμού, οδηγείται ημιθανής στο νοσοκομείο και κατόπιν δικάζεται από το Στρατοδικείο στις 3 Νοεμβρίου 1968 και καταδικάζεται στις 17 Νοεμβρίου 1968 δυο φορές σε θάνατο μαζί με άλλα μέλη της Εθνικής Αντίστασης. Επιχειρεί να δραπετεύσει αρκετές φορές ανεπιτυχώς. Γράφει ποιήματα ως διέξοδο στην απομόνωση σε κελί, που το έφτιαξαν ειδικά γι’ αυτόν κι ήταν σαν αντίγραφο τάφου. Ο Αλέξανδρος Παναγούλης βασανίζεται καθημερινά, με τα πιο σκληρά βασανιστήρια. Η αυτοκυριαρχία του, η αυτοπειθαρχία του, το πείσμα του στο να υπερασπιστεί αυτό που πιστεύει και το χιούμορ που διέθετε, λειτουργούν σαν ασπίδες, χάρη στις οποίες κατορθώνει να επιβιώσει από τον σωματικό και ψυχικό βιασμό. Τον Αύγουστο του 1973 (μετά από τεσσεράμισι χρόνια φυλάκισης) απελευθερώθηκε λόγω της γενικής αμνηστίας που απένειμε το καθεστώς των συνταγματαρχών στους πολιτικούς κρατούμενους, όμως συνεχίζει την αντίσταση στην Ελλάδα. Στη μεταπολίτευση ο Αλέξανδρος Παναγούλης εκλέγεται βουλευτής. Επιδιώκει την απομόνωση των πολιτικών που συνεργάστηκαν με το δικτατορικό καθεστώς της Χούντας και εξαπολύει σωρεία καταγγελιών. Δέχθηκε πολιτικές πιέσεις αλλά και απειλές για τη ζωή του, για να αποσύρει τις καταγγελίες του. Σκοτώνεται την πρωτομαγιά του 1976, σε ηλικία 38 ετών, σε τροχαίο ατύχημα λίγες μέρες πριν την αποκάλυψη των φακέλων σχετικά με τα όργανα ασφαλείας της Χούντας. Η αποκάλυψη των φακέλων, που δεν έγινε ποτέ, λέγεται ότι περιείχε αδιαμφισβήτητες αποδείξεις εις βάρος ορισμένων πολιτικών που συνεργάστηκαν με την χούντα.

ΠΑΝΑΔΑ ΣΤΑΥΡΑΚΑ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία της πόλης. Ο Απόστολος Σταύρακας ή Πανάδας ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας του νησιού μας στην Επανάσταση των Χωρικών του 1819, που έγινε εξαιτίας της αγγλικής κατοχής του 1815-1864. Ο Απόστολος Σταύρακας καταγόταν από την Καρυά. Ήταν γιός του Πάνου ή Παναγιώτη Σταύρακα και της Σταμούλας. Το όνομα Πανάδας φαίνεται πως βγήκε σαν παρανόμι από το όνομα του Πάνου και πέρασε έπειτα και στο γιο του. Καταγόταν από οικογένεια που πρωτοστατούσε στις πολιτικές κινήσεις της εποχής και είχε και κάποια οικογενειακή 46

παράδοση στη στρατιωτική ηγεσία. Το 1815 έμεινε ορφανός και κατά τη εξέγερση των αγροτών το 1819 ήταν 25 χρονών. Ήταν ο πρωταρχηγός μαζί με τον Θωμά Χαλικιά της Εξέγερσης των Αγροτών. Επικηρυγμένος από τους Άγγλους και καταδιωκόμενος κατέφυγε στη Στερεά Ελλάδα. Από εκεί κατέφυγε στη Μολδαβία και κατατάχτηκε στα σώματα των «Αρβανιτών». Με την κήρυξη της επανάστασης βρέθηκε στη Μολδοβλαχία όπου και αγωνίστηκε γενναία. Σκοτώθηκε στις 17 Ιουνίου 1821 στο Σκουλένι της Ρουμανίας, αγωνιζόμενος με απαράμιλλο ηρωισμό ως αρχηγός τμήματος 100 ή 150 Κρητών και Ηπειρωτών. Σε αυτούς τους ήρωες αφιερώθηκε το παρακάτω δημοτικό τραγούδι: Τρία πουλάκια κάθονται στη ράχη του Διοχάρη το ένα ήταν ο Χαλκιάς, και τ’ άλλο ο Πανάδας το τρίτο το καλύτερο ο Νικολός Βελέντζας. Παραπονιόνταν κι έλεγαν βάστα χωριό και χώρα. «Τι να βαστάξω, βρες παιδιά κι άχαρα παλληκάρια, δεν είν’ ένας, δεν είν’ δυο, είναι μεγάλο ασκέρι». Τρεις μέρες κάναν πόλεμο, δεν έχουν άλλα βόλια. Διακόσιους εσκοτώσανε κι εκάψανε τα σπίτια.

ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ Η οδός Πανουργιά στην Πλατεία Δωροθέου στη Νεάπολη, πήρε τ’ όνομά της από τον οπλαρχηγό Πανουργιά Πανουργιά (Δρέμισα Φωκίδας 1759 ἢ 1767 - Άμφισσα 1834), ο οποίος καταγόταν από σημαντική οικογένεια κλεφταρματολών. Ήταν οπλαρχηγός της επαρχίας Σαλώνων και έλαβε μέρος στη σύσκεψη και την ορκωμοσία των Φιλικών οπλαρχηγών την πρώτη εβδομάδα της Αποκριάς του 1821 στο εκκλησάκι της Παναγίας της Βλαχέρνας, μέσα στον Κάμπο της Λευκάδας. Στα δεκαέξι του χρόνια έγινε κλέφτης και αργότερα αρματολός. Μυήθηκε νωρίς στη Φιλική Εταιρεία και έδρασε κάτω από τις εντολές της, μαζί με τον Οδ. Ανδρούτσο, τον Αθ. Διάκο, το Γ. Δυοβουνιώτη κ.ά. Πολέμησε στην Άμφισσα, στη Γραβιά, στα Βασιλικά. Στην περίοδο των εμφυλίων, ο Πανουργιάς τάχθηκε με το μέρος των στρατιωτικών, γιατί πίστευε ότι αυτοί ήταν ικανοί να κρατούν τα ηνία, όσο διαρκούσε ο αγώνας. Ο Πανουργιάς ήταν γενναίος, ακούραστος και αγνός πατριώτης. Έπαιξε ρόλο συμφιλιωτικό σε περιπτώσεις έξαρσης των παθών. Μετά το τέλος της επανάστασης, ο Πανουργιάς αποσύρθηκε στην Άμφισσα, όπου και πέθανε.

ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ Ο Παντοκράτορας είναι ο Ιησούς Χριστός σε συγκεκριμένο τύπο εικονογραφικής παράστασης στον τρούλο εκκλησίας ή σε φορητές εικόνες, ως εξουσιαστής - κυβερνήτης των πάντων, που ευλογεί με το δεξί χέρι, κρατώντας το Ευαγγέλιο με το αριστερό. Ο ναός του Παντοκράτορα στην ομώνυμη οδό, που βρίσκεται στο κέντρο της αγοράς της πόλης της Λευκάδας, χτίστηκε το 1864 και ανήκει στους απογόνους της οικογένειας Βαλαωρίτη. Οι αγιογραφίες της (διαφέρουν από τις κλασικές χριστιανικές) ανήκουν σε πολύ γνωστούς Επτανήσιους αγιογράφους. Πίσω από το Ιερό Βήμα βρίσκεται ο τάφος του εθνικού ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, ενώ στο 47

εσωτερικό της έχουν ταφεί κι άλλοι εξέχοντες Λευκαδίτες. Ο ναός είναι ένα από τα σημαντικά ιστορικά και θρησκευτικά αξιοθέατα στο νησί.

Χαρακτηριστική μαρμάρινη πλάκα διακοσμημένη με κίονες (πρόσοψη του ναού)

ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ Η οδός Παπαφλέσσα είναι ένα πολύ μικρό αδιέξοδο δρομάκι (όπως αδιέξοδη κι επικίνδυνη για τη συνέχιση της επανάστασης στάθηκε η στάση του Παπαφλέσσα ενάντια στους στρατιωτικούς), το οποίο οδηγεί από την οδό Αγίου Παντελεήμονος στην Πλατεία Παύλου Μελά (της οποίας το όνομα δόθηκε προς τιμήν του μεγάλου αγωνιστή των Βαλκανικών Πολέμων). Η οδός Παπαφλέσσα πήρε το όνομά της από τον Γρηγόριο Δικαίο (1788-1825) ή κατά κόσμο Γεώργιο Δημ. Φλέσσα ή περισσότερο γνωστό ως Παπαφλέσσα, ο οποίος ήταν κληρικός, πολιτικός και αγωνιστής, ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στην Πολιανή Μεσσηνίας και εξαιτίας του χαρακτήρα του εγκατέλειψε την Πελοπόννησο, πήγε στην Κωνσταντινούπολη και εκεί χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης από τον Γρηγόριο Ε΄ με το εκκλησιαστικό Οφφίκιο «Δικαίος». Στην Κωνσταντινούπολη γνωρίστηκε με τον Παν. Αναγνωστόπουλο, ο οποίος τον μύησε στη Φιλική Εταιρεία. Στάλθηκε στις παραδουνάβιες ηγεμονίες (Μολδαβία και Βλαχία), για να προπαρασκευάσει την Επανάσταση. Όταν ο Υψηλάντης αποφάσισε να ξεκινήσει ένοπλο αγώνα από τη Μολδοβλαχία, η Φιλική Εταιρία τον Ιανουάριο του 1821 έστειλε τον Παπαφλέσσα στην Πελοπόννησο για να ξεσηκώσει κι εκεί τον λαό. Διακρίθηκε για την ανδρεία του σε πολλές μάχες στην Πελοπόννησο και στην Αρκαδία. Όταν όμως το 1825 ο Ιμπραήμ εισέβαλε στην Πελοπόννησο, πρώτος ο Παπαφλέσσας ζήτησε να ελευθερωθούν οι φυλακισμένοι πολεμιστές, αλλά δεν εισακούστηκε. Έτσι αναγκάστηκε να εκστρατεύσει ο ίδιος με 2000 άνδρες και στις 19 Μαΐου στο Μανιάκι της Μεσσηνίας, όταν φάνηκαν τα αιγυπτιακά στρατεύματα, πολλοί από τους άνδρες του Παπαφλέσσα διασκορπίστηκαν και έμεινε με 300 (ή κατά άλλους 600) πολεμιστές. Στη μάχη στο Μανιάκι στις 20 Μαΐου βρήκε τον θάνατο προβάλλοντας απεγνωσμένη αντίσταση μαζί με τους λίγους άνδρες που του είχαν μείνει. Σύμφωνα με το θρύλο, μετά το τέλος της μάχης ο Ιμπραήμ ζήτησε από τους στρατιώτες του να στήσουν σε μια βελανιδιά το νεκρό σώμα του Παπαφλέσσα και τότε εκείνος πλησίασε και τον φίλησε στο μέτωπο σε ένδειξη αναγνώρισης της γενναιότητας και του ανιδιοτελούς θάρρους του. 48

ΠΕΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ

Μεγάλος δρόμος που ξεκινά από την 8ης Μεραρχίας και κατευθύνεται στο Φρύνι. Τρία χιλιόμετρα δυτικά της πόλης της Λευκάδας υψώνεται σε γραφικότατο λόφο η Ιερά Μονή και ο Ναός της Παναγίας της Φανερωμένης. Στην θέση πού είναι σήμερα το Μοναστήρι υψώνονταν καλλιμάρμαρο ιερό της θεάς Αρτέμιδος μέχρι που ακούστηκε το κήρυγμα του Θεανθρώπου. Η παράδοση αναφέρει τον Απόστολο Παύλο ως ιδρυτή της πρώτης εκκλησίας στο νησί της Λευκάδας προς τιμή της Παναγίας. Η σχετική πληροφορία αναφέρεται στην Ιστορία του Δημ. Πετριτσόπουλου, γραμμένη στα ιταλικά. Τον 5ον αιώνα μ.Χ. οι Λευκαδίτες παραγγέλνουν την Εικόνα της Παναγίας στην Κωνσταντινούπολη, στον σεβάσμιο Ιερομόναχο και αγιογράφο Κάλλιστο. Μετά από προσευχή και νηστεία η μορφή της Παναγίας φανερώθηκε πάνω στο λευκό ξύλο, το οποίο είχε προετοιμαστεί από τον Κάλλιστο, με θαυμαστό τρόπο. Η εικόνα βρέθηκε σχεδιασμένη “αχειροποίητος” και αυτός έβαλε μόνο τα χρώματα. Γι’ αυτό η εικόνα πήρε το όνομα «Η ΠΕΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ» ή αλλιώς «ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ». Η σημερινή εικόνα είναι αντίγραφο της θαυματουργού Εικόνας της Φανερωμένης και έγινε το 1886 στο Άγιο Όρος από τον Ιερομόναχο Βενιαμίν Κοντράκη.

ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία της πόλης. Η Πηνελόπη ήταν πρόσωπο της ελληνικής μυθολογίας, κόρη του βασιλιά της Σπάρτης ή των Αμυκλών Ικαρίου και σύζυγος του Οδυσσέα. Ένα χρόνο μετά τον γάμο του ο Οδυσσέας έφυγε για τον Τρωικό πόλεμο, αφήνοντας την με τον γιό τους Τηλέμαχο, βρέφος ακόμα. Είκοσι χρόνια περίμενε την επιστροφή του, αποκρούοντας τις προτάσεις γάμου των μνηστήρων. Αναγκάστηκε να τους υποσχεθεί ότι θα παντρευόταν όταν θα τελείωνε το σάβανο του πεθερού της Λαέρτου που ύφαινε, αλλά για να μην συμβεί αυτό ξήλωνε το βράδυ ότι ύφαινε το πρωί. Όταν πρόδωσε μια δούλα το μυστικό της, με την βοήθεια της Αθηνάς, πρότεινε στους μνηστήρες έναν αγώνα με τόξο. Εκείνη την κρίσιμη στιγμή ήρθε ο Οδυσσέας και αφού σκότωσε όλους τους μνηστήρες παρουσιάστηκε σε αυτή. Η Πηνελόπη έγινε σύμβολο συζυγικής πίστης και ενέπνευσε πολλά λογοτεχνικά και εικαστικά έργα.

ΠΟΛΙΤΗ ΠΑΝΟΥ Δρομάκι κάθετο στην παραλιακή οδό Δημ. Γολέμη στην ανατολική παραλία. Ο Λευκαδίτης ευεργέτης Πολίτης Πάνος διαμοίρασε τον μόχθο του αγώνα του σε διάφορους φορείς ή πρόσωπα. Ξεκινώντας από το Νοσοκομείο, το οποίο ενίσχυσε με σημαντικό ποσό δολαρίων, προκειμένου να εξοπλισθεί με μηχανήματα, ώστε να είναι πιο αποτελεσματικό στην έγκαιρη διάγνωση, προσέφερε στην Ι. Μονή Φανερωμένης και δεν αγνόησε τα φτωχά κορίτσια που προχωρούσαν σε γάμο. Επίσης προσέφερε σε διάφορους συγγενείς και φίλους του. Πέθανε το 1950 με τις προετοιμασίες για τον εορτασμό εκατονταετηρίδας της Φιλαρμονικής, ενισχύοντας την οικονομικά με το κληροδότημά του.

ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ Δρόμος πίσω από το Κλειστό Γυμναστήριο όπου κατοικούν πολλές πολύτεκνες οικογένειες.

ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ Ο Ευστάθιος Ροντογιάννης, που έχασε την ζωή του σε ηλικία 19 ετών, ήταν βγαλμένος από τη μεγάλη αθλητική παράδοση των Τσουκαλάδων, αθλητής στον κλασικό αθλητισμό με πολλές διακρίσεις και μετάλλια σε πανελλήνιους αγώνες και αθλητής στο τμήμα μπάσκετ του ‘’Τηλυκράτη’’.

ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΝΙΚ. ΛΟΧΑΓΟΥ Είναι ο δρόμος μπροστά από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας. Για τον λοχαγό Νικ. Ροντογιάννη δεν βρέθηκαν πληροφορίες.

ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥ Είναι δρόμος στα Βαρδάνια πίσω από το Κλειστό Γυμναστήριο και κάθετος στην οδό Ούλωφ Πάλμε. Ο Πάνος Ροντογιάννης γεννήθηκε στην Λευκάδα το 1911 και σπούδασε Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μελέτησε με πάθος Έλληνες και Λατίνους κλασικούς και ιστορικά κείμενα. Έμαθε γαλλικά, ιταλικά και αγγλικά. Υπηρέτησε στη Λευκάδα, στη Ηγουμενίτσα και στην Αθήνα στη Μέση Εκπαίδευση. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ίδρυσε την Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας και τη Συλλογή Εικόνων Μεταβυζαντινής Τέχνης. Επίσης ερεύνησε το παρελθόν της Λευκάδας και άφησε σπουδαίο ιστοριογραφικό έργο κάτι που τον ανέδειξε ιστορικό της Λευκάδας. Έργα του: Η χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα, Ιστορία της νήσου Λευκάδος, Οι πρωτεύουσες της Λευκάδος, Η εκπαίδευση στη Λευκάδα κ.ά. Πέθανε το 1996.

ΣΑΠΦΟΥΣ Δρομάκι κάθετο στην οδό Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία της πόλης.

Η Σαπφώ ήταν Ελληνίδα λυρική ποιήτρια από τη Λέσβο, ιδιαίτερα γνωστή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα για τα ποιήματά της. Είναι πιθανό ότι γεννήθηκε στην Ερεσό της Λέσβου. Πατέρας της αναφέρεται ο Σκαμανδρώνυμος και μητέρα της η Κλεΐς. Λόγω πολιτικών αναταραχών στη Λέσβο που οδήγησαν την αριστοκρατία του νησιού σε εξορία από την πρωτεύουσα Μυτιλήνη, η Σαπφώ κατέφυγε προσωρινά στη Σικελία. Αργότερα, μετά την κατάλυση της τυραννίας, επί Πιττακού του Μυτιληναίου, γύρισε στη Μυτιλήνη, συγκέντρωσε γύρω της νεαρές όμορφες φίλες από την αριστοκρατία του νησιού και των μικρασιατικών πόλεων, για να τους διδάξει τις τέχνες της μουσικής και της ποίησης, στην υπηρεσία της Αφροδίτης και των Μουσών. Αυτή η σχέση, που ήταν εμπνευσμένη από θρησκευτικές ιδέες, δεν ήταν κάτι που έκανε πρώτη η Σαπφώ. Μαρτυρείται ότι και άλλες γυναίκες της εποχής 50

διατηρούσαν τέτοιου είδους ωδεία. Όμως η σχέση της Σαπφούς με τις μαθήτριές της θεωρήθηκε αργότερα απρεπής, επειδή είχε και ερωτικές διαστάσεις και γι' αυτό έμεινε στην ιστορία ως «λεσβιακός έρωτας». Ένας μεταγενέστερος θρύλος λέει ότι η Σαπφώ, λόγω του ανεκπλήρωτου έρωτά της για τον όμορφο νέο Φάωνα, που την απέρριψε και την εγκατέλειψε, έπεσε από τα βράχια της Λευκάδας στη θάλασσα. Η Σαπφώ έγραψε ερωτικά ποιήματα, ύμνους στους θεούς και επιθαλάμια (τραγούδια του γάμου). Τα πιο διάσημα ποιήματά της ήταν οι Ύμνοι και τα Επιθαλάμια.

ΣΒΟΡΩΝΟΥ Ν. Είναι ο δρόμος δίπλα από τη λιμνοθάλασσα που ξεκινά από το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας (πρώην Δημαρχείο) και κατευθύνεται προς τον Άη Γιάννη. Ο Νίκος Σβορώνος γεννήθηκε το 1911 στη Λευκάδα και πέθανε το 1989 στην Αθήνα. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάσθηκε στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών. Πήρε μέρος στην αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ. Το 1945, χάρις τις ενέργειες του διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου Οκτάβ Μερλιέ και με υποτροφία της Γαλλικής Δημοκρατίας, με το πλοίο «Ματαρόα» κατέφυγε στη Γαλλία μαζί με μερικά από τα λαμπρότερα νέα μυαλά της Ελλάδας. Το 1955 του αφαιρέθηκε η ελληνική ιθαγένεια και το 1961 απέκτησε τη γαλλική. Το 1962 απέκτησε το doctorat τρίτου κύκλου και το 1975 ανακηρύχτηκε Docteur des Lettres της Σορβόννης. Εργάσθηκε στο CNRS και δίδαξε ως διευθυντής σπουδών στην Ecole Pratique des Hautes Etudes (IV Section) ιστορία των θεσμών της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Μετά την πτώση της δικτατορίας δίδαξε στα πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης και Κρήτης, διετέλεσε μέλος της διοικούσας επιτροπής του Πανεπιστημίου Κρήτης και διευθυντής ερευνών στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, και ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Έγραψε στα ελληνικά και στα γαλλικά πολλά βιβλία και δημοσίευσε επίσης πολλά άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά. Ο Σβορώνος αναδείχτηκε διεθνώς σε έναν κορυφαίο ειδικό της οικονομικής ιστορίας του Βυζαντινού και Νεώτερου Ελληνισμού.

ΣΕΡΒΑΙΩΝ Στενό δρομάκι στη συνοικία Πουλιού στη δυτική παραλία της πόλης. Σέρβος Γεράσιμος: Ήταν γιος του ευγενή Σπυρίδωνα Σέρβου, που κατά την εξέγερση των αγροτών το 1819 είχε συλληφθεί από τους Άγγλους ως συνυπεύθυνος για την εξέγερση. Γεννήθηκε το 1819 και σπούδασε νομικά στην Ιόνια Ακαδημία στην Κέρκυρα. Το 1851 διδάσκει Ιταλικά στο Δευτερεύων Σχολείο (Γυμνάσιο) και το 1857 εκλέχτηκε βουλευτής στη Βουλή της Επτανήσου με την παράταξη των ‘’Ενωτικών’’ έως το1864. Μετά έγινε βουλευτής Λευκάδος στη Βουλή των Αθηνών πολλές φορές από το 1865 έως το 1895 και Υπουργός Ναυτικών το 1875. Πέθανε το 1900. Σέρβος Ζαφείριος: (1828-1889) Γιατρός, αδελφός του βουλευτή Γεράσιμου Σέρβου, που άφησε εποχή στα ιατρικά χρονικά της Λευκάδας για την τεράστια φήμη του και γιατί ασκούσε το επάγγελμα αφιλοκερδώς. Συντέλεσε τα μέγιστα λόγω της επιρροής του, στην πολιτική σταδιοδρομία του αδελφού του δικηγόρου Γεράσιμου Σέρβου. Ο Ζαφείριος παντρεύτηκε την Άννα Ζουλίνου. Το σπίτι του ήταν κάθε πρωί γεμάτο από πλήθος ασθενών από όλη την Λευκάδα αλλά και από την Ακαρνανία. Πολλές φορές επισκέπτονταν ο ίδιος άπορους ασθενείς χωρίς να παίρνει αμοιβή, αλλά δίνοντας 51

χρήματα κρυφά στο προσκέφαλο του ασθενούς ή δίνοντάς τα στην γυναίκα του ασθενούς και φρόντιζε να του σταλούν τονωτικά και φάρμακα. Σέρβος Αντώνιος: Γιατρός, που μαζί με τον Ζαφείριο Σέρβο το 1866 παρείχαν τις υπηρεσίες τους στο Δημοτικό Νοσοκομείο Λευκάδας. Σέρβος Ιωάννης: Ένας από τους 6 Προέδρους του ‘’Μεγάλου Συμβουλίου’’ που κυβέρνησαν το νησί ως το Μάρτη του 1802. Σέρβος Δημήτριος: δήμαρχος Καρυάς

ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ Είναι ο παραλιακός δρόμος από τη ξύλινη γέφυρα ως το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Λευκάδας (πρώην Δημαρχείο). Ο Άγγελος Σικελιανός γεννήθηκε στην Λευκάδα το 1884 και πέθανε στην Αθήνα το 1952. Παντρεύτηκε την Εύα Πάλμερ, η οποία μοιράστηκε τις ιδέες του για την αρχαιότητα και το αρχαίο ελληνικό πνεύμα και του πρόσφερε την οικονομική άνεση, ώστε να αφοσιωθεί στη ποίηση και τους οραματισμούς του. Βρίσκεται στην κορυφαία πεντάδα των Ελλήνων ποιητών μαζί με τους: Σολωμό, Καβάφη, Κάλβο και Παλαμά. Συνέλαβε την ιδέα να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένας παγκόσμιος πνευματικός πυρήνας ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών (Δελφική Ιδέα). Για το σκοπό αυτό ο Σικελιανός, με τη συμπαράσταση και την οικονομική αρωγή της γυναίκας του, δίνει πλήθος διαλέξεων που αφορούν αυτό το θέμα. Όμως οι προσπάθειές του δεν στέφθηκαν με επιτυχία. Στο πρόσωπο του οι Λευκαδίτες είδαν ένα είδος θρύλου. Στα χρόνια της Κατοχής αναδείχτηκε πνευματικός ηγέτης του ελληνικού λαού, με κορυφαίο τόλμημά του τον επιτάφιο ποιητικό αποχαιρετισμό στον Παλαμά (1943) στο Α’ Νεκροταφείο της Αθήνας. Πέθανε το 1952 μετά από προβλήματα με τη καρδιά του και θάφτηκε στους Δελφούς σύμφωνα με την επιθυμία του. Έγραψε διάφορα ποιήματα (Αλαφροΐσκιωτος, Πρόλογος στη ζωή, Μήτηρ θεού, Ακριτικά κ.λπ.), τραγωδίες (Σίβυλλα, Ο θάνατος του Διγενή κ.λπ.), διαλέξεις, δοκίμια, κ.ά.

ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Δρομάκι κάθετο στην Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία. Ο Μιχαήλ Σικελιανός γεννήθηκε το 1783. Ανήκε στην Φιλική Εταιρεία και ήταν ανώτατος δημόσιος λειτουργός. Το 1819 διορίστηκε μέλος της Εφορείας των Φιλικών στην Κέρκυρα και ήταν και υπάλληλος της Ιονίου Βουλής. Το 1831-32 κατέλαβε τις θέσεις του προέδρου του Ανώτατου Δικαστηρίου και υπουργός του Δικαίου. Όταν επέστρεψε στην Λευκάδα, υπηρέτησε ως βουλευτής, δικαστής και έπαρχος. Απεβίωσε το 1863.

ΣΚΕΝΑ ΜΙΧΑΗΛ Δρομάκι πίσω από το Νοσοκομείο Λευκάδας. Ο Λευκαδίτης Μιχαήλ Ι. Σκένας έζησε στην Λευκάδα, έγινε κτηματίας και δημιούργησε σημαντική περιουσία. Ήταν φιλεύσπλαχνος, δίκαιος και τίμιος. Τα κτήματα του ήταν κυρίως ελαιοκτήματα, αμπελώνες και περιβόλια με πορτοκαλιές και λεμονιές, που ήταν απλωμένα στον ευρύτερο χώρο της περιοχής της πόλης. Εκεί εργαζόταν πλήθος ανθρώπων που γνώριζαν από κοντά τις ευαισθησίες και τη φιλανθρωπία του εργοδότη τους Μιχαήλ Σκένα. Στην διαθήκη του το 1930, άφησε τα περιουσιακά του στοιχεία στη σύζυγό του και μετά στο Νοσοκομείο Λευκάδας, στον Εργατικό Σύλλογο Λευκάδας, στον Φιλανθρωπικό Σύλλογο Λευκάδας καθώς και στην Εκκλησία. Άφησε 52

επίσης χρήματα και ελαιόδεντρα στον Πρόεδρο της Κοινότητας Λευκάδας, για να επισκευαστεί ο Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, που βρισκόταν στο ελαιοστάσιό του στην Τσεχλιμπού. Πρόσφερε επίσης βοήθεια στους οικονομικά αδύνατους και τις ορφανές και άπορες κοπέλες. Η οικονομική του προσφορά είναι πολύ μεγάλη.

ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ Είναι ο δρόμος μπροστά από τη Χαραμόγλειο Βιβλιοθήκη που ξεκινά από την Πλατεία Μαρκά και φθάνει στην κεντρική οδό Ιωάννου Μελά. Ο Αναστάσιος Σκιαδαρέσης γεννήθηκε στην Λευκάδα το 1877 και πέθανε το 1941. Ήταν διακεκριμένος πολιτικός της Λευκάδας από μεγάλη οικογένεια και εκπροσώπησε πολλές φορές τη Λευκάδα ως βουλευτής στο Κοινοβούλιο (1910, 1915, 1920). Άνθρωπος ευφυέστατος και καλλιεργημένος, ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με την ποίηση στη δημοτική γλώσσα και τα ποιήματα του έχουν ερωτικό αλλά και σατυρικό περιεχόμενο. Μετέφρασε αρχαίους λυρικούς και ξένους ποιητές – κυρίως Ιταλούς.

ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗ ΣΠ. Δρόμος κοντά στο πρατήριο ΤΑΟΛ. Ο Σπύρος Σκλαβενίτης, επιχειρηματίας, διετέλεσε επί σειρά ετών διευθύνων σύμβουλος και γενικός διευθυντής της ομώνυμης αλυσίδας σούπερ μάρκετ. Γεννήθηκε το 1927 στη Λευκάδα και από το 1936, σε νεαρή ηλικία, ασχολήθηκε με το εμπόριο στην Αθήνα. Η δραστηριότητά του μαζί με τον αδελφό του Γιάννη, αρχίζει από την κεντρική αγορά της Αθήνας. Το 1947 τα δύο αδέλφια γνωρίζονται με τον Μιλτιάδη Παπαδόπουλο και λίγο αργότερα συνεταιρίζονται εμπορικά. Οι τρεις έμποροι το 1969 δημιουργούν το πρώτο σούπερ μάρκετ στην περιοχή του Κηφισού. Το 1993 που απεβίωσε ο Γιάννης Σκλαβενίτης, ο Σπύρος αναλαμβάνει ουσιαστικά τα ηνία της εταιρείας, αρνούμενος επιμόνως να ενδώσει στις προσπάθειες εξαγοράς της επιχείρησης. Σήμερα η εταιρεία διαθέτει 36 καταστήματα μόνο στο λεκανοπέδιο της Αττικής και απασχολεί 6.000 εργαζομένους. Πέθανε το 2006. Υπήρξε χορηγός όλων των πολιτιστικών σωματείων της πόλης της Λευκάδας, του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας καθώς επίσης μεγάλος χορηγός κατά το μεγάλο σεισμό της 14ης Αυγούστου του 2003.

ΣΟΥΜΙΛΑ ΒΛΑΧΑΓΓΕΛΟΥ Δρομάκι κάθετο στην οδό Άγγελου Σικελιανού στην συνοικία Πουλιού. Ο Αγγέλης Σουμίλας ή Βλάχος υπήρξε Έλληνας αρματολός της Στερεάς Ελλάδας. Ήταν από τα Γιάννενα και έζησε τον 17ο αιώνα και πήρε μέρος στις μάχες των Ενετών κατά των Οθωμανών και στην Ελληνική Επανάσταση του 1684. Όταν μετά την Πτώση της Κρήτης οι Οθωμανοί υποδούλωσαν και την ατίθαση Μάνη, ο Αγγέλης μαζί με άλλους δύο αρματολούς, τον Πάνο Μεïντάνη από την Κατούνα της Ακαρνανίας και τον Χορμόπουλο από τα Άγραφα περιφερόντουσαν ως αντάρτες στην Ακαρνανία και έκαναν μικροεπιθέσεις εναντίον των Τούρκων. Οι τρεις με προδοσία έπεσαν στα χέρια των Ενετών και φυλακίστηκαν δέσμιοι σε μια ενετική γαλέρα με προορισμό την Βενετία. Κατά την μεταφορά τους, το πλοίο έπεσε σε ενέδρα στα παράλια της Δαλματίας και μια Αλγερινή φούστα (πλοίο) τους επιτέθηκε. Οι τρεις Έλληνες αρματολοί ζήτησαν να 53

τους δοθούν τα καριοφίλια τους και να τους λυθούν τα δεσμά για να πάρουν μέρος στη μάχη. Ο πλοίαρχος τους εκπλήρωσε τη χάρη, και οι τρεις όρμησαν με τέτοιο θάρρος εναντίον των πειρατών, που οι Ενετοί ενθαρρυμένοι τους ακολούθησαν και αντέκρουσαν τους Αλγερινούς, σκοτώνοντας πολλούς και αιχμαλωτίζοντας τους υπολοίπους, τη δε φούστα την έδεσαν πίσω από το καράβι και την πήραν ως νικητές μαζί τους. Ο πλοίαρχος εκτιμώντας το μέγεθος της υπηρεσίας τους, τους αντάμειψε με επαίνους, τιμές και εκτάσεις γης, τη «ράχη του Σουμίλα». Με τους τρεις αυτούς αρματολούς οι Βενετοί προετοίμασαν και διεξήγαγαν την Ελληνική Επανάσταση του 1684. Ο Αγγέλης Σουμίλας θάφτηκε στο νεκροταφείο, το οποίο ήταν δική του γη που την δώρισε στην Λευκάδα. Εκεί υπάρχει άγαλμά του και ο τάφος του είναι μεγαλοπρεπής. Επειδή θεωρούνται πρόδρομοι της Εθνεγερσίας, η λαογραφία τίμησε και τους τρεις αρματολούς με δημοτικό τραγούδι.

ΣΟΥΝΔΙΑ Α. Δρομάκι που βρίσκεται στη Πλατεία Δωροθέου στη Νεάπολη. Ο Άγγελος Σούνδιας ήταν Λευκαδίτης αγωνιστής του 1821 και μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Η τριμελής επιτροπή της Φιλικής Εταιρείας είχε δημιουργηθεί από το 1817 στη Λευκάδα. Την αποτελούσαν ο ποιητής και νομικός Ιωάννης Ζαμπέλιος, ο Ιωάννης Ζαπραλής και ο Άγγελος Σούνδιας. Η έντονη δραστηριότητά τους και η συνεχής μύηση οπλαρχηγών, που κατά καιρούς έρχονταν από την Ακαρνανία να δουν τις οικογένειές τους, γινόταν με τέτοια μυστικότητα που ποτέ οι Άγγλοι δεν τους πήραν είδηση. Στα τέλη του Δεκεμβρίου του 1820, ένας εκπρόσωπος του Αλέξανδρου Υψηλάντη έφερε στον Ζαμπέλιο οδηγίες: Είχαν κατάλληλα ειδοποιηθεί και μετά των Φώτων θα έφταναν στη Λευκάδα οπλαρχηγοί από τη Στερεά Ελλάδα, με σκοπό να πραγματοποιήσουν σύσκεψη για την οργάνωση της Επανάστασης. Έτσι οργανώθηκε η Επανάσταση, που ξεκίνησε από το Μοριά στις 25 Μαρτίου 1821. ΣΟΥΤΣΟΥ Στενό δρομάκι απέναντι περίπου από την εκκλησία του Αγίου Μηνά. Η οικογένεια Σούτσου είναι παλιά φαναριώτικη οικογένεια, μέλη της οποίας διακρίθηκαν στην διοίκηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ως ηγεμόνες στη Μολδοβλαχία και στην Ελλάδα, ως διπλωματικοί υπάλληλοι, επιστήμονες, στρατιωτικοί και ποιητές. Τα πρώτα μέλη της εμφανίζονται τον 17ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη, ενώ πιθανολογείται ότι κατάγεται από την οικογένεια Δράκου της Ηπείρου. Εικάζεται πως ένας από τους Δράκους είχε σημαντικό ρόλο στα υδραυλικά της Κωνσταντινούπολης. Έκτοτε οι Τούρκοι ονόμασαν τους Δράκους ‘’Σουτζήδες’’ και οι Έλληνες επί το ελληνοπρεπέστερο ‘’Σούτσους’’. Συνδέθηκαν συγγενικά με παλιές φαναριώτικες οικογένειες, όπως αυτές των Καρατζά, Καντακουζηνού, Ρίζου Νερουλού κ.ά.

ΣΤΑΔΙΟΥ Δρόμος που πήρε το όνομά του από το Δημοτικό Στάδιο της Λευκάδας “Πλάτωνας Γρηγόρης“ και βρίσκεται δίπλα από αυτό.

ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗ Δρομάκι κοντά στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Ιωάννης Ν. Σταματέλος ήταν φιλόλογος και συγγραφέας από την Λευκάδα, που γεννήθηκε το 1822 και πέθανε το 1881. Στην Λευκάδα έβγαλε το ‘’Δεύτερον Σχολείον’’ (Γυμνάσιο) για να φοιτήσει έπειτα το 1850 στην Φιλοσοφική Σχολή 54

Αθηνών. Κατόπιν, διορίστηκε στο Γυμνάσιο Λευκάδας για λίγο κι έπειτα σαν σχολάρχης στο ‘’Ελληνικό Σχολείον’’. Είναι ο πρώτος μελετητής αρχαιολογικών, γλωσσολογικών και λαογραφικών λευκαδίτικων θεμάτων με σημαντικό έργο στη συγκέντρωση πηγών της λευκαδίτικης ιστορίας, που συνετέλεσε στην ανάπτυξη της λευκαδίτικης ταυτότητας, της λευκαδικότητας. Στα έργα του συγκαταλέγονται και τα: Ρητορική, Συλλογή των Λευκαδίων Επιγραφών εκδεδομένων τε και ανεκδότων, Ορθογραφικόν της κοινής των Ελλήνων γλώσσης, Μυρολόγια Λευκάδος ανέκδοτα μετά γλωσσικών προλεγομένων κ.ά.

ΣΤΑΜΠΟΓΛΗ Δ. Δρομάκι κοντά στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Ο Δημήτριος Σταμπόγλης (Λευκάτας) γεννήθηκε το 1881 και πέθανε το 1953. Ήταν λόγιος-ποιητής-συγγραφέας και λογιστής του υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας της Κέρκυρας. Πήρε μέρος ως αντάρτης στο Μακεδονικό Αγώνα. Στη δεκαετία το ’40 υπήρξε πρόεδρος του Συλλόγου Λευκαδίων Αττικής και ανέπτυξε πλούσια πολιτιστική δράση. Έγραψε πεζά και ποιήματα που εκδόθηκαν σε δύο τόμους: ο πρώτος το 1930 και ο δεύτερος το 1954 με τίτλο “Δάφνες, ελπίδες, όνειρα’’.

ΣΤΕΡΙΩΤΗ Ν. Δρόμος κοντά στο Δημοτικό Στάδιο Λευκάδας. Ο Στεριώτης Νίκος ήταν υπάλληλος του Νοσοκομείου Λευκάδας και χορευτής της Ν. Χορωδίας, που πέθανε πολύ νέος.

ΣΤΕΦΑΝΙΤΣΗ Π. Δρομάκι κάθετο στην οδό Άγγελου Σικελιανού κοντά στη Φιλαρμονική. Στεφανίτσης Πέτρος: Ο Πέτρος Δ. Στεφανίτσης γεννήθηκε στην Λευκάδα το 1792. Σπούδασε ιατρική στην Ιταλία και γύρισε στο νησί του πριν από την Ελληνική Επανάσταση. Τον βρίσκουμε στο Μεσολόγγι (1821-26) να ζει όλες τις περιπέτειες και να σώζεται στην Έξοδο. Στο Ναύπλιο, που κατέφυγε, πρωτοστάτησε στη συγκρότηση του Σώματος των Επτανησίων, που είχε σκοπό να βοηθήσει την πολιορκημένη Ακρόπολη (1826). Οργάνωσε στο Ναύπλιο το πρώτο στην Ελλάδα νοσοκομείο και υπηρέτησε ως γιατρός και επιστάτης στο νοσοκομείο αυτό (1827-33). Από τον Όθωνα διορίστηκε γιατρός στη Φάλαγγα. Έγραψε την ιστορία της Επανάστασης και την πολιορκία του Μεσολογγίου, αλλά δεν διασώζονται τα βιβλία αυτά. Πεθαίνοντας (1881) χάρισε την περιουσία του στην Ριζάρειο σχολή. Στεφανίτσης Πάνος: Ήταν εισοδηματίας και συμμετείχε το 1850 στην ίδρυση της Φιλαρμονικής Εταιρείας Λευκάδας. Άλλοι έγκριτοι πολίτες που ανέλαβαν την πρωτοβουλία για τη ίδρυση της Φιλαρμονικής και υπήρξαν και δωρητές της ήταν: η λαίδη Ντορίνα (Χρυσούλα) Καλκάνη-Πετριτσοπούλου, ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ο Κων/νος Αλβανίτης, ο Ευστάθιος Πήλλικας, ο Κων/νος Φίλιππας και ο Ευστάθιος Σούρπης. Η Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδας είναι ένας από τους παλαιότερους μουσικούς φορείς της χώρας μας.

ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ Ν. Δρόμος στη Νεάπολη παράλληλος της οδού Καραϊσκάκη. Ο Νικόλαος Στουρνάρας (μετέπειτα Στουρνάρης) (…-1826) ήταν οπλαρχηγός στην περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας από τα Στουρναραίικα. Το αρματολίκι του ήταν στην 55

περιοχή του Ασπροποτάμου και σε όλη τη διάρκεια της περιόδου του Αλή Πασά ήταν ονομαστό κέντρο ενόπλων σωμάτων. Ο Στουρνάρης έδρασε κατά την Επανάσταση κυρίως στη Δυτική Στερεά. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και συμμετείχε στη σύσκεψη των οπλαρχηγών της Στερεάς που έγινε στις αρχές του 1821 στη Λευκάδα. Μετείχε ενεργά στην επανάσταση στον Ασπροπόταμο και πολέμησε επίσης στη Στερεά και την Πελοπόννησο, διακριθείς ιδιαίτερα στο Βουργαρέλι το 1824. Το αρματολίκι του στον Ασπροπόταμο υπήρξε θρυλικό. Μετά την καταστολή της Επανάστασης στον Όλυμπο το 1822, ο Στουρνάρης συγκέντρωσε γύρω του όσους επαναστάτες και φιλέλληνες διέφυγαν. Συνεργάστηκε με τον Καραϊσκάκη την άνοιξη του 1823, στην αντίσταση εναντίον των Τούρκων που επεδίωκαν το "προσκύνημα" των αρματολών στη Στερεά και τη Θεσσαλία. Συμμετείχε στις μάχες εναντίον της στρατιάς του Ομέρ Βρυώνη στη Δυτική Στερεά το 1823 και το 1824. Υπήρξε ονομαστός για τον πατριωτισμό και την ανδρεία του. Σκοτώθηκε ηρωικά κατά την έξοδο του Μεσολογγίου.

ΣΤΡΑΒΟΣΚΙΑΔΗ ΠΑΠΑ Δρομάκι κάθετο στην οδό Μεταξά δίπλα από το Νοσοκομείο Λευκάδας. Το όνομά του οφείλεται στον ιερέα Θεόκλητο Στραβοσκιάδη, που ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της αντίστασης του 1819, της λεγόμενης “Στάσης των Χωρικών του 1819”. Κατά την αγγλική κυριαρχία, οι Άγγλοι επέβαλαν βαριά φορολογία και οι Λευκαδίτες χωρικοί, πιεσμένοι οικονομικά και κοινωνικά, αντέδρασαν. Η εξέγερση ξεκίνησε από τους Σφακιώτες, αλλά μαζεύτηκαν Λευκαδίτες από όλα τα χωριά. Προκλήθηκαν συμπλοκές με τον Αγγλικό στρατό και η κορυφαία μάχη δόθηκε στη θέση “Μπόζα” της διαδρομής προς Σφακιώτες (όπου ήδη ο δήμος Σφακιωτών ανήγειρε μνημείο), με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 200 Άγγλοι.

Οι εξεγερμένοι οπισθοχώρησαν λόγω έλλειψης πολεμοφοδίων και πολλοί πέρασαν στη Στερεά Ελλάδα, όπου πολέμησαν στον Αγώνα του 1821. Στους περισσότερους χορηγήθηκε αμνηστία, εκτός από τους τέσσερις πρωτεργάτες της εξέγερσης:  παπα Θεόκλητος Στραβοσκιάδης από την Απόλπαινα  παπα Φίλιππος Κολυβάς από τον Αλέξανδρο  Σπύρος Ασπρογέρακας από τους Σφακιώτες  Βασίλειος Πάλμος από τον Πόρο

Αυτοί απαγχονίστηκαν και τα σώματα τους, αφού τα άλειψαν με πίσσα οι Άγγλοι, τα κρέμασαν στις εισόδους της Χώρας (στο σημερινό καρνάγιο) μέσα σε σιδερένια κλουβιά, ‘’προς γνώση και συμμόρφωση’’ των υπολοίπων. Ακολούθησε αφοπλισμός του πληθυσμού.

ΣΤΡΑΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

Είναι ο δρόμος μπροστά από το Ειδικό Σχολείο, που ξεκινά από την 8 ης Μεραρχίας και καταλήγει στην Πλατεία Ζαμπελίου. Ο Θεόδωρος Στράτος ήταν υπάλληλος του Ταχυδρομείου Λευκάδας, που απεβίωσε πολύ νέος και διετέλεσε επί σειρά ετών Δημοτικός Σύμβουλος. Δόθηκε το όνομά του σε αυτόν τον κεντρικό δρόμο, όπου υπάρχει το σπίτι του, στην πρώην περιοχή Ανθώνας.

ΤΖΑΒΑΛΑ ΚΑΡΟΥΣΟΥ Δρόμος κάθετος στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου απέναντι από την Αστυνομία. Ο Τζαβαλάς Καρούσος (πραγματικό όνομα Καρούσος Τζαβαλάς) (1904-1969) ήταν ηθοποιός και αγωνιστής. Γεννήθηκε στη Λευκάδα και πρωτοεμφανίστηκε στο θέατρο με τον θίασο Βεάκη - Νέζερ. Με θεατρικές σπουδές στη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έπαιξε στο Εθνικό Θέατρο στη χρυσή εποχή του Φώτου Πολίτη, συγκρότησε δικό του θίασο μεταπολεμικά και συμμετείχε σε παραστάσεις του Ελληνικού Λαϊκού Θεάτρου με τον Μάνο Κατράκη. Ενσάρκωσε και τον Αλή Πασά στον κινηματογράφο στην ταινία Η Λίμνη των Στεναγμών, στο πλευρό της Ειρήνης Παππά. Πρωταγωνιστής του Εθνικού Θεάτρου και διάδοχος του Αιμίλιου Βεάκη, ο Καρούσος κυνηγήθηκε και ουσιαστικά εξοντώθηκε αγωνιζόμενος για τα δημοκρατικά ιδεώδη. Στήριξε ιδιαίτερα το νεοελληνικό έργο και πρωταγωνίστησε σε πολλές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου (Η ζαβολιάρα, Οργή, Αντιγόνη, Άνθρωπος για όλες τις δουλειές, Φαίδρα). Ο ρόλος που τον σημάδεψε ήταν αυτός του Σάιλοκ στον Έμπορο της Βενετίας του Σαίξπηρ, με τον οποίο και τερμάτισε πρόωρα - και βίαια λόγω χούντας - τη θεατρική του καριέρα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Κηδεύτηκε στο Παρίσι και μερικά χρόνια αργότερα τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Λευκάδα, όπου είναι μέχρι σήμερα. Είχε μια κόρη, την Δέσπω, που είναι συγγραφέας.

ΤΖΕΒΕΛΕΚΗ ΑΝΤ. Είναι ο δρόμος μπροστά από το Διοικητήριο Λευκάδας.

Ο Αντώνης Τζεβελέκης γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1910. Φοίτησε στο Εμπορικό Λύκειο της Λεόντιου Σχολής Αθηνών και έζησε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως ναυτιλιακός πράκτορας. Έγινε πρόεδρος του Συλλόγου Λευκαδίων Αθηνών - η περίφημη «εποχή Τζεβελέκη» (1952-1967) -, οργάνωσε το 1955 τις Γιορτές Λόγου και Τέχνης, στις οποίες ενσωματώθηκε το 1962 και το Διεθνές Φεστιβάλ Φολκλόρ Λευκάδας. Το 1964 γίνεται αντιπρόεδρος της Διεθνούς Συνομοσπονδίας Φολκλόρ με έδρα τη Γαλλία και το 1966 το Γαλλικό Κράτος το τίμησε με την ιπποτική διάκριση και παράσημο Β’ βαθμού της Λεγεώνας της Τιμής, διάκριση που απονέμεται σε προσωπικότητες που προσφέρουν στα Γράμματα και τις Τέχνες, ενώ το 1975 τον τίμησε με τη ίδια διάκριση και παράσημο Α΄ βαθμού. Πέθανε στην Αθήνα το 1989.

ΤΖΟΡΝΤΑΝΟ ΜΠΡΟΥΝΟ Δρόμος στα Βαρδάνια, κάθετος της οδού Ούλωφ Πάλμε. Ο Τζορντάνο Μπρούνο (1548 - 1600), ήταν Ιταλός φιλόσοφος. Γεννήθηκε στη Νόλα της Καμπανίας. Το 1563 εισήλθε στο Τάγμα των Δομινικανών. Το 1576 κατηγορήθηκε ως αιρετικός και αναγκάσθηκε να διαφύγει για να σωθεί. Κατέφυγε σε πολλές πόλεις, όπως Φραγκφούρτη, Μαρβούργο, Λονδίνο, Οξφόρδη, Παρίσι, Λυών, Γενεύη, Γένουα, καταλήγοντας στη Βενετία. Εκεί τον Μάιο του 1592 κατόπιν προδοσίας από τον προσποιούμενο μαθητή του, Τζοβάνι Μοτσενίγκο, συνελήφθη και παραδόθηκε στην Ιερά Εξέταση. Επειδή οι φιλοσοφικές του αντιλήψεις (επί του απείρου του σύμπαντος και περί υπάρξεως και άλλων κόσμων) θεωρήθηκαν αιρετικές κακοδοξίες, μεταφέρθηκε το 1593 στη Ρώμη όπου έμεινε εγκάθειρκτος για επτά χρόνια. Καθώς όμως δεν θέλησε να αποκηρύξει τις φιλοσοφικές του ιδέες, καταδικάστηκε σε θάνατο δια της πυράς από την Ιερά Εξέταση της Ρώμης, τον οποίο και υπέστη στις 17 Φεβρουαρίου του 1600. Ο Τζορντάνο Μπρούνο υπήρξε επιστήμονας, φιλόσοφος, οικουμενιστής και μέγας ελληνιστής την εποχή της Αναγέννησης. Θεωρείται από πολλούς ερευνητές πρόδρομος της Ενωμένης Ευρώπης.

ΤΗΛΥΚΡΑΤΟΥΣ Σοκάκι στη δυτική πλευρά της πόλης. Ο αρχαίος Λευκάδιος Τηλυκράτης (Τηλεκράτης) έλαβε μέρος μαζί με το Σπαρτιάτη πολιτικό και ναύαρχο Λύσανδρο στη ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς, στην ανατολική παραλία της Θρακικής χερσονήσου, που έγινε το 405 π.Χ. κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Η καταστροφή του αθηναϊκού στόλου στη ναυμαχία αυτή είχε ως αποτέλεσμα να συνταχθούν όλες οι Ελληνικές πόλεις - πλην της Σάμου - με τους Λακεδαιμονίους. Η Αθήνα είχε αποκλειστεί έτσι και από θαλάσσης. Ένα χρόνο αργότερα, την άνοιξη του 404 π.Χ., αναγκάζεται να παραδοθεί με επώδυνους όρους. Στον Τηλυκράτη και στους άλλους που συνεστρατήγησαν με τους Σπαρτιάτες και έλαβαν μέρος στη ναυμαχία, στήθηκαν ανδριάντες στο ναό των Δελφών. Έτσι ονομάζεται σήμερα η ποδοσφαιρική ομάδα της Λευκάδας, που ιδρύθηκε το 1927. Το πρώτο όνομα του σωματείου, που ιδρύθηκε το 1925 από μαθητές του Γυμνασίου της Λευκάδας, ήταν "Σαπφώ". Το 1927 μετονομάστηκε σε Σ.Ε.Φ.Α. 58

(Σωματείο Εθνικής Φυσικής Αγωγής) ‘’Ο Τηλυκράτης’’ και δραστηριοποιήθηκε σε αρκετά αθλήματα (στίβο, ποδόσφαιρο, κολύμβηση κλπ). Το 1963 οι δυο ομάδες της Λευκάδας, ‘’ο Τηλυκράτης’’ και ‘’ο Λευκάτας’’, συνενώθηκαν και η νέα ομάδα ονομάστηκε ‘’Παλλευκάδιος’’, αλλά κατά τη διάρκεια της δικτατορίας (1967-1974) μετονομάστηκε σε ‘’Φοίνικας Λευκάδας’’. Με την πτώση της χούντας, η ομάδα ονομάστηκε ξανά ‘’Τηλυκράτης’’. Σημαντικότερη στιγμή της ομάδας μέχρι τώρα είναι η άνοδος στη Γ' Εθνική κατηγορία, που επιτεύχθηκε την αγωνιστική περίοδο 201011. Στο παρελθόν ο σύλλογος διατηρούσε τμήμα ανδρικής καλαθοσφαίρισης. Η πορεία του ολοκληρώθηκε το 1997 όταν συγχωνεύτηκε με την Α.Ε. Δόξα Λευκάδας, υιοθετώντας για μερικά χρόνια την ονομασία ‘’Α.Ε. Δόξα – Τηλυκράτης’’.

ΤΣΑΡΛΑΜΠΑ Μ. Δρόμος κάθετος στην οδό Γουλιέλμου Δαίρπφελδ κοντά στην κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως. Μάρκος Τσαρλαμπάς: (1803-1892) Ήταν διδάκτωρ της Νομικής και των Πολιτικών Επιστημών και γαμπρός του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη. Είχε αναλάβει υψηλά αξιώματα στο νησί της Λευκάδας και είχε προσφέρει πολλές και σημαντικές υπηρεσίες. Συγκεκριμένα το 1833 εκλέχτηκε βουλευτής Λευκάδας της Δ’ Βουλής μαζί με τους: Νικ. Καββαδά, Απόστ. Ψωμά και Ευστ. Βαλαωρίτη. Επίσης το 1852 εξελέγη πάλι βουλευτής. Μάρκος Αλ. Τσαρλαμπάς: Εκλέχτηκε και αυτός πολλές φορές βουλευτής Λευκάδας από το 1924 έως το 1933 με το κόμμα του Ελ. Βενιζέλου.

ΤΣΕΓΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ Δρόμος στη συνοικία Αγία Κάρα, κάθετος στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου. Ο αγωνιστής Στράτος Τσέγιος γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1921. Ήταν μοναχογιός του κτηματία Τσέγιου. Στη Λευκάδα τέλειωσε το Γυμνάσιο και μετά γράφεται στη Γεωπονική Σχολή. Εκεί θα τον βρει ο πόλεμος του ’40 και μετά η κατοχή. Πρωτοστατεί στο χώρο της νεολαίας για αντίσταση ενάντια στους κατακτητές. Ο Στράτος Τσέγιος, θα ριχθεί και στην οργάνωση της εργαζόμενης νεολαίας, απ’ όπου θα αναδειχθούν μαχητικές φυσιογνωμίες του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης, όπως ο Μήτρος Γιαννούλης (αδελφός του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ Πάνου Γιαννούλη, που σκοτώθηκε κοντά στα Χαραδιάτικα, το 1944) και ο Ζώης Κούρτης (τραυματίστηκε θανάσιμα πιο πάνω από το χωριό της Νικιάνας, και πέθανε στις 29.06.1947). Ο Τσέγιος θα γίνει ο μπροστάρης του νεολαιίστικου κινήματος και μέσα από τη δράση του θα αναδειχτεί γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής ΕΑΜ Νέων και αργότερα της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νεολαίας). Το κτήμα του πατέρα του, κοντά στις Αλυκές, όπου εργάζεται και ο Στράτος Τσέγιος, θα γίνει το μέρος σύνδεσης της πόλης της Λευκάδας και της υπαίθρου. Εκεί υπήρχαν όπλα, παράνομος τύπος, τρόφιμα, ρούχα κλπ. Ο χώρος θα εντοπιστεί στις αρχές του 1943, αλλά ο Στράτος θα αποφύγει τη σύλληψη. Στη Συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ τον ίδιο χρόνο ζήτησε να συνεχίσει τον αγώνα μέσα από τις γραμμές του ΕΛΑΣ. Έτσι κατετάγη στο μόνιμο ΕΛΑΣ (Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός), στο 2/39 Σύνταγμα της 7ης Ταξιαρχίας όπου είχαν καταταγεί και πολλοί άλλοι Λευκαδίτες. Σε μια αποστολή της οργάνωσής του στα τέλη Μάη 59

του 1944 θα πιαστεί από τους Ράλληδες στο χωριό Στάνος της Αμφιλοχίας και θα εκτελεστεί.

ΤΣΕΡΕ ΚΩΝ/ΝΟΥ Δρομάκι κοντά στον Παντοκτάτορα. Ο Κων/νος Τσερές του Παναγιώτη γεννήθηκε το 1952 στη Λευκάδα. Το Νοέμβριο του 1970 εισήλθε στη Σχολή Ικάρων και αποφοίτησε τον Ιούλιο του 1974 με το βαθμό του ανθυποσμηναγού. Σκοτώθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1976 κατά τη διάρκεια διατεταγμένης νυχτερινής πτήσης, όταν το αεροσκάφος του F-5A της 343 Μοίρας Αναχαιτίσεως Ημέρας, συγκρούστηκε με άλλο του ίδιου τύπου έξω από το αεροδρόμιο Μίκρας και πάνω από το χωριό Πλαγιάρι, με αποτέλεσμα την πτώση και συντριβή του.

ΤΣΟΓΚΑ Γ. Ο Γεώργιος Τσόγκας γεννήθηκε στη Βόνιτσα Ακαρνανίας και ήταν οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821. Ο Κατσαντώνης τον αποκαλούσε ‘’Βλαχοτσόγκα’’ και Καραϊσκάκης ‘’ξυνογαλά’’ λόγω της Σαρακατσαναίϊκης καταγωγής του. Πολύ νωρίς μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία, ενώ στις 30 Ιανουαρίου 1821 στο σπίτι του ποιητή και νομικού Ιωάννη Ζαμπέλιου με τους Ανδρούτσο, Πανουργιά, Βαρνακιώτη, Καραϊσκάκη, Μακρή, Στουρνάρη, Κίτσο και Κατσικογιάννη αποφασίζουν όλοι μαζί την έναρξη της Επανάστασης από το Μοριά στις 25 Μαρτίου. Ο Γ. Τσόγκας και ο Βαρνακιώτης ορίστηκαν επικεφαλής των αρμάτων της Δυτικής Ελλάδας. Έγινε δοξολογία στο εκκλησάκι της Βλαχέρνας και έφυγαν για τις πρέπουσες προετοιμασίες. Ο Γ. Τσόγκας με τη βοήθεια 800 Λευκαδίων κυριεύει τα φρούρια του Τεκέ και της Πλαγιάς και αιχμαλωτίζει τους Τούρκους υπερασπιστές τους. Τον Μάιο του 1821 πολιορκούν και απελευθερώνουν το Βραχώρι (Αγρίνιο). Χαρακτηριστικό είναι το τραγούδι: Σε όλον τον κόσμο ξαστεριά, σε όλον τον κόσμο ήλιο και στο Βραχώρι το μικρό, μαύρος καπνός κι αντάρα καπεταναίοι το έκαιγαν, ο Τσόγκας κι ο Αλεξάκης. Ο Γ. Τσόγκας πήρε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις σε όλη τη Δυτική Ελλάδα μέχρι την οριστική απομάκρυνση των Τούρκων.

ΥΨΗΛΑΝΤΗ Δ. Δρόμος στη Νεάπολη κοντά στην Πλατεία Παύλου Μελά. Ο Δημήτριος Υψηλάντης (1794 –1832) ήταν στρατιωτικός και αγωνιστής της επανάστασης του 1821. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη, δραγουμάνου του Τουρκικού στόλου και γόνου εύπορης και ισχυρής Φαναριώτικης οικογένειας. Αδελφός του ήταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, ο αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας. Στάλθηκε στην Γαλλία για να σπουδάσει σε στρατιωτικές σχολές και στη συνέχεια κατατάχθηκε στην αυτοκρατορική φρουρά του Τσάρου στην Πετρούπολη, φτάνοντας έως τον βαθμό του λοχαγού. Το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Με την έναρξη της επανάστασης ανέλαβε να αντιπροσωπεύσει τον αδερφό του, Αλέξ. Υψηλάντη, ως πληρεξούσιος του Γενικού επιτρόπου Αρχής στην Πελοπόννησο. Στις 20 Δεκεμβρίου 1821 άρχισε τις εργασίες 60

της η A' Εθνική Συνέλευση και στις 15 Ιανουαρίου 1822 εκλέχθηκε πρόεδρος του Bουλευτικού. Ο Υψηλάντης εκπροσώπησε κυρίως την πλευρά των δημοκρατικών και ήρθε σε σύγκρουση με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα έλαβε μέρος στην πολιορκία του Ναυπλίου και του Άργους, στην εκστρατεία εναντίον της Αθήνας, στη μάχη των Δερβενακίων, στη μάχη στους Μύλους της Λέρνας και στην μάχη στην Πέτρα της Βοιωτίας. Με την έλευση του Ιωάννη Καποδίστρια ο Υψηλάντης διορίστηκε στρατάρχης του στρατού και ανέλαβε την οργάνωση του και τη μετατροπή του σε τακτικό στρατό με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Πέθανε στο Ναύπλιο. Η πόλη Υψιλάντι (Ypsilanti) στο Μίσιγκαν των ΗΠΑ πήρε το όνομά του (υπάρχει και σχετική προτομή).

ΦΑΤΟΥΡΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ Ήταν δικηγόρος και δήμαρχος Λευκάδας για δύο θητείες, Μία θητεία πριν τη περίοδο της δικτατορίας (1964-1967) και η δεύτερη μετά τη μεταπολίτευση (1975-1978). Ήταν δηλαδή ο πρώτος δήμαρχος Λευκάδας μετά τη μεταπολίτευση.

ΦΕΡΑΙΟΥ ΡΗΓΑ

Δρόμος στη Νεάπολη μεταξύ της 8ης Μεραρχίας και της Γ. Καραϊσκάκη. Ο Ρήγας Βελεστινλής ή Ρήγας Φεραίος θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο Αντώνιος Κυριαζής ή Κυρίτζης -όπως ήταν το πραγματικό όνομά του- γεννήθηκε το 1757 στο Βελεστίνο της Μαγνησίας. Ο ίδιος προτίμησε να χρησιμοποιεί ως επώνυμο αυτό της γενέτειράς του, ενώ οι έλληνες διανοούμενοι που ζούσαν στην εξορία τον αποκαλούσαν Φεραίο, επειδή στην αρχαιότητα η πόλη του ονομαζόταν Φεραί. Ο νεαρός Ρήγας εγκατέλειψε το Βελεστίνο πολύ νωρίς και το 1785 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου συνέχισε τις σπουδές του κι εντάχθηκε στο περιβάλλον των Φαναριωτών, ενώ το 1788 εγκαταστάθηκε στη Βλαχία ως διοικητικός υπάλληλος. Στα χρόνια που ακολούθησαν διακρίθηκε ως λόγιος και συγγραφέας. Το 1790 και το 1796 ταξίδεψε στη Βιέννη για να τυπώσει τα βιβλία του, μεταξύ αυτών το «Σχολείο των ντελικάτων εραστών», το «Φυσικής Απάνθισμα», ο «Ηθικός Τρίποδας» και ο «Ανάχαρσις». Ως κορυφαίο έργο του, πάντως, θεωρείται η «Νέα Πολιτική Διοίκησις των κατοίκων της Ρούμελης, της Μικράς Ασίας, των Μεσογείων Νήσων και της Βλαχομπογδανίας» που περιείχε: τον Θούριο (γνωστό επαναστατικό άσμα), μια επαναστατική προκήρυξη, τη διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου σύμφωνα με τα πρότυπα των Γάλλων Διαφωτιστών και το Σύνταγμα του Ρήγα. Το πολιτικό όραμα του Ρήγα συνίστατο στη δημιουργία μιας πολυεθνικής βαλκανικής επικράτειας, που θα ήταν απαλλαγμένη από τις αγκυλώσεις της οθωμανικής πολιτικής και στην οποία οι Έλληνες θα είχαν κυρίαρχη θέση. Για την πραγματοποίηση αυτού του στόχου, προσπάθησε να εξεγείρει όλους τους υπόδουλους στους Οθωμανούς λαούς της Βαλκανικής εναντίον του κοινού τυράννου. Επεδίωξε μάλιστα να συναντήσει τον Μεγάλο Ναπολέοντα για να ζητήσει τη βοήθειά του. Συνελήφθη, όμως, στις 8 Δεκεμβρίου του 1797 από τους Αυστριακούς στην Τεργέστη και παραδόθηκε στους Τούρκους, οι οποίοι τον σκότωσαν δια στραγγαλισμού στις 12 Ιουνίου του 1798 στο Βελιγράδι. 61

ΦΙΛΑΝΔΡΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ Δρόμος στη Νεάπολη κοντά στο Δημοτικό Στάδιο Λευκάδας, αλλά δεν βρέθηκαν άλλα στοιχεία.

ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗΣ Η οδός Φιλαρμονικής είναι παράλληλος δρόμος της κεντρικής οδού Ιωάννου Μελά και φθάνει πίσω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα. Η Φιλαρμονική Εταιρεία Λευκάδας ιδρύθηκε το 1850 από επιφανείς Λευκαδίτες με επικεφαλής την Λαίδη Ντορίνα (Χρυσούλα) Καλκάνη - Πετριτσοπούλου, γυναίκα φιλόμουση και προοδευτική, τον εθνικό ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, τον Πάνο Στεφανίτση (εισοδηματία) κ.ά. Η μπάντα εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις 11-121852. Το 1854 συμμετείχε στους εορτασμούς για την Ένωση των Επτανήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα. Το 1896 συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Το 1906 πήρε μέρος στην Μεσολυμπιάδα (μοναδική φιλαρμονική από τα Επτάνησα) και το 1983 της απονεμήθηκε το βραβείο Ακαδημίας Αθηνών. Πρώτη η Φιλαρμονική τον περασμένο αιώνα, παρουσίασε θέατρο και άλλες αξιόλογες εκδηλώσεις. Επωμίσθηκε την πνευματική και καλλιτεχνική κίνηση του τόπου μας και δεν ανέστειλε τις δραστηριότητες της ακόμη και σε πολύ δύσκολες για το νησί και την πατρίδα περιόδους. Έχει λάβει μέρος σε πολλές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η Φιλαρμονική είναι σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με 1000 μέλη και λειτουργεί τμήματα Μουσικής σχολής, Μπάντας, Μπαντίνας και Μουσικών Συνόλων. Για τους Λευκαδίτες, η Φιλαρμονική αποτελεί ένα βασικό κομμάτι της ζωής τους και έχει βοηθήσει επίσης στη επαγγελματική κατάσταση των νέων.

ΦΙΛΙΠΠΑ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ Δρόμος στη Πλατεία Πάνου Γιαννούλη. Ο Φίλιππας Γεράσιμος ήταν Λευκαδίτης βουλευτής το 1859 και εκλέχτηκε πάλι το 1899 έως το 1901.

ΦΙΛΙΠΠΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ Δρομάκι στη συνοικία Πουλιού. Φίλιππας Ευστάθιος: Λευκαδίτης βουλευτής. Εκλέχτηκε για την ΙΑ Βουλή (18571861) μαζί με τους: Σπυρ. Βαλαωρίτη, Ιωάν. Μαρίνο, Δημ. Κόνδαρη, Πέτρο Σταύρο και Γεράσ. Σέρβο. Φίλιππας Ευστάθιος του Γεωργίου (1817-1864): Λευκαδίτης συγγραφέας-λόγιος. Στο βιβλίο του <<Σύστασις και πρόοδος της Φιλικής Εταιρείας εις την νήσον Λευκάδα, 1841>> αναφέρεται στη συμμετοχή των Λευκαδίων στην Επανάσταση του 1821.

ΦΙΛΙΠΠΑ-ΠΑΝΑΓΟΥ ΠΕΤΡΟΥ Είναι ο δρόμος που ξεκινά από την Πλατεία Τζεβελέκη (ξύλινη γέφυρα), διασχίζει το πάρκο Μποσκέτο και καταλήγει στην Πλατεία Φοίνικα. Ο Φίλιππας-Πανάγος Πέτρος γεννήθηκε το 1859 στην Εξάνθεια Λευκάδας. Υπήρξε βουλευτής της Λευκάδας και πέθανε το 1935. Σπούδασε γιατρός και εγκαταστάθηκε πρώτα στους Σφακιώτες και μετά στην πόλη της Λευκάδας. Αναμείχτηκε στην πολιτική και εξέφρασε τις διεκδικήσεις της οινοπαραγωγικής Βόρειας Λευκάδας. Εκλέχτηκε βουλευτής (1905,1910,1912,1935) και υποστήριξε τις αγροτικές διεκδικήσεις (προβλήματα κατασχέσεων, διακανονισμός παλαιών χρεών, δάνεια) και έγινε ο ιδρυτής του Ταμείου Αμύνης Οινοπαραγωγής Λευκάδας (Τ.Α.Ο.Λ.) το 1915.

ΦΙΛΙΠΠΑ-ΠΑΝΑΓΟΥ ΣΠΥΡΟΥ Είναι ο παράλληλος δρόμος της οδού Στράτου Τσέγιου και κάθετος στην οδό Ηρώων Πολυτεχνείου. Ο Σπύρος Φίλιππας–Πανάγος ήταν συγγραφέας και δημοσιογράφος. Γεννήθηκε το 1906 στη Λευκάδα. Ήταν γιος του γιατρού και πολιτευτή Πέτρου Φίλιππα-Πανάγου, πρωτεργάτη της συνεταιριστικής ιδέας στο νησί και ιδρυτή του ΤΑΟΛ. Από μικρός έδειξε την κλίση του στην λογοτεχνία και τη δημοσιογραφία. Αποφοιτώντας από το γυμνάσιο Λευκάδας γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, χωρίς ωστόσο να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Η ποίηση - και ιδίως το σονέτο - ήταν η μεγάλη του αγάπη. Τύπωσε τις ποιητικές συλλογές 'Ελεύθερη Ψυχή' το 1945, 'Απ’ τον πόνο και πέρα' το 1948, 'Σονέτα' το 1953. Επιλογή από το ποιητικό του έργο είναι το βιβλίο του 'Νικημένοι Πόνοι’, το οποίο εκδόθηκε το 1964. Επίσης το 1969 κυκλοφόρησε τη συλλογή με τοπικά ανέκδοτα με τίτλο 'Λευκαδίτικο Γέλιο'. Ασχολήθηκε και με το θέατρο. Έγραψε το 1948 το 'Έχει πατρίδα ο έρωτας' καθώς και την επιθεώρηση 'Σεισμός κι Ανοικοδόμηση' την ίδια χρονιά. Ο 'Σεισμός κι Ανοικοδόμηση' ανέβηκε στο 'Πάνθεον' και είχε τεράστια επιτυχία, αφού με χιουμοριστικό τρόπο αφηγούνταν τα δεινά που άφησε στο διάβα του ο εγκέλαδος. Εκεί όμως που ξεδιπλώνει το ταλέντο του είναι στο ποίημα του 'Αβάντι' όπου αποτυπώνει το αποκριάτικο ξεφάντωμα στην παλιά και φτωχή Λευκάδα: Όμορφο πάλι το Καρναβάλι θα το περάσουμε. Και μέσ' στη ζάλη κάθε μας χάλι θα το ξεχάσουμε. Λευκάδα, αφέντρα σε πέντε κέντρα καρναβαλίζεσαι. Κι από την πείνα κανένα μήνα θα βασανίζεσαι. Παράλληλα, ο Σπύρος Φίλιππας-Πανάγος υπήρξε εκδότης και διευθυντής τοπικών εφημερίδων. Το 1935 τον συναντάμε στη 'ΦΩΝΗ', δισέλιδη σε μεγάλο σχήμα. Το 1952 εκδίδει την 'ΦΩΝΗ της ΛΕΥΚΑΔΑΣ'. Πέθανε το 1973 φτωχός, γιατί όλη του η ζωή ήταν μια προσφορά στα κοινά, στη Λευκάδα που τόσο αγαπούσε, αλλά και στην ποίηση.

ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ Δρόμος στον κάμπο της Λευκάδας, που περνάει από τη ανατολική πλευρά του νεκροταφείου και κατευθύνεται στην Αγία Μαρίνα, όπου έκαναν περίπατο λόγιοι του 19ου αιώνα. H ‘’allee de Philosophes’’ αναφέρεται από τον ο Φρ. Πουκεβίλ (F. Pouqueville ) στον περιηγητικό του οδηγό Voyage de la Grece (Paris, 1826) ως ‘’ο δρόμος των φιλοσόφων και οι ρομαντικοί ίσκιοι που περιβάλλουν την πόλη της Αγίας Μαύρας σε κάποιον πλατύ ελαιώνα’’. Επίσης όπως αναφέρει αργότερα ο Π. Ροντογιάννης, στη Strada Filosofica, στον κάμπο της Λευκάδας, ο ιστορικός Δημήτριος Πετριτσόπουλος (1764-1833) συνήθιζε να κάνει τον περίπατό του, ‘’κοντά στον Άη Θωμά σε ένα δρομάκι σκιερό, που είναι τώρα ανατολικά έξω από το νεκροταφείο’’, μοναχικός ή με τη συντροφιά λευκαδίων ή ξένων περιηγητών όπως ο Ιωάννης Ζαμπέλιος, ο Ψαλίδας, ο Πέτρος Στεφανίτσης ή ο ίδιος ο Πουκεβίλ (1815) 63

όταν επισκέφτηκε για λίγο το νησί. Μιλούσαν για πολιτική ή για ποίηση και τέχνη και ίσως οι στοχαστικοί αυτοί περίπατοι του Δημ. Πετριτσόπουλου να μύησαν ή ενέπνευσαν τους συνεχιστές του, αφού τις επόμενες τρείς δεκαετίες ιδρύουν δέκα αρχαιολογικά ιδιωτικά μουσεία, κάνουν ανασκαφές σε πολλά μέρη του νησιού και ετοιμάζουν συγγραφές από τις οποίες κάποιες θα δημοσιευτούν στον επτανησιακό τύπο. Όλα αυτά που φωτίζουν το αρχαίο παρελθόν τα κατέγραψε αργότερα ο Ιωάννης Ν. Σταματέλος (1822-1881) στο βιβλίο του με τίτλο: Φιλολογικαί διατριβαί περί Λευκάδος κατά τους απωτάτους χρόνους. Σημειώνεται ότι ο Φρανσουά Πουκεβίλ (1770-1838) ήταν Γάλλος διπλωμάτης, περιηγητής και ιστορικός από το Μαλρώ, θερμός φιλέλληνας. Τα έργα του συνέβαλαν πολύ στην ανάπτυξη του φιλελληνικού ρεύματος στην Ευρώπη.

ΦΛΟΓΑΪΤΗ Σ. ΙΩΑΝΝΗ Ο Ιωάννης Σ. Φλογαΐτης ήταν δικηγόρος-διανοούμενος. Γεννήθηκε το 1906 στο Μαραντοχώρι Λευκάδας. Ο πατέρας του ήταν ο Σπύρος Σπυρίδωνος Φλογαΐτης, ο οποίος ήταν αγροτοκτηματίας, και η μητέρα του Αικατερίνη Σκληρού Μπακαβέλου. Ήρθε στην Λευκάδα για σπουδές στο Γυμνάσιο και το 1925 σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1931 έγινε Δικηγόρος του Πρωτοδικείου Λευκάδας. Υπηρέτησε ως το τέλος της δικηγορικής θητείας του ως Δικηγόρος Αγροτικής Τράπεζας Λευκάδας και για μικρότερα διαστήματα ως Δικηγόρος ΤΑΟΛ και Δήμου Λευκαδίων. Κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής ήταν σύμβουλος του Αδελφάτου Νοσοκομείου και Ορφανοτροφείου Λευκάδος. Το 1955-56 ήταν μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ταμείου Οδοποιίας Νομού Λευκάδος. Επί θητείας του στο Λιμενικό Ταμείο στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ετέθησαν οι βάσεις της σημερινής διαμόρφωσης της παραλίας της πόλης της Λευκάδας. Το 1944 ανέλαβε Γενικός Γραμματέας της Πολιτικής Διοίκησης Λευκάδος και υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος Πρόεδρος της Ένωσης Θυμάτων Κατοχής Νήσου Λευκάδος. Ανέπτυξε πολιτική δράση με το Προοδευτικό Αγροτικό Κόμμα του Αλέξανδρου Μυλωνά. Το 1967 ανακηρύχτηκε με Προεδρικό Διάταγμα Επίτιμος Δικηγόρος και μετακόμισε στην Αθήνα, όπου το 1983 απεβίωσε, σε ηλικία 77 ετών.

ΦΛΟΓΑΪΤΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ Φλογαΐτης Θεόδωρος: (1755-1823) Ήταν δήμαρχος Οδησσού και ιδρυτής της πρώτης ελληνικής κοινότητας στη Ρωσία. Ήταν έμπορας, που κατάγονταν από το Μαραντοχώρι Λευκάδας και εγκαταστάθηκε στην Οδησσό για να γλυτώσει από τους διωγμούς. Η Οδησσός ιδρύθηκε το 1794 από τη Μεγάλη Αικατερίνη, η οποία έδωσε προνόμια και φοροαπαλλαγές σε Ιταλούς, Γάλλους, Έλληνες, Γερμανούς κτλ. και έτσι έγινε μια από τις ωραιότερες πόλεις της Ρωσικής αυτοκρατορίας. Η ελληνική κοινότητα της Οδησσού το 19ο αιώνα ήταν από τις πιο ανθούσες με εκκλησίες, εκπαιδευτήρια, σωματεία, λέσχες κτλ. Ο Θεόδωρος Φλογαΐτης ήταν δήμαρχος του πρώτου Μαγιστράτου της Οδησσού (1796). Στην Οδησσό σήμερα υπάρχει σπίτι με πινακίδα στα ελληνικά που γράφει: «Στη θέση αυτή βρισκόταν το σπίτι στο οποίο έζησε ο Θεόδωρος Φλογαΐτης (1755-1823)-Δήμαρχος του πρώτου Μαγιστράτου της Οδησσού (1796)». Σημειώνεται ότι στην Οδησσό, ο Νικ. Σκουφάς, με τον Εμμ. Ξάνθο και τον Αθ. Τσακάλωφ ίδρυσαν το 1814 τη Φιλική Εταιρεία, με σκοπό την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους. Φλογαΐτης Θεόδωρος του Νικολάου: (Ναύπλιο 1840 ή 1848 – Αθήνα 1905) Νομομαθής πολιτικός και δημοσιογράφος. Ο πατέρας του Νικόλαος Φλογαΐτης ζούσε στην Οδησσό, ήταν νομομαθής, γλωσσομαθής, μέλος της Φιλικής Εταιρείας και αγωνιστής του ’21. Ο Θεόδωρος Φλογαΐτης πήρε πτυχίο Νομικής και για ένα χρονικό 64

διάστημα ασκούσε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Χαλκίδα. Έγινε υφηγητής του Συνταγματικού Δικαίου και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, αλλά πολιτεύονταν στη Χαλκίδα. Το 1879 εξελέγη βουλευτής Χαλκίδας. Ήταν πολιτικός αντίπαλος του Κουμουνδούρου. Το 1890 εξελέγη βουλευτής Εύβοιας. Ο Θεόδωρος Φλογαΐτης επίσης αρθρογραφούσε. Με την πέννα του υπερασπίζονταν την ελευθερία του «προσώπου», της θρησκευτικής συνείδησης και του πολιτικού φρονήματος. Έργα του: Δικαστικός νόμος της Ελλάδος, Οδηγός δημοσίων και δημοτικών υπαλλήλων (1890), Ναυτικόν Δίκαιον (1893), Πολιτική Δικονομία (1894), Εγχειρίδιον Συνταγματικού Δικαίου (1895), Λεξικόν της Νομικής (1900).

ΦΛΟΓΑΪΤΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Δρομάκι κάθετο στην οδό Μεταξά δίπλα από το Νοσοκομείο Λευκάδας. Ο Νικόλαος Φλογαΐτης (1799-1867) ήταν δημόσιος λειτουργός, δικαστής και συγγραφέας. Γεννήθηκε στην Οδησσό. Ο πατέρας του Θεόδωρος (υπάρχει δρόμος με το όνομά του) κατάγονταν από το Μαραντοχώρι Λευκάδας και η μητέρα του από την Κωνσταντινούπολη. Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία, μόλις ξέσπασε η επανάσταση, κατετάγη στο στρατόπεδο του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Μετά κατετάγη ως αξιωματικός στις δυνάμεις του Δημήτριου Υψηλάντη και πολέμησε στο πλευρό του. Αργότερα διορίστηκε πρώτος γραμματέας της γενικής αστυνομίας ενώ εκτελούσε καθήκοντα Ειρηνοδίκη, Πρωτοδίκη και Εφέτη. Με την κυβέρνηση του Καποδίστρια υπηρέτησε ως πρόεδρος των Πρωτοδικών και Αρεοπαγίτης μέχρι το 1844 και ως πρόεδρος των Εφετών μέχρι το 1862 στο Ναύπλιο. Ο Νικόλαος Φλογαΐτης υπήρξε και συγγραφέας. Έργα του: Διαβόητος Πλάνη, Λογικά Επιχειρήματα κ.ά. Πέθανε στην Χαλκίδα, το 1867 σε ηλικία 68 ετών.

ΦΛΟΓΑΪΤΗ Σ. Δρομάκι κάθετο στην οδό Άγγελου Σικελιανού στη δυτική παραλία. Φλογαΐτης Σπύρος του Σπυρίδωνος: Ήταν αγροτοκτηματίας, πατέρας του Ιωάννη Φλογαΐτη και γεννήθηκε κοιλάρφανος το 1871 στο Μαραντοχώρι, αλλά το ίδιο έτος πέθανε και η μητέρα του Ελένη. Μεγάλωσε με συγγενείς της μητέρας του, αλλά έμεινε αγράμματος, γεγονός που σημάδεψε αποφασιστικά τη ζωή του, αφού καταγόταν από μια οικογένεια με παράδοση στα γράμματα. Ο Σπύρος Φλογαΐτης διακρίθηκε πάρα ταύτα με το δικό του τρόπο. Εκλέχθηκε κατ` επανάληψη δημοτικός σύμβουλος Δήμου Ευγήρου και στην συνέχεια Πρόεδρος της Κοινότητας Μαραντοχωρίου και συνέδεσε το όνομά του με δύο σημαντικά έργα που άλλαξαν οριστικά τη ζωή του χωριού: Τη διάνοιξη βατής οδού Μαραντοχωρίου–Παναγίας στο Φάο και την παραχώρηση δικού του κτήματος στην Κοινότητα για την κατασκευή Σχολείου με δάνειο της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος. Έφερε μάλιστα και δάσκαλο, που για τουλάχιστον μια περίοδο φιλοξενούσε και πλήρωνε ο ίδιος. Με τον τρόπο αυτό επανακαθόρισε τη ζωή του χωριού του. Φλογαΐτης Σπυρίδων του Δημητρίου: Συμμετείχε στην εξέγερση των αγροτών το 1819, καταδικάστηκε σε θάνατο και αργότερα η ποινή του μετατράπηκε σε φυλάκιση 15 χρόνων.

ΦΡΥΝΗΣ Δρομάκι στη συνοικία Πουλιού. 65

Η Φρύνη ήταν μια διάσημη εταίρα της αρχαιότητας, ξακουστή για το φυσικό της κάλλος. Έζησε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. στην αρχαία Αθήνα, ωστόσο καταγόταν από τις Θεσπιές της Βοιωτίας στις οποίες και φέρεται να γεννήθηκε το 371 ή το 365 π.Χ. Ο πατέρας της λεγόταν Επικλής και το πραγματικό της όνομα ήταν Μνησαρέτη, αλλά εξαιτίας του χλωμού (ωχρού) δέρματός της έμεινε γνωστή ως Φρύνη (το όνομα προκύπτει από το αμφίβιο φρύνος). Σχετικά με τη ζωή της διασώζονται πολλά διάσημα ιστορικά ανέκδοτα, ενώ θεωρείται πως αποτέλεσε το μοντέλο για το διάσημο άγαλμα, γνωστό ως «Αφροδίτη της Κνίδου», έργο του Πραξιτέλη. Η Φρύνη πέθανε στην Αθήνα το 310 π.Χ.

ΦΩΤΕΙΝΟΥ Δρομάκι που βρίσκεται μεταξύ της οδού Μεταξά (δίπλα από το Νοσοκομείο Λευκάδας) και της κεντρική οδού Ιωάννου Μελά κοντά στον Άγιο Μηνά. Ο ‘’Φωτεινός’’ είναι το τελευταίο και πιο σημαντικό έργο του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη που γράφτηκε την τελευταία δεκαετία της ζωής του (1870-1879), που δεν πρόλαβε όμως να ολοκληρώσει. Το θέμα είναι παρμένο από την ιστορία της Λευκάδας και πιο συγκεκριμένα από μια εξέγερση των Ελλήνων κατοίκων εναντίον του Φράγκου δυνάστη Τζώρτζη Γρατσιάνου κατά τα έτη 1356 - 1357. Το ποίημα ξεκινά σε ένα χωράφι κοντά στους Σφακιώτες της Λευκάδας, το Νοέμβριο του 1356. Ο Φωτεινός είναι ένας εβδομηντάχρονος αγρότης και παλιός οπλαρχηγός, που βρίσκεται στο χωράφι του και το καλλιεργεί μαζί με τον γιο του, τον Μήτρο. Ο ‘’Φωτεινός’’ είναι ένα ποίημα ενάντια στους κατακτητές του Ελληνισμού, Φράγκους αλλά και Τούρκους. Περιγράφει με λεπτομέρειες το λευκαδίτικο χώρο και τα ορεινά της, τις κινήσεις των επαναστατών και τις αγροτικές συνήθειες και καλλιέργειες. Λέγεται ότι ο Νικολός Φωτεινός ήταν ένας επικηρυγμένος της εξέγερσης του 1819, που έφυγε στη Ρωσία με τον Σταύρακα Πανάδα, αλλά σκοτώθηκε αργότερα κατά την επανάσταση του 1821. Το ποίημα αυτό διαβάστηκε, απομνημονεύτηκε και απαγγέλθηκε στη Λευκάδα, όσο κανένα άλλο κείμενο, ακόμη και ως ιστορικό ανάγνωσμα, αφού το μήνυμά του άγγιζε αισθήματα και αγωνίες επιβίωσης του Λευκαδίτη αγρότη.

ΧΑΡΑΜΟΓΛΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ Ο Αριστοτέλης Χαραμόγλης ήταν συλλέκτης και ιδρυτής της Χαραμόγλειου Ειδικής Λευκαδιακής Βιβλιοθήκης. Γεννήθηκε στους Τσουκαλάδες το 1919. Τέλειωσε την Πάντειο και γράφηκε στη Νομική το 1942. Ήταν λογιστής στην επιχείρηση Κωνσταντακάτου (1947-1981). Από το γάμο του με την Ντίνα Κωνσταντακάτου έχει δύο κόρες. Δεύτερη σύζυγός του η Βούλα Καρύδη. Πέθανε στη Λευκάδα το 2003. Η Συλλογή της Χαραμόγλειου Ειδικής Λευκαδιακής Βιβλιοθήκης είναι το έργο του, που από το 1973 μέχρι το θάνατό του, αφιερώθηκε με πάθος στη συγκέντρωση κάθε βιβλίου, μελέτης, διατριβής, άρθρου και αποσπάσματος για τη Λευκάδα, με σκοπό να μη χαθεί τίποτε από την πνευματική δημιουργία του νησιού. Η συλλογή αυτή περιλαμβάνει χιλιάδες βιβλία, έντυπα, εφημερίδες, περιοδικά, πολλές γκραβούρες, χάρτες, αφίσες, φωτογραφίες της Λευκάδας και αποτελεί σημαντικό κέντρο τεκμηρίωσης των κάθε μορφής ερευνών για τη Λευκάδα εξαιτίας της άμεσης σχέσης του περιεχομένου των βιβλίων της με το θέμα «Λευκάδα». Για το λόγο αυτό η Βιβλιοθήκη βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1987 και 66

αναγράφηκε στο βιβλίο των ρεκόρ Guinness του 1994 ως η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη αποκλειστικού θέματος. Η Συλλογή δωρίθηκε από τον ιδρυτή της στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκαδίων το 1984 και από το 1990 στεγάζεται σε δικό της κτίριο στην Πλατεία Μαρκά. Σήμερα αριθμεί 34.000 τίτλους με έργα 714 Λευκαδίων και άλλο υλικό που καλύπτει 60 ενότητες λευκαδίτικων θεμάτων και συνεχώς εμπλουτίζεται με νέο υλικό.

ΨΑΡΩΝ Δρομάκι που βρίσκεται στη συνοικία Πουλιού, κάθετο στην οδό Άγγελου Σικελιανού. Τα Ψαρά είναι νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου. Έχει έκταση 40 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ο πληθυσμός του είναι 422 κάτοικοι. Τα Ψαρά έχουν κατοικηθεί από τη Μυκηναϊκή περίοδο και οι κάτοικοί τους ζούσαν κυρίως από τη θάλασσα. Το νησί ήταν γνωστό στην αρχαιότητα με το όνομα Ψύρα ή Ψυρ(ρ)ίη ή Ψυρία. Η νεότερη ιστορία των Ψαρών αρχίζει να γράφεται κατά τη διάρκεια του 16ου και 17ου αιώνα, όταν αποίκησαν το νησί Θεσσαλοί και Ευβοείς. Τα Ψαρά ήταν από τα πρώτα νησιά που ξεσηκώθηκαν ενάντια στον Τούρκικο ζυγό, στις 10 Απριλίου 1821 και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο ως ισχυρή ναυτική δύναμη και κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821. Ήρωες των Ψαρών που διακρίθηκαν στον αγώνα του 1821 ήταν: ο Κων/νος Κανάρης (ναύαρχος), ο Νικόλαος Αποστόλης (ναύαρχος), ο Κων/νος Νικόδημος (πυρπολητής), ο Δημήτριος Παπανικολής (πυρπολητής) κ.ά. Το όνομα Παπανικολής έχει δοθεί στα υποβρύχια Παπανικολής Ι και Παπανικολής ΙΙ του ελληνικού πολεμικού ναυτικού, προς τιμήν του αγωνιστή. Στις 21 Ιουνίου 1824, αιγυπτιακές δυνάμεις με αρχηγό τον Ιμπραήμ κατέλαβαν το νησί και τότε περισσότεροι από 15.000 κάτοικοι σφαγιάστηκαν, ενώ λίγοι κατόρθωσαν να εγκαταλείψουν το νησί. Μέχρι το 1912 τα Ψαρά βρίσκονταν υπό την κατοχή της Τουρκίας, αλλά μετά ενσωματώθηκαν στην Ελλάδα, όταν ελευθερώθηκαν από το θωρηκτό Αβέρωφ υπό τον υποναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη.

---------

ΟΙ ΠΛΑΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓ. ΜΗΝΑ Η Πλατεία Αγίου Μηνά βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Μηνά και μέχρι τις προτομές του Πέτρου Φίλιππα-Πανάγου και του Ξενοφώντα Γρηγόρη. Ουσιαστικά ονομάζεται Άγιος Μηνάς η περιοχή πλέον γύρω από την εκκλησία του Αγίου Μηνά και εκεί βρίσκονταν τα όρια της παλιάς πόλης. Στη περιοχή αυτή που ήταν μικρότερης εμπορικής σημασίας, υπήρχαν (μέχρι τουλάχιστον το 1950) τα μαγαζιά των χάβρων (σιδεράδων), των σαμαράδων και όλων των τεχνιτών της πόλης, καθώς επίσης και τα χάνια για το σταυλισμό των ζώων των χωρικών, που κατέβαιναν χαράματα στην πόλη. Σήμερα η πόλη αναπτύχθηκε οικιστικά, όμως ο Άγιος Μηνάς παραμένει σημείο αναφοράς της πόλης. Από το ναό του Αγ. Μηνά αρχίζει η κεντρική αγορά της πόλης, το «παζάρι», ένας πεζόδρομος με κατάληξη την παραλία, στολισμένος από ναούς και σπίτια αντισεισμικής κατασκευής (πέτρινο ισόγειο και όροφοι από ξύλο και χρωματισμένη λαμαρίνα) χαρακτηριστικά δείγματα της λευκαδίτικης αρχιτεκτονικής. Ο Άγιος Μηνάς είναι άγιος της ορθόδοξης εκκλησίας, η οποία τιμά τη μνήμη του στις 11 Νοεμβρίου. Έζησε και μαρτύρησε στην Αίγυπτο. Ήταν στρατιώτης στην Αίγυπτο και αργότερα έγινε μοναχός στην Φρυγία. Φυλακίστηκε και βασανίστηκε φρικτά λόγω της χριστιανικής πίστης του και τελικά βρήκε μαρτυρικό θάνατο επί Διοκλητιανού. Ο αποκεφαλισμός του έγινε την 11η Νοεμβρίου στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ. και οι δήμιοι άναψαν φωτιά για να κάψουν το σώμα του. Ότι κατάφεραν οι χριστιανοί να περισώσουν από την πυρά, το μετέφεραν στην Αίγυπτο και το έθαψαν κοντά στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Στο σημείο εκείνο, κατά την παράδοση: «εκεί που κάνουν στάση οι καμήλες», σταμάτησε η καμήλα που μετέφερε τα λείψανα αρνούμενη πεισματικά να προχωρήσει. Έτσι οι χριστιανοί κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα Θεού να ενταφιασθούν εκεί τα λείψανα του Αγίου. Στον τόπο όπου ενταφιάστηκε χτίστηκε ναός, ενώ με την πάροδο των ετών δημιουργήθηκε εκεί μια μικρή πόλη, αφού πλήθος χριστιανών επισκέπτονταν τον Άγιο για να ζητήσουν τη βοήθειά του. Σημειώνεται ότι ο Άγιος παρουσιάζεται στις εικόνες καβάλα σε άλογο και φορώντας στρατιωτική ενδυμασία. Ο Άγιος Μηνάς θεωρείται από τους ορθόδοξους χριστιανούς προστάτης των γεωργών και των κτηνοτρόφων. Οι μικρασιάτες τον θεωρούσαν προστάτη των ξενιτεμένων τους, ενώ σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας θεωρείται προστάτης των ανύπαντρων γυναικών. Ο ναός του Αγίου Μηνά στη Λευκάδα χτίστηκε επί Ενετοκρατίας το 1707, μετά από θαύμα των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου, στο σεισμό της 11ης Νοεμβρίου 1704. Το 1724 λόγω σοβαρών ζημιών που υπέστη ανοικοδομήθηκε στις σημερινές του διαστάσεις. Ξεχωρίζει για το εξαιρετικό μπαρόκ ξυλόγλυπτο τέμπλο του, διακοσμημένο με φύλλο χρυσού και ωραιότατες εικόνες μεταβυζαντινής τέχνης του Κων/νου Κονταρίνη. Οι περίφημες εικόνες της «ουρανίας» (οροφής), ζωγραφισμένες από τους σπουδαίους Επτανήσιους αγιογράφους Νικόλαο Δοξαρά και Νικόλαο Κουτούζη και ο γυναικωνίτης από τον Βεντούρα, καταστράφηκαν από πυρκαγιά το 1977 και αντικαταστάθηκαν από αντίγραφά τους, έργα του σύγχρονου

ντόπιου καλλιτέχνη Θεμιστοκλή Καρφάκη. Χαρακτηριστικό επίσης είναι το σιδερένιο καμπαναριό του.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΠΑΝΟΥ Η Πλατεία Πάνου Γιαννούλη βρίσκεται πίσω από την εκκλησία του Αγ. Νικολάου, δίπλα από το Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Λευκάδας και την εκκλησία του Αγ. Δημητρίου. Ο Πάνος Γιαννούλης ήταν ο θρυλικός καπετάνιος του ΕΛΑΣ Λευκάδας και ένας από τους πρώτους Λευκαδίτες αντάρτες. Ο Γιαννούλης αναγκάστηκε, από το καλοκαίρι του 1941 ακόμη, να βγει στο βουνό. Στα μέσα περίπου του 1942 η ΕΑΜική Αντίσταση στη Λευκάδα συγκρότησε την πρώτη ένοπλη ΕΛΑΣίτικη ομάδα με καπετάνιο τον Πάνο Γιαννούλη. Ο Πάνος Γιαννούλης πήρε μέρος σε πολλές μάχες ενάντια στους Γερμανούς και τους ντόπιους συνεργάτες τους. Μεταξύ αυτών στη μεγάλη μάχη της Αμφιλοχίας - μια από τις μεγαλύτερες μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ- ως διοικητής Λόχου του ΙΙΙ Τάγματος του 2/39 Συντάγματος (της VII Ταξιαρχίας), όπου είχαν καταφύγει και πολλοί άλλοι Λευκαδίτες ως αντάρτες στο μόνιμο ΕΛΑΣ. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας και εξαιτίας της τρομοκρατίας και των διωγμών σε βάρος των αγωνιστών που συμμετείχαν στο ΕΑΜικό κίνημα ο Γιαννούλης αναγκάστηκε να ξαναβγεί στην παρανομία. Συγκρότησε και πάλι, μαζί με μερικούς ακόμη διωκόμενους συντρόφους του, ομάδα παράνομων αγωνιστών, που μεγάλωσε με τον καιρό και το 1947 ήταν μια αξιόλογη μονάδα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στη Λευκάδα. Την περίοδο 1946-1947, ιδρύθηκε το Αρχηγείο Ξηρόμερου-Λευκάδας του ΔΣΕ με αρχηγό τον ίδιο. Στις αρχές του 1947 το μεγαλύτερο τμήμα της ομάδας του Γιαννούλη πέρασε στο Ξηρόμερο, κατόπιν εντολής του Γενικού Αρχηγείου του Δημοκρατικού Στρατού, με σκοπό τη δημιουργία αντάρτικου κινήματος στην περιοχή. Οι αντάρτες είχαν να αντιμετωπίσουν ισχυρές δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού, ΜΑΥδες και χωροφύλακες. Σημειώνεται ότι οι ΜΑΥδες (ή Μάηδες στην καθομιλούμενη) ήταν οι οπλίτες που επάνδρωναν τις Μονάδες Ασφαλείας Υπαίθρου και είχαν ως αποστολή την προστασία από τους αντάρτες. Κοντά στο χωριό Παλιάμπελα συγκρούστηκαν με τις δυνάμεις αυτές και υποχρεώθηκαν να χωριστούν σε μικρές ομάδες, από τις οποίες η μία ξαναπέρασε στη Λευκάδα, ενώ οι άλλες παρέμειναν στην Ακαρνανία. Μια από αυτές, υπό τον Γιαννούλη, στις 19 Ιουνίου 1947 στην προσπάθειά της να αποφύγει ένα κυβερνητικό απόσπασμα, έφτασε στο Άκτιο (Πούντα) και πρόβαλε άμυνα μέχρι τέλους. Ο Γιαννούλης με τους συμπατριώτες του Αλεξανδρίτες Τάσο Μανωλίτση και τον 17χρονο Γιώργο Μανωλίτση στην προσπάθειά τους να διαφύγουν απέναντι με σχεδία, και μετά από προδοσία, κυκλώθηκαν από καταδιωκτικά του πολεμικού ναυτικού, που τους ζήτησαν να παραδοθούν. Ο Γιαννούλης βυθίστηκε στο νερό, πιάστηκε από τα φύκια, έμεινε στο βυθό και δέχτηκε τα πυρά των ΜΑΥδων χωροφυλάκων και του ναυτικού. Οι συμπατριώτες του πιάστηκαν αιχμάλωτοι. Ο Γιαννούλης άφησε την τελευταία του πνοή μεσοπέλαγα, άοπλος, θαλασσοδαρμένος και προδομένος. Μια βδομάδα μετά τη μάχη του Άκτιου, εκβράστηκε στην παραλία της Γύρας το πτώμα του. Πήραν το κεφάλι του (είχε επικηρυχθεί για 1.000.000 δρχ.) και το κρέμασαν στην πλατεία της Λευκάδας, για να τρομοκρατηθεί ο κόσμος. Ο λαός της Λευκάδας θρήνησε τον καπετάνιο του και παρά την τρομοκρατία που επικρατούσε, πάνω από δυο χιλιάδες πολίτες τον συνόδεψαν στην κηδεία του. Ήταν ο καπετάνιος που έδωσε τον τόνο στην πάλη ενάντια στους κατακτητές και 69

αγωνίστηκε με απαράμιλλη παλικαριά και σταθερότητα ως την τελευταία του πνοή για τη λευτεριά της χώρας.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΔΩΡΟΘΕΟΥ Η Πλατεία Δωρόθεου βρίσκεται μεταξύ των οδών Λόρδου Βύρωνα και Αναπαύσεως, κοντά στην Πλατεία Αγίου Μηνά. Ο Δωρόθεος (Διονύσιος Παλλαδινός) γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1988. Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1914 χειροτονήθηκε στη Ζάκυνθο διάκονος και αργότερα Πρεσβύτερος. Το 1919-1922 έλαβε μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία ως στρατιωτικός ιερέας. Υπηρέτησε ως ιεροκήρυκας στη Ζάκυνθο, στη Μαντινεία, στο Γύθειο και στην Πάτρα. Τέλος το 1940 εκλέχτηκε Μητροπολίτης Λευκάδος και Ιθάκης όπου παρέμεινε ως το 1968. Πέθανε στη Λευκάδα το 1977. Ο Δωρόθεος ήταν αυστηρών αρχών ιεράρχης, γνώστης του Κανονικού Δικαίου, ευλαβής λειτουργός, ακριβής στα Αρχιερατικά του καθήκοντα. Σαν άνθρωπος διακρινόταν για το θάρρος και τον ανδρισμό του, αλλά και για την εμμονή στις θέσεις του. Καταγόμενος ο ίδιος από αδύναμη οικογένεια και πρεσβύτης, καταλάβαινε την ανάγκη που είχαν για προστασία οι αδύνατοι και απροστάτευτοι και ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι και έτσι ίδρυσε με δική του δαπάνη το Γηροκομείο Λευκάδας, το οποίο λειτουργεί ως ‘’Δωρόθειον Ίδρυμα’’ και στο οποίο βρήκε καταφυγή και ο ίδιος και απεβίωσε. Επίσης το 1955 συναίνεσε στη σύσταση του Μουσείου Μεταβυζαντινής Τέχνης Λευκάδος, το οποίο στη συνέχεια προστάτεψε, όπως και τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ

Η Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως είναι η κεντρική πλατεία της πόλης της Λευκάδας, όπου καταλήγει η οδός Ιωάννου Μελά και ξεκινά η Γουλιέλμου Δάιρπφελδ. Την κεντρική πλατεία την πλαισιώνουν όμορφα δείγματα της λευκαδίτικης αρχιτεκτονικής, όπως το τριώροφο κτήριο της οικογενείας Σταματοπούλου, που σήμερα στεγάζει τη Νομαρχία Λευκάδας στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας. Μέχρι το 1942 υπήρχε και ένα κτίριο παραδοσιακής κατασκευής, όπου λειτουργούσε η λέσχη Ομόνοια. Το κτίριο επιτάχθηκε (1941) από τους Ιταλούς (οι οποίοι είχαν βαφτίσει την πλατεία Piazza della Vittoria), στέγασε τη Λέσχη των αξιωματικών τους και κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1943, που ξεκίνησε από την ίδια τη Λέσχη. Στη νοτιοδυτική πλευρά της πλατείας βρίσκεται ο Ναός του Αγίου Σπυρίδωνα. Στην πλατεία πραγματοποιούνται διάφορες δημόσιες εκδηλώσεις, όπως δεήσεις κατά τους επιτάφιους και τις λιτανείες, συναυλίες της Φιλαρμονικής, 70

προεκλογικές συγκεντρώσεις κομμάτων κλπ. Επίσης στη πλατεία αυτή, αλλά και στον κεντρικό δρόμο της πόλης ‘’το παζάρι’’, παλιά (αλλά και σήμερα) έκαναν βόλτα τα βράδια κατά παρέες συζητώντας και σχολιάζοντας. Το όνομα της πλατείας δόθηκε προς τιμήν των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης. Προτομή των αγωνιστών αυτών υπάρχει στην Πλατεία Μαρκά. Εθνική Αντίσταση ονομάστηκε το λαϊκό κίνημα δυναμικής αντίδρασης κατά των δυνάμεων κατοχής και των συνεργατών τους το 1941 ως το 1944. Η αντίσταση, που ξεκίνησε με μεμονωμένες ατομικές ηρωικές πράξεις, σταδιακά οργανώθηκε στα χωριά, στην ύπαιθρο και στις πόλεις και εξαπλώθηκε σε όλη την Ελλάδα, νησιωτική και στεριανή. Οι μεγαλύτερες αντιστασιακές οργανώσεις ήταν: ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος (ΕΔΕΣ), το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), η Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ), ο Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ) και η Εθνική Πανελλαδική Οργάνωση Νεολαίας (ΕΠΟΝ). Μετά από διαδηλώσεις, συγκρούσεις, μάχες και μαζικές εκτελέσεις αγωνιστών, αλλά και άμαχου πληθυσμού, οι Γερμανοί στις 12 Οκτωβρίου 1944 εγκατέλειψαν την Αθήνα. Ο λαός γιόρτασε την απελευθέρωση, η Ελληνική Αντίσταση θαυμάστηκε από όλον τον κόσμο και στις 18 Οκτωβρίου 1944 σχηματίστηκε Εθνική Κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου. Όμως οι Έλληνες δεν ήταν πραγματικά ενωμένοι, αλλά τους χώριζαν πολιτικά πάθη, που οδήγησαν σε μεγάλη κρίση, στην οποία έπαιξαν βασικό ρόλο και οι Άγγλοι. Έτσι η Ελλάδα έφτασε στον Εμφύλιο πόλεμο.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Είναι η πλατεία παραλίας και ονομάστηκε έτσι επειδή η Λευκάδα υπήρξε πρωτοπόρος στην αλληλογνωριμία και συναδέλφωση των λαών και την ειρήνη και γιατί όλοι οι λαοί με αγώνες και θυσίες απέκτησαν την ελευθερία και ανεξαρτησία τους.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ Είναι η πλατεία μπροστά από τον Ο.Τ.Ε. και δίπλα από το Γηροκομείο Λευκάδας και το όνομά της προέρχεται από τον νομικό και δραματικό ποιητή Ιωάννη Ζαμπέλιο, αφού προτομή του βρίσκεται στη πλατεία αυτή. Ο Ιωάννης Ζαμπέλιος (1787-1856) γεννήθηκε και πέθανε στη Λευκάδα. Σπούδασε νομική και φιλολογία στην Ιταλία και στο Παρίσι. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα διορίστηκε εισαγγελέας στα Επτάνησα, ενώ το 1826 δικαστής στην Κεφαλονιά. Το 1834 και για 17 συναπτά έτη κατείχε θέση ανώτατου δικαστικού συμβούλου στην Κέρκυρα. Το 1815 απέκτησε ένα γιο, τον Σπυρίδωνα ο οποίος μετεξελίχθηκε σε σημαντικό ιστορικό και λογοτέχνη. Η συμβολή του Ιωάννη Ζαμπέλιου στον αγώνα των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων κατακτητών ήταν σημαντική. Μυημένος στη Φιλική Εταιρεία από τον Ιωάννη Ζαπραλή θεωρείται πρωτεργάτης στην οργάνωση της Επανάστασης. Συγκεκριμένα στα τέλη του 1820, μαζί με τον επίσης φιλικό Άγγελο Σούνδια, άρχισαν να μυούν Λευκαδίτες και να συγκεντρώνουν εράνους. Αρχές του 1821 έφτασαν στη Λευκάδα μερικοί από τους σπουδαιότερους οπλαρχηγούς (Ανδρούτσος, Τσόγκας, Βαρνακιώτης, Μακρής, Στουρνάρης, Πανουργιάς, Κίτσος, Μαυρομιχάλης) και είχαν συναντήσεις με τους φιλικούς στη Λευκάδα. Την Κυριακή της Αποκριάς συναντήθηκαν στο σπίτι του Ιωάννη Ζαμπέλιου, όπου καταστρώθηκε το οριστικό σχέδιο εξέγερσης και ορίστηκε η 71

δράση κάθε αρχηγού. Ακολούθησε λειτουργία και ορκωμοσία στο εκκλησάκι της Βλαχέρνας και σε λίγες μέρες κηρύχτηκε η Επανάσταση. Ο Ιωάννης Ζαμπέλιος ενίσχυσε πολλούς πρόσφυγες, που είχαν βρει καταφύγιο στα Επτάνησα και μεταξύ των άλλων εφοδίασε με όπλα 850 Λευκαδίτες προκειμένου να αγωνιστούν ενάντια στους Τούρκους. Ο Ιωάννης Ζαμπέλιος ασχολήθηκε και με τη συγγραφή κυρίως δραματικής ποίησης. Ήδη το 1818 έγραψε την πρώτη τραγωδία του με τίτλο «Τιμολέων». Δύο χρόνια αργότερα, η τραγωδία αυτή «ανέβηκε» στο θέατρο του Βουκουρεστίου. Κύρια συγγραφική του περίοδος όμως στάθηκε η τελευταία πενταετία της ζωής του (18511856), οπότε και μετά την παραίτηση του από το δικαστικό αξίωμα αποσύρθηκε στη Λευκάδα. Ασχολήθηκε επίσης με τη λυρική ποίηση, μεταφράζοντας έργα αρχαίων λυρικών, αλλά και συγγράφοντας δικά του ποιήματα. Έγραψε επίσης γλωσσικές και αισθητικές μελέτες. Όσον αφορά την κύρια ενασχόληση του με τη δραματική ποίηση, συνολικά έγραψε τις εξής δώδεκα τραγωδίες: Τιμολέων, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Γεώργιος Καστριώτης, Γεώργιος Καραϊσκάκης, Ρήγας Θεσσαλός, Μάρκος Βότσαρης, Ιωάννης Καποδίστριας, Χρηστίνας Αναγνωστόπουλος, Διάκος, Κόδρος, Οδυσσεύς Ανδρούτσος και Μήδεια.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΗΡΩΩΝ Η Πλατεία Ηρώων βρίσκεται στο γραφικό λιμάνι της Λευκάδας στην ανατολική πλευρά, δίπλα από τη Παιδική Χαρά και απέναντι από το ξενοδοχείο Ionion Star. Εκεί υπάρχει το μνημείο για τους πεσόντες στον πόλεμο του 1940-41, αλλά και το μνημείο των Ηρώων, όπου αποδίδονται τιμές σε όλους αυτούς, επώνυμους και ανώνυμους, που αγωνίστηκαν για την πατρίδα και διακρίθηκαν για την αρετή και τη θυσία τους στους εθνικούς, αλλά και κοινωνικούς αγώνες, για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της πατρίδας μας. Οι τιμές αυτές αποδίδονται επάξια, όχι μόνο για τη διαιώνιση του ονόματος των ξεχωριστών αυτών ανθρώπων, αλλά και για το φρονηματισμό των νέων γενιών.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΑΡΚΑ Η Πλατεία Μαρκά βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης της Λευκάδας μεταξύ των οδών Ιωάννου Μαρίνου, Αναστασίου Σκιαδαρέση και λοχαγού Νικ. Ροντογιάννη. Παλιά λεγόταν Μαρκάτο (ιταλική λέξη που σημαίνει αγορά) και εκεί υπήρχε μικρή ψαραγορά της πόλης, αλλά και σφαγείο ζώων. Ακριβώς στη θέση όπου βρίσκεται η Πινακοθήκη, υπήρχαν δημόσιες βρύσες και πάγκοι με φρέσκα ψάρια, όπου οι ιχθυοπώλες τα καθάριζαν αμέσως μετά το ψάρεμα, τα τοποθετούσαν μέσα σε τελάρα με πάγο και τα συντηρούσαν μέχρι να τα πουλήσουν. Σήμερα στην πλατεία αυτή βρίσκονται: η Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας, το Μουσείο Μεταβυζαντινής Τέχνης, το ΚΑΠΗ Λευκάδας, η Αίθουσα Τέχνης Θεόδωρου Στάμου, η Χαραμόγλειος Βιβλιοθήκη, η εκκλησία Αγίων Αναργύρων και η Παναγία των Ξένων. Εκεί επίσης υπάρχει και η προτομή των Αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΕΛΑ ΠΑΥΛΟΥ Η Πλατεία Παύλου Μελά βρίσκεται στη Νεάπολη μεταξύ των οδών Δημ. Υψηλάντη και Παπαφλέσσα και εκεί κοντά παράλληλα προς την οδό Πεφανερωμένης υπάρχει και οδός Παύλου Μελά. Στοιχεία για τον μακεδονομάχο, αξιωματικό του ελληνικού στρατού Παύλο Μελά, αναγράφονται στη σχετική οδό.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Η Πλατεία Μητροπόλεως βρίσκεται μεταξύ των οδών Θεόδωρου Στράτου, Ναπολέοντος Ζαμπελίου και Μητροπόλεως. Πήρε το όνομά της από την εκκλησία της Μητρόπολης Λευκάδας που βρίσκεται εκεί. Στοιχεία για την Μητρόπολη Λευκάδας (Ναός Ευαγγελίστριας), αναγράφονται στη σχετική οδό.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ Η Πλατεία Σικελιανού είναι η πλατεία δίπλα από το πάρκο Μποσκέτο στο λιμάνι της Λευκάδας (στον Πόντε). Υπάρχει και οδός Σικελιανού, όπου αναγράφονται στοιχεία για τη ζωή και το έργο του ποιητή μας Άγγελου Σικελιανού.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΖΕΒΕΛΕΚΗ Είναι η μικρή πλατεία στην παραλία, μπροστά στη ξύλινη γέφυρα, μεταξύ των οδών Γουλιέλμου Δαίρπφελδ και Αγίας Μαύρας. Στη μια πλευρά της πλατείας υπάρχει το ξενοδοχείο Νήρικος και δίπλα το σπίτι όπου έζησε ο Αντώνης Τζεβελέκης (σήμερα καφετέρια Boschetto). Υπάρχει και οδός, όπου αναγράφονται τα σχετικά στοιχεία για τον διοργανωτή των πρώτων Γιορτών Λόγου και Τέχνης και του Διεθνούς Φεστιβάλ Φολκλόρ Αντώνη Τζεβελέκη.

ΠΛΑΤΕΙΑ ΦΟΙΝΙΚΑ Βρίσκεται στην ανατολική παραλία της πόλης και είναι κοντά στην Πλατεία Ηρώων. Πήρε το όνομά της από τον θερινό κινηματογράφο «Φοίνιξ», που υπήρχε εκεί. Ο θερινός κινηματογράφος «Φοίνικας» κατασκευάστηκε το 1963 από τους αδερφούς Τσιρίμπαση, Πάνο και Θανάση, στην παραλιακή πλατεία της Λευκάδας, στη θέση Μαϊστράτο, κατά τον Πάνο Ροντογιάννη. Βρισκόταν στο χώρο που καταλαμβάνει σήμερα το παρκάκι του Λιμενικού. Στην εποχή του γνώρισε μεγάλες δόξες. Σε αυτό το χώρο έγιναν αρκετές φορές και οι Γιορτές Λόγου και Τέχνης. Ο κινηματογράφος αυτός έκλεισε το 1988.

Λευκάδα 1980, σινέ «Φοίνιξ» Στη φωτογραφία δεξιά φαίνεται και το ποδήλατο μάρκας BISMARCK, που χρησιμοποιούνταν για να μεταφέρει τις μπομπίνες. Εκεί επίσης ήταν και η αφετηρία του ΚΤΕΛ Αιτωλοακαρνανίας (ο κύριος με το κοφίνι που περιμένει..).

ΟΙ ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥΣ Νησάκι μου όμορφο, μικρό νησί μου η θύμησή μου, είναι σε σε. ………………………… Παιδί να παίξω, κάτω απ’ τσ’ ελιές σου τσ’ ακρογιαλιές σου και στο βουνό Να πάω στο κάστρο σου, να πάω στου Πάλλα να παίξω μπάλα, μ' άλλα παιδιά Και στου Πουλιού και στη ντουγάνα να δω τη μάνα και το παιδί Να πάω στο ψάρεμα, με πριαράκι με το καμάκι και με τονιά …………………………. Και βαρτζαμί, να φάω σταφύλι να δω τα’ Απρίλη, το δειλινό. Να ιδώ καυγά, στην Άγια Κάρα, να ιδώ τα κάρα, στη γειτονιά. ………………………… Εσέ που γέννησες, τους ποιητάδες και δουλευτάδες, έχεις παντού, πόσο σ’ αγάπησα, κάμε το θάμα κι εγώ το τάμα, δεν το ξεχνώ. Βασίλης Σίδερης (1913-1953) Παλιότερα στην πόλη της Λευκάδας οι πυκνοκατοικημένες συνοικίες ήταν τρείς ή τέσσερις: του Άη Αντωνιού, του Πουλιού, η Ντουγάνα, η Άγια Κάρα, η Νεάπολη ή Καινούρια Χώρα. Κάθε συνοικία χωριζόταν σε μικρότερες περιοχές, οι οποίες οριοθετούνταν από τους ναούς ή τα παρεκκλήσια (ενορίες) που υπήρχαν, ενώ οι κάτοικοι, που έμεναν γύρω από τους ναούς ανήκαν στην επιρροή τους, ήταν δηλαδή ενορίτες του συγκεκριμένου ναού και μετείχαν στις λατρευτικές εκδηλώσεις του. Στη συνέχεια δίνονται στοιχεία για όλες τις συνοικίες με αλφαβητική σειρά:

ΑΓΙΑ ΚΑΡΑ Είναι η συνοικία μεταξύ Αγίου Μηνά, Μαρίνας και Κάτω Αλυκών στη νοτιοανατολική παραλία. Παλαιότερα ήταν η φτωχότερη λαϊκή συνοικία της πόλης, με τα φτωχόσπιτα (τα περισσότερα ξύλινες παράγκες), τα στενοσόκακα, τα μονόξυλα και τα πριάρια, που ήταν όλο το βιός των φτωχών ψαράδων, και τα φτωχά ταβερνάκια και τους ψαράδικους καφενέδες κατά μήκος της παραλιακής ζώνης. Το όνομά της είναι συνδεδεμένο με τη μεγάλη επιδημία πανώλης που ενέσκηψε στο νησί το 1743 (την πανούκλα του Άη Χαράλαμπου, όπως την ονόμαζαν οι ντόπιοι, κατά την οποία αφανίστηκαν 1800 ψυχές) και την απόφαση της Διοίκησης να μετακαλέσει από την Ήπειρο τον ιερομόναχο Ματθαίο Δουσκιώτη, ο οποίος περιερχόταν τις μολυσμένες από την πανώλη χώρες, περιφέροντας την κάρα του Αγίου Βησσαρίωνος για να σταματήσει το θανατικό. Μετά την κατάπαυση της αρρώστιας, ο ιερομόναχος έχτισε μικρό ναό προς τιμήν του Αγίου Βησσαρίωνα, όπου εναπέθεσε το θαυματουργό κρανίο, στο χώρο όπου λειτουργούσε προηγουμένως το Λοιμοκαθαρτήριο, στην περιοχή των Αλυκών στα ανατολικά της πόλης, στη 74

συνοικία που ονομάστηκε «Αγία Κάρα». Δυστυχώς ο καταστρεπτικός σεισμός του 1948 χτύπησε συθέμελα το ναό, ο οποίος όμως ανοικοδομήθηκε πλήρως το 1980. Σημειώνεται ότι ο Άγιος Βησσαρίων έγινε επίσκοπος Λαρίσης και Τρίκκης το 1514 και παρέμεινε επίσκοπος μέχρι το θάνατο του το 1540. Η αγία κάρα του φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Δουκίσου Τρικάλων. Υπάρχει βέβαια και μια άλλη άποψη, αφού η εκκλησία της Αγίας Κάρας βρίσκεται στην περιοχή του παλιού «Πορτονιού», στην είσοδο από τις παλιές αλυκές. Στην περίπτωση λοιπόν της ονομασίας της, είναι αξιοπερίεργο ότι δεν δηλώνεται ο Άγιος στον οποίο ανήκε η Κάρα. Ίσως λοιπόν πρόκειται για την Κάρα της πολύ οικείας στη Λευκάδα Αγίας Μαύρας, μιας και η έντονη παρουσία του ονόματος στην καθημερινότητα των Λευκαδιτών θα καθιστούσε την αναφορά της πλεονασμό. Η απόσπαση της κάρας από το σκήνωμα, που όπως αναφέρεται στο υπόμνημα του χάρτη του Delanges φυλασσόταν στο καστρομονάστηρο, θα μπορούσε να αποδοθεί σε συμβολική πράξη του ιδρυτή των αλυκών για να προσελκύσει την εγκατάσταση κατοίκων, που θα εξυπηρετούσαν στην περισυλλογή και εξαγωγή του αλατιού.

Η ανατολική παραλία της Λευκάδας μέχρι το 1970 σχεδόν πλημμύριζε από ζωή και κίνηση πολύ διαφορετική από τη σημερινή. Μέχρι τότε εκεί έδεναν οι «βενζίνες», που έκαναν τη συγκοινωνία με τα χωριά και νησιά της Λευκάδας (Βλυχό, Νυδρί, Μεγανήσι) και της Ακαρνανίας (Μύτικα, Πάλαιρο, Πλαγιά). Τακτοποιημένες στη σειρά, στη δική της σταθερή θέση η καθεμιά, όπως σήμερα τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ στον Κηφισό. Δεν είναι τυχαία τα ονόματα των δρόμων που εκβάλλουν στην ανατολική παραλία: οδός Μεγανησίου, οδός Πάλαιρου, οδός Μύτικα. Δείχνουν από πού «έμπαινε» τότε στην πόλη ο κόσμος των όμορων περιοχών που επικοινωνούσε με αυτήν από τη θάλασσα. Το καφενείο του μπάρμπα Θεμιστοκλή ήταν ένα από τα καφενεία αυτού του πολυσύχναστου και θορυβώδους δρόμου που υποδέχονταν τους «θαλασσινούς» επισκέπτες το πρωί (μέχρι να ανοίξουν τα μαγαζιά) και τους έδιναν καταφύγιο τις μεσημβρινές ώρες, μέχρι να συμπληρωθεί ο χρόνος της αναχώρησης. Αλλά ήταν και το στέκι των πολλών φτωχοψαράδων της συνοικίας της Αγίας Κάρας και όλης της ανατολικής παραλίας, που κάθονταν εκεί στα διαλείμματα του μόχθου τους, ιδίως τις βροχερές μέρες και τις ατέλειωτες νύχτες του υγρού και ομιχλώδους λευκαδίτικου χειμώνα. Από το μεσημέρι και ύστερα, όταν οι «χωριάτες» είχαν φύγει, ο χώρος ήταν πια αποκλειστικά δικός τους.

Η περιοχή της Αγίας-Κάρας διατήρησε η φυσιογνωμία της μέχρι πρόσφατα. Μετά όμως το 1982, με τη διάνοιξη του νέου περιφερειακού δρόμου, την κατασκευή του ανατολικού λιμένα, τη αναβάθμιση της περιοχής των παλαιών Αλυκών, την ανέγερση των νέων κτιριακών εγκαταστάσεων των σχολείων (δημοτικού, νηπιαγωγείων, γυμνασίου και λυκείου) και του ΚΤΕΟ, παρατηρείται μεταμόρφωση από οικοδομικής άποψης της παλαιάς ψαράδικης συνοικίας. Ωστόσο επιζούν χαμόσπιτα, δείγματα της παλαιάς φτωχικής ζωής. Σε πολλές οικογένειες συνεχίζεται η επαγγελματική παράδοση της ψαράδικης τέχνης σε ένα πνεύμα πιο εκσυγχρονισμένο.

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Είναι η συνοικία γύρω από την εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στη δυτική πλευρά της πόλης. Υπάρχει και οδός, όπου αναγράφονται σχετικά στοιχεία.

ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ Η συνοικία του Αγίου Θωμά βρίσκεται αριστερά της οδού Αναπαύσεως, ξεκινώντας από το σημείο που βρίσκεται το Επισκοπείο και φτάνοντας μέχρι την οδό Φιλοσόφων στο κοιμητήριο της Λευκάδας. Πήρε το όνομα της από την ερειπωμένη πλέον εκκλησία του Αγίου Θωμά, η οποία ήταν ιδιωτική και ανήκε στην Ευφροσύνη Βεργίνη. Στο παρελθόν, όταν γιόρταζε ο Άγιος Θωμάς, γινόταν ένα μικρό παζάρι γύρω από την εκκλησία του, όπου πολλοί Λευκαδίτες πήγαιναν με τα πόδια.

ΑΓΙΟΣ ΜΗΝΑΣ Είναι η συνοικία γύρω από την εκκλησία του Αγίου Μηνά. Υπάρχει και Πλατεία Αγίου Μηνά, όπου αναγράφονται σχετικά στοιχεία.

ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑΣ Η συνοικία αυτή βρίσκεται γύρω από το ναό του Αγίου Σπυρίδωνα στην Κεντρική Πλατεία Εθνικής Αντιστάσεως στην Λευκάδα. Η εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα χτίστηκε στα τέλη του 17ου αιώνα και είναι ιδιωτική. Είναι βασιλική μονόχωρη, επιμήκης, χαμηλή, χωρίς τρούλο, με πλαϊνές εισόδους και έχει εμφανείς επιρροές από την ενετική αρχιτεκτονική. Το τέμπλο της έγινε από τον Ζακυνθινό ξυλογλύπτη Ι. Γρόππα και οι εικόνες από τον κρητικό ενετικής καταγωγής Τομάζο Τζεν. Αυτός ο Ναός συνορεύει ανατολικά με την οδό Ι. Μελά. Οικοδομήθηκε για πρώτη φορά το 1685 σε δημόσιο οικόπεδο. Ο Ναός αυτός έχοντας καταρρεύσει από σεισμούς ανοικοδομήθηκε στις σημερινές διαστάσεις το έτος 1836. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα σημαντικό ιστορικό-εκκλησιαστικό μνημείο, το οποίο από το 1685 έως σήμερα, φέρεται να ανήκει στην κατοχή της οικογένειας Τσαρλαμπά και συγκεκριμένα του Σπύρου Τσαρλαμπά, γιού του πολιτικού Μάρκου Τσαρλαμπά και αδελφού της δημοσιογράφου Έλλης Στάη.

ΑΝΘΩΝΑΣ Ανθώνας λέγεται η περιοχή που βρίσκεται το Νοσοκομείο Λευκάδας και οι προκατασκευασμένες αίθουσες, όπου στεγάζονται το Νηπιαγωγείο και το Ειδικό Σχολείο. Ο ‘’Ανθώνας’’ (ένας πανέμορφος περιφραγμένος κήπος με πανύψηλα δέντρα, θάμνους και γρασίδι) ή Πλατεία Αριστοτέλη Βαλαωρίτη είχε κατασκευαστεί 76

το 1902 από τον δήμαρχο Ευστάθιο Βερροιώτη. Τα εγκαίνια του “Ανθώνα” είχαν γίνει στις 28/7/1903. Εκεί έκανε τις εμφανίσεις της τις «καλές» μέρες η Φιλαρμονική, στην εξέδρα (ένα υπερυψωμένο εξάγωνο πάλκο) που είχε στηθεί για το σκοπό αυτό και οι κάτοικοι διασκέδαζαν καθισμένοι στα καφενεία, που υπήρχαν στις άκρες του. Επίσης διοργανώνονταν τακτικά συναυλίες και εσπερίδες στις οποίες συμμετείχαν τα μέλη των αστικών οικογενειών του τόπου και συνόδευε τιμητικά η Φιλαρμονική. Εκεί υπήρχε επίσης το Δημοτικό Νοσοκομείο το σημερινό Κρατικό, το οποίο οικοδομήθηκε το 1836. Ήταν μονώροφο, αντισεισμικό με “ξυλοδεσά”, στον ίδιο ρυθμό με τα σπιτάκια τις “Καινούργιας Χώρας”, που γειτόνευαν. Το 1903 επί δημάρχου Βερροιώτη, με την κατασκευή του “Ανθώνα”, ανοικοδομήθηκε το Νοσοκομείο από τον υπίατρο Χρήστο Κοψιδά και έγινε διώροφο, που όμως κατεδαφίστηκε το 1978-79. Το 1965 μπήκαν εκεί τα θεμέλια του νέου νοσοκομείου, αλλά καταστράφηκε ο ‘’Ανθώνας’’.

ΒΑΡΔΑΝΙΑ Βαρδάνια είναι το πεδινό τμήμα της πόλης της Λευκάδας που ήταν και είναι ένας κατάφυτος ελαιώνας, που ονομαζόταν από τους Ενετούς Verde δηλαδή πράσινο ή κήπος. Κατά τη μεταφορά της λέξης verde στα Ελληνικά τα δύο -e μετατρέπονται σε –α και η περιοχή αυτή ονομάζεται πλέον Βαρδάνια. Κάπως έτσι προέκυψε και η λέξη Ζαβέρδα (σημερινή Πάλαιρος) από το σλάβικο za που σημαίνει ‘’πίσω από’’ ή ‘’στα πλάγια’’ και το λατινικό verde που μετατράπηκε σε –βερδα. Ζαβέρδα λοιπόν σημαίνει ‘’πράσινη πλαγιά’’. Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ότι η περιοχή αυτή ονομαζόταν Βαρδάνι, επειδή εκεί βρίσκονταν οι παλιές εκβολές του χειμάρρου Βάρδα, όπου μέσα στη λιμνοθάλασσα και κοντά στην ακτή υπήρχαν νησάκια από ποταμίσιο χαλίκι, που φιλοξενούσαν σμήνη αργυροπελεκάνων, γνωστοί και ως τούμπανοι. Τα Βαρδάνια ήταν μια έρημη περιοχή της βορειοδυτικής Λευκάδας και μέχρι το 1985 περίπου η περιοχή αυτή καλυπτόταν από καλαμιές και ήταν αδύνατο να περάσει κανείς ανάμεσα από τις σούδες (ρέματα ή αυλάκια), που οδηγούσαν τα βρόχινα νερά από το Φρύνι και την Απόλπαινα μέσα στη λιμνοθάλασσα. Από την άνοιξη έως το τέλος του καλοκαιριού τις ράντιζαν με πετρέλαιο για να ψοφήσουν τα κουνούπια και να μη γονιμοποιηθούν τα αυγά τους και γίνουν εστία μόλυνσης. Σήμερα στην περιοχή αυτή δεσπόζει μια νέα συνοικία της πόλης με τις νεόδμητες πολυκατοικίες, τα σχολεία και το κλειστό γυμναστήριο.

ΚΑΤΩ ΑΛΥΚΕΣ

Κάτω Αλυκές είναι η περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το 1ο Γυμνάσιο και Λύκειο Λευκάδας και ήταν οι αλυκές που βρίσκονταν έξω από την πόλη της Λευκάδας. Έχουν πάψει να λειτουργούν από το 1947, ενώ τα κτήρια εγκαταλείφθηκαν και ο χώρος μπαζώθηκε. Κατασκευάστηκαν από τον Κάρολο Α΄ Τόκκο ή τον αδερφό του, στις αρχές του 15ου αιώνα και είχαν έκταση 500 στρέμματα. Αποτελούνταν από 26 αλοπήγια ή τηγάνια. Επί Ενετών οι αλυκές αυτές τροφοδοτούσαν με αλάτι την πιάτσα της Βενετίας και από εκεί όλες τις αγορές τις βόρειας Ιταλίας και της Κεντρικής Ευρώπης. Οι αλυκές της Λευκάδας έδιναν 77

μεγάλες ποσότητες και καλή ποιότητα αλατιού. Προφυλαγμένες από το κύμα ήταν ανοιχτές περιοχές με μεγάλη ηλιοφάνεια και ξηρό καλοκαίρι. Το θαλασσινό νερό εξατμίζονταν γρήγορα και άφηνε το αλάτι στο πυθμένα του τηγανιού, έμενε λίγες μέρες και μετά μεταφέρονταν στους ώμους και στα κεφάλια εργατών και εργατριών στο μεγάλο κεντρικό σωρό για επεξεργασία και συλλογή στα τέλη Αυγούστου. Ήταν σκληρή κι επικίνδυνη δουλειά για τις εργάτριες που κουβαλούσαν ξυπόλητες πάνω τους 25 με 30 κιλά. Ο μεγάλος φωτογράφος Κώστας Μπαλάφας, που αποτύπωσε με το φακό του καταπληκτικές φωτογραφίες με τις γυναίκες στις αλυκές Λευκάδας να κουβαλούν το αλάτι στο κεφάλι τους, στα πολλά εξερευνητικά ταξίδια που έκανε στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, θυμάται: «Ήταν σαν τις Καρυάτιδες σε κόντρα φως. Με τους τεντζερέδες που ήταν γεμάτοι αλάτι, να πηγαινοέρχονται σε διαγώνιες γραμμές μέσα στο κάτασπρο από το αλάτι τοπίο των αλυκών. Πόσο επιδέξια κινούνταν, παρά το βάρος στο κεφάλι. Πόσο περήφανες και απέριττες ήταν οι κορμοστασιές τους. Νεαρά κορίτσια της Λευκάδας μαζί με γηραιότερες γυναίκες σε μια ατέρμονη σειρά, ανέβαιναν πάνω στους λόφους από αλάτι καθώς ανέμιζαν τα μπαλωμένα παραδοσιακά τους φορέματα. Αυτές τις γυναίκες δεν τις ξέχασα ποτέ στη ζωή μου». Σημειώνεται ότι υπήρχαν και Πάνω Αλυκές (Αλυκές Αλέξανδρου), που βρίσκονταν κοντά στον όρμο και το λιμάνι Δρέπανο. Οι Αλυκές αυτές δημιουργήθηκαν το 1684 από τους Ενετούς του Μοροζίνι, όταν πήραν το νησί, σε έκταση 50 στρεμμάτων με 34 τηγάνια. Ήταν καλά οργανωμένες, αποδοτικότατες και αποτέλεσαν την κυριότερη πηγή εσόδων των Ενετών στη Λευκάδα, αφού η παραγωγή των δυο Αλυκών έφτανε τους 3-4 τόνους το χρόνο. Οι Πάνω Αλυκές σταμάτησαν να λειτουργούν το 1985.

ΚΟΥΖΟΥΝΤΕΛΗ Η Κουζούντελη ή Κουζούμπεη είναι η περιοχή του ελαιώνα κατά μήκος της οδού Πεφανερωμένης, μετά την Νεάπολη και τα Βαρδάνια, προς το Φρύνι. Η περιοχή πήρε το όνομά της από τον Τούρκο γαιοκτήμονα (Κουζουμ - μπέη) που είχε εκεί τα κτήματά του ή από την τούρκικη λέξη κουζούμ - ντελής, που σημαίνει ωραίος ιππέας. Εκεί παλιά έκαναν περίπατο οι Λευκαδίτες τα μεσημέρια με λιακάδα ή τα δροσερά καλοκαιρινά βράδια. Στο δρόμο της Κουζούντελης και μόλις λίγα μέτρα πριν τη μεγάλη διασταύρωση των οδών Φιλοσόφων– Πεφανερωμένης, αριστερά στο χείλος της σούδας, υπήρχε ο πρώτος χιλιομετρικός δείκτης, φέροντας την εγχάρακτη αριθμ. ένδειξη 1. Στην Κουζούντελη υπάρχει ένας τεράστιος αιωνόβιος πλάτανος και εκεί κάτω από τη δροσερή σκιά του, παραδοσιακά καφενεία 78

σερβίρουν ακόμα φρεσκοκομμένο καφέ και δροσιστική σουμάδα φτιαγμένη από αρωματικά αμύγδαλα. Πολλά από τα πλατάνια στο γύρω χώρο λέγεται ότι έχουν φυτευτεί από Τούρκους στα κτήματα που κατείχαν. Συνήθιζαν μάλιστα να ανοίγουν και πηγάδια που διακοσμούσαν με ξεχωριστό τρόπο από το 1478 έως το 1684. Ένα τέτοιο πηγάδι ιδιαίτερης τεχνοτροπίας διατηρείται στον οικισμό Φρύνι, βόρεια από την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων.

ΜΑΡΙΝΑ Είναι η περιοχή της μαρίνας Λευκάδας ανατολικά της πόλης, όπου ελλιμενίζονται τα σκάφη. Υπάρχει και οδός, όπου αναγράφονται σχετικά στοιχεία.

ΜΠΟΣΚΕΤΟ

Το Μποσκέτο (ιταλική λέξη που σημαίνει μικρός κήπος ή μικρό αλσύλλιο) είναι ο Δημοτικός Κήπος που βρίσκεται στην παραλία, μεταξύ Πλατείας Σικελιανού και ξενοδοχείων Λευκάς και Νήρικος. Ο Δημόσιος Κήπος, το Boschetto, δημιουργήθηκε πρώτη φορά το 19ο αιώνα, όταν μετά το καταστρεπτικό σεισμό του 1825 οι Άγγλοι σχεδίασαν την επέκταση της πόλης, που τότε δεν είχε διέξοδο στη θάλασσα. Ο Κήπος δημιουργήθηκε σε μεγάλες επιχώσεις, που αναγγέλθηκαν από τους Άγγλους. Οι επιχώσεις αυτές, μεταξύ της ξερολιθιάς που κατασκεύασαν οι Άγγλοι και της βαλτώδους ακτής της πόλης, ήταν εθελοντικές. Όσοι από τους κατοίκους είχαν τη δυνατότητα να επιχώσουν τμήμα οιασδήποτε έκτασης τότε αυτό, ως οικόπεδο, θα περιέχετο στην κατοχή τους. Μεγάλες επιχώσεις είχαν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν μόνο οι άρχοντες και ευνοούμενοι της τοπικής εξουσίας και για αυτό τα πρώτα κτίρια μπροστά στην παραλία ανήκαν, κατά κύριο λόγο, σε αυτούς. Έτσι δημιουργήθηκε ο περιφερειακός παραλιακός δρόμος (οι οδοί Άγγελου Σικελιανού και Δημ. Γολέμη), τα κτίρια μπροστά στην παραλία αλλά και η προέκταση των καντουνιών προς τη θάλασσα. Σε αυτόν τον Δημοτικό Κήπο αργότερα τοποθετήθηκε το Μνημείο των πεσόντων του νησιού, το γνωστό ‘’Ηρώον’’. 79

Το μικρό αυτό πάρκο, που τα τελευταία χρόνια ονομάζεται και Κήπος των Ποιητών, σήμερα «φιλοξενεί» τις προτομές των σπουδαίων λογοτεχνών που γεννήθηκαν στο νησί, όπως του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, του Άγγελου Σικελιανού, του Λευκάδιου Χερν, του Δημητρίου Γολέμη και της Λευκαδίτισσας Κλεαρέτης Δίπλα–Μαλάμου. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Βαλαωρίτη (1925) έγιναν με τη λαμπρότητα και τη συναισθηματική φόρτιση που ταίριαζε στον εθνικό ποιητή και εθνικό ηγέτη των Λευκαδιτών, με επίκαιρες απαγγελίες από τους Παλαμά, Σικελιανό, Σκιαδαρέση κ.ά. με τη συμμετοχή της τότε Κυβέρνησης και πλήθους Λευκαδιτών αλλά και επισκεπτών από όλη την Ελλάδα. Στο πάρκο αυτό επίσης υπάρχει και μνημείο για τους πεσόντες κατά το πόλεμο του 1897.

Κλεαρέτη Δίπλα- Μαλάμου Δημήτριος Γολέμης

Άγγελος Σικελιανός

Λευκάδιος Χερν

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

Στο Μποσκέτο παλαιότερα υπήρχε μια πέτρινη εξέδρα – σκηνή, όπου έδινε τις κυριακάτικες συναυλίες της το καλοκαίρι η Φιλαρμονική ή δίνονταν παραστάσεις από μίμους, ταχυδακτυλουργούς, κωμικούς κλπ.

ΝΕΑΠΟΛΗ Είναι το νέο τμήμα της πόλης από τον Ιερό ναό της Ευαγγελίστριας μέχρι το χιλιόμετρο, δηλαδή τη διασταύρωση Πεφανερωμένης και Φιλοσόφων και από τη ΔΕΗ μέχρι τον Άγιο Μηνά. Οικοδομήθηκε σταδιακά από το 1922 με τα μικρά αντισεισμικά πηλόχτιστα ισόγεια σπιτάκια, που ξεκίνησαν από το σημερινό ΟΤΕ και ήταν κατοικίες των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής (η λεγόμενη «καινούρια χώρα», απέναντι από το λυόμενο Ειδικό Σχολείο). Μετά το σεισμό του 1948 ξεκίνησε μια οργιώδης ανοικοδόμηση από τον Άγιο Μηνά και νοτιοδυτικά. Μέχρι τότε η πόλη εκτεινόταν μέχρις εκείνο το σημείο, δεξιά κι αριστερά της αγοράς. Αυτό που κάνει τη Νεάπολη να ξεχωρίζει συγκρινόμενη με την παλιά πόλη είναι η μεγάλη ρυμοτομική διαφορά. Τα πολυώροφα σπίτια και πολυκατοικίες είναι 80

κτισμένα με νέους αντισεισμικούς κανονισμούς και με μοντέρνα αρχιτεκτονική, έτσι ώστε να νομίζει ακόμη κι ο ντόπιος κάτοικος της πόλης φεύγοντας από την παλιά πόλη και πηγαίνοντας στη Νεάπολη, ότι βρίσκεται σε άλλη πόλη.

ΝΤΟΥΓΑΝΑ Η λέξη Ντουγάνα ή Ντουάνα προέρχεται από την ιταλική λέξη dogana που σημαίνει τελωνείο. Το τελωνείο της Λευκάδας βρίσκεται όπισθεν της Αστυνομίας. Ντουγάνα είναι η περιοχή η οποία βρίσκεται γύρω από το κτίριο της τελωνιακής υπηρεσίας. Η Ντουγάνα (Τελωνείο) το 19ο αιώνα, όταν η πόλη της Λευκάδας επικοινωνούσε δια θαλάσσης με τον Πειραιά, την Πάτρα και την Κέρκυρα, βρισκόταν σε χαμηλό κτίριο στο δυτικό κανάλι μπροστά από τον Πόντε. Συγκεκριμένα στο χώρο του Πόντε και πλάι στο δυτικό κανάλι, υπήρχαν δυο χαμηλά ξύλινα και κεραμοσκεπή κτίρια, εκ των οποίων, το μεν πρώτο, φάτσα στον Πόντε ήταν η Ντουγάνα (Τελωνείο) το δε δεύτερο ήταν το γραφείο των λιμενεργατών. Πάντως η ονομασία «Πόντε» και «Ντουγάνα» συνυπήρχαν υπονοώντας την ίδια θέση.

ΠΑΛΛΑ Η συνοικία Πάλλα βρίσκεται στη Νεάπολη, δίπλα από το γήπεδο (Δημοτικό Στάδιο Λευκάδας). Πήρε το όνομα αυτό από το γραφικό καφενεδάκι του Πάλλα, που υπήρχε εκεί. Και όπως περιγράφουν οι παλαιότεροι: μονόποδα τραπεζάκια πασσαλωμένα στη γη, μακρόστενοι ξύλινοι πάγκοι, ένα μεγάλο πηγάδι με γάργαρο νερό, γέρικες ελιές και αιωνόβια πλατάνια μαζί με ένα μακρόστενο μικρό γήπεδο, ήταν σαν σκηνικό που παρέπεμπε σε πίνακα ζωγραφικής. Εδώ παλιά έκαναν περίπατο οι Λευκαδίτες τα μεσημέρια με λιακάδα ή τα δροσερά καλοκαιρινά βράδια. Οι μερακλήδες μπουρανέλοι (οι κάτοικοι της πόλης) έπαιζαν το αμπαλί (ένα παιχνίδι με ξύλινες μπάλες) πίνοντας τη σουμάδα τους (ένα πυκνόρρευστο χυμό από πικραμύγδαλο και ζάχαρη που αραιώνεται σε νερό και συνοδεύεται με παξιμάδια), ενώ άλλοι παρακολουθούσαν το παιχνίδι. Αναφέρεται επίσης ότι η λέξη Πάλλα μπορεί να προέρχεται από τη λέξη μπάλλα, αφού με μπάλες παιζόταν το παιχνίδι αμπαλί, που με το καιρό αφού έγινε ευφωνικότερη και αφού ‘’αρρενοποιήθηκε’’ μετατράπηκε σε Πάλλας. Το αμπαλί παιζόταν στη Λευκάδα από την εποχή των Ενετών. Το γήπεδο όπου παιζόταν ήταν χωμάτινο σε σχήμα παραλληλόγραμμου με τις δυο στενές πλευρές του σε σχήμα οβάλ. Στις άλλες δυο πλευρές του γηπέδου υπήρχαν ξύλινοι πάγκοι που έκαναν χρέη «κερκίδων». Την εποχή που το παιχνίδι ήταν στις δόξες του, υπήρχαν δυο γήπεδα ένα για το χειμώνα και ένα για το καλοκαίρι. Η διάκριση είχε να κάνει με τη στεγανότητα των γηπέδων και στο κατά πόσο υπήρχε σκιά – απαραίτητη το καλοκαίρι. Το παιχνίδι παίζονταν με ξύλινες μπάλες σαν ινδικά καρύδια. Καταλληλότερο ξύλο για την κατασκευή της μπάλας θεωρούνταν αυτό από πουρνάρι, το οποίο αφού ξέραιναν και μούλιαζαν στο νερό, το παρέδιδαν στον τόρνο του <<Κοκκίνη>>, που του έδινε το κατάλληλο σχήμα. Οι μπάλες δεν ήταν 81

στρογγυλές, αλλά ελαφρώς ελλειπτικές και καμιά δεν έμοιαζε με την άλλη. Μετά το τέλος το παιχνιδιού φυλάσσονταν μέσα σε βαρέλια γεμάτα νερό, για να «δένει» το ξύλο. Αμπαλί ήταν μια μπάλα μικρότερου σχήματος. Όλη η τεχνική του παιχνιδιού συνίστατο στο ποιος ή ποια ομάδα θα καταφέρει, ρίχνοντας μπαλιές, να πλησιάσει πιο κοντά στο αμπαλί. Δεν απαιτούνταν ιδιαίτερες γνώσεις ή μυϊκή δύναμη από τους παίχτες, αλλά περισσότερο επιδεξιότητα, τεχνική και στρατηγική. Ήταν ένα παιχνίδι εξίσου θεαματικό και συναρπαστικό, τόσο όταν παιζόταν ατομικά (ένας–ένας), όσο και συλλογικά (ομάδες παιχτών). Στην εποχή του το παιχνίδι αυτό είχε φανατικούς παίκτες αλλά και φανατικούς οπαδούς, καθώς εκτός από θέαμα περιλάμβανε «πειράγματα», καλαμπούρια και μπόλικο φανατισμό. Το έπαθλο των νικητών ήταν ένα ποτήρι σουμάδα για κάθε παίχτη, κερασμένο από τους ηττημένους! Το αμπαλί με διάφορες παραλλαγές παίζεται ακόμα και σήμερα σε πολλά μέρη της Ιταλίας και της Γαλλίας. Το παιχνίδι έσβησε από τη Λευκάδα στη δεκαετία του ’80. Με τα χρόνια τα γήπεδα καταστράφηκαν.

ΠΕΡΙΒΟΛΙΑ Είναι η περιοχή στα όρια της σημερινής πόλης της Λευκάδας δίπλα από τις Κάτω Αλυκές. Στην περιοχή αυτή, από την Ενετοκρατία ακόμη, υπήρχαν τα κτήματα των πλούσιων γαιοκτημόνων, όπου καλλιεργούνταν εσπεριδοειδή και λαχανικά. Αυτά έσωσαν τους κατοίκους της Λευκάδας από την πείνα, που έφεραν οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι. Σήμερα, με την οικιστική ανάπτυξη, απέμειναν λίγα τέτοια κτήματα που καλλιεργούνται ακόμη.

ΠΙΣΩ ΜΟΛΟΣ Μόλος είναι η περιοχή η οποία εκτείνεται κατά μήκος της παραλιακής οδού Δημητρίου Γολέμη, όπου έδεναν τις βάρκες τους οι επισκέπτες της πόλης της Λευκάδας. Η περιοχή λοιπόν στην ανατολική πλευρά του λιμανιού της Λευκάδας ονομάζεται Πίσω Μόλος. Η Λευκάδα από παλιά είχε δύο μόλους. Τον Μόλο που έβλεπε κατά τον ΜαΐστροΤραμουντάνα και ατένιζε το Ιβάρι, το Κάστρο, την Γύρα και τον Πίσω Μόλο που έβλεπε κατά τον Λεβάντε και ατένιζε τα τηγάνια της Αλυκής, το Ποντίκι, τις Λάσπες, τον Αυλαίμονα και την Περατιά. Παλιά όλοι έβλεπαν σε τέσσαρα σημεία. Στην Φανερωμένη, στην Λάμια και πέρα μακριά στο βάθος δεξιά στην κορυφή του Μέγα Όρους και αριστερά στην κουκίδα του Προφήτη Ηλία.

ΠΟΥΛΙΟΥ Είναι η συνοικία στα δυτικά της πόλης που ξεκινάει από το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Λευκάδας και εκτείνεται σε όλη τη δυτική πλευρά του μόλου. Παλαιότερα ήταν τμήμα της Αμαξικής και ήταν λαϊκή συνοικία με ιδιαίτερο τοπικό χρώμα και με κατοίκους φτωχούς ψαράδες αλλά και επαγγελματίες, που θεωρούνταν κάπως ευπορότεροι από τους κατοίκους της Αγίας Κάρας. Έμαθαν από τους Μπουρανέλους της Βενετίας την τέχνη της ψαροσύνης των βολκών, των καλαμωτών και των διχτυών και από αυτούς πήραν το όνομα τους (Μπουρανέλοι) όλοι οι κάτοικοι της πόλης.

Το όνομα της συνοικίας αυτής σχετίζεται με την παρουσία άφθονων υδρόβιων πουλιών στα τέλματα που σχηματίζονταν από τα νερά του διβαριού και το παραδοσιακό αυλάκι και συντηρούσαν το παλιό χόμπι των κατοίκων, το κυνήγι.

ΤΑΟΛ

Η περιοχή αυτή βρίσκεται στην ανατολική παραλία της πόλης, όπου υπάρχει το κατάστημα τροφίμων και τα γραφεία του συνεταιριστικού οργανισμού T.A.O.Λ. Επίσης με την ίδια ονομασία θα μπορούσε να αποκαλέσει κάποιος την περιοχή που βρίσκεται στη βόρεια προβλήτα του νησιού και συγκεκριμένα δεξιά κατά την είσοδο στο νησί της Λευκάδας, μια έκταση 24 στρεμμάτων, μέσα στην οποία βρίσκεται ένα παλιό οινοποιείο του ΤΑΟΛ ή της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Λευκάδας. Το συγκεκριμένο οινοποιείο λειτουργεί από το 1949 μέχρι σήμερα και παράγει ένα πολύ καλό κρασί. Εκεί γίνεται η παραλαβή και οινοποίηση των σταφυλιών, αλλά και η διάθεση χύμα και εμφιαλωμένου κρασιού. “Τ.Α.Ο.Λ.” σημαίνει Ταμείο Αμύνης Οινοπαραγωγών Λευκάδας, δηλαδή άμυνα απέναντι στους εμπόρους που εκμεταλλεύονταν τους σταφυλοπαραγωγούς. Το κρασί, στο τέλος του 19ου αιώνα, έγινε το σπουδαιότερο αγροτικό προϊόν στο νησί της Λευκάδας, αντικαθιστώντας ακόμη και το λάδι. Αιτία για να γίνει αυτό στάθηκε η καταστροφή από φυλλοξήρα το 1869 των αμπελιών της Γαλλίας. Έτσι μετά το 1870 φυτεύτηκαν αμπέλια παντού: σε χωράφια που προορίζονταν για σπορές δημητριακών και όσπριων, σε νέα ξεχερσώματα και σε λιοστάσια που καταστράφηκαν και η ζήτηση για το λευκαδίτικο κρασί από τους ξένους εμπόρους ήταν μεγάλη. Έρχονταν λοιπόν καράβια και έδεναν στη θαλάσσια περιοχή μπροστά από το οινοποιείο και φόρτωναν κρασί για την αγορά κυρίως της Γαλλίας και της Ιταλίας, που προορίζονταν για το βάψιμο των εκεί παραγόμενων κρασιών τους. Οι αμπελουργοί όμως βρίσκονταν πάντα στο έλεος των εμπόρων και των κάθε λογής μεσαζόντων, που τους εκμεταλλεύονταν αφόρητα. Δεν υπήρχαν ούτε καν τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας για την τιμή του προϊόντος. Οι καταστάσεις αυτές 83

οδήγησαν σε μαζικές αντιδράσεις, όπως το δυναμικό και μαζικό συλλαλητήριο των αμπελουργών τον Αύγουστο του 1905, αλλά και το μεγάλο αιματηρό συλλαλητήριο το φθινόπωρο του 1935 που διοργανώθηκε με την καθοδήγηση της οργάνωσης του ΚΚΕ. Έτσι ιδρύθηκε το ΤΑΟΛ το 1951, έχοντας ως πρωτεργάτη και εμπνευστή τον Πέτρο Φίλιππα-Πανάγο, με σκοπό το Ταμείο αυτό να εμπορεύεται το κρασί εκ μέρους των παραγωγών.

Παλιά γερμανική ετικέτα κρασιού για το Λευκαδίτικο μοσχάτο Αργότερα όμως, στις αρχές του 20ου αιώνα, η διεθνής ζήτηση για το λευκαδίτικο κρασί ήταν μηδαμινή, ως αποτέλεσμα της αντικατάστασης των αμπελιών στη Γαλλία με νέα και την κάλυψη των αναγκών της αγοράς με κρασί που παράγονταν εκεί. Η τιμή του κρασιού που παραγόταν στη Λευκάδα, λόγω και των ιδιαίτερων εδαφικών ιδιομορφιών, ήταν τέτοια που η παραγωγή του ήταν πλέον ασύμφορη. Η αντικατάσταση όμως των χωραφιών με αμπέλια, όπου πριν καλλιεργούνταν δημητριακά που εξασφάλιζαν εν μέρει το ψωμί των αγροτικών νοικοκυριών της υπαίθρου, είχε ως αποτέλεσμα να φέρει την πείνα σε χιλιάδες κατοίκους του νησιού.

ΤΣΕΧΛΙΜΠΟΥ Είναι η περιοχή που βρίσκεται στη λεωφόρο Λευκάδος-Νυδριού, μετά το πρατήριο του ΤΑΟΛ. Το όνομα Τσεχλιμπού ή Σεχλιμπού προήλθε από τον τούρκο κάτοχο της περιοχής Σελιχμπέη. Στην περιοχή αυτή, επί της λεωφόρου Λευκάδος-Νυδριού, υπάρχει ερειπωμένη εκκλησία που φημολογείται ότι δεν λειτούργησε ποτέ και είναι ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Σεχλιμπούς. Ήταν ιδιοκτησία στο πρώτο τρίτο τουλάχιστον του 18ου αιώνα των οικογενειών Ευσταθίου Νέγρη και Φραγκίσκου Σκένα και το όνομά της το πήρε από την τοποθεσία. Φαίνεται ότι μετά από κάποιο νεώτερο σεισμό (ίσως του 1914), έγινε προσπάθεια να ανοικοδομηθεί, αλλά οι εργασίες σταμάτησαν στο τέλος της τοιχοποιίας και η εκκλησία έμεινε ως έχει τώρα (1973).

ΦΥΛΑΚΕΣ ΠΑΛΙΕΣ

Οι φυλακές της Λευκάδας ήταν χτισμένες δίπλα από την λιμνοθάλασσα και το Δημοτικό Σφαγείο της πόλης. Λειτουργούσαν κατά την ιταλογερμανική κατοχή στην Ελλάδα (1941-1945). Χτίστηκαν το 1902 για να στεγάζονται κάθε λογής εγκληματίες και κυρίως οι «επικίνδυνοι» για την κατοχή αγωνιστές. Τώρα εκεί βρίσκεται το Δικαστικό Μέγαρο Λευκάδας.

Πολλοί ήταν αυτοί οι οποίοι χαρακτήρισαν τις φυλακές αυτές σαν μια νέα Βαστίλη. Τα μικρά παράθυρα, η υγρασία, η βρώμα της λιμνοθάλασσας και των σφαγείων, οι μύγες, οι σκνίπες και τα κουνούπια, δημιουργούσαν συνθήκες διαβίωσης ακατάλληλες για τη σωματική και πνευματική υγεία των κρατουμένων. Από τις χιλιάδες των κρατουμένων που φυλακίστηκαν από την ίδρυσή τους και έμεναν κλειδωμένοι 15 ώρες το 24ωρο, ελάχιστοι βγήκαν υγιείς. Εάν σε όλα αυτά προστεθούν και τα βασανιστήρια, η πείνα της κατοχής με συσσίτιο την πολέντα (ιταλικό κίτρινο αλεύρι βρασμένο) μια φορά την ημέρα, η μακρόχρονη απομόνωση στα κελιά, γίνεται φανερό πόσο δύσκολες ήταν οι συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων. Ωστόσο οι φυλακές αυτές καταργήθηκαν το 1975 και κατεδαφίστηκαν.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΔΡΟΜΩΝ ΚΑΙ ΠΛΑΤΕΙΩΝ Χαρακτηρίσαμε κάθε δρόμο και πλατεία, δίνοντας μια σύντομη πληροφορία για το τι ή ποιος είναι αυτός που έδωσε το όνομά του στο συγκεκριμένο δρόμο ή πλατεία. Η σύντομη αυτή πληροφορία θα μπορούσε να αναγραφεί σε κάθε πινακίδα στους δρόμους και έτσι ο κάθε δρόμος δεν θα είναι απλά ένα σημείο προσανατολισμού, αλλά θα αποκτήσει ένα ακόμα ενδιαφέρον. Ο χάρτης δηλαδή της πόλης μας θα μετατραπεί, κατά κάποιον τρόπο, σε μια ‘’συνοπτική εγκυκλοπαίδεια’’.

ΔΡΟΜΟΙ

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36.

8ης ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ: ένδοξο στρατιωτικό τμήμα στο πόλεμο του 1940 ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ: Μάρτυρες της Εκκλησίας ΑΓ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ: Μάρτυρας της Εκκλησίας ΑΓ. ΜΑΥΡΑΣ: Μάρτυρας της Εκκλησίας ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ: Μάρτυρας της Εκκλησίας ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ: Μάρτυρας της Εκκλησίας ΑΘΗΝΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΗ: ζωγράφος, ποιητής, καλλιτέχνης ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ: τμήμα της δυτικής Στερεάς Ελλάδας ΑΜΑΞΙΚΗΣ: η παλιά πόλη της Λευκάδας ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ: δρόμος που οδηγεί στο κοιμητήριο Λευκάδας ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ: οπλαρχηγός της επανάστασης του 1821 ΑΡΑΚΛΕΙΩΤΗ ΑΡΧΙΕΡΕΑ: Αρχιδιάκονος και Επίσκοπος ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ: μυθικό πρόσωπο, θεά του κυνηγιού ΑΣΠΡΟΓΕΡΑΚΑ ΠΑΠΑ: ιερέας και αγωνιστής ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ: διακεκριμένος ποιητής του 19ου αιώνα ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ ΙΩΑΝΝH: νομικός, πολιτικός, υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας, συγγραφέας ΒΑΡΖΕΛΗ: οικογένεια απόγονων Χιωτών προσφύγων ή οικογένεια γιατρών από τα Γιάννενα ΒΕΝΤΟΥΡΑ: ζωγράφος ΒΕΡΓΙΝΗ ΗΛΙΑ: σφαιροβόλος πρωταθλητής Ελλάδας και βαλκανιονίκης ΒΕΡΡΟΙΩΤΗ ΔΗΜΑΡΧΟΥ: γιατρός, δήμαρχος Λευκάδας και βουλευτής ΒΛΑΝΤΗ Α. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ: διδάκτωρ Δικαίου, βουλευτής, συγγραφέας ΒΟΝΙΤΣΗΣ: πόλη της Αιτωλοακαρνανίας ΒΡΕΤΤΟΥ ΒΟΥΛΗ: σατυρικός ποιητής, η ‘’ψυχή’’ των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων της Λευκάδας ΒΥΡΩΝΑ ΛΟΡΔΟΥ: Άγγλος ποιητής, φιλέλληνας ΓΑΖΗ ΙΩΑΝΝΗ: διακεκριμένος καθηγητής ΓΑΖΗ ΣΠΥΡ.: αγιογράφος, ζωγράφος ΓΕΛΑΔΟΥΛΗ Π.: αγωνιστής και πατριώτης ΓΕΩΡΓΑΚΗ ΚΩΝ/ΝΟΥ: φοιτητής, αγωνιστής κατά της δικτατορίας ΓΙΑΝΝΟΥΛΑΤΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ: δήμαρχος Λευκάδας ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΜΗΤΡΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ: αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης ΓΛΗΓΟΡΗ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ: γιατρός, μέλος του ΕΛΑΣ, βουλευτής της ΕΔΑ ΓΟΛΕΜΗ ΔΗΜ.: αθλητής του στίβου, ολυμπιονίκης, ποιητής ΓΡΑΨΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ: δικηγόρος, ανώτερος υπάλληλος της Βουλής ΔΑΙΡΠΦΕΛΔ ΓΟΥΛΙΕΛΜΟΥ: Γερμανός αρχαιολόγος και αρχιτέκτονας ΔΕΒΑΡΗ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ: δημοσιογράφος, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός θεάτρου ΔΙΑΚΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ: αγωνιστής του 1821, μέλος της Φιλικής Εταιρείας 86

37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77.

ΔΟΞΑΡΑ: οικογένεια ζωγράφων ΔΡΟΜΟΥ ΤΟΥ ΟΗΕ: Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών ΖΑΚΚΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: ευεργέτης ΖΑΚΥΝΘΟΥ: νησί των Επτανήσων ΖΑΜΠΕΛΗ Δ. ΛΟΧΑΓΟΥ: μόνιμος λοχαγός του Ελληνικού Στρατού ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ Ε.: ειρηνοδίκης και υπουργός ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΟΣ: διακεκριμένος νομομαθής, βουλευτής ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΟΣ: ιστορικός, λογοτέχνης, βουλευτής Λευκάδος ΖΑΜΠΕΛΙΩΝ: έγκριτη οικογένεια Λευκαδίων ΖΑΠΡΑΛΗ Ι.: γιατρός, μέλος της Φιλικής Εταιρείας ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΕΧΝΕΙΟΥ: πεσόντες του Πολυτεχνείου το 1973 ΘΕΡΑΠΟΥ ΘΩΜΑ: αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, στέλεχος της ΕΔΑ ΚΑΛΑΜΟΥ: νησί του νομού Λευκάδος ΚΑΛΚΑΝΗ ΚΩΝ/ΝΟΥ: νομικός και πολιτικός ΚΑΛΥΒΙΩΤΗ ΔΗΜ.: μέλος του Δ.Σ. του ‘’Τηλυκράτη’’ ΚΑΝΑΡΗ: πυρπολητής του 1821, υπουργός Ναυτικών ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ Ι. : πρώτος κυβερνήτης του Νεοελληνικού Κράτους ΚΑΡΑΒΕΛΑ: στρατιωτικός ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ Γ. : αγωνιστής του 1821 ΚΑΤΣΙΚΟΓΙΑΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: στρατηγός, αγωνιστής του 1821 ΚΑΤΣΙΚΟΓΙΑΝΝΗ Χ. : οπλαρχηγός του 1821 ή αξιωματικός του στρατού και βουλευτής Αιτ/νίας ΚΑΤΩΠΟΔΗ ΑΘΑΝ. ΥΠΟΣΜ. : ανθυποσμηναγός της Ελληνικής Αεροπορίας ΚΑΤΩΠΟΔΗ ΓΕΩΡΓ. : ΚΕΝΝΕΝΤΥ ΤΖΩΝ: πρόεδρος των ΗΠΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ: νησί των Επτανήσων ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ: νησί των Επτανήσων ΚΟΓΚΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: μέλος της ΕΠΟΝ Λευκάδας ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ: στρατηγός και αγωνιστής του 1821 ΚΟΝΤΑΡΗ: Ιεροκήρυκας και Αρχιεπίσκοπος Λευκάδος ή αγωνιστής του 1821 ΚΟΝΤΟΜΙΧΗ ΠΑΝΤΑΖΗ: καθηγητής μέσης εκπαίδευσης, συγγραφέας, λαογράφος, ερευνητής ΚΟΥΝΙΑΚΗ ΔΗΜ. : εκπαιδευτικός, συγγραφέας ΚΟΥΡΤΗ ΝΙΚΟΥ ΥΠΟΛΟΧΑΓΟΥ: ΚΟΥΤΡΟΥΜΠΗ ΧΡ. : καπετάνιος και αγωνιστής του 1821 ΚΟΨΙΔΑ ΗΛΙΑ: ΚΤΕΝΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ: γιατρός ακτινολόγος και πολιτικός ΚΥΘΝΟΥ: νησί των Κυκλάδων KΥΠΡΟΥ: νησί της ανατολικής Μεσογείου ΛΑΥΡΑΝΟΥ ΠΑΝΟΥ: αγωνιστής του 1821 ΛΕΥΚΑΔΙΟΥ ΧΕΡΝ: δημοσιογράφος, συγγραφέας, εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας ΛΕΥΚΑΔΙΟΥ-ΘΕΡΜΟΥ ΚΩΝ. : αγωνιστής του 1821 ΛΕΥΚΑΔΟΣ-ΝΥΔΡΙΟΥ ΛΕΩΦΟΡΟΣ: δρόμος που ενώνει τη Λευκάδα με το 87

Νυδρί 78. ΛΕΥΚΑΤΑ: ακρωτήρι νότια της Λευκάδας 79. ΜΑΚΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: αγωνιστής του 1821 80. ΜΑΝΕΣΗ: 81. ΜΑΡΙΝΑΣ: εγκαταστάσεις ελλιμενισμού σκαφών 82. ΜΑΡΙΝΟΥ ΙΩΑΝΝΗ: βουλευτής και νομοθέτης στην Ιόνιο Βουλή 83. ΜΑΥΡΟΜΑΤΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ: δήμαρχος Λευκάδας 84. ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ ΗΛΙΑ: αγωνιστής του 1821 85. ΜΑΧΑΙΡΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ: βουλευτής, δήμαρχος Λευκάδας, πρόεδρος της Φιλαρμονικής και δωρητής της 86. ΜΑΧΑΙΡΑ ΚΩΝ/ΝΟΥ: δικηγόρος, πολιτευτής, ιστορικός 87. ΜΕΓΑΝΗΣΙΟΥ: νησί του νομού Λευκάδας 88. ΜΕΛΑ ΙΩΑΝΝΗ: Λευκαδίτης στρατηγός, διοικητής του Νοσοκομείου και δήμαρχος Λευκάδας 89. ΜΕΛΑ ΠΑΥΛΟΥ: αξιωματικός πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού και πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα. 90. ΜΕΣΣΗΝΗ Γ. : μέλος της ΕΠΟΝ Λευκάδας ή λόγιος και έμπορας στη Βενετία 91. ΜΕΤΑΞΑ: γόνος ευγενούς οικογένειας από Κωνσταντινούπολη ή αγωνιστής του 1821 ή πρωθυπουργός και δικτάτορας 92. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ: ο ναός της Ευαγγελίστριας της Λευκάδας 93. ΜΗΤΣΑ Δ. ΑΓΩΝΙΣΤΗ: αγωνιστής 94. ΜΙΑΟΥΛΗ: ναύαρχος του υδραίικου στόλου 95. ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ: ηρωίδα της Επανάστασης του 1821 96. ΜΥΤΙΚΑ: χωριό της Αιτωλοακαρνανίας 97. ΟΥΛΩΦ ΠΑΛΜΕ: πρωθυπουργός της Σουηδίας, ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος 98. ΟΔΥΣΣΕΩΣ: μυθικό πρόσωπο, βασιλιάς της Ιθάκης 99. ΟΡΦΕΩΣ: μυθικό πρόσωπο, εκπρόσωπος της τραγουδιστικής τέχνης και της λύρας 100. ΠΑΛΑΙΡΟΥ: κωμόπολη της Αιτωλοακαρνανίας 101. ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ: πολιτικός, αγωνιστής κατά της δικτατορίας και ποιητής 102. ΠΑΝΑΔΑ ΣΤΑΥΡΑΚΑ: αγωνιστής, πρωταρχηγός της εξέγερσης των χωρικών του 1819 103. ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ: οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 104. ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ: εκκλησία της Λευκάδας 105. ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ: κληρικός, αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 106. ΠΕΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ: μοναστήρι της Παναγίας στη Λευκάδα 107. ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ: μυθικό πρόσωπο 108. ΠΟΛΙΤΗ ΠΑΝΟΥ: ευεργέτης 109. ΠΟΛΥΤΕΚΝΩΝ: κατοικίες πολλών πολύτεκνων οικογενειών 110. ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: αθλητής κλασικού αθλητισμού 111. ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΝΙΚ. ΛΟΧΑΓΟΥ: 88

112. ΡΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥ: εκπαιδευτικός, ιστορικός, ιδρυτής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας και της Συλλογής Εικόνων Μεταβυζαντινής Τέχνης 113. ΣΑΠΦΟΥΣ: λυρική ποιήτρια 114. ΣΒΟΡΩΝΟΥ Ν. : ιστορικός, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών και Θεσσαλονίκης 115. ΣΕΡΒΑΙΩΝ: οικογένεια σημαντικών Λευκαδιτών 116. ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ: σημαντικός ποιητής του 20ου αιώνα 117. ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ: ανώτατος δημόσιος λειτουργός, βουλευτής και υπουργός 118. ΣΚΕΝΑ ΜΙΧΑΗΛ: ευεργέτης 119. ΣΚΙΑΔΑΡΕΣΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ: διακεκριμένος πολιτικός και ποιητής 120. ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗ ΣΠ. : επιχειρηματίας, χορηγός 121. ΣΟΥΜΙΛΑ ΒΛΑΧΑΓΓΕΛΟΥ: αρματολός από τη Στερεά Ελλάδα, αγωνιστής στη Επανάσταση του 1684 122. ΣΟΥΝΔΙΑ Α. : μέλος της Φιλικής Εταιρείας, αγωνιστής του 1821 123. ΣΟΥΤΣΟΥ: Φαναριώτικη οικογένεια σημαντικών προσώπων 124. ΣΤΑΔΙΟΥ: Δημοτικό Στάδιο Λευκάδας 125. ΣΤΑΜΑΤΕΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗ: φιλόλογος και συγγραφέας 126. ΣΤΑΜΠΟΓΛΗ Δ. : λόγιος, ποιητής, συγγραφέας 127. ΣΤΕΡΙΩΤΗ Ν. : υπάλληλος Νοσοκομείου Λευκάδας και χορευτής της Νέας Χορωδίας 128. ΣΤΕΦΑΝΙΤΣΗ Π. : γιατρός και αγωνιστής του 1821 ή εισοδηματίας και δωρητής στη Φιλαρμονική 129. ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ Ν. : Αγωνιστής του 1821 130. ΣΤΡΑΒΟΣΚΙΑΔΗ ΠΑΠΑ: πρωτεργάτης και μάρτυρας της εξέγερσης των χωρικών του 1819 131. ΣΤΡΑΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ: Δημοτικός Σύμβουλος Λευκάδας 132. ΤΖΑΒΑΛΑ ΚΑΡΟΥΣΟΥ: Λευκαδίτης ηθοποιός 133. ΤΖΕΒΕΛΕΚΗ ΑΝΤ. : διοργανωτής των πρώτων Γιορτών Λόγου και Τέχνης και του Διεθνούς Φεστιβάλ Φολκλόρ Λευκάδας 134. ΤΖΟΡΝΤΑΝΟ ΜΠΡΟΥΝΟ: Ιταλός αναμορφωτής, συγγραφέας, διανοούμενος 135. ΤΗΛΥΚΡΑΤΟΥΣ: ιστορικό πρόσωπο κατά τους Πελοποννησιακούς Πολέμους και ποδοσφαιρική ομάδα Λευκάδας 136. ΤΣΑΡΛΑΜΠΑ Μ. : νομικός και βουλευτής Λευκάδας 137. ΤΣΕΓΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ: αγωνιστής, γραμματέας της ΕΠΟΝ και μέλος του ΕΛΑΣ 138. ΤΣΕΡΕ ΚΩΝ/ΝΟΥ: αεροπόρος 139. ΤΣΟΓΚΑ Γ. : οπλαρχηγός της Επανάστασης του 1821 140. ΥΨΗΛΑΝΤΗ Δ. : στρατιωτικός και αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 141. ΦΑΤΟΥΡΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΗΜΑΡΧΟΥ: δήμαρχος Λευκάδας 142. ΦΕΡΑΙΟΥ ΡΗΓΑ: εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Επανάστασης του 1821 143. ΦΙΛΑΝΔΡΟΥ ΝΑΥΑΡΧΟΥ: 144. ΦΙΛΑΡΜΟΝΙΚΗΣ: σωματείο μουσικών τμημάτων 145. ΦΙΛΙΠΠΑ ΓΕΡΑΣΙΜΟΥ: βουλευτής 146. ΦΙΛΙΠΠΑ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ: βουλευτής ή συγγραφέας και λόγιος 89

147. ΦΙΛΙΠΠΑ-ΠΑΝΑΓΟΥ ΠΕΤΡΟΥ: γιατρός, βουλευτής Λευκάδας, ιδρυτής του ΤΑΟΛ 148. ΦΙΛΙΠΠΑ-ΠΑΝΑΓΟΥ ΣΠΥΡΟΥ: δημοσιογράφος, συγγραφέας και ποιητής 149. ΦΙΛΟΣΟΦΩΝ: δρόμος στοχαστικών περιπάτων των λόγιων του 19ου αιώνα 150. ΦΛΟΓΑΪΤΗ Σ. ΙΩΑΝΝΗ: δικηγόρος και διανοούμενος 151. ΦΛΟΓΑΪΤΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ: δήμαρχος Οδησσού και ιδρυτής της Ελληνικής Κοινότητας ή νομομαθής, πολιτικός και δημοσιογράφος 152. ΦΛΟΓΑΪΤΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ: δημόσιος λειτουργός, δικαστής και συγγραφέας 153. ΦΛΟΓΑΪΤΗ Σ. : Πρόεδρος Κοινότητας Μαραντοχωρίου Λευκάδας 154. ΦΡΥΝΗΣ: διάσημη εταίρα της αρχαιότητας 155. ΦΩΤΕΙΝΟΥ: πρωτεργάτης της εξέγερσης του 1819 και ‘’ήρωας’’ του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη 156. ΧΑΡΟΜΟΓΛΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ: συλλέκτης και ιδρυτής της Χαραμόγλειου Ειδικής Λευκαδιακής Βιβλιοθήκης. 157. ΨΑΡΩΝ: νησί του Αιγαίου Πελάγους

ΠΛΑΤΕΙΕΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ: Μάρτυρας της Εκκλησίας ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ ΠΑΝΟΥ: αγωνιστής, καπετάνιος του ΕΛΑΣ ΔΩΡΟΘΕΟΥ: Μητροπολίτης Λευκάδος και Ιθάκης, ιδρυτής του Γηροκομείου Λευκάδας ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ: αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ: λαοί που αγωνίστηκαν για ελευθερία και ανεξαρτησία ΖΑΜΠΕΛΙΟΥ: δικαστικός, δραματικός ποιητής, μέλος της Φιλικής Εταιρείας ΗΡΩΩΝ: επώνυμοι και ανώνυμοι ήρωες της πατρίδας ΜΑΡΚΑ: παλιά αγορά της πόλης ΜΕΛΑ ΠΑΥΛΟΥ: αξιωματικός πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού και πρωτεργάτης του Μακεδονικού Αγώνα ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ: ο ναός της Ευαγγελίστριας της Λευκάδας ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΥ: σημαντικός ποιητής του 20ου αιώνα ΤΖΕΒΕΛΕΚΗ: διοργανωτής των πρώτων Γιορτών Λόγου και Τέχνης και του Διεθνούς Φεστιβάλ Φολκλόρ Λευκάδας ΦΟΙΝΙΚΑ: παλιός θερινός κινηματογράφος

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εκτός από την ονοματολογία των δρόμων έγινε και στατιστική ανάλυση των στοιχείων και τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

Τόποι - Έννοιες Άγιοι και 12% Ιερωμένοι 7% ΑγωνιστέςΠολιτικοίΔήμαρχοι 48%

Πνευματικοί ΆνθρωποιΑθλητέςΕυεργέτες 33%

Στρατιωτικοί 5% Οικογένειες 1% Άλλα 5%

Ευεργέτες 3%

Γεωγραφικοί Όροι 14%

Αθλητές 2% Άγιοι,Επίσκοποι,Πα πάδες 6%

Πολιτικοί,Δήμαρχοι, Σύμβουλοι 19%

Αγωνιστές 25%

Επισήμονες 10% Καλλιτέχνες 10%

ΤόποιΈννοιεςΜνημεία 16% Γυναίκες 4%

Άνδρες 80%

Ξένοι 5%

Έλληνες μη Λευκαδίτες 27% Λευκαδίτες 68%

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  Οι αγωνιστές-πολιτικοί-δήμαρχοι κατέχουν το 48%, οι πνευματικοί-αθλητέςευεργέτες το 33%, οι τόποι-έννοιες κατέχουν το 12% και οι Άγιοι-Ιερωμένοι 7%.  Πιο συγκεκριμένα οι αγωνιστές της πατρίδας μας κατέχουν την πρώτη θέση (25%), μετά οι πολιτικοί και δήμαρχοι (19%), ακολουθούν οι γεωγραφικοί τόποι (14%), οι επιστήμονες (10%) και οι καλλιτέχνες (10%).  Τα ονόματα ανδρών υπερτερούν κατά πολύ των γυναικών, με ποσοστά 80% έναντι 4%, που σημαίνει ότι αν και συναντάμε αρκετές γυναίκες (ποιήτριες, καλλιτέχνιδες, αγωνίστριες) στην ιστορία της Λευκάδας, παρόλα αυτά ελάχιστες έχουν τιμηθεί.  Τα περισσότερα ονόματα ανήκουν σε Λευκαδίτες κατά 68%, σε Έλληνες μη Λευκαδίτες 27% και σε ξένους 5%.  Επίσης, υπάρχουν δρόμοι και πλατείες χωρίς όνομα, αλλά και σημαντικές προσωπικότητες από την Λευκάδα που δεν έχουν τιμηθεί. Και όσον αφορά στη σήμανση των δρόμων, κυρίως στην παλιά πόλη, υπάρχουν λιγοστές πινακίδες στους δρόμους ή είναι παλιές, ξεθωριασμένες και δυσδιάκριτες.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Φύλο

Ηλικία

Άνδρες

Γυναίκες

33%

67%

15-25

26-45

46 και άνω

22%

24%

54%

1) Για ποιους λόγους πιστεύετε ότι δίνονται ονόματα στους δρόμους;

2) Γνωρίζετε ποιος φορέας δίνει τα ονόματα στους δρόμους;

Ευκολία στον προσανατολισμό

Υπουργείο Εσωτερικών

Τιμούμε σημαντικά πρόσωπα

Περιφέρεια

Δεν ξέρω

Δήμος Δεν ξέρω

43%

49% 70% 8%

3) Γνωρίζετε ποια είναι η διαδικασία ονοματοθεσίας; Ναι

Όχι

Περίπου

20%

4) Γνωρίζετε από που προήλθε το όνομα του δρόμου που μένετε; Ναι

54% 20%

Όχι

Περίπου

65% 26%

24% 11%

5) Γνωρίζετε από που προήλθε το όνομα της συνοικίας Βαρδάνια; Ναι

Όχι

6) Έχετε αναζητήσει ποτέ στη βιβλιογραφία ή στο διαδίκτυο τη σημασία κάποιου δρόμου;

Περίπου

Ναι

Όχι

59%

65%

41%

17% 17%

7) Χρησιμοποιείτε τα ονόματα των δρόμων για να προσανατολιστείτε στην πόλη;

8) Γνωρίζετε τα ονόματα των κεντρικών δρόμων της πόλης μας; Ναι

Ναι

Όχι

Περίπου

24%

Μερικές φορές

67%

41% 22%

37%

9) Γνωρίζετε ποιο είναι το όνομα της κεντρικής πλατείας της Λευκάδας; Ναι

Αν ναι, ποιό είναι αυτό; Εθνικής Αντιστάσεως

Κων. Καλκάνη

Αγ. Σπυρίδωνα

Αγ. Μηνά

Όχι

80% 43%

57% 5%

10%

10) Θα προτιμούσατε να δίνονται αριθμοί στους δρόμους; (πχ 3η λεωφόρος, 25η οδός) Ναι

13%

Όχι

11) Δίνονται στις ξένες χώρες ονόματα στους δρόμους; Ναι

Όχι

Ίσως

63%

17%

24%

12) Θα προτιμούσατε να αναγράφεται σε κάθε πινακίδα ο χαρακτηρισμός με δυο-τρεις λέξεις της ονομασίας του δρόμου; Όχι

20%

13) Είναι σημαντικό πιστεύετε να γνωρίζουμε την ιστορία του τόπου μας; Ναι

Ναι

Ίσως

Όχι

Ίσως

74%

100% 11%

15%

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

 Το ερωτηματολόγιο απαντήθηκε την περίοδο Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2013 από άτομα που διαμένουν στην πόλη της Λευκάδας (33% άντρες, 67% γυναίκες), ηλικίας 15-25 ετών (54%), 26-45 ετών (22%) και 46 και άνω (24%).  Πιστεύουν ότι δίνονται ονόματα στους δρόμους για να τιμούμε σημαντικά πρόσωπα (49%) και για να προσανατολιζόμαστε εύκολα (43%).  Το μεγαλύτερο ποσοστό (70%) γνωρίζουν ότι τα ονόματα στους δρόμους δίνονται από το Δήμο, αλλά δεν γνωρίζουν τη διαδικασία ονοματοθεσίας (54%).  Οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν από που προήλθε το όνομα του δρόμου που διαμένουν (65%), ούτε από πού προήλθε η ονομασία Βαρδάνια (65%), ούτε ποιο είναι το όνομα της κεντρικής πλατείας της Λευκάδας (57%), αλλά έχουν αναζητήσει σε βιβλία ή στο διαδίκτυο τη σημασία κάποιου δρόμου σε ποσοστό 59%.  Το 41% χρησιμοποιούν (και το 37% μερικές φορές) τα ονόματα των δρόμων για να προσανατολιστούν στην πόλη και θα προτιμούσαν (το 74%) να αναγράφονται λίγα στοιχεία σε κάθε πινακίδα, που να αφορούν την ονομασία κάθε δρόμου, αφού όλοι (100%) πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε την ιστορία του τόπου μας. 95

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ 1 2

8 9

11 12

13 14

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 2. Ο ποιητής του “Φωτεινού”. 5. Ηρωίδα της Επανάστασης του 1821. 10. Αιτωλο……: Γειτονικός νομός. (γεν.) 11.Στράτος …….: Αγωνιστής της αντίστασης κατά των Γερμανών. 14. Γερμανός αρχαιολόγος. 15. Παπάς από τους πρωτεργάτες της “Στάσης των χωρικών” κατά των Άγγλων το 1819. ΚΑΘΕΤΑ 1. Σουηδός πρωθυπουργός που δολοφονήθηκε. 3. Αυτό το δρόμο διέσχιζαν παλιά οι άμαξες. (γεν.) 4. “ .… Χερν”, εθνικός ποιητής της Ιαπωνίας. 6. Συνοικία που θυμίζει πουλί. 7. Δρόμος που ενώνει την πόλη με το Φρύνι. (γεν.) 8. Αυτή η αγία έδωσε το όνομα της στη Λευκάδα. 9. Θεά του κυνηγιού. 12. Λόρδος Φιλέλληνας. 13. Πλατεία που ήταν η παλιά αγορά της πόλης.

ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Λ Ε Υ Κ Α Δ Α

_ _ _ _ _ _ _

_ _ _ _ _

_ _ _ _ _ _ _

Το πραγματικό του όνομα ήταν Γρηγόριος Δικαίος. Βαλκανιονίκης στη σφαίρα από τους Τσουκαλάδες. Μαχητής της Εθνικής Αντίστασης, που το όνομά του δόθηκε σε πλατεία. Ακρωτήρι που πνίγηκε η Σαπφώ. Ναός του ………..: Πίσω από το Ιερό του Βήμα βρίσκεται ο τάφος του Βαλαωρίτη. 6. Καρσάνος πρωταγωνιστής της εξέγερσης των αγροτών το 1819. 7. Λευκαδίτης ποιητής, εμπνευστής της «Δελφικής Ιδέας». 1. 2. 3. 4. 5.

ΛΥΣΕΙΣ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 2.ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ, 5.ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ, 10.ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ, 11.ΤΣΕΓΙΟΣ, 14.ΔΑΙΡΠΦΕΛΔ, 15.ΣΤΡΑΒΟΣΚΙΑΔΗΣ ΚΑΘΕΤΑ: 1.ΠΑΛΜΕ, 3.ΑΜΑΞΙΚΗΣ, 4.ΛΕΥΚΑΔΙΟΣ, 6.ΠΟΥΛΙΟΥ, 7.ΠΕΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ, 8.ΜΑΥΡΑ, 9.ΑΡΤΕΜΙΣ, 12.ΒΥΡΩΝΑΣ, 13.ΜΑΡΚΑ ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ: 1.ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑΣ, 2.ΒΕΡΓΙΝΗΣ, 3.ΓΙΑΝΝΟΥΛΗΣ, 4. ΛΕΥΚΑΤΑΣ, 5.ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑ, 6.ΠΑΝΑΔΑΣ, 7.ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ -

www.el.wikipedia.gr www.lefkada.gr www.lefkadaslowguide.gr http://kokkinosfakelos http://ellinikosemfilios http://nikiana.wordpress.com www.kolivas.de www.livepedia.gr www.lefkas-city.gr www.pasoipa.org.gr www.miriobiblos.gr www.historyreport.gr www.lefkasculturalcenter.gr www.lefkadapress.gr http://elgeorgakis.blogspot.gr www.meganisitimes.gr www.holidaysinlefkada.eu Ν. Σβορώνος, ‘’ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΥΚΑΔΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΛΕΥΚΑΔΙΤΕΣ’’, ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΑΘΗΝΑ, 2011 ‘’ΙΣΤΟΡΙΑ - ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ’’, ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΑΘΗΝΑ, 2004 ‘’Η ΛΕΥΚΑΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΤΗΣ’’, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ, ΑΘΗΝΑ, 2009 Ζ. Κουτσαύτης, ‘’Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ’’, ΕΚΔΟΣΗ Π.Ε.Α.Ε.Α ΛΕΥΚΑΔΑΣ, ΑΘΗΝΑ, 1991 Π. Γ. Ροντογιάννης, ‘’Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ’’, ΤΟΜΟΙ Α΄, Β΄, ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, ΑΘΗΝΑ, 2006 ΓΕΡ. ΖΑΜΠΕΛΗΣ, ‘’ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ’’, ΤΟΜΟΙ, Α΄, Β΄, Γ΄, Εκδόσεις Ενοριακού Πνευματικού Κέντρου Ι. Ν. Ευαγγελίστριας Λευκάδος, Λευκάδα, 2005 Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITANNICA, Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος, 1987 Φλογαΐτης Σ. Ιωάννης, ‘’ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ’’, έκδοση Δήμου Απολλωνίων, Λευκάδα, 2004 Παρασκευή Κοψιδά-Βρεττού, ‘’Το έγκλημα και οι κοινωνικοί του προσδιορισμοί’’, Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα, 1998 ‘’ΔΡΟΜΟΙ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ’’, ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, Αθήνα, 2011 Σπ. Ι. Ασδραχάς, ‘’ΠΑΤΡΙΔΟΓΡΑΦΗΜΑΤΑ’’, ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ, Αθήνα, 2003