ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περί του εγχειρήματος
11
1. Οδηγίες χρήσης
13
1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 1.12 1.13
15 15 16 17 19 19 20 21 21 22 22 23 23 23 24 25 25 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 35 36 37 38 37 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 48 49 50 51 52 53 54 56 58 59 59
Μικρό εισαγωγικό σημείωμα Μακάμ και τροπικότητα Κλίμακες Διαστήματα και σημεία αλλοίωσης Το δις διαπασών και η θέση του ραστ Διατονικά - χρωματικά «τετράχορδα», σκληρή - μαλακή συμπεριφορά Βάση, δεσπόζοντες, προσαγωγείς, έλξεις Παρουσίαση των «τετραχόρδων» 1.8.1 Ραστ 1.8.2 Ουσάκ - Χουσεϊνί 1.8.3 Σεγκιάχ 1.8.4 Τσαργκιάχ 1.8.5 Κιουρντί 1.8.6 Μπουσελίκ - Νιχαβέντ 1.8.7 Χιτζάζ 1.8.8 Νικρίζ 1.8.9 Χουζάμ 1.8.10 Σαμπά Μακάμ 1.9.1 Ραστ 1.9.2 Ραστ (Σαζκιάρ) 1.9.3 Ουσάκ 1.9.4 Σεγκιάχ 1.9.5 Μουστεάρ 1.9.6 Τσαργκιάχ 1.9.7 Χουσεϊνί 1.9.8 Εβίτς 1.9.9 Γκερντανιγιέ 1.9.10 Μουχαγιέρ 1.9.11 Σαμπά 1.9.12 Μπεστενιγκιάρ 1.9.13 Κιοτσέκ 1.9.14 Χουζάμ 1.9.15 Χιτζάζ 1.9.16 Ουζάλ 1.9.17 Ζιργκιουλελί Χιτζάζ 1.9.18 Νικρίζ 1.9.19 Καρτσιγιάρ 1.9.20 Χιτζαζκιάρ 1.9.21 Ζιργκιουλελί Σουζινάκ 1.9.22 Ζιργκιουλελί Σουζινάκ (Πειραιώτικο) 1.9.23 Νεβά χιτζάζ (Αραμπάν) 1.9.24 Μπεγιατί Αραμπάν 1.9.25 Μπουσελίκ 1.9.26 Νιχαβέντ 1.9.27 Νεβεσέρ 1.9.28 Κιουρντί 1.9.29 Κιουρντιλί Χιτζαζκιάρ 1.9.30 Μαχούρ 1.9.31 Ζαβίλ Μέτρο - tempo - ρυθμός Ταξίμια Σημειογραφία των μακάμ και συγκερασμένα όργανα Εναρμόνιση στο ρεμπέτικο τραγούδι
5
6
2. Παρτιτούρες Ανωνύμων και παραδοσιακά Από κάτ’ απ’ τις ντομάτες Δώδεκα χρονών κορίτσι Κατιφές Κουτσαβάκι Μάτια μου Μπαγλαμάδες Νέοι χασικλήδες Ο μεμέτης Τούτ’ οι μπάτσοι που ’ρθαν τώρα Τσερκέζα Γρηγόρης Ασίκης Αψιλίες Βυρωνιώτισσα Γιαλό - γιαλό Οι τρεις ορφανές Μάρκος Βαμβακάρης Ζητώ παντού ο καημένος Θα ’ρθώ να σε ξυπνήσω Καραβοτσακίσματα Λιώνω μυστικά Μάνα με μαχαιρώσανε Μια όμορφη μελαχρινή Μου είπαν να μην σ’ αγαπώ Ο Μάρκος υπουργός Ο συνάχης Ο χασάπης Όσοι έχουνε πολλά λεφτά Πολίτισσα Ρίξε τσιγγάνα τα χαρτιά Σαν είσαι μάγκας και νταής Στο Φάληρο που πλένεσαι Τα δυο σου χέρια πήρανε Ψηλά τη χτίζεις τη φωλιά Ώρες με θρέφει ο λουλάς Δημήτρης Γκόγκος (Μπαγιαντέρας) Γυρνώ σαν νυχτερίδα Η Άνοιξις Η μικρή απ’ το Πασαλιμάνι Θέλω να σ’ ανταμώσω (Ξαβεριώτισσα) Μ’ έχεις μαγεμένο Ανέστης Δελιάς Κουτσαβάκι (Βρε μάγκα το μαχαίρι σου) Ο πόνος του πρεζάκια Σούρα και μαστούρα Το σακάκι Αντώνης Διαμαντίδης (Νταλγκάς) Απ’ την Πόλη ένας μόρτης Άπονη Τουρκάλα Μες στου Συγγρού τη φυλακή Ο τζογαδόρος Στους Ποδαράδες μια Πολίτισσα Ταταυλιανή τσαχπίνα Το μπαγλαμαδάκι σπάσε Γιάννης Δραγάτσης (Ογδοντάκης) Θέλω απόψε να γλεντήσω Καμωματού (Αμάν γιάλα) Καρδιοκλέφτρα
61 65 66 67 68 69 70 71 72 74 75 76 77 78 79 80 81 83 84 85 86 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 117 118 120 121 122 123 124 126 127 128 129 130
Μανώλης ο χασικλής Μεθυσμένος (Νεβά τσιφτετέλι) Μόρτισσα κι αλάνης Νέος Κόνιαλης Πεισματάρα Κώστας Καρίπης Αρμενίτσα Δεν σ’ αγαπώ, δεν σ’ αγαπώ Κατινάκι μου για σένα Μόρτισσα Σμυρνιά Πάλι μου κάνεις τον βαρύ Πες το ναι Πες μου φως μου από πού ’σαι Τα χανουμάκια Το μάγκικο Τώρα που ’χεις παραδάκια Α. Κωστής Αδυνάτισα ο καημένος Ήσουνα ξυπόλητη Στην υπόγα Τουμπελέκι - τουμπελέκι Ιάκωβος Μοντανάρης Δερβίσης και Ρίτα Κακούργα πεθερά Δημήτρης Μπαρούσης (Μπαρούς ή Λορέντζος) Γεια σου Λόλα μερακλού Μας κυνηγούν τον αργιλέ Ο μόρτης Το χασαπάκι Του Πειραία το αλάνι Γιώργος Μπάτης Βάρκα μου μπογιατισμένη Γκαμηλιέρικο Γυφτοπούλα (στο χαμάμ) Ζεμπεκάνο Σπανιόλο Η ατσιγγάνα Ο θερμαστής Ο μπουφετζής Ο φασουλάς Οι σφουγγαράδες Οι φυλακές του Ωρωπού Οι φωνογραφητζήδες Σου ’χει λάχει Το μπαρμπεράκι Σταύρος Παντελίδης Ο μυλωνάς Ο ψύλλος Τσερκές Το μεράκι Βαγγέλης Παπάζογλου Αγιοθοδωρίτισσα Βάλε με στην αγκαλιά σου Ζουρλοπαινεμένης γέννα Η Βολιώτισσα Η μπαμπέσα Η φωνή του αργιλέ Θα στο λύσω Καλογριά Μαρίκα χασικλού Μου φαίνεται
132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 146 147 148 149 150 151 152 153 155 156 157 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 170 171 172 173 174 175 176 177 178 180 181 182 184 186 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199
7
8
Ντερβίσαινα Ο αργιλές Ο λαθρέμπορας Ο Νικοκλάκιας Ο ξεμάγκας Ο παπατζής Οι λαχανάδες Σαν εγύριζα απ’ την Πύλο Στρι ρε κουτσαβάκι Της το βγάλανε Το παιδί του δρόμου Σπύρος Περιστέρης Για σένα μαυρομάτα μου Γιατί να κάθεσαι να λες Η μποέμισσα Θα φύγω να ξεχάσω Θαλασσινό μεράκι Μες στον τεκέ της Μαριγώς Ο Μάρκος πολυτεχνίτης Οι γυρολόγοι Σορόπης Φτωχό πανωφοράκι μου Κώστας Ρούκουνας Είμ’ ορφανός Καθρέφτης θέλω να ’μουνα Ο Πίκινος Οι κοντραμπατζήδες Στο Βοτανικό Δημήτρης Σέμσης Απόψε αν θέλεις Αλεξανδριανή φελάχα Έτσι Μαρίκα δέχομαι Η Μαρίτσα η Σμυρνιά Μην ορκίζεσαι βρε ψεύτρα Ο ξενιτεμένος Κώστας Σκαρβέλης Γιαννάκης Γιατί να με γελάσεις Ερηνάκι Μα τι να κάνω σ’ αγαπώ Μην κλαις μανούλα μου Με το παλιό σακάκι Σε ξέχασα δεν σε πονώ Το γλυκό φιλί Το παιχνίδι του Αμερικάνου Τουρκολιμανιώτισσα Τράβα βρε μάγκα και αλάνη Ψεύτρα Κώστας Τζόβενος Βρε μάγκες δυο στη φυλακή Ένας μάγκας στον τεκέ μου Μέσα στου Μάνθου τον τεκέ Νέα μερακλού Παναγιώτης Τούντας Αερόπλανο θα πάρω Αληθινή αγάπη Αχ βρε θάλασσα κακούργα Για την αγάπη σου Γίνομαι άντρας Εγώ θέλω πριγκιπέσα
200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 223 224 225 226 227 228 229 230 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 257 259 260 261 262 263 264
Η Μαρίκα η δασκάλα 266 Η Παγκρατιώτισσα 267 Η Πολίτισσα 268 Η πουλημένη στην ξενιτιά 269 Κουβέντα με τον Χάρο 270 Κουκλάκι 271 Λιλή η σκανδαλιάρα 272 Μάγισσα κακιά 273 Με ζουρνάδες και νταούλια 274 Πασαλιμανιώτισσα 276 Στη Δραπετσώνα 278 Τα μάτια της Σμυρνιάς 280 Το κουκλί της Κοκκινιάς 282 Φέρτε πρέζα να πρεζάρω 283 Χαρικλάκι 284 Γιοβάν Τσαούς 285 Βλάμισσα 286 Γελασμένος 287 Γιοβάν Τσαούς 288 Διαμάντω αλανιάρα 289 Δροσάτη Πελοπόννησος 290 Η Ελένη η ζωντοχήρα 291 Κατάδικος 292 Μάγκισσα 293 Ο πρεζάκιας 294 Παραπονιούνται οι μάγκες μας 295 Πέντε μάγκες 296 Σε μια μικρούλα 297 Βασίλης Τσιτσάνης 299 Αγαπώ μια παντρεμένη 301 Απόψε να μην κοιμηθείς 302 Μες στην πολλή σκοτούρα μου 303 Σ’ έναν τεκέ σκαρώσανε 304 Σήμερα ξύπνησα πρωί 305 Φάνταζες σαν πριγκιπέσα 306 Εμμανουήλ Χρυσαφάκης 309 Οι δυο σερέτες 310 Πάμε για το πράσο 311 Σεβνταλού 312 Το φλυτζάνι του Γιάννη 313 Διάφοροι 315 Αργιλέ μου γιατί σβήνεις (Στέλιος Χρυσίνης) 316 Άσ’ τα λόγια (Γ. Πετροπουλέας - Π. Σκοπελίτης) 317 Γεντί Κουλέ (Βοσποριανός - Ψυριώτης) 318 Μες στου Βάβουλα τη γούβα (Στέλιος Κερομύτης - Στρ. Παγιουμτζής) 319 Οι έξι εντολές (Στελλάκης Περπινιάδης) 320 Πατρινιά (Ιωάννης Πετρόπουλος) 321 3. Βιβλιογραφία 323 4. Παράρτημα (Πίνακες) 4.1 Αλφαβητικός πίνακας τραγουδιών 4.2 Τραγούδια ανά μακάμ 4.3 Τραγούδια ανά τραγουδιστή 4.4 Χρονολόγιο τραγουδιών
325 327 333 343 353
9