TRY TO BE NICE by Fern Nisachon

มารยาท D.I.Y. ท�ำได้ง่ายด้วยตนเอง NISACHON SROINAK

TRY TO BE NICE

หนังสือประกอบภาพเล่าเรื่องมารยาทส�ำหรับคนยุคใหม่

สมมุติวันหนึ่งเราไปขึ้นรถไฟฟ้า ทันใดนั้นสายตาก็พลันไปเห็นชายคน หนึ่งยืนพิงเสารถไฟฟ้าท่าทางสบายใจเฉิบอยู่คนเดียว ในขณะที่ผู้โดยสารคน อืน่ ๆ ต้องแบ่งปันห่วงราวหรือเสา ทีเ่ หลืออยูเ่ พียงน้อยนิดเพือ่ จับประคองไม่ให้ ตัวเองล้ม เอ่อ เราเชือ่ ว่าหลายคนอาจจะอยากบอกให้เขารูน้ ะคะว่าอย่ายืนพิง เสาาาาาา คนอืน่ ไม่มที จี่ บั แล้ววววว แต่จะมีสกั กีค่ นทีจ่ ะกล้าไปสะกิดบอกคุณ คนนัน้ ถึงแม้วา่ เราจะเลือกใช้นำ�้ เสียงแสนหวานหยดย้อยเพียงใด แต่ถา้ ใครได้ เจอประโยคแบบนีเ้ ข้าไป ก็คงรูส้ กึ หน้าชาเหมือนโดนด่าว่า “ไม่มมี ารยาท” อยู่ บ้างแหละ บางคนอาจจะโมโหหรือโกรธทีเ่ ราไปต�ำหนิเขาก็เป็นได้ นอกจากจะ ดูเหมือนเราไปวุ่นวายกับเขาแล้วยังเสี่ยงเจอบาทาอยู่เหมือนกันนะคะ นัน่ แหละค่ะ เรือ่ งของมารยาทมันละเอียดอ่อน จะพูดก็พดู ยาก จะไม่พดู ก็ยากอยู่ดี เราทุกคนต่างรู้ดีว่าคำ�ว่า มารยาท เป็นคำ�ธรรมดาสามัญที่มีพลัง มากยกกำ�ลังสิบถ้ามันไปรวมกับคำ�อย่างเช่น ไม่มีมารยาท มารยาททราม มารยาทดีดี๊ (เน้นเสียงสูงเพือ่ การประชดอย่างสมบูรณ์แบบ) ผลลัพธ์ทไี่ ด้ยอ่ ม เป็นแง่ลบไม่กแ็ ง่รา้ ยเสมอเลย ได้ยนิ อย่างนี้ ใครๆ ก็ไม่ใคร่อยากทำ�ความรูจ้ กั หรือทำ�ความเข้าใจอะไรเกีย่ วกับการมีมารยาทสักเท่าไหร่ อีกทัง้ มารยาทยังดู เป็นเรื่องกระจุ๋มกระจิ๋ม ไม่ใช่เรื่องใหญ่ ไม่เห็นสำ�คัญอะไรเลย จะมีก็ได้ ไม่มี ก็ได้จนเรื่องมารยาทกลายเป็นเรื่องที่ถูกละเลยไปในปัจจุบัน แต่จริงๆ แล้วมารยาทไม่ใช่เรื่องยากและไม่ใช่เรื่องน่าอายที่จะมีค่ะ มารยาทเป็นเรื่องที่เราทุกคนควรทราบดีประหนึ่งรู้ว่าสองคูณสองเป็นสี่ ใน สังคมไทยของเรานัน้ มีการปลูกฝังเรือ่ งมารยาทกันมาตัง้ แต่เด็กซึง่ สิง่ นีจ้ ะช่วย

ส่งเสริมให้เด็กเป็นคนมีระเบียบวินัย รู้จักกาลเทศะ และเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีความรับผิดชอบการกระท�ำ ของตัวเองต่อสังคม เพราะจริงๆ แล้วมารยาทเป็น พฤติกรรมทางสังคมที่ก�ำหนดไว้เป็นบรรทัดฐานเป็น ข้อตกลงทีท่ ำ� ไว้รว่ มกันว่าเราทุกคนในสังคมจะปฏิบตั ิ แบบนี้ ไม่ปฏิบัติแบบนี้ ทั้งนี้ก็เพื่อให้คนในสังคมอยู่ ด้วยกันอย่างมีความสุข ไม่วา่ ตัวเราจะเป็นใคร อยูใ่ นระดับไหน เราก็ควร มอบกริยามารยาทที่ดีให้กับทุกคนไม่เลือกเว้นว่าเขา จะเป็นใครหรือท�ำอาชีพอะไร มารยาทไม่จ�ำเป็นต้อง เรียนรูไ้ ด้จากห้องเรียนเพียงอย่างเดียวแต่เราสามารถ เรียนรูไ้ ด้จากการสังเกตสิง่ แวดล้อมรอบตัว เราจึงหวัง หนังสือเล่มนี้จะช่วยท�ำให้ผู้อ่านรู้สึกอยากลองเป็น คนมีมารยาทมากขึ้นกว่าเดิมด้วยเรื่องที่เราพอจะยก ตัวอย่างมาได้ มาลองช่วยกันท�ำให้มันมีอยู่จริงและมี มากขึ้นในสังคมของเรากันคะ ลองดูนะ.

นิศาชล สร้อยนาค

CONTENT

noun 1 a way in which a thing is done or happens: taking notes in an unobtrusive manner a style in literature or art: a dramatic poem in the manner of Goethe [mass noun] Grammar a semantic category of adverbs and adverbials which answer the question ‘how?’: an adverb of manner (manner of) archaic a kind or sort: what manner of man is he? 2 a person’s outward bearing or way of behaving towards others: his arrogance and pompous manner 3 (manners) polite or well-bred social behaviour: didn’t your mother teach you any manners? social behaviour or habits: Trevor apologized for his son’s bad manners (Oxford Dictionaries)

Manner in our daily life

THING TO KNOW IN THAI TRADITION สิ่งที่ควรรู้ในประเพณีไทย

BASIC ETIQUETTE WITH PEOPLE มารยาทพื้นฐานกับบุคคลอื่น

ETIQUETTE IN PUBLIC มารยาทในที่สาธารณะ

DINNING ETIQUETTE มารยาทบนโต๊ะอาหาร

GUEST & HOST ETIQUETTE มารยาทสำ�หรับเจ้าของบ้านและแขกผู้มาเยือน

. มารยาท .

[-ระยาด] น. มรรยาท, กิริยาวาจาที่ถือว่าสุภาพเรียบร้อยถูกกาลเทศะ. (ส. มรฺยาทา; ป. มริยาท). ราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542

HELLO SAWASDEE

สวัสดี กล่าวคำ�ว่า “สวัสดี” เพื่อทักทายหรือเมื่อจากกัน โดยมีคำ�สร้อยต่อท้ายเพื่อแสดง ความสุภาพว่า “ครับ” หรือ “ค่ะ” ใช้ “ครับ” สำ�หรับเพศชาย และ ใช้ “ค่ะ” สำ�หรับเพศหญิง Say "Sawasdee" to greet each other or if you want to say goodbye. By the end add them with "krub" or "ka" to create more politeness. Use the word "krub" for males and "ka" for females.

SORRY EXCUSE ME KOR THOD

ขอโทษ กล่าวคำ�ว่า “ขอโทษ” เมือ่ ทำ�ผิดพลาดหรือทำ�สิง่ ใดไม่ถกู ไม่เหมาะสมโดยไม่ตงั้ ใจ หรือเมื่อต้องรบกวนหรือขัดจังหวะผู้อื่น Say "sorry" when they make mistakes or do anything wrong. Not by mistake or to interfere or interrupt others.

THANK YOU KHOB KHUN

ขอบคุณ กล่าวคำ�ว่า “ขอบคุณ” เมื่อผู้อื่นให้สิ่งของ บริการหรือเอื้อเฟื้อทำ�สิ่งต่างๆ ให้ ไม่ ว่าจะโดยหน้าที่ของเขาหรือไม่ก็ตาม โดยปกติจะใช้คำ�ว่า ขอบคุณ กับผู้ที่อาวุโส กว่าและ ขอบใจ กับผู้อายุน้อยกว่าเรา Say "thank you" when people give gifts. Service or courtesy to do things, whether or not his duty. Normally use the word "khob-khun" with the senior and "khob-jai" to those younger than us.

THING TO KNOW IN THAI TRADITION สิ่งที่ควรรู้ในประเพณีไทย

The five level of “Wai” , Thai traditional greeting. 1

ไหว้ระดับอก

ไหว้ระดับคาง

ไหว้ระดับจมูก

ไหว้ระดับหว่างคิ้ว

ไหว้ระดับหน้าผาก

การไหว้ 5 ระดับตามธรรมเนียมปฏิบัติของไทย คนไทยทักทายกันด้วยการไหว้ การไหว้จึงมีหลายระดับแบ่งตามระดับความ อาวุโสได้ 5 ระดับ คือ ระดับหนึ่ง ไหว้ระดับอกเป็นการไหว้ส�ำหรับบุคคลที่มีอายุน้อย กว่าตนโดยส่วนมากจะใช้ในการรับไหว้ ระดับสอง นิ้วหัวแม่มือจรดปลายคางใช้ไหว้ บุคคลวัยใกล้เคียงกันกับตน ระดับสาม นิว้ หัวแม่มอื จรดปลายจมูก การไหว้ระดับนีจ้ ะ ใช้กับบุคคลที่อาวุโสกว่าตน ระดับสี่ นิ้วหัวแม่มือจรดหว่างคิ้วใช้ไหว้บิดามารดา และ ระดับห้า นิ้วหัวแม่มือจรดกึ่งกลางหน้าผาก การไหว้ระดับสุดท้ายนี้ใช้ในการไหว้พระ หรือปูนีชยสถาน ปูชนียวัตถุที่เคารพ

Head is the highest level / feet are the lowest level คนไทยถือศีรษะเป็นของสูง ส่วนเท้าก็เป็นของต�่ำเช่นกัน จึงเป็นที่ทราบกันดีว่า เราจะไม่จับศีรษะของใคร เว้นเสียแต่ว่า มีความสนิทสนมกันหรือหยอกล้อกันในฐานะเพื่อน โดยเฉพาะ อย่างยิ่งผู้ใหญ่หรือผู้ที่อาวุโสกว่าเรามากย่อมไม่ควรไปถูกศีรษะ หากพลาดไปถูกแล้วก็ควรรีบขอโทษเสีย พูดถึงเรื่องศีรษะไปแล้ว เรามาพูดถึงเรื่องเท้ากันบ้าง เนื่องจากคุณสมบัติของเท้าที่อยู่ติด ดินจึงถูกจ�ำกัดว่าเป็นของต�่ำ คนไทยจะไม่ยกเท้าขึ้นสูง เช่น พาด บนโต๊ะหรือใช้เท้ากระท�ำการใดๆ แทนมือ เช่น ถีบผลักของส่งให้ ผู้อื่นถือว่าเป็นการไม่สุภาพเป็นอย่างมาก

The younger should greet the elder first. เมื่ อ ต้ อ งพบปะกั บ ผู้ ใ หญ่ ซึ่ ง อาวุ โ สกว่ า เรา การกล่าวทักทายจะต้องเป็นหน้าที่ของผู้เยาว์วัย อย่างเรายกมือไหว้และกล่าวสวัสดีกับผู้ใหญ่ก่อน ถึง แม้วา่ ท่านจะเห็นเราก่อนก็ตาม แต่จะแตกต่างไปหาก เราต้องเดินไปกับผู้ใหญ่ ผู้เยาว์จะต้องไม่เดินนำ�ก่อน ผูใ้ หญ่ ควรเดินตามหลังท่านโดยเยือ้ งทางซ้ายมือเล็ก น้อย เพื่อเป็นการแสดงความนบน้อม ให้ท่านเดินนำ� ก่อนหรือเพื่อความสะดวกหากท่านต้องการเรียกใช้

Leo Tolstoy คนส่วนใหญ่คิดแต่จะเปลี่ยนแปลงโลกแต่ไม่มีใครคิดจะเปลี่ยนแปลงตัวเอง เลโอ ตอลสตอย นักประพันธ์ชาวรัสเซีย

BASIC etiquette with people มารยาทพื้นฐานกับบุคคลอื่น

Be punctual , Don’t let the others waste their time. การตรงต่อเวลานับว่าเป็นมารยาททีด่ ี หากมีการนัดหมายเกิดขึน้ ควรไปให้ตรงเวลา ไม่ควรปล่อยให้ผู้อื่นรอคอยนาน ไม่ว่าจะเป็นนัด บุคคลหน่วยงานหรือองค์กรรวมไปถึงนัดประชุมหรือพิธีการที่มีคนจำ� นวนมากๆ ควรเผื่อเวลาไปก่อนเวลานัดจริงพอสมควร ไม่มากไม่น้อย ไม่ควรไปก่อนเวลานัดมากจนทำ�ให้ผู้ที่เรารอเสียมารยาทแทน เพราะ ฉะนั้น ตรงเวลา ดีที่สุด ทั้งกับเขาและกับเธอ

Don’t cut the line or eyesight. เมือ่ เห็นว่าผูอ้ นื่ กำ�ลังดูสงิ่ หนึง่ สิง่ ใดอยู่ ไม่ควรเดินผ่านหรือเดินตัดหน้า ทั้งนี้ก็เพื่อ ไม่ไปบดบังสิง่ ทีเ่ ขาดู ชม หรือสิง่ ทีเ่ ขากำ�ลัง สนใจอยู่ ควรเดินอ้อมทางด้านหลัง หากมี ความจำ�เป็นจริงๆ ทีต่ อ้ งเดินผ่านควรกล่าว ขอโทษที่ไปรบกวนเขาก่อน ในกรณีนี้รวม ไปถึงการเดินตัดผ่านกลางระหว่างบุคคลที่ กำ�ลังสนทนากันอยู่ด้วย

Close your mouth when you get cough or squeeze. จะหาว จะจามหรือจะไอ เมื่อไหร่ อย่าลืมปิดปากทุกครั้ง หากไม่ได้พกผ้าเช็ดหน้าเป็นประจ�ำ เพียงแค่เอามือป้องปาก เวลาฮัดชิ้ว ก็เป็นการช่วยป้องกันไม่ให้น�้ำลายของเรากระเด็น ไปโดนผู้อื่นได้

Stay on the footpath. ไม่ควรเดินบนทางทีไ่ ม่ใช่ทางเท้าหรือฟุตปาธ ช่อง สำ�หรับจักรยานหรือเดินตัดผ่านในบริเวณที่กำ�ลังมี กิจกรรมอยู่ เพราะอาจจะเกิดอุบัติเหตุหรือเกิดความ เสียหายต่อตัวเราเองและผู้อื่น

No eavesdrop. หากบังเอิญเดินผ่านหรือบังเอิญเจอผูอ้ นื่ ก�ำลังพูดจาทีด่ จู ะเป็นความ ลับหรือเรื่องส่วนตัวกันอยู่ ไม่ควรแอบฟังไม่ว่าจะโดยตั้งใจหรือไม่ก็ตาม

Abraham Lincoln ความประพฤติก็เหมือนกับต้นไม้ ส่วนชื่อเสียงก็เหมือนกับเงาของต้นไม้นั้น ร่มเงาคือสิ่งที่เราคิดถึง แต่ต้นไม้ต่างหากที่เป็นของจริง อับบราฮัม ลินคอล์น ประธานาธิบดีคนที่ 16 ของสหรัฐอเมริกา

etiquette in public มารยาทในที่สาธารณะ

Don’t dress in the public. ชายเสื้อหลุดออกจากนอกกระโปรงหรือกางเกง กระดุม หลุด ซิปเลื่อน อาการเหล่านี้เกิดขึ้นได้ตลอดเวลา หาที่ลับตา คนหรือห้องน�้ำเพื่อจัดการกับเสื้อผ้าที่ไม่เรียบร้อยดีกว่ายืนติด กระดุมหรือรูดซิปท่ามกลางฝูงชน

KEEP IT RIGHT. ไม่ว่าจะขึ้นบันไดที่ไหน โดยเฉพาะบันไดเลื่อนที่ช่วยผ่อนแรงในการขึ้นที่สูง ของเรา จงจำ�ไว้ว่าให้เดินหรือยืนชิดขวา เพื่อที่จะได้เหลือพื้นด้านซ้ายไว้ให้คนที่ กำ�ลังเร่งรีบกว่าเราเดินแซงพื้นที่ว่างทางด้านซ้ายขึ้นไปได้

Keep clean. ช่วยกันรักษาความสะอาดในทีส่ าธารณะทีท่ ที่ กุ คนใช้รว่ มกัน เช่น ห้องน�ำ้ สาธารณะ รวมไปถึงการทิ้งขยะในถังรองรับ ไม่วางทิ้งเรี่ยราดตามเก้าอี้หรือข้างทาง โดยเฉพาะถัง ขยะที่แยกขยะตามประเภทต่างๆ เราก็ควรเลือกทิ้งขยะให้ถูกประเภทเพื่อง่ายต่อการ คัดแยกขยะและน�ำไปรีไซเคิล

Take off the hat when you are indoor. ถอดหมวกทุกครัง้ ก่อนเข้าไปในอาคารหรือทีร่ ม่ ร่วมทัง้ ศาสนสถานและถอดหมวกทุกครัง้ ขณะอยูใ่ น พิธีกรรมทางศาสนา เพื่อเป็นการแสดงความเคารพ

Smoking is prohibited. นอกจากบุหรี่จะท�ำลายสุขภาพทั้งคนสูบและคน สูด (ควัน) แล้ว บุหรีย่ งั ท�ำลายบรรยากาศดีๆ รอบข้างที่ เคยมีอกี ด้วย เพราะฉะนัน้ ผูท้ มี ปี่ ระสงค์จะสูบบุหรีค่ วร ปลีกตัวออกไปสูบในที่ที่จัดไว้ส�ำหรับสูบบุหรี่หรือห่าง จากกลุ่มคนที่ไม่ประสงค์มะเร็งปอดและถุงลมโปงพอง

Give your space. ไม่ว่าจะขึ้นรถลงเรือ จะได้ยืนหรือได้นั่งเก้าอี้ ร่ ว มแบ่ ง ปั น พื้ น ที่ บ นระบบขนส่ ง มวลชนให้ กั น และกัน เช่น ไม่ยืนเกะกะขวางทางขึ้นลงหรือเข้า ออก ไม่ครอบครองยืนพิงเสาบนรถไฟฟ้าเพียง คนเดียว แบ่งปันพื้นที่จับเสากันคนละนิดคนละ หน่อยหรือจับห่วงราวเพื่อความปลอดภัยของผู้ โดยสารคนอื่นๆ

please stay in line. เรื่องสามัญธรรมดาที่ใครๆ ก็ควรรู้คือการเข้าแถวหรือต่อคิว ไม่ว่าจะเป็น สถานที่ใด เช่น ห้องน�้ำ เคาน์เตอร์บริการ ตู้เอทีเอ็ม ฯลฯ หากมีผู้คนรอคอยใช้ บริการอยูเ่ ป็นจ�ำนวนมาก การเข้าคิวถือว่าเป็นระบบสากลทีส่ ดุ ในโลก ทีท่ ำ� ให้เกิด ระเบียบและความยุติธรรม มาก่อนได้ก่อน มาทีหลังต้องต่อคิวรอ

Napoleon Bonaparte ถ้าคุณอยากท�ำอะไรให้เสร็จ ใช่ ท�ำมันด้วยตัวคุณเอง นโปเลียน โบนาปาร์ต จักรพรรดินโปเลียนที่ 1 แห่งฝรั่งเศส

Dining Etiquette มารยาทบนโต๊ะอาหาร

no matter how much you’re hungry, do not forget Dining Etiquette. ในส่วนนี้การกล่าวถึงการรับประทานอาหารร่วมกันกับผู้อื่น เริ่มกันที่ของส่วนตัวบน โต๊ะอาหาร เช่น ผ้าเช็ดปากหรือแก้วน�้ำ ไม่ควรใช้ร่วมกับผู้อื่นเพื่อรักษาสุขอนามัย ในกรณี ที่เราต้องส่งต่ออาหารให้ผู้อื่นไม่ควรส่งต่อหรือหยิบจับอาหารนั้นด้วยมือเปล่า สิ่งที่ควรท�ำ คือ หยิบทั้งภาชนะที่บรรจุอาหารนั้นแล้วส่งให้ หรือแม้กระทั่งการตักอาหารใส่จานตนเอง ก็เช่นกัน ควรใช้ช้อนกลางตักอาหารแต่พอรับประทาน ไม่ตักมากเกินไปจนทานไม่หมด นอกจากเป็นการกินทิ้งกินขว้าง ผู้ร่วมโต๊ะท่านอื่นๆ อาจจะไม่ได้รับประทานอาหารอย่าง เพียงพอด้วย

PUT NAPKIN on the lap first. วางผ้าเช็ดปากบนตักให้เรียบร้อย ก่อนเริ่มรับประทานอาหาร

USE the SERVICE SPOON. ใช้ช้อนกลางในการบริการตักอาหาร ทั้งตักให้ผู้อื่นและตักให้ตัวเอง

noT talk while Eating. ตักอาหารแต่ละค�ำให้พอดี ไม่พูดขณะอาหารอยู่ในปาก ควรเคี้ยวอาหารเสร็จก่อนแล้วค่อยพูด

put it together when ALL done. ไม่รีบร้อนรับประทานจนเลอะเทอะมูมมาม รวบช้อนส้อมเข้าด้วยกันเมื่อทานเสร็จ

Pablo Picasso การกระท�ำคือกุญแจพื้นฐานสู่ทุกความส�ำเร็จ ปาโบล รุยซ์ ปิกัสโซ จิตรกรเอกของโลกชาวสเปน

GUEST & HOST ETIQUETTE มารยาทส�ำหรับเจ้าของบ้านและแขกผู้มาเยือน

BE MY GUEST เจ้าบ้านที่ดีควรออกมาต้อนรับแขกผู้มาเยือนด้วยใบหน้า ยิ้มแย้มแจ่มใส เชิญแขกเข้าบ้านจัดหาที่นั่ง เครื่องดื่มหรือของ ต้อนรับมาต้อนรับแขกตามสมควร

No trespassing. ผู้เป็นแขกไม่ควรเสียมารยาทถือวิสาสะ ไปเที่ยวรื้อค้นโต๊ะ เขียนหนังสือ ลิ้นชักหรือข้าวของของเจ้าบ้าน หากไม่ใช่สมุดหรือ หนังสือที่วางไว้ทั่วไปซึ่งแขกสามารถเปิดอ่านได้

Don’t look at the clock when there are some guests in the house. ขณะที่แขกยังนั่งอยู่บ้าน เจ้าบ้านไม่ควรจ้องดูนาฬิกา เป็นการเสียมารยาทต่อ หน้าแขก หากเจ้าบ้านมีธุระเร่งด่วน ควรกล่าวขอตัวและเชิญแขกกลับอย่างสุภาพ

Don’t stay too long in the others’ houses. ผูเ้ ป็นแขกย่อมไม่นงั่ พูดคุยอยูใ่ นบ้านผูอ้ นื่ นานจน เกินไป หากมาด้วยเรื่องธุระ ควรพูดคุยแต่ธุระสำ�คัญ ที่จำ�เป็นหรือที่ตั้งใจมา แล้วจึงรีบขอตัวกลับ ที่ไม่ควร นั่งเล่นพูดคุยอยู่นานเพราะบางครั้งเจ้าบ้านอาจจะไม่ สะดวกหรืออาจกำ�ลังติดธุระหรือมีธุระสำ�คัญรออยู่

Albert Einstein คนที่ไม่เคยทำ�ผิดพลาดเลยคือคนที่ไม่เคยพยายามทำ�อะไรใหม่ๆ อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ นักฟิสิกส์ทฤษฎีชาวเยอรมัน

SPECIAL THANKS! ขอบคุณพ่อแม่ สิ่งที่ดีที่สุดในชีวิต ครอบครัวที่น่ารัก อาจารย์ทุกคนที่เคยอบรมสั่ง สอน โรงเรียนทั้งสองกับอีกหนึ่งมหาวิทยาลัยที่ให้วิชา เพื่อน รุ่นพี่ รุ่นน้องทุกคนที่ รู้จัก ที่ผ่านเข้ามาในชีวิต ทุกสถานที่ที่เคยไป เพลงทุกเพลงที่เคยฟัง หนังสือทุกเล่ม ที่เคยอ่าน ที่ให้ประสบการณ์ ให้ความคิด ให้มุมมองกับชีวิตนี้ ฉันรักที่มันเป็นแบบนี้ ปล. ขอบคุณหนังสือเล่มแรกที่แม่สอนให้อ่านและกล้องตัวแรกที่พ่อสอนให้ถ่ายรูป

จุลนิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญานิเทศศาสตรบัณฑิต สาขาวิชานิเทศศาสตร์ คณะเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยศิลปากร ปีการศึกษา 2555 ลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยศิลปากร

IT is not too hard, JUST TRY TO BE NICE.