OUR FUTURE by Hanne Delbaere

uture future voor de volgende generatie op de arbeidsmarkt

Eat Study Work Repeat – Carrièretijger Iwan doet het allemaal /// blz. 8 #NIETMIJNSCHULD /// blz. 18

GENAAID “Ondanks mijn burn-out moest ik gewoon komen werken” /// blz. 35 1

COLOFON

Met grote dank aan de studenten van Curio die gezorgd hebben voor de vormgeving: Ymke Dane Amber van der Veer Kelly Coremans Anjie Hu Veerle Mensink Kevin de Graauw Daniëlla van Opdorp Lukas Verkooijen Jaap van Baalen Indy Ernest Jurjen den Boer Monika Jermaluk

EDITORIAL ‘Vanaf het moment dat je een student bent, gaat er een wereld voor je open. Maar, je moet ook een hele hoop keuzes maken. Welke studie ga je doen? Blijf je thuis wonen of toch op kamers? Heb je tijd voor een bijbaantje of móét je misschien zelfs werken? Dit soort vragen stelt iedere student zichzelf. En dat is dan ook precies waarom dit magazine is gemaakt. Want ook al is het studentenleven vooral heel erg leuk, er komt een hoop bij kijken en juist dat zorgt voor veel zorgen, stress en mentale druk. Maar je hoeft het niet alleen te doen. Er zijn met jou nog veel meer studenten die iedere dag wel ergens tegenaan lopen of de frustratie eruit willen schreeuwen. Daarom is het belangrijk om dat onderdeel van het studentenleven aandacht te geven. In dit magazine zul je dan ook allerlei ervaringsverhalen, tips en andere informatie vinden. Dat is handig voor iedereen, ook voor mij. De druk van school en de hoeveelheid stress richting mijn eigen afstudeerperiode neemt af en toe de bovenhand. Daarnaast wil ik ook mijn sociale leven en werk nog kunnen onderhouden, maar het lijkt wel alsof de druk vanuit de maatschappij alleen maar stijgt. Daarom hoop ik, samen met mijn studiegenootjes, redactie en vrienden, dat jij écht wat aan dit magazine hebt. Dat wij jou kunnen helpen en samen het heft in handen nemen voor de toekomst. Onze toekomst. Our Future.’ Veel leesplezier.

INHOUDSOPGAVE 2 3 6 8 11 12 15 16 18 22

Colofon Editorial hoofdredacteur Ida Heet van de naald! De must sees en reads van dit moment Student Iwan Moerman is een echte Carrièretijger De beste tips voor net·wer·ken als je net gaat werken Wroko mang! - Over werken in het buitenland Check-it; weet jij alles over je rechten en plichten op het werk? Kijkje in het leven van Nadia in haar Dagboek van een student Hoe protesteren een wereld van verschil kan maken, een Fotoreportage Column - Skere Student Emma Mouthaan

23 24 26 30 32 35 38 40 43

How to: solliciteren – 5 do’s en don’ts Wat als faalangst je leven belemmert? Deze Young Changemakers maken ook jouw wereld een stukje beter 32 is het nieuwe 40 - minder werkuren, meer tevredenheid! Ouders koken een week met een studentenbudget – Mom cooks best Evi* werd flink genaaid door haar oude werkgever De tofste banen buiten de kantooruren – No 9 to 5 Jongeren grijp je kans in de nieuwe economie! - Godelieve Spaas Time to relax met een puzzel

26 16 11

MONEYBUSINESS Tekst: Renate Slootmaekers

Documentaires

Boeken

Pretend Student Pretend Student is een documentaire op NPO3 waarin het leven van Mike en Luna blootgelegd wordt. Zij zijn al een tijdje gestopt met hun studie, maar niemand weet hiervan. Voor hun omgeving zijn ze nog steeds studenten. Ook Stijn, Bas en Léon doen in deze documentaire hun verhaal als expretend student.

Practivisme: Een handboek voor heimelijke rebellen – Eva Rovers In de wereld van nu is het soms een hele opgave om niet moedeloos te worden. Eva Rovers gaat in haar boek in op de machteloosheid die velen ondervinden in het dagelijkse leven. Dit doet ze door in gesprek te gaan met filosofen, rebelse bejaarden die in opstand komen, smartphonedemostranten enzovoort. Onmisbaar als je ook een stukje toekomst wil veranderen!

Samen alleen Samen alleen is een documentaire die de eenzaamheid onder studenten beschrijft. Twee Hanze-studenten, genaamd Marjan en Justus, spelen in deze documentaire open kaart en vertellen hun verhaal. Ook docentonderzoeker Jisca Kuiper heeft hieraan meegewerkt. De documentaire is te vinden op YouTube.

YouTube Jesse Hoefnagels In deze YouTube-video gaat YouTuber Jesse Hoefnagels de uitdaging aan om een keer in de schoenen te staan van een student met een bijbaantje. Hierbij probeert hij een dag mee te lopen als vakkenvuller, pakketjesbezorger, verkeersregelaar en winkelmedewerker. Lisa Korver Lisa neemt haar kijkers een dag mee in het leven van een brakke student. Door haar eerlijke vlogs zijn er veel kenmerken die voor de meeste studenten herkenbaar zijn. What you see is what you get, hé! Tim Hofman In deze aflevering van BOOS van BNNVARA gaat Tim Hofman de confrontatie aan met Wessel IJsebaert, een verhuurder die jarenlang foute kosten aan zijn huurders onttrok. Foute boel!

Instagram

Spotify

@dehaarclipvanmarieclaire Voor de meest hi-la-rische studentenafkortingen moet je bij @ dehaarclipvanmarieclaire op Instagram zijn! Dit is onze persoonlijke top 5.

De FNV Tunes Campus – vampire weekend Another brick in the wall – Pink Floyd I’ll be there for you – the Rembrandts Our house – Crosby, Stills & Nash Survivor – destiny’s child 9 to 5 – dolly parton Stressed out – twenty one pilots Under pressure – David bowie Material girl – Madonna (duo hihi) Money money money – ABBA Work hard play hard – wiz khalifa Don’t stop believing – Journey Working class hero – green day I need a dollar – aloe blacc

1.StuSchu Erg toepasselijk in deze omgeving! StuSchu betekent uiteraard studieschuld. 2.BroTro Neem jij je lunch nog steeds mee in een BroTro? Broodtrommels zijn echt een no-go, apparently… 3.HoCo Deze HoCo vandaag duurde zooo lang… Hopelijk loopt het hoorcollege van morgen niet uit! 4.HG’tje Afwassen staat blijkbaar niet in het woordenboek van mijn HG’tje. Dringend op zoek naar een nieuw huisgenootje! 5.BaCo Om af te sluiten drink ik vrijdagavond toch maar een lekkere BaCo. Een Bacardi Cola om het weekend in te zetten, natuurlijk!

Tip! Ben jij er al van op de hoogte dat je als student 50% korting krijgt op je Spotify-abonnement? Check bij deze QR-code of jouw school hieraan meedoet!

Carriere Tijger Illustratie: Lukas Verkooijen 8

Iwan Moerman (24) is vestigingsmanager bij BOB Autowas, een wasstraat met vestigingen door heel Nederland. Daarnaast studeert hij Commerciële Economie. Wij zochten de ambitieuze Apeldoorner op. Hoe combineert hij een baan met grote verantwoordelijkheden, een studie én een privéleven? Tekst: Bram Diets Kun je kort iets vertellen over het bedrijf waarvoor je werkt? ‘Bob Autowas is een wasstraatketen met 21 vestigingen door heel Nederland. De core business is uiteraard autowassen, maar ons bedrijf biedt ook andere diensten aan zoals ‘Autospa’ waarbij de auto een ‘spabehandeling’ krijgt en een hondenwasstraat.’ Wat houdt je werk precies in? ‘Ik ben manager van de vestigingen in Apeldoorn en Hilversum. In de praktijk lijkt dat heel erg op het runnen van een eigen bedrijf, want ik ben voor alle aspecten verantwoordelijk. Van onderhoud van de banen en roostering tot kwaliteit van de service en marketing. Daarnaast ontwikkel ik projecten en trainingen. Een voorbeeld hiervan is de Bob Academy, een soort opleiding voor (nieuwe) werknemers. Hoeveel uur in de week kost je dit? ‘Ik heb een contract voor 38 uur, maar in de praktijk komt het vaak neer op 40 tot 45 uur, met soms uitzonderingen van 60 uur.’ Hoe ben je terecht gekomen waar je nu zit? ‘Op mijn vijftiende ben ik begonnen als ‘gewone’ weekendmedewerker in de wasstraat. Dat was mijn bijbaan naast mijn sportopleiding (CIOS). Richting het einde van die opleiding, kwam ik erachter dat ik niet mijn hele leven gymles wilde gaan geven, dus nam ik een tussenjaar. Ik was toen een jaar of negentien. In dit jaar heb ik een cursus algemene economie gedaan. Vervolgens ging de toenmalige bedrijfsleider weg en werd ik gevraagd het over te nemen. En nu zit ik hier nog steeds op mijn plek.’ Wat heb je de afgelopen jaren bijgedragen aan de ontwikkeling van het bedrijf? ‘Ik heb verschillende processen en procedures mogen aanpassen en verbeteren. Zo heb ik een bord ontwikkeld waarop iedereen kan zien wat zijn taken zijn. Dat bord is daarnaast ook voor de interne communicatie handig! Het bord wordt nu in alle vestigingen gebruikt. Waarom werk je (nog steeds) hier? ‘De belangrijkste reden is het personeel. Ik werk hier met een vaste, diverse groep mensen dat echt een leuk team vormt. Daarnaast heb ik veel vrijheid. Ik mag zelf zaken veranderen en verbeteren, maar ook mijn dagen en uren zelf indelen. Ook kan ik hier nog steeds doorgroeien.’

Dan nog een niet onbelangrijk puntje: kun je rondkomen van het salaris dat je met dit werk verdiend? ‘Ik kan gewoon mijn ding doen en heb eigenlijk geen beperkingen. Ik heb samen met mijn vriendin een huis kunnen kopen (het feit blijft dat dit zonder haar salaris niet mogelijk geweest was). Ik rij in een auto van de zaak en kan gewoon lekker op vakantie.’ En aan wat voor salaris moeten we dan precies denken? ‘Het gemiddelde inkomen van een vestigingsmanager is hier tussen 2400 en 3700 euro bruto; ik zit hier mooi tussenin.’ Naast je drukke baan volg je ook nog een opleiding. Kun je daar wat over vertellen? ‘Ik studeer deeltijd Commerciële Economie, dat richt zich eigenlijk op alles wat je tegen kunt komen bij het runnen van een bedrijf (marketing, sales, ondernemerschap, financiën). Daarnaast heb ik een minor managementvaardigheden gevolgd. Dat was vooral gericht op de social skills die je nodig hebt als manager. Denk aan functioneringsgesprekken en delegeren.’ Hoeveel uur per week besteed je aan je studie en hoe combineer je dit met werken? ‘De opleiding rekent twintig uur per week, maar over het algemeen ben ik er acht uur per week mee bezig, al ligt het aantal uren wat hoger naarmate deadlines dichterbij komen. Dinsdag ben ik vrij van werk, dus dan ben ik de hele dag bezig met mijn studie. Wat ‘triggert’ jou om naast een drukke baan nog een opleiding te volgen? ‘Sowieso wilde ik graag een papiertje hebben, omdat dat ‘nooit weg is’. Ook wil ik graag verder groeien in dit werkveld en misschien zelfs voor mezelf beginnen. Verder was het bij deze deeltijdopleiding zo dat alle opdrachten en onderzoeken voor Bob Autowas uitgevoerd mochten worden. Het is ook een stukje prestige… Er waren wel wat mensen in mijn omgeving die zeiden dat ik het niet kon.’

“Het is ook een stukje prestige.” Interview

“” Een stapje terug? Pas als ik een Ferrari rijd.

Verder heb je nog een privéleven. Hoe ziet een gemiddelde dag/week er verder voor jou uit? ‘In principe ben ik vanaf zeven uur ‘s ochtends bereikbaar voor mijn collega’s en begin ik over het algemeen tussen zeven en negen uur. Tussen vijf en zes uur ben ik thuis. Dan is het koken (als ik eerder thuis ben dan mijn vriendin), eten, douchen, soms nog even studeren en dan naar bed. Zondag probeer ik vaak echt vrij te plannen, maar ik moet zeven dagen in de week bereikbaar zijn.’

Zondag heb je dus vrije tijd. Hoe besteed je die? ‘Vrije tijd vul ik graag in met de ‘standaard’ dingen zoals een dagje weg of een terrasje pakken. Maar nogmaals: ik sta altijd ‘aan’, dus ook tijdens een vrije dag of zelfs op vakantie kan ik gebeld worden. Maar dat heb ik er graag voor over!’ In hoeverre heeft je drukke carrière invloed op je sociale leven? ‘Doordat ik flexibel kan zijn, zou ik bij wijze van spreken drie tot vier dagen in de week wel een keer kunnen afspreken met familie of vrienden, maar dit moet wel gepland worden en ik moet rekening houden met mijn verantwoordelijkheden’.

Wat vinden mensen in je omgeving ervan dat je deze keuze hebt gemaakt? ‘Mijn ouders hebben zich weleens zorgen gemaakt en voor mijn vriendin is het natuurlijk ook niet altijd leuk als ik weer gebeld word terwijl we bijvoorbeeld uit eten zijn. Daarnaast zijn er ook vrienden die hebben gezegd dat ik me meer moet richten op vermaak en sociale contacten en dat ik moet oppassen dat mijn opleiding niet gaat lijden onder mijn werk. Maar de meeste mensen zijn vooral trots en hebben respect voor wat ik doe.’

10 Interview

Zijn er ook momenten waarop jijzelf liever een ‘gewone’ student of werkende jongere wil zijn? ‘Vooral op momenten waarbij je thuis of vrij bent, en bijvoorbeeld toch gebeld wordt. Daarnaast zijn er natuurlijk ook momenten waarop bepaalde dingen niet goed lopen binnen het bedrijf. Dan ben ik verantwoordelijk en dat is niet altijd makkelijk.’ Wat is je doel? ‘Ik wil graag doorgroeien binnen de organisatie en over een aantal jaren deel uitmaken van het management óf voor mezelf beginnen.’

Zou jij een dergelijke carrière aan jonge mensen of studenten aanraden? ‘Ik ben blij met deze keuze, maar ik moet wel hard werken. Dus ik zou dit alleen aanraden aan jonge mensen die kunnen doorpakken en ambitieus zijn. Als je waarde hecht aan vrije tijd, het studentenleven, et cetera dan zou ik het afraden in verband met tijd en verantwoordelijkheid.’ Welke tips heb jij voor jonge mensen of studenten die ook een carrièretijger willen worden? ‘Het belangrijkste is de communicatie met je familie en vrienden, want zij moeten er ook mee leven om het maar zo te zeggen. Verder: vraag ook om hulp en bedenk voor jezelf wat je wilt bereiken en schrijf dat op. Daarna moet je gewoon aan de slag gaan!’ Iwan Moerman bewijst dat het kan: op jonge leeftijd enorme ambities naleven, studeren én een privéleven onderhouden. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Laat je inspireren door zijn verhaal, maar blijf ook kritisch. Want uiteraard zijn er ook een andere manieren om gelukkig en succesvol te worden.

NET - WER - KEN netwerkte, heeft genetwerkt

Let’s get started! Start je netwerk! Vraag jezelf af wat je wilt bereiken en wie daar meer kennis over heeft. Vanuit daar zoek je contacten en bespreek je wat je voor elkaar kunt betekenen.

RUDIE HEINTJES Rudie Heintjes is al jaren actief in verschillende gemeenten als gemeentesecretaris, zowel in dienst als interim. Nu hij als zzp’er Heintjes Management en Advies heeft opgericht, werkt hij in periodes van ongeveer een jaar als ingehuurde kracht. Hoe komt hij steeds aan al die klussen? Je raadt het al, door te netwerken. Netwerken is erg belangrijk op de huidige arbeidsmarkt, maar hoe doe je dat eigenlijk? Rudie heeft enkele tips voor je op een rijtje gezet, zodat je een echte netwerkmaster wordt. Tekst: Ida Heintjes Wat is netwerken en waarom is het belangrijk? Netwerken is, het woord zegt het al: werken. Dat betekent dat je dus niet alleen netwerkt om er iets voor jezelf uit te halen. Je gaat een netwerk aan om iets voor elkaar te betekenen. Als je eenmaal een netwerk hebt, kun je elkaar helpen in jouw specifieke vakgebied. En dat maakt het gelijk enorm belangrijk. Je netwerk is een ingang om kennis te vergaren, maar ook een toegankelijke manier om hulp te vragen.

Onderverdeel je contacten in warme, lauwe en koude netwerken: • Warme netwerken zijn mensen waar je geregeld een-op-een contact mee hebt. In deze netwerken steek je veel tijd en energie. • Lauwe netwerken zijn mensen waar je af en toe een bericht naar stuurt maar eerder verre kennissen zijn. • Koude netwerken zijn mensen die je wel eens hebt ontmoet, maar waar je geen een-op-een contact mee hebt. Deze mensen volg je bijvoorbeeld wel op online platforms. Heb je angsten om te netwerken? Begin dan bij je warmste contact en like de berichten van die persoon of personen. Zo zet je een stapje in de goede richting en wordt het makkelijker om actiever te netwerken. Passief netwerken bestaat niet, je moet er moeite voor doen! Dus bekijk op welke manier jij mensen wilt ontmoeten. Dat kan een netwerkborrel zijn, een seminar of een congres. Doe van te voren wel goed research wie er zijn, wie je wil spreken en wat je wil weten. Maak LinkedIn aan! Reageer actief op anderen binnen je netwerk en plaats zelf ook berichten. Let hierbij op hoe vaak jouw netwerk iets plaatst, dat geeft een indicatie over hoe vaak jij iets moet plaatsen. Hou in de gaten hoe vaak je profiel bezocht wordt, zo kun je inschatten of je actiever moet zijn. Bonus: En als belangrijkste tip: blijf zichtbaar in je netwerk en denk niet dat je er bent. De wereld komt niet naar je toe. Succes!

WROKO

betekent werken in het Sranan Tongo

In deze rubriek wordt een licht geschenen op werken in het buitenland. Voor veel mensen is het steeds normaler om na hun studie enkele jaren in het buitenland te gaan werken om zo unieke ervaringen op te doen. Maar wat zijn dan de zaken waar je op werkgebied rekening mee moet houden voor je vertrekt? Deze keer in de spotlight: Suriname. Tekst: Hanne Delbaere Foto’s: Fleur Naus

Naam: Fleur Naus Leeftijd: 27 jaar Studie/werk: afgestudeerd beeldend creatief therapeute en volgt nu een master tot orthopedagoog Werkervaring in het buitenland: 10 maanden stage in Nieuw-Nickerie, Suriname

Waar heb je internationale werkervaringen opgedaan? ‘Op 28 oktober 2014 ben ik gestart als stagiaire creatief therapeut bij Stichting WIN in Nieuw-Nickerie te Suriname. Ik heb uiteindelijk bijna tien maanden kinderen begeleidt van het kindertehuis, diverse basisscholen en het Zuster Dankercentrum – een plek waar kinderen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking terecht kunnen. Mentale hulpverlening stond en staat in Suriname nog in de kinderschoenen. Stichting WIN heeft als werkgebied drie provincies onder zich; Nickerie, Coronie en Saramacca. Ongeveer 57.000 inwoners vallen daarmee terug op de hulp van drie Surinaamse hulpverleners en een paar stagiaires. Ter vergelijking: in Nederland heeft iedere gemeente eigen zorginstanties.’

Taal

Nederlands Tijdzone

UTC - 4

Munteenheid

Surinaamse dollar

Aantal inwoners

17,5 miljoen

Aantal inwoners

0,6 miljoen

Landoppervlakte

41 543 km2

163 820 km

Taal

Nederlands, Engels en Sranan Tongo

Munteenheid

Euro

Tijdzone

UTC 0

Waarom heb je in het buitenland gewerkt? ‘Ik heb altijd al een grote interesse in andere culturen gehad. Het liefst dompel ik me in het buitenland helemaal onder in de gebruiken en taal van waar ik me op dat moment bevind. Nu had ik de kans om me ook op professioneel gebied te verdiepen in een andere cultuur. Zo word je blik op de wereld breder en dat kan helpen om ook meer begrip te hebben voor personen die je tegenkomt in je werk. Nederland wordt steeds intercultureler, door het internet werken we wereldwijd. Dan is het praktisch om ook die wereldwijde kennis te vergroten.’

“Geen brabantse kwartiertjes” Wat is het grootste verschil tussen Suriname en Nederland qua werkcultuur? ‘Er wordt heel anders met werktijden omgegaan. Dit heeft voor een groot deel te maken met de weersomstandigheden en het klimaat dat in Suriname heerst. De luchtvochtigheid ligt daar op 90%. Hierdoor is het daar continu heel benauwd, warm en kan het echt ont-zet-tend hard regenen. Je kan letterlijk een regenbui horen aankomen, want dan klettert het als een gek.

Zulke buien komen in Nederland eigenlijk niet voor, tenzij we hier een storm hebben. Waar we in Nederland bij een regenbui nog met een paraplu of regenjas op de fiets springen, hoef je in Suriname niet eens te bellen dat je niet komt. Iedereen ziet en hoort dat het regent en dus verwachten ze je al niet meer. Maar vergis je niet, er heerst ook een zeer strenge hiërarchische orde. De hoogste baas overslaan is echt een grote blunder. Ze verwachten ook dat wanneer je komt, je zeker op tijd bent. Geen Brabantse kwartiertjes dus.’ Zag je ook overeenkomsten? ‘Suriname is van 1667 tot 1863 een slavenkolonie geweest van Nederland, daarna behoorde het tot 1975 bij het Koninkrijk Nederland. Daarom is de officiële taal nog altijd Nederlands en zie je in het onderwijssysteem dat ze grofweg dezelfde structuur als in Nederland hebben. Ook daar kun je bijvoorbeeld slagen voor de Havo. En ondanks de sterke hiërarchische verdeling, merkte ik dat veel collega’s buiten het werk samen activiteiten ondernamen. Dan gingen ze samen sporten of bij iemand thuis eten. Het samen koffiedrinken om 07u00 ’s ochtends was dan ook een van de belangrijkste momenten op de dag, want werken doe je niet alleen.’

Interview 13

“” No spang, niet de hele dag werken.

Zou je het anderen aanraden om (een periode) in het buitenland te werken? ‘Absoluut! Het verbreedt echt je horizon, zowel op professioneel als persoonlijk vlak. Je komt jezelf een aantal keer gruwelijk hard tegen, maar leert daar vervolgens ontzettend veel van. Dat zijn ervaringen die je van je leven niet meer vergeet. Zo leerde ik om te hulp vragen aan andere professionals, want zij kenden de situatie veel beter dan ik. Je helpt daarmee niet alleen jezelf, maar laat ook aan een ander zien dat je diegene waardeert voor zijn of haar kennis. We leren allemaal algemene regels op de studie, maar de praktijk steekt vaak helemaal anders in elkaar, zeker als je aan de andere kant van de aardbol zit. Het maakt je onder andere vaardiger in snel reageren op nieuwe situaties. En het maakte mij ook nog eens bewuster van de arbeidsvoorwaarden in Nederland. Ook na zeven jaar denk ik nu soms nog ‘no spang (geen stress), je moet niet de hele dag met je werk bezig zijn’.’

Interview

Werk je nu nog steeds in het buitenland? ‘Momenteel studeer ik in Nijmegen. Ik kan straks met mijn master orthopedagogische wetenschappen nog meer betekenen voor kinderen die mentaal wat in de knoop zitten. Als ik niet voor deze studie had gekozen, had ik waarschijnlijk wel in het buitenland gezeten. Ik denk er ook nu nog over na om na mijn master voor langere tijd - en dan heb ik het over een periode van langer dan een jaar - naar Zuid-Amerika te gaan om daar voor een stichting te werken. Naast dat het landen zijn waar mentale hulpverlening door allerlei culturele of financiële redenen niet of nauwelijks bestaat, zijn het ook de plekken waar ik me als therapeut of pedagoog goed kan ontwikkelen. Het vergt extra aandacht voor de doelgroep en meer focus op wat je doet. Er is namelijk niemand in de buurt die mee kan kijken wat je doet en of dat de beste manier is. De casussen verschillen enorm van die in Nederland, en tegelijk zie je soms enorme gelijkenissen. Die ervaringen helpen me ook weer als ik later bijvoorbeeld zou willen werken bij een stichting in Nederland die zich specialiseert in interculturele behandelingen.’

Check it!

Welkom bij de Quizzzz. Deze quiz bevat vragen over werken en contracten. Weet jij wat jouw rechten zijn m.b.t. jouw contract? Weet jij hoeveel het minimumloon is? Test hieronder je kennis in deze quiz en kom erachter hoeveel jij weet over dit onderwerp. (De antwoorden staan onderaan de pagina) Tekst: Maaike Sluijters

Wat is FNV Young & United? A: Een vakbond B: Een studentenvereniging C: en sportvereniging D: Een muziekvereniging

Na hoeveel uur werken heb je recht op pauze? A: 3 uur B: 4 uur C: 5 uur D: 6 uur

Vanaf welke leeftijd mag je beginnen met werken? A: 12 jaar B: 13 jaar C: 14 jaar D: 15 jaar

Wat is het minimumloon bij een 40 urige werkweek voor een 21 jarige? A: 9,82 B: 10,34 C: 7,86 D: 10,91

Hoe vaak mag je contract verlengd worden, voordat je een vast contract moet krijgen? A: 1 keer B: 3 keer C: 5 keer D: 7 keer

Wat staat er niet in een contract? A: Het aantal uren dat je gaat werken. B: Je salaris C: Welke dagen je gaat werken D: Opzegtermijn

Wat is de opzegtermijn in een tijdelijk contract? A: Er is geen opzegtermijn B: 1 maand C: 2 maanden D: 3 maanden

Antwoorden: 1A,2B,3B,4C,5A,6C,7A

DAGBOEK VAN Met meer dan 2,2 miljoen studenten in Nederland is geen enkel leven hetzelfde. Iedere editie neemt een student je mee in zijn of haar leven. Deze keer deelt studente journalistiek Nadia Maas (21) hoe haar week voorbijvliegt. Mondays are for studying - Maandag Mijn week begon als een echte goede student. Om 9 uur ’s ochtends ben ik met een aantal huisgenoten naar de Universiteitsbibliotheek gegaan om daar de hele dag te studeren. Ik vind dat een hele fijn plek om te studeren omdat je weinig afleiding hebt en iedereen om je heen ook hard aan het werk is. Na een productieve dag ben ik in de avond naar een vriendin gegaan om daar met een groepje vriendinnen te borrelen en bij te kletsen. Run Nadia run! - Dinsdag Ik stapte met het sportieve been uit bed en begon mijn dag met een rondje hardlopen. Sinds mijn studententijd sport ik niet meer zoveel, maar ik probeer wel minimaal een keer per week een rondje hard te lopen. Ik merkte wel dat ik de avond ervoor een drankje ophad, het was namelijk niet mijn beste rondje… Verder was dit een vrij rustige dag. Ik heb gestudeerd, boodschappen gedaan en een paar wasjes gedraaid. Als je op kamers woont horen die huishoudelijke taken er natuurlijk ook ineens bij.

Rondjes rijden - Woensdag Ring ring, de wekker ging vandaag vroeg! Het was namelijk tijd voor mijn rijles. Na een ochtend rondjes rijden in de omgeving van Tilburg, heb ik gehaast mijn spullen gepakt om door te gaan naar mijn college over datajournalistiek. Na mijn college moest ik drie uurtjes werken, want om als student rond te komen van alleen een studielening is eigenlijk niet ideaal. Ik werk bij ThuisCoach en zit als een soort digitale vraagbaak achter mijn computer om mensen die eenzaam zijn te koppelen aan andere mensen. Mijn werk kan ik vanuit huis uitvoeren. Dat scheelt weer reistijd en dat komt mooi uit met mijn drukke studie- en sociale planning. Gelukkig was er na mijn werk ook weer tijd voor leuke dingen! Elke woensdag heb ik met mijn studentenhuis dispuutsavond. Deze week gingen we lasergamen! Het was een drukke dag met een flitsende afsluiter. De D van dataproductie, dispuut en donderdag - Donderdag Mijn docenten mogen trots op me zijn, want ook vandaag heb ik weer aan mijn studie gewerkt. Ik volg op dit moment een blok over datajournalistiek en ik maak samen met vier andere studenten een grote dataproductie over gemeenteraadsvergaderingen. In de middag had ik een vergadering met mijn werk. ’s Avonds hebben we de verjaardag van een dispuutsgenootje gevierd. Twee andere dispuutsgenoten van mij houden erg van koken, dus zij hebben samen een viergangendiner gekookt. Het was mega lekker en een geslaagde avond!

EEN STUDENT Vroege Vogel - Vrijdag Op deze vrijdagochtend stond ik al om 7u19 met slaapogen op het perron. Samen met twee studiegenootjes ben ik met de trein naar Brussel gegaan om daar een conferentie van de VVOJ (Vereniging Van Onderzoeksjournalisten) bij te wonen over onderzoeksjournalistiek. De sessie die me vandaag het meest is bijgebleven is ‘Omgaan met getraumatiseerde bronnen’, gegeven door Sanne Terlingen. In de avond hebben mijn studiegenoten en ik Italiaans gegeten en nog een rondje door de stad gelopen. Naast het bijwonen van de conferentie is het natuurlijk ook heel leuk om nog wat van de stad te zien! Al op de eerste dag van de conferentie heb ik enorm veel geleerd en ik kijk uit naar morgen. Motivational Saturday - Zaterdag Vandaag was de tweede dag van de conferentie. We hebben gezellig met z’n drieën ontbeten in het hotel, om daarna weer naar de conferentie te gaan. De dag begon met een sessie over het schrijven van een onderzoeksverhaal. Een mega interessante sessie, waarvan ik veel heb geleerd. Aan het einde van de dag was er een borrel waarbij we de kans kregen om te praten met andere aanwezigen en de sprekers. Ik ben onwijs blij dat ik naar de conferentie ben gegaan. Het was een superleuk, leerzaam en motiverend weekend. Na weer een hapje te hebben gegeten in de stad, zijn we weer op de trein richting Tilburg gestapt. Lazy Sunday - Zondag Vandaag stond er geen wekker en heb ik lekker uitgeslapen. Na alle indrukken van de afgelopen twee dagen was ik wel toe aan een goede nacht. Samen met een huisgenootje ben ik gaan lunchen in de stad. Verder heb ik mijn kamer opgeruimd en schoongemaakt zodat die weer ready is voor een nieuwe week. Laat dat studeren, werken en socializen maar weer komen!

Dagboek van een student 17

#nietmijnschuld

FNV Young&United en de LSVb brachten op 9 december 2021 een grote groep studenten samen. Het was tijd voor echte actie tegen het leenstelsel, dat hopelijk in het nieuwe regeerakkoord eindelijk weer wordt afgeschaft. Tekst en foto’s: Hanne Delbaere

‘Student in het rood, toekomst wordt verkloot’

Een groep jongeren staat op 9 december zichtbaar gespannen te wachten bij de internationale bushalte aan Utrecht Centraal. Er wordt naar links en rechts gekeken en vluchtig worden blikken uitgewisseld met de andere aanwezigen. Een blond meisje vraagt fluisterend: ‘Staan jullie ook te wachten op de FNV bus?’. De vraag lijkt de groep te ontdooien, want plots ontstaat er beweging. Mensen beginnen gesprekken, er wordt naar elkaar geknikt en een enkeling toont de inhoud van zijn of haar rugzak. Als de bordeauxrode bus arriveert klinkt er zacht gejuich. De passagierslijst wordt gecontroleerd en niet veel later is de bus weer onderweg naar zijn volgende stop, Den Haag centrum. Het doel van de reis wordt duidelijk op het moment dat Joshua van de LSVb (Landelijke Studenten Vakbond) de microfoon oppakt. De bus is namelijk gevuld met studenten die op de een of andere manier slachtoffer zijn van het leenstelsel dat in september 2015 werd ingevoerd. Ze hebben allemaal torenhoge schulden, stress door de studiedruk die daarbij komt kijken, en uitzicht op een bedroevende huizenmarkt. Joshua’s boodschap is een oproep tot actie. Letterlijk, want in Den Haag staat op deze gure winterdag een protestmars gepland. Vanuit verschillende grote studentensteden zijn bussen met studenten onderweg. Allemaal krijgen ze dezelfde briefing van de dag. ‘Als je bij de groep van de geheime actie hoort, dan moet je zo meteen even een zelftest doen’, zegt Joshua. Enkele mensen fronsen hun gezicht. Ze lijken te denken: een geheime actie?

Er wordt al voorzichtig met een vuist geschud. Joshua legt uit dat de protestmars tegen het leenstelsel deels is opgezet om als dekmantel te dienen voor een actie die ietwat radicaler is. Het plan is om het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid te bezetten totdat politici bereid zijn om in gesprek te gaan met de vakbonden en studenten. Op zijn vraag of de aanwezigen allemaal zin in hebben in de acties, volgt een hoop geklap en gejoel. De lucht lijkt zich te vullen met energie. Er verschijnen rode blossen op de wangen van sommigen en er wordt al voorzichtig met een vuist in de lucht geschud. Bij aankomst van de bus in Den Haag centrum voegen de passagiers uit de verschillende bussen zich samen in een lange rij, alsof er een schoolreisje plaatsvindt. De mensen van de geheime actie hebben zich inmiddels al afgesplitst. Wanneer de sliert van studenten het startpunt van de mars bereikt, worden zij ontvangen door werknemers van FNV Young & United en de LSVb, de organisatoren van de protestmars. Ook politie staat al klaar om de tocht zo voorspoedig mogelijk te laten verlopen.

20 Fotoreportage

Terwijl de groep zich tegoed doet aan broodjes en een warme drank, begint het te regenen. Mensen kruipen samen onder de tentjes of onder een van de paraplu’s. ‘Graag anderhalve meter houden! Anders moeten we het protest ontbinden’, wordt er door de organisatie door de megafoons geroepen. Dat is natuurlijk protesteren in coronatijd. Geen oproep tot verbinding door de megafoon, maar letterlijk van afstand. De menigte gaat netjes uit elkaar en lijkt zich er niet druk om te maken. Ze zijn hier met één doel: aan de politiek hun stem laten horen. Na korte toespraken van de voorzitters van de vakbonden gaat de mars van start. ‘Wat willen wij? Schuldenvrij!’ en ‘Pechgeneratie, wij willen compensatie’, klinkt er door de straten van Den Haag. Uit de rugzakken zijn inmiddels kartonnen borden, vlaggen en stickers gehaald en deze worden nu hoog in de lucht gehesen. Den Haag zal horen dat het geduld van de studenten op is en dat zij compensatie voor hun studieschulden eisen. Op de route wordt er aangebeld bij de kantoren van D66 en VVD. Formateur en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Wouter Koolmees wordt live gebeld en gevraagd om met alle studenten in gesprek te gaan. Uiteindelijk vertoont geen enkele politicus zich. De boosheid van de studenten lijkt intussen toe te nemen. Er wordt steeds harder ‘niet mijn schuld’ geschreeuwd. Met samengeknepen lippen en strakgetrokken wenkbrauwen stampen ze door de straten. Dat ze doorweekt zijn door de regen lijkt hen niet eens te interesseren. Aan het eindpunt blijkt dat de geheime actie niet is geslaagd, de reden waarom wordt niet medegedeeld. Het betekent ook meteen het einde van de protestmars, er wordt gevraagd om weer terug te keren naar de bussen. De menigte kijkt wat beduusd en blijft in eerste instantie staan. Dan draait de groep zich langzaam als een geheel om en loopt weer terug in een sliert naar de bushaltes. Haast als een hond met een staart tussen de benen druipen ze af, al klinkt er af en toe nog een kreet in de verte: ‘He ho kabinet, jullie worden afgezet! He ho overheid, jullie hebben een schijtbeleid!’ De volgende dag volgt er een nieuwsbericht dat het leenstelsel waarschijnlijk in 2024/2025 zal worden afgeschaft. Dat is toch maar mooi bereikt met de acties van de afgelopen jaren.

‘Rutte laat je horen, vanuit je hoge toren’

Fotoreportage 21

EMMA SKERE STUDENT Emma Mouthaan is 25 jaar en schrijft voor haar eigen blog ‘De Skere Student’ over financiën en student zijn. Voor dit tijdschrift neemt zij het leenstelsel onder de loep. Het einde van het leenstelsel lijkt nu echt in zicht te zijn, jeej! Maar ik wil niet te vroeg juichen, want wat er dan voor in de plaats komt is nog niet duidelijk. Ook over compensatie voor de leenstelselgeneratie wordt volgens ingewijden nog onderhandeld, want “Als je die voor iedereen en alle jaren moet compenseren wordt het erg prijzig”. Nou, die schoot bij mij even in het verkeerde keelgat. Natuurlijk is compensatie voor de leenstelselgeneratie prijzig!! Maar bedenk je even: als die studieschuld compenseren al “prijzig” is voor de schatkist als geheel, terwijl de lasten dan verdeeld worden over alle Nederlanders, hoe belastend is die studieschuld dan wel niet voor alle (oud)studenten die er (onterecht!) mee opgezadeld zijn?! Die leenstelselstudenten zijn daar namelijk aan alle kanten de dupe van geworden: in veel gevallen hebben zij niks gemerkt van de beloofde investeringen in het hoger onderwijs, maar hebben ze wél een veel hogere studieschuld. En dan worden ze daar mogelijk niet eens voor gecompenseerd zometeen. Daarnaast: in Nederland helpen we elkaar, ook financieel gezien. Kijk bijvoorbeeld naar alle financiële regelingen die de afgelopen twee jaar het licht hebben gezien om ondernemers financieel te steunen tijdens de coronalockdowns (NOW, TOZO, TVL, etc). Die kosten worden door de gehele samenleving gedragen, ondanks dat niet iedere Nederlander daar baat bij heeft of het ermee eens is - om wat voor reden dan ook (kuch, ondernemersrisico). Om nu je handen van de studieschuldproblematiek af te trekken en te zeggen dat deze studieschuldbezitters compenseren te duur is, is echt niet oké. Ik hoop dat iedereen in Den Haag zich dat ook beseft, en daar vervolgens ook naar handelt. Maar goed, wie weet loop ik alweer op de zaken vooruit en komt er wél een passende compensatieregeling! En hoe een passende compensatieregeling er dan uit zou moeten komen te zien? In het ideale scenario wordt iedere student die ten tijde van het leenstelsel heeft gestudeerd gecompenseerd met een bedrag ter hoogte van de maandelijkse basisbeurs gedurende de periode dat ze gestudeerd hebben tijdens het leenstelsel. Dat bedrag wordt dan in eerste instantie in mindering gebracht op de uitstaande studieschuld, maar als de student in kwestie geen studieschuld heeft zou het gewoon op zijn of haar bankrekening gestort moeten worden.

fotograaf: Marthe Mouthaan

Dat iemand geen studieschuld heeft opgebouwd betekent niet dat diegene geen negatieve gevolgen van het leenstelsel heeft ervaren! Misschien is diegene wel niet uit huis gegaan vanwege de kosten, of heeft hij/zij andere dingen niet gedaan (of juist wel). Alleen dan kan de hele leenstelselgeneratie met een enigszins schone financiële lei aan de rest van hun leven beginnen. En wie er na die compensatie nog een studieschuld open heeft staan (zoals ikzelf waarschijnlijk), moet die natuurlijk nog steeds gewoon afbetalen.

ZON, ZUIPEN, SOLLICITATIE Je wilt geld en dus heb je een (bij)baan nodig. Je zoekt een mooie stage of afstudeeropdracht. Of je bent net klaar met studeren en wilt verder op de arbeidsmarkt. In de meeste gevallen ontkom je er niet aan: een sollicitatiegesprek. Voor sommigen geen probleem; anderen vinden het vreselijk. Hoe bereid ik me voor? Wat moet ik wel vertellen en wat niet? En hoe maak ik een goede eerste indruk? Veel vragen en onzekerheden dus. Daarom hebben wij ons laten inspireren door verschillende uitzendbureaus en deskundigen en de vijf belangrijkste do’s en don’ts voor jou op een rijtje gezet. Check voor meer tips en uitleg onze socials! Tekst: Bram Diets

Check voor meer tips en uitleg onze socials!

Do’s 1. Bereid je verhaal goed voor. 2. Bedenk vragen die je zelf wilt stellen. 3. Neem een goede houding aan (verbaal én non-verbaal). 4. Zorg voor geschikte kleding en een verzorgde uitstraling. Deze spreekt voor zich, maar toch ook weer niet. Logischerwijs kom je niet in je trainingspak. 5. Bepaal jouw voorwaarden en salarisindicatie. Don’ts 1. Kom niet te laat. 2. Stel geen vragen waarop je de antwoorden zou moet weten. 3. Niet liegen! 4. Doe niet aan ‘oversharing’. 5. Niet vergeten: check je social media!

FAALANGST

Faal - angst zelfst.naamw. (m) ‘Angst om te falen’

Steeds meer jongeren worstelen met mentale klachten. Volgens het ‘Monitor Mentale gezondheid’ ervaart de helft van de studenten psychische klachten zoals angst en somberheid. Hierbij is faalangst een veelvoorkomende klacht. Daarnaast stelt ISO (Interstedelijk Studenten Overleg) dat 70 procent van studenten vaak prestatiedruk ervaart. Faalangst is een irreële angst die jezelf belemmert om in je kracht te staan. Om taboes te doorbreken en het gesprek aan te gaan, stellen we faalangst centraal door in gesprek te gaan met lotgenoten en experts. Tekst: Caroline Wortel & Renate Slootmaekers Wat is faalangst? Volgens expert Rose Noël, eigenaar La Cour coaching en studentondersteuner bij Fontys Hogeschool, kampen veel jongeren met faalangst onder andere door de prestatiemaatschappij, keuzestress, hoge verwachtingen en het altijd online of verbonden zijn. Daarbij zijn jongeren nog zoekend naar hun eigen identiteit wat de druk kan verhogen. Faalangst gaat vaak hand in hand met andere mentale klachten zoals somberheid of een negatief zelfbeeld. “Maar,” zegt Rose “faalangst kan ook een eigenschap zijn die bij jou hoort of voortkomt uit een negatieve of traumatische gebeurtenis.” Faalangst komt voor op drie gebieden: • Cognitief, je eigen kennis en kunnen; • Sociaal, hoe andere over je denken; • Motorisch, je fysieke prestatie. Daarbij kan faalangst zich actief of passief vertonen. Bij actieve faalangst ga je harder werken om jezelf te bewijzen en loop je kans om overwerkt te raken. Bij passieve faalangst ga je juist uitstellen, vluchten of ontwijken om je faalangst uit de weg te gaan. “Faalangst wordt pas een probleem”, volgens Rose, “als het je belemmert om te doen wat je wil.”

Tips van Rose Noël Je faalangst gaat misschien niet weg, maar je kan er wel mee leren omgaan. Rose gebruikt vaak hiervoor de B.A.Tmethode (Bewustwording, Acceptatie en Tranformatie). Het begint bij het omarmen van je angsten en het toegeven van je fouten. Daarna kan je op zoek gaan naar manieren om er mee om te gaan. “Hoe? Dat is voor iedereen persoonlijk.”, verteld Rose, “Hierbij kan je jezelf afvragen: “Wat heb ik nodig om mezelf over de drempel te halen en te bereiken wat ik wil bereiken?”. • Een tip hierbij is het gebruik van de 5G-schema afkomstig uit de cognitieve gedragstherapie. Hierbij kijk je naar een gebeurtenis, naar je gedachte, je gevoel, je gedrag en de gevolgen. Zo kan je situaties bekijken en gewenste situaties inbeelden om je gedrag te veranderen. • Een andere tip is het bijhouden van een witboek, dit is een dagboek waarin je dagelijks als het ware bewijs verzameld van het feit dat je het wel kan. “Als je faalangst hebt ben je geneigd om de negatieve dingen te filteren”, zegt Rose, “Met een witboek maak je tastbaar bewijs tegen je faalangst.”

* De ervaringsverhalen zijn geanonimiseerd Ervaringsverhaal Ryan “Ik heb eigenlijk altijd al faalangst gehad. Op de middelbare school heb ik vaak trainingen gevolgd. Ik krijg nu nog steeds mentale hulp en iemand die mij begeleid. Het is wel minder geworden in de loop der jaren, maar ik denk dat niemand die last heeft van faalangst er volledig vanaf zal komen. Ik word gewoon niet lekker wakker op een dag dat ik iets belangrijks ga doen, ik heb buikpijn en ik ben chagrijnig. Ik ben dan gewoon heel erg bang dat mensen mij gaan ‘judgen’ of dat ik mezelf voor lul zet ergens. Binnenkort ga ik ook stagelopen en ik schijt nu al in mijn broek omdat ik gewoon heel bang ben dat ik het niet goed ga doen of dat zij me niet goed genoeg vinden. Het beeld dat veel mensen van personen met faalangst hebben, is wel heel anders dan de werkelijkheid. Je hoort het ook bij grote artiesten, zoals Adele. Zij geeft ook aan dat ze voor een optreden super misselijk is. Zij is een van de grootste artiesten van de wereld en zij heeft er zelfs last van! Ik ga ermee om door met name gewoon dingen proberen te doen, ook als ik bang ben om te falen. Me daardoor heen te bijten en als soort van bewijs zien van ‘Hey, dit is me gelukt dus dan moet dit ook gewoon kunnen’, het verzamelen van bewijs uit je eigen leven. Durf vooral ook om toe te geven dat je er last van hebt. Je hoeft het niet met iedereen erover te hebben, maar probeer er wel hulp voor te zoeken. Het werkt om er gewoon met mensen over te hebben dan denk je ‘Mooi, ik ben niet de enige’. Dat alleen al geeft je meer zelfvertrouwen.”

Ervaringsverhaal Tessa “Ik heb faalangst, eigenlijk al zo lang dat ik me kan herinneren. Als kind sprak ik niet, dus werden er toen ik vier was onderzoeken gedaan naar de oorzaak hiervan. Daar kwam al snel uit dat ik zogenaamd ‘nooit een hoogvlieger zou worden’. Hierdoor heb ik toen veel prestatiedruk ontwikkeld, aangezien ik ervan uitging dat ze me toch niet goed genoeg zouden vinden. Het idee dat ik de onderzoekers geen ongelijk kon geven, gaf me een angstig gevoel. Faalangst is voor mij het misselijke, angstige gevoel voor dat ik ergens naartoe ga, zoals een presentatie, toets of ander stressvol evenement. Het voelt als zo’n groot obstakel, alsof je 100 meter moet hordelopen. Het is heel vermoeiend. Door mijn faalangst wil ik altijd alles duizend keer opnieuw checken, herhalen en controleren. Ik wil zo goed mogelijk voorbereid zijn. Mijn angst wordt echt getriggerd op school, maar niet tijdens mijn hobby’s. Ik zing graag en treed ook op, maar hierbij voel ik me zelfverzekerd waardoor ik geen faalangst ervaar. Bij faalangst denken veel mensen aan het wegrennen van een podium of flauwvallen voor de klas. Deze dingen komen zeker voor, maar het is vaak helemaal niet zo extreem. Een black-out is ook iets wat erbij hoort, en dat is volkomen normaal. Mijn afleiding is muziek, het geeft me rust. Ik ben nog niet heel goed in het bedwingen van mijn faalangst, maar ik probeer mezelf wel altijd moed in te spreken door positieve dingen te denken, zoals ‘Ik kan het wel!’. Maar muziek is echt wel mijn grootste uitlaatklep. Praat erover. Ook al is het moeilijk. Dan ga je inzien dat het echt een probleem is en je er last van hebt. Het is voor mij een schrale troost om door het praten te ontdekken dat ik er niet alleen in ben. Praten met iemand waarbij je je gemakkelijk voelt, gewoon iemand die je niet beoordeeld, dat helpt echt!”

Illustratie: Lukas Verkooijen

YOUNG CHANGEMAKERS De toekomst staat voor de deur en wij als Young Changemakers willen hier een steentje aan bijdragen. Lees hier het verhaal van Mara, Benito en Caro: jongeren die deelnemen aan het verbeteren van onze toekomst! Tekst: Caroline Wortel, Ida Heintjes & Renate Slootmaekers

26 Foto’s: Caroline Wortel & Gianna Zappettini

Benito Walker Opleiding: Bestuurskunde Leeftijd: 20 Woonplaats: Den Haag Changemaker: Mede-oprichter Youth for Climate, Voorzitter Inclusiviteit Jonge Democraten, Bestuursvoorzitter Bureau Burgerberaad. Wat doe je? ‘Als mede-oprichter van Youth for Climate dragen we bij aan voorlichtingen over klimaatproblemen bij scholieren. Daarnaast ben ik voorzitter van Jonge Democraten, een jongerentak van D66, op het gebied van inclusiviteit. Ook vergroot ik mijn politieke kennis door mijn stage bij het campagneteam van D66. Tot slot zet ik me in voor Bureau Burgerberaad, eerst als lobbyist en nu als bestuursvoorzitter. In deze functie leg ik politieke boodschappen bij kamerleden neer zodat er écht verandering komt.’

Waarom doe je dit? ‘Ik heb altijd al iets willen doen waar ik op maatschappelijk vlak impact kan maken. Tegenwoordig heeft iedereen wel kritiek, maar ik vind: kom dan ook met een oplossing!’ Wat zou je andere jongeren willen meegeven? ‘Ga het gewoon doen. Je hoeft niet super kundig te zijn of al 25 jaar ervaring te hebben om verandering te brengen.’

Young changemakers

Caro Hendrikx Leeftijd: 19 Woonplaats: Maasmechelen, België Changemaker: Veganistische schrijfster die opkomt voor de rechten van de vrouw.

Wat doe je? ‘Vorig jaar studeerde ik literatuur in Antwerpen; ik leerde enorm veel over proza, en bracht in het najaar van 2021 mijn gedichtenbundel (lit)tekens van (over)leven uit. In dit boekje schrijf ik over mijn leven als slachtoffer van seksueel geweld. Ik kom op voor de rechten van de vrouw (lees: mens), en ik werk tijdens mijn sabbatical aan een project rond het helen van je innerlijke kind om zo volledig de kracht van je hoogste, goddelijke vrouw te omarmen.’

Waarom doe je dit? ‘Mijn grote droom is vrouwen begeleiden op hun pad van zelfgenezing; hen herinneren aan hun innerlijke wijsheid en seksuele soevereiniteit, op een holistische en alternatieve manier.’ Wat zou je andere jongeren willen meegeven? ‘Alles begint bij het helen van je innerlijke kind.’

Mara van Eijndhoven Leeftijd: 20 Woonplaats: ’s-Hertogenbosch Changemaker: Jongerenambassadeur voor gemeente ’s-Hertogenbosch, vrijwilliger voor SDG Nederland (Sustainable Development Goals) Wat doe je? “Jaarlijks geef ik gevraagd en ongevraagd advies aan de gemeente over hoe ze de stad duurzaam kunnen ontwikkelen. Voor SDG Nederland heb ik de eerste editie van het SDG-ToerMee georganiseerd. Hierbij zijn de duurzame wensen van de inwoners van ’s-Hertogenbosch omgezet tot concrete acties.”

Wat zou je aan andere jongeren willen meegeven? “Als jij een droom hebt en wil dat er iets verandert, kijk dan om je heen. Er zijn waarschijnlijk genoeg mensen die jouw droom delen of ervoor kunnen zorgen dat jouw idee gerealiseerd wordt. Zoek de juiste mensen, groepen of initiatieven op om mee samen te werken. Wacht vooral niet af.”

Waarom doe je dit? “Ik had ideeën over de stad en daar wilde ik iets mee doen. Ik wil graag jongeren verbinden met elkaar, gemeente, scholen en ondernemers, zodat zij samen de stad kunnen verduurzamen.”

Young changemakers 29 29

40 / 32 UUR Een werkweek van 32 uur. Dat is tegenwoordig normaal bij het Nijmeegse softwarebedrijf Infolearn. Afgelopen september is het bedrijf overgestapt op een vierdaagse werkweek met behoud van salaris voor de mensen die fulltime in dienst zijn. Dit zorgt voor een betere werk-leef balans waarbij werkgeluk, duurzame inzetbaarheid en aantrekkelijk werkgeverschap voor Infolearn erg belangrijk zijn. Tekst: Maaike Sluijters Innovatief werkgeverschap. Dat is waar Infolearn voor staat. Met het besluit om over te gaan op een vierdaagse werkweek is het bedrijf een voorloper op dit gebied. Infolearn - het bedrijf dat een leerplatform aanbiedt voor onder andere organisaties in de zorg - heeft werkgeluk hoog in het vaandel staan. Daarom heeft het bedrijf een driedelig HR-concept ontwikkeld waarbij een vierdaagse werkweek, hybride werken en een mobiliteitsregeling de speerpunten zijn. Vierdaagse werkweek De stap naar een vierdaagse werkweek is niet zomaar genomen. Uit een medewerkerstevredenheidsonderzoek is naar voren gekomen dat sommige werknemers moeite hebben met het vinden van de juiste werk-leef balans. Door de invoering van het nieuwe concept kunnen de medewerkers beter de balans vinden tussen hun werk en privéleven. Dat komt omdat ze een vrije dag hebben, waardoor er ruimte is voor zelfontplooiing en ontspanning. Infolearn hoopt met deze overstap te zorgen voor meer werknemersgeluk. Om de huidige medewerkers niet op te zadelen met het werk wat normaal gedaan zou worden tijdens een vijfdaagse werkweek, zijn ze bij het bedrijf al gestart met het werven van nieuwe collega’s. Dat het aantrekkelijk is onder jongeren om maar vier dagen per week te werken merken ze bij Infolearn ook. Vóór de invoering van de vierdaagse werkweek stond er een jaar lang een vacature open waarop amper werd gereageerd en nu krijgen ze veel sollicitaties op openstaande vacatures. Infolearn hoopt met dit besluit vooral jonge werknemers aan te trekken. Een verkorte werkweek is namelijk de toekomst. Vrije dag Verrassend genoeg waren niet alle medewerkers gelijk tevreden met deze verandering. Daarom heeft het bedrijf een veranderkundige aangesteld die de werknemers begeleidt bij de overstap van vijf naar vier dagen werken. Want wat moet je nu ineens gaan doen op je vrije dag als je gewend bent om vijf dagen per week te werken? ‘Wat medewerkers doen op deze vrije dag, mogen ze zelf weten,’ vertelt Business Operations Manager Rinske Willemsen. Zo zijn er medewerkers die een studie volgen, meer tijd hebben voor hun hobby’s of hun vrije dag op een andere manier invullen. ‘Als je de hele dag wil Netflixen hoef je je daar absoluut niet schuldig over te

voelen. Onze medewerkers hoeven geen verantwoording af te leggen.’, aldus Willemsen. Hoe tevreden de medewerkers daadwerkelijk zijn met de vierdaagse werkweek wordt duidelijk in maart, als het bedrijf weer een medewerkerstevredenheidsonderzoek houdt. Jongeren In deze tijd zijn er veel werkgevers die nieuwe werknemers zoeken. Tegen jongeren zou Willemsen willen zeggen: ‘Kijk niet alleen naar de inhoud van een baan, maar ook of het bedrijf echt bij je past’. Ze geeft aan dat het voor jongeren vooral belangrijk is om ook te kijken naar de werkgever, de HRvisie en de cultuur van het bedrijf. Op de vraag of meer organisaties moeten overwegen om over te stappen naar een vierdaagse werkweek is Willemsen wat terughoudend. ‘Dat vind ik lastig om te zeggen. Het moet wel bij het bedrijf passen’. Zo zouden bedrijven die veel online bezig zijn, eerder kunnen overstappen naar een vierdaagse werkweek, dan bijvoorbeeld organisaties in de zorg waar werknemers 24/7 aan moeten staan. Hybride werken Naast de vierdaagse werkweek is hybride werken ook een belangrijk onderdeel van het werkgeluk van de werknemers. Je hoeft niet altijd meer op bezoek bij de klant en medewerkers kunnen kiezen om op kantoor of thuis te gaan werken. Dit gaat hand in hand met de mobiliteitsregeling, waarbij een deel van de werknemers een vergoeding krijgt (op basis van woonwerkafstand en functie). Daardoor kunnen zij zelf bepalen hoe ze naar het werk willen komen, zoals met een deelauto, (elektrische) fiets of het OV. Dit draagt bij aan het werkgeluk, iedere medewerker heeft namelijk zijn eigen mobiliteitsbehoefte. Zo ontstaat er de vrijheid om eigen vervoer te regelen, waar de werknemer zich goed bij voelt.

Rinske Willemsen Business Operations Manager bij Infolearn

Foto’s: Caroline Wortel

40 / 32 Uur 31

MOM COOKS BEST We kennen het allemaal: als student ben je ‘arm’ en je lijkt nooit genoeg geld te hebben. Ondanks die twee baantjes, de lening bij Ome Duo en het extraatje van je ouders. De gemiddelde student moet volgens Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) rekening houden met 1.031 euro aan maandelijkse kosten. Op de huur na (als je op kamers woont kost dit je 426 euro per maand) vormen de boodschappen de grootste kostenpost: 173 euro per maand oftewel (ongeveer) 40 euro per week. Kortom: geen vetpot. Toch zeggen je ouders dat je niet moet klagen. Het was dus tijd om de rollen eens om te draaien. Desiree, moeder van onze redacteur Bram, heeft een week gekookt met een studentenbudget en haar recepten met ons gedeeld. Tekst: Bram Diets Maandag:

ur filet zoetzu

rijst met kip

€4,31 n: Ingrediënte ) g €0,79 60 (3 2 kipfilets €0,78 t js ri 400 g l) m 00 (5 ml) €0,86 3 el ketchup p manis (500 a tj ke €1,29 m a S 00 g) 3 el Sum& bal oelek (2 m sa €0,89 m a S & 2 tl Sum s na 1 blikje ana . Bereiding: verpakking volgens de t js hoog vuur in ri el e d d id k m o 1.Ko 4 min. op à 3 ts le fi p 2.Bak de ki an. of koekenp een braadndere kant. a e d r smoren. o it vo e kip 5 min. d t a 3.Herhaal d la g en toe en men vuur lager en sambal p 4.Draai het a tj ke , p u e ketch 5.Voeg nu d kaar. de laatoed door el g l ee n en voeg in eh re o het g sm . in p nog 10 m 6.Laat de ki e. e ananas to d jst. . ste 5 min gekookte ri e d et m p ki e d er ve 7.Ser

De recepten zijn in +- 30 minuten klaar en alle producten zijn van Gewoon, het huismerk van Coop (behalve de producten waar een andere merknaam bij staat).

agh

ag: sp

d Woens

Dinsd

ag: pe

nne m et bro Ingred ccoli e iënten n roo mkaa 400 g : brocc s o 150 g li geroo kte kip 150 g G re 500 g arlan room epjes €2,19 penne kaas rigate € 1,94 Bereid € 0 ,75 ing: 1.Koo €0,61 k de p enne 2.Snij vo d de ver de broccol lgens de ve i in kle r pakkin ine ro pakking. 3.Voeg g osjes halve . en wo 4.Serv r k volg eer de wege de kip ens brocc reepje oli me s t spag en roomk aas to hetti. e.

zie à la

t spina etti me

crème

€0,57 : n e €0,93 iënt Ingred ghetti pvries ie d €3,79 e a p crèm la a 500 g s ie s €0,89 pinaz eepje 750 g s ookte spekr g) 0 er 250 g g ookpoeder (2 fl o n k l 2t kking. e verpa akking. d s n e : rp olg ing Bereid e spaghetti v olgens de ve r) in een koe v e d t ie o k z o b a k o a in 1.K sp rb (zonde arm de oeg de 2.Verw spekreepjes og vuur). an en v o p e e lh d t e o k d r 3.Ba (mid een g aar in n bruin kenpa lles door elk kpoeder toe. a o 4.Meng jes en knoflo p e e l. r e k spe gehe er het 5.Serve

Mom cooks best 33

Donderd

ag: poké

ilav

p et kip

rijst m ijdag:

9 on €1,3 agnetr 4 m : ,0 n 4 e e € d t or iën Ingred Lassie rijst vo ,2 €0 9 s 2 bakje filetblokjes €0,64 kip npuree (500 ml) 250 gr e t a €0,00* m to us 1 blikje &Sam chilisa €0,73 m 2 el Su p 0* €0,0 tja r e d 1 el ke e o prikap 1 tl pa ookpoeder fl 1 tl kno per en zout pe Snufje . akking de verp ur in een wok s : n g e in lg og vu Bereid m de rijst vo s op ho ar : 1.Verw kipfiletblokje zig zijn de eer gla s, ketjap m 2.Wok t ie n s au tblokje e, chilis pan. e kipfile matenpure d a r d 3.Zo en, to ar. e kruid or elka voeg d eng goed do rijst. m de toe en r de kip met e e v r 4.Se

34 Mom cooks best

bowl Ingrediën ten: 2 blikjes tonijn 2 radijsje s €2,44 1 grote to maat €0,59 1 rode ui €0,89 Kwart ko mkomme r (1 stuk) €0,95 1 potje b ieten €0,85 1 zakje C alvé sala de mix €0,85 Italiaans e kruiden €1,29 Bereidin g: 1.Giet de tonijn af, do met de h elft van d e het in de bowl/ kom en m e salade 2.Snijd d mix. eng e ra de tomaa dijsjes en rode u i in schijfj t en kom es/ringen ko 3.Leg de en groenten mmer in blokjes. (inclusie bovenop f de biete de tonijn n uit (z rest van de kruide ie foto) en gebruik pot) nmix om brengen ze op sm de . aak te

Tips 1. Ga altijd na wat het goedkoopste merk (vaak het huismerk) in ‘jouw’ supermarkt is. 2. Er zijn een heleboel gratis sites waarop je lekkere, goedkope en makkelijke gerechten kunt vinden. Gewoon ‘Googelen’, maar denk bijvoorbeeld aan Allerhande en Eef Kookt Zo. 3. Check, vóór dat je gaat bepalen wat je gaat eten en naar de supermarkt gaat, wat je thuis allemaal nog hebt liggen. Dit kunnen hoofdingrediënten zijn, maar ook smaakmakers zoals kruiden en sauzen. 4. Vergeet jezelf niet soms te verwennen: pannekoeken, een diepvriespizza of een zak friet met een doos frikandellen koop je voor veel minder dan die 8 euro die je per dag kunt besteden. Een mooie optie voor het weekend! 5. Lekker smikkelen kan ook door één keer per week iets bij de cafetaria te halen; ook dit hoeft niet duur te zijn. Ook dit is een lekkere maaltijd voor zaterdag na het werken of een luie zondag.

D I A A N E G *Evi is 23 jaar wanneer zij kampt met mentale problemen. Ze zoekt hulp bij de huisarts en krijgt de diagnose ‘burn-out’. Vanaf dat moment is rust houden het belangrijkste wat ze moet doen en zet ze haar werk op een laag pitje. In eerste instantie is hier vanuit haar werkgever alle begrip voor, maar wanneer ze een nieuwe leidinggevende krijgt verandert dit. Er heerst een sfeer van onbegrip en Evi dreigt zelfs ontslagen te worden. Tekst: Ida Heintjes

Illustratie: Lukas Verkooijen

In oktober, midden in de coronacrisis, ging de kogel door de kerk: ik kreeg de diagnose ‘burn-out’ en kwam thuis te zitten. Ik was al langer moe, had regelmatig een mentale dip en kreeg steeds meer fysieke klachten. Maar een burn-out, dat is andere koek. Toen ik mijn diagnose kreeg dacht ik vrijwel meteen: maar hoe ga ik dit mijn werkgever vertellen? Gelukkig was er veel begrip voor mijn situatie en zorgde de reactie van mijn leidinggevende voor een stukje rust. We spraken af dat ik thuis bleef en per week bekeek wat ik wel en niet kon. Dus soms ging ik koffiedrinken met collega’s, al was het maar een uurtje. Zo liet ik toch af en toe mijn gezicht zien. Na een maand veranderde dat, ik kreeg namelijk een nieuwe leidinggevende. Zij werd in eerste instantie niet aan mij voorgesteld. Er werd van me verwacht dat ik haar zelf van mijn situatie op de hoogte zou brengen. Uiteindelijk nodigde zij me uit voor een kennismakingsgesprek. Tijdens dat gesprek toonde ze veel begrip en stelde ze me gerust. Ik was enorm opgelucht, maar helaas veranderde dit begrip na verloop van tijd in pusherig gedrag. Er werd steeds vaker gevraagd of ik langs kon komen en of ik wat uurtjes kon komen werken. Ik gaf aan dat dit teveel zou zijn voor me, maar daar werd niet naar geluisterd. Ze bleef me pushen.

‘Het begrip veranderde in pusherig gedrag’ De ene keer hield ik voet bij stuk en gaf ik aan dat het niet ging, de andere keer liet ik me overhalen en ging ik toch maar wel. Zo ging dat een tijdje door. Op een gegeven moment was ik twee keer per week aan het werk, dat hield ik maar kort vol. Mijn lijf kon simpelweg niet meer. Ik gaf aan dat 2 keer per week werken echt veel te veel voor me was en ik rust moest houden. Daar kreeg ik niet de reactie op waar ik op hoopte.

Mijn leidinggevende viel met de deur in huis, ze vertelde mij dat mijn contract in januari 2021 zou aflopen en als ik me niet extra zou inzetten, het niet zou worden verlengd. Ik was enorm boos. Toen ik nog studeerde deed ik een combinatie van werken-leren en is mij beloofd dat ik een vast contract zou krijgen in januari. De hele situatie voelde als totale onmacht en ik dacht alleen maar: “Hoe kun je zoiets doen?”. Ik wilde er alles aan doen om te laten zien dat ik echt graag beter wilde worden en begon mezelf drie keer zo hard in te zetten. Maar mijn lichaam schreeuwde om rust. Mijn leidinggevende zag dat ik mijn best deed en gaf me nog eens drie maanden speling, deze keer had ik tot april de tijd om me te bewijzen. In die drie maanden vroeg ik te veel van mijn lichaam en kreeg ik een enorme terugval. Het ging totaal niet goed met me terwijl ze me bleef pushen om te komen werken. Ik moest meer van mezelf laten zien, anders kwam ik op straat te staan. Het probleem was: de rek was eruit, ik kon niet meer. Eind maart werd ik opgeroepen voor een gesprek en zag ik de bui al hangen. Mijn contract werd niet verlengd. De laatste maand heb ik af en toe nog gewerkt, vooral voor mezelf en om waardig afscheid te nemen van de plek waar ik zo graag werkte.

‘Mijn lichaam schreeuwde om rust’ Op dat moment voelde ik me vooral enorm verdrietig, machteloos en boos. Ik kon niets doen om de situatie te veranderen. Met mensen van bovenaf mocht ik niet spreken en ik wist eigenlijk ook niet bij wie ik dan moest zijn. Ik heb zelfs nog geprobeerd mijn huisarts met mijn leidinggevende in contact te brengen, maar in verband met de AVG-wetgeving mag mijn huisarts niets over mijn situatie delen. Daar zijn hele dossiers voor nodig en dat kost veel tijd. Kortom, ik werd niet begrepen. Achteraf denk ik dat mijn leidinggevende vooroordelen heeft gehad. Zij heeft mij alleen maar ziek gekend dus ze wist ook niet hoe ik ‘normaal’ was. Na verloop van tijd ging het steeds beter met me en dus ging ik weer solliciteren! Ik mocht ergens op gesprek komen binnen de overkoepelende organisatie van mijn oude werkgever, maar dan op een andere locatie. De organisatie heeft namelijk meerdere locaties met andere leidinggevenden en dus ook een andere werkcultuur. Dat was een super fijn gesprek en er werd vrijwel meteen gezegd dat ik was aangenomen. Het enige dat werd gezegd is dat ze me nog zouden bellen om de arbeidsvoorwaarden te bespreken. Ik was door het dolle heen, ik zag dit echt als een nieuwe start.

36 Genaaid

“” Wederom stond ik machteloos toe te kijken.

Tot ik werd gebeld en ze me doodleuk vertelden dat ze me niet konden aannemen. Wat bleek, ze hadden mijn oude leidinggevende opgebeld om te vragen naar mijn ziekte. Tijdens het gesprek was mijn burn-out gewoon besproken, ik ben daar heel open over. Ze vertelden me dat ze na ons gesprek toch wat meer wilde weten over die periode. Tijdens dat belletje met mijn oude leidinggevende heeft zij slecht over mij gesproken én leugens verkondigd, waardoor ik niet werd aangenomen. Een tweede klap in het gezicht, door dezelfde vrouw die mij niet eens echt kent. Uiteraard was ik witheet, maar weer stond ik machteloos toe te kijken hoe de gang van zaken verliep rondom mijn burn-out. Ik voelde me een pion en werd weer eens totaal niet serieus genomen. En dat terwijl ik er nooit een geheim van heb gemaakt dat ik een burn-out heb gehad.

Inmiddels ben ik wel weer aan het werk en gaat het heel goed met me. Natuurlijk vind ik het nog steeds heel vervelend wat er is gebeurd. Maar ik weet dat ik alles heb gedaan om mijn baan te houden en dat de schuld niet bij mij ligt. Achteraf had ik juist wel wat beter voor mezelf kunnen opkomen, dan had ik waarschijnlijk ook geen terugval gehad. Uiteindelijk is je gezondheid het belangrijkste wat er is, dat moet je niet in gevaar brengen. Zeker niet wanneer een onbegripvolle leidinggevende dat van je vraagt. Dat zou ik anderen ook graag willen meegeven. Luister altijd naar je lichaam, neem je lichaam serieus en als je voelt dat het te hard gaat: doe een stap terug en neem rust.

*Evi is een gefingeerde naam, haar echte naam is bekend bij de redactie.

Genaaid 37

N O 9 T O 5

Foto: 42 BVE

Van jongs af aan hoor je het al: na je middelbareschooltijd hard gaan studeren zodat je ooit, als je later groot bent, je droombaan kan krijgen. Al dat harde werk, om daarna te belanden bij een 9 tot 5 baan. Maar wat als zo’n baan jou niet aanspreekt? Wat als de toekomst veel dichterbij is dan je denkt? Wat als je toekomst niet tussen vier muren ligt? Dit is het verhaal van Erwin, hij is Huzaar 1 bij 42 Brigade Verkennings Eskadron. Geboren in Maastricht en voor zijn werk naar Tilburg verhuisd. In plaats van in de schoolbanken te zitten, is Erwin op 21-jarige leeftijd op uitzending naar Irak. Tekst: Renate Slootmaekers Vanwaar kwam het idee om bij Defensie te gaan? Van jongs af aan wist ik al dat ik niets liever wilde dan militair zijn. Ik was toen al vaak in de tuin te vinden met mijn oudere broer om soldaatje te spelen. Het was en is nog steeds mijn werkelijke jongensdroom. Op dit moment ben ik CLS’er (combat life saver, gewondenhelper), maar ik hoop ooit medic te kunnen worden. Dat is echt mijn ultieme doel. Waarom heb je er niet voor gekozen om verder te studeren? Ik ben echt een avontuurlijk iemand, ik kan niet stilzitten. Na het halen van mijn vwo-diploma, ben ik gelijk gaan solliciteren bij Defensie. Mezelf kennende zou ik dus niet nog vier jaar in de schoolbanken kunnen zitten om een bacheloropleiding te volgen. Daarom ben ik in maart 2020 begonnen met de AMO (algemene militaire opleiding) en heb ik deze afgerond in september 2020. Ik vond een studiekeuze maken erg lastig, maar in de AMO kon ik nog veel kanten op. Dit heeft me ook echt aangespoord om de stap te maken. Heb je bewust gekozen voor een niet-reguliere baan? Dit was 100% een bewuste keuze! Ik heb er nog geen enkel moment spijt van gehad. Op dit moment ben ik op uitzending in Irak, iets wat een andere baan niet snel te bieden heeft. Ik verheugde me hier al op, toen ik aan de opleiding begon. Wanneer je kiest voor een no 9-to-5 baan, moet je er wel echt bij stilstaan dat je voor een “abnormaal” werkritme kiest. Je tekent dan voor “abnormale” werkuren, niet thuis zijn wanneer je omgeving dit wel is, wisselende werkplaatsen en ook: je mist soms speciale dagen of momenten omdat je niet een normaal werkschema hebt. Echter brengt dit ook heel veel voordelen met zich mee, vooral wanneer je avontuurlijk bent zoals ik. Je maakt hele mooie dingen mee, je ziet veel van de wereld en je ervaart dingen die je anders niet zou kunnen ervaren.

Merk je veel verschillen met je leeftijdsgenoten? Ja zeker wel! Ik ben nu 21 en veel van mijn vrienden studeren nog of werken in een totaal andere branche, zoals verkoop. Wanneer ik in het weekend thuiskom na een week in het veld of een week op de schietbaan, dan merk ik wel dat mijn belevenissen een wereld van verschil zijn met mijn leeftijdsgenoten. Dit is natuurlijk niet erg, iedereen doet vooral waar hij interesse in heeft, maar toch heb ik dan het gevoel dat mijn week nét wat spannender is. Welk advies zou je geven aan iemand die twijfelt over zijn/haar toekomstkeuzes met betrekking tot 9-to-5 banen? Zou je dit ‘andere’ werkritme aanraden? Ik zou dit zeker aanraden voor mensen die op zoek zijn naar avontuur en net zoals ik ook een passie hebben voor dit soort werk. No 9-to-5 jobs komen namelijk in veel vormen terug, niet alleen binnen Defensie. Toch begrijp ik het ook wel dat een reguliere baan zekerheid biedt, er komt namelijk veel kijken bij een baan zoals de mijne. Maar ik zou het voor geen geld anders hebben gedaan. Je moet vooral doen waar je je goed bij voelt, anders hou je het niet vol, geloof me!

Interview 39

‘DE ECONOMIE, DIE HEBBEN WE MET ZIJN ALLEN VERZONNEN’ Het kan ook anders! Godelieve Spaas, lector nieuwe economie bij Avans Hogeschool vertelt over de huidige economie, hoe deze uitgeput raakt en hoe jongeren een rol kunnen spelen in het vormen van de nieuwe economie. Tekst: Caroline Wortel

Foto: Caroline Wortel

Godelieve bij de Urban Living Lab in Breda in de koepelgevangenis, waar zij ook samen met studenten onderzoek doet naar de nieuwe economie.

De tijd is nu “Onze economie kan niet blijven groeien, zoals hij nu groeit. We putten mensen - maar ook de aarde - uit met de manier waarop onze economie georganiseerd is. Denk bijvoorbeeld aan klimaatverandering, dat is maar een fractie van het probleem. Er gaan ook problemen ontstaan rondom de voedsel- en grondstofvoorzieningen. Daarnaast kunnen veel mensen niet leven van hun huidige inkomen op basis van een fulltimebaan of worden ze niet gelukkig van het werk dat ze doen. Ergens gaat er dus iets mis: de benzineprijzen, de huizenmarkt en het aantal mensen met een burn-out. Het stapelt zich op. Veel bedrijven willen personeel en grondstoffen zo goedkoop mogelijk houden en het kan hun vaak niet schelen of anderen daardoor lijden of te kort komen. De manier waarop onze economie werkt, neemt momenteel de ethiek van ons over. Zo lang er winst wordt gemaakt, gaan bedrijven hun aanpak niet veranderen. Bedrijven zouden niet de winst maar ethiek als de drijfveer moeten nemen om iets wel of niet te doen. We zouden ons de vraag moeten stellen: als we alle kennis en materialen in één pot zouden gooien en gaan bedenken wat nou echt nodig is op de wereld, wat kunnen we dan met die pot doen?

“Het kan hun vaak niet schelen of anderen lijden” Je ziet op allerlei plekken mensen komen die zeggen ‘ik doe niet meer mee aan de huidige economie.’ In China is er een fenomeen ‘tang ping’ oftewel ‘platliggen’ waar veel jongeren aan deelnemen. Zij doen het absolute minimum op hun werk om in leven te blijven als een vorm van verzet tegen het uitputten, overwerken en het leegtrekken van mensen. Ik denk dat er steeds meer polarisatie en tegenstand ontstaat binnen onze maatschappij. Er wordt geen verbinding meer gemaakt met elkaar en dat verbreekt ons. Ergens wordt het verzet zo groot, dat het niet blijft bij een demonstratie op het Malieveld. Ik hoop daarom dat we menselijk en liefdevol genoeg zijn om wel met elkaar in gesprek te gaan en op zoek te gaan naar oplossingen. Ik geloof heel erg dat we onze eigen economie zelf zouden moeten inrichten. De economie, die hebben we met zijn alle verzonnen, die hebben wij bedacht dus kunnen wij hem ook veranderen.”

Het kan anders “Als ik aan studenten vertel dat het ook anders kan zeggen ze: ‘Bent u misschien een communist?’. Ik snap zo’n vraag wel, maar die gedachtegang komt voort uit het feit dat we denken dat er maar één economisch systeem bestaat. We leren studenten dat de economie een soort wet is die buiten ons staat en niet dat het een gekozen systeem is. We bereiden studenten ook te weinig voor op het feit dat er heel veel gaat veranderen en dat er allerlei banen of expertises zijn die gewoon niet meer bestaan over 10, 20 of 30 jaar.

“Allerlei banen zullen gewoon niet meer bestaan over 10, 20 of 30 jaar” Als je kijkt naar bijvoorbeeld Blockchain, dan zie je dat heel veel management gerelateerde banen straks niet meer zullen bestaan. Blockchain is een nieuw digitaal gedecentraliseerd systeem waarin je informatie veilig kunt opslaan binnen een netwerk. Met Blockchain kun je wat nu vanuit hoge functies geregeld wordt, gewoon horizontaal gaan regelen binnen bedrijven. Dat zet heel zo’n Pyramide structuur, waar nu de gehele planning en organisatie binnen bedrijven op gebouwd is, op zijn kop! Het grote probleem is dat niemand weet hoe de nieuwe economie eruit zal gaan zien. Dat is aan ons allemaal om uit te vinden. Dat de economie gaat veranderen is zeker, maar hoe die gaat veranderen, dat weet ik ook niet. Maar als student zul je je wel op verschillende scenario’s moeten voorbereiden, anders weet je niet wat je gaat overkomen.” Echte verandering “Om daadwerkelijke verandering voor elkaar te krijgen, heb je twee dingen nodig: alle kleine radicale vernieuwers die laten zien dat er van alles écht kan, en een publieke opinie. Dus een cultuur waar iedereen de waarden en normen binnen onze economie belangrijk gaat vinden. Gelukkig begint dat nu wel steeds meer te komen. Het maatschappelijke debat bevat steeds meer stemmen waardoor de druk op het huidige economische systeem steeds groter wordt. Steeds meer mensen zeggen ‘het kan toch niet zo zijn dat wij ten koste van anderen zoveel rijkdom hebben’. Ik bedoel, het kan toch niet zo zijn dat bedrijven alleen maar groeien no matter what en dat de winsten zo ongelijk verdeeld worden? Die ontwikkeling gaat hand in hand met de maatschappelijke druk. De urgentie om te veranderen wordt groter en er zijn ook steeds meer alternatieven. Voorbeelden zijn de C&A die zijn katoenketen verduurzaamd of de Ikea die alleen maar sociale ondernemingen in zijn gehele keten wil. Het wordt eigenlijk onmogelijk om niet meer mee te doen.”

“” Ik vind dat wij onze eigen shitzooi zouden moeten opruimen.

Jongeren hebben de toekomst? “Ik word echt wel een beetje boos als gezegd wordt dat jongeren dit nu allemaal moeten gaan oplossen. Natuurlijk hebben jongeren de toekomst, maar ik ben wel schuldig, niet persoonlijk per se, maar mijn generatie. Wij zijn allemaal schuldig aan wat zich nu voordoet. What de fuck zou ik zeggen, Ik vind dat wij onze eigen shitzooi zouden moeten opruimen! Die hele klimaattop zit vol met witte mannen van boven de 50 en zij nemen de beslissingen niet. Als we moeten wachten tot jongeren op die positie zijn, zijn we 20 jaar verder. Veel van hun hebben relaties met oliefabrikanten en zij zitten daar te lobbyen tegen het klimaatakkoord. Daar moet je als jongere razend van worden!

Jongeren kunnen op veel manieren iets tegen dit soort beleidsvoering doen. Zo kun je op social media iets posten of stukken schrijven. Je kunt actiegroepen opstarten, bij ngo’s werken, de politiek ingaan of stemmen. Je kunt naar bedrijven toe gaan en daar praten over oplossingen, kunstwerken maken die problematiek aankaarten of leraar worden en de volgende generatie studenten bewust maken van alle problematiek. Er zijn honderdduizend plekken om iets te gaan doen, als jij op één plek aan de slag gaat kun je al verschil maken. Jongeren hebben de toekomst, maar je hebt alleen een toekomst als je ook streng gaat worden op de generatie voor jou.”

42 Interview

Uit je bubbel “Ik denk dat iedereen, jong of oud, zich zou moeten informeren. Zorg dat je weet wat er kan en wat voor nieuwe initiatieven er zijn, weet wat er misgaat en vindt er iets van. Als je even in een andere bubbel stapt, is er ontzettend veel te zien. Als je kijkt naar bijvoorbeeld de Dutch Design Week van afgelopen jaar, dan zie je dat hij helemaal vol staat met alternatieve manieren van organiseren. Ga op zoek naar andere bubbels waar je informatie en inspiratie vindt en vindt ook bubbels van mensen met een andere mening. Je wilt ook niet in een wolk komen waarin je een soort van naïviteit gaat creëren en waar iedereen jouw mening deelt.

“Ik denk dat iedereen in staat is om kleine stukjes van de economie op nieuw te ontwerpen”

Wij zijn met zijn allen de economie. Ik denk dat iedereen in staat is om kleine stukjes van de economie op nieuw te ontwerpen. Ga iets vinden, klein of groot, het maakt niet uit, maar doe iets! Dat is super eng, maar onthoud: het is misschien enger, als we het niet gaan doen. Dus vraag jezelf af: wat is mijn plek in de economie, welke vragen kan ik stellen en welke voorstellen kan ik doen? Zo komen we er. Geloof in je spontane eerste reactie en doe het gewoon, als je dat doet dan zie je ook dat dat kan lukken en dat het ook heel veel oplost.”

Print de woordzoeker

18-01-2022 17

FNV Young & United

PUZZEL EN SOCIALS

In deze puzzel zijn verschillende woorden te vinden die in het magazine zijn terug gekomen. Veel puzzelplezier.

ACTIVISTEN CONTRACT DISCRIMINATIE DUO FAALANGST FNV GELD INNOVATIEF KANSEN MAGAZINE MISSTANDEN NETWERKEN ONEERL KHEID ONGEL KHEID PLICHTEN RECHTEN SALARIS STRESS STUDENTEN WERKEN WONINGPROTEST

Oplossing

Illustratie: Anjie Hu woordzoekerfabriek.nl - maak je eigen woordzoeker

Socials www.youngandunited.nl @fnvyoungunited fnvyoungunited youngandunited https://woordzoekerfabriek.nl/printen/M3OaO7Sxzz4CBrllRDIRGtZJWaQQ3br1.html

Pagina 1 van 1

NEEM JE TOEKOMST IN HANDEN!