Jaarverslag 2012 | Fair Trade Original

Fair Trade Original Jaarverslag 2012

Colofon Tekst Fair Trade Original Foto’s Fair Trade Original Remko Kraaijeveld p. 1, 6, 17 Mark Prins p. 3 Manasnan Pongajayavanij p. 9 Sjoers Eijckmans p. 12, 21, 25 Sisaket Fairtrade Farmer Group p. 28 Ontwerp en lay-out Studio Bassa Fair Trade Original Multatulilaan 12 4103 NM Culemborg tel. 0345 545151 info@fairtrade.nl www.fairtrade.nl

Inhoudsopgave Voorwoord ������������������������������������������������������������������� 3

Samenwerking met handelspartners

Over dit verslag ���������������������������������������������������������� 5

Thema’s in de handel ����������������������������������������������� 29 Opbouw Fairtrade ketens ����������������������������������������� 29

De organisatie

Monitoring ����������������������������������������������������������������� 31

Bestuursprofiel ��������������������������������������������������������� 7

Projecten ������������������������������������������������������������������� 33

Strategie ���������������������������������������������������������������������� 8

Handelspartners ��������������������������������������������������������35

Duurzaamheidsdoelstellingen ���������������������������������� 11 Zorg voor het milieu �������������������������������������������������� 13

Enkelvoudige jaarrekening 2012

Werken bij Fair Trade Original ����������������������������������� 15

Balans ����������������������������������������������������������������������� 37 Winst- en verliesrekening ����������������������������������������� 37

Marktontwikkeling

Kasstroomoverzicht ����������������������������������������������������38

Financiële resultaten ������������������������������������������������ 18

Toelichting �����������������������������������������������������������������38

Food �������������������������������������������������������������������������� 20

Overige gegevens ����������������������������������������������������� 45

Gifts & Living �������������������������������������������������������������� 24

Vijfjarenoverzicht ��������������������������������������������������������45

Marketing ����������������������������������������������������������������� 25 GRI Index ������������������������������������������������������������������ 46

2

Jaarverslag 2012 2012 Fair Trade Original

Bert Jongsma, algemeen directeur: ‘ Handel is voor Fair Trade Original meer dan het importeren van producten.’

Voorwoord Een eerlijk inkomen voor boeren en landarbeiders in ontwikkelingslanden.

Dat is de ambitie van Fair Trade Original. Sinds onze oprichting in 1959 werken wij samen met boerencoöperaties en producenten volgens het principe ‘No aid, but trade’. Dat principe is ook vandaag de dag actueel en heeft in Nederland en daarbuiten brede navolging gevonden. Als grondlegger van fairtrade in Nederland zijn wij blij met deze ontwikkeling.

Toch leven ook vandaag nog veel boeren en landarbeiders en hun gezinnen in armoede. De wedloop om land en water, de stijgende prijzen van brandstof en kunstmest en klimaatveranderingen plaatsen boeren in een kwetsbare positie. Er is nog veel werk te doen. Structurele verbetering van de inkomenspositie en arbeidsomstandigheden is niet eenvoudig te realiseren en vraagt om intensieve en langdurige samenwerking. Al vele jaren stimuleert Fair Trade Original de ontwikkeling van boerencoöperaties

onopgemerkt gebleven. Fair Trade Original wil een aansprekend A-merk

en producenten en dat werkt.

zijn dat sympathiek en geloofwaardig wordt gevonden door consumenten.

Daar hoort ook een nieuwe verpakkingslijn bij die aansluit bij de nieuwe

In 2012 heeft Fair Trade Original besloten om zich in de toekomst volledig te

merkpositionering. Intussen ligt het koffieassortiment als eerste in de nieuwe

concentreren op het ontwikkelen en verkopen van een breed food assorti­

verpakking in het winkelschap. In de loop van 2013 zullen veel andere

ment dat niet mag ontbreken in het dagelijkse boodschappenmandje. We

producten uit ons assortiment volgen.

verzetten onze bakens door nieuwe, lekkere producten aan ons assortiment

3

toe te voegen die met zorg en aandacht zijn gemaakt en goed in de smaak

Het jaar 2012 stond voor Fair Trade Original in het teken van de verzelf­

vallen bij de consument. We vinden het belangrijk dat ons assortiment

standiging van de gifts & living activiteiten. Vanaf 1 maart 2013 zijn deze

aantrekkelijk en herkenbaar is en daarom investeren we in ons merk

activiteiten ondergebracht in de nieuwe organisatie FairForward. Fair Trade

en onze verpakkingslijn. De vernieuwing van ons merk-logo is vast niet

Original is verheugd dat Mike Jansen, voormalig directeur van Fair Trade

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original

Original, het initiatief heeft genomen om de gifts & living activiteiten, en de

Ook heb ik de wijncoöperaties in Zuid-Afrika bezocht waarmee wij al jaren

medewerkers die daar onderdeel van uitmaken, over te nemen.

samenwerken. De resultaten van langdurige samenwerking waren duidelijk zichtbaar. De werknemers van de wijnboeren hebben zich via trainings­

Door moeilijke marktomstandigheden is de omzet in 2012 met 6% gedaald

programma’s persoonlijk kunnen ontwikkelen. Verschillenden van hen

tot € 18,5 miljoen. Het consumentenvertrouwen is in het afgelopen jaar

bekleden inmiddels een managementpositie. Beide projecten laten zien dat

fors gedaald en dit vertaalde zich vanaf de zomer in een neerwaartse

duurzame handelsrelaties bijdragen aan het versterken van de positie van

omzettrend. De recessie raakt de portemonnee van een steeds grotere

boeren en landarbeiders.

groep consumenten en zal ook in het komend jaar zijn weerslag hebben op de omzetontwikkeling. De verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten

Voor Fair Trade Original is fairtrade meer dan een certificaat op een

heeft tot eenmalig hogere kosten geleid in dit verslagjaar. Het resultaat na

verpakking, het is een manier van werken die op alle niveaus in de

belasting bedraagt in 2012 € 1,4 miljoen negatief. Dit verlies valt aanzienlijk

organisatie van betekenis is. Wij laten graag zien dat het mogelijk is om op

lager uit als de eenmalige kosten buiten beschouwing gelaten worden. Het

een eerlijke en transparante wijze succesvol te ondernemen. Dat is zeker

negatieve bedrijfsresultaat uit normale bedrijfsactiviteiten bedraagt dan

niet eenvoudig en stelt ons dagelijks voor uitdagingen die om commitment

€ 188.000 en is grotendeels het gevolg van een lagere omzet.

en tijd vragen. Wij zijn er dan ook trots op dat we er met onze partners in zijn geslaagd om als eerste een culinaire fairtrade lijn uit Azië op de

Ook onder moeilijke marktomstandigheden bleven klanten de producten

Nederlandse markt te brengen, waarmee we afgelopen jaar vele nieuwe

van Fair Trade Original kopen. De verkoop aan supermarkten groeide zelfs

consumenten hebben bereikt. Een prachtig voorbeeld van handel die

en onze verwachtingen voor de toekomst zijn hooggespannen. Wereld­

ontwikkelt.

winkels en WAAR winkels ondervonden de effecten van teruglopende winkel­ bezoeken, maar blijven een belangrijke afnemersgroep. In het komend

Met een team van 28 gemotiveerde collega’s zijn we er klaar voor om inhoud

jaar wil Fair Trade Original de omzet in Gift Retail stabiliseren en zal ingezet

te geven aan onze nieuwe pay-off. Fair Trade Original: de lekkerste manier

worden op het werven van nieuwe klanten in het Food Service kanaal.

om iets goeds te doen.

De samenwerking met onze handelspartners heeft in het afgelopen jaar

Bert Jongsma

tot enkele noemenswaardige resultaten geleid. Ik bezocht zelf vorig jaar in juni de fruitboeren in Ghana die sinaasappelconcentraat leveren voor onze sappen. Met onze ondersteuning hebben de 8 coöperaties waarvan deze boeren lid zijn, zich in korte tijd gecertificeerd. Het enthousiasme van

Algemeen Directeur

de boeren is groot en dat werd beloond met de eerste premie-inkomsten.

Fair Trade Original

Fairtrade certificering is een goed begin en vormt een stevige basis om vervolgens samen de productiviteit en voedselveiligheid te verbeteren.

4

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original

Scope en reikwijdte van het verslag Hoofdstuk 1 geeft een beeld van de organisatie zelf en haar omgeving en beschrijft de strategische keuzes die worden gemaakt om door de keten heen de fairtrade principes en het merk Fair Trade Original te versterken.

Hoofdstuk 2 beschrijft de activiteiten van Fair Trade Original in Nederland.

Over dit verslag Dit Jaarverslag van Fair Trade Original is bestemd voor de stakeholders

Hoofdstuk 3 gaat in op de activiteiten van Fair Trade Original bij haar handelspartners in ontwikkelingslanden. De scope van de milieu-impact van de bedrijfsvoering is begrensd tot de activiteiten in Nederland waar de organisatie direct controle over en invloed op heeft.

van de organisatie: handelspartners/producenten, consumenten, klanten, leveranciers, medewerkers, ngo’s, overheid en donoren en andere

Proces van verzameling gegevens

belangstellenden en beschrijft de relevante ontwikkelingen die in 2012

De informatie van de afdelingen is verkregen met behulp van input

hebben plaatsgevonden. Het is voor het laatst dat het jaarverslag van Fair

van contentleveranciers en kwalitatieve en kwantitatieve vragenlijsten.

Trade Original ingaat op zowel de food als de gifts & living activiteiten.

Deze vragenlijsten zijn opgesteld aan de hand van de G3-indicatoren

Aangezien de gifts & living activiteiten begin 2013 formeel zijn overgenomen

en eigen inzichten. De gegevens met betrekking tot de interne bedrijfs­

door FairForward, vallen deze vanaf dat moment niet langer onder de Fair

voering zijn veelal gebaseerd op facturen dan wel op registratie- en

Trade Original organisatie.

managementgegevens die de organisatie zelf bijhoudt of die de leverancier op verzoek aanlevert. Voor de benodigde omrekeningen is gebruik gemaakt

Het verslag is gebaseerd op de G3-richtlijnen van het Global Reporting

van factoren uit betrouwbare bronnen en van vastgestelde protocollen.

Initiative (GRI) en de richtlijn voor de Raad voor de Jaarverslaglegging.

Keuzes ten aanzien van het belang van onderwerpen zijn gemaakt op basis van de relevante GRI-onderwerpen. Uiteraard komen ook de meest relevante onder­werpen ten aanzien van de bedrijfsvoering van de organisatie aan

Online jaarverslag

bod. De informatie in dit verslag is, naast de hoofdstukindeling, te ontsluiten via de GRI tabel die verwijst naar de betreffende paginanummers. GRI hanteert in de G3-richtlijnen toepassingsniveaus. Fair Trade Original verklaart dat op haar Jaarverslag 2012 het C-niveau van de G3-richt­lijnen van toepassing is, zoals ook het geval was in 2010 en 2011.

5

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original

Dit jaarverslag wordt online gepubliceerd op www.fairtrade.nl. Daar vindt u ook de jaar­verslagen over voorgaande jaren.

We hopen dat u dit jaar­verslag met belangstelling zult lezen en horen graag uw reactie via jaarverslag@fairtrade.nl.

Fair Trade Original de organisatie

Als organisatie die zich specifiek en uitsluitend toelegt op ontwikkelings­ handel, speelt Fair Trade Original een eigen rol binnen het veld van

Visie

Missie

Armoede en ongelijke verdeling van rijkdom vormen een belangrijk obstakel voor het welzijn van het individu en de gemeenschap waarin het leeft, staan ontwikkelingen in de weg, en vormen een voortdurende bron van spanningen en tegen­ stellingen tussen individuen en groepen in de samenleving.

Fair Trade Original wil via ontwikkelingshandel in samen­ werking met geselecteerde handelspartners en producenten in Afrika, Azië en Latijns-Amerika een positieve bijdrage leveren aan de bestrijding van armoede.

Hierbij staan positief rendement, duurzaamheid in relatie, zelf­ standigheid en eigenwaarde voor de producenten en handels­ partners voorop.

duurzaam ondernemen. De organisatie opereert binnen een brede internationale fairtrade context waarin tal van organisaties een bijdrage leveren aan een eerlijker manier van handel drijven. Door samen te werken met deze organisaties en anderzijds haar eigen expertise verder te verdiepen, wil Fair Trade Original hieraan een wezenlijke bijdrage leveren.

Een breed assortiment fairtrade koffie, food en gifts & living producten werd in 2012 onder het merk Fair Trade Original aangeboden aan winkelformules en afnemers in de verkoopkanalen Gift Retail, Food Retail, International en Foodservice. De producten werden ingekocht bij geselecteerde handels­ partners, met inachtneming van de 10 internationaal vastgestelde fairtrade principes.

Bestuursprofiel Het bestuur van stichting Fair Trade Original is in het verslagjaar op 1 oktober

In het verslagjaar is de Raad van Toezicht zes maal bij elkaar gekomen. In februari legde de algemeen directeur de Raad van Toezicht de begroting 2012 en het ondernemingsplan voor. In april heeft de Raad van Toezicht de Jaarrekening 2011 goedgekeurd.

overgedragen door Mike Jansen aan Bert Jongsma . De bestuurder is tevens algemeen directeur en vormt de directie zoals omschreven in de Wet op de

De Raad van Toezicht van Fair Trade Original heeft in 2011 het besluit tot

Ondernemingsraden. De algemeen directeur, benoemd door de Raad van

verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten goedgekeurd en daarmee

Toezicht, is voorzitter van het managementteam.

de weg vrijgemaakt voor een volledige focus op de food activiteiten. In de loop van 2012 stemde de Raad van Toezicht in met het beëindigen van

7

Als organisatie voor ontwikkelingshandel kiest Fair Trade Original ervoor

een oriëntatietraject in samenwerking met een in fusies en overnames

de beloning van de directie binnen de door het Ministerie van Buitenlandse

gespecialiseerd bureau om te komen tot de verkoop van de gifts & living

Zaken opgestelde richtlijnen te laten vallen die gelden voor organisaties

activiteiten. Aan de bestuurder werd gevraagd om alternatieve scenario’s

die subsidie voor ontwikkelingssamenwerking ontvangen. Dit los van het

voor de verzelfstandiging of beëindiging van de gifts & living activiteiten

gegeven dat Fair Trade Original geen subsidie meer ontvangt van het

uit te werken. Voordat een definitief besluit viel over de toekomst van gifts

Ministerie.

& living, deed de algemeen directeur het voorstel tot een management

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

buy out. Dit voorstel leidde in november 2012 tot ondertekening van een

In januari 2013 verleende de Raad van Toezicht haar goedkeuring aan het

koopovereenkomst met Mike Jansen. Onderdeel van de koopovereenkomst is

business plan 2013-2017 voor de nieuwe food organisatie. De meerjaren­

een langdurige licentieovereenkomst die de nieuwe gifts & living organisatie

strategie is gericht op het verwerven van een positie als hét fairtrade merk

– onder de naam FairForward – het recht geeft de merknaam Fair Trade

in food.

Original te blijven voeren op gifts & living producten. Partijen besloten de overgangs- en overdrachtsdatum vast te stellen op 1 maart 2013. De Raad

Ondernemingsraad

van Toezicht gaf haar goedkeuring aan de voorgenomen verkoop, waardoor

De samenstelling van de Ondernemingsraad van Fair Trade Original, met

de werkgelegenheid voor handelspartners en werknemers behouden bleef.

vier leden, bleef ook na de verkiezingen in april 2012 ongewijzigd. Naast

Op 1 oktober 2012 stelde de Raad van Toezicht Bert Jongsma, voorheen

de reguliere vergaderingen met de bestuurder, waren er diverse extra

Controller binnen de organisatie, aan als Algemeen Directeur a.i. en

vergaderingen, soms in aanwezigheid van een vertegenwoordiger van

bestuurder. Deze tijdelijke benoeming is per 8 maart 2013 omgezet in een

de Raad van Toezicht. Belangrijk en regelmatig terugkerend onderwerp

permanente aanstelling.

van gesprek was de verkoop van de Business Unit Gifts & Living aan de inmiddels voormalige bestuurder van Fair Trade Original. De Ondernemings­ raad bracht advies uit over de verkoop. In dit proces, dat onder andere een

De Raad van Toezicht bestond in 2012 uit vijf onbezoldigde leden:

aanzienlijk deel van het personeel direct raakte, werd de OR ondersteund door het bureau Basis & Beleid. Andere onderwerpen die aan het eind van

Mevr. J. Schraverus (voorzitter) Voorzitter Raad van Bestuur Flevoziekenhuis (tot maart 2013) Voorzitter Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2007 Dhr. H.E. de Grooth Register Accountant, tot 2006 voorzitter Ernst & Young kantoor Den Haag Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2007 Dhr. M.J.O. Delfortrie Eigenaar – Directeur Artitec Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2007 Dhr. M.J. Roos Adviseur bestuur Centraal Bureau voor Levensmiddelenhandel (CBL) Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2010 Dhr. H.B.J. Mentink Directeur Wheels4All Lid Raad van Toezicht Fair Trade Original sinds 2000 Dhr. Mentink nam per 1 maart 2013 afscheid van de Raad van Toezicht.

8

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

het jaar speelden: de voorgenomen verhuizing van de food-organisatie en het businessplan Food 2013-2017.

Strategie Samen met haar handelspartners in ontwikkelingslanden werkt Fair Trade Original aan een gevarieerd assortiment fairtrade producten. Door deze samenwerking creëert zij kansen voor boeren en producenten om zich te ontwikkelen en hun inkomen en leefomstandigheden te verbeteren.

Fair Trade Original brengt een breed en vernieuwend fairtrade assortiment onder eigen merk op de markt. De innovatiekracht van de organisatie komt tot uitdrukking in het zelfstandig ontwikkelen van fairtrade productconcepten en het opzetten van samenwerkingsverbanden met producenten c.q. handelspartners in de landen van oorsprong. Fair Trade Original onderhoudt

veelal persoonlijk contact met haar handelspartners en werkt lokaal met hen samen om plannen gerealiseerd te krijgen.

Ketenontwikkeling Kenmerkend voor de aanpak van Fair Trade Original is het vergroten van het aanbod van Fairtrade gecertificeerde producten. Met regelmaat helpt Fair Trade Original nieuwe producenten op weg naar certificering, door hen intensief te begeleiden en te trainen. Daarbij wordt de hele keten betrokken, zodat uiteindelijk de producten in aanmerking komen voor het Fairtrade keurmerk. Certificering is echter geen doel op zich en gaat per definitie gepaard met het creĂŤren van goede afzetmogelijkheden. Regelmatig is Fair Trade Original de eerste internationale klant die fairtrade producten van een producent afneemt. Door duurzame samenwerking kunnen producenten zich ontwikkelen tot sterke handelspartners die kunnen voldoen aan de hoge eisen van afnemers op het gebied van kwaliteit, voedselveiligheid en levertijd.

Duurzaam assortiment Om bovenstaande doelen te bewerkstelligen, wil Fair Trade Original een zo

Met regelmaat helpt Fair Trade Original nieuwe producenten op weg naar certificering. Deze chiliboeren van Sisaket Fairtrade Farmer Group in Thailand vergaderen over de resultaten van hun eerste Fairtrade inspectie met consultant Manasnan Pongjayavanij. Hun pepers zitten onder andere in de Rode Curry Kruidenpasta van Fair Trade Original.

groot mogelijk publiek bereiken door kwaliteitsproducten aan te bieden via de belangrijkste verkoopkanalen voor levensmiddelen. Daarom richt zij zich primair op het ontwikkelen van een assortiment dat aansluit bij de wensen

Consumentenvertrouwen

van consumenten die boodschappen doen in de supermarkt. Hierbij stelt

De algemene economische ontwikkelingen zijn ongunstig en het vooruitzicht

zij hoge eisen aan de duurzaamheid van het assortiment door aandacht

is dat het consumentenvertrouwen voorlopig negatief blijft. Consumenten zijn

te besteden aan milieuvriendelijke verpakkingen, regelmatig biologische

prijsbewuster en doen in toenemende mate boodschappen in supermarkten.

ingrediĂŤnten te gebruiken en zo min mogelijk kunstmatige toevoegingen toe

De gepercipieerde meerwaarde van A-merken neemt af wat resulteert in een

te passen. Als 100% fairtrade stichting neemt Fair Trade Original een unieke

groter aandeel van huismerken in de boodschappenmand. De promotiedruk

plaats in op het schap van de supermarkt en onderhoudt zij tegelijkertijd

neemt toe en zet de winstgevendheid van levensmiddelenfabrikanten

warme banden met Wereldwinkels en WAAR waarmee jarenlang een

onder druk. Het belang van gezond en duurzaam geproduceerd voedsel

pioniersrol is vervuld.

neemt verder toe en steeds meer levensmiddelenproducenten en winkels spelen hierop in. Het vertrouwen van consumenten in aanbieders van

9

Jaarverslag 2012  Fair Trade Original: de organisatie

voedsel neemt af en de vraag om transparantie groeit. Ook keurmerken

Nieuwe merkidentiteit

worden kritisch gevolgd. Deze trends bieden kansen door in te spelen op de

In het najaar van 2012 heeft het management een ondernemingsplan voor

vraag naar gezonde, duurzaam geproduceerde en eerlijke producten van

de nieuwe food organisatie gepresenteerd en de ambitie uitgesproken

betrouwbare en transparante aanbieders.

om zich te vestigen als het A-merk voor fairtrade food in Nederland. Voor het komende jaar staat de lancering van de nieuwe merkidentiteit hoog

Keurmerkgaranties

op de agenda. Fair Trade Original wil een bredere groep consumenten

Fair Trade Original voert op het grootste deel van haar food assortiment

aanspreken en meer beleving aan het merk en de producten toevoegen.

het Max Havelaar keurmerk. De organisatie achter dit keur­merk, Fairtrade

De herpositionering van het merk gaat hand in hand met de ontwikkeling

International, ondervindt concurrentie van andere duurzaamheids­

van een nieuwe verpakkingslijn en communicatiestrategie. De positie op

keurmerken en ontwikkelt nieuwe strategieën om grote marktpartijen voor

het schap van de supermarkt zal verstevigd worden door introducties in

zich te winnen. Deze strijd gaat gepaard met het implementeren van nieuwe

verschillende productcategorieën. De verkoopactiviteiten worden uitgebreid

licentiemodellen met lichtere eisen aan de verwerkende industrie. Fair Trade

naar het Food Service kanaal waar het huidige aanbod van Fairtrade

Original volgt deze ontwikkelingen nauwgezet en geeft inhoudelijke input bij

gecertificeerde producten nog relatief klein is.

de ontwikkeling van nieuwe standaarden door Fairtrade International.

Van oudsher richt het Max Havelaar keurmerk zich vooral op ontwikkeling van boeren en coöperaties. Mede hierdoor is er een beperking van het aantal producten dat onder het keurmerk gevoerd wordt en ligt er minder nadruk op verbetering van de positie van werknemers en op standaarden voor de verwerkende industrie.

Vanuit haar rol als pionier wil Fair Trade Original zich niet beperken tot producten waarop het Max Havelaar keurmerk gevoerd kan worden. Onder het Fair Trade Original merk worden daarom ook producten verkocht zonder Max Havelaar keurmerk. Voor deze groep producten heeft de organisatie samen met Europese fairtrade organisaties een eigen controlesysteem ontwikkeld. In 2013 zal de controle van deze producten neergelegd worden bij een externe certificeringsinstantie zodat de onafhankelijkheid beter geborgd is. Bovendien zal een start gemaakt worden met regelmatige toetsing van arbeidsomstandigheden bij verwerkers in herkomstlanden. Fair Trade Original zal hiertoe in overleg met verwerkers toewerken naar sociale certificering van deze organisaties.

10

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

Duurzaamheidsdoelstellingen

wel kennen, maar bij doorvragen niet goed weten waar het precies voor staat. Bovendien is er veel verwarring over de verschillende organisaties

Fair Trade Original heeft een zestal duurzaamheidsdoelstellingen

en hun specifieke rol. De onduidelijkheid over wat fairtrade precies is vormt

geformuleerd, vastgelegd in het Jaarverslag 2011, die een directe link hebben

samen met algemene scepsis over goede doelen, slechte zichtbaarheid op

met het werk en de invloedssfeer van de organisatie en waar concrete

de winkelvloer en de prijsperceptie een barrière voor veel consumenten.

resultaten haalbaar zijn.

Fairtrade wordt ook teveel in de hoek van ontwikkelingshulp geplaatst en is – in tegenstelling tot bijvoorbeeld biologisch – minder ‘van nu’. Deze

De afzet food (in kilogrammen, inclusief koffie) is in 2015 25%

uitkomsten zijn de basis geweest voor het ontwikkelen van een nieuwe

gestegen ten opzichte van 2011 (van 3,6 miljoen kg naar 4,6 kg).

campagnestrategie voor Fairbezig die in 2013 wordt geïmplementeerd.

In 2012 daalde de afzet in kilo’s ten opzichte van 2011 met 4%. Door de

In aanloop naar de herziening van haar verpakkingslijn, ging Fair Trade

introductie van een nieuwe verpakkingslijn met begeleidende promoties en

Original bovendien in gesprek met consumenten die deels wel en deels

publiciteit verwacht Fair Trade Original vanaf 2013 dit tij te keren.

niet bekend waren met het merk. Naar aanleiding daarvan is de nieuwe verpakking op een aantal belangrijke punten aangepast. Fair Trade Original

Het aandeel direct bij de producenten ingekochte food producten

vroeg bij twee gelegenheden de mening van Wereldwinkeliers: eenmaal

stijgt tot 35% van de afzet in 2015 (2011: 28%). Het aandeel van de

over de activiteiten en middelen die de organisatie specifiek voor dit kanaal

directe inkoop (ingrediënten of gereed product) is in 2012 met 1% gegroeid

ontwikkelt en eenmaal over de verkoop van kerstpakketten. Op basis van de

en bedraagt 29% van de totale afzet in kilogrammen.

grote en veelal positieve respons, maakte Fair Trade Original nieuwe plannen voor 2013.

In 2015 ontvangen alle producenten en werknemers die de producten van Fair Trade Original maken een leefbaar loon. In 2012 stond de

Fair Trade Original werkt in de komende jaren structureel aan

betaling aan producenten en werknemers hoog op de agenda tijdens de

de verbetering van de duurzaamheid van haar verpakkingen.

contacten met de handelspartners. De voortgang die is geboekt, staat

De in 2011 ontwikkelde tool voor het beoordelen van de duurzaamheid

beschreven in hoofdstuk 3.

van verpakkingen is in 2012 diverse malen ingezet, onder andere voor de in glas verpakte Zuid-Afrikaanse culinaire producten en de Argentijnse

11

In 2012 worden zowel een consumentenpanel als een klantenpanel

olijfolie. In samenwerking met de handelspartners wordt onderzocht of de

voor Wereldwinkels samengesteld, die beide jaarlijks 2 tot 3 keer

glazen flesjes vervangen zouden kunnen worden door een PET flesje. Van de

worden geraadpleegd. Binnen het samenwerkingsverband Fairbezig vond

kruidengrinders uit Zuid-Afrika wordt onderzocht of deze bij het recyclebaar

een uitgebreide consultatie plaats van consumenten rond hun beleving

plastic afval mogen, de uitkomst volgt in 2013. De in 2012 geïntroduceerde

van fairtrade in het algemeen, de rol van de verschillende organisaties

producten zijn voorzien van duidelijke instructies voor afvalscheiding: op de

daarbinnen, de producten en communicatie uitingen. Hoewel de uitkomsten

PET-flesjes sap is het Plastic Heroes logo geplaatst en op de Vlokken is met

soms erg divers waren, bleek vooral dat consumenten fairtrade als begrip

een recycle logo aangegeven dat de verpakking bij het oud papier kan.

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

Voor de nieuwe kruidentheeën is met de leverancier een heel duurzame verpakking ontwikkeld: het piramidezakje is biologisch afbreekbaar, het doosje is gemaakt van FSC karton en heeft door het uitgekiende ontwerp geen cellofaanwikkel nodig. Ook de Chocoladel&tter melk en puur zaten verpakt in een doosje van FSC-karton. De jaarlijkse evaluatie met logistiek partner Van Uden met als doel verbeterpunten te benoemen ten aanzien van secundaire en tertiaire verpakkingen heeft nog niet plaatsgevonden.

Hetzelfde geldt voor het formuleren van kwantitatieve doelstellingen ten aanzien van het reduceren van de milieubelasting van verpakkingen. Dit staat voor 2013 wederom op de agenda.

Fair Trade Original scherpt haar intern milieubeleid aan. De resultaten van het intern milieubeleid staan hierna beschreven in de paragraaf Zorg voor het milieu.

Voor de nieuwe kruidentheeën is een duurzame verpakking ontwikkeld.

12

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

Zorg voor het milieu

> Gasverbruik Het pand dat Fair Trade Original in 2012 nog huurde, was niet optimaal

Zorg voor het milieu is een van de fairtrade principes en daarmee onlos­

geïsoleerd en had verouderde verwarmingselementen. In 2012 verbruikte

makelijk verbonden met de duurzaamheiddoelstelling van Fair Trade

Fair Trade Original nagenoeg eenzelfde hoeveelheid gas als in 2011. Per

Original. De handelspartners c.q. producenten werken bij hun productie aan

1 maart 2013 verhuisde Fair Trade Original naar een modern en duurzaam

een beter milieubeheer. Daarop wordt toegezien bij interne audits door de

gebouwd kantoorpand. Het verwarmen en koelen van dit gebouw wordt

organisaties zelf en door externe audits door de certificeringsorganisaties.

geregeld door middel van opslagbronnen waarin de zomerse warmte en

Bij de ontwikkeling van nieuwe fairtrade ketens wordt via trainingen en work­

de winterse kou worden opgeslagen voor later gebruik. Hierdoor zal het

shops van boeren en producenten aandacht besteed aan de implemen­tatie

gasverbruik van Fair Trade Original in de komende periode aanzienlijk

van verbeteringen om te voldoen aan milieueisen. Ook tijdens de reguliere

afnemen.

bezoeken ter plekke is dit regelmatig onderwerp van gesprek. Waar nodig biedt Fair Trade Original ondersteuning aan producenten om hun milieu­ prestaties te verbeteren. Wanneer de producenten in dit opzicht in gebreke blijven, kan Fair Trade Original bijdragen om een oplossing te zoeken en te

Gasverbruik kantoren en magazijn Fair Trade Original Beesdseweg 5 2008 in m3 48.400

2009 in m3 39.900

2010 in m3 47.200

2011 in m3 26.307

2012 m3 26.214

implementeren. > Elektriciteitsverbruik Bedrijfsinterne milieurapportage

Fair Trade Original verbruikte sinds 1999 Natuurstroom van Nuon, voor 100%

Fair Trade Original kijkt wat betreft de eigen organisatie naar het gebruik van

opgewekt door middel van zon, wind en water. Hiermee voorkwam Fair

papier (drukwerk, briefpapier), het verbruik van gas en elektra, vervoer en

Trade Original jaarlijks een uitstoot gelijk aan 99 ton CO2. Fair Trade Original

verpakkingen.

streefde er naar om in 2012 minimaal 2% minder elektriciteit te gebruiken door kritisch te kijken naar de apparatuur die werd gebruikt. Helaas is dit

> Papiergebruik

niet gelukt. Het pand dat Fair Trade Original in 2013 betrok, is zo ingericht dat

Het papiergebruik van Fair Trade Original (briefpapier en enveloppen) is in

met weinig stroomgebruik een hoge lichtopbrengst wordt bereikt. In grote

2012 afgenomen door de introductie van digitale facturering. Het papier

mate wordt met daglichtafhankelijke regelingen gewerkt.

dat Fair Trade Original gebruikt voor printen en kopiëren, draagt het Forest Stewardship Council (FSC) Mixed Sources keurmerk. Omdat het papier­ gebruik in 2013 verder sterk zal afnemen door de kleinere omvang van de organisatie, is besloten dit niet langer als relevant meetpunt op te nemen in het Jaarverslag.

13

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

Elektra verbruik kantoren en magazijn Fair Trade Original Beesdseweg 5 2008 in kwh 158.000

2009 in kwh 146.600

2010 in kwh 147.500

2011 in kwh 144.500

2012 in kwh 149.000

> Vervoer

> Verpakkingen

Fair Trade Original leasede in het verslagjaar vijf auto’s, voor de algemeen

Fair Trade Original betaalt verpakkingenbelasting voor alle verpakkingen die

directeur en de accountmanagers. Bij de aanschaf werd gekeken naar

ze op de Nederlandse markt brengt. Per product wordt de hoeveelheid en

de milieuprestaties van de auto’s. In 2012 werd door de vijf gebruikers

soort verpakking geregistreerd. De verkoop van Fair Trade Original producten

ongeveer evenveel kilometers gereden als in 2011: zo’n 160.000 km. Het

in blik, kokosmelk en ananas steeg in 2012 en zorgde opnieuw voor een

brandstofgebruik per gereden kilometer lag bij alle gebruikers boven de

verhoging van metaalafval. Het gebruik van houten pallets is grotendeels

door de leasemaatschappij aangegeven waarden. Bij vervanging van de

vervangen door rolcontainers. De stijging in het aluminiumverbruik is

leaseauto’s wordt getracht een nog milieuvriendelijker auto te vinden. Zo

grotendeels te wijten aan een registratiefout.

is de Citroën Picasso in het verslagjaar vervangen door een Toyota Prius en wordt vanaf februari 2013 een elektrische Opel Ampera geleased.

Materiaal

Medewerkers van Fair Trade Original bezoeken regelmatig handelspartners

Papier en karton Kunststof Glas Metalen (niet AL) Aluminium Hout Omzet Fair Trade Original Index 2008 = 100

en producenten in Latijns-Amerika, Afrika en Azië, net als externe consultants die voor specifieke opdrachten zijn ingehuurd. Fair Trade Original wil op termijn deze CO2 uitstoot compenseren door gerichte CO2 emissie verminderende activiteiten bij haar handelspartners en kiest er bewust voor de uitstoot niet alleen met certificaten van derden te compenseren.

Intercontinentale vliegkilometers gemaakt in opdracht van Fair Trade Original 2009 1.435.700 km 322 ton CO2

2010 940,000 km 213 ton CO2

2011 506.705 km 87 ton CO2

2012 543.200 km 95,8 ton CO2

Vluchten binnen Europa zijn niet meegerekend omdat deze niet centraal geboekt en dus geregistreerd worden. Medewerkers wordt gevraagd om afstanden van minder dan 500 km met de trein of anders met de auto af te leggen.

14

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

In 2008 in 2009 In 2010 in 2011 In 2012 (afgerond (afgerond (afgerond (afgerond (afgerond in kg) in kg) in kg) in kg) in kg) 127.000 130.000 137.500 145.000 140.000 24.000 27.000 27.500 25.000 25.600 234.500 247.000 245.500 250.000 238.000 9.000 16.000 23.000 28.000 31.000 400 250 350 420 900 1.500 1.500 1.300 1.300 500 100 116 122 128 121

Werken bij Fair Trade Original

bijsturen. Gedurende het jaar wordt regelmatig werkoverleg gehouden met leidinggevende en afdelingsmedewerkers. Eens per kwartaal worden alle

De medewerkers zijn het gezicht van de Fair Trade Original organisatie: een

medewerkers geïnformeerd over de belangrijkste organisatieontwikkelingen.

maatschappelijk betrokken organisatie, die zich richt op het creëren van

Vanaf 2013 zal het personeelsbeleid jaarlijks aan de medewerkers worden

kansen voor handelspartners en het verbeteren van arbeidsomstandigheden

toegelicht.

van werknemers. Als werkgever wil Fair Trade Original een goed sociaal beleid voeren en een gezond en prettig werkklimaat creëren waardoor

Werkgelegenheid

mede­werkers in staat gesteld worden goed te presteren. Fair Trade Original

Eind 2012 waren er 47 mensen werkzaam bij Fair Trade Original. Eén collega

stimuleert medewerkers initiatief en verantwoordelijkheid te nemen, om zo

was gestationeerd in Guatemala.

te bouwen aan een organisatie waar zij zich thuis voelen en trots op zijn. Zij biedt haar medewerkers naast een compleet arbeidsvoorwaardenpakket mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling en ruimte voor inhoudelijke betrokkenheid.

Instrumenten personeelsbeleid De werknemers van Fair Trade Original worden vertegenwoordigd door de

Werkgelegenheid per 31 december 2012 2011 30/17 45/2 19/28 47 40

Vrouw/man Onbepaalde tijd/ Bepaalde tijd Fulltime/parttime Totaal aantal mensen Totaal FTE

2012 28/17 43/2 19/26 45 39,5

Ondernemingsraad. De huidige afspraken over de rechten van werknemers zijn in 2011 door de directie en de Ondernemingsraad overeengekomen

Leeftijdopbouw

en vastgelegd in een rechtspositieregeling. In de rechtspositieregeling zijn

Evenals in 2011 was de gemiddelde leeftijd bij de mannen op 31 december

afspraken vastgelegd over primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. De

2012 47 jaar. Bij de vrouwen steeg de gemiddelde leeftijd met 2 jaar naar

regeling is gebaseerd op de CAO Ziekenhuizen en aangepast aan de situatie

46 jaar.

bij Fair Trade Original.

Verloop De organisatie geeft op structurele wijze invulling aan het personeelsbeleid

Vier medewerkers hebben de organisatie verlaten. In hetzelfde jaar zijn twee

door regelmatig voortgangs- en beoordelingsgesprekken met medewerkers

medewerkers aangenomen: een Online Marketeer en een Productmanager.

te voeren. De organisatie heeft, in overleg met de Ondernemingsraad, het beoordelingsbeleid geformaliseerd en daarvoor gestandaardiseerde instrumenten laten ontwikkelen. Aan het einde van het jaar beoordeelt de direct leidinggevende de medewerker en maakt afspraken voor het komend jaar. Halverwege het jaar vindt een voortgangsgesprek plaats waarin medewerker en leidinggevende de stand van zaken bespreken en

15

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

Personeelsverloop per leeftijdsgroep en geslacht 20+ 30+ 40+ 60+

Vertrek medewerkers 1v 1m 1v 1v

Nieuwkomers 1m 1v

Het gemiddeld aantal dienstjaren bedroeg 12,9. Bijna de helft van de mede­

beëindigingsovereenkomst gesloten. De medewerker die in Guatemala

werkers was eind 2012 langer dan 10 jaar in dienst bij Fair Trade Original.

gestationeerd is, is gevraagd zich in Nederland te vestigen.

Pensioenfonds

De directie zal in 2013, na overleg met de Ondernemingsraad, een besluit

Fair Trade Original is aangesloten bij het pensioenfonds Zorg en Welzijn.

nemen over de toekomstige opzet van de personeelsvertegenwoordiging

Werkgever en werknemer betalen beiden de helft van de pensioenpremie.

binnen de organisatie. Sinds januari 2013 is de organisatie versterkt met een Channel Development Manager die zich zal richten op de groei van de

Gezondheid en veiligheid

verkoop in het Food Service kanaal.

Het beleid van de organisatie is om eventueel ziekteverzuim vóór te zijn, onder andere door een goede werkomgeving te creëren en persoonlijke

Organogram per 1 maart 2013

aandacht te hebben voor de medewerkers. Door de ingrijpende wijziging in de organisatie, zijn de cijfers met betrekking tot het verzuim helaas

Raad van Toezicht

verloren gegaan. Twee medewerkers waren langdurig ziek. Met hen werd zoveel als mogelijk contact gehouden om terugkeer naar het werk te vergemakkelijken. De bedrijfsarts hield indien nodig spreekuur op kantoor.

Algemeen directeur

Bovendien vond er periodiek overleg plaats tussen de personeelsadviseur en de bedrijfsarts. In 2012 is geen gebruik gemaakt van de diensten van de vaste vertrouwenspersoon.

Management support

Financiën & ICT

Opleidingen In 2012 is € 12.000 (2011: € 17.000) besteed aan opleidingen. De account­ managers hebben commerciële training gehad en een administratief medewerker heeft een SPD opleiding gevolgd.

Toekomst Begin 2013 is een nieuw formatieplan opgesteld en goedgekeurd. Dit

Sales manager

Marketing manager

Communicatie & online

Supply chain management

Account Management & Trade Marketing

Product­ management

Sourcing & development

Verkoop binnendienst

formatie­plan omvat een aanpassing van de personeelsformatie aan de nieuw ontstane situatie door de afsplitsing van de gifts & living activiteiten.

Het aantal staffuncties is gereduceerd waardoor 3 arbeidsplaatsen kwamen te vervallen. Met de betreffende medewerkers is begin maart 2013 een

16

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: de organisatie

Fair Trade Original Marktontwikkeling

Fair Trade Original heeft eind 2012 een lange termijn plan vastgesteld om

Fair Trade Original heeft het boekjaar 2012 afgesloten met een netto verlies

te waarborgen dat het model van handel die ontwikkelt ook in de toekomst

van € 1,4 miljoen (2011: € 39.000 winst). De daling van het resultaat kan

succesvol blijft in de steeds competitiever wordende Nederlandse markt voor

verklaard worden door de eenmalige kosten van de verzelfstandiging

food consumptiegoederen. In 2012 zijn, naast alle activiteiten en lopende

(€ 1,2 miljoen) van de gifts & living activiteiten. De netto-omzet is in 2012 met

zaken van dat jaar, de voorbereidingen getroffen om deze nieuwe strategie

€ 1,1 miljoen (6%) gedaald tot € 18,5 miljoen. De omzet van de Business Unit

gestalte te geven.

Food is gedaald met 4% tot € 15,7 miljoen. De Business Unit Gifts & Living heeft een netto-omzet behaald van € 2,8 miljoen, 12% lager dan in 2011.

Financi le resultaten 2012 Netto-omzet (in miljoen euro) 0,25

25

18,5

15

19,6

Na een aanvankelijk goede start in 2012 is de omzet in de tweede helft

Netto resultaat (in miljoen euro) 0

–0,25

consumenten­­­­vertrouwen. Met name de omzet van gifts & living producten is hier­door geraakt, ook doordat de afnemers in het Gift Retail kanaal

–0,5

(voornamelijk Wereldwinkels) het meest last lijken te hebben van de

–0,75 10

economische tegenwind. De versterkte omzet­daling in het Gift Retail kanaal

–1 –1,25

5

is ook de belangrijkste verklaring voor de omzetdaling van food en koffie.

–1,4

Tegenvallende verkopen vanuit kerstpakketten bekrachtigen deze trend en

–1,5

ook de distributeur van kerst­pakketten voor de bedrijvenmarkt heeft een

0

2012 2011

2012

5,6

5 4

4,7

2011

Overige opbrengsten waaronder subsidies (in honderdduizend euro)

Brutomarge (in miljoen euro) 6

aanmerkelijk lagere omzet gerealiseerd dan in 2011. De omzet in het Food Retail kanaal (voornamelijk supermarkten) liet daarentegen groei zien. Deze groei is in de tweede helft van 2012 wel onder druk komen te staan, mede

3,5

door een lagere koffieprijs. De ontwikkeling van de inkoop­prijzen van andere

3

grondstoffen is genormaliseerd. Hierdoor is er slechts een beperkt effect van

2,5

prijsverhogingen op de totale foodomzet in 2012.

2,6

2

3

Margeontwikkeling

1,5 2 1 1 0

2012 2011

18

van het jaar ingezakt als gevolg van de aanhoudend slechte economische omstandig­heden in Nederland en het daardoor verder gedaalde

0 20

Omzetontwikkelingen

1,1

De brutomarge inkomsten zijn in 2012 met 17% afgenomen tot € 4,7 miljoen.

0,5

Deze forse daling is geheel toe te schrijven aan de margeresultaten bij gifts &

0

living. De verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten heeft geresulteerd 2012 2011

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

in een eenmalige afwaardering van de voorraden, hetgeen zichtbaar is in

de brutomarge. In dit segment stonden bovendien zowel de omzet als de procentuele brutomarge onder druk door moeilijke marktomstandigheden en

Logistiek

minder gunstige dollarkoersen. De brutomarge inkomsten op food verkopen zijn gestegen met € 0,1 miljoen tot € 4,3 miljoen. Dit is vooral een resultante van het herstel van de marge op koffie.

Subsidie De overige opbrengsten bedroegen in 2012 € 0,3 miljoen. In 2012 heeft Fair Trade Original met Max Havelaar en de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels dankzij een bijdrage van de Nationale Postcode Loterij inhoud

Met de logistieke dienstverlener Van Uden sloot Fair Trade Original in 2011 een vernieuwde samenwerkingsovereenkomst af. In het daaropvolgende jaar is de efficiency verhoogd door nieuwe afspraken over gekoeld vervoer van producten.

De kosten voor opslag van goederen zijn verder verlaagd door voorraden beter te monitoren en de uitslagkosten zijn gedaald dankzij vernieuwde afspraken met enkele supermarktketens. In 2013 zal in samenwerking met leveranciers en klanten gezocht worden naar nieuwe mogelijkheden tot kostenbesparing.

kunnen geven aan de Fairbezig campagne die gericht is op toename van het aantal consumenten dat fairtrade producten koopt. Fair Trade Original ontving via de penvoerder Max Havelaar een vergoeding voor gemaakte kosten van € 115.000. PSO financierde een multistakeholderprogramma

uitbesteed aan een erkende SAP-leverancier. Met deze leverancier zijn

van Fair Trade Original met zes partnerorganisaties. Voor programma-

overeenkomsten gesloten in de vorm van Service Level Agreements. Fair

activiteiten bij citrusboeren in Ghana en workshops in Zuid-Afrika en Peru

Trade Original heeft maatregelen genomen om de beschikbaarheid,

werd in totaal € 74.000 vergoed. ASN Foundation betaalde een bijdrage van

continuïteit en beveiliging van haar ICT systemen te waarborgen. Deze

€ 37.000 voor de ketenontwikkeling ten behoeve van Fairtrade certificering

maatregelen zijn in procedures vastgelegd en worden regelmatig aangepast

van de Aziatische culinaire lijn en voor een vijftal kleinere programma’s bij

aan gewijzigde omstandigheden.

handelspartners.

In 2012 heeft Fair Trade Original een nieuwe webshop voor zakelijke Kosten

klanten gelanceerd. Dit heeft tot een verdere vereenvoudiging van de

Als gevolg van de verzelfstandiging van de gifts & living activiteiten zag de

orderverwerking geleid. Tegelijk met de verhuizing in maart 2013 is de ICT

organisatie de kosten met 10% toenemen tot € 6,3 miljoen. De ontvlechting

infrastructuur vervangen en een nieuw virtueel netwerk geïmplementeerd.

van de gifts & living activiteiten heeft geleid tot een toename van de kosten

Uiteindelijk zal dit in het najaar van 2013 leiden tot een upgrade en

van personeel. Daarnaast zijn de advieskosten door externe ondersteuning

virtualisatie van SAP.

van consultants en juristen bij de verkoop gifts & living hoger dan in 2011.

Toekomstverwachting

19

Informatievoorziening en automatisering

Het jaar 2013 gebruikt Fair Trade Original om haar merk te vernieuwen en

Fair Trade Original werkt met het bedrijfsinformatiesysteem SAP All-in-one.

de relevantie ervan voor consumenten en klanten duidelijker naar voren

Het functioneel en technisch beheer van dit programma is grotendeels

te brengen. Deze herpositionering zal gedurende het jaar zijn beslag

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

krijgen en er is een lichte omzetgroei opgenomen in de begroting 2013. In

Ontwikkeling omzet en marge

deze begroting is ook rekening gehouden met de aanhoudende lastige

De totale food omzet daalde met 4% van € 16,4 miljoen in 2011 naar € 15,7

economische omstandigheden. Ondanks deze omstandigheden is ingezet

miljoen in 2012. De marge steeg met 3% van € 4,2 miljoen in 2011 naar € 4,3

op verdere groei in de Food Retail en Foodservice kanalen voor 2013 en

miljoen in 2012. Eén van de doelstellingen voor 2012 was om de procentuele

met name de jaren daarna. De organisatie is voornemens om structureel

marge te herstellen, na een met name voor koffie zeer moeilijke periode. Dit

meer te investeren in de ontwikkeling van het merk en de ontginning van

doel is bereikt.

nieuwe markten. Daarnaast zal de sourcing en ontwikkeling van nieuwe handelspartners geheel vanuit eigen middelen bekostigd worden. Over

Verkoopkanalen

het jaar 2013 verwacht de organisatie een negatief bedrijfsresultaat te behalen door extra kosten die gemaakt worden voor marketingactiviteiten en

> Food Retail

eenmalige kosten voor de aanpassing van de personele formatie.

Hoewel er 5% omzetgroei gerealiseerd is in het Food Retail kanaal, werd het begrote doel niet bereikt. Dit is vooral een gevolg van een lager dan verwachte opnamebereidheid bij een aantal supermarktketens, een lagere

Food

afzet na de zomer en minder goede verkopen ten tijde van de Fairtrade Week. Er is wel een hoogst noodzakelijke verbetering van de marge

Fair Trade Original wil haar positie als leidend fairtrade A-merk food in

gerealiseerd, gezien de lagere inkoopprijs van koffie. De verkoop van koffie

Nederland verder uitbouwen. Door de unieke rol van Fair Trade Original te

stond echter onder druk, met uiteindelijk een index van 99 ten opzichte van

blijven toelichten bij de beslissers binnen de belangrijkste afzetkanalen,

2011. De verkoop van de andere food groeide met 7% ten opzichte van 2011.

hoopt de organisatie hoog op de agenda te blijven staan. De product­

Deze groei werd vooral bereikt door distributie-uitbreiding van bestaande

categorieën van Fair Trade Original zijn van groot belang voor de herken­

producten als de Aziatische lijn en betere verkopen van bestaande

baarheid van het merk. Binnen het assortiment en in de verschillende markt­

producten.

kanalen gebeurde in 2012 veel. Nieuwe producten werden geïntroduceerd en het assortiment bij de supermarkten, Wereldwinkels en andere verkoop­

> Gift Retail

kanalen is succesvol uitgebreid.

Door slechtere vooruitzichten in het Gift Retail kanaal, was er ingecalculeerd dat de omzet in dit kanaal zou dalen. De daling zette harder door dan

De afstemming tussen Marketing en Sales is verbeterd ten opzichte van

verwacht, waardoor Gift Retail een omzetindex van 87 laat zien ten opzichte

vorige jaren. Door ook letterlijk de afstand tussen beide afdelingen te

van budget en zelfs een index van 83 ten opzichte van de omzet van 2011.

verkleinen via een interne verhuizing was er meer, gemakkelijker en beter

Door de recessie komen er minder bezoekers naar de Wereldwinkels en

contact. Daarnaast zijn er – op basis van product portfolio’s – marketing/

sluiten er regelmatig winkels hun deuren. De speciaal voor dit kanaal

sales teams geformeerd.

ontwikkelde activiteiten hebben in 2012 niet geleid tot het behalen van de doelstelling. Daarnaast vielen in dit kanaal de verkopen ten behoeve van

20

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

De introductie van Fair Trade Original vruchtensappen in flesjes van 330 cl is gericht op consumenten die ook buitenshuis van het sap willen genieten.

dat de belangrijkste aanbieder van Fair Trade Original producten aan kerst­ pakkers een stevige daling van de omzet had. Van de kerstorders bestond 85% uit food producten. > Internationaal In het internationale verkoopkanaal verkocht Fair Trade Original iets meer food dan in 2011 (index 101). Halverwege het jaar is Oxfam Fairtrade België gestart met de verkoop van producten van Fair Trade Original en dit heeft gezorgd voor deze licht positieve index. Zusterbedrijf Fair Trade Original België, dat circa 70% van de totale omzet food (inclusief koffie) voor zijn rekening neemt binnen het internationale kanaal, verkocht in 2012 10% minder food dan in 2011. Deels wordt dit verklaard doordat er minder aan kerstorders binnengehaald is dan in 2011. Koffie blijft voor Fair Trade Original België een belangrijke omzetbrenger: 87% van de foodomzet komt uit koffie. Helaas daalde de koffieomzet licht, index 97 ten opzichte van 2011.

Promotie In samenwerking met haar afnemers streefde Fair Trade Original in 2012

kerstpakketten erg tegen, ondanks de inspanningen van de vrijwilligers van

via voornamelijk kortingsacties en folderplaatsingen naar afzet van haar

de winkels.

producten aan een bredere groep consumenten. Een voorbeeld vormden de Langloop bonussen (4 weken lang 10% korting vanuit het schap) bij Albert

21

> Foodservice

Heijn en een gesponsord recept in Allerhande met bijbehorende receptkaart.

Naast de succesvolle samenwerking met Van Oordt en United Coffee voor

De Langloop bonussen hadden voor Fair Trade Original helaas niet het

respectievelijk portion packs en koffie, is het in 2012 niet gelukt om meer

gewenste resultaat. Bij Jumbo stimuleerde een zogeheten Jumbo Deal op

voet aan de grond te krijgen in dit kanaal. Dit terwijl er wel voldoende

koffie de consument tot het kopen van Fair Trade Original producten. Tevens

kansen worden gezien. Het is echter een bewerkelijk kanaal, met een eigen

is er een koop & win actie geweest; consumenten maakten kans op een

dynamiek. Fair Trade Original heeft daarom eind 2012 besloten een Channel

Fair Trade Original koffiepakket wanneer zij de kassabon met Fair Trade

Development Manager aan te nemen om dit kanaal, inclusief kerstpakketten,

Original Espressobonen instuurden. Marqt opende enkele nieuwe winkels en

te bewerken. Deze medewerker is begin 2013 begonnen. De verkoop van

daar staat het assortiment van Fair Trade Original goed in de schappen. De

producten voor kerstpakketten viel in 2012 tegen, mede veroorzaakt door­

consument van deze vernieuwende supermarktformule sluit goed aan bij Fair

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

Trade Original. Er vonden op de winkelvloer enkele succesvolle acties plaats

Kwaliteit en productaansprakelijkheid

met rijst, kokosmelk en koekjes.

Binnen de aanvoerketen van levensmiddelen moet iedere stap nauwgezet worden beheerd om de kwaliteit en voedselveiligheid van het eindproduct

Ook binnen de Wereldwinkels en WAAR werd in 2012 de verkoop van de

te waarborgen. Voor handelspartners en producenten is de beheersing

levensmiddelen actief gestimuleerd met aanbiedingen. In 2012 is door­

van dit proces basisvoorwaarde om kansrijk te zijn op de exportmarkt. Fair

gegaan met het verstrekken van receptkaarten voor de consumenten. Deze

Trade Original heeft een actief beleid om handelspartners en producenten te

receptkaarten worden goed ontvangen en veel Wereldwinkels plaatsen de

stimuleren bij de ontwikkeling van hun bedrijfsvoering. In dit kader helpt zij

recepten op hun website. Ter introductie van de meeneemflesjes vruchtensap

hen, waar nodig, bij het opzetten, invoeren en certificeren van een voedsel­

werd een toepasselijke actie opgezet met wandel- en fietsroutes. In de

veiligheidssysteem op basis van HACCP (Hazard Analysis and Critical Control

Fairtrade Week vond, in samenwerking met fairbezig.nl, een actie rond

Points).

thee plaats waaraan zo’n 250 winkels deelnamen. De reacties waren zeer positief. Bijna alle kerstpakketverkopende Wereldwinkels gebruikten

Fair Trade Original zelf heeft in juni 2012 de overstap gemaakt van een

de kerstpakketfolder die samen met collega-importeur De Evenaar was

gecertificeerd HACCP systeem naar ISO22000 certificering om te kunnen

samengesteld.

voldoen aan de eisen gesteld door GFSI (Global Food Safety Initiative), een initiatief van de internationale levensmiddelenhandel. De ISO22000

Klanttevredenheid

norm is opgesteld voor het beheersen van voedselveiligheid in de gehele

Fair Trade Original onderzoekt jaarlijks of de activiteiten die voor Gift Retail

voedselketen, van productie tot op het schap, inclusief de toeleverende

klanten worden opgezet, voldoen aan hun verwachtingen en het gewenste

bedrijven zoals de verpakkings- en reinigingsmiddelenindustrie. Deze norm

resultaat opleveren. In 2012 hebben 277 respondenten de vragenlijst

is erop gericht om de voedselveiligheid in de keten op een hoger plan te

ingevuld. Hieruit kwam naar voren dat Wereldwinkels tevreden waren over

brengen. Ook (kwaliteits)management is een belangrijk aandachtspunt.

de verschillende materialen, zoals de nieuwsbrieven en de maandelijkse recept­kaarten. De acties die samen met Fairbezig zijn ontwikkeld, een

Leveranciersbeoordeling

display met thee en een afgevulde Big Fair Bag met foodproducten, zijn erg

Binnen de gestelde kwaliteitsdoelstellingen van Fair Trade Original is veel

goed ontvangen. De display werd door meer dan de helft van de winkels

aandacht voor de beoordeling van de kwaliteit van producenten. Hiervoor

ook ingezet voor de nieuwe kruidenthee van Fair Trade Original en bijna alle

is een leveranciersbeoordelingssysteem opgezet. Eén van de doelstellingen

winkels willen in 2013 een soortgelijke actie als met de tas. Aan zowel een

in 2012 was dat 90% van de producenten een gecertificeerd of door een

nieuwe display als tas wordt in 2013 gewerkt. Tevens vond er onderzoek plaats

onafhankelijke organisatie goedgekeurd voedselveiligheidssysteem had

onder de Wereldwinkels die kerstpakketten verkochten. De respondenten (183)

(was 85% in 2011). Deze doelstelling is gehaald, aan het einde van het

waren over de Kerstbrochure zeer tevreden, net als over de service van Fair

jaar voldeed 90.7% van de producenten aan deze eis. Voor de overige

Trade Original. Gemiddeld scoorde Fair Trade Original een 7,6.

producenten lopen trajecten om te zorgen dat ook zij in de toekomst aan de gestelde eisen voldoen.

22

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

De overige doelstellingen waren: > 99,9% van de orderregels is uitgeleverd zonder productklachten.

Klachten

Resultaat: 99.8%.

> leveranciersbeoordelingen: categorie oranje: 2,5% (maximaal); geel 12,5% (maximaal); groen 85% (maximaal).

Resultaat: oranje: 4,7%; geel: 11,6%; groen: 83,7%. > 2 traceerbaarheidstesten en 1 recalltest uitvoeren. Resultaat: 2 traceerbaarheidstesten, geen officiële recalltest.

Recalls en calamiteiten In 2012 hebben geen calamiteiten plaatsgevonden en zijn geen recalls uitgevoerd op het gebied van voedselveiligheid. Wel werd twee keer een product teruggehaald uit de winkels omdat er een kwaliteitsafwijking was geconstateerd. Eenmaal was dit een partij rode wijn waarvan de smaak niet optimaal meer was. Bovendien is, kort na de introductie van de Chocolade Vlokken, besloten om dit product terug te halen uit de Wereldwinkels omdat

In 2012 zijn in totaal 221 productklachten geregistreerd, 37% meer dan in 2011.

Een duidelijke reden voor het hogere aantal klachten is niet aan te wijzen. De top 3 van klachtensoorten is: > Uiterlijk: 76 klachten > Verpakking fysiek: 57 klachten > Smaak: 33 klachten Deze top 3 is verantwoordelijk voor 75% van het totaal aantal geregistreerde klachten. Ook in 2011 waren deze categorieën verantwoordelijk voor de meeste klachten. Toen werden de meeste klachten geregistreerd in de categorie verpakkingen, gevolgd door uiterlijke afwijkingen en smaak. De aanpassing van de strooiopening van de hagelslagverpakking eind 2011 heeft geresulteerd in een daling van ruim 80% van het aantal klachten hierover. Naar aanleiding van de klachten wordt de receptuur van twee producten aangepast.

de bodem van de verpakking niet goed gesloten bleek te zijn.

Via een alarmcentrale is Fair Trade Original ook buiten kantooruren bereikbaar voor meldingen op het gebied van voedselveiligheid. In 2012 is

de aanstelling van een verkoper specifiek voor dit kanaal kan Fair Trade

21 maal gebruik gemaakt van deze contactmogelijkheid, tegen 14 keer in

Original haar verkopen de komende jaren een flinke stimulans geven. Hierbij

2011. Geen enkel geval bleek een noodgeval te zijn. Door deze meldingen

zal optimaal gebruik gemaakt worden van de groeitrend naar duurzame

blijkt wel dat het systeem werkt.

oplossingen in de buitenshuis markt. Ook in het Gift Retail kanaal ziet Fair Trade Original nog steeds kansen voor groei met haar merk, ondanks de

Toekomst

moeilijke omstandigheden waarmee de Wereldwinkels te maken hebben.

Het Food Retail kanaal zal ook in de toekomst gaan zorgen voor groei

Door middel van specifiek voor dit kanaal ontwikkelde promoties wordt

van het Fair Trade Original merk en dit zal een van de belangrijkste

ingezet op verzilvering van deze groeikansen.

aanjagers van de totale groei blijven. Er is voldoende ontwikkelpotentieel bij supermarkten om meer producten in meer winkels vaker te verkopen aan een steeds duurzamer kopende consument. Naast groei in dit grootste kanaal zal ook het belang van de verkopen in Foodservice toenemen. Met

23

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

Gifts & Living

crisis en het hierdoor ontstane gebrek aan consumentenvertrouwen.

Vond in heel Nederland een daling plaats van de verkopen non-food, de

Het gifts & living assortiment was in 2012 verantwoordelijk voor een beperkt

Wereldwinkels werden extra geraakt door hun vaak kwetsbare positie op

maar aantrekkelijk deel van het Fair Trade Original assortiment. Producten

B locaties. Daarnaast verloren zij marktaandeel aan andere aanbieders

uit de regelmatig wisselende collecties prijkten bijna wekelijks op shopping

waaronder webwinkels. Last but not least vielen ook de kerstverkopen (en

pagina’s van zeer uiteenlopende tijdschriften. De productontwikkeling heeft

met name die van kerstpakketten) fors tegen. Een aantal winkels zag zich

ook op de producenten zijn weerslag: in Thailand werd keramiekfabriek

genoodzaakt hun deuren te sluiten.

Sang Arun zo geïnspireerd door de vrolijke kleuren van een nieuw te produceren servies dat alle kasten en wandrekken in één moeite mee

Was het omzetaandeel Internationaal in 2011 nog 19%, in 2012 groeide dat

geschilderd werden.

uit tot 23%. De omzet nam met 2% toe tot 0,6 miljoen. Het assortiment trok vooral nieuwe klanten. Deze markt zal ook in de toekomst verder worden

Omzetontwikkeling

uitgebouwd, onder andere door de deelname aan toonaangevende

De nieuwe collecties konden niet verhinderen dat de omzet van de gifts &

internationale beurzen.

living artikelen in 2012 terugliep naar € 2,8 miljoen terwijl in de begroting rekening was gehouden met een stijging tot € 3,5 miljoen. Dit hield een

Promotie

omzetdaling in van 11% ten opzichte van 2011 (3,2 miljoen).

Ter ondersteuning van voornamelijk de verkopen in Wereldwinkels en WAAR, organiseerde Fair Trade Original het hele jaar acties en activiteiten.

Speciale aanbiedingen waren gericht op de reguliere feestdagen (zoals

Omzetontwikkeling per kanaal in 2012

Valentijnsdag, Pasen, Moederdag, Kerst). Fair Trade Original nam deel aan

Gift Retail: ¤ 2,1 miljoen

de productfolders van de Wereldwinkels en organiseerde collectiedagen

Out of Home: ¤ 0,1 miljoen

om de achtergronden van de producten en de herkomst nader toe te lichten. In overleg met de Wereldwinkels werden hun winkelthema’s ingevuld en ook in het kader van Fairbezig ontwikkelde Fair Trade Original acties die zichtbaar waren op de winkelvloer. Winkeliers werden via een

Internationaal: ¤ 0,6 miljoen

24

maandelijkse nieuwsbrief op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen en activiteiten.

Verkoopkanalen

Toekomst

De omzet aan Wereldwinkels en WAAR bedroeg in 2012 € 1,5 miljoen. De

In 2013 zijn de gifts & living activiteiten overgaan naar FairForward B.V.

omzet aan overige retail in Nederland was € 0,6 miljoen. In totaal betekende

Hiermee kan ook in dit fairtrade segment de focus gelegd worden op de

dit een daling van 18%. De Wereldwinkels hadden last van de economische

specifieke productgroepen en afnemers.

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

Marketing

huishoudens, waaronder 344.000 nieuwe fairtrade kopende huishoudens.

Ook de gemiddelde aankoopfrequentie, de gemiddelde hoeveelheid en de

De trend naar meer verantwoorde producten zet onverminderd door: in 2012

hoogte van de bestedingen per huishouden namen toe. Het onderzoek laat

zijn wederom meer huishoudens fairtrade producten gaan kopen. Dit blijkt

bovendien zien dat Fair Trade Original door de introductie van de Aziatische

uit het jaarlijkse GfK-onderzoek van NCDO in samenwerking met Stichting

lijn nieuwe fairtrade kopers heeft weten aan trekken in het culinaire

Max Havelaar en Fair Trade Original. In 2012 kocht 60% van de Nederlandse

segment. Dat is precies wat Fair Trade Original beoogt: door nieuwe fairtrade

huishoudens één of meerdere fairtrade levensmiddelen. Dit zijn 4,5 miljoen

producten te ontwikkelen meer consumenten bereiken om daarmee de afzet voor producenten in ontwikkelingslanden tegen eerlijke handelsvoorwaarden te vergroten.

Door introductie van de Aziatische lijn, wist Fair Trade Original nieuwe fairtrade kopers aan te trekken in het culinaire segment.

Voor Marketing stond het jaar 2012 voor een groot deel in het teken van de voorbereiding van het 40-jarig koffiejubileum en de introductie van de nieuwe merkpositionering in 2013.

Herpositionering van het merk Het Fair Trade Original merk krijgt in 2013 een complete metamorfose. Alles is erop gericht om een nieuwe, jongere doelgroep aan te trekken, met behoud van het vertrouwen dat de huidige kopers in het merk hebben. Uit consumentenonderzoek is gebleken dat Fair Trade Original weliswaar een hoge merkbekendheid geniet, maar nog teveel als een keurmerk wordt gezien in plaats van als een merk. De verpakkingslijn wordt goed herkend en juist vanwege zijn soberheid gewaardeerd door huidige kopers, maar de verpakkingen hebben te weinig ‘appetite’ en aantrekkingskracht om nieuwe doelgroepen te kunnen bereiken. Bovendien is de sobere, pure verpakkingslijn van Fair Trade Original een referentie gebleken voor het groeiende segment verantwoorde producten in de supermarkt waardoor de verpakkingslijn van Fair Trade Original aan onderscheidende waarde heeft ingeboet. In 2012 zijn de uitgangspunten voor het nieuwe Fair Trade Original merk bepaald, waarna een nieuw design is gemaakt voor zowel het logo als de verpakkingslijn. Ook is een nieuw campagneconcept en een nieuwe tone of voice voor het merk ontwikkeld. In 2013 wordt de herpositionering

25

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

van het merk uitgerold, waarbij het koffieassortiment als eerste in een nieuw jasje in de schappen komt, mede naar aanleiding van het feit dat het in dat

Nationale Postcode Loterij

jaar 40 jaar geleden is dat Fair Trade Original voor het eerst eerlijke koffie introduceerde.

Nieuw in het assortiment In 2012 introduceerde Fair Trade Original diverse nieuwe fairtrade producten.

In samenwerking met merklicentiehouder Van Oordt the Portion Company werden per stuk verpakte mini stroopwafeltjes ontwikkeld. Na het succes van hagelslag was het een logische stap om het ontbijtassortiment uit te breiden met pure chocolade vlokken. Deze zijn na introductie direct opgenomen door

Sinds 2010 zijn Fair Trade Original, Landelijke Vereniging van Wereldwinkels en Stichting Max Havelaar gezamenlijk beneficiënt van de Nationale Postcode Loterij. Door samen campagne te voeren onder de noemer Fairbezig willen zij de aankoop van fairtrade producten stimuleren. In 2012 zijn diverse deel­ campagnes uitgevoerd, waaronder een chocoladecampagne in samen­werking met Verkade, een tassencampagne Fairbezig@school, een thee­campagne in samenwerking met een aantal Superunie-leden en een rijstcampagne tijdens de Fairtrade Week.

onder meer Albert Heijn. De vruchtensappen van Fair Trade Original werden in een 330 ml petfles geïntroduceerd voor consumenten die ook buitenshuis van sap willen genieten.

waarin de rijke smaken helemaal tot hun recht komen. En state-of-the art qua duurzaamheid: zowel biologisch als fairtrade gecertificeerde thee in

Na de succesvolle introductie in 2011 kwam Fair Trade Original in het

biologisch afbreekbare zakjes in een FSC-gecertificeerd doosje waar geen

najaar van 2012 opnieuw met de chocoladeletter & – een unieke letter voor

cellofaan meer aan te pas komt.

iedereen. Naast de melkchocoladevariant was de letter nu ook verkrijgbaar in pure chocolade. De verpakking was opvallend schoolbordachtig zwart

Tegenvallers waren er ook. Het is niet gelukt om in 2012 twee nieuwe

en met een bijgeleverd wit potloodje kon de consument het doosje naar

biologische wijnen uit Chili aan het wijnassortiment toe te voegen. De

hartenlust personaliseren.

nieuwe regelgeving voor biologische wijn bleek een groot struikelblok voor onze Chileense partner, waardoor de benodigde importcertificaten niet op

Aan het kruiden- en specerijen assortiment werden een basis peper- en

tijd geleverd konden worden. Ook is nog weinig vooruitgang geboekt met het

zoutmolen toegevoegd. De molen met pure zwarte peper geeft in een

notenassortiment, waardoor dit voor 2013 wederom op de agenda staat.

handomdraai meer pit aan diverse gerechten. Samen met de molen met zuiver zeezout vormt het een mooi stel in de keuken én op tafel. Cateraar

Uit het assortiment

Albron had de primeur en introduceerde het setje op een fairtrade bamboe

Wegens verschillende redenen zijn in 2012 diverse producten gesaneerd.

onderzetter in haar bedrijfsrestaurants.

Soms vanwege kwaliteitsproblemen, soms omdat de leverancier er mee stopte en soms omdat de afzet terugliep en het product daardoor niet

26

Eind van het jaar introduceerde Fair Trade Original een bijzondere lijn van

meer rendabel was. Sinds jaar en dag had Fair Trade Original een 4 grams

vier nieuwe theevarianten. Luxe kruidentheeën in een piramidevormig zakje,

zwarte thee in het assortiment waarmee een pot thee gezet kon worden.

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

Ook in het in 2011 nieuw geïntroduceerde thee-assortiment was deze

gedurende twee weken commercials te zien met de Aziatische lijn, koffie en

variant opgenomen. Vanwege kwaliteitsproblemen moest de eerste levering

ontbijt. Omdat in de zomer de pure chocolade vlokken geïntroduceerd zijn, is

hiervan afgekeurd worden. De tendens in de markt is een verschuiving

hiervoor een tag-on ontwikkeld die op de ontbijtcommercial volgde.

van zakjes thee voor een pot naar zakjes voor een kop. De combinatie van deze twee factoren is de reden geweest om dit product te saneren. Uit

Op de rijstproducten van Fair Trade Original is in 2012 tweemaal een on-

het koekassortiment zijn de stroopwafels met honing en de chocosticks

pack actie geweest. In de eerste helft van het jaar is een joint promotion

gesaneerd en uit het Zuid-Afrikaanse culinaire assortiment van Fair Trade

opgezet met het culinaire magazine Elle Eten. Consumenten van Fair Trade

Original zijn de peppersweets, kooksauzen, zoutstrooiers, chutney sauzen en

Original rijst maakten in het voorjaar via een unieke actiecode op de

de piri piri olie gesaneerd.

verpakking kans op een proefabonnement van Elle Eten of een proefpakket met Aziatische kookproducten. In het najaar stond de rijst van Fair Trade

Assortimentsbeleid

Original centraal in de gezamenlijke Fairbezig campagne met Max Havelaar

Binnen het brede en gevarieerde levensmiddelenassortiment van Fair Trade

en de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels. Via een unieke actiecode op

Original vragen alle producten om een specifieke aanpak, maar ze voldoen

de rijstverpakkingen maakten consumenten kans op een reis naar Thailand

wel aan een aantal algemene uitgangspunten. Deze uitgangspunten zijn

om daar de rijstproducenten te bezoeken. In totaal hebben bijna vijfduizend

in 2012 opnieuw onder de loep genomen en voor een deel aangescherpt.

consumenten meegedaan aan deze acties.

Zo zal tijdens de productontwikkelingsfase meer aandacht komen voor het vermijden van kunstmatige toevoegingen daar waar mogelijk. De

Toekomst

markt vraagt om meer concept- denken – ‘alles voor een Aziatische

In 2013 wordt de nieuwe positionering van het merk Fair Trade Original

maaltijd’ – omdat bredere concepten meer relevantie en toegevoegde

uitgerold en zal nauwgezet gemonitord worden of dit een nieuwe impuls

waarde in het schap hebben dan losse producten. Daarnaast zijn diverse

geeft aan het merk en leidt tot het aantrekken van nieuwe doelgroepen.

keurmerkstandaarden bekeken en heeft Fair Trade Original bepaald hoe ze

Samen met het actief ontwikkelen van nieuwe fairtrade producten en het

daarmee om wil gaan: vanuit de eigen merkprincipes ligt de lat soms hoger

toetreden tot nieuwe verkoopkanalen zoals Foodservice en online, geven

dan de minimumeisen die in de keurmerkrichtlijnen zijn vastgelegd.

we hiermee invulling aan de groeistrategie van het merk.

Campagnes In 2012 is Fair Trade Original gedurende twee periodes op televisie te zien geweest. Vooruitlopend op de nieuwe merkpositionering en de focus op een nieuwe doelgroep is ervoor gekozen om bij RTL en 24Kitchen te gaan uitzenden. In maart zijn twee weken lang de rijst, wijn en koffie ondersteund met commercials. Ter ondersteuning van de Aziatische lijn is een tag-on ontwikkeld die na de rijstcommercial werd ingezet. In september waren

27

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: marktontwikkeling

Samenwerking met handelspartners

Fair Trade Original is één van de grondleggers van de fairtrade beweging in Europa. Vanuit de gedachte dat ieder mens aanspraak mag maken op

Thema’s in de handel

een menswaardig bestaan is een organisatie ontstaan die zich inzet voor de

Fair Trade Original koopt haar producten in bij geselecteerde handels­

ontwikkeling van eerlijke handelspraktijken. Fair Trade Original onderschrijft

partners die de tien fairtrade principes respecteren. In 2012 sprongen hierbij

de tien fairtrade principes, past deze in de praktijk toe en levert daardoor

enkele specifieke thema’s in het oog:

een bijdrage aan de ontwikkeling van ‘best practices’ die aantonen hoe de

.

principes het beste toegepast kunnen worden.

voorgaande periode fors waren gestegen. Voor koffieboeren betekent dit

Dalende koffieprijzen: de koffieprijzen daalden in 2012 nadat ze in de

dat de minimumprijs die wordt gegarandeerd voor Fairtrade gecertificeerde fairtrade ketens. Niet alleen boeren en coöperaties, maar ook verwerkers

.

en werknemers vormen onderdeel van de aanpak. Samen met partners

fairtrade levensmiddelen op de markt. Voor de nodige kennis van en

in ontwikkelingslanden wordt gewerkt aan de uitbreiding van het aanbod

ervaring met al deze verschillende producten, zal Fair Trade Original altijd

fairtrade gecertificeerde producten voor de Nederlandse consument. Fair

deels afhankelijk zijn van externe expertise. Dit is regelmatig aanleiding tot

Trade Original geeft er de voorkeur aan om niet alleen fairtrade ingrediënten

het uitbesteden van de inkoop aan een derde partij die gespecialiseerd is

in ontwikkelingslanden in te kopen, maar indien mogelijk ook het gereed

in de inkoop van het betreffende product. Gezocht wordt naar een modus

product daar te laten vervaardigen. Zo wordt meer toegevoegde waarde

om ook in deze gevallen het contact tussen Fair Trade Original en de

gecreëerd in het land van herkomst.

handelspartner op een goede en structurele manier gestalte te geven.

De organisatie legt zich in het bijzonder toe op ontwikkeling van nieuwe

Fair Trade Original wil haar ontwikkelingsactiviteiten nog beter laten aansluiten bij de assortiments- en marktontwikkelingen. De toegevoegde waarde van de organisatie ligt besloten in het idee dat zij betrokken is bij

koffie, langzamerhand weer aan relevantie toeneemt.

Externe expertise: Fair Trade Original brengt een breed assortiment

Opbouw Fairtrade ketens

de gehele productieketen en deskundig is in het toepasbaar maken van

Het opbouwen van nieuwe en het versterken van bestaande fairtrade

fairtrade in de praktijk. De organisatie zal in 2013 werken met Development

ketens is een speerpunt van Fair Trade Original. Het doel is om boeren

Managers die verantwoordelijk zijn voor sourcing van nieuwe producenten

en hun organisaties voor te bereiden op Fairtrade certificering en hen

en verwerkers in ontwikkelingslanden. Fair Trade Original zal proactief

te helpen vervolgens deze hoge standaard te handhaven en verder uit

haar handelspartners volgen en ondersteuning bieden bij het behalen of

te bouwen. Certificering is van groot belang voor producenten omdat

behouden van fairtrade certificering.

daarmee een geheel nieuwe markt voor hen opengaat die bovendien goede handelsvoorwaarden biedt. Tijdens het proces vóór certificering start Fair Trade Original de handel met hen, omdat hier een stimulans vanuit gaat. Met de ontwikkelingspremie die zij in dit stadium ontvangen, kunnen zij bovendien deels de kosten dekken die de omschakeling met

29

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners

zich meebrengt. In 2012 werkte Fair Trade Original aan de volgende ketens: Aziatische culinaire lijn Na de introductie van verschillende Thaise culinaire producten in 2011, is in 2012 gewerkt aan het certificeren van de boeren die de verwerkte rietsuiker, chillies en soja verbouwen. Met hulp van Fair Trade Original zijn alle actoren in de keten inmiddels Fairtrade gecertificeerd. Veel aandacht is uitgegaan naar het trainen van vertegenwoordigers van boerenorganisaties en van verwerkende bedrijven. Samen met haar handelspartners is Fair Trade Original erin geslaagd om gemotiveerde coöperaties van boeren te vinden.

In 2013 zal gewerkt worden aan de uitbreiding van de Aziatische culinaire lijn en worden boeren begeleid bij het behouden van de Fairtrade certificering.

Sinaasappelsap uit Ghana In samenwerking met Fair & Organic Products, importeur van het Fair Trade Original sinaasappelconcentraat, en de sapfabriek Fruittiland in Ghana werd ook in 2012 gewerkt aan organisatievorming. Er vonden trainingen plaats in Good Agricultural Practices en Fairtrade aan acht boerenorganisaties van in totaal 4.500 boeren. Door betere kennis van Good Agricultural Practices kunnen de citrusboeren voedselveiligheid borgen en productkwaliteit en

Tijdens de oogst in het najaar 2012 bleek dat de kwaliteit en de voedselveiligheid bij de sapfabriek Fruittiland in Ghana nog niet op het gewenste niveau lagen.

productievolume verhogen. In het kader van het Thematisch Leer Project van PSO , werd onderzocht of kleine sinaasappelboeren zich daadwerkelijk versterken door Fairtrade certificering. Een door Fair Trade Original

monitoring en ondersteuning. Fair Trade Original zal nauw samenwerken

ingehuurde Ghanese onderzoeker nam aan de trainingen en vergaderingen

met Fair & Organic Products aan deze prioriteiten. Fruittiland en de

deel en schreef een praktische manual voor het opbouwen van Fairtrade

citrusboeren krijgen begeleiding bij de aanvraag van subsidie om deze

ketens. Tijdens de oogst in het najaar 2012 bleek dat de kwaliteit en voedsel­

activiteiten te bekostigen.

veiligheid nog niet op het gewenste niveau lagen. De verwerking van het

30

fruit in de sapfabriek van Fruittiland liep vertraging op door technische

Kokosmelk en kruiden uit Sri Lanka

problemen. Voor het komende jaar ligt de focus op het oplossen van

De kokos- en kruidenboeren worden met hulp van handelspartner MA’s

technische knelpunten en het verhogen van de productkwaliteit door betere

Tropical Food georganiseerd in het SAFE Network. Doelstelling is Fairtrade

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners

certificering van de kokosmelk en kruiden. In 2012 werd een flinke stap

gemeten. Met het management en vertegenwoordigers van de arbeiders

gezet met de administratie van de toekomstige Fairtrade boeren. De

werd een actieplan opgesteld voor 2013. Zo is een start gemaakt met de

verwachting is dat de kokosmelk in 2013 voor Fairtrade certificering in

verbeteringen van mensenrechten, arbeidsomstandigheden en beloning.

aanmerking komt.

Het management toont een positieve houding. In een vervolgfase zal worden samengewerkt met de lokale organisatie Agrocel en de Engelse fairtrade

Suiker uit Mauritius

organisatie Traidcraft. Dit project werd in 2012 gefinancierd door de ASN

32 Fairtrade coöperaties van rietsuikerboeren in Mauritius werden in 2011

Foundation (€ 5.000).

gebundeld in een koepelorganisatie. In 2012 heeft Fair Trade Original deze koepelorganisatie en haar coöperaties ondersteund bij de fairtrade controle van FLO-CERT. Daarnaast heeft Fair Trade Original bij de suikerverwerker aangedrongen op het behalen van een sociaal certificaat om de goede

Monitoring

arbeidsomstandigheden van werknemers beter te kunnen borgen. Dit

De naleving van de tien fairtrade principes werd in 2012 voor 64% van de

heeft geresulteerd in het succesvol afronden van een SMETA audit (Sedex

netto omzet (2011: 63%) van Fair Trade Original gegarandeerd door het Max

Members Ethical Trade Audit). In 2013 zal de aandacht uitgaan naar het

Havelaar keurmerk. Voor het andere deel van het assortiment (voornamelijk

behouden van de Fairtrade certificering voor alle 32 coöperaties.

gifts & living) verliep de controle via EFTA fairtrade assessments. Met de beoordeelde handelspartners en de producenten die aan hen leveren,

Olijfolie uit Argentinië

werden actieplannen opgesteld om noodzakelijke verbeteringen binnen een

Tot op heden is olijfolie uit Argentinië nog niet Fairtrade gecertificeerd.

gestelde termijn door te voeren. In 2013 wil Fair Trade Original het volledige

In samenwerking met een lokale stichting wordt de kostprijs van olijven

food assortiment extern laten certificeren. Naast het Max Havelaar keurmerk

en olijfolie in Argentinië onderzocht en zal een minimumprijs vastgesteld

zal de keuze gemaakt worden voor een tweede certificeringssysteem dat

worden. Kleine boeren werden getraind in Fairtrade en zullen in 2013

past in het fairtrade beleid van de organisatie.

gecertificeerd kunnen worden. Dit project werd in 2012 gefinancierd door de ASN Foundation (€ 5.000).

Inspecties FLO CERT Fair Trade Original voert daar waar mogelijk het Fairtrade (Max Havelaar)

31

Noedels uit India

keurmerk op haar producten. De controle op naleving van de keurmerkeisen

Ten behoeve van de Fair Trade Original noedels van Amdo Foods wordt

wordt verzorgd door de onafhankelijke organisatie FLO-CERT. Als onderdeel

tarwe ingekocht van boeren die ook Fairtrade gecertificeerde rijst

van het ontwikkelen van nieuwe handelsketens begeleidt Fair Trade

produceren. Zij werken dus volgens de Fairtrade normen. In de molen

Original boerencoöperaties en verwerkers bij het verwerven van het

waar deze tarwe wordt gemalen, werd in 2012 een project gestart om

Fairtrade certificaat. Hiervoor wordt samengewerkt met lokale consultants

management en arbeiders van de molen bewust te maken van de tien

die trainingen verzorgen en pre-audits uitvoeren om vast te stellen of

fairtrade principes. In november 2012 werd de impact van de trainingen

organisaties klaar zijn voor een eerste officiële inspectie door FLO-CERT.

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners

Fair Trade Original vraagt haar partners om inzicht in de uitkomsten van

> Palmolie kaarsen, Indonesië

inspecties zodat de ondersteuning op tijd kan worden verleend.

Wax Industri, kaarsenfabriek: werd voor de eerste keer beoordeeld door Fair Trade Original en een Balinese consultant. Voert een plan uit om

EFTA fairtrade assessments

van minimumlonen te komen tot leefbare lonen en zal in 2013 aandacht

In 2012 werden meerdere ketens beoordeeld op naleving van de fairtrade

besteden aan de communicatie rond arbeidsvoorwaarden en vastlegging

principes volgens het EFTA fairtrade assessment. Naar aanleiding van de

van afspraken met werknemers.

assessments werden de volgende verbeteringen in gang gezet: Evaluatie EFTA fairtrade assessment > Eco-leer, India

In het kader van het PSO Thematisch Leerprogramma , werd het

Sheong Shi, leerlooierij: actieplan om de veiligheid van werknemers beter te

beoordelings­systeem geëvalueerd in India en Zuid-Afrika. Het werd duidelijk

waarborgen.

dat er naar aanleiding van de beoordelingen veel is en wordt gedaan en

EMA, verwerker van leren producten (tassen, portemonnees e.a.):

verbeterd, ieder op zijn eigen tijd en manier. Opvolging van actieplannen

verbetering van de beloning en leefomstandigheden van werknemers.

laat soms echter te wensen over. Dit wordt mede veroorzaakt doordat dit

Oprichting van een arbeiderscomité.

geen officiële certificering is die ook gebruikt kan worden voor andere klanten buiten EFTA. Hierdoor is het belang van de aanpassingen voor

> Culinaire producten, Zuid-Afrika

de handelspartner soms te gering. Werknemers en producenten worden

Turqle Trading, exporteur: verbeteren beheer van de fairtrade premie, met

bovendien te weinig betrokken bij de uitvoering van de actieplannen.

name het bestedingsbeleid en de benoemingsprocedure van bestuurder.

Belangen van handelspartners (exporteurs), producenten en werknemers

Acht producenten (verwerkers, verpakkers): drie keer kwam een knelpunt

kunnen verschillen als het gaat om zaken als beloning en investeringen.

aan het licht ten aanzien van ketenverantwoordelijkheid (fairtrade sourcing

Last but not least verkiezen klanten soms voortzetting van de handelsrelatie

van ingrediënten), één keer ten aanzien van discriminatie en twee keer ten

boven strikte handhaving van de regels.

aanzien van vrijheid van organisatievorming (geen arbeidersraad). In 2013 wordt de tijdige opvolging van het actieplan gemonitord.

De richtlijnen en een aantal instrumenten van het EFTA fairtrade assessment werden naar aanleiding van deze evaluaties aangepast en verbeterd. Vanaf

> Glas, Bolivia

2013 zal Fair Trade Original geen EFTA fairtrade assessments meer laten

Crisil, glasfabriek: liet in 2012 op eigen initiatief en kosten een beoordeling

doen. In principe wil Fair Trade Original al haar producten voorzien van het

doen door een lokaal consultant. Het rapport en het actieplan werden

Max Havelaar keurmerk. Voor die producten waar geen Fairtrade keurmerk

uitgebreid besproken met de Bedrijfsconsultant en de Programma Manager

op verkrijgbaar is, zal een soortgelijk keurmerk gezocht worden.

van Fair Trade Original. Zwakke plekken waren beloning, veiligheid op de werkvloer en vrijheid van organisatievorming (geen arbeiderscomité). Voor eind 2012 zijn de belangrijkste opvolgingspunten voltooid.

32

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners

Projecten In 2012 werd extra aandacht besteed aan die principes waar handels­ partners vaak moeite mee hebben: leefbare lonen, vakbondsvrijheid en veiligheid op de werkvloer.

Eerlijke prijzen en eerlijke lonen In 2012 werd een doorstart gemaakt met de inventarisatie van kostprijs­ berekeningen voor referentieproducten die niet Fairtrade gecertificeerd zijn.

Fair Trade Original beschikt nu over een database die twee keer per jaar tijdens de inkoop wordt geactualiseerd. Handelspartners en producenten gebruiken de kostprijsberekeningen tijdens prijsonderhandelingen en het doorlichten van productieprocessen om te analyseren waar die verbeterd kunnen worden.

Fair Trade Original ontwikkelde het leefbare lonenbeleid verder in 2012.

Hierin wordt gesteld dat eerlijke lonen leefbare lonen zijn als die worden berekend volgens de Basic Needs Wage formule van SAI. Doelstelling van dit beleid is dat alle partners en producenten die niet Fairtrade gecertificeerd zijn eind 2014 leefbare lonen betalen. In het geval van Fairtrade certificering wordt het beleid van Fairtrade International ten aanzien van leefbare lonen gevolgd. Fair Trade Original beïnvloedt daar waar mogelijk en noodzakelijk het living wage beleid van organisaties door wie zij gecontroleerd wordt of met wie zij geassocieerd is, zoals de Landelijke Vereniging van Wereld­ winkels, Fairtrade International en EFTA. Met alle drie werd in 2012 regel­ matig overleg gevoerd. Fair Trade Original nam deel aan een pilot met Nederlandse fairtrade leveranciers die door de Landelijke Vereniging van Wereldwinkels worden gecontroleerd. Doel is tot een gezamenlijke database van actuele leefbare lonen voor werknemers van handelspartners in ontwikkelingslanden te komen.

33

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners

Workshops leefbare lonen In 2012 werden twee regionale workshops gegeven aan handelspartners en producenten van Fair Trade Original en andere EFTA leden in Zuid-Afrika en Peru.

Doel was het leefbaar loon beleidsplan te verduidelijken en partners bewust te maken van leefbare lonen als speerpunt voor Fair Trade Original. Aandacht werd besteed aan de berekening van leefbare lonen, de stand van zaken bij de deelnemers en mogelijke strategieën om tot leefbare lonen te komen.

Het onderwerp staat nu op de kaart, niet alleen bij handelspartners en hun producenten, maar ook bij organisaties zoals Fairtrade International en EFTA. De partners zijn gaan nadenken over plannen om op dit punt beleid in te voeren. In een aantal gevallen heeft dit al concrete resultaten opgeleverd.

In Zuid-Afrika namen 41 mensen deel, waaronder vertegenwoordigers van handelspartners en producenten in Zuid-Afrika en Mauritius (allen food), lokale consultants en vertegenwoordigers van Fairtrade International en Fairtrade Zuid-Afrika. Voor de workshop waren de leefbare lonen uitgerekend door lokale consultants en hadden de deelnemers een inventarisatie gemaakt van de lonen die betaald werden bij toeleverende producenten en kostprijsberekeningen.

Met behulp hiervan werden twee cases uitgewerkt om te berekenen hoeveel de FOB (aankoop)prijs omhoog zou gaan als alle werknemers leefbare lonen zouden verdienen en wat de producent zou kunnen doen om leefbare lonen te betalen zonder de FOB prijs te verhogen. Na inleidingen door Fair Trade Original, Fairtrade International en Peter Lewis, onderzoeker naar arbeids­ omstandigheden van landarbeiders op wijnboerderijen, werd in groepjes aan de cases gewerkt. Deze gaven veel stof voor discussie en inspiratie voor een leefbaar loonplan, zowel tijdens de workshop als daarna.

Discriminatie en vrijheid van organisatievorming

brand­blussers, uitvoering van het vluchtplan, gebruik van beschermende

Uit de EFTA fairtrade assessments blijkt dat veel handelspartners en

kleding (brillen, mondkappen) en apparatuur. Dit project werd gedeeltelijk

producenten laag scoren op vakbondsvrijheid. De meeste werkplaatsen en

gefinancierd door de ASN Foundation (€ 5.000 per project).

fabrieken van meer dan vijftig werknemers hebben geen arbeiderscomité die met het management onderhandelt over lonen en verbeteringen van

In de leerlooierij Sheong Shi waar Fair Trade Original eco-leer wordt

arbeidsomstandigheden.

geproduceerd, werden stafleden getraind en werd nieuwe apparatuur gekocht om leer te kunnen maken zonder schadelijke stoffen zoals chroom.

In 2012 werd een project gestart met Craft Aid, de verpakker van Fair Trade

Oude machines werden beveiligd en de arbeiders kregen een EHBO training.

Original suiker in Mauritius. Van de tweehonderd medewerkers bij Craft

Dankzij de aanschaf van een waterfilter kunnen alle medewerkers schoon en

Aid, heeft meer dan 30% een lichamelijke of verstandelijke beperking.

veilig water drinken. Sheong Shi werkt aan een kantine voor de arbeiders.

Craft Aid heeft weliswaar een ondernemingsraad waarin zes werknemers zitten, maar hun gehandicapte collega’s voelden zich daar niet goed in vertegenwoordigd. Bovendien waren er dagelijks communicatieproblemen op de werkvloer. De ondernemingsraad werd getraind in hun rol, status, huisregels, organisatie en communicatie met management en achterban, speciaal met de dove collega’s. Management, staf en werknemers kregen trainingen in wat zij mogen verwachten van een OR. Het resultaat is een OR die beter weet wat haar te doen staat. De werknemers met een beperking bij Craft Aid Mauritius kunnen nu actief participeren. De communicatie zowel tussen de staf en de medewerkers, als ook tussen de collega’s onderling, is duidelijk verbeterd. Dit project werd gefinancierd door de ASN Foundation (€ 5.000).

Arbeidsomstandigheden en veiligheid op de werkvloer In 2012 werd in opvolging van de EFTA fairtrade assessments een aantal projecten uitgevoerd met handelspartners om de veiligheid op de werkvloer te verbeteren.

In de koperslagerij Cottage Craft in Nepal waar men Fair Trade Original klankschalen maakt, werd gewerkt aan een betere afzuiginstallatie voor stof en rook. Ook werden arbeiders getraind in het bedienen van de

34

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners

Handelspartners Op de website www.fairtrade.nl staat per product aangegeven wie de achterliggende handelspartners zijn.

In 2012 startte Fair Trade Original de afname van producten van: > Dakman/Eakiet, koffieorganisatie in Vietnam; > ECPP, koffieorganisatie in Honduras; > Driefontein Small Farmers Co-op, producent van rooibos in Zuid-Afrika; > Guzhang Gaofeng Organic Tea Association, producent van groene thee in China; > Royal For Herbs Company, producent van kamille en munt in Egypte.

In 2012 heeft Fair Trade Original besloten de handel te beëindigen met: > Manos Campesinas, koffieorganisatie in Guatemala. Fair Trade Original heeft te weinig markt voor hun hoge kwaliteit en daarmee hoog geprijsde biologische koffie; > Coopecaju, leverancier van cashewnoten in Brazilië. De noten worden tegenwoordig via een Engelse fairtrade organisatie in India ingekocht; > CRC, leverancier van modeaccessoires in India. Aanhoudende leveringsen kwaliteitsproblemen waren de aanleiding om met deze handelspartner te stoppen; > Sasha, leverancier van woon- en modeaccessoires in India. Hun producten sloten niet langer aan bij het assortiment van Fair Trade Original; > Eco Tasar Silk, leverancier van zijden sjaals in India. De omzet was te gering om dit contact voort te zetten.

35

Jaarverslag 2012 Fair Trade Original: samenwerking met handelspartners

In 1973 nam Fair Trade Original haar eerste partij eerlijke koffiebonen af van de koffieorganisatie Fedecocagua in Guatemala. Bij deze organisatie wordt nog steeds ingekocht. Ter voorbereiding op dit 40 jarig jubileum in 2013 werden eind 2012 gesprekken gevoerd met koffieboeren ter plekke. Gevraagd werd hoe het hen nu vergaat, en wat fairtrade hen heeft gebracht. Dit resulteerde onder andere in een korte film, te zien op www.fairtrade.nl/allesoverkoffie.

Fair Trade Original JAARREKENING 2012

Enkelvoudige winst- en verliesrekening over 2012

Enkelvoudige balans per 31 december 2012 (Na resultaatbestemming) EUR Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

Vlottende activa Voorraden Vorderingen op handelsdebiteuren Voorfinanciering handelspartners Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

Toelichting 1 2

2012

2011

113.220 15.359 128.579

153.623 20.081 173.704

EUR Bruto marge Netto-omzet Inkoopwaarde van de omzet

2012

2011

14

18.513.098 13.839.189 4.673.909

19.621.730 13.989.829 5.631.901

Overige opbrengsten

15

255.615

113.751

16 17 18 19 20

3.176.915 92.987 2.236.431 271.317 533.687 6.311.337

2.592.550 173.522 2.212.870 267.869 474.261 5.721.072

(1.381.813)

24.580

10.302

1.361

(1.371.511)

25.941

3.630

13.079

(1.367.881)

39.020

3 4 5 6 7

2.364.620 2.584.409 14.976 180.618 433.239 5.577.862 5.706.441

4.088.205 2.700.741 50.930 121.655 321.154 7.282.685 7.456.389

Kosten Personeelskosten Afschrijvingen Verkoopkosten Huisvestingskosten Algemene kosten

Eigen vermogen Overige reserves

8

2.154.242

3.522.123

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering

Voorzieningen

9

54.834

193.655

Totaal

Langlopende schulden Renteloze lening

Financiële baten en lasten

10

11 12

Totaal

37

13

21

Bedrijfsresultaat voor belasting 982.434

982.434 Vennootschapsbelasting

Kortlopende schulden Handelscrediteuren Rekening courant Fair Trade Assistance Belastingen en sociale lasten Overige schulden en overlopende passiva

Toelichting

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

1.011.137 94.853 285.927 1.123.014 2.514.931

1.418.060 154.171 343.557 842.389 2.758.177

5.706.441

7.456.389

Resultaat na belasting

22

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening 2012

Enkelvoudig kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft de geldmiddelen aan die in de verslagperiode beschikbaar zijn gekomen en het gebruik hiervan. De bepaling van de

Algemeen

kasstroom uit operationele activiteiten geschiedt volgens de indirecte

De enkelvoudige jaarrekening maakt deel uit van de jaarrekening 2012

methode.

van de onderneming. Voor zover posten uit de enkelvoudige balans en de enkelvoudige winst-en-verliesrekening hierna niet nader zijn toegelicht,

EUR OPERATIONELE ACTIVITEITEN Resultaat na belasting Afschrijvingen en waardeveranderingen materiële vaste activa Mutatie voorzieningen Mutatie werkkapitaal

2012

2011

(1.367.881) 93.177

39.020 174.054

(138.821) 1.632.980 219.455

(202.514) (91.138) (80.578)

wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening. De cijfers voor 2011 zijn, waar nodig, opnieuw gerubriceerd om vergelijkbaarheid met 2012 mogelijk te maken.

Resultaatbepaling De grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de resultaat­ bepaling zijn gelijk aan die voor de geconsolideerde balans en winst-en-

INVESTERINGSACTIVITEITEN Investeringen in materiële vaste activa Opbrengst verkopen materiële vaste activa Mutatie financiële vaste activa

verliesrekening.

(53.088) 314 4.722 (48.052)

(33.860) 9.783 (24.077)

Financiële instrumenten In de enkelvoudige jaarrekening worden financiële instrumenten gepresenteerd op basis van de juridische vorm.

FINANCIERINGSACTIVITEITEN Mutatie rekening-courant Fair Trade Assistance

(59.318) (59.318)

154.171 154.171

Verzelfstandiging gifts & living activiteiten Per 1 maart 2013 heeft Fair Trade Original haar gifts & living activiteiten

MUTATIE LIQUIDE MIDDELEN LIQUIDE MIDDELEN Saldo liquide middelen per 1 januari Saldo liquide middelen per 31 decenber

112.085

49.516

verkocht aan Fair Forward B.V.. De kosten die verband houden met de verkoop van deze activiteiten bedragen € 1.180.000 en zijn verantwoord

321.154 433.239

271.638 321.154

112.085

49.516

in de jaarrekening 2012. De kosten die gemoeid zijn met de verkoop zijn opgenomen onder de brutomarge (€ 631.000), de personeelskosten (€ 406.000) en de algemene kosten (€ 143.000). Exclusief deze eenmalige

MUTATIE LIQUIDE MIDDELEN

38

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

kosten bedraagt het resultaat na belasting € 188.000 negatief.

Enkelvoudige balans

VLOTTENDE ACTIVA

VASTE ACTIVA

3. Voorraden

1. Materiële vaste activa Verbouwing

Inventaris

Totaal

30.517

Computer apparatuur 93.464

29.642

153.623

Saldo 1 januari Investeringen en activa Desinvesteringen Saldo aanschafwaarde 31 december 2012

803.995 803.995

975.714 53.088 (27.448) 1.001.354

366.835 (495) 366.340

2.146.544 53.088 (27.943) 2.171.689

Saldo 1 januari Afschrijvingen Desinvesteringen Saldo afschrijvingen 31 december 2012

773.478 30.517 803.995

882.250 53.140 (27.448) 907.942

337.193 9.520 (181) 346.532

1.992.921 93.177 (27.629) 2.058.469

Boekwaarde per 31 december 2011

Boekwaarde per 31 december 2012

Goederen Goederen onderweg Verpakkingsmaterialen Voorziening i.v.m. incourantheid

2012 2.712.144 429.551 38.577 (815.652) 2.364.620

2011 3.890.728 375.388 57.329 (235.240) 4.088.205

De voorraadwaardering op basis van de actuele waarde wijkt niet materieel af van de bovenstaande waardering.

4. Vorderingen op handelsdebiteuren

Nederlandse debiteuren Voorziening dubieuze vorderingen

2012 2.584.725 316 2.584.409

2011 2.701.961 1.220 2.700.741

In de vorderingen op handelsdebiteuren is geen bedrag begrepen met een -

93.412

19.808

113.220

resterende looptijd langer dan 1 jaar.

5. Voorfinanciering handelspartners

2. Financiële vaste activa

Deze vordering van € 14.976 houdt verband met vooruitbetalingen aan handelspartners in ontwikkelingslanden voor toekomstige leveringen van

Lening Cooperativa Campesina Apicola Valdivia 66,76 certificaten van aandelen Triodosbank N.V. 26,76 certificaten van aandelen Oikocredit Nederland

2012 5.000 5.006 5.353 15.359

2011 10.000 4.810 5.271 20.081

In 2012 is via stockdividend 1,76 certificaten van aandelen Triodosbank N.V. en 0,4 certificaat van aandelen Oikocredit Nederland verkregen.

39

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

Food producten.

9. Voorzieningen

6. Overige vorderingen en overlopende activa

Vennootschapsbelasting Vooruitbetaalde verkoopkosten Waarborgsommen Vooruitbetaalde ICT kosten Te ontvangen subsidiegelden Assurantiepremies Inkoopkosten Rente Vooruitbetaalde pensioenpremie Personeelskosten Advieskosten Overige

2012 46.143 38.438 30.132 22.263 16.226 10.135 5.687 3.484 1.634 1.014 5.462 180.618

2011 13.206 10.622 29.428 18.107 9.216 2.888 2.839 3.109 6.561 9.900 15.779 121.655

Jubileumuitkeringen Sociaal plan Leegstand onroerend goed

2012 32.025 22.809 54.834

2011 27.732 39.541 126.382 193.655

Als onderdeel van de reorganisatie die in juli 2007 gestalte kreeg is een sociaal plan met de vakbonden overeengekomen. Voor de toekomstige verplichtingen jegens vertrokken en overgedragen personeel is een voorziening gevormd die loopt tot 31 december 2015.

Als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden kent Fair Trade Original een eenmalige uitkering toe aan medewerkers die 12,5, 25 of 40 jaar in dienst zijn bij de organisatie. De toekomstige verplichting op basis van het huidige

In de overige vorderingen en overlopende activa is geen bedrag begrepen

personeelsbestand bedraagt nominaal € 32.025, waarbij rekening is

met een resterende looptijd langer dan 1 jaar.

gehouden met de kans op sterfte.

7. Liquide middelen

LANGLOPENDE SCHULDEN

De post liquide middelen betreft de tegoeden bij banken alsmede kasgelden. De gelden staan, tenzij anders vermeld, ter vrije beschikking.

10. Renteloze lening De van de stichting Fair Trade Assistance ontvangen renteloze lening, groot

8. Eigen vermogen

€ 982.434, is verstrekt tot 31 december 2020. Deze geldlening is gebaseerd op met de fiscale autoriteiten gemaakte afspraken.

Saldo overige reserves op 1 januari Resultaat boekjaar Saldo overige reserves op 31 december

40

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

2012 3.522.123 (1.367.881) 2.154.242

2011 3.483.103 39.020 3.522.123

KORTLOPENDE SCHULDEN

de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten. De contractwaarde of fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een

11. Belastingen en sociale lasten

indicatie van de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico’s.

Omzetbelasting Loonbelasting en premies volksverzekeringen

2012 142.350 143.577 285.927

2011 214.714 128.843 343.557

De geschatte marktwaarde en de totale contractwaarde/fictieve hoofd­ sommen van de valutatermijncontracten en valutaopties per 31 december 2012 worden vermeld in de onderstaande tabel: De valutatermijncontracten worden per 1 maart 2013 overgedragen aan FairForward B.V. en alle baten en lasten die voortvloeien uit deze contracten worden doorbelast aan

12. Overige schulden en overlopende passiva

Personeelskosten Inkoopkosten, meerprijzen, licenties en bonussen Overige Logistieke kosten Uitgegeven cadeaubonnen Verkoopkosten Accountants- en advieskosten Te ontvangen goederenfacturen Vooruitontvangen subsidies

FairForward B.V..

2012 681.465 224.716 86.991 39.266 36.831 33.804 18.512 1.429 1.123.014

2011 247.396 290.017 128.309 32.981 37.451 48.901 16.839 608 39.887 842.389

FINANCIËLE INSTRUMENTEN De onderneming maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende financiële instrumenten die de onderneming blootstellen aan markt- en/of kredietrisico’s. Het betreft financiële instrumenten die in de balans zijn opgenomen en valutatermijncontracten en valutaopties om toekomstige transacties en kasstromen af te dekken. De organisatie handelt niet in deze financiële derivaten en heeft procedures en gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt te beperken. Bij het niet-nakomen door een tegenpartij van aan de onderneming verschuldigde betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt tot

41

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

Valuatatermijncontracten aankoop 600.000 US-dollars

Geschatte marktwaarde “Contractwaarde/ fictieve hoofdsommen” 454.752 462.542 454.752

462.542

NIET UIT DE BALANS OPGENOMEN ACTIVA EN VERPLICHTINGEN

TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE WINST- EN VERLIESREKENING

Op een geblokkeerde bankrekening bij de Rabobank en BNP Paribas Fortis

BRUTO MARGE

staat een bedrag van in totaal € 205.466 als huurgarantie en als zekerheid 13. Netto-omzet

voor risico’s verbonden aan valutatermijncontracten.

Huur Leaseverplichtingen bedrijfsauto’s Verplichting Logistieke dienstverlener Outtasking Vaste telefonie leaseverplichting printerpark Lopende besteling handelsgoederen

2013 92.000 33.000

2014 87.000 27.000

2015 87.000 16.000

2016 9.000 8.000

2016>

Totaal 275.000 84.000

70.000

70.000

21.000 3.000 14.000

21.000 4.000 77.000

1.000 12.000

12.000

12.000

27.000

955.000 1.188.000

Food Koffie Gifts & Living Totaal

115.000

29.000

27.000 1.486.000

De lopende huurverplichting betreft de in gebruik zijnde ruimtes van de

2011

10.715.295 4.974.346 2.823.457 18.513.098

11.062.218 5.333.339 3.226.173 19.621.730

Realisatie in % van 2011 97% 93% 88% 94%

% van omzet 28% 26% 13% 25%

2011 3.213.061 991.307 1.427.533 5.631.901

% van omzet 29% 19% 44% 29%

2012 115.050

2011 17.406

73.910 37.371 21.517 6.000 1.767 255.615

67.835 16.610 285 7.000 4.615 113.751

14. Brutomarge

955.000 127.000

2012

Food Koffie Gifts & Living Totaal

2012 3.041.090 1.273.247 359.572 4.673.909

bedrijfspanden in Culemborg en Bierbeek. De lopende verplichting die voortvloeit uit de overeenkomst logistieke dienstverlening met Van Uden

15. Overige opbrengsten

heeft betrekking op de huur van opslagruimte.

Ultimo 2012 bestaat de verplichting uit lopende bestellingen voor handelsgoederen geheel uit koffie en food. De verplichting voor bestellingen van gifts & living artikelen is overgedragen aan FairForward B.V..

Per 31 december is er een claim van een voormalige franchisenemer over de financiële afwikkeling ten aanzien van de beëindiging van een franchiseovereenkomst. Over de claim wordt nog onderhandeld.

Bijdrage Max Havelaar in programmakosten Nationale Postcode Loterij Subsidie-inkomsten Bijdrage ASN Bank Overige bijdragen programma’s Mutatie voorziening voorfinanciering handelspartners Donaties Totaal

PSO financierde een multistakeholder programma en leverde daarvoor in 2012 een bijdrage van € 73.910. Voor de uitvoering van dit gesubsidieerde

42

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

programma ontvangt Fair Trade Original jaarlijks een voorschot van PSO.

17. Afschrijvingen

De bestedingen aan het programma worden in mindering gebracht op de ontvangen gelden.

PSO 29.970 87.654 73.910 16.226

Schuld per 1 januari Ontvangen voorschotten Bestedingen Vordering per 31 december

De vorderingen en schulden uit hoofde van subsidies zijn verantwoord onder de overige vorderingen.

KOSTEN 16. Personeelskosten

Salarissen en inhuren personeel Sociale lasten Pensioenlasten Studie- en wervingskosten Dotatie respectievelijk vrijval voorziening jubileum­ uitkeringen Overige

Doorberekende kosten aan overigen Totaal

2012 2.644.548 280.038 203.027 13.498 4.293

2011 2.150.849 260.926 195.292 4.591 (53.540)

53.945 3.199.349

52.792 2.610.910

22.434 3.176.915

18.360 2.592.550

De gemiddelde personeelsbezetting (excl. uitzendkrachten) in de verslagperiode bedraagt 40 voltijdse medewerkers (2011: 41).

43

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

Afschrijvingskosten Resultaat desinvesteringen materiële vaste activa door verkopen Totaal

2012 93.177 (190)

2011 174.054 (532)

92.987

173.522

2012 967.275 505.025 457.875 143.552 83.698 39.021 18.791 13.636 8.343 (785) 2.236.431

2011 1.054.890 414.220 479.021 124.153 50.903 31.927 21.022 21.538 17.818 (2.622) 2.212.870

2012 128.936 66.986 55.819 27.542 (12.140) 4.174 271.317

2011 124.920 65.082 54.691 27.802 (8.558) 3.932 267.869

18. Verkoopkosten

Logistieke kosten Branding & Communication Promotiekosten en materialen Verpakking- en productontwikkeling Betalingskortingen Reis- en verblijfkosten Bijdragen collega fairtrade organisaties Overige Jaarverslag Voorziening dubieuze vorderingen Totaal

19. Huisvestingskosten

Huren Onderhoud en schoonmaak gebouwen en inventaris Gas, water en stroomverbruik Verzekeringen Vrijval voorziening leegstand onroerend goed Onroerende zaakbelasting en overige heffingen Totaal

22. Vennootschapsbelasting

20. Algemene kosten

De aangifte vennootschapsbelasting is tot en met 2011 definitief Partner development Accountants- en advieskosten ICT Bedrijfsauto’s Postverwerking en telecommunicatie Aanschaf en onderhoud van inventaris en kantoorbenodigdheden Overige Totaal

2012 181.836 148.939 90.504 61.998 25.787 23.324

2011 139.653 69.371 99.433 63.387 33.483 24.736

afgehandeld. Over het fiscale verlies is geen vennootschapsbelasting

1.299 533.687

44.198 474.261

en leidinggevende functionarissen. Er hebben zich geen transacties met

verschuldigd en wordt verrekend met fiscale winsten in de toekomst.

TRANSACTIES MET VERBONDEN PARTIJEN Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de onderneming, haar deelnemingen en hun bestuurders verbonden partijen voorgedaan.

21. Financiële baten en lasten

BEZOLDIGING RAAD VAN TOEZICHT EN BESTUUR

Voor de bezoldigingen van bestuurders, als bedoeld in artikel 2:383, lid 1,

Rentelasten Rentebaten Ontvangen dividend en beleggingsresultaten Saldo lasten minus baten

2012 (4.994) 15.018 278 10.302

2011 (26.147) 27.236 272 1.361

BW, wordt gebruik gemaakt van de vrijstelling zoals opgenomen in genoemd artikel, aangezien de opgave herleid kan worden tot een enkele natuurlijke persoon. De leden van de Raad van Toezicht zijn allen onbezoldigd.

ONDERTEKENING RAAD VAN TOEZICHT EN BESTUUR

Voor de financiering van het werkkapitaal heeft Fair Trade Original een

Culemborg, 26 april 2013

rekening-courantfaciliteit met Fair Trade Assistance. De overeengekomen rentevoet is gelijk aan de depositorente van de Europese Centrale Bank,

De directie

De Raad van Toezicht

verhoogd met 2,75%. De rente wordt per kwartaal vastgesteld, waarbij de

B.E. Jongsma

J. Schraverus

rentevoet van het voorafgaande kwartaal gebruikt wordt voor het volgende kwartaal. De rente is per kwartaal verschuldigd. Er zijn geen zekerheden verstrekt. Per 31 december 2012 werd € 94.853 geleend van Fair Trade Assistance. In 2012 bedroeg het gemiddelde saldo van de rekening-courant met Fair Trade Assistance € 174.490. De door Fair Trade Original betaalde rente bedroeg € 4.994.

44

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

OVERIGE GEGEVENS Verwerking van het resultaat In de statuten zijn geen bepalingen opgenomen omtrent de winst­ bestemming. Het verlies van € 1.156.028 is met goedkeuring van de Raad van Toezicht in mindering gebracht van de overige reserves.

Gebeurtenissen na balansdatum Op 1 maart 2013 zijn de activiteiten van Business Unit Gifts & living verkocht aan FairForward B.V..

45

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

VIJFJARENOVERZICHT BIJ ENKELVOUDIGE JAARREKENING In duizenden euro’s 2008 Omzetontwikkeling per productgroep Food 9.156 Koffie 3.043 Gifts & Living 3.053 Complementair 39 Netto-omzet (inclusief omzetbonussen) 15.291 Resultaat Netto-omzet (inclusief omzetbonussen) 15.291 Bedrijfsresultaat voor rente en belastingen 1.725 Resultaat na belastingen 1.520 Cash-flow (netto resultaat + afschrijvingen) 1.802 Vermogen Totaal vermogen 7.549 Eigen vermogen 2.964 Vaste activa Balanswaarde 504 Investeringen 75 Afschrijvingen 282 Medewerkers Aantal, jaargemiddelde op basis van een 44 volledige werkweek Loonsom, inclusief sociale lasten excl 2.335 uitzendkrachten Verhoudingsgetallen Bruto marge in % van de netto-omzet 32,4 Exploitatiekosten (excl. afschrijvingen) 41,2 in % van de netto-omzet Bedrijfsresultaat voor rente 11,3 in % van de netto-omzet Resultaat na belastingen in % van de netto-omzet 9,9 Rendement in % van het gemiddeld eigen 69,0 vermogen Voorraden in % van de netto-omzet 24,6 Handelsdebiteuren in % van de netto-omzet 15,0 Solvabiliteit (eigen vermogen in % van het totaal 39,3 vermogen)

2009

10.337 4.463 2.939 68 17.807

17.807 312 251 426

7.086 3.215

394 70 175

43

42

2011

11.062 5.288 3.226 45 19.622

19.622 25 39 213

7.456 3.522

174 34 174

41

2012

10.715 4.963 2.824 11 18.513

18.513 1.3821.3681.275 5.706 2.154

129 53 93

40

2.646

2.570

3.043

29,4 38,5

28,4 35,7

28,7 28,3

25,2 34,1

1,8

1,7

0,1

7,5-

1,4 8,1

1,5 8,0

0,2 1,1

7,448,2-

2.507

2010 10.937 4.579 3.019 59 18.594 18.594 320 268 436 7.634 3.483 324 82 158

17,2 18,9 20,8 12,8 14,4 13,5 13,2 14,6 45,4 45,8 47,2 37,7

GRI Index GRI G3 Richtlijnen C-niveau

1. Strategie en analyse 1.1 Een verklaring van de Directie over relevantie van duurzame ontwikkeling voor de organisatie en haar strategie 1.2 Beschrijving van belangrijke gevolgen, risico’s en mogelijkheden 2. Organisatieprofiel 2.1 Naam van de organisatie 2.2 Voornaamste merken, producten en/of diensten 2.3 Operationele structuur van de organisatie, met inbegrip van divisies, dochterondernemingen en samenwerkingsverbanden 2.4 Locatie van het hoofdkantoor van de organisatie 2.5 Het aantal landen waar de organisatie actief is (met relevantie voor de duurzaamheidskwesties) 2.6 Eigendomsstructuur en de rechtsvorm 2.7 Afzetmarkten (geografische verdeling, sectoren en soorten klanten) 2.8 Omvang van de verslagleggende organisatie 2.9 Significante veranderingen tijdens de verslagperiode wat betreft omvang, structuur of eigendom 2.10 Onderscheidingen die tijdens de verslagperiode werden toegekend 3. Verslagparameters 3.1 Verslagperiode waarop de verstrekte informatie betrekking heeft 3.2 Datum van het meest recente verslag 3.3 Verslaggevingscyclus (jaarlijks, tweejaarlijks, etc.)

3.4 Contactpunt voor vragen over het verslag of de inhoud ervan 3.5 Proces voor het bepalen van de inhoud van het verslag, met inbegrip van: relevantie, materialiteit en stakeholders 3.6/3.7 Afbakening van het verslag (bv. landen, divisies, dochterondernemingen, gehuurde faciliteiten, samenwerkingsverbanden, leveranciers) 3.8 Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden, dochteronder­nemingen in gedeeltelijk eigendom, gehuurde faciliteiten, uitbestede activiteiten of andere entiteiten 3.9 De technieken en berekeningsgrondslagen voor gegevensmetingen, waaronder de voor schattingen gebruikte aannames

46

Jaarrekening 2012  Fair Trade Original

Paginanummers

Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet)

3, 4, 8

V

9 t/m 11

V

7 7 16

V V V

2 35

V V

7, 8 7, 20 t/m 24 4, 15 3, 5, 7, 8, 24

V V V V N

5 5 5 5 5

V V V V V

5

V

5

V

5

V

Reden van niet of partieel rapporteren

35: link naar info op site

n.v.t.

Uitleg van niet of partieel rapporteren

GRI G3 Richtlijnen C-niveau

3.10 Uitleg over de gevolgen van eventuele herformuleringen van eerder verstrekte informatie 3.11 Significante veranderingen ten opzichte van vorige verslagperiodes ten aanzien van reikwijdte, afbakening of meetmethoden van het verslag 3.12 GRI index 3.13 Beleid en praktijk mbt externe verificatie

4. Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.1 De bestuursstructuur van de organisatie, met inbegrip van commissies die vallen onder het hoogste bestuurslichaam 4.2 Geef aan of de voorzitter van het hoogste bestuurslichaam eveneens een leidinggevende functie heeft 4.3 Voor organisaties met een enkelvoudige bestuursstructuur: vermeld het aantal onafhankelijke en/of niet-leidinggevende leden van het hoogste bestuurs­lichaam.

4.4 Overlegorganen voor aandeelhouders en medewerkers voor aanbevelingen of medezeggenschap op het hoogste bestuurslichaam 4.8 Intern ontwikkelde missieverklaringen en gedragscodes die van belang zijn voor de MVO-prestaties, met de mate van invoering ervan 4.9 Procedures en/of aanpak van het hoogste bestuurlijke orgaan om de economische, milieu en sociale performance te overzien en te verbeteren, inclusief relevante kansen en bedreigingen 4.12 Extern ontwikkelde economische, milieugerelateerde en sociale handvesten, principes of standaarden die de organisatie onderschrijft 4.13 Lidmaatschap van verenigingen (zoals brancheverenigingen) en (inter)nationale belangenorganisaties 4.14 Lijst van relevante groepen belanghebbenden voor de organisatie 4.15 Basis voor inventarisatie en selectie van stakeholders

4.16 Aanpak voor stakeholdermanagement inclusief frequentie van engagement per type engagement en per stakeholder groep 4.17 Sleutelonderwerpen die aangebracht zijn door stakeholders, en de wijze waarop de organisatie hiermee omgaat

47

Jaarrekening 2012  Fair Trade Original

Paginanummers

Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet) N

5, 16

V

Reden van niet of partieel rapporteren n.v.t.

Uitleg van niet of partieel rapporteren

46 t/m 51 N

7, 8

V

7, 8

V

8

V

8

V

7, 31

V

8 t/m 12

V

22, 31 t/m 34

V

7

V

5, 35

V N

11

V

11

V

Maatschappelijk deel van het verslag is niet geverifieerd

31: link naar info op site

7: link naar info op site

Informatie niet opgenomen in dit verslag

GRI G3 Richtlijnen C-niveau

5. Managementbenadering en prestatie-indicatoren > Economische prestatie-indicatoren DMA Economische aspecten EC1 Directe economische waarden die zijn gegenereerd EC2 Financiële gevolgen en kansen en risico’s ten gevolge van klimaatverandering EC3 Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde (pensioen) uitkeringenplan van de organisatie EC4 Significante financiële steun van een overheid EC6 Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties EC7 Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader afkomstig uit de lokale gemeenschap EC8 Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in infrastructuur en diensten voor het algemeen nut (commercieel, in natura of pro bono)

Paginanummers

Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet)

18 t/m 20 18, 19, 37 t/m 45

V V N

Reden van niet of partieel rapporteren

Informatie niet beschikbaar 16: link naar website

16

V

n.v.t.

11, 29 t/m 35

N V N

Niet materieel

29 t/m 35

V

DMA Milieu aspecten

13, 14

P

Nadruk op bedrijfs­ voering in Nederland

EN1 Materialen gebruikt (gewicht of volume)

13, 14

P

Alleen m.b.t. verpakkingsmateriaal

N

Informatie niet beschikbaar

EN2 Percentage materialen dat voortkomt uit recycling EN3 Direct energieverbruik door primaire energiebron EN4 Indirect energieverbruik door primaire bron EN5 Energie bespaard als gevolg van maatregelen EN8 Totale waterverbruik EN11 Locaties en omvang land in eigendom, of aangrenzend aan land met hoge biodiversiteit EN12 Beschrijving van significante gevolgen van activiteiten, producten en diensten op de biodiversiteit in beschermde gebieden en gebieden met een hoge bio­diversiteitswaarde buiten beschermde gebieden EN16/EN17 Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht

48

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

13 13 13, 14

Uitleg van niet of partieel rapporteren

V V P

Niet materieel

N N

Niet materieel Niet materieel

N

Niet materieel

N

Informatie niet beschikbaar

Informatie milieu aspecten in de keten beperkt beschikbaar Informatie mbt producten is niet beschikbaar

Per 1 maart 2013 verhuisd naar duurzaam gebouw

GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers EN19/EN20 Luchtemissies (ozon-afbrekende stoffen, stikstof en zwaveldioxide) EN21 Lozingen op water EN22 Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode EN23 Aantal en volume aan incidentele lozingen EN26 Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatie EN27 Percentage van producten waarvan verpakkingsmateriaal wordt hergebruikt EN28 FinanciĂŤle waarde van boetes voor overtredingen van milieuregelgeving EN29 Belangrijke gevolgen van het transport van goederen en materialen tbv de organisatie, en tbv het vervoer van medewerkers

> Sociale prestatie-indicatoren: arbeidsomstandigheden DMA Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk in de eigen organisatie LA1 Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio LA2 Totaal aantal en snelheid van personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio LA4 Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt LA5 Minimale opzegtermijn(en) in verband met operationele veranderingen, inclusief specificatie in collectieve overeenkomsten LA7 Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio LA8 Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s ten behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziekten LA10 Gemiddeld aantal uren dat een werknemer per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie LA11 Programma's om vaardigheden en kennis van medewerkers te bevorderen LA12 Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling LA13 Samenstelling van bestuur, en personeelsbestand op grond van leeftijd, minderheid, geslacht, en andere kenmerken van diversiteit LA14 Verhouding tussen basissalarissen van mannen en vrouwen per medewerkerscategorie

49

Jaarrekening 2012  Fair Trade Original

Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet) N N N

Reden van niet of partieel rapporteren Niet materieel Niet materieel Informatie niet beschikbaar Niet materieel

14

N P

11, 12

P

14

N P

15, 16 15 15, 16

V V P

Niet materieel

15

V N

Niet materieel

16

Informatie niet volledig beschikbaar Informatie niet volledig beschikbaar n.v.t.

Informatie deels beschikbaar

N Niet materieel

N

Informatie niet specifiek beschikbaar

V V

8, 15

V N

Wettelijke termijnen Informatie niet beschikbaar

N

16 15

Uitleg van niet of partieel rapporteren

Informatie niet specifiek beschikbaar

GRI G3 Richtlijnen C-niveau

> Sociale prestatie-indicatoren: mensenrechten DMA Mensenrechten HR1 Percentage en totaal aantal investeringsovereenkomsten waarin clausules over mensenrechten zijn opgenomen of waarvan de naleving is getoetst HR2 Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen HR3 Uren besteed aan training van medewerkers tbv mensenrechtenaspecten, inclusief % van de mensen dat getraind is HR4 Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen maatregelen HR5/HR6/ Activiteiten waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen HR7 van (1) het ontnemen van het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen, of (2) kinderarbeid, of (3) gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen om dit uit te bannen HR10 Percentage van de activiteiten dat is gereviewed op mensenrechten of een impact assessment heeft ondergaan HR11 Aantal klachten/bezwaren ingediend met betrekking tot overtreding tot mensenrechten criteria

> Sociale prestatie-indicatoren: maatschappij DMA acteren in maatschappij en gemeenschap SO1 Aard, reikwijdte en effectiviteit van programma’s en methoden die effect hebben op gemeenschappen.

SO2 Percentage van en totaal aantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptie­ gerelateerde risico’s.

SO3 Percentage van het personeel dat getraind is in anticorruptiebeleid en -procedures van de organisatie heeft gevolgd SO4 Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van gevallen van fraude/ corruptie SO5 Standpunten betreffende publiekbeleid en deelname aan de ontwikkeling ervan, evenals lobbyen SO8 Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van wet- en -regelgeving

50

Jaarrekening 2012 Fair Trade Original

Paginanummers

Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet)

8, 10, 11, 29 t/m 35 35

V P

29 t/m 35

V N

29 t/m 35 29 t/m 35

V V

31, 32

V

32 t/m 34

P

29 t/m 35 29 t/m 35

V V N

N N 7

P

N

Reden van niet of partieel rapporteren

Uitleg van niet of partieel rapporteren

Niet als zodanig gerapporteerd

Mensenrechten expliciet in fairtrade principes en werkwijze verankerd

Informatie niet specifiek beschikbaar

Rapportage mbt niet volledig voldoen aan EFTA/FLO

Informatie niet specifiek Monitoring op sociale beschikbaar aspecten vindt plaats, anticorruptie beleid in ontwikkeling Informatie niet specifiek Zie SO2 beschikbaar Informatie niet specifiek Zie SO2 beschikbaar 7: link naar info op site Als lid EFTA onderdeel van Fair Trade Advocacy Office n.v.t.

GRI G3 Richtlijnen C-niveau Paginanummers SO9 % van projecten/bedrijfsvoering met significante negatieve impact op lokale gemeenschappen S10 Preventie- en verbeteringsmaatregelen om negatieve impact te verminderen

> Sociale prestatie-indicatoren: productverantwoordelijkheid DMA Productverantwoordelijkheid PR1 Levenscyclus analyses waarin de gezondheid en veiligheid van producten wordt beoordeeld en het percentage producten dat onderworpen wordt aan dergelijke procedures PR3 Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures PR4 Totaal aantal non-compliance incidenten mbt wet- en regelgeving en vrijwillige codes PR5 Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid PR6 Naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes over marketing (reclame, promotie en sponsoring) PR9 Monetaire waarde van significante boetes wegens het niet-naleven van wet- en -regelgeving betreffende de levering en het gebruik van producten en diensten

51

Jaarrekening 2012  Fair Trade Original

Rapporteringsniveau (Vol/Partieel/Niet) N

Reden van niet of partieel rapporteren n.v.t.

N

n.v.t.

22, 23 22, 23

V P

22, 23

V

Informatie niet als zodanig beschikbaar

N

n.v.t.

11, 22

P

10

P

Informatie mbt klanttevredenheid niet specifiek beschikbaar Niet als zodanig beschreven n.v.t.

N

Uitleg van niet of partieel rapporteren

Wel klachtenregistratie