Car & Bus Magazine - februari 2017 by FBAA

MAGAZINE FBAA I NR. 730 I FEBRUARI 2017

Sector vergroent

alles over alternatieve aandrijflijnen SECTOR

ONDERNEMEN

BESTEMMINGEN

provincies vieren nieuwjaar

België draaischijf voor Flixbus

toeristische attracties in eigen land

EEN GREEP UIT DE INHOUD

BUSWORLD

Alternatief de toekomst tegemoet

ONDERNEMEN

België draaischijf voor Flixbus

22 SECTOR

Provincies vieren nieuwjaar

30 MD7 mikt op schoolvervoer

bestemmingen

Toeristische attracties in eigen land

www.car-bus-magazine.be TWEEMAANDELIJKS Magazine voor groepstoerisme en gemeenschappelijk personenvervoer over de weg Officieel tijdschrift van de Federatie van de Belgische Autobus- en Autocarondernemers.

februari 2017

Redactie: FBAA Dobbelenberg, Metrologielaan 8, 1130 Brussel T 02 245 35 70 - F 02 245 20 50 E-mail: info@fbaa.be

Publiciteit: VOOR VRIJBLIJVENDE INFO EN TARIEVEN: Tenacs MEDIA Kortrijksesteenweg 220, B-9830 Sint-Martens-Latem T +32 (0)9 225 82 04, F +32 (0)9 225 03 76 info@tenacs.be, www.tenacsmedia.be

Hoofdredacteur: Kim TAYLOR Redactiecoördinator: Jean-Pierre SCHOUKENS jps@busworld.org

Redactie en abonnementen: 6 nummers per jaar. Een abonnement kan op elk ogenblik ingaan en kost in België 50 euro, voor het buitenland is dat 70 euro; prijzen incl. btw en verzending.

SECRETARIAAT: Annelies VERSLYPE

De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikels berust bij de auteurs.

Medewerkers: David DUPUIS, Jos HAAS, Daniël STEEVENS, Geert VAN LIERDE

Verantwoordelijke uitgever: Patrick WESTELINCK - FBAA Dobbelenberg, Metrologielaan 8, 1130 Brussel

VERTALING: Séverine LORRAIN & X-l-ent

layout en realisatie: Ally graph-x - www.ally.be

EDITORIAAL

Een nieuwe start Dit oogt raar, want voor de eerste maal in de lange geschiedenis van Car&Bus magazine staat hier geen editoriaal van Luc Glorieux! Geen blik meer op het reilen en zeilen van het beroep, doorspekt met een kritische noot over het verzwakken van de toeristisch dynamiek, over de teloorgang van het vakmanschap, … steeds gebracht met een open geest en dat typisch vleugje aan humor, eigen aan de hoofdredacteur. Een bijna onmogelijke taak voor het verjongde redactieteam om met voldoende geloofwaardigheid de generatiewissel in te zetten met een spreekwoordelijk spetterend 2017 vuurwerk. De lezers kunnen er echter vanop aan dat wij met een rugzak goede voornemens de nieuwe editie van de persen doen rollen en we de ambitie koesteren om het prachtige werk van Luc Glorieux, de schepper en bezieler van Car&Bus magazine, minstens te evenaren. Luc, we zijn je immens dankbaar voor de erfenis die je ons laat. Neen, het is niet omdat nieuwe bezems beter keren, of omdat nieuwe bazen graag nieuwe wetten maken, dat we deze eerste 2017 editie starten met een volledig nieuwe lay-out. Nieuwe technieken laten toe om de leesbaarheid te verbeteren, en dat is wat we vooral beogen, dat onze lezers meer lezen en er meer leesplezier aan beleven. Een aangenaam lettertype, bondiger teksten en duidelijker boodschappen over ons beroep.

Een nieuw concept waarbij de rubrieken Sector, Ondernemen, Busworld en Toerisme elk hun eigen identiteit toegemeten krijgen. Wij hopen alvast dat u, als lezer, deze evolutie zal weten te appreciëren. In dit nummer verwelkomen we de organisaties Riebedebie en Attractions & Tourisme die u nieuwigheden brengen van toeristische attracties in eigen land. Verder starten wij een reeks over milieuvriendelijke voertuigen voor het collectief personenvervoer. Wij willen graag onze lezers op de hoogte brengen van de stand van zaken. Welke technologieën bestaan er, wat zijn hun sterke en minder sterke kanten. En vooral welk type voertuig wordt vandaag al succesvol ingezet in openbaar en charter vervoer. Deze reeks past in de voorbereiding van het FBAA Symposium dat in het voorprogramma van de Lentereceptie 2017 op 27 maart het ’Zero Emission’ thema ruim zal behandelen. En hiermee is de aanzet gegeven tot een nieuw hoofdstuk van dit Car&Bus magazine. Een nieuw hoofdstuk doorspekt met kritische noten, maar steeds gebracht met een open, positieve geest, en met een vleugje humor, net zoals we van onze hoofdredacteur hebben geleerd! Patrick Westelinck Afgevaardigd Bestuurder FBAA

februari 2017

SECTOR

Busfan verdubbelt trafiek naar websites ondernemers De campagne Busfan loopt verder in 2017. De grote lijnen van de campagne worden voortgezet met vooral aandacht voor vier thema’s. Behalve een kleine aanpassing van de website wordt er vooral efficiënter ingezet op het creëren van traffic (websitebezoek). Tenslotte moet er meer gerichte aandacht komen voor medioren en senioren, naast de jongeren die de Busfancampagne al eerder bereikte. In 2016 kreeg de website 83% meer bezoeken dan het jaar voordien. Er waren ook 70% meer unieke bezoekers. Het aantal doorkliks naar de reizen op websites van autocarondernemingen steeg maar liefst met 108%.

reizen naar Berlijn. Dit was de eerste maal dat de sector positief reageerde en sindsdien werd dit platform verder uitgebreid. Werkten we in het begin thematisch, nu staan alle autocarreizen online en zijn ze gemakkelijk te vinden via allerlei zoekfilters op onze portaalsite”.

Mooie groeicijfers, die dit jaar best nog mogen stijgen. Daarvoor wordt dit jaar enkel gewerkt op de populairste thema’s, die ook het meest betaalbaar waren in 2016, zijnde (in volgorde van grootte): 1. kerstmarkten, een uniek autocarproduct 2. citytrips, het ganse jaar door populair 3. strandvakanties, worden vooral in het voorjaar geboekt 4. concerten, hier wordt gemikt op fans van een bepaalde zanger/zangeres/groep Om het geheel te dynamiseren, zal opnieuw gewerkt worden met wedstrijden, telkens in het thema van de campagne (zie 4 vorige thema’s). We starten met een eerste wedstrijd in april-mei rond ‘citytrips’ bij wijze van test: “Win een citytrip voor 2 personen”. Als dit positief werkt (voor de bezoekerscijfers op de website), dan wordt dezelfde wedstrijd ook uitgewerkt voor de andere thema’s.

Imago ombuigen De Busfancampagne werd in 2013 opgezet als pure imagocampagne om het oubollig imago van de sector om te buigen. Inge Buytaert die de campagne mee begeleidt: “We hadden geen budget voor een grootschalige campagne om dat negatieve imago op een efficiënte manier om te buigen. Op zich vertellen dat uw imago wel sexy is, volstaat niet. De voordelen van ons product meer in de aandacht brengen via de sociale media was een uitweg, maar gaf aanvankelijk onvoldoende tastbare resultaten. We hebben nadien het geweer van schouder veranderd. De klik is er gekomen eind 2014 met de vier reportages op Vlaanderen Vakantieland van de VRT over de autocarreis naar Berlijn. Dat had een geweldige impact. We creëerden op de bestaande website een platform met alle autocar-

februari 2017

www.busfan.be evolueert verder: • De homepage werd meer in het teken gezet van het reisaanbod, zowel voor individuelen als voor samengestelde groepen. • we werken aan een regiofilter voor de daguitstappen, vermits de locatie van de organisator hier zeer bepalend is voor de deelnemers. Je gaat niet op daguitstap met een firma in Hasselt als je in Brugge woont. • de Facebookpagina zal gedynamiseerd worden. Een radiocampagne komt er dit jaar niet. De campagne van vorig jaar had weinig invloed op de bezoekcijfers van de website.

Recordjaar voor MAN België Sleutels van acht nieuwe bussen overhandigd aan Albion Tours Met de overhandiging van de sleutels van acht nieuwe autocars aan Albion Tours sluit MAN een recordjaar af. Eind november had MAN in België in het reisbussegment 36,6% marktaandeel (73 voertuigen). In de volledige busmarkt boven de achttien ton was MAN België zelfs nummer 1. Kortom, MAN boekte in elk domein het beste cijfer in jaren. En 2017 oogt even mooi, want het orderboekje is al flink gevuld. Albion Tours gaf met de aankoop van twee Neoplan Skyliners, twee MAN Lion’s Intercity en vier Lion’s Coach een flinke duw aan de verkoopsstatistieken. De vier nieuwe Lion’s Coach vervangen evenveel voertuigen van vijf jaar jong. Deze operatie is een bewuste strategie en legt Albion Tours geen windeieren. De vier andere voertuigen vervangen echter geen oudere reisbussen, maar dienen om de uitbreiding van activiteit op te vangen. De vloot breidde in enkele jaren uit van 18 tot 30 voertuigen. Albion is klant bij MAN sinds 2009. De acht voertuigen hebben allen de typische grijze kleur met mooie rode accenten van Albion Tours. Stefaan Baeckelandt van Albion Tours: “Wij zijn tevreden over de kwaliteit van het product. Wij zijn dankbaar voor de opleiding die MAN geeft aan onze mekaniekers. Kwaliteit en klantvriendelijkheid zijn voor ons heel belangrijk. Wij hebben alleen maar positieve ervaringen met MAN”.

Martine Crabbe, vennoot van Stefaan: “Wij investeren in onze chauffeurs. Voor een nieuwe chauffeur zijn eerste kilometer aflegt, kent hij of zij het huis van naaldje tot draadje. Wij kennen weinig verloop, wel merken we een vergrijzing waardoor een verschuiving van vaste naar gelegenheidschauffeurs bestaat.”

Het hele gezelschap bij de overhandiging van de sleutels aan Albion Tours.

februari 2017

ONDERNEMEN

“De wil is er om iets te doen”

Voorzitter Luc Geenens in het midden omringd door Florian Vanderhouderlingen en Yannik Balcaen.

Voorzitter Luc Geenens van FBAA-Henegouwen De provinciale afdeling van Henegouwen zit weer vol dynamiek. De komst van het trio Luc Geenens, Yannick Balcaen en Florian Vanderhouderlingen is daar niet vreemd aan. Hun inzet loont: er meldden zich nieuwe leden en de vergaderingen worden druk bijgewoond. De provinciale werking is niet nieuw voor voorzitter Luc Geenens. Eerder deed hij al ervaring op als ondervoorzitter van de Oost-Vlaamse afdeling van FBAA.

februari 2017

“Inderdaad”, zo becommentarieert Luc het prille succes van FBAA-Henegouwen, “de wil is er om iets te doen. Het is van belang dat wij contact kunnen leggen met collega’s. Wij zijn geen grote provincie, maar wij willen onze stem ook laten horen op hoger echelon”. De heropstart van de provinciale afdeling was niettemin geen akkefietje. Voor de overwegend kleine bedrijven in Henegouwen met veel ondernemers nog aan het stuur of in de garage was de federatie en haar werking niet de grootste zorg. Het algemeen belang was geen prioriteit. Luc Geenens: “Dat was onze eerste opdracht: de federatie weer attractief maken. Het bezoek aan de federatie in Brussel was in dat opzicht een puike start. 21 bedrijven zijn intussen aangesloten. Onze drie vergaderingen zijn altijd al goed bevolkt geweest. De sfeer zit goed”.

“Wij willen onze stem ook laten horen op hoger echelon.”

Luc Geenens kende nooit anders dan bussen Luc Geenens is zoals veel andere ondernemers van thuis in de sector gerold. Zijn grootvader begint in de vorige eeuw met een bedrijfje in Brakel dat zijn vader tijdens de Tweede Wereldoorlog en nadien verder uitbouwt. Drie bussen verzorgden toen de lijn Nederbrakel-Doornik. De grote verandering komt er in 1962 wanneer de NMBS beslist de treinlijn Zottegem-Ronse af te schaffen en de pendel tussen Oost-Vlaanderen en Wallonië te rijden met bussen. Het bedrijf moet hiervoor vier extra bussen aanschaffen. Luc zijn verhaal in het busbedrijf begint in de jaren tachtig na zijn studies in Louvain-La-Neuve. “Ik heb toen veel zelf met de bus gereden en in de garage gewerkt. Veel weekends bracht ik door in werkkledij. Dat soort werk lag mij niet, maar vandaag ben ik blij dat ik het gedaan heb”. In de jaren negentig neemt Geenens het bedrijf Hermes over, dat de lijnen Ronse-Oudenaarde en Ronse-Kluisbergen uitbaat. Meteen was Geenens vijf bussen rijker. Na Hermes volgt nog de overname van Parmentier Travel en voegen zich nog eens zes bussen bij de al uitgebreide vloot.

Luc Geenens

“Die vergaderingen zijn ook een handig middel om info te verspreiden”, zegt Florian Vanderhouderlingen. Veel info bereikt niet alle ondernemers, zoals de prijscalculatie. En intussen hebben de leden ook begrepen, aldus Yannick Balcaen, dat de federatie geen bedrijven leidt, maar enkel administratieve hulp biedt. Bij de doorstart dachten vele ondernemers dat wij politieagent konden spelen bij klachten over concurrentie en concurrenten. De leden hebben stilaan door dat dit niet onze opdracht is, wel het algemeen belang. Gelukkig zijn wij met drie want voor elke vergadering pakken wij de telefoon om de leden uit te nodigen. Een mailtje of brief gaat verloren in de gang van elke dag. Het bilan is echter positief zowel qua activiteiten als dynamiek. Er heerst een goede sfeer. We hebben nog geen enkele negatieve reactie gehoord”, besluit Yannik Balcaen. FBAA-Henegouwen wil iedere ondernemer, zelfstandig of onderdeel van een groep, bij de hernieuwde werking betrekken. Niemand wordt terzijde gelaten. “En er worden al ideeën uitgewisseld”, zegt Florian Vanderhouderlingen. FBAA-Henegouwen gaat overigens de overige Waalse provinciale afdelingen voorstellen elk jaar een nieuwjaarsvergadering te houden met telkens een andere afdeling als organisator. Voor 2017 wil FBAA-Henegouwen de gastrol op zich nemen. Wat ook nog wat werk zal vergen, is het opstellen van kalender. Nog op de to-do lijst voor 2017 staat de uitnodiging van de verantwoordelijken van de TEC, een eigen facebookpagina waarbij vlugger nieuwtjes en ervaringen worden uitgewisseld en de voorbereiding van het contractjaar 2019.

Provincie Henegouwen

In 1999 verkoopt Geenens alles aan het Zweedse Linjebuss, dat verschillende namen heeft gehad: Connex, Veolia, Veolia-Transdev. De Veolia-Transdev Groep (in Frankrijk) heeft de Belgische activiteiten van Veolia-Transport België verkocht aan Cube/GIMV in maart 2014. De nieuwe naam van de groep waarbij Geenens sinds 2014 hoort is Hansea. Luc Geenens: “Ik ben nog altijd verantwoordelijk voor dezelfde firma, plus de firma De Vos in Flobecq en Autocars Georges uit Antoing. De groep telt nu ongeveer 110 werknemers en een zeventig bussen. Voor Oost-Vlaanderen zijn wij de grootste pachter. We baten 35 lijnen uit. “Mijn grootste bezorgdheid?” Luc Geenens moet niet lang nadenken: “Primo onze diensten zo goed mogelijk uitvoeren en secundo ons voorbereiden op 2019 wanneer de Waalse contracten op de markt komen en op 2020 wanneer hetzelfde gebeurt in Vlaanderen. Personeelsproblemen heb ik niet echt. Ik vind nog altijd gemakkelijk personeel. We moeten wel regelmatig zelf voor de opleiding zorgen van nieuwe chauffeurs gelet op de te grote afstand tot de opleidingscentra in Vlaanderen en Wallonië. Onze chauffeurs komen allen uit de buurt want 2/3 van onze diensten zijn gesplitste diensten.

februari 2017

Gemotiveerd en goed opgeleid Het provinciaal instituut beschikt over een rijsimulator.

Opleiding buschauffeur in provinciaal instituut Farciennes slaat aan De opleiding van chauffeurs in België loopt langs verschillende kanalen. Eén daarvan is de opleiding in het ‘Institut Provincial d’Enseignement Technique et Professionel’ in het Henegouwse Farciennes. Die opleiding springt om meer dan één reden in het oog. Ze duurt langer, is niet gratis en biedt veel meer praktijkervaring dan de traditionele kanalen. “De sector vraagt kwaliteit, wel dan geven we kwaliteit”, vertelt directeur Pierre Flament. De richting bestaat nog niet zo lang en heeft na een moeilijk startjaar de wind in de zeilen. Het Sociaal Fonds steunt volop dit initiatief. Waar mogelijk wordt een opleidingsvoertuig ter beschikking van het instituut gesteld. Daarnaast biedt ook sectorconsulent Rudi Willems (informatieve) ondersteuning aan.

februari 2017

Directeur Pierre Flament is gepassioneerd bezig met het instituut. Zeker met de opleiding tot buschauffeur. “We kenden een schoorvoetende, ja zelfs penibele start, maar in het tweede jaar mochten we al veertien leerlingen inschrijven. Ter vergelijking: voor de vrachtwagens schreven zich twintig kandidaten in. Onze school krijgt steeds meer visibiliteit in de regio”.

SECTOR

Anders dan de klassieke rijscholen De opleiding verschilt niet weinig in aanpak met de traditionele opleidingen. “Vooreerst”, zegt Pierre Flament niet zonder trots, “zijn onze leraars uitstekend. Dat is niet in alle sectoren het geval. Ten tweede duurt deze opleiding een jaar en is ze niet gratis. Dat heeft zo zijn reden: wie moet betalen, is ook meer gemotiveerd. In ruil krijgt hij een volledige opleiding. Iedereen die hier buitenstapt met een diploma van buschauffeur moet het volledige plaatje onder de knie hebben. De opleiding duurt een jaar want het is van groot belang hoe een chauffeur een klant benadert. Ten tweede hanteren we andere principes dan de klassieke rijscholen. Uiteraard geven we theoretisch onderricht, maar we geven van bij aanvang ook onmiddellijk rijopleiding, anders haken te veel kandidaten af”.

“Onze afgestudeerde buschauffeurs hebben het volledige plaatje onder de knie.” Pierre Flament

De chauffeur die in Farciennes aan het einde van het schooljaar met een diploma buitenstapt, heeft niet alleen meer vakkennis maar ook meer rijervaring opgedaan dan in een rijschool. De lessen praktijk gebeuren in drie groepen. “Je mag niet vergeten”, zegt directeur Flament, “dat alle kandidaten naast de 80 uren rijopleiding ook nog vier weken stage lopen

Directeur Pierre Flament zet een camera in tijdens de praktijkopleiding. Op die manier kunnen verkeerde handelingen bekeken worden.

bij een bedrijf. Die stage is onbezoldigd tenzij de ondernemer zelf beslist de stagiair te vergoeden. De kandidaat-chauffeurs worden op deze stage altijd vergezeld van een chauffeur van het bedrijf. Dat is een voorwaarde. Pas na de stage komen de kandidaten voor de jury”. Het instituut heeft ook een striktere timing dan Forem, waarmee het overigens uitstekend samenwerkt. De leerlingen komen uit alle hoeken van Franstalig België, van Brussel tot Doornik. De provincie besliste recent de opleiding te decentraliseren met een bijkomend anker in Chimay om beter het zuiden van Wallonië te bereiken. “Als sector juichen wij al deze initiatieven uiteraard toe”, vertelt sectorconsulent Rudi Willems. “In het kader van de toenemende vergrijzing in onze sector, streven we naar een voortdurende uitbreiding van onze opleidingscapaciteit, waarbij naast het aantal opgeleide chauffeurs, ook de kwaliteit van deze nieuwe chauffeurs gegarandeerd moet blijven. We zoeken deze uitbreiding zowel binnen de bestaande opleidingskanalen, zoals onze samenwerking met Forem, maar tegelijk ondersteunen we nieuwe initiatieven via nieuwe kanalen, zoals deze in Farciennes en andere regio’s. Ook de FBAA apprecieert trouwens deze opleiding. Tijdens de Lentereceptie in 2013 ontving Pierre Flament immers de Prijs van de Instroom voor zijn baanbrekend werk in de opleiding van nieuwe chauffeurs.”

Open voor wie? De opleiding staat per definitie open voor het publiek. De meeste deelnemers zijn werklozen want de opleiding loopt overdag. De leerlingen krijgen 80 uren praktijk, dus gevoelig meer dan in rijscholen en vooral intensiever dan gevraagd door de wet. Het instituut heeft ook een simulator. Het instituut aanvaardt niet iedereen. Kandidaten moeten minimaal een diploma van lager middelbaar onderwijs hebben. Daarna volgt een batterij testen om naar hun kennis en gedrag te peilen, tenslotte volgt nog een onderhoud over de motivatie van iedere kandidaat. Pierre Flament: “We stellen ook vragen over hun financieel vermogen om een jaar les te volgen want in tegenstelling met Forem zijn onze lessen niet gratis. Wie de opleiding volgt mag ongeveer rekenen op een totale kost van 600 euro, waarvan een gedeelte wordt gebruikt voor de betaling van de brandstof. Het overige gedeelte van het bedrag gaat naar de opleiding, die langer en completer is dan bij de Forem.” Een betalende opleiding heeft nog meer voordelen. Het lesmateriaal, zoals de simulator, wordt gerespecteerd. Voor bepaalde lessen worden de kandidaten ook gevraagd zich aan te bieden met een das. “Op die manier testen wij het vermogen en de wil om zich vestimentair aan te passen. Kledij moet professionaliteit uitstralen”, besluit Pierre Flament.

www.farciennes.be/economie/emploi/ecole-de-promotion-sociale

februari 2017

BESTEMMINGEN

RONDLEIDINGEN OP CIRCUIT

HeusdenZolder

Het circuit van Zolder is vrij toegankelijk, behalve bij enkele grote evenementen wanneer circuit volledig is afgehuurd. Er zijn begeleide rondleidingen op het circuit elke donderdagnamiddag in juli en augustus. Die duren ongeveer twee uren en kunnen in beide landstalen. Indien lang genoeg vooraf gevraagd, kan je ook een ritje maken met de autocar op het circuit. Bij de rondleiding verken je onder meer de paddock, het Race Control Center en het museum, met een overzicht van het rijk gevuld verleden van het circuit.

Lommel

www.circuit-zolder.be

Peer

wow…

HEUSDEN-ZOLDER Een dagje Heusden-Zolder is mooi balanceren tussen de rust van de natuur en de energie van de sportwereld met het circuit van Zolder. En aan geschiedenis - met de mijnsite - en cultuur ontbreekt het evenmin. Een weelde aan keuze met voldoende variatie voor een dagje uit voor specifieke doelgroepen: Heusden-Zolder spreekt zowel de fietser, de wandelaar, de historicus, de sportliefhebber als de familie aan. De toeristische dienst van Heusden-Zolder leidt u met enthousiasme door de carrousel aan mogelijkheden. Groepen worden extra in de watten gelegd en autocars zijn overal welkom. Car & bus magazine nipte even mee van het uitgebreid aanbod.

E313

Limburg

E314

Hasselt

Albertkanaal

E313 N80

Sint-Truiden

N20

Tonger

Animatie rond circuit Het circuit van Zolder is uiteraard het hart van alle sportactiviteiten. Maar niet alleen op maar ook rond het circuit valt enorm veel te beleven. Voor vele activiteiten moet je verschillende organisatoren of verenigingen bellen. Een echt kluwen. Mark Verbraeken (foto) en Heidi Gelders van The Wheels Brasserie vlakbij de ingang nemen u het werk uit de handen. Zij nemen contact met de respectieve verantwoordelijken van de door u gekozen activiteiten. Bij The Wheels heb je één aanspreekpunt . De brasserie verzorgt uiteraard ook maaltijden voor groepen. Brasserie The Wheels, 0484-14 60 50, info@thewheels.be, www.thewheels.be

februari 2017

Leren brommen De brasserie is een ideale springplank voor andere activiteiten op het circuit. Je kan er leren rijden op kleine brommers, de zogenaamde EMX-categorie. Volwassenen tot 100 kilo mogen er op, net als vierjarigen. Er zijn ook veel synergiën met circuitsporten zoals BMX. Dat specifiek circuit is voor 95% hetzelfde als het circuit straks op de Olympische Spelen in Brazilië. Behalve een vernieuwde buitenspeeltuin beschikt The Wheels ook over een circuit voor telegeleide auto’s. Hier heeft in 2018 het Europees kampioenschap plaats. Daarnaast is er ook nog paintball voor kinderen maar zonder de luchtdrukpistolen. Alle activiteiten zijn geschikt voor schoolreizen en sportkampen. Tenslotte is er een parcours met Renaults Twizzy, segways en Roadster Tesla’s met initiatierondes op het circuit zelf. www.thewheels.be

Bree Maaseik

De Luchtfabriek

Maasmechelen E314

Genk

De mijn van Heusden-Zolder, de meeste rendabele van alle mijnen, sloot als laatste in de rij in september 1992. Deze koolmijn produceerde ongeveer 2,3 miljoen ton per jaar en had op haar hoogtepunt meer dan 9.000 mijnwerkers in dienst. Van de hele mijnsite is ongeveer 30% overgebleven, dat zie je duidelijk aan de Lego-maquette van de hand van Dirk Denoyelle in de Luchtfabriek, een overgebleven deel van het geklasseerd monument. De Luchtfabriek was het technisch hart van de mijn. Hier werd lucht gemaakt om machines aan te drijven. Het wekt dan ook geen verwondering dat in deze ruimte meer wordt gefocust op de gebruikte technieken in de mijn. Elke dag open van 10 tot 17 uur, gratis toegankelijk, toegankelijk voor mensen met een beperking.

ren

Toerisme Heusden-Zolder Vrunstraat 6 T 011 80 80 88 toerisme@heusden-zolder.be www.heusden-zolder/toerisme www.facebook.com/toerismeheusdenzolder

‘Turkenmarkt’ Op het grote centrale plein van de mijnsite is er iedere tweede en vierde woensdag van de maand een multiculturele markt, in de volksmond de ‘Turkenmarkt’ genoemd. Dat is nog een uitloper van de ‘kzem’, verwijzend naar de quinzaine wanneer de mijnwerkers werden uitbetaald. Op dezelfde site smulden we ook van de lekkere steengrill bij Eetkaffe De Lavaar (www.delavaar.com). Je kan er ook een lekkere Krokantine eten, een broertje van de croque monsieur met typische lokale Kempische ingrediënten. februari 2017

Alternatief de toekomst tegemoet

Weldra meer elektrisch Scania en MercedesBenz verkopen nog geen elektrische bussen. Mercedes-Benz zou in 2018 zijn Citaro E-cell voorstellen. Scania evalueert verschillende mogelijkheden voor elektrische bussen en is gestart met een proefproject in Zweden.

In Rijsel draaien gasbussen al jaren mee, in Keulen rijden waterstofbussen in lijndienst en in Eindhoven toert de grootste elektrische busvloot in Europa rond. Sinds begin dit jaar bollen in Namen de eerste elektrische bussen met snellaadsysteem rond. Als voorsmaakje op het FBAA Symposium van 27 maart 2017 over ‘Zero Emission’, gaan we in dit dossier dieper in op milieuvriendelijke bussen. R I J D E N O P E L E K T R I C I T E I T , WAT E R S TO F E N GAS België biedt volgens busbouwers aardig wat mogelijkheden voor duurzaam busvervoer. Stadscentra en milieuzones worden het werkterrein voor lage- of zero-emissiebussen. Voorstadslijnen worden hybride gereden en schakelen - gps-gestuurd -

over op elektrisch wanneer zij stadscentra, milieu- of stiltezones (ziekenhuizen, woonwijken, winkelcentra, …) binnenrijden. Op landelijke lijnen is een rol weggelegd voor hybride (bio-)gasbussen. De dieselbus blijft overeind op lange afstand.

Iveco’s Heuliez zet volop in op alternatieve aandrijving, zoals deze plug-in aangedreven GX 337. Foto Iveco

februari 2017

Door de verschillende toepassingsgebieden zetten constructeurs vaak in op diverse aandrijvingen. Brussel en Antwerpen worden vaak genoemd als potentiële grootsteden voor elektrische bussen. Dat het ook in middelgrote steden kan, bewijst de TEC in Namen.

Cruciale vragen - Laten korte en relatief kleine aanbestedingscontracten toe om rendabel te investeren in alternatieve aandrijving? - Wie draagt de infrastructuurkost van snellaadsystemen langs busroutes? - Geven nieuwe constructeurs van e-bussen voldoende garanties op wisselstukken en op het voortbestaan van hun onderneming in de toekomst? - Kan ons elektriciteitsnetwerk het laden van tientallen bussen in een stelplaats aan?

Lange termijncontracten De investeringskost om ‘groene’ bussen te laten rijden is niet gering. Snellaadsystemen langsheen de bustrajecten beperken de dure batterijkost, maar de infrastructuurkost piekt door de meerdere laadpunten. Voor nachtelijk laden zijn veel grotere, meer performante en duurdere accu’s nodig. Uitsluitend ‘s nachts laden is niet altijd mogelijk in België, omdat sommige energieleveranciers niet voldoende stroom kunnen leveren. Behalve de omvang van de vloot bepaalt ook de gekozen aandrijving de investeringskost per bus. Die kan oplopen tot meer dan het dubbele van een klassieke dieselbus. Rendabiliteit wordt pas mogelijk met de toename van het aantal bussen en de spreiding van de investering voor de laadinfrastructuur over 10 tot 15 jaar. Dat verklaart het succes van de gasbussen met een vermindering van de CO2-uitstoot met 90 %. Gasbussen zijn nauwelijks duurder dan de dieselbus.

OppCharge Met OppCharge (Opportunity Charging) kunnen elektrische bussen van verschillende constructeurs via dezelfde laadstations worden opgeladen. Volvo, VDL, Irizar en Solaris werken samen met ABB, Heliox en Siemens aan een eenvormige laadinfrastructuur. Gehoopt wordt om tegen 2020 tot een Europese standaard te komen. www.oppcharge.org

Enkele cijfers 0,8-1,3 2-8 2-30 9 200-300

KiloWattUur wordt er per kilometer verbruikt aan elektriciteit. uren volstaan om een bus ’s nachts traag te laden met 30 kW. minuten vergt het om een batterij snel te laden met 300 kW. uren autonomie is mogelijk - afhankelijk van het batterijtype. km worden dagelijks vlot afgelegd met een batterijsysteem.

De TEC nam in Namen 11 elektrisch hybride Volvo 7900’s in gebruik die worden geladen met een snellaadsysteem en ‘top down’-pantograaf. Foto TEC

Types alternatieve voertuigen waarin constructeurs vandaag investeren:

Constructeur

Dieselhybride

Trolley

Plug-in

Opp-charge Bottom-up

Top-down

Inductie

Wielnaaf

CNG

Fuel cell

BYD Ebusco Irizar Iveco MAN Mercedes Scania Solaris Van Hool VDL Volvo

februari 2017

Welke energie kies je? Diesel, dieselhybride, elektrisch, gas, waterstof? Geen gebrek aan energievormen om een bus te laten rijden maar het blijft zoeken naar de meest kostenefficiënte alternatieve technologie om milieuvriendelijk busvervoer aan te bieden. Alleen wie vastberaden doorzet en een geïntegreerde aanpak nastreeft met alle betrokken partijen kan een succesvol project realiseren, aldus Mark Pecqueur, docent-onderzoeksontwikkelaar autotechnologie aan de Thomas More Hogeschool. M ark P ec q ueur ( T homas M ore H ogeschool ) pleit voor vastberaden en ge ï ntegreerde aanpak

Pionieren met nieuwe technologieën vergt tijd en geld

februari 2017

“Onderzoeken en pionieren met nieuwe technologieën vergt tijd en geld”, opent Mark Pecqueur. “Je moet het hele traject doorlopen: tegenslagen verwerken, door een diep dal gaan, vastberaden doorzetten en erin blijven geloven om eruit te geraken en je vervolgens realiseren dat je toonaangevend kan worden. Dat je dit pad misschien vijftien jaar moet volgen om succesvol te zijn, vergeet men in België te gemakkelijk. Je mag niet stoppen na enkele tegenslagen, je moet volhouden. Kijk maar naar initiatieven zoals autonoom rijden in de Verenigde Staten of de nieuwe energieën in Marokko”.

Aangepast hybride rijgedrag Dieselbussen zijn, volgens Mark Pecqueur, tot op heden nog altijd het meest inzetbaar. “Wanneer je overschakelt op dieselhybride stadsbussen kan je het verbruik halveren maar dan moet de chauffeur zijn rijgedrag aanpassen. Wanneer hij het traject door en door kent en daarop anticipeert, kan een dieselhybride gigantische

winst opleveren. Past hij zijn rijgedrag niet aan, dan veroorzaakt een dieselhybride miserie”. Een grondige evaluatie van de te rijden trajecten, trajectkennis en het daarop afgestemde rijgedrag van de chauffeur zijn essentieel voor een succesvolle uitbating met alternatieve aandrijvingsvormen. Het is immers een combinatie van laden, ontladen en recupereren van energie tijdens de rit.

Minder flexibel elektrisch Voor een elektrische auto volstaat het om die éénmaal per dag te laden. Van een bus verwachten we veel meer omdat die anders wordt ingezet en 15 jaar moet meegaan. De batterijen lijden enorm door het veelvuldig accelereren, remmen en amper rijden tegen een constante snelheid. “De meest performante batterijtechnologie zat in de jongste Samsung-smartphone, maar die ontplofte door oververhitting”, stipt Mark Pecqueur aan. “Wij moeten bijgevolg elektrische toepassingen bekijken

die batterijproblemen omzeilen. Ultracaps bieden uitkomst omdat zij zeer snel veel energie opslaan. Vergelijk het met een biervat en een emmer bier. Een vat vullen, vergt tijd net zoals het leeg tappen ervan. Een emmer vul je meteen aan de tank en giet je in een oogwenk uit; ultracaps functioneren volgens dat principe. Zij werken elektrostatisch en niet volgens de ionen-uitwisseling van een batterij. Je kan ultracaps vlot een miljoen keer bijladen. Enkele seconden laden om de 1,5-2 km volstaat om verder te rijden. Langer dan het in- en uitstappen van een reiziger duurt het niet”.

“Je mag niet stoppen na enkele tegenslagen, je moet blijven volhouden.” Mark Pecqueur

“E-bussen zijn, ongeacht de technologie die erachter zit, minder flexibel inzetbaar. Je bent sowieso gebonden aan een traject met snellaadposten. Bovendien is een geïntegreerde aanpak nodig tussen vervoersmaatschappij, exploitanten en alle wegbeheerders om trajecten aan te passen en de nodige infrastructuur te voorzien opdat e-bussen optimaal kunnen worden ingezet”.

Aardgas en efficiënte gasturbines Gasbussen zijn, volgens de onderzoeksontwikkelaar, even goed inzetbaar als dieselvoertuigen. ‘”Het gaat om bewezen technologie en afgezien van een tankstation is er geen bijkomende infrastructuur nodig. Aardgas was de eerste alternatieve aandrijving waarmee de uitstoot fors daalt. Naast aardgasbussen met een klassieke vonkontstekingsmotor (vergelijkbaar het benzineprincipe) heb je de meer efficiënte gasturbines. Je moet dan niet langer koelvloeistoffen en smeermiddelen wisselen. Een gasturbine heeft een levensduur van 80.000 uren, tegenover 20.000 uren voor een klassieke zuigermotor. Onderhoud blijft beperkt tot een inspectiebeurt om de 5.000 uren en het vervangen van de luchtfilter. Je kan gasturbines ook vlot gebruiken op andere brandstoffen. De Amerikaanse warenhuisketen Wal-Mart pioniert succesvol met hybride gasturbine vrachtwagens. Gasturbines zijn uitermate betrouwbaar, hebben een lange levensduur, vergen weinig onderhoud en hebben een uiterst lage emissie”.

Pionieren met waterstof Voor waterstofbussen tekent Mark Pecqueur alsnog enig voorbehoud aan. “Er is al een hele weg afgelegd, de grote zorgen zijn voorbij maar het is zeker nog niet kostenefficiënt. Als je hiermee wil pionieren, dan kan het perfect maar

weet dat het nog tijd en ervaring vergt. Wanneer je je niet kan bevoorraden in een nabijgelegen industrieel bedrijf dat waterstof als nevenproduct heeft en je eigen tankstation met opslagtanks moet bouwen, wordt het een pak duurder dan andere alternatieve aandrijvingsvormen”.

Duurzaam elektrisch? “Wanneer men praat over e-bussen moet men zich ook afvragen hoe duurzaam dat is. De elektriciteit is veelal van nucleaire oorsprong of wordt opgewekt door lithium-batterijen”, geeft Mark Pecqueur aan. “Lithium is een schaarse grondstof waarvan er wereldwijd slechts 14 miljoen ton op land beschikbaar is. Je hebt 15 kg lithium nodig om 60 kilowattuur (kWh) te produceren. Om een bus 100 km te laten rijden, heb je tussen 100 en 120 kWh nodig. Wanneer er massaal elektrische voertuigen gaan rijden op lithiumbatterijen, gaat de prijs voor lithium enorm stijgen waardoor de batterijen onbetaalbaar worden en de toepassing zichzelf uit de markt prijst”.

februari 2017

Eindhoven rijdt elektrisch Sinds december 2016 rijden in Eindhoven 43 VDL Citea SLF Electrics rond bij Hermes. Nooit eerder waagde een Europese privé-uitbater zich aan dergelijke omvangrijke elektrische vloot in een dagelijkse exploitatie. Behalve aanzienlijke investeringen in voertuigen en infrastructuur moest ook de ritplanning worden aangepast in functie van de laadcycli van de bussen. G R O OTS T E E U R O P E E S N E T W E R K I N D A G E L I J KS E E X P LO I TAT I E

De pantograaf klikt aan op het snellaadsysteem en na hooguit een halfuur kan de trambus opnieuw de baan op.

In 2015 besliste de provincie NoordBrabant dat er vanaf 2025 alleen nog ‘zero emissie’-bussen mogen rijden. Voor de nieuwe tienjarige concessie voor Eindhoven (regio Zuid-Oost-Brabant) vroeg de provincie een engagement van kandidaatvervoerders. Hermes verwierf de concessie en rijdt er sinds december 2016 met 43 gelede VDL Citea SLF Electrics. Niet alleen moesten alle bussen worden gebouwd binnen het jaar, ook moest de stelplaats worden aangepast. Een kilometerlange hoogspanningskabel werd getrokken om het transformatorensta-

tion in de stelplaats te bevoorraden. Tien snellaadpunten en een veertigtal ‘trage’ laadpalen werden erop aangesloten. Er werden nieuwe hefbruggen geplaatst voor het onderhoud van de 16,5 ton zware bussen.

Laadcyclus bepaalt ritplanning “Eén van de grootste uitdagingen was het opstellen van dienstregeling en rittenplanning”, zegt account manager Fred Tilburgs. “Een dieselbus rijdt vaak 16 uur per dag en legt zo’n 350 km af voor hij terugkeert naar de stelplaats. Nu moet je om de zowat 3 uren of 80 km bijladen omdat je niet wil dat de bussen stilvallen. Alle e-bussen hebben hun eindhalte aan het station, op een kilometer van onze stelplaats. Wij beschikken inmiddels over een chauffeursteam dat het bijladen coördineert, en aan het station volgeladen bussen omruilt voor bussen die moeten bijgeladen worden.

In de Hermes-stelplaats nabij het station worden de trambussen tijdens de dag bijgeladen.

februari 2017

“Wij geven niet toe op passagierscapaciteit met deze e-bussen” Fred Tilburghs

Symbolischer en mooier kan het haast niet, een hypermoderne elektrisch aangedreven trambus die tussen het station van Eindhoven en de High Tech Campus pendelt.

Ook spelen zij in op onverwachte situaties, bv. als gevolg van een storing in de laadapparatuur. Wij beschikken bijgevolg over meer stand-by bussen om die laadintervallen op te vangen. Nu rijden er gelijktijdig 34 van de 43 bussen rond en worden de andere geladen of zijn ze stand-by. Eenzelfde exploitatie zou kunnen met 36 dieselbussen”. “Je kan onmogelijk alle bussen op hetzelfde tijdstip een snellaadbeurt van een halfuur geven. Enerzijds verstoort dat de dienstregeling, anderzijds vergt dat veel meer snellaadpunten waardoor het elektriciteitsverbruik gaat pieken. Omdat wij de twee ton zware batterijen tussentijds bijladen, kunnen onze gelede bussen nog altijd comfortabel 125 personen vervoeren. Wij hebben met deze e-bussen niet toegegeven op de beschikbare passagierscapaciteit. Bovendien kan je de bussen slechts een beperkt aantal keren snelladen alvorens de batterijen opnieuw een volledige cyclus van 8 uren langzaam moeten laden. Omdat je rekening moet houden met die aspecten, is het opstellen van de ritplanning een huzarenstuk”, geeft Fred Tilburgs mee.

Geluidloos doorstromen en energie winnen Voor de chauffeurs was het even wennen om achter het stuur van een e-bus te zitten. De bus rijdt geluidloos. Een

trambel moet andere weggebruikers waarschuwen. Optrekken gaat bijzonder snel en vloeiend. Remmen gebeurt niet noodzakelijk met het rempedaal dan wel met een handgreep waarmee men energie recupereert. “Chauffeurs hebben een korte introductie gehad om te leren rijden op een wijze waarmee zij zoveel mogelijk energie terug winnen en zo weinig mogelijk energie verspillen”, verduidelijkt Fred Tilburgs. “Omdat Eindhoven inzet op hoogwaardig openbaar vervoer rijden de meeste buslijnen grotendeels of volledig in eigen bedding wat bijdraagt tot een optimale exploitatie. In overleg met de wegbeheerder zorgt verkeerslichtenbeïnvloeding voor een vlotte doorstroming. Het gaat dan zowel om absolute prioriteit (altijd groen voor de bus) als om geconditioneerde prioriteit (de bus volgt de normale verkeersstroom maar krijgt uitzonderlijk groen licht wanneer hij vertraging heeft). Het tijdstip waarop de bus stopt aan een halte wordt via gps-verbinding afgetoetst met de dienstregeling. Wanneer de bus vertraging heeft opgelopen, krijgt hij aan de volgende lichten groen om de vertraging te kunnen inlopen en te vermijden dat de dienstregeling ernstiger wordt verstoord. De 43 e-bussen vormen voor Hermes slechts de eerste stap in een volledig duurzame exploitatie in en om Eindhoven. De drie volgende jaren worden EEV- en Euro6-bussen in fases vervangen door e-bussen, waardoor er uiteindelijk meer dan 200 bussen geluidloos door de regio zullen ‘glijden’.

februari 2017

Keulen pioniert met waterstofbussen Regionalverkehr Köln (RVK) pioniert al sinds 2011 met brandstofcelbussen op basis van waterstof. Sinds mei 2014 toeren twee Van Hool A330 FC-bussen in de Keulse regio. Voor de exploitatie wordt samengewerkt met chemische bedrijven waar de bussen getankt worden en met de constructeur werd een onderhoudscontract afgesloten. voorzien. Wij beschikken niet over eigen ateliers maar hebben een volledig onderhoudscontract afgesloten met de constructeur”.

Even flexibel als een dieselbus

Keulen pioniert al sinds 2011 met waterstofbussen in het stadsvervoer en dat dankzij de samenwerking met chemische bedrijven die waterstof als restproduct hebben. FOTO VAN HOOL

RVK startte in 2010 een ‘Null Emission’-project dat voorziet in de vervanging van bussen met klassieke verbrandingsmotoren naar alternatieve aandrijvingsvormen. In het raam van een vijfjarig bilateraal project tussen Noord-Rijn-Westfalen en Nederland werden tussen 2011 en 2016 twee gelede Phileas-waterstofbussen van VDL-dochteronderneming APTS ingezet. In mei 2014 kwamen daar twee Van Hool A330 FC-bussen bij. Op dit ogenblik rijden alleen laatstgenoemde bussen nog rond maar RVK plant de mogelijke ingebruikname van bijkomende waterstofbussen. “De grootste investering is de bouw van een aangepast laadstation voor waterstofbussen”, zegt Jens Conrad, projectleider alternatieve aandrijvingen bij RVK. “Die kostprijs is afhankelijk van je bevoorrading. Investeer je in een eigen productiesite voor waterstof door middel van elektrolyse, laat je waterstof aanvoeren met tankwagens of werk je, zoals wij, samen met chemische bedrijven die waterstof als restproduct hebben. De waterstofprijs is dan goedkoper, wij laden onze bussen aldaar en het totale kostenplaatje is een stuk lager. Wanneer je de bussen zelf onderhoudt, moet je de werkplaats aanpassen opdat technici op het dak van de bus kunnen werken en moet je ook een veiligheidssysteem

februari 2017

Het belangrijkste voordeel van brandstofcelbussen is, volgens Jens Conrad, dat je hen even goed en flexibel kan inzetten als een conventionele dieselbus. “Zij rijden nagenoeg even veel kilometers en moeten even regelmatig worden bijgetankt. Buslijnen hoeven niet worden aangepast. De 85 kW-motor is voldoende krachtig om heuvelachtige straten op te rijden. Tussen 2010 en 2014 reden 20 brandstofcelbussen in Whistler, in de Canadese Rocky Mountains, en zij ondervonden evenmin problemen. Wel zijn brandstofcelbussen een stuk zwaarder en ook wat langer dan een standaardbus om hetzelfde aantal passagiers te kunnen vervoeren. Tonnagebeperkingen op bruggen en in straten kunnen een rol spelen. Rijden door tunnels kan probleemloos”.

Chauffeurs en reizigers waarderen het betere rijcomfort Aangepast rijgedrag vanwege de buschauffeur is niet noodzakelijk. “De rij-opleiding duurt een halve dag en is veeleer een kennismaking met de nieuwe technologie. De stuurpost is vergelijkbaar met die van een dieselbus. Het belangrijkste verschil is dat de chauffeur drie knopjes moet indrukken om te starten dan wel de contactsleutel omdraaien. Omdat de bus elektrisch remt, is het afremmen aangenamer voor chauffeur en reizigers. Chauffeurs zijn heel tevreden omwille van het betere rijcomfort. Er is nauwelijks enig motorlawaai. Trillingen komen amper voor. Door de elektrische aandrijving en het ontbreken van een versnellingsbak wordt er veel zachter en gemoedelijker gereden. De waterstofbus accelereert zeker niet trager, integendeel. De elektrische motor verzekert je meteen van de juiste koppeling”.

Antwerpse milieuzone sinds 1 februari

Brussel, Mechelen, Willebroek volgen in 2018, Gent in 2020 De primeur van de eerste milieu- of lage emissiezone voor het wegverkeer in België gaat naar Antwerpen. Sinds 1 februari 2017 wordt de toegang tot het gebied binnen de Antwerpse ring en Linkeroever beperkt tot dieselvoertuigen met minstens een Euro3-motor met roetfilter. In 2018 volgt het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Mechelen en Willebroek, de Gentse binnenstad volgt in 2020.

ling moeten zich uiterlijk 24 uur na het binnenrijden van de milieuzone. Voertuigen met Euro3 zonder roetfilter kunnen tegen betaling en minstens één dag voor aankomst een tijdelijke toelating voor een dag, een week, een maand of een jaar aanvragen en betalen. Prijzen schommelen tussen 25 euro/dag en 970 euro/jaar voor minibusjes +5 ton en tussen 30 euro/dag en 1.380 euro/jaar voor bussen en touringcars. Alle andere voertuigen kunnen maximaal 8 keer per jaar tot op de dag zelf een dagpas aankopen. Als u na 1 februari 2017 de zone binnenrijdt zonder registratie, kan u uw voertuig nog tot ten laatste 24 u na het binnenrijden van de zone registreren. Wat als het voertuig niet tijdig geregistreerd is? Als u uw voertuig niet tijdig registreert en u rijdt de zone binnen, dan valt uw voertuig bij de controle onder de voertuigen die niet toegelaten zijn. Er zal dus een administratieve geldboete volgen. De registratie is namelijk verplicht én moet vooraf gebeuren of ten laatste 24 uur na het binnenrijden van de zone. De datum van registratie is belangrijk: indien u uw voertuig pas registreert nadat u een geldboete hebt ontvangen, zal u de boete toch moeten betalen.

Aalst, Leuven en Mortsel overwegen gelijkaardige maatregelen maar hebben nog geen concrete plannen. Mechelen zou voor de zomer van 2018 een milieuzone invoeren en dat minimaal voor de historische binnenstad; men zou dezelfde toetredingsvoorwaarden hanteren als Antwerpen. In Wallonië komen alleen Luik en Charleroi in aanmerking voor de eventuele invoering van een lage emissiezone, maar zijn nog geen princiepsbeslissingen genomen.

Antwerpen www.slimnaarantwerpen.be De Antwerpse milieuzone omvat het stedelijk gebied binnen de Antwerpse ring en Linkeroever. Het havengebied valt buiten de milieuzone. Bussen voor werknemersvervoer die voor hun ‘lijndienst’ de milieuzone inrijden, moeten voldoen aan de toelatingsvoorwaarden. Sinds 1 februari 2017 worden alleen nog dieselvoertuigen toegelaten vanaf Euro3-motor met roetfilter. Vanaf 2020 moet het minimaal Euro5 zijn, vanaf 2025 minimaal Euro6. Bussen en touringcars moeten niet aan deze voorwaarden voldoen wanneer zij volgens het decreet van openbare dienstverplichtingen voor openbaar vervoer worden ingezet voor vervoer van personen met een handicap of wanneer zij zijn voorzien van een rolstoellift. Voertuigen met een Belgische of een Nederlandse nummerplaat die aan de toegangsvoorwaarden voldoen, worden automatisch toegelaten tot de milieuzone. Voertuigen uit andere landen of die in aanmerking komen voor een vrijstelEvolutie milieucriteria in Antwerpen en Brussel

Brussel https://lez.brussels Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voorziet de invoering van een lage emissiezone vanaf 2018. Er wordt geen uitzondering gemaakt voor bussen en touringcars die niet aan de minimumnormen beantwoorden.

Gent https://mobiliteit.stad.gent Het Gentse stadsbestuur legt weldra aan de gemeenteraad een eigen voorstel voor om een lage emissiezone in te voeren. De milieuzone zou bijna samenvallen met de zone 30 binnen de Gentse stadsring R40.

(1) Ook EEV - (2) Mechelen hanteert dezelfde criteria vanaf zomer 2018.

Antwerpen DIESEL

01/02/2017 (2)

01/01/2020

Brussels Hoofdstedelijk Gewest 01/01/2025

2018

2019

2020

2022

2025

Euro 6 Euro 5

(1)

Euro 4

(1)

Betalen

Euro 3 + roetfiler Euro 3 – roetfilter

Betalen

Euro 2 Euro 1 voor de eurnormen

februari 2017

Aardgasbussen scoren in buitenland Aardgasbussen op CNG en LNG winnen aan populariteit in het buitenland. Diverse studies en ervaringen bewijzen dat de technologie op punt staat en dat een rendabele exploitatie mogelijk is. Een lagere brandstofkost speelt daarin dikwijls mee, zo bleek tijdens een symposium van Busworld Academy.

busworld academ y belicht nieuwe technologie

De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij West-Vlaanderen, Busworld Academy en Febetra organiseerden in Kortrijk een studiedag rond innovatieve mobiliteit en de keuze voor aardgas als alternatieve brandstof voor bussen en vrachtwagens. Matthias Maedge (Natural Gas Vehicle Association) leidde in dat CNG/LNG de brandstof van de toekomst in. Daarvoor verwees hij onder meer naar Zweden waar 20% van de bussen op gas rijdt en Stockholm is uitgegroeid tot de CNG-hoofdstad van Europa. In vergelijking met België waar

de aardgasprijs de helft van de dieselkost bedraagt, zijn de prijzen gelijkgeschakeld in Zweden. “Voor bussen tekent gas voor de laagste economische kost. Tegen 2030 verwacht ik dat één op twee nieuwe bussen wordt aangedreven door gas. Op dit ogenblik rijden er minder dan 20.000 aardgasbussen rond in Europa, tegen 2030 worden dat er wellicht 150.000. De huidige keuze voor dieselhybride voertuigen is sociaal-economisch fout”. Marc Pecqueur (Thomas More Hogeschool) lichtte toe hoe aardgas de laatste fase in de ontwikkeling van fossiele brandstoffen is. “Vandaag zie ik geen enkele reden om niet op aardgas te rijden. Tanken is, zeker in Vlaanderen, geen probleem meer. Men moet zijn rijgedrag ook niet aanpassen en de milieu-uitstoot daalt met 20% en meer voor CO2 en met meer dan 70% voor NOx. De technologie heeft zijn succes bewezen want in Italië en Duitsland rijden honderdduizenden gasvoertuigen”.

In Scandinavië, zoals hier in het Noorse Trondheim, maken CNG-bussen al langer de dienst uit. Foto MAN

februari 2017

In en om Rijsel zijn CNG-bussen al geruime tijd een vertrouwd beeld in de stad. Foto Keolis

Incentives zijn noodzakelijk Dat de keuze voor aardgas niet evident is, bleek uit ervaringen van het goederenvervoer. Gebrek aan tankstations en voldoende krachtige motoren werden aangekaart, maar die problemen worden geleidelijk opgelost. Incentives voor aankoop van nieuwe voertuigen en inrichting van tankstations worden noodzakelijk geacht, net zoals een gunstige accijnsregeling. Voorlopig is men vrijgesteld van accijnzen, maar wanneer het aantal voertuigen toeneemt, kan dat wel eens veranderen. Aardgas mag dan wel de brandstof voor de toekomst zijn, men zal altijd voertuigen moeten kiezen in functie van de eigen activiteiten, de regio waarin men rijdt, de milieuaspecten die spelen en de afstanden die men moet overbruggen. Dat aardgas succesvol is in het openbaar vervoer bewijzen projecten in Nijmegen en Rijsel. In Nijmegen zet Connexion 218 CNG-bussen in. De CO2-uitstoot van het openbaar vervoer is er gedaald van 110-130 gram per reizigerskilometer naar 17 gram. In Rijsel toeren al tien jaar CNG-bussen rond. “Wij hebben eerst getest of voertuigen probleemloos 350 kilometer per dag konden rijden”, verduidelijkt Olivier Marbaix (Keolis). “Vervolgens hebben wij een CNG-stelplaats gebouwd waar bussen individueel kunnen tanken. Alle buslijnen werden geëvalueerd in functie van de veiligheidsnormen voor aardgas. Vaak werden haltes verplaatst omdat zij te dicht bij een hoogspanningslijn of een benzinestation ston-

den. Wij zijn gestart met 150 bussen, ondertussen zijn er dat 429. De bussen rijden vlot 600-800 km met een volle tank. Hoewel de bus in aankoop zo’n 15% duurder is en de onderhoudskosten iets hoger zijn, is de operatie alleszins rendabel, onder meer dankzij de 10% lagere brandstofprijs”.

Niet in Vlaanderen Die positieve resultaten konden Erik Spitaels (De Lijn) niet bekoren. “CNG is misschien beter dan diesel maar is niet goed genoeg. Wij hebben tien jaar geleden een test gedaan met omgebouwde bussen in Kortrijk. Dat is een heel negatieve ervaring geweest. Sindsdien zetten wij in op dieselhybride bussen en testen wij elektrisch en waterstof aangedreven voertuigen. CNG is geen alternatief voor De Lijn”, aldus de expert van de Vlaamse Vervoersmaatschappij. Busbouwers Iveco, MAN en Volvo repliceerden meteen dat de aardgastechnologie enorm is geëvolueerd, dat de voertuigen meer dan ooit op punt staan en opperden dat De Lijn haar standpunt misschien eens moet herbekijken. Tijdens het panelgesprek stelden Marc De Cock (Keolis België) en Mario Provez (Hansea) dat gasbussen ook bij Belgische exploitanten welkom zijn. Alleen laat het huidig economisch model met relatief kleine aanbestedingscontracten niet toe om daarin te investeren. In het buitenland rechtvaardigen grote, regionale of provinciale, concessies de investeringskost.

februari 2017

SECTOR

2016 was een bewogen jaar FBAA-afdelingen houden nieuwjaarsrecepties De provinciale FBAA-afdelingen hebben 2017 ingezet met een nieuwjaarsreceptie waarop de respectieve voorzitters het wel en wee van het voorbije jaar overliepen en de uitdagingen voor dit jaar benoemden. En dat zijn er niet weinig. 2016 was een bewogen jaar door de aanslagen in binnen- en buitenland, maar de gevolgen waren minder erg dan gevreesd. Sommige ondernemers boekten zelfs een lichte stijging van de omzet. Voor de eerste maal hielden ook de Waalse provincies een gezamenlijke nieuwjaarsreceptie.

Marianne Van Mullem, voorzitster van FBAA-Oost-Vlaanderen vatte 2017 kernachtig samen. We staan in alle sectoren voor heel wat uitdagingen die zowel bedreigingen als kansen kunnen inhouden. Voor de busexploitanten was 2016 in Oost-Vlaanderen een jaar van lopende zaken waar weinig vooruitgang werd geboekt. De onzekerheid over de organisatie van het openbaar vervoer na 2019 weegt op de sector. Wat zullen de gevolgen voor onze bedrijven zijn?

Wat wordt de rol van de vervoersregio’s en hoe worden ze samengesteld? Allemaal vragen waar de sector graag vlug een antwoord zou op krijgen. De vergroening van de vloten is nog een bijkomende uitdaging. Dat zal zwaar op onze agenda en onze portefeuille wegen. Groenere voertuigen hebben meestal ook groenere stelplaatsen nodig en een aangepaste wijze van exploitatie, aldus Marianne Van Mullem.

Voorzitter van het federaal autocarcomité Erik Goethals en Filip De Hauwere van FBAA- Oost-Vlaanderen animeerden mee de tafelgesprekken.

Patrick Westelinck, Jan Deman, Veerle De Boeck en Marianne Van Mullem overliepen samen nog even de agenda van 2017.

februari 2017

Limburg

Dit jaar zal zo goed als elk bedrijf te maken hebben met de Educheck. Marianne Van Mullem hoopt dat in deze materie de collegialiteit het haalt boven het ‘winkelen’ in andere provincies. Ritten verliezen is niet leuk, chauffeurs nog minder. Van Mullem stelt ook vast dat de capaciteit in het leerlingenvervoer daalt, de vraag naar kleinere voertuigen stijgt en daardoor de prijzen onder druk komen te staan. Van Mullem ziet wel een oplossing voor het vraaggestuurd vervoer met het C-bus project. De milieuzones baren de ondernemers ook kopzorgen. Straks komen daar nog Europese steden bij. Dat betekent nog meer administratie naast het systeem van minimumlonen in enkele Europese landen. Waar blijft Europa in deze materie? De stijgende parkeerkosten en de toenemende mobiliteitsproblemen knagen eveneens aan de rendabiliteit. De kantoorbus is in die zin een fantastische oplossing, waarbij reistijd wordt omgezet in werktijd.

Op de nieuwjaarsreceptie van FBAA-Limburg had voorzitter François Reynders het vooral over het voorbije jaar. “Het was minder”, zei François Reynders, “maar niemand mag klagen. Het is niet zo erg geworden als gevreesd na de aanslagen in Parijs en in eigen land. De belangstelling voor Parijs is wel verminderd, vooral scholen gelastten hun trips naar de Franse hoofdstad af. De provinciale vergaderingen werden dan weer drukker bijgewoond, we mochten dubbel zoveel collega’s ontvangen dan voorheen”.

Kortrijk Limburg-voorzitter François Reynders mocht op de nieuwjaarsreceptie van SAAL (Samenwerkende autobus- en autocaruitbaters Limburg) een honderdtal genodigden verwelkomen.

In Kortrijk belichtte Emmanuel Vansteelandt, voorzitter van FBAA West-Vlaanderen, de problemen van het geregeld en het ongeregeld vervoer en de uitdagingen voor dit jaar. De vervanging van het rollend materieel is belangrijk gelet op de weg die de overheid inslaat. Gaat het publiek de meerkost willen betalen voor milieuvriendelijker materieel? De lage emissiezones, de dure autocarparkings, de minimumlonen zijn de andere uitdagingen voor dit jaar. Hoopgevend is de kantoorbus. “Dat moeten we nu effectief in de markt zetten”, zei Vansteelandt. De voorzitter had het ook over de vergrijzing van de chauffeurs en gaf een overzicht van de inspanningen inzake opleiding. West-Vlaanderen heeft behoefte aan ongeveer 90

nieuwe chauffeurs per jaar. Tot slot huldigde FBAA-WestVlaanderen Riet Espeel, vooral verbindingsfiguur tussen reisleiders en autocaristen, en Gerrit van der Wiele, juridisch deskundige die nog altijd in de Geschillencommissie Reizen zetelt. Beiden gingen met pensioen.

Emmanuel Vansteelandt (links op de foto) had het in zijn toespraak onder meer over de uitdagingen van dit en volgende jaren.

FBAA-West-Vlaanderen zette Riet Espeel en Gerrit Van Der Wiele in de bloemen naar aanleiding van hun pensionering.

februari 2017

SECTOR

CFA schrijft geschiedenis Franstalige provinciale afdelingen houden eerste nieuwjaarsreceptie samen voorzitter van FBAA-Henegouwen in herinnering, die ons vorig jaar verliet. Daarnaast riep Pascal Van De Voorde van Fun Cars Yves Mannaerts op het podium en overhandigde hem een Lifetime Achievement Award voor zijn veertigjarige inzet voor de autocar.

Luc Geenens, Yannik Balcaen en Florian Vanderhoudelingen namen het initiatief voor de allereerste nieuwjaarsreceptie van CFA.

Voor de eerste maal in de geschiedenis van CFA hielden de Waalse en Brusselse FBAA-afdelingen een nieuwjaarsreceptie in het authentieke decor van Domaine des 5 Sens in Saintes. Luc Geenens, Yannik Balcaen en Florian Vanderhoudelingen van de recent heropgestarte provinciale afdeling van Henegouwen namen het initiatief. Behalve de stijlvolle verwelkoming zal ook het bestekloze diner een moment blijven dat zeker in het collectief geheugen zal blijven hangen. De Henegouwse gastheren, strak in het pak, verwelkomden elke gast met een foto voor de stijlvolle FBAA Hainaut-banner. Voor 2018 stelde FBAA-Namen zich al kandidaat voor de organisatie van het nieuwjaarsfeest. Luc Geenens wenste in zijn toespraak alle collega’s een succesvol 2017 en bracht even Jacky Naway, de vorige

Nieuwjaarsrecepties zijn uitstekende gelegenheden om even het afgelopen jaar te overlopen en de verwachtingen voor het nieuwe jaar uit te spreken. Voor Florian Vanderhoudelingen van Jumbo Tourisme was 2016 een uitstekend jaar met een verhoogde omzet door de helft meer reizen, vooral citytrips en fly and drive reizen. Londen was een topper en trok meer reizigers door het goedkopere pond. De concerten sloegen ook aan, voegde Yannik Balcaen van Voyages Degrève er aan toe.

Pascal Van De Voorde bracht hulde aan de jarenlange inzet van Yves Mannaerts voor de autocarwereld.

Uiteenlopende ervaringen in 2016

Luc Geenens hield voor een aandachtige zaal zijn maidenspeech als voorzitter van FBAA-Henegouwen.

februari 2017

Voor Patrick Deblire (FBAA Namen) was het duidelijk een minder sterk jaar. De aanslagen drukten het zakencijfer. Vooral Parijs en Disney waren en zijn nog moeilijk te verkopen. Voor 2017 zijn alle reizen nog niet volgeboekt, maar de start is veelbelovender dan in 2016. Ook het leerlingenvervoer kende volgens hem een minder jaar. Bij Léonard in Barchon (FBAA Luik) noteerden we dan weer meer optimistische geluiden. De omzet steeg met 4% vorig jaar. En de voorbije opendeurdag was veelbelovend. De reizen in juli naar Spanje zitten vol. Ook Italië kende een goede start.

BESTEMMINGEN

Toeristische organisaties werken samen met Car&Bus magazine

Riebedebie gaat er voor Vanaf dit jaar promoot de koepelorganisatie van alle attracties en musea in Vlaanderen en Brussel alle bezoeken onder de naam Riebedebie. Onder deze naam onderneemt de vzw Toeristische Attracties gerichte acties om de bezoeken aan de attracties en musea te promoten en te dynamiseren. Eén van die acties is de samenwerking met ons Car&Bus magazine om het groepsbezoek te stimuleren. In elk nummer worden voortaan over één pagina de nieuwigheden aangekondigd in het toeristisch landschap in Vlaanderen en Brussel. Dagelijks krijgt de vzw Toeristische Attracties informatie over nieuwigheden, verandering van openingsuren en -dagen, noem maar op. De vzw probeert daarnaast met gerichte acties o.a. ook middengroepen zoals Okra, enz… te bereiken en te stimuleren om voor de autocar te kiezen voor hun uitstappen.

In dit magazine komen enkel de hoogtepunten van de toeristische attracties aan bod. Op riebedebie.be vinden autocaristen alle details.

Bart Vermeulen, directeur van de vzw Toeristische Attracties.

Nieuwe website voor 365.be Net als Riebedebie werkt 365.be vanaf dit nummer mee aan de nieuwsgaring over de toeristische items, meer specifiek over Wallonië en Brussel voor ons Car&Bus magazine. Het doel van de vzw is tweeërlei, zegt directeur Michel Vankeerberghen. De vzw wil enerzijds de promotie realiseren en verzekeren van de aangesloten leden en een sterk promotiebeleid voeren via de website www.365.be, die tegen eind februari volledig vernieuwd op het net zal staan. Daarnaast wil de vzw ook de belangen van de sector verdedigden in allerlei comités. Behalve via de website, voert 365.be ook promotie via een jaarlijkse workshop - in samenwerking met de FBAA - waarop de interessante groepsaanbiedingen worden gepromoot. “Wij verzamelen uiteraard ook specifieke info voor groepsuitstappen. Onze website is daarin een belangrijk instrument. In de vernieuwde website wordt nu meer aandacht geschonken aan de mogelijkheden voor groepen. Dat is onmogelijk in

Directeur Michel Vankeerberghen.

onze gedrukte oplage met een overzicht van alle toeristische locaties”. De info op de website wordt continu geüpdatet en elk jaar krijgen alle aangesloten leden de vraag alles à jour te zetten. “En daarnaast hebben we nu de tweemaandelijkse samenwerking met Car&Bus magazine”.

februari 2017

Inspiratie voor dagtrips Car&Bus magazine zet vanaf deze editie de leukste tips voor dagtrips in het hele land op een rijtje in samenwerking met Riebedebie (Vlaanderen & Brussel) en 365.be (Wallonië & Brussel). We kijken daarbij flink vooruit. Dat biedt u de gelegenheid om nieuwigheden op te nemen in uw aanbod.

Meise / oktober 2017

Hoofdrol voor orchideeën 2 Van 21 oktober tot en met 19 november 2017 heeft ‘Onbegrensde Weelde’ plaats, de derde editie van Flori Mundi, het orchideeënspektakel van Plantentuin Meise. Een totaalspektakel over vier weken. Het Plantentuintreintje brengt je overal naar toe: een tropische tentoonstelling met meer dan 10.000 bloemen en planten. Er zijn ook nog workshops over bij voorbeeld orchideeën verpotten en exclusieve nocturnes.

E17

E40

Plopsaland De Panne

E403

Heidi pakt op je adem 1 Kabouter Plop, Mega Mindy, Bumba en al hun vrienden lopen al langer rond in het meest bezochte pretpark van België, Plopsaland in De Panne. Naast de meer dan 50 attracties voor jong en oud komt er een nieuwe attractie: Heidi The Ride. Hou je vast voor een razendsnel avontuur op deze gloednieuwe houten achtbaan. Deze immense coaster laat je tegen een snelheid van meer dan zeventig kilometer per uur over de houten rails razen.

Meer info over de attracties in Vlaanderen en Brussel vindt u op riebedebie.be; alle details van de attracties in Wallonië en Brussel staan op www.365.be

Brussel E29

Mons N5

La Hulpe / vanaf maart 2017

Peyo, de beroemdste dwerg 6 Doornik / jaarlijks eerste maandag na 6 januari

Peyo, de vader van de blauwe dwerg van internationale faam wordt in de Fondation Folon tentoongesteld. Via een groot aantal zeldzame documenten (originele prenten, schetsen, foto’s, oude documenten) stelt deze tentoonstelling een chronologisch parcours voor. Zo wordt het ongelooflijke succesverhaal van Peyo in beeld gebracht en maken we kennis met zijn meesterlijke beheersing van de stripkunst. Een wereldprimeur.

Elke dag ‘Lundi Perdu’ 5 De stad Doornik heeft vele troeven. Je kan er het historische hart bezoeken, de UNESCO site, de Notre-Dame kathedraal en de schatkamer. Beleef vervolgens ‘Lundi Perdu’, een lokale traditie, waarbij konijn met pruimen op het menu staat, en de maaltijd in een wel erg ‘conviviale’ sfeer verloopt: in spelvorm en met liederen. Vanaf € 45 per persoon. Aperitief, de typische maaltijd (driegangen, zonder dranken), de accessoires en de begeleiding door de animator. ‘Lundi perdu’ is een jaarlijkse traditie en heeft plaats op de eerste maandag na 6 januari. De data tot 2020: 8 januari 2018 - 7 januari 2019 - 13 januari 2020. Toeristische dienst Doornik, T 069/22.20.45 - tourisme@tournai.be www.visittournai.be

A Retrospective

25|03 > 27|08 20 17

F O N DA T I O

02 653 34 56

februari 2017

N FOLON

| www.fon datio

nfol on.b e

25 maart - 27 augustus dinsdag - vrijdag, 9-17 u zaterdag - zondag feestdagen 10-18 u T 02 653 34 56 info@fondationfolon.be www.fondationfolon.be

BESTEMMINGEN

Bokrijk / december 2017

Bibberen van de pret 4

Alden Biesen / januari 2018

Loon is bijzonder 3 Vlaanderen is trots op zijn erfgoed vooral gebaseerd op feiten uit het oude graafschap Vlaanderen of Hertogdom Brabant. Limburgers hadden daar vaak een hand in. Ooit bloeide in Limburg haast vier eeuwen het bijzondere graafschap Loon, dat het grootste deel van de huidige provincie bedekte. Het Historisch Studiecentrum Alden Biesen (HiSAB) plant ter gelegenheid van het duizendjarig bestaan van het graafschap een prestigieuze historische tentoonstelling in de Landcommanderij Alden Biesen in het voorjaar 2018.

E313

E40

Luik

E42

E42 E25

E411

Van 26 tot en met 30 december 2017 en op 5, 6 en 7 januari 2018 (van 16u tot 21u) is het opnieuw ambiance troef tijdens Winteravonden in het Openluchtmuseum Bokrijk. Keer terug in de tijd op de nostalgische winterkermis met tal van retro-attracties of breng een bezoekje aan ‘De sixties’. Geniet van een magische vuurparade. En als de avond valt, sluit Bokrijk af met een spetterend vuurwerk.

Pairi Daiza / april 2017

Eerste stapjes van Tian 7 Drie nieuwe wandeltochten, in het gezelschap van een ervaren gids. Hoe is Pairi Daiza ontstaan en uitgegroeid tot het mooiste dierenpark van België? Welke geheimen gaan er schuilt achter de stenen, kronkelende paadjes en verblijven van onze dieren? Hoe zijn de verschillende werelden ontstaan en hoe verzoenen de uiteenlopende culturen van over de hele wereld zich hier wonderwel? U kan vanaf april ook nieuwe dieren bewonderen zoals vijf gorilla’s op hun prachtige vulkanen. Dit jaar zet Tian Bao, de eerste reuzenpanda geboren in België, zijn eerste stapjes in zijn buitenverblijf. Groepen kunnen nu ook eten in het nieuw Russisch restaurant. Info: www.pairidaiza.eu/nl/groepen

Brussel

Ontdek nog meer Europa 8 Dit jaar krijgt Brussel twee bijkomende toeristische attracties in het Europees parlement. Station Europa en het Huis van de Europese geschiedenis zijn een mooie aanvulling op het al rijk gevulde aanbod aan activiteiten zoals het Parlamentarium en de bezoeken aan de grote vergaderzaal. Het Station Europa aan het Luxemburgplein is gehuisvest in het voormalig stationsgebouw Brussel-Luxemburg. Een perfecte start voor een bezoek aan de Europese gebouwen in hartje Brussel. europarl.europa.eu/visiting/nl/

februari 2017

ONDERNEMEN

België draaischijf voor Flixbus

Boeken voor een Flixbus is digitaal een fluitje van een cent.

Vooral studenten bevolken de Flixbussen in België.

Flixbus vervoerde in anderhalf jaar een miljoen Belgische passagiers. Flixbus wil aan dit succesverhaal nog meer alinea’s schrijven met nieuwe plannen voor België. Ons land wordt voor het Duits bedrijf de draaischijf van West-Europa. Even de cijfers. Onderzoek wijst uit dat studenten in ons land, gelet op de grote studentenpopulatie, een belangrijke doelgroep zijn voor Flixbus. In ons land is 33 % van de reizigers student. 73 % is zelfs jonger dan 25 jaar. Statistieken tonen tevens aan dat vooral het vrouwelijk geslacht (57 %) de reisbus verkiest, vooral uit veiligheidsoverwegingen. Max Zeumer, Vice President International Business FlixBus: “Flixbus in België is een succesverhaal. De lange-afstandsbus is hier sexy. De Belgen zijn mobieler dan ooit. Reizen naar

“Belgen zijn mobieler dan ooit.” Max Zeumer

België vanuit geheel Europa zijn makkelijker dan ooit. Op dit moment zijn 73% van de Belgische Flixbus-klanten jonger dan 35 jaar. Flixbus heeft een traditioneel, milieuvriendelijk en veilig transportmiddel hip gemaakt en is vooral door zijn digitale aanpak bijzonder attractief voor jonge reizigers. Maar geen paniek: onze ervaring in Duitsland laat zien dat oudere doelgroepen later Flixbus ontdekken. De markt biedt dus nog veel potentieel”, aldus Max Zeumer.

februari 2017

Korter bij woonplaats Flixbus heeft al een breed aanbod vanuit de grote Belgische steden. Max Zeumer: “Ons product slaat goed aan. We komen vanaf dit jaar ook langs kleine en middelgrote steden in de Benelux, vooral om aan de vraag naar bestemmingen korter bij de woonplaats te voldoen. De jongste maanden werden onder meer Hasselt, Aarlen en het Nederlandse Valkenswaard aangesloten. Voor dit jaar plant Flixbus een verhoging van de frequentie op de bestaande lijnen zoals tussen Amsterdam en Brussel en een uitbreiding van de lijnen naar Scandinavië en Italië. De steden in België moeten Europese hubs worden voor deze lijnen”. Max Zeumer: “Al in het voorjaar van 2017 zullen nieuwe internationale verbindingen vanaf België starten. Hierbij ligt een focus op de grensoverschrijdende verbindingen naar Scandinavië en Italië en nieuwe lijnen naar Oostenrijk en de CEE-regio. Bestaande routes naar Frankrijk, Duitsland of Nederland zullen – wegens groot succes – vaker rijden. Momenteel worden al frequenties tot twaalf keer per dag aangeboden. De routes Brussel - Amsterdam en Brussel Parijs behoren tot de succesvolste verbindingen in het gehele Flixbus-netwerk met 100.000 dagelijkse verbindingen naar 900 bestemmingen in 20 landen”.

Flixbus legt Staf Cars geen windeieren Flixbus werkt ongeveer met 250 lokale touringcarbedrijven en 5.000 chauffeurs in Europa. In België rijdt alleen Staf Cars als franchisenemer voor Flixbus. Het bedrijf uit Lommel werkt sinds mei 2015 voor Flixbus met 15 voertuigen en 66 werknemers. Recent kocht Staf Cars nog twee Astromega’s en vijf nieuwe VDL Futura’s voor de nieuwe lijnen AntwerpenBratislava en Dortmund-Londen. Deze nieuwe lijn heeft ook een positieve invloed op de werkgelegenheid. Staf Cars engageert voor de lijn AntwerpenBratislava 25 nieuwe chauffeurs, Belgen en Nederlanders. Paul Cremers, zaakvoerder van Staf Cars: “Lommel ligt aan de

“Flixbus is loyale partner en biedt zicht op groei.” Paul Cremers

Nederlandse grens. Dat is een opportuniteit, geen bedreiging, zowel voor verkoop als inkoop’’. Op die nieuwe lijn gaan de Astromega’s 496.000 (365 dagen x 360 kilometer per dag) kilometers per jaar rijden. “Dan heb je een heel ander businessmodel nodig dan voor het regulier aantal kilometers, jaarlijks rond de 80.000 km”, zegt Paul Cremers. Deze lijnen worden met Belgische lonen en Belgische reisbussen gereden. Een bewuste keuze van Staf Cars. “Hoe

Filip Van Hool overhandigde de sleutels van twee nieuwe Astromega’s aan Paul Cremers.

krijgen we anders nog vakanties aan de man als hier geen bussen meer worden gebouwd? Dat betekent niet dat de werkgeverskosten en belastingen niet omlaag moeten”. De samenwerking met Flixbus is lonend voor Staf Cars. “Dit jaar verwacht ik 13,5 miljoen kilometer af te leggen met 110 voertuigen en ongeveer 180 chauffeurs. Dat is behoorlijk meer dan vóór de samenwerking met Flixbus, toen Staf Cars uitkwam op 8,6 miljoen kilometer per jaar, met 90 voertuigen en 140 medewerkers’’.

Ongelooflijk Paul Cremers vindt het nog steeds ongelooflijk hoe Flixbus sinds zijn ontstaan in 2013 groeide en zich profileert als een loyale partner voor de lokale busbedrijven en tevens zicht biedt op groei. Flixbus hanteert ook een andere aanpak dan de ondernemers in België gewend zijn. Paul Cremers: “Als louter busbedrijf denken we vaak dat een bus 80.000 tot 100.000 km per jaar moet rijden over 200 tot 220 werkdagen. Maar die bus kost evenveel als hij 365 dagen kan rijden en tot 500.000 km per jaar afmaalt. Maar dat organiseren kan een busbedrijf niet. Daar heb je marketing en sales voor nodig. Dat is een aparte stiel! Sales en marketing moeten gescheiden blijven van het operationele gedeelte. De verklaring is heel eenvoudig: de klant is baas. Anders bepaalt het busbedrijf het beleid en heeft het vooral oog voor the total cost of ownership van de bus. Sales en marketing zien die bedreiging van de risico’s niet in. Zij luisteren enkel naar de wensen van de klant. Als een busbedrijf ook nog de sales en marketing voor zijn rekening neemt, dan vermindert de kwaliteit van de dienstverlening. Mooie pakketjes maken is een totaal andere stiel dan een bus verhuren. We integreren retail in onze bedrijvengroep, maar op managementvlak houden we dat gescheiden van het operationele gedeelte. Dat houdt ons alert en aandachtig voor de wensen van de klant”, aldus Paul Cremers.

februari 2017

MD7 mikt op schoolvervoer R i j - i m p r e s s i e

De MD7 is uitermate wendbaar zoals in de smalle straatjes van het dorpje Kwaremont

Met de recent gelanceerde MD7, de opvolger van de Opalin, mikt Temsa vooral op schoolvervoer. Met een prijs die varieert tussen 95.000 en 100.000 euro zal deze toch wel kwalitatief veel beter afgewerkte vierwieler dan zijn voorganger ondernemers kunnen bekoren die (kleine) ophaalrondes voor scholen verzorgen. Buiten de schooluren kan de MD7 ingezet voor lokale activiteiten als het vervoer van een sportclub, een huwelijksgezelschap, een ritje naar het zwembad met de zwemvereniging, enz. Car & bus magazine reed ledig door de Vlaamse Ardennen langs voornamelijk een stratenparcours. Fijne wagen met af en toe huppelende momenten door de stugge bladveren en de kleinere wielen die je uit uw comfortzone halen, maar de comfortabele stoelen vangen dit euvel gemakkelijk op. De bladveren hebben dan weer als voordeel dat de chauffeur een goed contact heeft met de weg. Standaard heb je de keuze tussen de configuratie 33+1 ofwel 31+1+1 dus met gidsstoel. De kleur van de brandwerende Inova-zetels is vrij te kiezen. DV Bus&Coach, de invoerder van Temsa in België, opteerde voor de blauwe kleur met kleine motieven. De maximale capaciteit blijft ook met lift 33+1. Enkel als er een rolstoelgebruiker mee rijdt, vermindert de capaciteit bijvoorbeeld tot 29 + rolstoel + chauffeur. Temsa biedt de mogelijkheid de MD7 al voor te bereiden op de plaatsing van de lift. De plaatsing van de lift kan dan later gebeuren mocht er vraag naar zijn.

februari 2017

Doordat de motor op de vooras ligt, is de kofferruimte heel ruim te noemen voor deze handige kleine bus met dan toch 33 plaatsen. Langs de zijkant en achteraan is er ook nog veel kofferruimte gecreëerd. De motorkeuze is beperkt: de 180 pk van Cummins met een manuele ZF-6-versnellingsbak voldoen prima aan hun opdracht. Pas in het vierde kwartaal van 2017 is een automatische versnellingsbak beschikbaar, wellicht een Allison. Opvallend is dat het lawaai van de motor sterk is verminderd; veel beter als in de Opalin. Je moet bijna naar het toerental kijken om te zien wanneer je moet schakelen. Je zou haast twijfelen of de motor niet achteraan gemonteerd is. Ook de schijfremmen doen uitstekend hun werk. Het niveau van de motorolie kan via kleine luikjes in de wagen gemakkelijk en steeds droog gecontroleerd worden. Aan de positie van het gaspedaal is het wennen. Even de chauffeursstoel verstellen en het probleem is opgelost.

Optielijst Standaard heeft de MD7 al veel aan boord. Bagagerekken, service-units, Webasto, airco, dakverwarming, afwasbare zijwanden. Een toilet is niet mogelijk. Een frigo kan wel, maar is een optie. Wie een frigo plaatst, neemt dan wel de bergruimte voor de chauffeur of gids weg. Wie bijvoorbeeld de prijs nog wil drukken, kan de airco schrappen, maar dat is geen aanrader. De optielijst is beperkt. Mogelijke opties zijn een rolstoellift, een audio- en videosysteem, een frigo naast het dashboard en LDWS (Lane Departure Warming System). De wagen is 7,745 meter lang, 2,4 meter breed en 3,370 meter hoog. De kofferruimte bedraagt 4,9 m3. Het design sluit nauw aan bij de nieuwe familietrekken van de HD en de Maraton. Vooraan de deur is er ook een bedieningsknop om de achterdeur te openen. De wagen is heel wendbaar. De korte draaicirkel vergemakkelijkt zeker de bewegingen in een stratenparcours. Een dodehoekspiegel wordt gemonteerd bij Van Tieghem, een must zeker als je mikt op schoolvervoer. De stoelen zitten uitstekend. Je kan ze zelfs tien graden laten zakken. Het dashboard is volledig uitgerust. De werkpost voor de chauffeur is comfortabel en overzichtelijk. Op autostrade bij 90 km en 1.650 toeren bleef de MD7 heel neutraal. Wij legden een gemengd parcours af, deels langs het traject van de Ronde van Vlaanderen en eindigden met een verbruik van 16,39 liter voor 105,8 km. Omgerekend verbruikte de MD7 15,5 liter per 100 km. Kortom: de MD7 is uitermate geschikt voor schoolvervoer en lokaal vervoer. Vrij van toeters en bellen is deze nieuweling van Temsa, gelet op zijn gunstige prijs en degelijke kwalitatieve uitrusting, een wagen die door zijn TCO wel veel ondernemers kan bekoren.

De MD7 is uitermate wendbaar zoals hier in de smalle straatjes van het dorpje Kwaremont. Het dashboard, sober maar volledig. De MD7 heeft behoorlijk wat kofferruimte.

februari 2017

SECTOR

Van Hool bouwde de Lotto-Soudal-teambus op basis van de TX16 Acron.

De bus voor André, Tiesj, Thomas, Nicolas, … Van Hool bouwt TX16 Acron voor Lotto-Soudal André Greipel, Tiesj Benoot, Thomas De Gendt, Nicolas Maes, Tim Wellens en andere wielergoden uit het pro-team van LottoSoudal kunnen voortaan een douche nemen, zich vakkundig laten masseren en vervolgens uitblazen in een knusse relaxzetel. Voor de tweede maal in drie jaar tijd bouwde Van Hool voor hen een exclusieve teambus op basis van de TX16 Acron.

februari 2017

Op vraag van G&V brandstoffen uit Kuurne bouwde Van Hool een tweede exclusieve teambus voor het wielerteam van Lotto-Soudal. De eerste teambus rolde drie jaar geleden uit de fabriek en heeft ondertussen zo’n 150.000 km. op de teller. De positieve ervaringen daarmee leidden ertoe dat een tweede teambus werd besteld, grotendeels identiek aan het eerste voertuig maar met enkele aanpassingen.

André Greipel samen met Peter Van Lil en Chris Brems van Van Hool bij de nieuwe TX16 Acron-teambus.

specificaties

Tx16 acron lotto-soudal • motor daf mx 13.340, euro 6, 340 kw (462pk) • 13,2 m, dubbele achteras, leeggewicht ca. 20 ton • advanced emergency braking system • Lane departure warning • alarminstallatie • watergespoeld toilet + urinoir • douchecabine • slaapplaats + stapelbed • tank 600 l. water + 2 x 180 l. afvalwater • boiler 200 l.

“Het bouwen van een teambus is voor ons een commercieel interessante markt”, zegt sales manager Peter Van Lil van Van Hool. “In tegenstelling tot andere constructeurs die alles inbouwen in bestaande voertuigtypes bouwen wij zo’n bus volledig op maat. Uitgangspunt was de TX16 Acron maar er komt heel wat studiewerk bij kijken om de bus vanaf het chassis op te bouwen rekening houdende met alle gewenste technologische voorzieningen en faciliteiten voor de renners. De realisatie van zo’n project neemt ruim een half jaar in beslag. Er komen heel wat zaken bij kijken, zoals bijvoorbeeld een bredere tweede toegangsdeur omdat op die locatie de meeste interviews worden gegeven. Verder werden een wasmachine en een droogkast ingebouwd, en is een douchecabine en een massagetafel voorzien.”

Immense mobilhome “Omdat men niet altijd en overal kan beschikken over stroomen watervoorziening, zijn extra watertanks voorzien net zoals een verzamelbak voor afvalwaters. Omvormers en een elektrogeengroep zorgen voor 220 volt terwijl voldoende krachtige batterijen toelaten om verschillende uren autonoom te kunnen draaien bij volle capaciteitsbenutting”, treedt Chris Brems (Van Hool) bij. “Eigenlijk is het immense mobilhome”, zegt hij. “Er zijn individueel draaibare clubzetels opdat men samen de wedstrijd kan bespreken. Internet, satelliet en multimedia-voorzieningen zijn aanwezig. In één zijruit is een monitor ingewerkt zodat fans die voor de teambus verzamelen de wedstrijd live kunnen volgen vanonder een regenluifel. De bus beschikt ook over een aangepast alarmsysteem want niet alleen de bus is duur, ook de vele exclusieve fietsen vertegenwoordigen veel kapitaal”. Vanaf begin 2017 zet Lotto-Soudal de nieuwe teambus in tijdens de wedstrijden van het pro-team. Je kan het exclusieve pareltje dan bewonderen op de Belgische klassiekers, tijdens Parijs-Nice en in de rondes van Frankrijk, Italië, Spanje en Romandië.

Een complete douchecabine waarin de renners zich kunnen opfrissen na de wedstrijd.

februari 2017

SECTOR

Vragen van uw collega-ondernemers Patrick Bois d’Enghien van de FBAA-ledendienst beantwoordt hier de vragen van bus- en carondernemers. Heeft u ook een vraag? Stel ze gerust via patrick.boisdenghien@fbaa.be

Wij hebben gezien in het lastenboek van De Lijn dat er naar een vergunning gevraagd wordt voor het ophalen van leerlingen. Wij hebben toch een vergunning afgeleverd door de FOD? Inderdaad, u heeft een communautaire vergunning, maar deze vergunning wordt afgeleverd voor ongeregelde diensten waarvoor de federale overheid bevoegd is. Wat De Lijn vraagt, is de vergunning ‘toegang tot het beroep voor het geregeld en het bijzonder geregeld vervoer’. Het bijzonder geregeld en het geregeld vervoer is de bevoegdheid van de gewesten. In Vlaanderen is het Vlaamse departement Mobiliteit en Openbare Werken - afdeling Beleid, Mobiliteit en Verkeersveiligheid bevoegd, voor Wallonië is dit de ‘Service Public de Wallonië’ en voor Brussel is dit de cel ‘Bijzondere Vormen van Geregeld Vervoer’ van de directie Taxi’s. Om in Vlaanderen te voldoen aan de voorwaarden om een vergunning ‘toegang tot het beroep’ te verkrijgen, moet men de volgende documenten kunnen voorleggen: - Betrouwbaarheid: het bewijs van betrouwbaarheid wordt geleverd via een uittreksel uit het strafregister, model 1. Dit uittreksel moet aan de Vlaamse administratie bezorgd worden en minder dan 3 maanden oud zijn. - Vakbekwaamheid: als de onderneming een natuurlijke persoon is, voldoet zij aan de voorwaarde van vakbekwaamheid, wanneer deze persoon of een andere persoon die door hem/haar werd aangewezen en die de vervoerwerkzaamheden van de onderneming permanent leidt, houder is van het getuigschrift van vakbekwaamheid. Als de onderneming geen natuurlijke persoon is, voldoet zij aan de voorwaarde van vakbekwaamheid, wanneer één van de natuurlijke personen die de vervoerwerkzaamheden van de onderneming permanent leidt, houder is van het getuigschrift van vakbekwaamheid. - Financiële draagkracht: het bedrijf moet kunnen aantonen dat het een hoofdelijke borg heeft gesteld of dat het kan beschikken over een kapitaal en reserve, waarvan de waarde minstens € 9.000 voor het eerste voertuig en € 5.000 voor elk bijkomend voertuig bedraagt. Als aan de drie voorwaarden voldaan wordt, levert de Vlaamse administratie de vergunning ‘toegang tot het beroep’ af. Ze geldt 5 jaar. Merk op dat deze vergunning niet mag verward worden met de overeenkomst met de opdrachtgever, die nodig is om een concrete opdracht van bijzonder geregeld vervoer te kunnen uitvoeren. Voor het Brussels Hoofdstedelijk gewest en voor Wallonië, zijn de voorwaarden voor de toegang tot het beroep gelijklopend aan deze in Vlaanderen. Voor de uitvoering van een concrete opdracht van bijzonder geregeld vervoer is in deze gewesten evenwel nog een aparte vergunning nodig.

februari 2017

Busworld International voor het eerst naar Zuid-Amerika

Dit jaar weer naar Colombia

De internationale pers wordt ontvangen bij Otokar.

Vijf jaar voorbereiding is er aan voorafgegaan en begin december werd de boorling boven de doopvont gehouden: Busworld Latijns-Amerika in de bijzonder aantrekkelijke Colombiaanse stad Medellin. Een primeur en meteen een schot in de roos met zestig exposanten. “Busworld is here to stay”, klonk het uit de mond van voorzitter Didier Ramoudt en algemeen directeur Mieke Glorieux. Het hele Latijns-Amerikaanse continent staat bekend als ‘bus & car’-markt bij uitstek. Waarom koos Busworld International na China, Turkije, India en Rusland voor een editie in Latijns-Amerika?

“Het openbaar vervoer is hier een echte ‘drager’ van de economie.” Didier Ramoudt

Didier Ramoudt: “Het heeft veel te maken met de Colombiaanse ondernemer Fabio Rodriguez die zelf naar ons is toegestapt. Hij was overtuigd van de noodzaak van een editie in Latijns-Amerika nadat hij verschillende van onze internationale edities en ook Busworld in Kortrijk had bezocht. Toen hebben we samen alle mogelijkheden bekeken. Rodriguez gaf een bijzonder professionele indruk en lichtte de mogelijkheden drie uur lang tot in de puntjes toe. Uiteraard stelde hij, als Colombiaan, voor om de beurs in zijn land te organiseren. De eerste contacten dateren al van 2011. We hebben toen met de raad van bestuur van Busworld ons huiswerk grondig gemaakt. We hebben de Latijns-Amerikaanse markt in zijn geheel en de Colombiaanse busmarkt in het bijzonder tot op het bot geanalyseerd”.

vormen het meest gebruikte transportmiddel. Maar bij de keuze voor een land trekken we ook andere gegevens na zoals de groei van de economie en van het BNP en de politieke stabiliteit. We trokken zelf op prospectiereis naar Colombia: Luc Glorieux, Mieke en ikzelf. Bij ons eerste bezoek aan Bogota en het lokale conferentiecentrum Bogota Conferias, werden we prompt weer met de voetjes op de grond gezet. Om allerlei redenen voelden we dat het in Bogota niet eenvoudig zou zijn. Samengevat in één zin: in Bogota wilden ze te veel inmenging, terwijl wij toch alle expertise in huis hebben. Een salon in Bogota organiseren zou ons ook te veel geld kosten. Dan hebben we Medellin geprospecteerd. Dat was een heel ander verhaal: veel flexibeler, geen extreme eisen. Ook de lokale autoriteiten stelden zich positief op en waren wat blij dat we deze prestigieuze beurs bij hen zouden organiseren. Finaal gaf een uitstekend contact met de Colombiaanse minister van Transport de doorslag”.

Waarom Colombia? Brazilië leek anders ook wel een optie? Didier Ramoudt: “De studie leerde dat Colombia werkelijk heel veel troeven in huis had. Het land heeft op één na geen treinverbindingen. Bussen zijn overal en

Didier Ramoudt: “Nogmaals, we analyseren alles grondig en we weten dat het economisch niet goed zit met Brazilië.

februari 2017

Colombiaanse couleur locale: de chivas bus.

Colombia heeft zonder meer de sterkste economische cijfers van het hele Zuid-Amerikaanse continent. Ook de prognoses blijven goed voor de komende jaren”. Welke formule wordt gehanteerd in de booming city die Medellin is? Mieke Glorieux: “We huren de plaatselijke hallen die bekend staan als Plaza Mayor. Het lokale beursbestuur eiste ook geen plaats op in de nieuw opgezette juridische structuur. Alleen Fabio Rodriguez nam een participatie van 5 procent in Busworld Colombia. Als we een nieuwe beurs opzetten, verkiezen we de meerderheid te behouden. In ruil voor zijn inzet, zijn toegevoegde waarde en gepresteerde uren wordt Rodriguez correct betaald. Gezien zijn kennis van het land en van de sector slaagt hij er in lokale exposanten warm te maken. Uiteraard leggen wij daar ook nog eens ons eigen internationaal netwerk naast. Dit zorgde op de beurs voor een ideale mix van lokaal en internationaal met vertegenwoordigers uit liefst elf landen. Het resultaat mag er zijn: voor de eerste editie hadden we liefst zestig exposanten en het aantal professionele bezoekers lag echt aan de hoge kant. We kunnen tevreden zijn”.

weliswaar dat er in Zuid-Amerika een grote achterstand is op vele vlakken. Om maar één voorbeeld te geven: hier werken ze nog met Euro 3 en Euro 4, wat in Europa al voorbijgestreefd is. Toch blijft Colombia en ook de rest van dit continent meer dan interessant genoeg. In Colombia dient er zich een reusachtige vervangingsmarkt aan. Niet alleen voor openbaar vervoer maar ook voor het toerisme dat alsnog in zijn kinderschoenen staat maar enorm veel potentieel heeft. Welke reacties mocht u opvangen van de exposanten? Mieke Glorieux: “Alle zestig exposanten worden achteraf professioneel bevraagd. Ik merk alvast dat zij die er moesten

Afwezigen hebben ongelijk Wordt Busworld Colombia een blijver? Didier Ramoudt: “Zeker weten. We kunnen vergelijken met de eerste edities in andere landen en Colombia stak er bovenuit. We willen het ijzer smeden terwijl het heet is. De oven is warm, het is aan ons om het brood te bakken. In het besef

februari 2017

Fabio Rodriguez, Didier Ramoudt en Mieke Glorieux blikken tevreden terug op de beurs.

zijn, er ook waren. De grote jongens met andere woorden. Dat zegt al veel. Busworld heeft ook zijn gelijke niet. Het is een echte B2B vakbeurs. Uit de reacties die ik persoonlijk kreeg, merkte ik veel enthousiasme en lof voor ons initiatief. De zogenaamde grote jongens gingen zelfs met getekende contracten naar huis. Vergeet ook niet onze Busworld Academy met heel wat prominente sprekers. Elke sessie werd goed bijgewoond”. Wat kan of moet anders en beter? Didier Ramoudt: “De relatie met Plaza Mayor was goed tot uitstekend. Met de lokale autoriteiten kunnen we de banden beter aanhalen. Er is nog te veel administratieve overlast, al zal dat niet uitzonderlijk zijn in Zuid-Amerika. Alhoewel we ook professionele bezoekers mochten verwelkomen uit andere Zuid-Amerikaanse landen, denk ik dat we op dat vlak onze inspanningen nog moeten opdrijven. Goed wetende dat dit ook geen makkie is in een continent met 14 boeiende landen. Maar we zullen er aan werken”.

Voorbeeld van openbaar vervoer Busworld organiseert zijn beurzen wereldwijd met een dubbele focus: het openbaar vervoer maar ook het puur toeristisch gebeuren. Wat woog zwaarder in Colombia? Didier Ramoudt: “Geen twijfel mogelijk: het openbaar vervoer, dat er - ik wik mijn woorden - zéér ontwikkeld is. We hebben in Medellin prachtige voorbeelden gezien van een multimodale aanpak: tram, bus, metro en zelfs kabelbaan, alles is perfect en efficiënt op elkaar aangesloten. Een voorbeeld van hoe het moet. Op een half uur doorkruis je soepel de stad van links naar rechts terwijl het verkeer zich vastrijdt. Het openbaar vervoer is hier een echte ‘drager’ van de economie. Bij ons investeert de overheid nog veel te weinig in dergelijke multimodale aanpak. Onze eigen minister van Transport, François Bellot, heeft dat in Medellin persoonlijk toegegeven en vastgesteld dat het hier wel kan. Wat ook best aangenaam is in dit land, is de houding van de gebruikers tegenover openbaar vervoer. Er heerst een zogenaamde ‘metro cultuur’: burgers tonen het diepst mogelijke respect voor de infrastructuur. Alles is netjes, er zijn geen vernielingen of graffiti. Dat maakt het bijzonder aangenaam voor iedereen. Jammer dat dit bij ons niet kan”.

Tweede editie Wil Busworld met zijn beurzen een accelerator zijn? Mieke Glorieux: “Absoluut, dat is onze basisroeping: overal ter wereld een kruisbestuiving op gang brengen tussen professionals met de bedoeling het comfort, de veiligheid en het milieu op een hoger niveau te brengen. Een bus moet meer zijn dan een bus”. Maar op Busworld Latin America bleek ook dat er een grote achterstand is op vlak van milieunormen.

Didier Ramoudt: “Er is op alle vlak een grote achterstand. Hier doen de carrossiers nog aan ‘opbouw op chassis’. Bij ons gebeurde dat veertig jaar terug. Wij noemen dat vandaag ‘ambachtelijk smeedwerk’. Idem dito voor de veiligheidsvoorschriften, waar er ook veel minder strikte normen zijn. Op milieuvlak hebben ze het hier nog over Euro 4. Blijkbaar maken de constructeurs ook van het milieu niet echt een prioriteit. Minder hoge milieunormen betekent voor hen vooral minder kosten, vermoed ik. Terwijl ze zouden moeten beseffen dat

“Colombia heeft werkelijk veel troeven in huis.” Didier Ramoudt

ze er alle belang bij hebben om ook op dat vlak de lat hoog genoeg te leggen, zo niet heb je stilstand. De overheden in Zuid-Amerika laten ook grotendeels betijen. Onbegrijpelijk eigenlijk, als je ziet dat metro en tram veel minder polluerend zijn. Namens Busworld, en via de Busworld Academy, proberen we ook te werken aan sensibilisering in eenieders belang: overheid, constructeurs en gebruikers. Met als ambitie hun ogen te openen. Komt er over twee jaar een tweede editie van Busworld Latijns-Amerika? Didier Ramoudt en Mieke Glorieux: “Over twee jaar? Schrijf maar op: volgend jaar heeft in Medellin de tweede editie al plaats. Dit land en de landen rondom zijn er helemaal rijp voor. Waarom zouden we dan afwachten? Nog andere landen in het vizier? Didier Ramoudt: “We denken richting Vietnam, een markt met ruim 80 miljoen mensen en een sterk groeiende economie. Met Busworld denken we altijd vooruit in de toekomst. Ook dat maakt ons uniek.

februari 2017

SECTOR

De voltallige Belgische delegatie.

Historisch succes Sterke Belgische delegatie bij autocarbetoging in Parijs Er waren 300 autocars aangekondigd, maar haast dubbel zoveel autocaristen uit Frankrijk, België en enkele andere Europese landen betoogden eind vorig jaar in een lange colonne in hartje Parijs tegen de beslissing van het stadsbestuur van Parijs om de parkeertarieven voor autocars vanaf 2017 gevoelig te verhogen en vanaf 2020 alle dieselbussen te bannen. De betoging werd een historisch succes. De betoging verliep op het helse toeterconcert na in alle rust en volgens de opgelegde consignes. Nadien volgde nog een onderhoud met de schepen van toerisme, maar de nieuwe tarieven, geldig vanaf dit jaar, worden niet opgeschort. Door deze massale betoging dwong de sector een nieuw onderhoud met het stadsbestuur van Parijs. Alle vorige pogingen tot dialoog liepen met een sisser af. In het opbouwend

februari 2017

gesprek na de betoging erkende de schepen van Toerisme van Parijs het huidige gebrek aan alternatieven voor diesel voor touringcars en engageerde zich voor een dialoog met het beroep alvorens beslissingen te nemen over de Euro V- en VI-motoren. Hij aanvaardde ook om een eventuele herziening van de parkingtarieven te onderzoeken, zodat ze voordeliger worden voor de minst vervuilende voertuigen.

Vóór de betoging had de federatie ook al protest aangetekend. Na de persmededeling tegen de plannen van het stadsbestuur van Parijs had de IRU, in naam van 15 Europese federaties, waaronder de FBAA, al een protestbrief gericht aan Anne Hidalgo, burgemeester van Parijs. Daarin werd aangedrongen om terug te komen tot redelijke parkingtarieven en een aanvaardbare kalender toe te passen voor de invoering van propere motoren waaronder de EURO VI.

Indrukwekkend De betoging was op zijn minst indrukwekkend. Op de Place de la Nation stonden de autocars drie rijen dik. Onder hen twintig bedrijven uit Vlaanderen en Wallonië die met dertig voertuigen toeterend twee rijstroken van de periferie innamen. Onze Belgische wagens waren duidelijk herkenbaar aan de Belgische driekleur, hun BUSFAN stickers en de FBAA vlag. Voor de start van de betoging verbroederden Waalse en Vlaamse collega’s en bespraken ze de eenzijdig opgelegde maatregelen van het stadsbestuur van Parijs. Voor onze sector is het duidelijk: met de autocars pest het stadsbestuur immers het groepstoerisme weg. De autocar is als collectief vervoermiddel eigenlijk een oplossing en niet een probleem, als het om duurzaam en milieuvriendelijk vervoer gaat. Daarna sloten de Belgische autocaristen aan, met Florian Vanderhoudelingen in een voortrekkersrol.

Belangrijke pool Parijs is voor de Belgische autocarondernemers een belangrijke pool. “Wij komen minimaal twee keer per maand naar Parijs en in drukke periodes zoals met de kerstmarkten zelfs tot twee keer per week”, zegt Florian Vanderhoudelingen van Jumbo Tourisme uit het Waalse Péruwelz. Zijn collega Leonard uit Barchon komt zelfs nog vaker. Voor hen is de verhoging van het parkeertarief van 99 euro naar 143 euro een serieuze hap uit hun budget.

Belgische deelnemers waren duidelijk herkenbaar.

Autocar is groene kampioen Het stadsbestuur van Parijs is duidelijk niet op de hoogte van de ontwikkelingen in de sector. Door tarieven voor autocars te koppelen aan een norm die vandaag nog niet bestaat (Euro 7), levert het stadsbestuur van Parijs het bewijs dat het de autocarsector absoluut niet kent. Parijs geeft de indruk dat de autocar de enige verantwoordelijke is voor de verontreiniging in de stad, terwijl de autocar maar 0,3% van het verkeer over de weg voor zijn rekening neemt. Als de bedrijven genoopt zullen worden om rond de stad te blijven rijden in plaats van de parking te betalen, zal dat op zijn beurt leiden tot een meer ecologische hinder en mindere levenskwaliteit voor de inwoners van Parijs. Het dogmatisme van de stad kan wel eens tot resultaten leiden die haaks op het beoogde doel staan, menen experts. Parijs is evenmin goed op de hoogte van de andere voordelen van de autocar. Op het vlak van veiligheid blijft de touringcar goed scoren. Op prijs en duurzaamheid wint de bus het van bijvoorbeeld de auto. De touringcar kent immers door de hoge bezettingsgraad de laagste milieubelasting per reizigerskilometer. Jammer genoeg hebben veel gemeenten en steden dit nog onvoldoende door. Zo wordt het steeds lastiger om zonder belemmeringen in Europese binnensteden te halteren. Europa kent een waaier aan vignetten, milieuzones en toegangsbeperkingen voor touringcars. De branche besteedt daarom de komende jaren veel aandacht aan het uitleggen dat de touringcar de groene kampioen is in het personenvervoer.

Geen overlast Tenslotte zijn touringcars vol toeristen geen bron van overlast maar een bron van inkomsten voor de binnenstad. Steden en gemeenten moeten de touringcar daarom veel meer faciliteren in plaats van weren. De bus is en blijft immers ook de meest efficiënte manier om een groep reizigers van en naar een stad te brengen. In 2017 zal de federatie die boodschap met nog meer kracht laten horen bij de overheid.

februari 2017

BESTEMMINGEN

Cinemazetels in de kerk

Le Havre is ‘hot’

In de skyline van de stad scoort de 107 m hoge Eglise St.-Joseph, patroonheilige van de timmerlieden, op alle gebied het hoogst. De grote originaliteit van deze kerk zit ‘m niet alleen in de vorm: geen klassieke kerkindeling in kruisvorm met schip, koor, transept e.d., maar een symmetrische constructie met zijden van elk ruim 40 m – dus eigenlijk een Grieks kruis – onder een monumentale achthoekige toren. In totaal 4 x 4 pilaren hebben volstaan om de hele constructie te dragen. Te noteren is ook dat de kerkzitjes bestaan uit 800 voormalige bioscoopzetels, gerecupereerd uit de verwoeste Ciné Rex. Perret zou uiteindelijk de voltooiing van de kerk (in 1961) niet meemaken, want hij overleed in 1954.

Met zijn 500 jaar in 2017 behoort Le Havre duidelijk nog tot de categorie ‘jongere’ Franse steden. Toch kan deze strategisch gelegen Normandische badstad al terugblikken op een riant verleden. Exponent hiervan was de oceaanoverzet met Le Havre als ‘escale’ tussen Parijs en New York. Absoluut dieptepunt was dan weer de bommenregen tijdens WO II, maar paradoxaal genoeg lagen daar ook de wortels van het huidig succes. De bouwkunsten van architect Auguste Perret leidden in 2005 naar de erkenning als Unesco-Werelderfgoed. Sindsdien gaat de revival van Le Havre steil opwaarts.

Publireportage

Naar de Hoogmis van impressionisme

Is er bij al die Parijse namen dan geen belangrijke eigen inbreng? Heel zeker wel! Voor kunst van eigen bodem is de place to be zonder twijfel het MuMa, of Musée d’art moderne André Malraux. Het museum is geconcipieerd in de vorm van een schip, met natuurlijke lichtval van alle kanten. Uiteraard ligt het accent op het impressionisme, dat in Normandië fantastische protagonisten telde, te beginnen met Claude Monet. Uit heel veel doeken blijkt de populariteit van de kust van Le Havre als schilderobject. Het MuMa herbergt aldus één van ’s werelds belangrijkste collecties impressionisten.

februari 2017

Leve beton Mensen die beton niet meteen in het hart dragen, zullen daar na een bezoek aan Le Havre wellicht anders over gaan denken. Niet voor niks riep de Unesco in 2005 de hele perimeter waarin architect Perret en zijn team actief geweest zijn, uit tot Werelderfgoed. Het beton- en staalverhaal dient natuurlijk in zijn context gezien. Het ging niet alleen om de kerk, maar om een significant gedeelte van de oude stad die in 1944 gewoon van de kaart geveegd was. De wederopbouw, onder meer gefinancierd met gelden van het Marshallplan, kon uiteraard liefst niet te lang aanslepen.

Autocars worden verwend

Champs-Elysées van Perret De Avenue Foch, de levensbelangrijke ader tussen het immense stadhuis en de zee, kan op zijn beurt beschouwd worden als een kroonjuweel van Perrets capaciteiten. Hij opteerde voor een ChampsElysées versie, met ruime appartementsblokken, die onderling niet verschillen door de afmetingen, dan wel door de lichte kleurtinten die bij het beton gevoegd werden, de nuances in de vensters, de balkons, enz. Voor die Renaissance van Le Havre maakte de Perret-architectuur royaal gebruik van zuilen met kapitelen en andere klassieke stijlelementen. In het brede straatbeeld is veel groen aanwezig, met centraal de botanische tuin Square Saint-Roch, een voormalig kerkhof.

Het Office de Tourisme de l’Agglomération Havraise heeft een bijzonder interessante groepsbrochure ontworpen n.a.v. het feestjaar 2017. Deze brochure bevat een waslijst voorstellen met algemene en themabezoeken aan de stad, ook in combinatie met nabijgelegen locaties als Honfleur, Etretat en Fécamp. Deze lijst is terug te vinden onder www.lehavre-groupe.fr. Coachoperators die dit wensen, kunnen altijd een onthaal voor hun passagiers krijgen in het kantoor van de dienst voor toerisme (bd. Clémenceau 186), rechtover drie parkeerplaatsen voor touringcars; er zijn trouwens op diverse plaatsen in de stad speciale plaatsen voorzien. Gidsen voor bezoeken aan stad en eventueel regio kunnen ook langs deze weg aangevraagd worden. Contactpersoon voor groepsreservaties en geleide bezoeken: Pauline Augustin, T +33 (0)2 32 74 04 33 of via groupes@lehavretourisme.com. Algemene toeristische info: www.lehavretourisme.com.

Spectaculair theater wordt mediatheek

Leuke Yoghurtpot

Naast de Yoghurtpot had Niemeyer een wat minder spectaculair theater ontworpen, dat inmiddels geheroriënteerd werd tot drukbezochte mediatheek. De Espace Oscar Niemeyer grenst aan het Bassin du Commerce, met het Casino dat hier in 2006 opgestart werd, in de voormalige gebouwen van de Kamer van Koophandel. Dit complex maakt deel uit van een hele reeks recente realisaties om de levenskwaliteit van de inwoners en de aantrekkingskracht voor de bezoekers te verhogen.

Yoghurtpot, dat is op luttele afstand van de Halles Centrales, de fraaie overdekte markt in een leuke uitgaansbuurt vol cafés, brasseries en restaurantjes. Maar ook hier wordt ieders aandacht weggezogen door een architecturale kanjer: ‘Le Volcan’. Het behelst een theater ontworpen door de befaamde Braziliaanse architect Oscar Niemeyer (1907-2012), die de nieuwe hoofdstad Brasilia midden het woud creëerde, maar tijdens zijn heel lange carrière ook om politieke redenen tijdelijk in ballingschap in Parijs leefde. De inwoners van Le Havre noemen deze eye-catcher ‘de yoghurtpot’.

februari 2017

Belgische regering in St.-Adresse

Verkommerd wordt hypermodern Een zeer geslaagde realisatie is de omvorming door de Parijse architect Jean Nouvel (in 2008) van verkommerd havenpand tot hypermoderne Les Bains des Docks. Dit complex is geschikt voor gewoon recreatief zwemmen, maar ook voor fitness en balneotherapie. Van nog recentere datum zijn de nieuwe voetbaltempel Stade Océane (2012) en zeker het gloednieuwe Centre de Congrès et d’Exposition (dec. 2016), met een capaciteit van ruim 2000 congresgangers.

Florissant winkelen

Tuin met vleesetende planten

Van omstreeks 2000, aan het Bassin Vauban, dateert de radicale make-over van de leegstaande pakhuizen, die in de 19de en het begin van de 20ste eeuw gebruikt werden voor de verscheping van katoen en koffie. De huidige Docks Vauban zijn een florissant winkelcentrum met 45 ruime shopping- en horecapanden. Vlakbij zijn 12 bioscoopzalen van Gaumont ingeplant.

Zeker niet te vergeten: de hangende tuinen van Le Havre. Sedert 2008 werd het oud leegstaande fort (uit medio 19de eeuw) op het grondgebied van St.-Adresse aangepakt door Le Havre. De ambitie is niet min: alle belangrijke plantenzones van de wereld op deze oppervlakte van 17 ha onderbrengen. Het meerjarenplan werd al grotendeels gerealiseerd. Naast dertien serres, telkens gewijd aan een andere soort (orchideeën, carnivore planten, enz.) werden in openlucht aparte tuinen geïntegreerd, waarvan de meesten de diverse continenten evoqueren.

Le Havre laat het statuut van stek voor de ‘beau monde’ zonder probleem over aan het nabijgelegen Deauville. 42

Le Havre, dat ooit bekend stond als mondain vakantieverblijf voor heel veel inwoners uit de hoofdstad Parijs, dat daar trouwens amper 200 km vandaan ligt, is vandaag opnieuw uitgegroeid tot populaire badstad met groene wandelpaden. De stad beschikt over zo’n 2000 hotelkamers en straks komt er een nieuw hotel (met ca. 100 kamers) bij ter hoogte van de jachthaven. Alleen is Le Havre niet langer de stek voor de ‘beau monde’: dat statuut wordt zonder probleem aan het nabijgelegen Deauville gelaten. Het kleine St.-Adresse is in alle fusies van gemeenten tijdens de jongste decennia zelfstandig gebleven. De locatie beschikt ook over een eigen identiteit, gelet onder meer op de aanwezigheid van heel wat riante villa’s. Eén van de pronkstukken in het bouwkundig erfgoed van St.-Adresse is het flatgebouw van waaruit de Belgische regering (de Broqueville) ons land bestuurde tijdens WO I. In 1924 werd een standbeeld opgericht om de Belgische dankbaarheid te onderstrepen.

februari 2017

Mensen die beton niet in het hart dragen, zullen daar na een bezoek aan Le Havre wellicht anders over gaan denken.

Niets ouds?

Niet te missen hoogtepunten Grote events tijdens de feestperiode 27 mei tot 5 november 2017: - 27 mei: parade collectief Art Point M door de benedenstad - 27 mei - 8 okt.: expo French Line in transatlantische terminal - 27 mei - 20 aug.: expo Pierre et Gilles in MuMa - 4 juni: doop MSC Meraviglia - 6-9 juli: performances compagnie Royal de Luxe - 31 aug. - 3 sept. : ontvangst Tall Ships Race - 9 sept. - 8 okt.: expo Impression(s) Soleil rond ‘Impression soleil levant’ van Claude Monet - 15-22 sept. : Le Havre - New York aan boord van de QM2 - 8 okt.: sluitingsfeest - 27 okt. - 5 nov.: Transat Jacques Vabre 2017

Le Havre beschikt over veel nieuw, maar is er dan geen oud gedeelte? Toch wel! Daarvoor dient in de eerste plaats de oude wijk St.-François bezocht, genoemd naar koning François I, stichter van Le Havre in 1617. In de eerste plaats geldt dit voor het Maison Musée de l’Armateur. Tijdens de bombardementen van WO II werd het pand wonderwel gespaard, op een zijgevel na. Vandaag is het vijf bouwlagen hoog, met een pak kleine kamertjes rond een achthoekige monumentale inkomhal met traphal, een museum. Vanwege de beperkte aard is het slechts door kleinere groepen te bezoeken.

‘Places to be’ tijdens de hele viering van 500 jaar Le Havre: transatlantische terminal, Marché aux Poissons (in St.-François), Fort de Tourneville, Bassin de Commerce (Tempel van 5000 wensen en Japanse tuin). En verder: tal van projecten, zoals design voor strandbars. Info: www.uneteauhavre2017.fr

Voor ‘s avonds St.-François zelf is ogenschijnlijk een verstilde buurt, die echter ’s avonds helemaal tot leven komt met de vele restaurantjes en andere uitgaansmogelijkheden. Merkwaardig is dat na WO II de bewoners van deze buurt niet te vinden waren voor de ideeën van Auguste Perret. Uiteindelijk resulteerde de heropbouw van de woonhuizen in een modus die veeleer aansloot bij de oorspronkelijke stijl zoals ontworpen door de Italiaanse architect Jérôme Bellarmato ten tijde van koning François I.

Mis het rariteitenkabinet niet Is de groep te groot, dan kan in twee groepen gealterneerd worden met het Musée de l’Hôtel Dubocage de Bléville. Dit 17de-eeuws gebouw, dat zijn naam ontleent aan de toenmalige steenrijke maritieme koopman-navigator die vaak op China voer en ook het eiland Clipperton (nabij Mexico) ontdekte, is heden een echt rariteitenkabinet. De geëxposeerde collecties worden regelmatig veranderd.

februari 2017

1701001

a public transport solution BATTERIJ

CONDUCTIEVE KRACHT

TROLLEY

INDUCTIEVE KRACHT

BRANDSTOFCEL

DIESEL-HYBRIDE CNG-HYBRIDE

De Exqui.City koppelt de flexibiliteit van een bus aan de efficiëntie van een tram of metro. Een betrouwbaar voertuig met een verfijnd design, dat in een hoogwaardige infrastructuur past en een hoge commerciële dienstsnelheid combineert met luxueus comfort. Voor meer info: www.exquicity.be

Het hart van de Exqui.City is het Multi Propulsion Platform, ontwikkeld om er de nieuwste en groenste alternatieve aandrijftechnologieën in onder te brengen.

18 • design VHH Hamburg (D) • 100% elektrisch

welkom in de wereld van Van Hool elegantie en efficiëntie in transport Van Hool NV • Bernard Van Hoolstraat 58, BE-2500 Lier (Koningshooikt), België • tel. +32 3 420 20 20 • sales.bc@vanhool.be • www.vanhool.be