Car & Bus Magazine - september 2017

MAGAZINE FBAA I NR. 733 I SEPTEMBER 2017

Sector

Ondernemen

Busworld

TOEKOMST BUS EN AUTOCAR IN STEDEN BEDREIGD

FLORIAN VANDERHOUDELINGEN JUMBO TOURISME

EMOTIONEEL AFSCHEID VAN KORTRIJK

Onze ďŹ rma is al jaren op de goede weg.

Wij laten onze gebruikte smeerolie ophalen door een geregistreerd inzamelaar.

Gebruikte smeerolie is een gevaarlijke afvalstof. Daarom gelden er strenge regels voor de opslag, het transport en de verwerking ervan. Alleen als de smeerolie van uw vracht- en bestelwagens wordt opgehaald volgens de procedure die OVAM, LB of OWD voorschrijft, kan ze op een milieuvriendelijke manier worden verwerkt. Reken dus op een geregistreerd inzamelaar om uw olie op te halen. Dan bent u zeker dat bij u in het transportbedrijf alles gesmeerd loopt.

TIP: kleine hoeveelheden gebruikte smeerolie kunnen recht geven op een forfaitaire vergoeding.

Ontdek alle details op www.valorlub.be

EERST SMEREN, DAN RECYCLEREN

valorlub.be

EEN GREEP UIT DE INHOUD

30

BUSWORLD

BUSWORLD

Interview met Mieke Glorieux

Rondetafel Autocar

13

24 ONDERNEMEN

Florian Vanderhoudelingen Jumbo Tourisme

44 BUSWORLD

Rondetafel BUS

55

SECTOR

Toekomst bus en autocar in steden bedreigd

Redactie: FBAA - Dobbelenberg, Metrologielaan 8, 1130 Brussel T 02 245 35 70 - F 02 245 20 50 E-mail: magazine@fbaa.be

www.fbaa.be TWEEMAANDELIJKS Magazine voor groepstoerisme en collectief personenvervoer over de weg Officieel tijdschrift van de Federatie van de Belgische Autobus- en Autocarondernemers.

Hoofdredacteur: Kim TAYLOR - kim.taylor@fbaa.be Redactiecoördinator: Jean-Pierre SCHOUKENS jps@busworld.org SECRETARIAAT: Annelies VERSLYPE Medewerkers: Nick Claeskens, David DUPUIS, Jos HAAS, Daniël STEEVENS, Geert VAN LIERDE, Herman WELTER

Publiciteit: VOOR VRIJBLIJVENDE INFO EN TARIEVEN: FBAA - T 02 245 35 70 E-mail: magazine@fbaa.be Redactie en abonnementen: 6 nummers per jaar. Een abonnement kan op elk ogenblik ingaan en kost in België € 50, voor het buitenland is dat € 70; prijzen incl. btw en verzending.

De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de artikels berust bij de auteurs.

Verantwoordelijke uitgever: Patrick WESTELINCK - FBAA Dobbelenberg, Metrologielaan 8, 1130 Brussel layout en realisatie: Ally graph-x - www.ally.be

september 2017

3

Erdoorheen in plaats van omrijden electric.volvobuses.com

De Volvo 7900 Electric is zoveel meer dan een schone, emissievrije bus. Hij staat voor een nieuwe aanpak van het openbaar vervoer. Met stille en emissievrije bussen kunt u bushaltes plaatsen waar de mensen ze graag willen. De bussen kunnen geluidloos en op alle tijdstippen door gevoelige zones rijden, in woonwijken, in winkelcentra, op het plein...

Elektrische bussen inzetten is eenvoudig. Wij bieden de Volvo 7900 Electric aan als ‘turn-key’ oplossing waarbij u een vast tarief betaalt per kilometer en enkel voor de capaciteit die u nodig heeft. Deze oplossing biedt een kleiner risico voor uw onderneming en grotere voordelen voor uw stad.

Neem contact met ons op en ontdek welke nieuwe mogelijkheden en voordelen het Volvo milieu effect voor uw stad kan betekenen.

VOLVO 7900 ELECTRIC Volvo Bus BeLux, www.volvobuses.be/nl-be

EDITORIAAL

Laatste Busworld Kortrijk ?

Zeker niet de minste !

Elke dag brengt ons een dag dichter bij Busworld Kortrijk. De 24ste editie al, maar jammer genoeg ook de laatste. Busworld Kortrijk wel te verstaan! Niet Busworld is de laatste, wees gerust, maar Kortrijk.

Kortrijk betaalt de prijs van het succes van Busworld. Toen mijn vader Luc Glorieux in 1971 aankondigde te starten met een salon met enkel autocars, autobussen en toebehoren, werd hij gek verklaard. Niemand kon toen voorspellen dat hij dit zou uitbouwen tot de grootste beurs ter wereld. Op zichzelf evident natuurlijk als je, zoals toen, het enige bussalon ter wereld bent. Dan ben je automatisch de grootste. Maar die kleine Belgische stad nabij de Franse grens bezat toen maar één enkele hal en die liep allesbehalve vol. Er stonden net geen twintig voertuigen opgesteld, bijeengebracht door de in België actieve constructeurs, op een oppervlakte van nog geen 1.200 m2. Netjes in een cirkel met de voorkant van de bussen naar binnen en in het midden een bar, die pas sloot toen de laatste bezoeker naar huis was.

Meteen was de basis van de typische eigenheid gelegd: bussen en ambiance. Van bij de eerste dag was er de sfeer, die zou zorgen voor de duurzaamheid van het succes. De sfeer van Busworld, de sfeer van Kortrijk, de sfeer van ons beroep. Die sfeer samen met de beroepsernst van onze salons en exploitanten leidde tot de wonderbare uitbreiding van één naar twee en na twee uitgaven zelfs naar drie expositiedagen, later naar vier, vijf en zes. En van één halve naar tien hallen en reuzententen.

organisator vraagt in godsnaam aan zijn exposanten dat ze hun vierkante meters zoveel mogelijk - en vooral onmogelijk - zouden beperken? En welke organisator bouwt op elk mogelijk plekje peperdure tenten en offert daarbij de parkeer- en demonstratieruimtes op? Met als belangrijkste resultaat dat ‘het spel’ alweer veel te klein was maar de sfeer behouden blijft.

Het is die sfeer die u straks opnieuw zal beleven … in de grootste autocar- en autobusbeurs ter wereld. Want zeker die belofte hebben we gehouden. Kortrijk is niet alleen uitgegroeid tot de grootste … het is ook een wereldbegrip geworden in onze car- en buswereld.

Busworld opent zijn deuren met maar liefst 352 exposanten uit 33 landen, waaronder 66 constructeurs. Het is het rendez-vous van het beroep, waarop 34.000 bezoekers worden verwacht. Die bezoekers zullen de bijna vijf kilometer gangen vullen. Gemakkelijke schoenen zijn aangewezen (en om voetvermoeidheid tegen te gaan laten wij tussen de standranden en het gangtapijt altijd een flinke strook naakt beton liggen).

Het belangrijkste element houden we tot het laatst. Het gebeuren zelf, het rendez-vous van het beroep, waarin de toekomst en de belangrijke beroepsproblemen worden besproken. Laat er ons gebruik van maken om van dit rendez-vous van de sector, weer de wereldjamboree van het beroep te maken.

Kortrijk Xpo groeide mee met Busworld. Regelmatig moest er bijgebouwd worden. Tot de campus vol stond met hallen en we zelfs geen ruimte meer vrij hadden om er de steeds broodnodige tenten bij te proppen. Op de duur konden we helemaal niet meer uitbreiden.

Dat is niet meer of minder onze plicht en onze betrachting.

En alvast ONZE bedoeling.

Dat heeft goede en slechte kanten. Tot de goede kanten behoorde de werking van de wet van vraag en aanbod: welke

Mieke Glorieux Directeur Busworld Europe

Tot in de vierde week van oktober.

september 2017

5

Busworld start nieuwe traditie

Busworld Awards vervangen ECW Awards Busworld start met de Awards Night een nieuwe traditie: die avond reikt Busworld behalve zijn eigen Awards en Labels 2017 ook de prijs ‘Coach of the year 2018’ en de ‘Sustainable Bus Awards 2018’ uit.

GRAND AWARD

GRAND AWARD

INNOVATION

DESIGN

ECOLOGY

COMFORT

SAFETY

2017

2017

2017

2017

2017

2017

2017

BUS

COACH

LABEL

Busworld veranderde recent de naam van European Coach and Bus Week (ECW) in Busworld Awards. De Awards moeten worden opgevat als een leidraad voor de bezoekers van de beurs en de lezers van reportages over het evenement.

De beoordeling van de voertuigen is ongewijzigd gebleven.

Tijdens een testdag op zaterdag 14 oktober beoordelen experts uit binnen- en buitenland, onder wie ook Belgische bus- en carondernemers, alle deelnemende voertuigen d.m.v. testen op de openbare weg en allerlei andere proeven op de parking van Kortrijk Xpo. In totaal worden meer dan 180 aspecten van de voertuigen geëvalueerd op basis van een zorgvuldig samengestelde checklist.

Busworld Awards en labels Er zijn voor deze editie uitzonderlijk veel voertuigen ingeschreven: maar liefst negen bussen en twaalf autocars.

In de categorie bus: - Alstom: Aptis - Anadolu Isuzu: Citiport en Visigo - BMC: Neocity - Daimler Buses: Mercedes-Benz Citaro - Ebusco: High Voltage 2.1 - Iveco Bus: Crealis - VDL Bus & Coach: Citea Electric - Yutong: E12

In de categorie autocar: - Anadolu Isuzu: Turquoise - Daimler Buses: Mercedes-Benz Tourismo - Integralia: IN-vip en One

6

september 2017

LABEL

LABEL

LABEL

- MAN Truck & Bus: Lion’s Coach - Otokar: nieuwe kleine autocar - Temsa: LD13 en Maraton 12 - Van Hool: EX16 - VDL Bus & Coach: Futura - Yutong: T12 en ICe 12 (elektrisch aangedreven autocar) De prijzen bestaan uit een Grand Award Coach, een Grand Award Bus en een aantal labels die de voertuigen erkenning geven in de verschillende domeinen: innovatie, ecologie, veiligheid, comfort en design.

Coach of the Year 2018 De Coach of the Year testen vonden deze keer pas plaats in september in het gastland Zweden. Vakjournalisten uit 21 Europese landen testten er de volgende autocars: de Carrozzeria Barbi Galileo HD, de Irizar i8, de Iveco Bus Evadys, de Mercedes-Benz Tourismo, de Neoplan Tourliner, de Scania Interlink HD en de VDL Futura FDD2.

Sustainable Bus Awards Nieuw deze editie zijn de Sustainable Awards. Een groep professionele journalisten beloont de voertuigen die ‘sustainable’ ofwel ‘duurzaam’ zijn en die dus een rol spelen in de promotie van een nieuwe mobiele cultuur, waarbij niet alleen wordt gekeken naar technologie die de ecologische voetafdruk verkleint, maar ook naar veiligheidsfeatures die het gevaar voor voetgangers, passagiers en chauffeurs verminderen enz.

LABEL

Seminaries De seminaries tijdens Busworld Europe hebben een sterke internationale dimensie. Niet enkel qua organisatoren, maar ook qua thema’s: We starten op donderdag 19 oktober met een conferentie van het Zero-Emissie-Bus-platform waarin wordt nagegaan hoe snel ook private busbedrijven zullen moeten evolueren naar elektrische bussen. Roger Kesteloot, directeur generaal van De Lijn, heeft hiervoor zijn medewerking al toegezegd.

Meer details leest u op pagina 8.

Op 23 en 24 oktober is er de International Bus Conference van UITP en Busworld Academy : een aanrader voor wie frisse ideeën wil opdoen, best practices en casestudies wil horen over bussen in het openbaar vervoer. De digitalisering, de elektrificatie, de automatisering en de nieuwe serviceconcepten in deze sector zijn centrale thema’s.

Op 20 oktober is er het seminarie van Busworld Academy en IRU over de steden en hun omgang met reisbussen, de mogelijke technologische evolutie in de autocarsector en de toekomst van de reizen met autocar.

Op 25 oktober is er dan de Research Day van UITP en Busworld Academy. Tijdens deze gratis sessie worden de resultaten van een groots Europees project (ZeEUS) voorgesteld, waarbij in tal van Europese steden testen werden gereden met een elektrische busvloot. Interessant voor al wie zich in de praktische kant van deze medaille wil inwerken.

Op 21 oktober vindt de ‘India Day’ plaats, het netwerk evenement dat Indische en niet-Indische bedrijven aan elkaar moet linken en de opportuniteiten van de tweede grootste bus- en autocarmarkt ter wereld, in de verf moet zetten.

Op zondag 22 oktober is er de Jobdag van BAAV, waarbij kandidaat chauffeurs in contact worden gebracht met bedrijven die chauffeurs zoeken.

Meer info over de seminaries vindt u op de website van Busworld: www.busworldeurope.org

Busworld praktisch Busworld Europe 2017: - van vrijdag 20 oktober tot woensdag 25 oktober - elke dag van 10 tot 19 uur, de laatste dag tot 18 uur

Tickets: - online tickets kopen (10 euro): www.busworldeurope.org/visitors verplichte preregistratie - online registreren met uitnodigingskaart/-code: www.busworldeurope.org/visitors - ter plaatse: 15 euro - groepen en scholen: zie www.busworldeurope.org/visitor

Publieksdag: - niet-professionelen zijn welkom op zondag 22/10 vanaf 14 u; gratis toegang zonder registratie

Apps - Busworld heeft zowel voor Google Play als voor de App Store een app ontwikkeld.

Zoek naar Busworld en installeer de app.

Shuttles - de trajecten en uurschema’s van de shuttles kan je raadplegen op de site van Busworld: www.busworldeurope.org > visitors > shuttle services

september 2017

7

Congres Platform ZEB op 19/10

Op weg naar Zero Emissie Busvervoer

“Hoe kunnen we in Vlaanderen de transitie naar Zero Emissie voor het collectief Busvervoer versnellen?” Met die vraag in gedachten is het Platform Zero Emissie Busvervoer (ZEB) opgericht. Tijdens Busworld organiseert het Platform ZEB op 19 oktober een congres dat ervoor zorgt dat u in één namiddag mee bent met Zero Emissie Busvervoer in Vlaanderen.

Zero Emissie Busvervoer betekent meer dan het vervangen van een dieselbus door een elektrische, het gaat om een ingrijpende systeemverandering. Nieuwe partijen dienen zich aan, rollen veranderen, en wellicht ziet het lijnennet en de dienstregeling er in de toekomst ook anders uit. In het Platform ZEB werken partijen uit het hele ecosysteem samen: lokale overheden, vervoerders, busfabrikanten, laadinfrastructuurleveranciers, kennispartners enz. Samen verkennen we drempels en opportuniteiten, worden verschillende Zero Emissie oplossingen uitgewerkt en doorgerekend voor enkele praktijksituaties. Ook maken we inzichtelijk welke rollen er zijn in de ZEB-keten en wat de implicaties zijn van verschillende invullingen daarvan. Uiteindelijk leiden deze en andere acties tot beleidsaanbevelingen en geven een aanzet tot projecten.

Daarnaast zorgen we er als platform ook voor dat de opgedane kennis verspreid wordt en dat het bewustzijn over de ZEB-transitie groeit. Daarom nodigen we alle lezers van harte uit voor het ZEB-congres tijdens Busworld, op 19 oktober 2017. Tijdens dit event geven we u een stand van zaken van de werking van het Platform ZEB aangevuld met panelgesprekken vanuit de sector en vanuit het energie- en mobiliteitsbeleid.

Deelname is gratis, inschrijven is verplicht en kan via www.platformzeb.be en www.busworldeurope.org.

Het aantal plaatsen is beperkt.

8

september 2017

Alle deelnemers worden aansluitend uitgenodigd op de officiële opening van BUSWORLD 2017 in de stadsschouwburg van Kortrijk. De deelnemers worden naar de schouwburg gebracht met Zero Emission bussen.

Programma 12.00 u Onthaal met walking-lunch 13.00 u Verwelkoming - Presentaties & panelgesprekken - Leerpunten voor Vlaanderen vanuit platform Zero Emissie Busvervoer - Panelgesprek - operationele uitdagingen Zero Emissie Busvervoer - Panelgesprek - beleidsmatige uitdagingen Zero Emissie Busvervoer 16.00 u Demo-ritten met Zero Emissie bussen naar de Schouwburg in Kortrijk 16.30 u Officiële opening van Busworld met o.a.

Keynote van Peter Hinsen 18.30 u Bezoek aan Busworld 19.00 u Netwerkreceptie

Systematisch perfect!

De elektrische aandrijflijn is niet te stoppen. Daarom biedt ZF twee oplossingen voor stadsbussen tot 29 ton aan.

Busfabrikanten en eindklanten kiezen daaruit het voor hen optimale systeem: de elektrische portaalas AVE130 of de elektrische centrale aandrijving CeTrax. Beide producten onderscheiden zich door peak- en continuvermogens dankzij vloeistofkoeling en een laag eigen gewicht. De AVE 130 met twee geïntegreerde wielmotoren en een maximaal vermogen van 250 kW is inbouwcompatibel met conventionele ZF-lagevloerassen en maakt innovatieve busconcepten mogelijk. CeTrax brengt met de geïntegreerde planeetwieltrap van de ZF-EcoLife, 300 kW op de weg die in alle soorten bussen met standaardassen kan worden toegepast. De ZF-specialisten ter plaatse bieden langdurige begeleiding en service uit één hand net als voor conventionele systemen.

zf.com/buses

SECTOR

Mobility as a Service

Hoe ziet toekomst eruit? door Steven Lannoo, Economisch Adviseur ICB

De wereld van de mobiliteit bevindt zich op een kantelpunt: de omslag naar alternatieve aandrijfmechanismen lijkt definitief te zijn ingezet en de eerste praktische projecten met zelfrijdende voertuigen zijn een feit. De technologische evolutie heeft echter niet alleen een impact op de voertuigen waarmee mensen zich verplaatsen. Ook de manier waarop mensen mobiliteit consumeren zou in de toekomst weleens heel erg kunnen veranderen.

Mobility as a service (MaaS) schetst een beeld van hoe die toekomst er zou kunnen uitzien. In een MaaS-systeem zijn de particuliere reizigers niet langer eigenaar van een auto, moto, fiets of zelfs van een treinabonnement. Voor hun verplaatsingen vertrouwen ze op een smartphone-app die hen vertelt wat de beste manier is om op een specifiek moment een specifieke verplaatsing te maken. De app combineert

10

september 2017

informatie van allerhande publieke en private aanbieders: openbare vervoersmaatschappijen, taxibedrijven, autodeelplatformen en waarom niet ook autobus- en autocarbedrijven.

Een slim algoritme berekent welke (combinatie van) verplaatsingsmiddelen voor de consument op dat moment het ‘beste’ is – afhankelijk van zijn voorkeur voor een snelle of

goedkope oplossing, zijn eisen inzake comfort en zijn bereidheid om een overstap te maken. De consument reserveert en betaalt met een simpele druk op de knop, de app regelt alles af met de vervoersaanbieders. Door een procentje voor zichzelf te houden wordt ook het bedrijf achter de app er niet slechter van.

om lege plaatsen aan te bieden of lege ritten te verkopen waardoor de rentabiliteit van de huidige activiteiten danig opgeschroefd zou kunnen worden.

Dit beeld is uiteraard redelijk radicaal en de kans is klein dat niemand van ons binnen tien of twintig jaar nog een eigen wagen zal bezitten. MaaS zal het private bezit van voertuigen niet volledig vervangen, maar het geeft wel de richting aan waarin we aan het evolueren zijn. Vooral in de grote steden ontstaat een steeds grotere groep (kapitaalkrachtige) consumenten die geen eigen wagen meer bezitten. En éénmaal de apps goed werk afleveren, zal ook wie een auto heeft er steeds vaker gebruik van willen maken.

Een echte functionerende MaaS-applicatie bestaat in België nog niet, maar zit er wel aan te komen. De routeplanners van de De Lijn, de TEC, de MIVB en de NMBS hebben de stap richting intermodaliteit reeds gezet, maar laten voorlopig niet toe om een geïntegreerd ticket te kopen. Hetzelfde geldt voor private initiatieven zoals Google Maps of GoEuro.com.

Mobiliteitsorganisatie Touring staat allicht het verst met de ontwikkeling van een app die de bedoeling heeft om het mobiliteitsbudget ter vervanging van de bedrijfswagen in de praktijk te brengen.

Tijdens een proefproject in Gent bracht Touring een aantal partners samen zoals De Lijn, taxibededrijf V-Taks, carsharingbedrijven Bolides en CarAmigo en fietsenverhuurder Max Mobiel. Private busbedrijven waren niet betrokken. Hoog tijd dus voor de sector om op deze markt een versnelling hoger te schakelen.

Deze nieuwe markt kan ook voor onze sector een aantal mooie opportuniteiten inhouden. De MaaS-app kan de afstand tussen de eindklant en de ondernemer verkleinen, waardoor het bijvoorbeeld mogelijk zou worden om een intercity busdienst te exploiteren zonder de inzet van een gigantisch marketingapparaat. In theorie bestaat ook de mogelijkheid

Op komst

september 2017

11

23/09/2017 > 03/06/2018 LUIK GUILLEMINS TGV STATION

WWW. EUROPAEXPO . BE

+32 4 224 49 38

ik za

20 ja l oud ar z

www.busworldeurope.org www.busworldeurope.org

EUROPE KORTRIJK 20-25 OCT 2017 EUROPE KORTRIJK 20-25 OCT 2017

UW AFSPRAAK MET DE TOEKOMST!

in 20 ijn 30

The other Busworld exhibitions: LATIN AMERICA MEDELLÍN 05-07 DEC 2017 INDIA BENGALURU APR 2018 The other Busworld exhibitions: TURKEY ISTANBUL APR 2018 LATIN AMERICA MEDELLÍN 05-07 DEC 2017 INDIA BENGALURU APR 2018 TURKEY ISTANBUL APR 2018

RUSSIA MOSCOW 23-25 OCT 2018 EUROPE BRUSSELS 18-23 OCT 2019 www.busworld.org RUSSIA MOSCOW 23-25 OCT 2018 EUROPE BRUSSELS 18-23 OCT 2019 www.busworld.org

Kanaal Z goes Busworld op 14-15 oktober & 21-22 oktober!

Op zaterdag en zondag 14 en 15 oktober (met een heruitzending op 21 en 22 okt.) legt TRANSPORT.TV op Kanaal Z voor de allereerste keer specifiek de focus op de autobus- en autocarwereld met een exclusieve ‘Busworldcorner’. Transportmedia en Busworld willen op deze manier exposanten de kans geven om hun bedrijf en/of merk in de spotlights te plaatsen met een op maat gemaakte reportage.

De uitzendingen van TRANSPORT.TV worden druk bekeken op Kanaal Z. Een uitzending scoort gemiddeld 400.000 kijkers.

Bovendien worden alle reportages achteraf ook geplaatst op de sociale media en op de website www.transportmedia.be.

Achteraf geeft TRANSPORT.TV alle rechten van de film vrij.

Dat wil zeggen dat de reportage in hoogste resolutie wordt aangeleverd en voor eigen gebruik mag worden gebruikt.

Ook voor een autocarbedrijf kan het dus interessant zijn een dergelijke reportage te laten maken en te laten opnemen in deze speciale uitzending.

Kijken is de boodschap!

12

september 2017

R O N D E TA F E L

AUTO

CAR

Van links naar rechts rond de tafel: David Léonard (Voyages Léonard), Paul Mechele (Iveco), Geert Van Impe (MAN), Veerle De Boeck (FBAA), Inge Buytaert (BAAV-Busworld), Theo Wauters (De Zigeuner), René Dirkx (Staf Cars), Jan Deman (BAAV-Busworld) – linksboven: Patrick Westelinck (FBAA).

Rond de tafel met ondernemers en constructeurs Naar aanleiding van Busworld Kortrijk, dat tussen 20 en 25 oktober wordt gehouden, organiseerde Car & Bus magazine twee rondetafelgesprekken met ondernemers en constructeurs. Daarin werd zowel ingegaan op hedendaagse trends in het bus- en touringcarvervoer als op mogelijke opportuniteiten voor ondernemers. Verspreid over meerdere artikels vindt u de weerslag van deze gesprekken. Alvast veel leesplezier. (*)

AUTO

(*) Busbouwer Van Hool was op de valreep verontschuldigd voor het rondetafelgesprek.

Wij hebben hun reactie op de voorgelegde gespreksthema’s geïntegreerd.

CAR R O N D E TA F E L

september 2017

13

Hybride-optie overwegen voor milieuzones

Touringcar blijft ‘dieselen’ De evolutie naar volledig of hybride elektrisch aangedreven busvervoer lijkt onafwendbaar, althans in het openbaar vervoer. Voor touringcars houdt de dieselmotor wellicht nog lange tijd stand, hoewel stedelijke milieuzones misschien aansporen tot hybride concepten voor de laatste kilometers.

“Elektrisch vervoer over lange afstand is niet evident.

Europa geeft ons geen ruimte om aan onze zware motoren nog twee ton batterijen toe te voegen” Paul Mechele (IVECO)

Elektrisch busvervoer over lange afstand is niet evident. “Wij moeten ons afvragen wat wij willen vervoeren: batterijen of passagiers en hun bagage. De motoren zijn al een stuk zwaarder en Europa geeft ons geen ruimte om daar nog twee ton batterijen aan toe te voegen”, merkt Paul Mechele (Iveco) op.

“Met Euro VI zijn er al heel veel inspanningen op het vlak van milieu gebeurd. Vloeibaar gas is een optie, maar het heeft niet meteen een grote toekomst omdat het een fossiele brandstof blijft. De toekomst wordt wellicht elektrisch zonder batterijen, maar dan moeten wij met waterstofbussen rijden die een elektromotor aandrijven”, aldus Paul Mechele.

“In het stadsvervoer rijden al zeer veel hybride en elektrische bussen. Op lange afstand blijft de milieuvriendelijke dieselmotor ongetwijfeld nog lange tijd bestaan”, weet Geert Van Impe (MAN). “In vrachtvervoer kan LNG een plaats verwerven, zeker wanneer je om de 250 km tankstations hebt. Voor touringcars is het een ander verhaal, niet alleen technisch maar ook omdat zij in andere regio’s rijden. De problematiek van de milieuzones hypothekeert de toekomst van de Euro

14

september 2017

VI-motor daar. Misschien moeten wij kijken naar mogelijkheden om de laatste kilometers elektrisch te rijden opdat touringcarbedrijven hun klanten nog kunnen laten in- en uitstappen waar zij dat wensen”.

R O N D E TA F E L

AUTO

CAR

“Het is de hoogste tijd om samen een charmeoffensief in te zetten rond Euro VI, want moderne diesels zijn absoluut niet zo vervuilend als sommigen denken” Patrick Westelinck (FBAA)

Charmeoffensief Euro VI “Politici hebben bij de invoering van de milieuzones nooit stilgestaan bij de impact daarvan op onze sector”, stelt Patrick Westelinck (FBAA). “De economische levenscyclus van onze voertuigen, die tot nog toe op 15 jaar wordt berekend, geldt plots niet meer. Wie de voorbije jaren nog Euro IV en V heeft aangekocht, kan weldra de milieuzone niet meer binnen. Als sector worden wij hierdoor geconfronteerd met versnelde financiële gevolgen en uitdagingen. Euro VI is heel mooi en milieuvriendelijk, maar constructeurs zijn vergeten om die boodschap breeduit te onderbouwen. Men heeft dat destijds wel gedaan voor Euro II en III en men doet dat nu voor elektrisch aangedreven voertuigen. Het is de hoogste tijd om samen een charmeoffensief in te zetten rond Euro VI, want die is absoluut niet zo vervuilend als sommigen denken.

Euro VI is, tot nader order, de enige betaalbare oplossing. Er is geen alternatief. Ook moeten wij nadenken over een piste hoe het verder moet met de toegang tot steden, zoals Parijs, die helemaal geen dieselvoertuigen meer willen”.

“Euro VI is propere technologie”, beklemtoont Geert Van Impe. “Wij zitten nu al aan Euro VIc, tegen 2020 komt Euro VId eraan, die nog een stuk milieuvriendelijker wordt”.

Beperking van de toegankelijkheid tot stadscentra raakt, volgens Veerle De Boeck (FBAA), ook aan de essentie van touringcarreizen. “Wij worden gewaardeerd voor de ‘doorto-door’-service die eigen is aan de sector. Bovendien moet men niet discriminatoir toegang verlenen tot stadscentra.

Voor groepen zoals mindervaliden of scholen is het praktisch onmogelijk om aan de stadsrand over te stappen op een ander vervoermiddel om het centrum te bereiken”.

“Euro VI is een propere technologie” Geert Van Impe (MAN)

september 2017

15

Jongeren willen groepsgevoel ervaren

Nadenken over flexibele zetelopstelling Nieuwe initiatieven zoals Ouibus en Flixbus hebben ervoor gezorgd dat jongeren anders zijn gaan kijken naar de bus. Zij kiezen voor touringcarreizen waarin het groepsgevoel sterk wordt geaccentueerd. Een flexibele en alternatieve zetelopstelling draagt daartoe bij, maar volgens de busondernemers valt dat moeilijk te rentabiliseren.

“Een bus op maat voor jongeren valt moeilijk te rentabiliseren” René Dirkx (Staf Cars)

ten. Jongeren kiezen vrijwel uitsluitend voor de pendelbus naar wintersportcentra. Dat is een specifieke markt waarin capaciteit en prijs spelen. Jongeren willen ook niet betalen voor een luxueuze uitstraling. Zij willen een aantrekkelijke prijs en wifi aan boord. Zij reizen dikwijls lastminute en kiezen, afhankelijk van hun bestemming en hun vakantieplannen, evengoed voor een lage kosten-luchtvaartmaatschappij”.

“Een bus op maat voor jongeren inzetten, valt moeilijk te rentabiliseren”, zegt René Dirkx (Staf Cars). “Zetelopstelling en ledverlichting kan je aanpassen, maar daarmee houdt het grotendeels op. Wat vaak wordt vergeten, is dat jongeren begaan zijn met het milieu en dat je die elementen ook kan uitspelen tegenover hen”.

“Met ledverlichting kan je wat spelen. Een glazen dak is ook plezant omdat je klanten beter kan laten genieten van het landschap of van een avondlijke stadsrondrit. Veel belangrijker is de zetelafstand en de beenruimte waarover men beschikt”, stipt Theo Wauters (De Zigeuner) aan.

“Wij zijn in de eerste plaats ondernemers”, werpt David Léonard (Voyages Léonard) op. “Wij moeten onze activiteiten rentabiliseren en dat kan alleen maar door inkomsten te zoeken waar wij die kunnen halen, namelijk bij een ouder cliënteel. Het is dus logisch dat wij kiezen voor voertuigen die eerder op hen zijn gericht en die wij het jaar rond kunnen inzet-

16

september 2017

Meerwaarde groepsreis Los van pendelreizen stelt Jan Deman (BAAV-Busworld) vast dat jongeren kiezen voor touringcarreizen waarin het groepsgevoel wordt geaccentueerd en waarin activiteiten een belangrijk onderdeel vormen. “In een samenwerkingsproject met de Vlaamse toerisme-hogescholen laten wij studenten hun favoriete touringcarreis naar een bepaalde regio uitstippelen. Individueel reizen zij niet met een touringcar. Zij willen in groep reizen en de meerwaarde daarvan ervaren. Het groepsgevoel primeert voor hen en vanuit dat opzicht ijveren zij voor een andere zetelopstelling”.

Volgens Iveco en MAN ligt dat niet voor de hand omdat het voertuig moet worden gehomologeerd voor elke zetelopstelling. Snelkliksystemen die een flexibele opstelling mogelijk maken, zijn moeilijk te homologeren. Bij wijzigende opstelling verandert immers de asbelasting van de bus, verandert het

R O N D E TA F E L

AUTO

CAR

“Jongeren willen niet betalen voor een luxueuze uitstraling” David Léonard (Voyages Léonard)

rijgedrag en moeten de veiligheidsnormen opnieuw worden geëvalueerd. Een lounge achteraan is perfect mogelijk en die wordt ook vlot gehomologeerd. Binnen het maatwerkverhaal dat Van Hool aanbiedt, kan een antwoord worden gegeven op de verzuchtingen van jongeren en de vraag naar een eenvoudig en gebruiksvriendelijk systeem om zetelconfiguraties te wijzigen.

“Als een flexibele zetelopstelling kan bijdragen tot het bereiken van een nieuw cliënteel, dan is het een onderwerp waarrond wij internationaal samen moeten zitten met constructeurs en IRU”, suggereert Patrick Westelinck (FBAA).

Ondernemers plaatsen er alvast de nodige kanttekeningen bij omdat het wijzigen van de zetelconfiguratie tijd vergt.

Bovendien is het de vraag of klanten bereid zijn een meerprijs te betalen voor een 2+1-opstelling of een 2+2-opstelling met tafeltje (zoals in de trein) omdat hierdoor de vervoerscapaciteit van de bus wordt beperkt. Occasioneel en op vraag kan je het eens doen, maar gestructureerd lijkt het, volgens de ondernemers, nauwelijks te rentabiliseren.

Medioren en senioren onderscheiden Jongeren zijn misschien kritisch, maar ook oudere klanten zijn dat. “Moderne senioren, meer bepaald zij die jonger zijn dan 70 jaar, willen geenszins senioren worden genoemd”, stipt Theo Wauters aan. “Zij behoren tot de eerste generatie waar beide partners hebben gewerkt en een pensioen hebben. Zij hebben financiële mogelijkheden en willen echt genieten en beleven”.

“Wij moeten senioren en medioren duidelijker van elkaar onderscheiden”, oppert Patrick Westelinck.

“Medioren zijn personen met uithuizige kinderen. Zij delen hun vrije tijd totaal anders in. Uit gesprekken met Plus Magazine hebben wij geleerd dat medioren niet willen samen reizen met senioren. Het wordt zonder meer een uitdaging om nieuwe reisconcepten voor medioren te ontwikkelen. Ook in het Busfan-project zien wij dat medioren zich steeds meer uiten als een aparte doelgroep.”

“Het groepsgevoel primeert bij jongeren en vanuit dat opzicht ijveren zij voor een andere zetelopstelling” Jan Deman (BAAV-Busworld)

september 2017

17

Onderhoudscontracten zijn onvoldoende flexibel

Touringcarondernemers verkiezen eigen werkplaats Touringcarondernemers houden vast aan een eigen werkplaats, omdat dit hen de nodige flexibiliteit biedt en hen toelaat om steeds weer een piekfijne en bedrijfszekere touringcar in te zetten. Kiezen voor nieuwe technologie en een nieuw merk in het voertuigenpark opent de weg naar een onderhoudscontract, maar volgens de ondernemers is dat eerder voor wie met een multi-merkenvloot rijdt.

“Strengere Euronormen maken onderhoud veel complexer” Geert Van Impe (MAN)

Kleinere bedrijven kiezen vaak voor een onderhoudscontract in het dealernetwerk. In tegenstelling tot enkele jaren geleden, toen men vaak drie of vier merken in de vloot had, zien wij nu een trend naar twee merken. Dat leidt tot een meer gezonde concurrentie en een hechte relatie met de busbouwer en de dealer”.

“Het is onmogelijk om alle kennis voor alle merken in huis te hebben”, stelt Paul Mechele (Iveco). “Alles zelf doen, is niet meer mogelijk. Bij bepaalde contracten bieden wij een pakket aan waar onderhoud en opleiding zijn inbegrepen. Een nieuw merk introduceren is meestal een grote stap in een busbedrijf. Ondersteuning is dan zonder meer noodzakelijk, omdat men vaak te maken heeft met nieuwe technologie”.

Onderhoud is veel complexer geworden “De strengere euronormen maken onderhoud veel complexer”, beaamt Geert Van Impe (MAN). “Het gaat om meer dan de spreekwoordelijke oliewissel. Preventief onderhoud is belangrijk geworden om de operationele inzetbaarheid te waarborgen. Vanuit dat opzicht wordt meer en meer gewerkt met onderhoudscontracten. Grote busbedrijven beschikken meestal over een eigen atelier waar die werkzaamheden, al dan niet in overleg, worden uitgevoerd.

18

september 2017

“Alles zelf doen is niet meer mogelijk” Paul Mechele (Iveco)

“Met onderhoudscontracten hou je het budget onder controle en heb je een duidelijk beeld van de ‘total cost of ownership’”, stipt Paul Mechele aan. “Bovendien wordt het voertuig volgens het boekje onderhouden, waardoor de klant kan rekenen op een correcte restwaarde”, geeft Geert Van Impe nog mee.

Bij Van Hool ziet men een toename van onderhoudscontracten bij grote vervoersgroepen. “Als klanten dat wensen, sluiten wij dergelijke contracten af, maar Van Hool is op dit vlak een wat atypisch verhaal. Klanten komen bij ons voor een specifiek product met een specifiek uitrustingsniveau

R O N D E TA F E L

AUTO

CAR

“Onderhoud volledig uitbesteden is te duur voor ons” René Dirkx (Staf Cars)

merk wat betekent dat je opleidingen voor mecaniciens moet organiseren. Wij willen voor onderhoud zoveel mogelijk onafhankelijk blijven. Wel denk ik dat onderhoudscontracten interessant zijn wanneer je met meerdere merken rijdt”.

op maat. Omwille van die specificiteit hebben wij veel, zoniet alles, in eigen beheer. De beschikbaarheid van wisselstukken en de snelheid waarmee die geleverd worden, is een grote toegevoegde waarde voor onze klanten”, klinkt het.

Onvoldoende praktisch en flexibel De ondernemers die deelnemen aan de Ronde Tafel zijn minder gewonnen voor onderhoudscontracten. “Een onderhoudscontract kan goedkoper zijn, maar praktisch kan het voor ons niet”, zegt Theo Wauters (De Zigeuner). “Onze bussen moeten alle dagen piekfijn in orde zijn en dat kan je alleen maar doen in eigen beheer. Wij rijden overigens maar met één merk en de constructeur is niet veraf wanneer wij wisselstukken nodig hebben. Een eigen atelier kost geld, omdat er niet altijd even veel werk is. In de praktijk kunnen wij evenwel niet zonder hoewel een onderhoudscontract mogelijk financieel interessanter is”.

“Als wij het onderhoud volledig zouden uitbesteden, dan is dat voor ons te duur”, stelt René Dirkx (Staf Cars). “Flexibiliteit is heel belangrijk. Daarom hebben wij een 24 uren-service opgezet voor onze eigen voertuigen. Chauffeurs die onderweg zijn, kunnen hen contacteren bij kleine pannes en storingen. Herstellingen en onderhoudsbeurten die binnen de garantiebepalingen vallen, gebeuren bij de constructeur”.

“Voor depannages in het buitenland werken wij samen met collega’s aldaar”, geeft David Léonard aan. “Constructeurs zijn niet altijd goed vertegenwoordigd in de regio’s die wij doorkruisen. Bovendien zijn niet alle regionale concessiehouders vertrouwd met de specificiteit van een bus”.

Constructeurs begrijpen het standpunt van de ondernemers die gaan voor flexibiliteit om hun voertuigenpark operationeel te houden. Niettemin blijven er combinaties mogelijk van onderhoudscontracten die in eigen atelier en door eigen medewerkers worden uitgevoerd. Investeringen in mecaniciens, kennis en onderdelenmagazijn renderen vaak alleen maar voor grote busbedrijven en -groepen.

“Met een eigen atelier moet je investeren in mecaniciens en wisselstukken, maar het draagt bij tot je imago omdat je altijd een bedrijfszekere bus kan inzetten”, bevestigt David Léonard (Voyages Léonard). “Wij introduceren nu een tweede

“Een onderhoudscontract is mogelijk goedkoper, maar voor ons niet praktisch” Theo Wauters (De Zigeuner)

september 2017

19

Multimedia-behoeften wisselen per doelgroep

Infotainment splitsen in informatie en entertainment

Hoe moet het verder met infotainment en multimedia op de touringcar? Ook constructeurs stellen zich die vraag, niet zelden op vraag van busbedrijven die evenmin weten welke richting het uitgaat. Een usb-aansluiting per zitplaats wordt beschouwd als de nieuwe standaard. Een mogelijke opsplitsing tussen informatie en entertainment lijkt onafwendbaar opdat reisleiders hun klanten nog kunnen vergasten op uptodate presentaties, video’s en geluidsfragmenten vanaf hun laptop of tablet.

“Vooral jongeren vragen die technologische snufjes en willen hypergeconnecteerd zijn” David Leonard (Voyages Léonard)

Enkele centraal opgestelde beeldschermen en een goede microfoon blijven noodzakelijk voor de reisleider. Hij/zij moet weliswaar beschikken over optimale aansluitingsmogelijkheden voor de laptop of tablet waarop filmpjes, geluidsfragmenten of presentaties gebundeld zijn om de reis professioneel te begeleiden.

Verschillende behoeften per doelgroep

Individuele multimedia-schermen en -consoles lijken niet meteen aan de orde. Reizigers willen individueel bepalen wat zij op welk moment willen horen en zien maar die audio- en video-opnamen hebben zij doorgaans zelf op hun smartphone of tablet geïnstalleerd. Een optimale stroomvoorziening via usb en wifi om even op internet te kunnen, is op het eerste gezicht reeds een prima aanbod. Naar de toekomst moet misschien worden gedacht aan apps en informatie die men via streaming kan ontvangen.

20

september 2017

De multimedia-behoeften verschillen, volgens Theo Wauters (De Zigeuner), naargelang het type vervoer en de klanten die meereizen. “Voor rondreizen noteren wij tot 85% 50-plussers.

Die hebben allemaal hun smartphone of tablet mee en die willen onderweg wel eens de familie contacteren. Zij hebben er niet echt behoefte aan om eigen films te bekijken. In overleg met de chauffeur kan via het centrale systeem een film worden getoond. Op winterpendels hebben wij veel klanten die vooraf films hebben gedownload. Daarom is het belangrijk dat touringcars zijn voorzien van individuele usb-aansluitingen.

Het totaalpakket aan infotainment-voorzieningen is almaar ingewikkelder geworden en dat ook voor de chauffeur en de

R O N D E TA F E L

reisleider die het moeten bedienen en laten functioneren.

Niet iedereen kan vlot overweg met die nieuwe technologie.

Eenvoudige, duidelijke en gebruiksvriendelijke Nederlands- en Franstalige handleidingen moeten echt wel beschikbaar zijn.

Het volstaat niet om alles in beeldschermen te integreren want soms moet men elders nog iets aan- of uitvinken”.

“Vooral jongeren vragen die technologische snufjes en willen hypergeconnecteerd zijn”, treedt David Leonard (Voyages Léonard) bij. “Daar staat uiteraard een kostprijs tegenover en dan rijst de vraag wie dat gaat betalen wanneer je die faciliteiten niet het jaar rond kan rendabiliseren”.

“De touringcars van ons bedrijf in Nederland zijn sinds anderhalf jaar voorzien van uitgebreide multimedia-voorzieningen en dat om de lange pendelritten aangenamer te maken voor de reizigers”, stipt René Dirkx (Staf Cars) aan. “Wij hebben het hele systeem volledig extern laten monteren en uitbesteed.

Het voordeel daarvan is dat chauffeur noch reisleider zich moeten bekommeren over de werking daarvan. Wanneer een reisleider eigen multimedia-toepassingen wil vertonen, is dat alles behalve evident omdat de configuratie en toegankelijkheid vaak wisselt per touringcar. Ons extern ingebouwd en beheerd systeem is volledig afgestemd op het gebruik ervan door smartphones of tablets van de individuele reizigers. De multimedia-toepassingen functioneren perfect net zoals de wifi, waarvan klanten echt wel verwachten dat die behoorlijk werkt. Flixbus heeft zelfs nog een specifieke app ontwikkeld waarmee klanten kunnen worden geïnformeerd”.

Veel ingewikkelder dan vroeger “Wij proberen de multimedia- en infotainmentvoorzieningen zo gebruiksvriendelijk mogelijk te houden”, repliceert Paul Mechele. “Vroeger was het eenvoudiger en had je slechts één gangbaar audio- en video-systeem. Nu is het een pak ingewikkelder geworden met vele toepassingen. Wij streven ernaar om zoveel als mogelijk met een gewoon plug-in-systeem te werken. Wij moeten de technologie volgen maar we kunnen niet garanderen dat je over vier jaar nog verder kan met wat we nu inbouwen”.

“De levensduur van de multimedia-technologie is helaas veel korter dan die van de touringcar die soms al na vijf of zeven jaar aan een tweede leven begint”, treedt Geert Van Impe bij.

“Technisch is het niet mogelijk om dat multimedia-blok na enige tijd uit te breiden of te vervangen in functie van wij-

AUTO

CAR

“Elke passagier heeft zijn eigen toestel en wenst enkel wifi en elektriciteit” Peter Van Lil (Van Hool)

zigende technologie”, vervolgt Paul Mechele. “Het gaat niet alleen om stekkers en aansluitingsmogelijkheden voor allerhande informatiedragers maar ook om de achterliggende elektronica”.

Van Hool biedt alle mogelijke opties aan tot en met de individuele Futuro-systemen per passagier. “Echter wat wij vandaag zien, is dat elke passagier zijn eigen toestel heeft en enkel nood heeft aan wifi en elektriciteit. De klant maakt dan zelf wel uit wat hij wil zien, horen of lezen. Wifi is echt wel noodzakelijk, en dat ook afhankelijk van de bestemming; denk bijvoorbeeld maar aan Zwitserland. Wie in de touringcar zijn laptop of tablet wil gebruiken, is overigens aangewezen op wifi omdat die toestellen doorgaans geen sim-kaart hebben”, geeft Van Hool nog mee.

Afrondend oppert Patrick Westelinck (FBAA) om het geïntegreerde infotainment-systeem om louter praktische en functionele redenen uit mekaar te halen. “Enerzijds heb je dan het informatiesysteem met micro, luidspreker en centrale beeldschermen waarop de reisleider zijn laptop of tablet kan inpluggen voor multimediale toepassingen tijdens de rondreis.

Anderzijds is er het zuiver entertainment-systeem met wifitoegang en usb-aansluiting waarop elke reiziger individueel kan aansluiten. Maar, alvorens wij dergelijk entertainmentsysteem installeren, is het uiterst belangrijk om te weten waarover de reiziger nu juist wil beschikken en wat hij ook daadwerkelijk gaat gebruiken tijdens zijn touringcarreis”.

De gesuggereerde opsplitsing tussen informatieverstrekking en zuiver entertainment (film, muziek, internet, …) werd alvast positief onthaald door de aanwezige constructeurs.

“De levensduur van de multimedia-technologie is helaas veel korter dan die van de touringcar” Geert Van Impe (MAN)

september 2017

21

SECTOR

De vier winnende studenten omringd door leraars en leiding van Vives en vertegenwoordigers van BAAV. Mevrouw Vandenberghe (derde van rechts) hielp de studenten bij de aanpak van deze reis.

Studenten leveren pionierswerk Vives wint wedstrijd ‘Creëer uw eigen autocarreis’ Voor de eerste maal was Vlaanderen - en niet een buitenlandse bestemming - de opdracht van de prestigieuze wedstrijd ‘Creëer uw eigen autocarreis’ van BAAV en Busworld. In tegenstelling tot de vorige edities was de opdracht voor de Vlaamse hogescholen een andere doelgroep dan de jongeren tussen 18 en 28 jaar. Ditmaal moesten de studenten een autocarreis organiseren voor mensen van alle leeftijden met een financiële en/of fysieke/mentale beperking. Vier studenten van de Vives hogeschool in Brugge wisten zich het best in te leven in die situatie en werden door de jury bekroond met een prijzenpot van € 20.000 voor de realisatie van de driedaagse. Pionierswerk volgens de jury.

Zoë De Groote, Kimberly Hessel, Dieter Staessens en Cédric Van Lerberghe, de winnaars van de wedstrijd die op 68 inzendingen kon rekenen, vonden de insteek een schitterend gegeven waarop zij zich met veel enthousiasme hebben gestort. De studenten: “We moesten zeer creatief omgaan met de mogelijkheden met de autocar. Het is niet gemakkelijk activiteiten te vinden voor deze doelgroep. De keuze is vrij klein. We wilden eveneens vermijden dat de deelnemers steeds dezelfde activiteiten kregen voorgeschoteld. Het is leuk eens wat anders te doen dan de gewone touroperators.

We zijn er dus volgens de jury in geslaagd. Het wordt een heerlijke driedaagse”.

De zintuigen prikkelen, dat is de bedoeling van deze reis.

Daarom koos het viertal voor een doelgroep waarbij de zintuigen belangrijk zijn. Hun keuze viel op de vzw De Kade, die zich ontfermt over jongeren met een beperking. Zij kregen daarbij steun van mevrouw Vandenberghe, die hen hielp bij de keuze van de activiteiten die eenvoudig moesten zijn en ruim in tijd.

22

september 2017

De activiteiten omvatten onder meer: • • • • • •

een blote voetenwandeling door het domein Puyenbroek een bezoek aan een koffiefabriek met degustatie een snoezelavond een bezoek aan een chocoladefabriek een bezoek aan de zoo van Antwerpen een kampvuur

De studenten hebben ook aan activiteiten gedacht tijdens de ritten. Zo is er een schlagermoment, want de deelnemers zijn verzot op zingen, en een quiz over voorwerpen en dierengeluiden.

Unaniem De 18 man sterke jury was unaniem. Dit is pionierswerk. Het programma, de verkoopbaarheid ervan, de kostprijsberekening, de rij- en rusttijdenwetgeving, de logica van de route tot zelfs de marketing, alles werd onderzocht. Bovendien eiste deze reis van de studenten een grotere empathie en research. Jan Deman, secretaris van BAAV, is net als de betrokken leraars enthousiast over het resultaat. “De ideeën van deze jonge mensen zijn inspirerend voor de bedrijven in onze sector”. Volgend jaar is het Ruhrgebied de bestemming voor de zesde editie van deze wedstrijd.

Het concept van de winnende reis en van de andere geselecteerde projecten vindt u terug op www.baav.be (rubriek ‘Productvernieuwing’).

UW PARTNER

DIE U VERDER BRENGT

U vindt ons in de expo Busworld in Kortrijk, van 20 tot en met 25 oktober 2017, Hal 3, stand 302.

Wist u dat Otokar een volledig gamma voertuigen van 7 tot 18 meter biedt voor alle behoeften van lokaal, interlokaal en toeristisch vervoer, met een capaciteit tot 164 passagiers? Dankzij ons veelzijdig aanbod van autobussen en autocars kunnen we alle behoeften van uw activiteit

otokareurope.fr

invullen, en dit op een betrouwbare manier en voor een lage exploitatiekost. Investeren in een voertuig van Otokar staat gelijk aan kiezen voor een netwerk van verdelers en een dienst naverkoop waarop u altijd kunt rekenen. Otokar is een partner die u verder zal brengen.

ONDERNEMEN

Florian gaat er elke dag voor

De weinige vrije tijd spendeert hij graag achter de piano.

Jumbo Tourisme vertroetelt cliënteel en personeel

Florian Vanderhoudelingen (36) is geen dag weg te slaan van de sociale media. Hij kreeg er onlangs nog de prijs ‘Beste gebruik sociale media’ voor op de Lentereceptie van onze federatie. Het is hem daarbij niet te doen zichzelf, maar vooral zijn bedrijf, activiteiten, cliënteel, bestemmingen en de sector in het licht te plaatsen. Florian is werkelijk gepassioneerd door de wereld van de autocar. Sinds zijn prille jeugd al.

Zijn cliënteel geniet van zijn enthousiasme evenals zijn honkvast personeel (24).

In Bury (Peruwelz) woont er een verbeten verdediger van onze sector, die voor zichzelf geen betere toekomst ziet dan de wereld van de autocar.

Hoe ben je in de sector verzeild geraakt?

“Ik was amper vijf jaar in 1986 toen mijn vader, een verzekeringsagent, met de firma begon als gevolg van een weddenschap. Toen zette ik mijn eerste stappen in de garage waarin één bus stond. Daar ben ik besmet met het virus. De autocar was niet mijn vader zijn prioriteit maar hij merkte mijn passie en breidde in de loop der jaren de firma uit, vooral met schoolvervoer. Op mijn 21ste ben ik begonnen als chauffeur.”

Heb jij studies in die richting gedaan?

“Niet bepaald. Ik heb een graduaat verzekeringen maar heb natuurlijk alle routes doorlopen om toegang tot het beroep te krijgen en met de autocar, en zelfs met vrachtwagens, te rijden.”

24

september 2017

Van waar komt de bedrijfsnaam Jumbo Tourisme?

“Ik moet het bekennen: ik heb het nooit geweten en weet het nog altijd niet. Wellicht komt het – maar dat is een vermoeden – omdat mijn moeder een grote verzamelaarster is van Dumbo, dat sympathiek olifantje. Dat in combinatie met mijn vader’s sprong in het duister om een bus te kopen voor het weekend, als gevolg van een weddenschap, heeft wellicht geleid tot onze huidige firmanaam.”

Het toerisme is nu jullie hoofdactiviteit?

“In 2002 is voor ons het toerisme werkelijk begonnen. Vandaag rijden we met twaalf voertuigen: zes voor de internationale reizen, drie voor binnenlandse reizen en drie voor het schoolvervoer. Het schoolvervoer is wat op de achtergrond

geraakt, maar bij de vernieuwing van contracten in 2019 doen we zeker actief mee. Maar we hebben nog geen info daarover.”

Geloof je sterk in de toekomst van de sector?

“Natuurlijk. Je hebt de groepen met daarnaast de familiale ondernemingen zoals de onze. Ik geloof in onze onderneming.

Wij hebben een band met de lokale gemeenten, met de regio.

Wij bieden een originele en gepersonaliseerde service. Wij bieden een service all-in met catering aan boord en toegang tot de sociale media. Dat is een sterke troef. Daarnaast moet je mee evolueren want het imago van onze sector verandert voortdurend. Ik blijf niet blind voor de ontwikkelingen à la Flixbus, maar aanpassen is niet gemakkelijk, het kost geld.

Wij hebben als familiale onderneming een toekomst maar wij moeten voorzien dat de lasten zullen toenemen gelet op de toenemende restricties.”

Wat zijn je plannen voor de onmiddellijke toekomst?

“De kwaliteit van onze service nog verhogen en onze autocars uitrusten met de jongste technologie. We blijven luisteren naar de noden van ons cliënteel via enquêtes, onze chauffeurs en boodschappen op de sociale media. Wij opteren ook om onze autocars maximum vijf jaar te houden. Ons cliënteel is stabiel en heel tevreden. Met ouder materiaal zouden we niet dezelfde return on investment bereiken.”

En nog groeien?

“Onze kracht is onze kleinschaligheid. We willen wel nog wat groeien, maar we willen zeker onze familiale spirit behouden, dat is onze kracht. Je kan ons eigenlijk best vergelijken met een restaurant. We brengen geen fastfood en de baas heeft persoonlijk contact met zijn cliënteel. We hebben niet alleen een trouw cliënteel, ook ons personeel blijft ons trouw. Dat is een sterk signaal voor de reizigers”.

Wat verwacht je van de elektrificatie in onze sector?

“Dat zal de toekomst uitwijzen. Ik vermoed dat de batterijen dezelfde weg zullen opgaan als de smartphone vandaag. Jaren geleden kon je met een gsm niet veel meer dan draadloos bellen, vandaag is er zoveel meer mogelijk. Aan het milieu hecht ik veel belang, bv. vind ik de lage emissie initiatieven belangrijk. Ik loop met het idee rond een boom per personeelslid te planten op ons bedrijfsterrein. Ik besef dat het om een symbolische actie gaat, maar het helpt wel ons imago. We geven een kleine duw in de goede richting.

De meeste bedrijfsleiders zitten nog amper achter het stuur. Jij wel, hoe komt dat?

“Ik hou van het rijden. Ik heb dat nodig om mij goed te voelen.

Ook als is het maar een ritje naar de technische controle in

Elke autocar van Jumbo Tourisme heeft de naam van een grote componist.

Op het bedrijfsterrein in Bury wil Florian evenveel bomen planten als personeelsleden die hij in dienst heeft.

een week. Als chauffeur heb je ook een nauwe band met jouw cliënteel. Elke klant, elke groep is verschillend, maar telkens ontdek ik iets positiefs. Wat de bestemming is, maakt mij eigenlijk niets uit. Ik rij de jongste tijd vaak naar Londen, maar

“Mijn toekomst ligt nergens anders dan in de wereld van de autocar.”

Florian Vanderhoudelingen

ik hou van alle regio’s om hun eigenheid.

Hoe slaag je erin om je leven als bedrijfsleider en chauffeur te combineren?

“Sinds twee jaar heb ik geleerd te delegeren. Ik heb nu drie medewerkers op kantoor en een commercieel vertegenwoordiger. En met de huidige technologische middelen is veel mogelijk, en kan ik mijn bedrijf elders volgen. Het is absoluut geen traditioneel leven. De combinatie met het privéleven is niet vanzelfsprekend. Mijn bedrijf is mijn eerste vriendin, dat weet mijn echte vriendin. Ik leid ook het bedrijf, maar pleeg uiteraard ook nog vaak overleg met mijn vader Axel”.

Zie je je later nog iets anders doen?

“Helemaal niet. Ik blijf achter het stuur en in de sector. Mijn toekomst ligt nergens anders dan in de wereld van de autocar.”

Sinds vorig jaar zet je ook je schouders onder de provinciale FBAA-afdeling van Henegouwen. Schenkt het je voldoening?

“Zeker en vast. Er is een sterke energieke band gegroeid tussen alle leden. De aanwezigheid bij onze provinciale vergaderingen is groot en iedereen speelt zijn rol.”

Misschien een domme vraag, maar heb je nog wat tijd voor hobby’s?

“Weinig of geen tijd, maar af en toe speel ik nog eens piano.

Vader en grootvader waren ook muzikanten. We geven onze autocars sinds de herziening van ons imago trouwens telkens een naam van een bekende componist.”

september 2017

25

Constructeurs @ Busworld Europe

Alstom lanceert Aptis Tram- en treinfabrikant Alstom manifesteert zich nu ook op de busmarkt met de lancering van de Aptis, een volledig elektrische bus met plaats voor 100 personen. De accu’s liggen op het dak. De actieradius bedraagt ongeveer 200 km. De assen van de Aptis liggen ver uit elkaar, zodat een vlakke vloer van 20 m2 ontstaat. Behalve het gemakkelijk onderhoud, verhogen de zwevende stoelen het ruimtegevoel, net zoals de grote ramen en tramdeuren. Te zien op Busworld.

Het opladen gebeurt door Overnight Charging, snel laden via een pantograaf of door het Static Recharging Systeem (SRS). Alstom gelooft niet in inductie omwille van teveel energieverlies en een nood aan overdimensionering van de onderstations. Daarom heeft het bedrijf een systeem ontwikkeld dat op een veilige manier, via contact, een bus kan laden via de grond, SRS genaamd, Static Recharging System.

Nog bijzonder aan het voertuig is dat de vier wielen draaien en daardoor een perfecte aanmering verzekeren aan de bushalte. Zo is de kloof tussen begane grond en de halte maximaal enkele tientallen millimeters, waardoor je makkelijk in- en uitstapt met rolstoel of kinderwagen.

Solaris-vertegenwoordiger Pascal Debaille poseert fier voor één van de Urbino’s diesel hybride die in Wallonië zullen rijden.

Solaris verovert België Het Poolse Solaris is aan een veroveringstocht bezig van de Belgische markt. De Waalse vervoersmaatschappij SRWT kocht recent 208 stuks van de Urbino diesel hybride voor een bedrag van 72,8 miljoen euro. De bussen worden vanaf dit jaar tot in 2019 geleverd en zullen bij de TEC Henegouwen en de TEC Luik-Verviers rijden. Dit type bus kan op Busworld getest worden.

Ook de MIVB heeft bij Solaris elektrische bussen besteld. De 7 busjes van het type Urbino 8.9 zullen op de toekomstige Citybuslijn gaan rijden. De levering is gepland voor volgend jaar.

De vier wielen van de Aptis draaien allemaal.

Europese lancering voor Orion E Mellor, een Britse busconstructeur, lanceert op Busworld zijn eerste volledige elektrische bus met lage vloer. De Orion E, want zo heet de bus, heeft zestien zitplaatsen en werd in twee jaar ontwikkeld. De lage vloer laat een flexibele zitconfiguratie toe. Er is plaats voor maximaal vier rolstoelen. Dit voertuig heeft voorwielaandrijving. De bus heeft een geschat bereik van 150 km en is in 100 minuten volledig opgeladen met de hulp van industriële standaard lithium-ion batterijen.

26

september 2017

VDL toont vooral Futura VDL Bus & Coach toont op Busworld vooral het uitgebreid gamma van de Futura. Naast de drie Futura’s, komen nog twee versies van de Citea en de Midcity, een bus voor openbaar vervoer met lage vloer.

De MidCity van VDL is ontwikkeld voor het openbaar vervoer en beschikt over een multifunctioneel gedeelte met een lage vloer: ideaal voor b.v. staanplaatsen of rolstoelen. Het in eigen huis ontwikkelde specialisme van de ombouw tot lagevloerbus, biedt met ruimte voor 8 tot 31 passagiers een keur aan mogelijkheden. Dit maakt de MidCity uitermate geschikt voor zowel openbaar vervoer als voor gespecialiseerd rolstoelvervoer.

De Citea LLE-127 is met een lengte van 12,7 meter de langste Citea LLE variant. De verlengde wielbasis zorgt voor 4 extra zitplaatsen ten opzichte van de 12 meter variant.

Vergeleken met soortgelijke bussen met hetzelfde aantal zitplaatsen, profiteert ook de Citea LLE-127 van de voordelen van het lage totaalgewicht: minder brandstofverbruik, minder uitstoot van schadelijke stoffen, minder onderhoudskosten, waardoor minder TCO en meer Profit of Ownership.

De VDL Citea SLFA Electric is een elektrisch gelede bus met een lengte van 18,15 meter uitgevoerd in een vernieuwd futuristisch BRT (Bus Rapid Transit) design. Dit design ontving onlangs de Red Dot Award 2017.

VDL toont ook de Futura FHD2-106/440, een tweeasser met een lengte van 10,605m met veertig zitplaatsen en volledig Led-verlicht. VDL richt zich met deze touringcar op het VIP segment: kleinere gezelschappen die in luxe en comfortabel willen reizen. Net als de andere Futura modellen is de 10,6 meter voorzien van een volledig vlakke vloer. Met een 2+1

De VDL Futura FHD2-135/440.

opstelling, vis-à-vis en een keur aan opties op het gebied van meubels, keukens en entertainmentsystemen, verhoogt deze Futura het reisgenot van de passagiers.

De tweede Futura die VDL toont is de Futura FHD2-135/440, een tweeasser met een lengte van 13,475m. Dit voertuig telt 61 zitplaatsen voor passagiers en richt zich vooral op de Franse markt. De Futura FHD2 is een touringcar van buitengewone klasse voor hoogwaardige reizen, van dagtochten tot meerdaagse buitenlandse reizen. Deze nieuwe Futura lengtevariant is ook uitermate geschikt voor lange afstand intercity vervoer.

Tenslotte is er de Futura FDD2-141/510, een drieasser dubbeldekker met een lengte van 14,145m. Aantal zitplaatsen 74 + 1 + 1: 58 op het bovendek, 16 op het onderdek.

Door de toepassing van een nieuw ontwikkelde tussenvloer van lichtgewicht sandwich materiaal is de stahoogte in het benedendek maar liefst 1,86 meter. Een echte innovatie is de vergrote zichthoek van de chauffeur, de tussenvloer bij de voorruit loop nl. schuin naar boven.

Volvo focust op elektromobiliteit en veiligheid

De Volvo 7900 Electric Hybrid, te bewonderen op Busworld.

Elektromobiliteit, actieve veiligheid en een ‘denkende’ bus. Dit zijn enkele van de belangrijkste attracties van Volvo op Busworld.

Met meer dan 3.500 verkochte hybriden, elektrische hybriden en elektrische bussen wereldwijd, blijft Volvo Buses focussen op elektrische aandrijving. Op Busworld haalt Volvo het doek van de nieuwste versie in zijn elektrisch aanbod, de Volvo 7900 Electric.

Volvo Buses presenteert ook een reeks oplossingen op het gebied van actieve veiligheid en autonoom rijden, voor zowel stadsbussen als langeafstandsmodellen. In de simulator van de ‘denkende bus’ kunnen bezoekers testen hoe het Volvo Dynamic Steering (VDS), het voetgangers- en fietserdetectiesysteem, het Bus Stop Docking Concept en vele andere oplossingen in realistische situaties werken.

Testritten zijn mogelijk met de Volvo 7900 Hybrid Articulated en de Volvo 9900 met VDS.

september 2017

27

De volledige Scaniafamilie is aanwezig in Kortrijk.

Van Hool voelt zich dynamischer dan ooit!

Van Hool bestaat 70 jaar. Maar de ‘oude’ voelt zich dynamischer dan ooit! Dat zal duidelijk te zien zijn op Busworld. Van Hool pakt niet alleen uit met een compleet nieuwe stand maar ook met tien (!) voertuigen met lichte optische wijzigingen en technische innovaties.

Van Hool presenteert op Busworld 4 TX-modellen modeljaar 2018: TX11 Alicron, TX16 Astron, TX17 Altano en TDX27 Astromega. De enkele optische wijzigingen, in 2017 al op de Astromega doorgevoerd, zijn nu ook op de andere TXmodellen van toepassing.

Daarnaast toont Van Hool ook 4 EX-modellen modeljaar 2018: EX17 H, EX16 M voor de UK (première !), EX16 M en de EX15 H. De tweeassers van de EX werden productio-

28

september 2017

Scania met volledig gamma Scania is op Busworld aanwezig met zijn hele familie bussen en autocars: de Touring, de Interlink HD, de Interlink MD, de Interlink LD en de Citywide LE Hybrid.

Scania laat vooral zijn uitgebreide alternatieven voor conventionele diesel zien gelet op de toenemende beperking op dieselvoertuigen in steden.

Scania heeft het breedste aanbod aan bussen en bussen die op alternatieve brandstoffen rijden. Scania kan momenteel motoren aanbieden voor natuurlijk en biogas, ethanol, biodiesel, HVO en hybride bussen.

In diverse Europese steden is Scania een voorloper geweest in de overgang naar schone en lage koolstof technologieën. Onlangs leverde Scania 53 dubbeldekkers op gas voor Nottingham, ‘s werelds grootste vloot. De Britse stad Sunderland volgde dat voorbeeld met een vloot dubbeldekkers.

neel volledig onder handen genomen met o.a. belangrijke gewichtsbesparingen als resultaat. Uiterlijk kreeg het volledige EX-gamma enkele stilistische aanpassingen. Binnen is de cockpit onder handen genomen en wordt een nieuw ontworpen dashboard ingebouwd.

Blikvanger worden de 2 Exqui.City’s. Van Hool toont de Exqui.

City 18m diesel-hybride voor Belfast. Die wordt trouwens onthuld in aanwezigheid van overheidsvertegenwoordigers en de ondernemer uit Belfast. Belfast bestelde 30 dergelijke voertuigen. Nog te bewonderen is de Exqui.City 24m Trolley voor Linz (Oostenrijk). Dit trolley-voertuig van 24m beschikt over een onafhankelijke batterij: het voertuig kan losgekoppeld worden van het net en autonoom verder rijden ! Linz bestelde 20 dergelijke voertuigen.

TCO at a glance: Find out more about the cost factors involved when operating a bus or coach http://overall-economy.bus.mercedes-benz.com

Different for everyone. Perfect for you.

The ideal choice for every business: The new Tourismo. Discover the unprecedented range of options in the new Tourismo. With four models, two engines at five performance levels, and many comfort features. Unmatched in its versatility, extremely economical, and with the most advanced safety technology, the new Tourismo is the perfect bus – for operators, drivers, and passengers. For more information visit www.mercedes-benz.com/buses

Supplier: EvoBus GmbH, MercedesstraĂ&#x;e 127/6, 70327 Stuttgart

Emotioneel adieu van Kortrijk Busworld Europe vindt dit jaar voor de laatste keer plaats in Kortrijk. Eind 2017 begint organisator BAAV aan de voorbereiding van de verhuis naar Brussel. Ook voor Mieke Glorieux, directeur van Busworld, is dit een speciale editie, een emotioneel moment. “Helaas is Kortrijk te klein en worden wij te groot”. Voor deze editie is de oppervlakte aan tenten nog maar eens uitgebreid.

“We kunnen het ons nog steeds niet voorstellen dat dit de allerlaatste editie wordt in Kortrijk” Mieke Glorieux

Busworld 2017 is de laatste editie in Kortrijk. Een emotioneel moment?

Mieke Glorieux: “Absoluut. We kunnen het ons nog steeds niet echt voorstellen dat dit de allerlaatste editie in Kortrijk wordt. Niet enkel voor ons, als organisatoren, is het emotioneel, maar ook voor de vele exposanten die al jaren deelnemen, en niet te vergeten voor de crew van Kortrijk Xpo die ons steeds bijstaat voor alle mogelijke en onmogelijke klussen”.

Worden er ter gelegenheid van deze laatste editie in Kortrijk speciale activiteiten op het getouw gezet? Zo niet, waarom?

“Hoe graag we dit wel zouden willen doen, het draait steeds om ruimte. En die hebben we niet.

Niet in het Meeting Center, noch in de hallen, noch op de parkings.

Het Meeting Center wordt sowieso al gebruikt als exporuimte voor Temsa en Yutong. De XXL hal van 2.000 m2, een prachtige blackbox, is nochtans voorzien voor grote evenementen die heel goed in onze organisatie zouden passen.

Als noodoplossing wordt een tent geplaatst aan de vergaderruimtes zodat we toch over een grote locatie kunnen beschikken. Die tent gaan we gebruiken tijdens de openingsavond en tijdens de Nacht van het Salon. Meer details kan ik helaas nog niet vrijgeven omdat de verrassing anders verklapt wordt. Verschil-

30

september 2017

lende deelnemers zijn wel van plan een party te organiseren op hun stand ter gelegenheid van een jubileum of ter gelegenheid van de laatste ‘Kortrijk’.”

Boekt deze editie met 350 exposanten uit 33 landen alweer een record?

“Ja, we hebben opnieuw meer deelnemers en wat extra ruimte doordat we de tijdelijke gebouwen nog maar eens uitbreiden, tot zelfs over de vijver. Gelet op de lange wachtlijst van meer dan 90 bedrijven, spreek ik hier liever niet over een record. Een record aan wachtenden hebben we wel. Jammer, maar helaas”.

Hoeveel nieuwe deelnemers zijn er?

“We hebben 60 nieuwe exposanten in totaal.

Hierdoor zijn er helaas enkele anciens die te laat boekten uit de boot gevallen”.

Hoeveel constructeurs zijn er?

“In totaal zijn er 66 car- en busbouwers, inclusief integraal bouwers, opbouwers, producenten van chassis en grote carrossiers”.

Haast elke constructeur heeft wel een of meerdere elektrische bussen op zijn stand? Of niet?

“Men is nog steeds aan het aanmelden welke voertuigen zullen worden tentoongesteld, maar de elektrische voertuigen worden inderdaad een ware hype”.

Worden de elektrische bussen het hoofdthema?

“Gezien sustainability en elektrisch goed samengaan én al jaren ‘hot’ zijn, kunnen we wel over een hoofdthema spreken”.

Is er alweer een toename van leveranciers?

“Nee, die is er niet. Maar dit zal wel zo zijn vanaf 2019, omdat we dan over veel meer ruimte zullen beschikken”.

Welke landen zijn opvallend aanwezig?

“Op dit vlak verandert er niet veel. Op nummer één staat opnieuw Turkije, met maar liefst 61 deelnemers, gevolgd door Duitsland met 53”.

Hoeveel vierkante meter exact beslaat het salon?

Hoeveel oppervlakte aan tenten is er bijgekomen?

“De hallen zelf beschikken over 37.280 m2 tentoonstellingsruimte. Tot 2015 bouwden wij zelf nog 13.200 m2 aan tenten bij. Hierdoor hadden we toch een kleine 50.500 m2 bruto oppervlakte. Voor deze laatste editie daagden we het lot helemaal uit. De tenten werden nogmaals vergroot met 750 m2, waardoor we genoodzaakt waren om het inkomgebouw aan de ingang Noord te bouwen op de blusvijver van Kortrijk Xpo. Deze inkom meet 900 m2 en opnieuw kunnen enkele kleine standjes erin terecht. Met andere woorden, deze laatste Kortrijkse Busworld beschikt bruto over 52.130 m2.

Hoe is het met de demobussen geregeld?

Wordt de Kennedylaan volledig afgesloten?

“Ja, opnieuw hebben we de toelating gevraagd om de Kennedylaan af te sluiten. Hier kan een groot aantal demobussen terecht. Het is ook wel veiliger voor het komen en gaan van voertuigen naar de parkings, want voor deze laatste editie verwachten we een drukte van jewelste. Nog nooit hadden we zoveel demonstratievoertuigen. Enkele exposanten zijn zelfs zo hopeloos dat ze smeekten om toch maar een voertuig op de parking te mogen plaatsen”.

Zijn er bijkomende parkings voorzien?

Uiteraard kunnen we geen parkings toveren en zal er opnieuw met de welbekende uitwijkparkings gewerkt worden. De exacte plaatsen worden later nog meegedeeld.

De eenvoudigste manier om als bezoeker Busworld te bereiken zal via de uitwijkparkings zijn. Er zijn non-stop navettes voorzien die iedereen tot aan de ingangen brengen”.

Zal er een zelfrijdend busje rijden?

Zo ja, over welk traject?

“Ja, Navya komt met een zelfrijdend busje dat op twee trajecten kan worden getest: van Kinepolis naar ingang Zuid; en van ingang Zuid naar ingang Noord. Zelfs dit vergt heel wat voorbereidingswerk want al is de route nog zo kort, alles moet werkelijk tot in de puntjes geregeld worden”.

Waar heeft de openingsavond plaats en hoe worden de genodigden vervoerd?

“De opening heeft opnieuw plaats in de Stadsschouwburg in het centrum van Kortrijk. Opnieuw rekenen we op de goodwill van enkele constructeurs om navettes te voorzien van ingang

Noord tot de Schouwburg en terug. Na de opening in de Schouwburg worden de gasten terug gebracht naar Kortrijk Xpo waar een VIP-tour plaats vindt, die wordt afgesloten met een openingsreceptie én de uitreiking van de Busworld Awards. Absoluut geen saaie bedoening maar een heuse show met sterallures!”

Heeft er op de laatste avond iets plaats om definitief afscheid te nemen van Kortrijk?

“Zoals altijd wordt Busworld afgesloten met een bloemenstoet doorheen de wandelgangen. Dan deelt de organisatie boeketten uit aan alle vrouwelijke deelneemsters die dan nog aanwezig zijn. En al deze stoeten monden dan uiteindelijk uit in Hal 4 bij een bekende constructeur die er alles zal aan doen om voor de allerlaatste keer een knaller van een afsluitfeest te maken. Echter moet de afbraak dezelfde avond ook van start gaan. We hebben slechts twee dagen om de hallen terug clean en empty te krijgen”.

Tenslotte: hoe voel je het zelf aan dat je Kortrijk moet ruilen voor Brussel?

“Met héél veel gemengde gevoelens uiteraard. Kortrijk is/ was onze thuisbasis en zal het waarschijnlijk ook wel altijd een beetje blijven. Maar we moeten vooruit. Helaas is Kortrijk te klein en worden wij te groot. Ik denk daarbij aan alle ontgoochelde bedrijven die er gewoon niet meer bij kunnen, constructeurs die grotere standoppervlakte vragen, het grote tekort aan hotels, de niet zo evidente ritten van en naar de luchthaven … Maar we laten de mensen van Kortrijk Xpo niet vallen. Vanaf 2019 verzorgen zij onze diensten in Brussels Xpo. Dat was één van onze vereisten vooraleer beslist werd dat we zouden verhuizen. Dus eigenlijk verlaten we Kortrijk niet echt, enkel de locatie verandert. We zullen er alles aan doen om de omschakeling zo zachtjes mogelijk te maken, en we blijven waken over onze familiale sfeer en manier van werken”.

september 2017

31

I N T E R N AT I O N A A L

CANADA

RTC Quebec koopt 32 hybride Van Hools

SPANJE

Elektrische ‘sightseeing’ bus van Ayats Op de tweejaarlijkse FIAA presenteerde het Spaanse Ayats ‘out of the blue’ een geheel elektrische dubbeldeks open sightseeing bus. De elektrische installatie komt van Actia en bestaat uit een motor van 200 kW en een batterijpak van 3x90 kWh (NMC batterijen), gesitueerd in het achterste deel van het voertuig. Als actieradius wordt 150 kilometer opgegeven en de oplaadtijd bedraagt tussen de vijf en zes uur.

Het noorden van Amerika heeft een inhaalslag te maken qua openbaar vervoer, meent Alain Mercier, directeur général van Réseau de Transport de la Capitale in Quebec. Het bestelde daarom 32 Van Hool A 330 K Hybrid, een negen meter korte stadsbus. “De ideale maat voor ons is een bus van negen meter die ook nog voldoende capaciteit biedt en duurzaam is”, aldus Mercier.

FRANKRIJK

ZWEDEN

Franse ‘Macron cars’ zijn een succes

Zweeds Electric City wordt uitgebreid

Na Duitsland liberaliseerde Frankrijk in 2015 het langeafstandsvervoer per autocar. Volgens l’Autorité de régulation des activités ferroviaires et routières (Arafer), hebben al 6,2 miljoen mensen er gebruik van gemaakt. Het was de toenmalige minister van Economische Zaken en huidig president, Emmanuel Macron, die de liberalisatie doorvoerde, vandaar de ‘Macron autocars’. Men verwacht in 2030 tussen de 15 en 25 miljoen reizigers.

ElectriCity, een initiatief van veertien organisaties in en rond Gothenburg, waaronder Volvo Bus, is na twee jaar testen klaar voor de volgende fase. Rond de aankomst van de Volvo Ocean Race in Gothenburg, medio volgend jaar, wordt het project uitgebreid met twee volelektrische gelede bussen, hoogstwaarschijnlijk Volvo’s. Autonoom rijden, zoals automatisch ‘halteren’ en bus ‘platooning’ (dicht achter elkaar aanrijden), is de volgende fase.

NEDERLAND

Website met verkeersinfo over Rotterdam Op de website rotterdamonderweg.nl is een schat aan informatie te vinden over de bereikbaarheid van de Nederlandse havenstad Rotterdam. ‘Rotterdam Onderweg’ geeft uitgebreide en actuele informatie over de bereikbaarheid, werkzaamheden, alternatieven en omleidingen in en rond Rotterdam. Ook biedt de site verkeersnieuwtjes en locaties van parkeergarages. De website is een initiatief van de gemeente Rotterdam en de Verkeersonderneming.

32

september 2017

Daimler winkelt in eigen huis

Het nieuwe front van de Tourismo heeft vele trekjes van de truckdivisie.

Veel nieuws onderhuids voor Tourismo RHD Hartmut Schick, hoofd van Daimler Buses, kondigde hem in Brussel aan als een compleet nieuwe reisbus, maar de Tourismo RHD anno 2017 bevat grotendeels bestaande componenten en refereert sterk naar de Turkse Travego.

Daimler heeft gewinkeld in eigen huis, vooral bij de truckdivisie.

En toch zit er veel nieuws in deze Tourismo, vooral onderhuids.

Het Comfort Plus dashboard heeft vele Setra-elementen.

34

september 2017

De nieuwe Tourismo hoogdekker beleeft zijn wereldpremière op Busworld. De eerste nieuwe exemplaren rolden al deze zomer van de productielijn maar de daadwerkelijke levering aan klanten start in het begin van het reisseizoen 2018. De oude Tourismo, met Euro V, blijft voorlopig nog in productie, maar voor hoelang wist Daimler ons nog niet mee te delen. Daimler investeerde ongeveer 400 miljoen EURO in de nieuwe touringcargeneratie.

De nieuwe Tourismo RHD wordt enkel geproduceerd met de Euro VI motor. Daimler reed in Brussel een groene Tourismo voor, al wou het de aandacht trekken van Flixbus, de succesvolle aanbieder van ritten over lange afstand. In die markt heeft de Tourismo niet de leiderspositie die het in andere marktsegmenten wel heeft.

Over het nieuwe design lopen de meningen uiteen. Teveel vrachtwagenlook, zegt de ene.

Stevige leuke snoet, zegt de andere. Deze Tourismo is inderdaad een duidelijk product van synergieĂŤn binnen het Daimler-huis. De verlichtingunits komen uit de truckdivisie, net als de beproefde Active Brake Assist 3, waarvoor de versie 4 vanaf volgend jaar beschikbaar wordt.

De nieuwe Tourismo komt in vier modellen, met drie lengtes, van ruim 12 meter tot 14 meter, en mikt met dit assortiment op praktische shuttlebussen, excursiebussen en lijnbussen, tot de bijzonder comfortabele reisbussen. Aan het assortiment is ook een nieuwe motor van 465 pk toegevoegd. De ondernemers hebben de keuze uit twee dashboards: het dashboard Basic Plus (uit de Actros) en het luxueuzere Comfort Plus met vele Setra-trekjes.

sp e c ifi c a t i e s

TOURISMO RHD • • • • • • • •

lengte: 12,2 tot 13,9 m hoogte: 3,6 m stahoogte: 2 m bagageruimte: 9,9 tot 12,1 m3 tank: 480 l tank AdBlue: 40 l gewicht: 19,5 tot 24 t stoelen: van 49 tot 59

De zuinigheid blijft een belangrijk verkoopsargument. De nieuwe Tourismo claimt een aanzienlijk lager verbruik en minder uitstoot door de verlaagde luchtweerstand (CW = 0,33). Het verbruik kan nog dalen met nieuwe opties zoals de PPC - Predictive Powertrain Control (intelligente cruise control), voor het eerst beschikbaar in een Tourismo.

Veiligheid Naast de klassieke veiligheidsfeatures kan deze nieuwe Tourismo RHD uitgerust worden met het optionele Active Brake Assist 3 noodremsysteem. Dit systeem herkent niet alleen bewegende maar ook stilstaande obstakels vóór het voertuig en remt krachtig wanneer nodig. In het voorjaar van volgend jaar is de Active Brake Assist 4 ook op de Tourismo RHD beschikbaar. Het nieuwe gepatenteerde Front Collision Guard (FCG) biedt de chauffeur en de passagiers vooraan nog meer bescherming bij een frontale botsing. Daarnaast voldoet het verbeterde frame (roll over constructie) aan de aankomende ECE-R 66.02-wetgeving.

De nieuwe Softline-stoelen met het mooie ruitenpatroon op de stoel en rugleuning bieden nog meer comfort en doet denken aan de luxewagens van Mercedes. Het nieuwe klimaatsysteem bedient twee verschillende zones, met volautomatische bediening en een afzonderlijke circulatie voor de verwarming en de airconditioning. Hierdoor kan de temperatuur in het voertuig makkelijk constant worden gehouden.

ABA 4 in voorjaar 2018 In het voorjaar van 2018 lanceert Daimler de jongste (en vierde) versie van het actieve remhulpsysteem ABA. ABA staat voor Active Brake Assist. ABA 4 waarschuwt niet enkel voor stilstaande of bewegende obstakels vóór het voertuig maar nu ook voor voetgangers, en remt zelf wanneer nodig. Deze nieuwe versie zal vanaf dan beschikbaar zijn op de nieuwe Mercedes-Benz Tourismo en de Setra touringcars, inclusief de ComfortClass 500 en de TopClass 500.

ABA 4 is inclusief verkrijgbaar voor klanten die voor de populaire autonome intelligente cruise control optie (ART) kiezen. Dit systeem heeft immers al de nodige radartechnologie voor ABA 4.

Optioneel Optioneel kan in ieder model een WLAN-router en antenne geplaatst worden. De Coach MediaRouter zorgt met zijn ingangen voor simkaarten en usb-poorten zowelvoor een internetverbinding als voor het aanbod van opgeslagen media voor de passagiers. Vanaf fabriek is ook het FleetBoardtelematicasysteem beschikbaar. FleetBoard maakt het mogelijk om besparingen in bus- en reisbusvloten te herkennen en te benutten.

Prijzen Prijzen wou Daimler niet vernoemen, maar de aanschafprijs zou lager liggen dan zijn voorganger. Het al eerder vernoemde lager verbruik en het verminderd onderhoud zijn daar niet vreemd aan. Olie moet om de 120.000 kilometer de motor uit, de DPF-filter moet pas om de 360.000 km gereinigd worden en daarna om de 240.000 kilometer. Daimler prijst verder zijn OMNIplus onderhoudscontracten aan.

Daimler op Busworld Setra: • S 531 DT • S 515 HDH • S 511 HD • S 415 LE business Mercedes-Benz: • Tourismo 15 RHD • Tourismo 17 RHD • Sprinter City 45 LL • Citaro hybrid Solo

Naargelang de versie varieert de kofferruimte van 9,9 tot 12,1 m3.

september 2017

35

Iveco Tourys De winnaar van de allereerste ‘Minibus Euro Test’ en die zich het komend jaar ‘Minibus of the Year 2017’ mag noemen, is de Iveco Tourys. Deze Daily variant werd uit zeven deelnemers als beste gekozen, in navolging van zijn bestelbroer, de Daily in 2015.

M inib u s of the Y ear 2 0 1 7

De Tourys is ontwikkeld en gebouwd in nauwe samenwerking met de Italiaanse opbouwer Mussa & Graziano, volgens Iveco een garantie voor comfortabel en stijlvol vervoer. De entree van de Iveco is verzorgd, netjes en ruim. De reisleidersstoel hangt niet in de weg, en de reisleider heeft ook nog wat ruimte voor zijn/haar voeten. Over de rijeigenschappen waren de juryleden het behoorlijk eens. Die zijn gewoon goed te noemen, al voelt hij misschien wat stoterig aan in de vering.

De Hi-Matic versnellingsbak schakelt soepel. De 3-liter met 180 pk, 430 Nm en variabele turbo heeft zeker voldoende trekkracht. Overigens is de Tourys ook leverbaar met een 136 pk CNG of 150 pk dieselmotor, beide met een koppel van 350 Nm. Het dashboard en de chauffeurswerkplek zijn ‘gewoon’ die van de Daily. Wel moet worden opgemerkt dat het voor de grotere chauffeurs wel wat krap is.

Voor de passagiers is de voorruit ietwat aan de lage kant, die zou wel iets hoger mogen doorlopen voor meer en beter zicht. De Iveco Tourys, 19-persoons, heeft een vaste prijs van 91.500 EURO, overal in Europa.

De eerste Minibus of the Year: de Iveco Tourys.

Micro- of minibus?

Bij het uitschrijven van de allereerste International Minibus test werd de jury geconfronteerd met verschillende definities in Europa van een minibus: in het ene land gaat een minibus door het leven als microbus en in het andere als midibus. Het deelnemersveld bestond uit vier bussen gebouwd op een vrachtwagenchassis: de Indcar Next L7, de Unvi Voyager GT, de Ferqui Nora en de Temsa MD7, en drie op basis van een bestelbus: de Iveco Tourys 4100 L, de Integralia IN-VIP en de Spina van Car-Bus.net.

sp e c ifi c a t i e s

Daily Tourys

De comfortabele Kiel Avance Touristic stoelen zijn voorzien van driepuntsgordels.

36

september 2017

• • • • • • • • • •

wielbasis: 4100 mm achteroverhang: 2400 mm lengte: 7515 mm hoogte: 3091 mm breedte: 2200 mm GVW: 6500 kilogram bagageruimte: 2,5 m3 3-liter diesel met 180 pk, 430 Nm Hi-Matic 8-gangs versnellingsbak Telma retarder

Een duurzame oplossing voor stadsbussen en touringcars Alcoa Wheels: Tot 47% lichter dan stalen wielen 5 x sterker dan staal Blijven tot 22° C koeler langere levensduur van de banden Meer dan 1% brandstofbesparing en tot 6 ton lagere CO₂ uitstoot tijdens de levensduur 100% recyclebaar Cradle to Cradle gecertificeerd

www.alcoawheelseurope.com

Alcoa Wheels est un produit d’Arconic

WSPÓLNY KIERUNEK www.solarisbus.com

september 2017

37

De Daily Electric verschilt aan de buitenzijde in niets van de Daily Tourys.

Iveco Daily Electric R ij - im p ressie

De stad is zijn biotoop

Car & Bus magazine deed een korte testrit met de elektrische versie van de Daily. Ons notaboekje vermeldde dat de supercaps in combinatie met de batterijen een snelle recuperatie mogelijk maken. Het concept van de wagen is net als de Tourys-versie geslaagd, maar de acceleratie leek ons wat loom, met daar bovenop een afgetobde snelheid (tot 81 km/uur). Onze testversie ging zelfs niet sneller dan 71 km/ uur. Het moge duidelijk zijn: dit voertuig vreest open wegen, maar smult van stadsopdrachten en shuttles.

Ons testexemplaar kwam rechtstreeks uit ItaliĂŤ, waar het de journalisten die de G7 top volgden, vervoerde. Car & Bus magazine trok met de Electric naar het Vlaams-Brabantse

38

september 2017

Testrijder: Geert Aerts, FCBO-instructeur

stadje Halle, dat met zijn smal stratenpatroon zich uitstekend leent voor een korte testrit.

Met deze jongen kies je beter niet voor de autoweg, want ons testvoertuig was begrensd

op 71 km/uur. We trotseerden de verontwaardigde, soms boze blikken van die andere weggebruikers.

Voor de cijferaars onder ons: de Daily Electric met drie batterijen kost 145.000 euro, ongeveer 50.000 euro meer dan de terecht bejubelde Tourys-versie met klassieke aandrijflijn.

Laat het van meet af aan duidelijk zijn: de Daily Electric is geconcipieerd voor druk stadsverkeer. Hij heeft een autonomie van 165 km als de airco uit staat. Onze rit naar Halle begonnen we met volle batterijen en bij terugkomst gaf het display nog een tegoed van 125 kilometer aan. Aan die goede cijfers zijn de supercaps niet vreemd: ze laden niet alleen snel op bij het remmen, maar ook bij het dalen. We reden meer dan vijftig kilometer. Het display met de informatie over het energieverloop vonden we prima.

Het dashboard van de Daily Electric verschilt weinig van de Tourys.

Spectaculair Onze testrijder, Geert Aerts, instructeur bij het Sociaal Fonds en FCBO: “Het was spectaculair hoe de batterijen zich opnieuw oplaadden bij het uitrollen en remmen van het voertuig.

Bij een plotse acceleratie werd de booster in werking gesteld, die ook vliegensvlug oplaadde. Daar het een voertuig betreft dat merendeel in de stad zal rondtoeren, is de maximumsnelheid van 81 km/uur niet van belang. De autonomie van 145 km zal natuurlijk afhangen van de weersomstandigheden, ik denk dat we in de winter deze 145 km niet zullen halen”.

Deze wagen heeft een Webasto om de temperatuur op te drijven in de winter. In de zomer, bij 30 graden buitentemperatuur, zal er zwaardere uitrusting nodig zijn.

De Daily Electric bedient zich uiteraard van de techniek en uitrusting van de Tourys. Zijn duurdere aankoopprijs laat zich vlug terugverdienen door minder onderhoud. De autonomie van de Daily Electric is naar hedendaagse normen behoorlijk bij aanschaf van de versie met drie batterijen. Wie opteert voor twee batterijen, boet uiteraard in aan autonomie. Door de batterijen is de kofferruimte beperkt, maar op zich speelt dat geen rol want dit voertuig is bedoeld voor korte stadsritten, niet voor reizen.

De Daily Electric is uiteraard geen spurtbom, eerder een gezapig voertuig. “Over het rijcomfort en zicht in het voertuig kan ik enkel maar positief zijn. Zijn grote voorruit en heel goed zicht links en rechts gaven mij een veilig gevoel.

Besluit: dit is zeer zeker een voertuig voor de toekomst en zeer aangenaam om mee te rijden. Een aanrader, vooral in het drukke stadsverkeer”, aldus Geert Aerts.

Oplaadmogelijkheden Groot voordeel aan dit type zijn de oplaadmogelijkheden.

De Daily Electric kan via een unieke, door Iveco ontwikkelde connecteur publiek, privé en thuis geladen worden. Naargelang de optie varieert de oplaadtijd tussen 2, 10 en 24 uur.

Het interieur van de Daily Electric: functioneel en warm.

Elektrische voertuigen zijn nauwelijks te horen. Daarom ontwikkelde Iveco het ‘Paassysteem’ (Pedestrian Acoustic Alerting System). De chauffeur krijgt een geluidssignaal wanneer hij een voetganger, fietser of obstakel nadert. Het systeem treedt pas in werking bij 30 km/uur. De chauffeur heeft overigens de mogelijkheid dit signaal uit te schakelen door een eenvoudige druk op de knop ‘P’.

Iveco op Busworld • New Crossway LE CNG • New Crossway LE drieasser • New Daily Start • New Daily Tourys • New Evadys Tourism

september 2017

39

Het gekromde front zorgt mee voor de zeer gunstige cx-waarde.

S531 DT legt de lat alweer hoger

Nieuwe dubbeldekker voor Setra Na meer dan 4.000 gebouwde dubbeldekkers in 36 jaar presenteert Setra op Busworld zijn nieuwe Setra dubbeldekker S531 in wereldpremière. Een technologisch hoogstandje in een vooruitstrevend design. Bovendien is hij tien procent zuiniger dan zijn voorganger en heeft hij verschillende systemen als Active Brake Assist 4 en Sideguard Assist aan boord die de veiligheid fors verhogen.

Sideguard Assist biedt een ruim overzicht van de dubbeldekker langs de zijkant.

Het beproefde dashboard van Setra.

40

september 2017

De S531 vervangt (met bravoure) zijn voorganger, waarvan er sinds 2003 meer dan 2.300 werden verkocht. Cijfers die Setra tot marktleider bombarderen in dit segment. Gelet op de toenemende populariteit van reizen over lange afstand met de touringcar, hebben de ondernemers alvast meer keuze. Over de prijs blijft Setra, zoals meestal onder de constructeurs veel mist spuiten maar in de gangen worden bedragen tussen de 450.000 tot 470.000 EURO en meer gefluisterd.

Een behoorlijke aderlating, maar dan heb je wel het summum van de technologie van vandaag in handen. De nieuwe dubbeldekker heeft LED-koplampen met lange levensduur maar een belangrijkere innovatie is bv. het noodremsysteem Active Brake Assist 4 (ABA 4),

een première voor de bus- en coachsector.

Dit nieuwe systeem bevat, behalve de eerder beschikbare noodstop op stilstaande voorwerpen en obstakels, nu ook voetgangersdetectie met automatische remrespons.

Een andere wereldpremière is de Sideguard Assist. Radarsensoren bewaken de rijbaan rechts van de dubbeldekker over zijn hele lengte. Dit systeem geeft een nog beter zicht op de dode hoek en respons bij het wisselen van rijvak.

Lager brandstofverbruik Het nieuwe design zorgt voor een optimale aerodynamica, wat het brandstofverbruik volgens Setra tot 10 % drukt. Ingenieurs bogen zich

over de kleinste details waaronder een verticale ruitenwisser op het bovendek. De vele maatregelen samen leiden tot een cx-waarde van 0,35: nog nooit gehaald in dit segment!

De nieuwe dubbeldekker behoort duidelijk tot de Setra TopClass 500 met zijn donker voorpaneel en zilveren merkletter.

Aan de zijwand hebben de ontwerpers de merknaam ‘La Linea’ op een aluminium strip voorzien.

De nieuwe drie-sterren Setra dubbeldekker met 83 stoelen kan voor vele reisdoelen ingezet worden: vakantiereizen, lange afstandsreizen, bistrobussen, intercity lijnen, … Die veelzijdigheid heeft deze dubbeldekker te danken aan zijn variabel onderdek en zijn geheel nieuwe constructie van het platform. Diversiteit is mogelijk voor de cockpit: klanten kunnen kiezen tussen de cockpit van de Setra ComfortClass 500 en de luxe cockpit van de TopClass 500.

Reizigers verwachten vandaag een snelle internetverbinding voor hun mobiele apparatuur. De nieuwe Setra dubbeldekker is verkrijgbaar met een optionele router en antenne. De Setra TopClass S 531 DT kan ook uitgerust worden met USB-poorten of 230 V-stekkers.

Cockpit op bovendek Setra ontwierp voor de passagiers op de eerste rij op het bovendek een nieuwe cockpit die net als bij de cockpit op het onderste dek een tweekleurig kleurenschema heeft: de bovenkant en de fronten hebben een donkere afwerking, terwijl de middelste sectie grijs kleurt. De cockpit biedt ook tal van nieuwe functionele mogelijkheden waaronder het plaatsen van bekers.

Comfort Evenveel, zoniet meer aandacht, ging uit naar de passagiers.

Veel licht en een modern design geven een ruime indruk. De trap die het onder- en bovendek verbindt, springt bijzonder in het oog. Hij is ruim en helder door de gebruikte panelen van doorschijnend acryl kunststof aan de binnenzijde. Ook de wasruimte is onder handen genomen. Alles staat diagonaal geplaatst om maximaal gebruik te maken van de beschikbare ruimte. De materiaalkeuze kan het vergelijk met je badkamer thuis zeker aan. En wil je dat je klanten zich daarenboven hemelse sferen wanen, dan biedt Setra het optioneel geurdispensersysteem, waarbij een geurgenerator automatisch een discrete maar zeer aangename geur afgeeft.

Passagiers De S 531 DT neemt de comfortabele passagiersstoelen van zijn voorganger over. De basisuitvoering zijn de Setra Voyage stoelen. Je kan verder kiezen uit de betere Setra Voyage Plus, Voyage Ambassador of andere zetelopties.

De stahoogte van 1,80 m op het onderste dek en 1,68 m op het bovendek blijven ook ongewijzigd.

sp e c ifi c a t i e s

setra s 531HD • • • • • • • • • •

lengte: 14 m breedte: 2,550 m hoogte: 4 m draaicirkel: ca. 23,100 m tankcapaciteit: ca. 540 l AdBlue tank: ca. 40 l capaciteit bagagecompartiment: 8,4 m³ motor: OM 471, 375 kW (510 pk) transmissie: 8-speed MB GO 250-8 (PowerShift) retarder: Voith water retarder

VAN BOVEN NAAR ONDER

De cockpit op het bovendek is volledig nieuw ontworpen.

Het helder interieur.

De trap naar het bovendek is ruim.

september 2017

41

SECTOR

Voertuigenpark FCBO/ Sociaal Fonds verjongt FCBO/Sociaal Fonds heeft net voor de zomer drie nieuwe IVECO’s van het type Crossway in gebruik genomen voor de opleiding van kandidaat-chauffeurs. Het is al de tweede aankoopronde van dit type voertuig. Het voertuigenpark bestaat vandaag uit 25 opleidingsvoertuigen. De nieuwste voertuigen worden toegewezen aan de VDAB-centra van Rekkem en Temse maar ook aan de mobiele opleiding.

Aan deze 3 voertuigen werden een aantal nieuwigheden aangebracht. Zo beschikken deze voertuigen over een full automaat in plaats van een klassieke manuele versnellingsbak. Het gebruik van automaten wordt immers steeds belangrijker en frequenter en bovendien biedt deze aandrijving de mogelijkheid om voortaan ook mensen met een lichamelijke handicap op te leiden. In de voornoemde centra zullen kandidaat-chauffeurs dus de mogelijkheid hebben om zowel het rijden met automaat als met manuele versnellingsbak aan te leren.

Een andere nieuwigheid is het extra tafeltje achter de chauffeurspost voor meer gebruikscomfort aan de examinator

42

september 2017

die hier nu ook zijn laptop kan aansluiten. Ook achteraan in het rijdend leslokaal is een bijkomende aansluiting voorzien voor een laptop. Net als in de vorige reeks aan voertuigen is er een bijkomend scherm geplaatst voor presentaties van lesmodules.

Tot de standaard uitvoering van de lesvoertuigen behoren verder een keuken met koffieapparaat en frigo, om als volwaardig mobiel leslokaal te kunnen worden ingezet. De belangrijkste installatie, de dubbele bediening van pedalen en belangrijkste functies, ontbreekt natuurlijk nooit.

sp e c ifi c a t i e s

IVECO CROSSWAY • • • • • • • • • •

lengte: 12 097 mm breedte: 2 550 mm wielbasis: : 6 200 mm deurbreedte voor / midden: 800 / 800 mm max. toegelaten gewicht op achteras: 12 600 kg max. toegelaten gewicht op vooras: 7 100 kg GVW / MTM: 19 000 kg inhoud kofferruimte : 5,7 m3 CO2 (SORT 3): 792 g CO2 / km automatische versnellingsbak: ZF ECOLIFE 6AP 1700

Achteraan in het lesgedeelte is een bijkomende aansluiting voor een laptop.

V ers van de pers

Pechdag voor nieuwe bus

Nieuw: een bijkomend tafeltje achter de chauffeur biedt meer gebruikscomfort voor de examinator.

Amper één maand na de levering werd al één van de nieuwe voertuigen beschadigd, door de onvoorzichtigheid van een bestuurder van een tractor aan de oprit van de autosnelweg.

FCBO-instructeur Danny De Wilde was met 2 cursisten op terugweg van de Ardennen, als slot van de praktijkmodule van de basisopleiding. Aan de oprit van de autosnelweg hielden ze halt, omdat een tractor met een maaimachine een manoeuvre aan het uitvoeren was. Tegen alle verwachtingen in reed de tractor verder achteruit en botste tegen de stilstaande bus. De voorruit werd geraakt. Gelukkig waren er geen gewonden. De cursisten kwamen er met de schrik vanaf. De herstelling werd intussen opgestart.

Net voor de zomer werd de allereerste Crossway van de tweede groepsaankoop plechtig ingereden.

september 2017

43

Ontwikkeling van zero-emissie-standaard essentieel voor transitietraject De toekomst is aan de zero emissie. De rol van een schone en zuinige Euro VIdieselmotor aangedreven stads- en streekbus kan echter nog lang niet uitgeteld zijn.

De dieselbus zal nog een tijd beeldbepalend blijven, vooral op lange(re) streeklijnen.

Dat is één van de conclusies van de rondetafel die de FBAA organiseerde op de vooravond van de laatste Busworld in Kortrijk (vanaf 2019 in Brussel).

Naast de e-bus kwamen het nut van lastenboeken, de eventuele vervanging van gelede bussen door dubbeldekkers en het niet of wel uitbesteden van het onderhoud van nieuwe bussen aan de orde.

Aan de rechthoekige tafel zaten de vertegenwoordigers van Volvo (Eric De Roy), Scania (Tom Van der Taelen), EvoBus (Mark Westendorp), VDL (Mike Lenihan), Hansea (Luc Jullet), Keolis (Marc De Cock), Parmentier (Stefan Meersseman) en Multiobus (Olivier Van Mullem).

De e-bus staat al een hele tijd in het brandpunt en is mede door de politiek uitgegroeid tot een hype. De ‘elektrificatie’ van de busvloten kan niet snel genoeg gaan. In 2030 wil het Brussels Hoofdstedelijk Gewest alleen nog elektrische bussen in het straatbeeld. De Vlaamse overheid heeft beslist dat vanaf 2019 alleen nog hybride en e-bussen mogen worden

besteld. Is dit financieel en praktisch haalbaar? En hoe milieuvriendelijk zijn e-bussen? De manier waarop batterijen en elektrische energie worden geproduceerd is maatgevend.

BUS R O N D E TA F E L

44

september 2017

R O N D E TA F E L

BUS

“De toekomst is aan de e-bus.”

Erik De Roy, Volvo

Voor Volvo is de dieselbus een gepasseerd station. De Zweedse constructeur bouwt alleen nog hybride en e-bussen voor de lagevloer stadsbussen. Eric De Roy: “In Vlaanderen met zijn lintbebouwing en versnipperde ruimtelijke ordening kunnen hybride bussen ook perfect op streeklijnen worden ingezet. De gemiddelde snelheid is vanwege de vele haltes niet hoog. In Duitsland en Frankrijk bijvoorbeeld is dat een ander verhaal. Maar de toekomst is aan de e-bus.”

E-bussen van Volvo rijden er intussen al bij de TEC in Namen en in het Groothertogdom Luxemburg. Opladen van de batterijen gebeurt op het traject (snelle lading). In de remise is er enkel een maintenance charging voorzien, om de levensduur van de batterij veilig te stellen. “De exploitatie verloopt naar wens. We zitten er bovenop”, zegt Eric De Roy. Voor EvoBus (Daimler) blijft de dieselbus wél belangrijk.

“We hebben gekozen voor een tweesporenbeleid”, onderstreept Mark Westendorp. “Op Busworld tonen wij onze nieuwe Mercedes-Benz Citaro Compact Hybrid. Dit is een efficiënte toepassing van hybride aandrijftechniek waardoor CO2-uitstoot verminderd wordt. Zero emissie wordt in de eerste plaats in het stedelijke gebied nagestreefd. In 2030 zou 70% van het stadsvervoer in de EU elektrisch moeten zijn. Een fikse uitdaging. ” Westendorp wijst erop dat nieuwe technologie geld kost en dat voor busbedrijven de TCO (Total Cost of Ownership) cruciaal is bij de aanschaf van voertuigen. In mensentaal

omhelst de TCO het geheel aan kosten voor de productie, het onderhoud en de aankoop van allerlei goederen en diensten.

“De dieselbus heeft er honderd jaar over gedaan om uit te rijpen. De e-bus zal beduidend minder tijd nodig hebben.

De ontwikkeling van de batterijtechnologie is fenomenaal.”

Het Nederlandse VDL Bus legt de klemtoon op de hybride en e-bus en wil vooral in overleg met de klant een totaalconcept aanbieden. “We hebben dat met succes gedaan in Eindhoven waar sinds december 2016 43 VDL Citea SLF Electrics bij ov-exploitant Hermes rijden. Het grootste netwerk in Europa dat dagelijks in bedrijf is”, licht Mike Lenihan toe. (Zie Car & Bus magazine van februari 2017).

De VDL-vestiging in Roeselare is het competentiecentrum voor elektrische bussen. Voor de medewerkers betekende dat een grote omschakeling omdat ze moesten leren werken aan bussen waarop 600 Volt staat.

Bij Scania kun je nog altijd terecht voor een dieselbus. De Zweden besteden veel aandacht aan het terugdringen van de CO2-uitstoot. “We bieden alternatieve brandstoffen als CNG, biodiesel en ethanol aan. Ethanol, een restproduct bij het maken van wijn en bier, is een weinig vervuilende brandstof maar bevat wel alcohol. In Frankrijk is er overleg om de taksen op ethanol als brandstof te verminderen”, legt Tom Van der Taelen uit. “Een heilig punt voor Scania is dat een klant met onze bus geld moet kunnen verdienen.”

Uiteraard krijgen ook de hybride en e-bus alle aandacht in het hoofdkantoor in Södertälje. In Kortrijk wordt een demo hybride in een jas van De Lijn getoond.

“De schone en zuinige Euro VI verdient meer promotie.

De stappen die zijn gezet van Euro III naar Euro VI zijn enorm.”

Luc Jullet, Hansea

september 2017

45

“De betrouwbaarheid en de bedrijfszekerheid van de e-bus zijn nog onvoldoende.

Tevens ontbreekt een standaard.”

Marc De Cock, Keolis

Hoe kijken exploitanten tegen de e-bus aan?

Luc Jullet van Hansea, actief in Vlaanderen en Wallonië, windt er geen doekjes om. “De schone en zuinige Euro VI verdient meer promotie. De stappen die zijn gezet van Euro III naar Euro VI zijn enorm. Dat is nooit in de verf gezet. De IRU richt nu een werkgroep op, om de voordelen van de Euro VI-dieselmotoren voor vrachtwagens en bussen onder de aandacht te brengen.”

De Lijn heeft besloten dat vanaf 2019 alleen nog hybride en e-bussen mogen worden besteld. Jullet noemt dat streefdoel niet realistisch. “De e-bus is nog onvoldoende gerijpt. Zelfs zonder laadinfrastructuur zijn de kosten vandaag 30% hoger dan voor een dieselbus. Ook al omdat je 14% meer bussen nodig hebt, zoals het project in Eindhoven aantoont”.

Hansea staat wel niet stil en heeft plannen om een proef te doen met e-bussen in Antwerpen. Met De Lijn wordt daarover overleg gepleegd.

Voor Stefan Meersseman van Parmentier is er geen sprake van een hype. “Er is al wetgeving, en de politiek en de publieke opinie eisen terecht schone lucht. In de eerste plaats in de steden. We gaan hier zeker in mee. Graag morgen, maar dan moeten we dringend weten hoe we dit moeten uitvoeren.

Het gaat om forse investeringen. Ik constateer wel dat de batterijen steeds compacter en krachtiger worden. De investeringen moeten dus weloverwogen gebeuren.”

Multiobus uit Tienen heeft al een stap gezet en gaat binnenkort twee elektrische 12 m-bussen inzetten voor

“Wij willen ervaring opdoen met de e-bus want de technologie laat het toe.

Bovendien kan dit zelfs op een betaalbare manier!”

Olivier Van Mullem, Multiobus

46

september 2017

schoolvervoer en wellicht ook voor lijndiensten (zie Car & Bus magazine mei 2017). Voor de lijndiensten moet De Lijn nog groen licht geven.

De bussen met een lage instap en ruimte voor rolstoelgebruikers worden geleverd door het Nederlandse Ebusco met een batterij van 311 kwH en een actieradius van 300 km. “We willen ervaring met de e-bus opdoen, gezien de technologie dit toelaat. We moeten deze transitie NU starten om de achterstand met andere delen van Europa niet te vergroten.

De meeste van onze bussen rijden jaarlijks slechts 50.000 kilometer. Dit is met een e-bus ook perfect mogelijk”, zegt Olivier Van Mullem.

Keolis, die rijdt voor De Lijn en de TEC, is nog niet klaar voor de e-bus. “De betrouwbaarheid en de bedrijfszekerheid zijn nog onvoldoende. Tevens ontbreekt een standaard. Bovendien willen we van onze opdrachtgevers duidelijkheid. De Lijn spreekt dat vanaf 2019 alleen nog hybride of e-bussen dienen te worden aangekocht. Niet realistisch voor e-bussen. Bij de TEC is er nog geen informatie bekend over een eventuele vergroening”, argumenteert Marc De Cock. Bij de invoering van e-bussen (deels ook bij hybride) krijgt de exploitant er volgens hem nog een paar uitdagingen bovenop: het personeel van de werkplaats dient andere kwalificaties te verwerven, de werkplaats moet aangepast worden (werken in de hoogte), en de laadinfrastructuur dient op de parkings geïnstalleerd te worden. Ook vraagt hij zich af of het bestaande lokale elektriciteitsnet hierop wel is voorzien. Marc De Cock ziet

R O N D E TA F E L

BUS

“Door innovatieve toepassingen zoals in het Internet of Things (IoT) kan het onderhoud op termijn veel resultaatgerichter.”

Stefan Meersseman, Parmentier

nog een belangrijke rol voor de dieselbus in de komende vijf à tien jaar, zeker in het streekvervoer.

Onderhoudscontracten Als de e-bus aan de orde is, is de sprong naar het nut van onderhoudscontracten in de ov-sector snel gemaakt. Olivier Van Mullem: “Voor het proefproject met de twee e-bussen ligt een onderhoudscontract voor de hand. Het gaat om nieuwe technologie. Voor de dieselbussen geven we de voorkeur aan het permanent monitoren van de voertuigen.

Een eigen werkplaats blijft nodig om snel te kunnen optreden bij defecten.”

Parmentier heeft al geëxperimenteerd met onderhoudscontracten en ziet voor- en nadelen. “Het grootste nadeel manifesteert zich bij de planning. Klassieke bussen kun je beter zelf onderhouden. Dat blijkt vooral bij dringende herstellingen. Bij innoverende technieken wordt het moeilijker om alles in eigen huis te doen”, zegt Stefan Meersseman.

Luc Jullet deelt die mening. “Wel moeten we er rekening mee houden dat technici moeilijk te vinden zijn. Het is een knelpuntenberoep. Een begaanbare weg is je werkplaats in het kader van een onderhoudscontract door de constructeur te laten erkennen.”

Dé struikelsteen voor een onderhoudscontract is volgens Marc De Cock de opgelegde levensduur van vijftien jaar bij

De Lijn en zestien jaar bij de TEC. “Als je dan maar tot acht jaar kunt afdekken bij de constructeurs… Het is alles of niets. Voor een grote busvloot is een onderhoudscontract het overwegen waard.”

Volvo is een voorstander van onderhoudscontracten. Eric De Roy: “Je hebt een garantie dat de bussen volgens het boekje worden onderhouden. Het geeft ook aan dat Volvo voldoende vertrouwen heeft in de technologie om een onderhouds- en herstellingscontract aan te bieden voor de gebruikelijke looptijden. Daardoor verhoogt ook de restwaarde.”

EvoBus ziet een groeiende markt en wijst erop dat ook de Euro VI hoogwaardige technologie is. “Onze klanten kunnen kiezen uit drie pakketten: regulier onderhoud, volledige service en busdepotmanagement zoals in Utrecht. Dat derde pakket garandeert een hoge beschikbaarheidsgraad”, stelt Westendorp.

Ook VDL vindt een onderhoudscontract zinvol, zeker bij de invoering van e-technologie zoals in Eindhoven. Ook zonder contract wordt service geleverd. Mike Lenihan: “Toen er na de levering van de hybride bussen aan De Lijn kinderziekten optraden, waren we onmiddellijk present in de werkplaatsen om samen de problemen op te lossen. Dat heeft geleid tot een grotere betrokkenheid van het personeel dat niet vertrouwd was met de nieuwe technologie.”

Scania biedt diverse mogelijkheden aan. “Zo kunnen onze technici in de werkplaats bijstand verlenen. Sinds 2012 is er communicatie met elk voertuig. Zo wordt onder meer aangegeven wanneer onderhoud nodig is”, licht Tom Van der Taelen toe.

“Onze klanten kunnen kiezen uit drie pakketten: regulier onderhoud, volledige service en busdepotmanagement.”

Mark Westendorp, EvoBus

september 2017

47

“Na de levering van hybride bussen waren we onmiddellijk present in de werkplaats. Dat vergroot de betrokkenheid van het personeel.”

Mike Lenihan, VDL

Lastenboeken De zin van de klassieke lastenboeken werd eveneens aan de orde gesteld. Heeft dat nog nut? De busconstructeurs kennen de ov-markt en de wensen van de chauffeur, reiziger en exploitant.

Zowel de constructeurs als de exploitanten vinden een lastenboek gewenst, al moet niet “ieder boutje-moertje” worden voorgeschreven zoals Mark Westendorp het treffend verwoordde. Het gezelschap is wel van mening dat een grotere standaardisatie nodig is. Een vrome wens?

De ideale levensduur van een ov-bus is volgens Eric De Roy van Volvo tien jaar. “Vandaag is de levensduur in Europa zeer verschillend. Zestien jaar bij de TEC, vijftien jaar bij De Lijn, twaalf jaar in Luxemburg en acht tot tien jaar in Nederland.”

Afrondend werd nog van gedachten gewisseld over de gelede bus versus dubbeldekkers en de troeven en beperkingen van de 15 m-bus.

Ook voor dit thema eensgezindheid. De dubbeldekker biedt meer zitplaatsen dan een gelede bus maar is gezien de vaak korte halteafstanden niet geschikt in verstedelijkte gebieden.

Bij een dubbeldekker verloopt het in- en uitstappen trager dan bij een gelede bus. De al niet zo hoge gemiddelde snelheid zou nog dalen. Bovendien is de stahoogte maximaal 1,80 meter.

In de Nederlandse regio Amstelland-Meerlanden zet vervoerder Connexxion vanaf 10 december 2017 op het traject Haarlem – Schiphol – Amsterdam-Zuid achttien dubbeldekkers in.

“Sinds 2012 is er communicatie met elk voertuig. Zo wordt aangegeven wanneer onderhoud nodig is.”

Tom Van der Taelen, Scania

48

september 2017

Hierbij hoort de kanttekening dat het aantal haltes beperkt is en dat Connexxion zoveel mogelijk zitplaatsen wil bieden.

Marc De Cock van Keolis is van mening dat gelede bussen in stedelijke gebieden wel maar op streeklijnen niet of onvoldoende rendabel zijn.

Voor de niet zo wendbare 15 m-bus in stedelijke omgeving (ingezet op de TEC comfortlijnen) is de dubbeldekker zeker een alternatief, gezien de betere wendbaarheid in combinatie met veel zitplaatsen. De TEC heeft vijf 15m-bussen in dienst, geleverd door Volvo.

E-bus E-bus in een hogere versnelling? Het blijft een uitdagend debat waarbij technologische vooruitgang wordt ingezet om de leefbaarheid van onze omgeving te verbeteren, maar waar anderzijds onvoldoende duidelijkheid heerst over wat kan, wat haalbaar is, en bovendien betaalbaar is. Ondernemen houdt altijd risico’s in, maar die blijven best berekenbaar. Daarom is de Federatie ook stichtend lid van het ZEB project waarbij de verschillende hordes bij een transitietraject naar zero-emissie worden onderzocht en opgemeten om in 2018 onderbouwde adviezen te kunnen formuleren naar de overheid én naar de sector. Meer info op www.platformzeb.be.

New generation of buses and coaches Leading sustainability and technology

Busworld 2017

October 20-25, Kortrijk Hall 4 - Stand 405 Presentation: October 20th - 11:30 am Official Dealer: DV Bus & Coach BVBA | Mechelsesteenweg 204 B2 | B-2500 Lier Tel. +32 (0) 3 369 06 08 | Fax. +32 (0)3 369 06 05 www.irizar.com

MAN presenteert nieuw model in première op Busworld

Het front van de nieuwe Lion’s Coach.

Bloedmooie Lion’s Coach Na Neoplan met de Tourliner heeft MAN zijn Lion’s Coach grondig vernieuwd. De veiligheidsnorm ECE R66.02 (roll over) was de aanleiding om deze populaire touringcar een aangepaste en dynamische uitstraling te geven. Maar er is meer vernieuwd aan de Lion’s Coach dan zijn design. Ook de carrosserie van de touringcar is sterk verstevigd. Car & Bus magazine mocht van de première genieten in het Poolse Starachowice waar de Lion’s Coach werd voorgesteld.

De chauffeurspost: alles ligt binnen handbereik.

50

september 2017

De upgrade van de Lion’s Coach is overigens de voorbode van een nieuwe Lion’s City in het voorjaar van 2018. De Lion’s Coach en de Tourliner worden ontegensprekelijk de eyecatchers op de stand van MAN op Busworld. Ter info: MAN heeft systematisch alle voertuigtypes aangepast aan de nieuwe roll over norm ECE R66.02, die trouwens verplicht is op alle nieuw ingeschreven voertuigen vanaf oktober 2017.

De werkpost van de chauffeur is comfortabel, alle info is in één oogopslag te lezen op het verfijnde dashboard en het multifunctioneel stuur maakt het rijden nog aangenamer (en veiliger). De chauffeur hoeft ook niet langer de fitness in om de kofferdeksels te kunnen

openen: de kofferdeksels zijn zo licht dat ze haast met één vinger kunnen geopend worden.

De kofferruimte heeft naargelang het model een oppervlakte van 11m³ tot 14,3 m³.

De reisleider moet het met iets minder comfort stellen maar beschikt wel over een draadloze microfoon die automatisch oplaadt achter de chauffeursstoel. De passagiers hebben evenmin klagen: de stoelen zitten comfortabel en ruim en de nieuwe generatie schokdempers filtert elke oneffenheid weg. Bij het uitstappen aan de middendeur is de armsteun een welgekomen hulpmiddel om moeiteloos de autocar te verlaten.

MAN blijft groeien MAN zit in West-Europa in een hoogconjunctuur met vorig jaar 1.915 verkochte bussen en de cijfers tot juni dit jaar (1.082 verkochte bussen) voorspellen alweer een recordjaar. Ook in België lopen de orders vlot binnen. Topman van MAN Rudi Kuchta verwacht nog groei (tot 8.220 verkochte bussen in 2020).

Aan het elektrisch verhaal begint MAN pas vanaf eind 2018 te schrijven met tests in Luxemburg en Wolfsburg. Vast staat dat MAN kiest voor overnight charging.

Het nieuwe interieur is ruim en gezellig.

De optionele liftcassette behoudt zijn inbouwplaats boven de aandrijfas, behalve bij de splinternieuwe 13m 2-asser, waar de cassette boven de vooras komt te zitten. Door de keuze voor een lagere inbouw van het toilet kunnen 2 bijkomende zitplaatsen worden gecreëerd. Minpuntje is de kleine koelkast vooraan, maar optioneel kan een extra koelkast worden voorzien bovenop het toilet. MAN heeft zijn Lion’s Coach 2018 voor- en achteraan voorzien van full LED. In de nieuwe koplampen zit een mooie lichtstrip voor verlichting overdag.

Assistentie De nieuwe Lion’s Coach is met de eveneens nieuwe motor MAN D2676 nog zuiniger dan voorheen. Deze motor maakt een langere asoverbrenging mogelijk en geeft een hoger vermogen bij een lager toerental. Een handgeschakelde versnellingsbak blijft mogelijk, maar MAN België gaat voluit voor de geautomatiseerde versnellingsbak Tipmatic. Later dit jaar wordt zelfs een volautomatische versnellingsbak toegevoegd aan de optielijst.

Aan assistentiesystemen ontbreekt het niet.

Standaard zijn inbegrepen: • • • • • •

Adaptive Cruise Control Lane Guard System Emergency Brake Assist Emergency Stopping Signal Dynamic Stability Program Attention Guard

De achterpartij is mooi en stijlvol.

Nieuwe Lion’s City in 2018 Deze maand zijn de eerste tests begonnen voor de eveneens gloednieuwe stadsbus van MAN: de Lion’s City. Pas in maart volgend jaar start de lancering. De stadsbus combineert een waterval aan technische innovaties aan de nieuwe designerstaal van MAN. Bij het herontwerpen van deze stadsbus heeft MAN het sterke DNA van zijn voorganger behouden en technische innovaties toegevoegd. Het design is nauw verwant met de Lion’s Coach. Voor de verlichting kiest MAN voor LEDtechnologie, zowel binnenin als buiten. Ook de chauffeurspost is totaal vernieuwd. De chauffeur zit hoger dan de passagiers.

MAN op Busworld man toont de volgende modellen op Busworld: • MAN Lion’s Coach • MAN Lion’s Intercity • MAN Lion’s City Hybrid

• Neoplan Skyliner • Neoplan Cityliner • Neoplan Tourliner

september 2017

51

Brussel / vanaf 21 september 2017

Retrospectieven: van Magritte tot Belgisch design Van Art Nouveau tot de hoogtepunten van het Belgisch design en Magritte: het Atomium en het ADAM bieden samen twee retrospectieven aan die één eeuw Belgische kunst overspannen. Het Atomium, het symbool van België, toont in de Magritte tentoonstelling verschillende werken, tot decors verwerkt en ontrafeld. Zo kan de bezoeker zich onderdompelen in de surrealistische wereld van René Magritte. Het ADAM, op 100 m van het Atomium, stelt met de tentoonstelling ‘Panorama’ de vele facetten van het Belgisch design van de afgelopen eeuw voor.

21 september 2017 - 7 januari 2018 i yvonne.boodts@atomium.be www.atomium.be

Inspiratie voor dagtrips Car & Bus magazine levert u ook in dit nummer inspiratie voor dagtrips in België. Onze mand voor het najaar en het voorjaar 2018 ligt weer overvol. We putten uit het rijke aanbod van Riebedebie (Vlaanderen en Brussel) en 365.be (Wallonië en Brussel).

Historium Brugge

Stap mee in het verleden Het Historium brengt je terug naar de Brugse middeleeuwen. Filmische decors met muziek en speciale effecten voeren je mee in een liefdesverhaal gebaseerd op het schilderij ‘Madonna met kanunnik Joris van der Paele’ van Jan van Eyck. Het Historium ligt op de Markt, waar vroeger de Waterhalle stond. Dit was de centrale opslagplaats voor de scheepvaart in de bloeiende handelsstad. De locatie is gereconstrueerd in de attractie. Voor groepen is er een aantrekkelijk aanbod voor alle leeftijden. www.historium.be

Antw

Brugge E403

E17

E40

Gent Brussel E29

Mons

Waterloo / vanaf december 2017

Tentoonstelling: De kleren van keizer Napoleon

N5

In het Wellingtonmuseum, in het centrum van Waterloo, wordt aan de hand van perfect nagemaakte uniformen het doen en laten van Napoleon in beeld gebracht. Je kan er het unieke kroningsgewaad van de keizer bewonderen naast tal van andere indrukwekkende uniformen.

2 december 2017 – 31 augustus 2018 gratis parking voor autocars www.museewellington.be

Mariemont / vanaf mei 2018

Tentoonstelling: Arts Galenus wist het al…

Door het leven van de Griekse arts Galenus van Pergamon (129-216) te volgen, beschrijft deze tentoonstelling de medische, farmacologische en sanitaire praktijken in de Romeinse wereld van de eerste eeuwen van ons tijdperk. Galenus ging met zijn tijd mee en liet ook vele geschriften na.

5 mei 2018 tot november 2018 i aline.peremans@musee-mariemont.be www.musee-mariemont.be

52

september 2017

BESTEMMINGEN

Bokrijk / vanaf 2018

Bierbeleving: Santé met Vaklab Bier!

Antwerpen / vanaf juni 2018

Tentoonstelling: Rubens als inspiratiebron voor Kooiker In het Fotomuseum van Antwerpen loopt vanaf 29 juni 2018 tot 7 oktober 2018 de tentoonstelling Paul Kooiker - Kooikers kunstgeschiedenis van het naakt. Deze tentoonstelling maakt deel uit van ‘Antwerp Baroque 2018.

Rubens as an inspiration’. Het werk van Paul Kooiker gaat over ‘kijken’, over voyeurisme, schaamte en afstand. Voor dit project maakt hij een bijzondere, eenmalige uitstap naar de barok van de 17de en 18de eeuw, de barok van zowel Rubens als Rembrandt. www.fomu.be

werpen E313

Hasselt E40

Het Openluchtmuseum Bokrijk presenteert volgend jaar heel wat nieuwigheden zoals bv. het ‘Vaklab Bier’. Aan deze unieke bierbeleving is ook de lancering van een Bokrijkbiertje gekoppeld.

Daarnaast kan je ook proeven van het fenomeen ‘glamping’. Hiermee speelt het museum in op de trend van glamoureus kamperen. Het glampingterrein wordt aangepast de stijl van het park. Bokrijk investeert trouwens ook fors (2 miljoen euro) in ‘De Wereld van Bruegel’, een topexpositie over de 16de-eeuwse schilder Pieter Breugel de Oude.

Deze expo zal vanaf 2019 te bezoeken zijn. www.bokrijk.be

Luik

E42

E42

Namen E25

N4

E411

Arlon

Houx / vanaf april 2018

Wat nieuw in Poilvache?

Vanaf april 2018 presenteert het Maison du patrimoine médiéval mosan een gecombineerd bezoek aan de tentoonstelling ‘Wat nieuw in Poilvache?’. Poilvache is de grootste middeleeuwse vesting in de Maasvallei. Het is sinds 1976 een natuurreservaat met uiterst mooie panorama’s op de vallei.

Bij het gecombineerd bezoek hoort een wandeling naar het middeleeuws stadje Bouvignes en een maaltijd. www.mpmm.be

Spa / vanaf maart 2018

Tentoonstelling: ‘Toen de wapens zwegen’ Een eeuw geleden bezorgden de vestiging van het Duitse hoofdkwartier en enkele maanden later het aftreden van Keizer Wilhelm II de kuurstad Spa waar ze nooit had om gevraagd. Zo kwam in 1919 de Wapenstilstandscommissie naar Spa en in 1920 had er de Vredesconferentie plaats. De tentoonstelling zet deze langzame overgang van oorlog naar vrede in de kijker in de vorm van een stripverhaal.

4 maart 2018 - 11 november 2018 www.spavillaroyale.be

september 2017

53

MARATON

TOP KLASSE

Optimalisatie De Maraton is ontworpen voor een maximum bagage capaciteit zonder toe te geven op ruimte en om passagiers naar eender welke bestemming te brengen en zorgt bovendien voor uitstekend comfort en maximum veiligheid voor zowel passagier als chauffeur.

For sales, contact with DV Bus & Coach BVBA at: 0032 (0)3 369 06 08 Visit us at: http://www.dvbus-coach.com - Mechelsesteenweg 204 B2 B-2500 Lier, Belgium

temsa.com

SECTOR

De toekomst van het collectief bus- en autocarvervoer in steden bedreigd!

Nuchter dossier Deel 1 Diesel is een ‘smerig’ begrip geworden, niet alleen om de reuk of het oliekarakter, maar bovendien hebben gerenommeerde autoconstructeurs er een boeltje van gemaakt. Met zijn allen dus, net zoals Parijs, London, Stuttgart, … de dieselban uitroepen ! Alle voordelen van diesel zijn plots weggesmolten, samen met de ijskappen. Maar diesels kennen minder CO² uitstoot door hun lager verbruik en zijn dus beter voor het klimaat dan benzinemotoren.

Maar daar begint nu net een misverstand te groeien. Kijken we naar het klimaat of kijken we naar het milieu?

CO² wekt de klimaatopwarming in de hand, maar is op zich niet vervuilend. De CO² uitstoot van verbrandingsmotoren is genivelleerd door het zuiniger, lees kleiner en performanter, worden van de benzinemotoren. Dieselvoertuigen stoten echter meer NOx (stikstofoxide) uit dat aantoonbaar schadelijk is voor de gezondheid van mens en milieu. Het is dan ook de strijd tegen NOx die aanleiding geeft tot de invoering van lage-emissiezones in Antwerpen en elders en tot de groeiende kreet om een dieselban.

We stelden de vraag aan Dr.Ir. Harry Hondius, reeds gastspreker op het FBAA symposium dit jaar.

En hoe zit het met fijn stof? In een discussie over een dieselban speelt dat eigenlijk geen grote rol en daar is de roetfilter duidelijk het antwoord op. Zolang de roetfilters correct gebruikt en onderhouden worden blijven dieselmotoren ruimschoots onder de norm en dient men eerder huisbrandolie en industriële processen met de vinger te wijzen.

Pas vanaf 1970 is er enig systeem gekomen in de eisen te stellen aan de uitstoot van verbrandingsmotoren. Los Angeles heeft daarin een bepalende rol gespeeld. LA had een elektrisch railsysteem van 800 km, dat in 1957 was opgeheven. Maar al vanaf 1948 begon men actief te klagen over de luchtkwaliteit. De tienbaansautowegen, de raffinaderijen en de elektriciteitscentrales produceerden NO2. Dat gaf, geactiveerd door het zonnelicht en ozon, in die geografische situatie vaak aanleiding tot smog, een gele deken van vuile lucht. Californië pushte vanaf 1955 wetgeving tot het verminderen van de NOx-uitstoot. In 1970 tekende president Nixon de eerste versie van de Clean Air Act en benoemde de eerste Environment Protection Administrator (EPA) met echte macht. Intussen heeft LA weer 110 km sneltram- en 26 km metrolijnen.

Er bestaat wel geen twijfel over: om zowel de luchtkwaliteit als het klimaat te verbeteren moeten we gewoon met zijn allen minder met de auto rijden. Duurzaam EN collectief vervoer is dus de weg die moet opgereden worden.

En wat doe je dan als ondernemer in de sector van het collectief personenvervoer waar dieselmotoren tot nader order nog steeds de enige haalbare aandrijving uitmaken?

Uitstoot van NOx en fijnstof

september 2017

55

De historiek: • Vanaf 1975 verplichte katalysatoren voor benzineauto’s in de VS. • EPA-eisen over de uitstoot van NOx bij alle verbrandingstechnieken. NOx-arme branders in gasturbines, stoomketels etc. Eisen die wereldwijd werden overgenomen.

• De EPA-eisen aan de uitstoot van verbrandingsmotoren hebben model gestaan voor de EU-eisen, vanaf 1990 resulterend in Euro I tot Euro VI ultimo per 1 januari 2014.

• Drijfgassen in spuitbussen bleken de ozonlaag aan te tasten. Ze worden na een meeting in Montréal in 1989 verboden en de ozonlaag herstelt zich.

• Zwavel in olie bewerkte bij verbranding het ontstaan van H²SO4 en de verzuring van bossen; het zwavelgehalte in de brandstof werd dus drastisch verminderd.

• De systematische vermindering van het brandstofverbruik bij de opwekking van energie. Het rendement van kolencentrales steeg sinds 1972 van 38% tot nu 46%, stoom-en gascentrales van 47% naar 60%, kleinere dieselmotoren 43%, scheepdiesels 55%.

• Er wordt veel meer aandacht besteed aan de isolatie van huizen en de rendementen van gas-en oliestookketels.

• De geweldige verbetering van het brandstofgebruik van dieselmotoraandrijving van bussen, zowel door de verhoging van het motorrendement (hogere compressie) als de steeds betere aanpassing van de Voith en ZF -automaten aan de motorkarakteristieken. In 25 jaren 25% verbruiksdaling!

Je zou dus denken dat we aardig bezig waren de kwaliteit van de verbranding, en daarmee van de lucht, grondig te verbeteren. Maar de normen zijn ook steeds verlaagd. Zo is er de omgevingsnorm van 40 microgram NO2 per m³ [1], die zowel de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) als de Europese Unie hanteren. Die wordt ondanks de sterk verbeterde kwaliteit van de verbrandingsassen door de exponentiële groei van het autoverkeer vaak op lokaal niveau toch overschreden. In Amsterdam klaagt daarom een groep burgers de Staat aan, dat hij zijn normen niet aanhoudt! Die groep zou nog best eens kunnen winnen. Dat leidt tot overwegingen als het afsluiten van bepaalde binnensteden voor met name voertuigen met dieselmotoren. Naast NOx wordt ook fijnstof gezien als een zeer gevaarlijke, de longen bedreigende, uitlaatgascomponent.

ETH Zürich, Dr. h.c. Bergische Universität Wuppertal.

Vakgebieden: rollend materieel, energie- en elektriciteitsopwekking, infrastructurele werken.

Consultant en publicist over rollend materieel voor rail- en bussystemen.

Werd de dieselmotor tot voor kort, dankzij de ook voor personenauto’s geldende Euronormen, gezien als een zuinige (dus weinig CO² uitstotende) en relatief schone motor, helaas heeft het gedrag van VW en andere constructeurs van dieselauto’s, die in het dagelijkse bedrijf veel hogere NOx-waarden uitstoten als geclaimd, de reputatie van de dieselmotor een geweldige schade berokkend. Dat proces is helaas verre van gestopt. Een VRT-tv-programma dat aantoont, dat je voor €450 een roetfilter dat €2.200 kost kunt vervangen door een hol vat, waarop bij de keuringen toch niet wordt gelet, draagt tot verder imagoverlies van dieselauto’s bij. De autosteden München (BMW) en Stuttgart (MB, Porsche), maar ook Hamburg overwegen op bepaalde dagen geen diesels meer in hun binnensteden toe te laten omdat de wettelijke NOX-luchtwaarden en fijnstofwaarden worden overschreden.

Bussen werden als deel van het OV altijd gezien als deel van de oplossing van mobiliteitsvraagstukken, niet als luchtverontreinigers, zeker niet specifiek voor de vervoerde reizigers.

Euro I

Euro II

Euro III

Euro IV

Euro V

Euro V

Euro VI

01.01.1992

01.10.96

01.10.2000

01.10.2005

01.10.2008

EEV

01.01.2014

CO

4,5

3

2,1

1,5

1,5

1,5

1,5

HC

1,1

0,95

0,66

0,46

0,46

0,25

0,13

NOx

8

7,2

5

3,5

2

2

0,4

PM

0,36

0,145

0,1

0,02

0,02

0,02

0,01

Euronormen, emissiewaarden in gr/kWh

56

Dr. ir. Harry Hondius, 4052 Beaufays

september 2017

SECTOR

En de busindustrie?

Ook de busindustrie heeft dus een geweldige inspanning gedaan om de uitlaatgassen essentieel schoner te maken [2, 3]. Het fraaie van de Euro VI-oplossing is dat hij 300.000 km op functioneren gegarandeerd wordt en effectief ook in stadsverkeer, waar de uitlaatgastemperaturen niet hoog zijn, goed werkt. Is de werking niet correct, wordt het vermogen terug geregeld. Hier worden inderdaad normen aangehouden en vele merken hebben het verbruik t.o.v. Euro V met 10% kunnen verminderen.

Er zijn metingen gedaan bij een 10,5 liter D20 MAN-Euro VImotor. De inlaatlucht bevatte 2.700 x 10¹¹ WHTC stofdelen, aan de uitlaat 1,5 x 10¹¹ partikels. De Euro VI-motor filtert dus feitelijk de lucht [4].

Wie had ooit kunnen bedenken dat bussen die sinds 1 oktober 1992 vanaf Euro I wettelijk in de EU toegelaten zijn, zonder dat er ooit een limiet aan hun gebruiksduur is gesteld, niet meer in steden zouden worden toegelaten. Dat riskeert te

gebeuren in Duitse steden als Hamburg, München en Stuttgart, gebaseerd op NOx- en fijnstofuitstoot.

Antwerpen en Brussel willen in 2017 en 2018 het voorbeeld geven. Gent en andere steden zullen snel volgen. Het wonderlijke is, de dieselmotor in personenauto’s (pa’s) wordt in principe met die van dieselbussen gelijkgesteld, terwijl we nu weten, dat de normen van de pa daar wel op testbanken maar niet in de praktijk gerespecteerd worden.

Deze afbeelding uit [4] laat zien hoe groot de verbetering van Euro V naar Euro VI is en hoe onjuist het is om personenauto’s (pa’s) en bussen gelijk te behandelen. Dit nog afgezien van het feit dat de bus de NOx en partikelwaarden in bedrijf aanhoudt. [5]. De personenauto’s stoten naar verhouding veel meer NOX/km uit dan de bussen die, omdat zij zwaarder zijn, meer CO² uitstoten. Als wij de gemiddelde bezetting van een pa op 1,2 stellen en de gemiddelde bezetting van een stadsbus overdag op 20 personen, dan is de uitstoot per getransporteerde persoon in de bus 0,065 gr N0x /1000 km en bij de pa’s 0,16 gr NOx/1000 m!

5

4,5 4 3,5

CO2 /1000m NOX NOX to CO2 ratio New vehicles currently sold in the EU

3 2,5 2 1,5 1 0,5

Euro V

Euro VI

0,48

Euro 6

0,02

0,27

Average real world NOX and CO2 emissions of Euro V/VI/6 heavy-duty and light-duty vehicles in gr/1000 m

september 2017

57

Bekijken wij nu het gevolg van de Antwerpse LEZ-regels geldig tot 2020, dan zien wij dat Euro III-bussen (aangeschaft van ca. 2000 tot 2009) met roetfilter na registratie tot 2020 toegelaten zijn evenals Euro IV, gekocht van 2005 tot 2009.

Euro V, gekocht van 2009 tot 2013 en Euro VI zijn toegelaten tot 2025. Na 2025 is alleen Euro VI toegelaten. Met stadsbussen met een Euro III motor met roetfilter haalt men een levensduur van 15 jaar, Euro IV van 15 tot 12 jaar en Euro V zal ook 17 en 12 jaar kunnen halen, afhankelijk van het moment van aankoop. Het wordt dus zinvol Euro V-bussen om te bouwen op Euro VI, wat technisch en financieel tot de mogelijkheden behoort.

In Brussel waar men in de binnenstad een vergelijkbaar regime wil invoeren vanaf 2018 is Euro III vanaf 2020 niet meer welkom, Euro IV niet meer vanaf 2022 en Euro V stopt in 2025. Het scheelt niet veel met Antwerpen. Wie vroeg Euro III, Euro IV en Euro V kocht haalt 15 jaar levensduur, wie vlak voor de volgende Euro-stap bindend inging kocht zal 15 jaar levensduur niet halen. Deze levensduurkwestie zal voor de stadsbussen niet zo’n probleem zijn, echter mogelijk wel voor touringcars! Die zijn, omdat ze meestal met 40 passagiers gevuld zijn per passagier gerekend in gram NOx/1000 m nog gunstiger dan de stadsbus!!! Weliswaar kunnen die nog enige jaren, tot 8 x per jaar, een uitzonderingsticket kopen, maar dan is het afgelopen. De FBAA-leden zullen dus met hun nieuwste bussen deze steden kunnen binnenrijden.

Euronorm

Diesel

Benzine, aardgas, LPG

Euro 6/VI

Toegang

Toegang

Euro 5/V*

Toegang

Toegang

Euro 4/IV

Toegang

Toegang

Euro 3/III met roetfilter

Toegang na registratie

Toegang

Euro 3/III zonder roetfilter

Toegang na betaling

Toegang

Euro 2/II

Toegang met LEZ-dagpas**

Toegang

Euro 1/I

Toegang met LEZ-dagpas**

Toegang

Vóór de euronormen

Toegang met LEZ-dagpas**

Toegang met LEZ-dagpas**

* Voor vrachtwagens boven 3,5 ton wordt de vermelding EEV (Enhanced Environmentally friendly Vehicle) gebruikt. Deze EEV is gelijkgesteld aan Euronorm 5/V. ** Maximaal 8 keer per jaar. Check sna.be/LEZ voor mogelijke uitzonderingen.

Het advies De federatie bepleit best bij de overheid om bussen en autocars tot hun echte levensduur van 15 jaar vrijelijk in de LEZ-zones toe te laten, met als belangrijkste motief dat de verontreiniging per passagier relatief gering is. Wie had immers kunnen voorzien bij de aanschaf van EURO III en EURO IV voertuigen dat zij 4 tot 5 jaar eerder dienen te worden vervangen? Hetzelfde geldt trouwens ook voor Euro V-bussen, maar daar bestaat een technische mogelijkheid om althans de emissies tot het niveau van EURO VI te verlagen. Voor deze ombouw zou een erkenning en ook een subsidie gegeven moeten worden. Het zal van de timing van de invoering van de stedelijke LEZ zones in België, en dus van het betrokken aantal bussen en autocars afhangen, hoe dringend deze maatregelen nodig zijn.

Dr. ir. Harry Hondius Beaufays, 25 juli 2017

Literatuur: 1. Arjen Schreuder: Zij wonen in de smerigste straten van Nederland. NRC-Handelsblad, 21 juli 2017 2. Ralph Pütz: Strategische Optimierung von Linienbusflotten; Alba 2010: ISBN: 978-3-87094-685-2.

3. Martin Schmitz: Luftreinhaltung- was ist aus fahrzeugtechnischer Sicht möglich? Voordracht VDV, Hannover, 7 juni 2017.

4. NOx and PM emissions of a Mercedes Citaro Euro VI bus in urban operation. Author: Spreen, J.S. · Vonk, W.A. · Vermeulen, R.J..

Type: report. Date: 2014. Publisher: TNO. Place: Delft. Identifier: 517365. Report number: TNO 2014 R11307.

5. International Council for clean Transportation ICCT. NOX emissions from heavy-duty and light-duty diesel vehicles in the EU: Comparison of real-world performance and current type-approval requirements, december 2016.

58

september 2017

THE MARK OF THE LION.

Unmistakably MAN. The new Lion’s Coach.

With a brand-new livery, the new Lion’s Coach from MAN is more attractive and dynamic than ever.

Exuding power and efficiency and with the state-of-the-art functionalities you would expect from a profitable coach, the MAN Lion’s Coach is the ideal backbone of any fleet. Thanks to its far-reaching experience as a dedicated commercial vehicle manufacturer and the comprehensive range of services offered by MAN, the Lion’s Coach guarantees maximum vehicle availability and in turn optimum utilisation. In short. A lion that stands for reliability in motion. www.bus.man

1707007

pow ered by

EUR DAF O6

Extreem efficiënt.

Het compleet nieuwe, moderne en strakke binnen- en buitendesign van de EX weerspiegelt de kenmerken van het voertuig: functioneel en efficiënt. Ontwikkeld volgens de waarden van het Van Hoolgamma: een grote betrouwbaarheid gekoppeld aan een hoge afwerkingsgraad.

20/10 - 25/10

HALL 6

welkom in de wereld van Van Hool elegantie en efficiëntie in transport Van Hool NV • Bernard Van Hoolstraat 58, BE-2500 Lier (Koningshooikt), België • tel. +32 3 420 20 20 • sales.bc@vanhool.be • www.vanhool.be