inhoudsopgave Voorwoord Rien van Vleuten
4
Interview Jacques de Leeuw
6
Andreas van Zoelen
2 0 0 2 | 10
Jennifer van Brenk
2 0 0 3 | 14
Floor Jansen
2 0 0 4 | 18
Hendrik Lebon
2 0 0 5 | 22
Jurriaan Dekker
2 0 0 6 | 26
Leen Braspenning
2 0 0 7 | 30
Tim Breukers
2 0 0 7 | 34
Mark Reijnen
2 0 0 8 | 38
Joke van den Kerkhof
2 0 0 8 | 42
Roger Linnemann
2 0 0 9 | 46
Marleen Hartjes
2 0 0 9 | 50
Willem van der Krabben
2 0 1 0 | 54
Laura de Vos
2 0 1 0 | 58
Joosje Jochems
2 0 1 1 | 62
Angela de Weijer
2 0 1 1 | 66
Overzicht genomineerden
70
4
TIEN JAAR
JaCQues de LeeuW pRIJs Bij het woord talent ontkom ik niet aan de gedachte van de parabel. Alleen degene die met zijn talenten aan de slag ging werd uiteindelijk beloond.
de rekening. Juist daarom is het belangrijk dat er mensen en organisaties zijn die over de brug komen om een steun in de rug te geven aan jong talent om een start te kunnen maken. De prijzen die de Stichting Jac-
De wereld heeft behoefte aan talent; vooruitgang
ques de Leeuw nu al tien jaar ter beschikking stelt aan
wordt geboekt door de inzet van talent. Dat is overal
Talentvolle starters zijn een prachtig voorbeeld van
zo maar juist in de kunst bijzonder zichtbaar. Talent is
hoe dat werkt. Prijswinnaars zijn stuk voor stuk mooi
iets dat je gegeven is, dat hoort bij je als persoon maar
op de rit gezet. En met de winnaars genomineerden
het wordt pas zichtbaar als je er iets mee doet. Jonge
en vele anderen die zich door de prijs gestimuleerd
mensen die in de kunsten worden opgeleid werken
hebben gevoeld. Daarmee is een weg gebaand die na-
aan het zichtbaar maken van hun talent. Dat begint al
volging verdient.
bij de auditie die ze doen om de opleiding te kunnen aanvangen. Daarna oefenen ze dag aan dag om van
Bij dit jubileum past een woord van dank aan de
hun talent een professie te maken. Eenmaal begonnen
Stichting Jacques de Leeuw, speciaal aan mevrouw en
ben je er nooit meer mee klaar. Een diploma is in die
mijnheer de Leeuw, de mede initiatiefnemers van de
zin slechts een bewijs dat je in staat bent jezelf voort-
Rotaryclub Tilburg Oost en Theaters Tilburg. Maar ook
durend te blijven ontwikkelen. Alleen degene die dat
al degene die de praktische uitvoering van de prijs-
doen kunnen zich met recht professional noemen.
toekenningen mogelijk hebben gemaakt; juryleden, projectmedewerkers en medewerkers van Fontys Ho-
Het stimuleren van talentontwikkeling is feitelijk de
geschool voor de Kunsten worden van harte bedankt.
opdracht van elke school of opleiding. Stimuleren doe je vooral door ruimte te geven en mogelijkheden te
Alles heeft zijn prijs; talent verdient het.
creĂŤren; tijdens de opleiding maar ook daarna. De brug van opleiding naar werk in de kunsten heeft met
Rien van der Vleuten
de bezuinigingen op het cultuurbudget lelijke schade
Algemeen directeur
opgelopen. Jong startende kunstenaars zijn kind van
Fontys Hogechool voor de Kunsten
5
‘vir audax vir beatus est’ de stoutmoedige leeft gelukkig Een interview met Jacques de Leeuw 6
DE MENS HEEFT ZIJN EIGEN OPTIMISME IN DE HAND Het eerste lustrum voor de Jacques de Leeuw Prijs is een feit: 15 winnaars in 10 jaar! Vernoemd naar en gefinancierd door de oprichter en eigenaar van uitgeversconcern Audax: mediamagnaat Jacques de Leeuw (1933). Een self-made man die bij de keuze van wat hij sponsort zijn emoties laat spreken. Fontys Hogeschool voor de Kunsten draagt hij een warm hart toe, omdat het gebouw exact grenst aan zijn geboortehuis in Tilburg. En het graf van Peerke Donders in een houten kerk in Suriname, heeft hij in ere laten herstellen omdat zijn moeder fan van Peerke was. Zo ging het ook met het beeld van Bisschop Bekkers, waarvoor zijn moeder veel bewondering had. En dan is er natuurlijk de jaarlijkse AKO Literatuurprijs, die hij met zijn Stichting Jacques de Leeuw financiert, zonder de genomineerde boeken ooit te lezen - de keten van ruim 100 AKO-winkels is van Audax. Een man die zich met optimisme tooit, omdat ‘je met blijheid veel kunt verdragen’, maar die overstapt op zwart-wit denken als een reorganisatie harde beslissingen vraagt. Het had niet veel gescheeld of mediamagnaat
aan zijn fietsende vrienden die graag bij hem thuis
Jacques de Leeuw (1933), oprichter van Audax, had
even aan de halters hingen. ‘Ik ben een sportschool
zijn leven nooit gewijd aan kranten en tijdschriften
begonnen, een van de eerste in het land. Als ik had
maar aan sportscholen en krachthonken. Toen hij
doorgezet, zou ik nu vast een keten van zo’n 300,
rond zijn twintigste voor de eerste keer gebrouilleerd
400 scholen hebben gehad.’ glimlacht De Leeuw in
raakte met zijn vader, Huub de Leeuw (1907-1989),
zijn rijk gedecoreerde villa Le Blaireau in Loon op
besloot hij niet meer voor diens distributiebedrijf en
Zand. Zijn stevige omvang verraadt al lang geen
uitgeverij te werken, maar voor zichzelf te beginnen.
haltergebruik meer.
Als fanatieke wielrenner dacht De Leeuw aan zijn bij elkaar gesprokkelde uurtjes tussen 5 en 7 uur ’s
Het werd geen fitnessketen, maar, na een verzoening
ochtends, waarop hij aan gewichtheffen deed. En
met zijn vader, een mediaconcern gevestigd in Gilze
7
(Brabant), genaamd Audax, het Latijnse woord
wit denken. Soms dwingen tijden je tot afslanken en
voor durf en lef. ‘Vir audax vir beatus est’ (de
verjongen.’ Twee weken geleden gaf hij het stokje
stoutmoedige leeft gelukkig) is de huisspreuk van
over aan Eric Willems.
het bedrijf dat De Leeuw oprichtte in 1958, zelf amper 25 jaar oud. ‘Een mens moet durven en een
De keuze om met zijn Stichting Jacques de Leeuw
onderneming ook. Ten opzichte van de heersende
jaarlijks twee prijzen van € 10.000 ter beschikking te
zakelijke mores moet je als bedrijf altijd iets slimmer
stellen voor toptalent dat afstudeert aan de Fontys
en revolutionairder proberen te zijn.’
Hogeschool voor de Kunsten – en de genomineerden ook nog een envelop toe te stoppen – is ingegeven
Datzelfde ziet De Leeuw als zijn persoonlijke
door een toevalligheid: ‘Mijn geboortehuis grenst
levensmotto: ‘Als je ondeugend bent, kun je
exact aan de achteruitgang van het Fontysgebouw
gelukkiger leven.’ En hij verhaalt over een verzinsel
in Tilburg. Ik heb dus iets met die plek. Daar liggen
dat hij zelf onbewust de wereld in hielp, toen hij op
mijn roots’.
een cruciaal moment voor Audax een grote Duitse order probeerde binnen te halen. ‘Ik leidde Duitse
Maar De Leeuw vindt het ook belangrijk dat talent in
potentiële partners rond over de Loonse en Drunense
de kunsten, dat volgens hem helemaal op zichzelf en
duinen. In een huifkar, mooie juffrouw op de bok en
zijn eigen originaliteit is aangewezen, een steuntje
een worstenbroodje onderweg. Ik wees voortdurend
in de rug krijgt. ‘Ik hoop dat ze hierdoor zelf aan de
links en rechts naar de zandvlakten. Bleek ik later
slag gaan. Al mijn voorouders waren zelfstandige
in Duitsland als volledig kredietwaardig te boek
ondernemers. Dat gun ik deze studenten ook.’
te staan. Die Duitsers dachten dat al die landerijen van mij waren. Natuurlijk heb ik dat niet meer
De afweging of hij wel of geen geld geeft met
rechtgezet. Het heeft mij veel orders opgeleverd.’
zijn stichting, neemt De Leeuw altijd intuïtief en emotioneel. Zo financierde hij een beeld van Bisschop
Zijn roots liggen letterlijk bij Fontys
Bekkers, omdat zijn moeder veel bewondering voor
In vijftig jaar groeide Audax uit tot een bedrijf
hem had: ‘Ik vond na haar dood een zwart kistje
met vier vestigingen, 1200 mensen in dienst (op
met haar brieven, waaruit bleek dat zijn moeder al
het hoogtepunt 1400), een omzet in 2010 van
voor de oorlog correspondeerde met Suriname over
bijna 400 miljoen euro en een keten van ruim 100
Peerke Donders’. Daarom betaalde hij het herstel van
AKO-winkels verspreid door het land. Eind oktober
het graf van Peerke Donders, in een houten kerk in
nam De Leeuw eindelijk definitief afscheid van
Suriname, omdat zijn moeder fan van Peerke was. ‘Ik
zijn Audax. Tien jaar geleden had hij al formeel
vond hem een voorbeeld hoe je als herder tussen de
de bestuursvoorzittershamer overgedragen, maar
mensen moet staan.’
kreeg met zijn opvolger zo veel aanvaringen over
8
de toekomst van Audax – De Leeuw wilde afslanking
De AKO Literatuurprijs sponsort hij al jaren, zonder
en verjonging – dat hij in 2009 wederom het roer
zelf de boeken te lezen. ‘Daar heb ik toch een jury
in eigen hand nam. ‘Hoewel het kapitalisme altijd
voor?’. En de echte Karel Appel, die in de entree
sociaal moet zijn en een bedrijf winst moet maken én
van zijn villa hangt, kocht hij ook, vanwege het
goed moet zijn voor zijn medewerkers kan ik als het
jaartal 1958 waarin het is geschilderd, het jaar van
er op aankomt harde beslissingen nemen en zwart-
oprichting van Audax.
Spartaanse opleiding De Leeuw heeft zelf alleen de ULO Handel gevolgd en diverse cursussen psycholoie en bezit daarnaast een aangeboren zakelijk instinct. ‘Ik straal uit dat als je met mij praat, het in orde komt.’ Zo bedacht hij op zijn zeventiende de oerversie van de leesmap, die later bij Audax tot een succesformule zou leiden. Op zijn dertiende ging hij al mee met zijn vader – eigenaar van een distributiebedrijf – om hem wakker te houden achter het stuur. Ze reden ’s nachts van Brabant naar België om kranten op te halen voor de verspreiding. De jonge De Leeuw ging zelf nog op de fiets verder. Om de lectuur op stations, bij tramhaltes en bij sport-
Een self-made-man zonder opleiding maar
evenementen aan de man te brengen. ‘Ik heb een grote liefde voor print en snelheid. Dan ging ik zelf sprinten – ik was niet zo stuurvast – en stond met bezwete kop of bebloede armen vervolgens het laatste nieuws te verkopen. Kapotte fiets in de andere hand om emotie op te wekken. Ik heb zelfs leren standwerken om sentiment in te zetten om kranten te verkopen.’
met een miljoenenbedrijf, sponsort graag toptalent in de kunsten ‘omdat
Van zijn vader, met wie hij regelmatig in de clinch lag, kreeg hij een Spartaanse opleiding: werken tot je erbij neervalt en een racefiets moest hij zelf bij elkaar verdienen. Voor de werknemers van Audax organiseerde hij wel regelmatig een feestje. ‘Mensen moeten zich ook even bevrijden van hun sores. Bovendien creëert
dit talent volledig op zichzelf is aangewezen’.
zo’n evenement een sterke bedrijfsgeest: je krijgt daarmee veel voor elkaar bij medewerkers.’ Wie De Leeuw hoort praten, verneemt nauwelijks een spoortje pijn of rancune. ‘Met blijheid kun je veel verdragen. Ik heb al 30 jaar diabetes en de ziekte van Crohn al 45 jaar. Dat is niet gemakkelijk. En natuurlijk heb ik fouten gemaakt in mijn leven. Mijn eigen domme schuld denk ik dan. Als mensen boos op mij zijn of ruzie met mij maken, zeg ik tegen mezelf: die man heeft er recht op mij uit te dagen. Dat stimuleert mij om er een oplossing voor te vinden. Een mens heeft zijn eigen optimisme in de hand.’
9
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2002
“Zonder bassist ben je nergens” andreas van Zoelen saxofonist, hoofdvakdocent saxofoon en dirigent 10
EERHERSTEL
VOOR DE MOEDER ALLER SAXEN Hij begon op gitaar, maar verruilde deze voor de saxofoon.
mogelijkheden te benutten. Het was prettig dat ze me
En toen hij eenmaal de corpulente sound ontdekte van de
op school steunden in mijn tamelijk ongebruikelijke
bassaxofoon, was hij verkocht voor deze moeder der saxen die door velen wordt veronachtzaamt. Het maakt Andreas
carrièremove van saxofoon naar bassaxofoon. Jean Pennings benadrukte dat het belangrijk was mijn eigen weg te gaan, met alle risico’s van dien. Ik speel
van Zoelen tot een veelgevraagd solist in ensembles en
nu bassax in bijna al het wereldrepertoire maar ook
orkesten over de hele wereld. Daarbij klopt zijn muzikale
in nieuwe muziek. Dat is echt een ontdekkingstocht.
hart ook sterk voor het kunstvakonderwijs. Studenten laat hij het graag visualiseren: stel jezelf voor op dat
En er zijn ook werken speciaal voor mij en mijn instrument gecreëerd. Zo’n 130 werken zijn al aan mij opgedragen, als pionier op de bassaxofoon. Daar ben
podium. Wat moet je nog doen om daar te komen en wie
ik trots op. Maar dat betekent ook dat je de kansen
heb je daarbij nodig? ‘Anders blijft een idee amorf.’
die je ziet of vermoed goed moet benutten. Niet het
“Iedereen zou zich ’s ochtends moeten afvragen:
geijkte pad volgen en repertoire spelen dat iedereen speelt, maar de avontuurlijke niches opzoeken.
als ik geen geld zou verdienen met wat ik nu doe, zou ik dan nog hetzelfde doen? Ik kan die vraag
Natuurlijk zijn het nu moeilijke tijden om een carrière in
volmondig met ‘ja’ beantwoorden – al is dit geen
de kunst, in welke vorm dan ook, op te starten. Aan de
open brief aan Fontys om mijn salaris te halveren.
andere kant houd ik studenten ook altijd voor dat het
Mijn carrière voelt als een groot avontuur. Ik begon
steeds legere canvas ook door hen opnieuw kan worden
in mijn tienerjaren als gitarist, samen met mijn broer
ingevuld. Dat is in ieder geval een perspectief waar ik
Joachim. Eind jaren negentig verschoof mijn aandacht
zelf erg enthousiast van raak. Prefereer het avontuur
weer naar de saxofoon. Ik viel vervolgens volledig voor
boven veiligheid. En laat je helpen waar mogelijk.
de bassaxofoon. Misschien zit het wel in de familie. Mijn vader speelde basmondharmonica. En mijn broer
Zelf werk ik momenteel onder andere aan De
bouwt zijn eigen elektrische basgitaren. Het is zo gek
Nederlandse Saxofoon, 1839 tot heden, een boek
dat de bassaxofoon, de moeder aller saxen, langzaam
waarmee ik de geschiedenis en de ontwikkeling van de
uit beeld is verdwenen. Ik probeer haar weer in ere
‘klassieke’ saxofoon in Nederland aan het licht hoop
te herstellen. De mogelijkheden zijn eindeloos, maar
te brengen. Daarnaast dirigeer ik graag en schrijf ik
de moeilijkheden zijn navenant. Het instrument
zelf composities, die inmiddels in Amerika, Thailand,
klinkt zo stevig, mooi en corpulent. Het is ook een
Spanje, Portugal en Suriname worden uitgevoerd. Aan
machtig instrument. Letterlijk. Als bassist heb je veel
componeren ben ik als autodidact begonnen en heb
macht, je speelt de bastonen, bepaalt het tempo en
later lessen gevolgd bij Alexandre Hrisanide en Jan van
de cadans. Natuurlijk kan de bassist ook dienend zijn,
Dijk. Hij is sinds jaren een belangrijke vriend, leraar en
maar zonder bassist ben je nergens. Ik probeer al haar
mentor voor mij. Ik gun iedere student zo iemand.”
FOTO MARK VAN VUGT
11
andreas van Zoelen
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Ik heb van de prijs een bassaxofoon gekocht. Na een
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?
lang traject van kennismaking en onderhandeling sloot
“Plato wist het al: ‘Muziek en ritme vinden hun weg tot
ik een contact met de Duitse fabrikant Keilwerth, die
in de geheime plaatsen van de ziel.’ Hoe kan het dat
een bas voor mij heeft gebouwd, in het kader van een
muziek, cultuur in brede zin zelfs, zo met voeten wordt
endorsement. Zonder dat contract zou het instrument
getreden in dit politieke klimaat? En men onderschat
vele malen duurder zijn geweest. Zo kwamen twee
de gevolgen van de huidige kaalslag wat betreft het
dingen bijzonder mooi bij elkaar. Die bas is de rode
sociaal-maatschappelijke belang van de amateurkunst.”
draad in mijn muzikale bestaan; we hebben samen al veel mooie dingen meegemaakt.“
WIE IS JE VOORBEELD? “Ik ben veel dank verschuldigd aan mijn docent Jean
Pennings. En buiten het conservatorium: de
familie Raschèr in Basel en hun saxofoonkwartet. Zo inspirerend dat zij mij onder hun vleugels namen. Een zeer respectabele maar ook leerzame omgeving.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “Werk hard, luister naar je hart en communiceer met je omgeving. Blijf in dialoog over wat je wilt en welk gereedschap je daarvoor nodig hebt. En visualiseer. Ik laat studenten twee maal per maand naar een concert gaan en dan vraag ik: wat heb je gezien en kun je je voorstellen dat jij daar op die plek staat? Nee? Waarom niet? Dan moet je daar nog aan werken. Visualiseer, anders blijft een idee amorf.”
“Ik ben een gelukkig mens.”
Curriculum Vitae Andreas van Zoelen (1979, Tilburg), opgegroeid in een muzikale familie, met een basmondharmonicaspelende vader op slagwerk en een zingende moeder. Met broer Joachim – nu elektrisch basgitarist en bouwer van eigen instrumenten – speelde hij vroeger in een rockband: Sindarin
Opleiding 1998 - 2002 Saxofoon Brabants Conservatorium onder andere bij Jean Pennings (met onderscheiding) en directie bij Jan Cober
Optredens 1999 Solist bij het Consortium Musicum Divertimento (tournee door Frankrijk) 2000 Solist bij het Euregio Jeugd Orkest. Ook solist bij het orkest van het Badische Staatstheater in Karlsruhe, Duitsland, en Magogo Kamerorkest. Als bassaxofonist verbonden aan het Duits/Zwitserse Raschèr saxofoon Ensemble. Speelde nagenoeg alle grote symfonische solo’s bij orkesten als het Beethoven Orchester in Bonn,
12
het Brandenburgs Staats Symfonieorkest, het Noord Nederlands Orkest Groningen, het Limburgs Symfonie Orkest onder chef Ed Spanjaard en de Berliner Philharmoniker onder Sir Simon Rattle.
Docentschap 2006 - heden Hoofdvakdocent saxofoon Fontys Conservatorium 1999 - heden Docent Factorium Tilburg
Nevenactiviteiten Landelijk examinator Kunstfactor Utrecht
Prijs 2002 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend 2000 Finalist Jur Naessens Muziekprijs Amsterdam voor nieuwe muziek 1996 Aanmoedigingsprijs Concours voor Jong Muziek Talent
www.vanzoelen.eu
“ Das Konzert für Sopran-Saxophon ist eine reizvolle Klangstudie mit engmaschig sich reibenden Dissonanzen, leuchtenden Klangwolken und pulsierenden Tutti, worin auch schön gleitende Tangomelodien ihren Platz hatten.“ De Heidelberger Tageszeitung over een compositie van Andreas van Zoelen
13
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2003
Jennifer van Brenk Zangeres/actrice/dramatische sopraan 14
TROUW AAN JEZELF EN AAN DE MUSICAL Vanaf haar afstuderen heeft ze nog geen dag zonder werk gezeten. Ze speelde prachtige vrouwenrollen in musicals als Kruimeltje, Mary Poppins en Ciske de Rat. En ze heeft inmiddels een eigen fansite. Maar de droom van Jennifer van Brenk is het maken van eigen, kwalitatief hoogstaande musicals, naar Engels voorbeeld. ‘Een musical kan daardoor net zoveel impact hebben als een highbrow toneelstuk.’ “Het is grappig dat ik zelfs een eigen fanclub heb. Dat
Ik zou alle studenten van de musicalrichting willen
hoort bij het vak: je bent onderdeel van een groter
aanraden niet te vroeg van school te gaan, ook al
geheel, de showbizz. En dan hoort dit erbij. Het is ook
trekken producenten aan je. Je moet zorgen dat je
een compliment dat mensen de moeite nemen om zo’n
veel gereedschap hebt, dat je je stem goed ontwikkelt
site in de lucht te houden. Bovendien zit daar natuurlijk
en gebruikt, dat je monologen in huis hebt. Een zo
ook trouw musicalpubliek. Zij komen misschien vooral
breed mogelijke basis is belangrijk. Zodat ze je niet
af op mijn rollen in grote, bekende musicals. Ik ben blij
omver krijgen. Als je te vroeg meedoet aan een
dat ik tot nu toe al zo veel inspirerende personages
talentenjacht op televisie, loop je op je toekomst
kon zingen en dansen. Maar ik zal altijd tijd nemen om
vooruit. Volgend jaar staan daar weer nieuwe
ook zelf kleinschalig muziektheater te ontwikkelen.
talenten. Neem de tijd om je talent te ontwikkelen.
Langzaam wil ik dan de overstap wagen naar het
Het is tenslotte maar vier jaar.
maken van nieuwe musicals. Daar valt volgens mij nog veel winst te behalen. Als ik zie met welk ambacht en
Ik zelf heb het ontdekt in mijn tienerjaren. Ik kom
aandacht in Engeland musicals worden gemaakt door
niet echt uit een muzikale familie. Maar mijn ouders
grote namen, dan kan Nederland daar nog veel van
namen mij op mijn vijftiende mee naar de musical
leren. Daar vinden acteurs het even eervol om in een
Miss Saigon en vanaf toen was ik helemaal verkocht.
musical te staan als in een repertoirestuk.
Ik heb de cd grijs gedraaid. Op mijn zeventiende ben ik musicallessen gaan volgen bij de Factory in
Londen is voor mij wel het referentiekader. Ik ga
Tilburg. Vanaf toen is het balletje gaan rollen. Met
minimaal een week per jaar naar West-End om mij op
de Jacques de Leeuw Prijs als bekroning van een rijke
te laden. Daar doe ik veel inspiratie op.
opleiding. Het beeld staat in mijn huiskamer, op de kast naast erfstukjes uit de familie. Vooral in het
Van de prijs heb ik ook een muziektheaterstuk naar
zuiden kennen ze die prijs. Ik zal hem ook altijd op
Nederland kunnen halen. Ik heb zelf iemand gevraagd
mijn cv zetten.”
het te regisseren. Van het netwerk dat ik daarmee heb opgebouwd heb ik nu nog profijt.
15
Jennifer van Brenk
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Tijdens mijn laatste jaar aan het conservatorium ging
ontwikkelen van een verdraagzamere samenleving. Jammer dat er de laatste tijd zo enorm wordt bezuinigd
Off-Broadway de musical The last Five Years in première.
op cultuur.”
Een prachtig muziektheaterstuk waarin twee mensen en bezingen in grappige, ontroerende en soms pijnlijke
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?
nummers. Het was mijn droom dit stuk op de planken
“Blijf trouw aan jezelf. Er wordt veel nuttige informatie
te krijgen in Nederland. Dankzij de Jacques de Leeuw
in je gepompt tijdens een kunstvakopleiding, maar verlies
Prijs kon ik de rechten van het stuk kopen en de juiste
daardoor nooit uit het oog waarom jij in eerste instantie
mensen aantrekken. In De Engelenbak in Amsterdam
eraan begonnen bent. Blijf je onderscheiden van de rest
mocht ik de Europese première van The last Five Years
en vaar je eigen koers. Spannend en eng maar alleen op
spelen: een prachtige ervaring. Van het opgebouwde
die manier zul je die plek vinden in de theaterwereld
netwerk pluk ik nog steeds de vruchten in mijn carrière.”
waar je echt thuis hoort. En zorg dat je niet te vroeg van
hun liefdesrelatie van de afgelopen vijf jaar vertellen
WIE IS JE VOORBEELD?
school gaat, ook al trekken ze aan je. Het is belangrijk dat je veel in huis hebt, zodat ze je niet omver krijgen.”
“Eén persoon als voorbeeld heb ik niet. Wel is er een plek die mij al jaren enorm inspireert. Vanaf mijn vijftiende kom ik jaarlijks in Londen om daar de nieuwste (muziek) theater voorstellingen te zien. En de manier waarop dat daar gedaan wordt zou een voorbeeld moeten zijn voor alle theatermakers. Regisseurs werken daar met net zoveel passie aan een film of een toneelstuk als aan een musical. Een musical kan daardoor net zoveel impact hebben als een highbrow toneelstuk van bijvoorbeeld Tennessee Williams. Zang en dans op een topniveau en dit alles spelmatig fantastisch ingevuld. Ik kan daar, ondanks dat ik dit werk zelf al bijna tien jaar doe, nog steeds als een klein kind met open mond in de zaal zitten en me totaal laten overdonderen door wat er
“De jury roemt haar vaktechniek die een grote belofte voor de toekomst inhoudt en haar sterke en opmerkelijke performance in het theater en het gesprek.
die avond gebeurt.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Het glas is altijd halfvol.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Kunst helpt je smaak beter te ontwikkelen. En door die smaak helder te krijgen, wordt je identiteit alleen maar sterker. Daarom is het belangrijk om kinderen op jonge leeftijd al met kunst in aanraking te brengen, zodat ze eerder een helder beeld kunnen ontwikkelen van wat zij mooi en niet mooi vinden. Helaas gebeurt dit in Nederland nog veel te weinig, in vergelijking met andere landen in Europa. Cultivering zorgt voor open-mindness
De jury waardeert ook haar zoeken naar avontuur en grote vindingrijkheid in tekst en muziek. Prijzenswaardig is Van Brenks goede balans in het maken van contact naar het publiek.”
en dit zorgt voor tolerantie in een samenleving. Als acteurs kunnen we meehelpen aan inspiratie voor het
16
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
Curriculum Vitae Jennifer van Brenk (1980, Den Bosch), opgegroeid als enig kind in een gezin met een vader die uitvoerder en calculator is in de bouw en een moeder werkzaam als medisch codeur in een ziekenhuis.
De Deadline, Hera, Beauty and the Beast, The Last 5 Years, Romeo & Julia, Into the Woods, Rent en Der Jasager
Opleiding
2010 Juffrouw Jacobs in De Avonturen van Kruimeltje
1998 - 2001 MusicAllFactory, richting Muziektheater 1999 - 2003 Brabants Conservatorium Tilburg richting Muziektheater Dramalessen Carline Brouwer, Anita Uitdehaag en workshops o.a. Maya Hakvoort, Brigitte Odett, Linda Lepomme, Koen van Dijk Zanglessen Edward Hoepelman, Kees Taal Danslessen Agaath Verspeten, Dick Swanborn (Jazz), Caroline Neyendorff (Klassiek)
Podiumervaring Speelde (hoofd)rollen in Kruimeltje, Mary Poppins, Ciske de Rat,
Televisie-ervaring 2005 Oudejaarsloterij Show met het ensemble van Beauty and the Beast
Prijs 2003 Jacques de Leeuw Prijs 2009 Nominatie John Kraaykamp Musical Awards 2009 voor Beste Vrouwelijke Bijrol in een Kleine Musical
www.rep.nu/kruimeltje www.anke-taverne.nl/jennifervanbrenk www.jennifervanbrenk.clubs.nl www.imdb.com/jennifervanbrenk
17
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2004
Floor Jansen Zangeres
“Ik ben muzikant in hart en nieren en heb jarenlang doorgeraasd. Zeven dagen per week. Twaalf jaar lang” 18
FOTO’S NI CONCEPT & DESIGN
VIJF VRAGEN AAN FLOOR WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Eerst heb ik het veilig op een bankrekening gezet. Ik kon goed leven van mijn band After Forever en het lesgeven. Toen After Forever stopte, heb ik het prijzengeld ingezet om een doorstart te maken met een nieuwe metalband. Ook was het een buffer toen de financiële crisis het moeilijker maakte geld te verdienen.“
WIE IS JE VOORBEELD? “Een voorbeeld is een groot woord. Sommige artiesten vind ik fantastisch. Voor anderen heb ik groot respect. Wel zie ik vrouwen die hun vak als uitvoerend muzikant combineren met een gezinsleven. Dat zou ik ook wel willen, nu ik de dertig gepasseerd ben.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Pluk de dag! Geniet van het hier en nu. Althans: proberen!”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Voor veel mensen is kunst een ontsnapping uit het dagelijks leven. Gevoel en intuïtie mogen het even overnemen van de ratio. Wij kunstenaars inspireren, entertainen en emotioneren. Jammer dat de regering ons een stel zweverige kunstneuzen vindt die hun eigen boontjes maar moeten doppen. Alsof we ons plots als superondernemers kunnen ontpoppen.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN - DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “Weet wat jij wil! Laat je vormen door experts maar volg te allen tijde je eigen pad. En leer genoeg over de zakelijke wereld om je staande te houden. Kunst is het mooiste wat er is maar het blijft moeilijk ervan te leven. Hoe meer je weet, hoe meer mensen je kent, hoe beter. Talent is helaas niet de enige voorwaarde om het te maken.”
19
Floor Jansen
DE TOL VAN ALSMAAR KNALLEN Op haar zestiende was ze al frontvrouw van een metalband. Twee jaar later behoorde Floor Jansen (1981) tot de eerste lichting studenten van de Rockacademie. En nog tijdens haar opleiding stond ze met After Forever op Pinkpop en andere grote festivals. Toen de band in 2009 stopte, haar relatie op de klippen liep en ze ook nog ergens anders moest gaan wonen, probeerde ze met een nieuwe band een doorstart te maken: ReVamp. Wederom geprezen vanwege de leadzangeres. Maar Jansen bleek zoveel roofbouw op haar lichaam te hebben gepleegd dat ze een burn out kreeg. ‘Alsmaar knallen, dat eist zijn tol. Ik heb zo gruwelijk hard gewerkt en oefen zo graag mijn vak uit, dat ik nooit heb gedacht aan het stellen van grenzen. ’ “In metalmuziek zit zo veel dynamiek en dramatiek,
dat eist zijn tol. Ik heb zo gruwelijk hard gewerkt en
daarin kan ik echt mijn ei kwijt. Ik ben zelf helemaal
oefen zo graag mijn vak uit, dat ik nooit heb gedacht
niet agressief, de scene is dat ook niet, die kent juist
aan het stellen van grenzen. Ik ben muzikant in hart
een sterk groepsgevoel. Het brute zit in de muziek,
en nieren en heb jarenlang doorgeraasd. Zeven dagen
naast de melancholie die de nummers ook sterk
per week, twaalf jaar lang. En dan ben je als zangeres
kleurt. Noem het geen gothic rock of sprookjesmetal,
ook nog manager, tourneeplanner en zangdocent. In de
daar gaan mijn haren recht van overeind staan.
haast alles te willen doen, vergat ik de druk van de ketel
Nederland heeft gewoon een sterke traditie in metal,
te halen. Dat is te veel van het goede geweest. Mijn
met geschoolde vrouwen als leadzangeressen. Ik zag
lichaam riep stop. Een maand vrij plannen bleek lang
Anneke van Giersbergen optreden met The Gathering
niet genoeg. We hebben met ReVamp buitenlandse
en sta op mijn manier in die traditie. After Forever en
tournees moeten afzeggen. Dat doet pijn. Ik blijk een
Within Temptation, met Sharon den Adel, brachten
persoonlijkheidsstructuur te hebben die gevoelig is
niet lang na elkaar een album uit. In het begin was
voor een burn out: ik ben ambitieus, perfectionistisch
het wel even wennen voor de mannen, zo jong als wij
en heb een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Daar zit
waren. Sommigen reageerden seksistisch. Er zitten
je dan thuis met al je talent. Dat is wel confronterend.
altijd nog wel een paar idioten tussen maar het gros
Ik leer nu dat je ervoor moet waken dat iedereen aan
neemt je serieus. Ze zien snel welk talent je hebt.
je verdient behalve jezelf. Op de academie kunnen ze je daarvoor niet waarschuwen. Dan kunnen ze je wel
20
Als tiener ervoer ik het optreden met After Forever als een
voor alles bang maken. Gelukkig heb ik van mijn ouders
warm bad. Dat is lang zo gebleven. Maar in 2009 was de
geleerd dat je moet waarderen wat je hebt en waar je
koek op. Mijn relatie liep op de klippen en ik moest ook
nu staat en dat je niet moet doemdenken. Ik ben nu
nog ergens anders gaan wonen. Alles wat ik kende en
dertig, he b een nieuwe vriend en krijg ook behoefte
waar ik van hield, was er niet meer. Toch wilde ik graag
aan een eigen gezinsleven. Ik hoop dat het mij lukt
een doorstart maken, met een nieuwe band, ReVamp.
dit te combineren met een professioneel bestaan als
Daar heb ik het prijzengeld mede voor gebruikt, om
muzikant. Toekomstige studenten aan de Rockacademie
apparatuur aan te schaffen, flight cases, merchandise en
moeten zich niet laten verleiden door de illusie dat het
om bij mijn ouders thuis nieuwe studiofaciliteiten met
leven van een muzikant bestaat uit de hele dag muziek
geïsoleerde wanden te creëren. Maar alsmaar knallen,
maken. Dat is een fata morgana.’
“Langgerekte composities, weelderige arrangementen, stoer gitaarwerk en angelieke zang zijn de kenmerken van After Forever, dat met de klassiek geschoolde zangeres Floor Jansen, een zangeres met een buitengewoon bereik, in huis heeft.” Pinkpoprecensie over optreden After Forever in 2002
“Floor Jansen zingt op ReVamp de sterren van de hemel en levert haar beste prestatie tot nu toe. Zij brengt de nummers met veel overtuiging en emotie. Op ReVamp laat Floor zowel haar sopraanstem als (stoere) rockstem horen, wat voor de nodige dynamiek in de nummers zorgt.” Metalfan.nl over het eerste album van ReVamp (2010), de
opvolger van After Forever
Curriculum Vitae Floor Jansen (1981, Goirle), opgegroeid in een gezin met een jonger zusje, een moeder en een vader die door Floor zijn gitaar weer pakte.
OPLEIDING 1999-2004 Rockacademie Tilburg; speelt gitaar, piano en fluit
DOCENTSCHAP 2003-heden Geeft particulier zanglessen
WERKERVARING 1997-2009 Leadzangeres After Forever 2009
Leadzangeres ReVamp
GASTOPTREDENS 1999-heden Bij bands als Ayreon, Within Temptation, Star One, Mayan en Bertus Borgers
PRIJS 2004
Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
WWW.REVAMPMUSIC.COM
21
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2005
Hendrik Lebon danser, acteur, zanger
22
“Ik had extra ogen nodig” VIJF VRAGEN AAN HENDRIK WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?
gekomen was omdat er een vuil politiek spel werd
“Van jongs af aan leert een kind schilderen, boetseren, tekenen, kleuren, het krijgt de kans om de impressies van zijn gevoelens, omgeving, zijn leren en zijn situatie vorm te geven. Het leert zich te uiten. Hoe ouder we worden, hoe complexer die vormen worden, hoe meer je een eigen stijl ontwikkelt. Sommige mensen voelen zich geroepen daarin verder te gaan en er hun levenspad van te maken, worden schilder, beeldhouwer, danser. Maar wat is de tekening van een kind waard als het die niet kan toelichten, als die niet aan de keukendeur komt te hangen, als er niet over gepraat kan worden. Die tekening krijgt pas zin als ze bewonderd wordt, als erover gepraat wordt. En daar dient kunst voor. Kunst hangt niet in een museum, kunst ontstaat pas als er een gesprek is als er gedachten vloeien, uitwisseling is,
gespeeld om macht, geld en aanzien. Zo’n verhaal neem
ideeën komen, ontroering, herkenning, liefde.”
“Ik doe er nog steeds iets mee: het is mijn constante bron om uit te geven en terug te verdienen.”
WIE IS JE VOORBEELD? “Als je werkt met mensen waar je tegenop kijkt, ontdek je dat het ook maar gewone mensen zijn. Dus ik ben gestopt om voor mezelf helden te creëren. Ik leer graag van iedereen en ben graag omringd door mensen die met bezieling werken, op welk terrein ook. Ik ben net terug uit Sarajevo. Ik ontmoette daar een jongen die mij vertelde dat er eigenlijk al eeuwen een saamhorigheid heerste en verdraagzaamheid en dat de oorlog er alleen
ik als voorbeeld, dat raakt en vervoert me.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Alles is relatief. Theater is niet het enige in de wereld. De dag dat ik niet meer kan dansen, of dat er geen geld meer is voor theater, doe ik met mijn zelfde behoeftes en mogelijkheden iets anders. Ik wil niet denken in termen als: indien ik dat doel bereik zal ik gelukkig zijn, als ik daar mag spelen ben ik aan de top, als ik met die mensen werk ben ik goed bezig. Ik probeer steeds voor mezelf te screenen dat wat ik doe op dit moment me gelukkig maakt. Ik doe de dingen met plezier. En voor dat plezier ben ik zelf verantwoordelijk.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “De enige school voor kunst ben je zelf. Stel je open voor de ideeën van anderen en laat je fantasie en creativiteit de vrije loop. Werk hard aan je technische ontwikkelingen, leg jezelf discipline op en streef perfectie na, maar vergeet niet dat je leeft! Amuseer je, ga uit, ontmoet mensen, trek de wereld in en ga op reis, zorg dat je iets te vertellen hebt. Wees eerlijk naar jezelf en je emoties, en zet je sociaal in. Ik ging bijvoorbeeld voor de klassieke les broodjes smeren bij de daklozenopvang. Als je balletleraar je zegt dat je niet mooi recht staat, dan kan je dat heel makkelijk relativeren. Wees nederig en oprecht en onderneem, onderneem, onderneem, het komt niet vanzelf naar je toe!”
23
hendrik Lebon
WAT IS DE TEKENING VAN EEN KIND WAARD
ALS DIE NIET AAN DE KEUKENDEUR KOMT TE HANGEN?” Toen zijn vader ontdekte dat de 12-jarige Hendrik Lebon stiekem aan een theaterproject had meegedaan, haalde
rap komen kijken maar hij snapt dat ik er geld mee verdien. Er zelfs prijzen voor krijg. Met de Jacques de Leeuw Prijs kon ik eigen initiatieven op poten zetten en tegen veel projecten ‘ja’ zeggen. Ik heb altijd gestreefd om naast het werken voor een choreograaf of regisseur mijn eigen werk op te zetten. Een van de eerste dingen die ik gedaan heb na de overwinning was de voorstelling Held, een solo met vijf blazers. Het stuk werd goed ontvangen; ik wilde er verder mee. Maar de muzikanten hadden eveneens een prijs gewonnen en zijn toen begonnen aan een internationale carrière, waardoor ik geen blazers meer had. Onze zielen waren in dit project versmolten dus vervangen was geen optie. Ik kocht toen een pianola, een mechanische
hij hem daar acuut vanaf. “Mijn vader had daar schrik
piano, waar je partituren kunt invoeren en die
van omdat hij het niet kende.” Toch zette Lebon door.
automatisch voor je speelt, zoals vroeger in cafés,
Met succes. Maar net op stoom met zijn carrière als moderne danser en met veel bijval voor eigen projecten,
op kermissen, enzovoort. Ik schafte ook een echte oude circuswoonwagen aan om in de open lucht te kunnen spelen. Bij het verhuizen van de pianola, een
gefinancierd met de Jacques de Leeuw Prijs, viel een
loodzwaar ding van honderden kilo’s, is de pianola uit
pianola op zijn voet. Binnen één seconde was de Vlaamse
de verhuiswagen gevallen. Ik heb ze gepoogd tegen
Lebon (1980) werkonbekwaam. Hij hervond echter zijn
te houden. Toen is de pianola op mijn voet terecht gekomen: volledig verpletterd! Ik kon onmogelijk nog
veerkracht en besloot weer te gaan optreden, als zanger,
dansen. In één seconde was ik werkonbekwaam. Nu
acteur, regisseur, model, operettespeler, circusartiest
is werkonbekwaam zijn niet zo erg, maar ik had ook
en wat al meer. Inmiddels heeft hij toch weer een opera
geen geldreserves meer, aangezien ik die allemaal in mijn eigen voorstelling had geïnvesteerd. Ik had ook
gedanst, op spitzen. ‘Daar moet je nogal goede voeten voor
geen recht op een uitkering. Ik lag weken in bed, met
hebben. Ik heb gesmokkeld. Ik zet nu mijn linkervoet voor
tijd om na te denken wat ik zou gaan doen. Ik zing
de rechter, in plaats van andersom. Niemand die het ziet.’
24
thuis doorgezet. Nu is hij meegegroeid. Hij zal nog niet
graag, acteer graag, schrijf graag,… in welke toekomst had ik zin? Ik heb een monoloog geschreven, een mix
“Mijn broer en zus studeerden heel goed. Ik was een
tussen acteren, zingen en circus. En samen met mijn
soort zorgkind. Ik had extra ogen nodig. Mijn moeder
neef, een accordeonist met wie ik toen samenwoonde,
zag een advertentie waarin ze jongeren zochten voor
hebben we in een buurtcafé opgetreden. De mensen
een theaterproject. Daar heb ik als 12-jarige auditie
mochten betalen wat ze wilden en daarmee waren
voor gedaan. Mijn vader mocht dat niet weten. Maar
mijn huur, telefoonkosten en dokterskosten betaald.
toen hij erachter kwam dat ik aan dat project meedeed
Het stuk werd een groot succes. Uiteindelijk heb ik
heeft hij mij er acuut afgehaald. Hij had daar schrik van
de woonwagen verkocht, de pianola weggeschonken
omdat hij het niet kende. Toch heb ik met veel strijd
en mijn € 10.000 weer bijeen gespeeld. Toen is er iets
“Hendrik Lebon springt eruit omdat hij een veelzijdige theaterpersoonlijkheid is. Dans is het vertrekpunt, maar hij legt originele verbanden met andere kunstdisciplines tot en met taal en beeldende kunst aan toe. Hij is overtuigend in zijn performance en neemt zijn publiek volledig mee. Lebon behoort vanwege zijn associatieve geest en de bruggen die hij slaat naar andere disciplines thuis in het rijtje van fascinerende surrealisten.” Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
Curriculum Vitae met me gebeurd. Het deed me ontzettend deugd te beseffen dat in welke toestand je ook bent, je altijd verantwoordelijk bent voor je eigen gevoelens en je
Hendrik Lebon (1980, Gent), opgegroeid met zus – nu advocaat – en broer – dierenarts – in een gezin met een ambtenaar als vader en een bediende als moeder, wonend op het platteland tussen de koeien en kippen.
eigen vooruitgang. Met daarbovenop mijn blijheid over
Opleiding
het feit dat ik kan overleven binnen het artistieke, ook
2001-2005 Studie moderne dans Fontys Dansacademie in Tilburg
al is het niet met dansen. Ik kan me met mijn vak uit de
1992-1995 Deelname voorstellingen bij De Kopergietery en Het Koninklijk Ballet van Vlaanderen
slag trekken. Ik ben me naast danser nog breder gaan ontwikkelen met klassieke zang, acteren, regisseren, werken voor televisie en productiewerk. Ik wil een zo veelzijdig mogelijk artiest zijn en voortdurend werken aan mezelf. Nu blijf ik eigen werk maken en ik heb het geluk dat ik dat steeds kan combineren met het werken voor gezelschappen, choreografen en regisseurs. Ik heb voortdurend vast werk, maar kan ook mijn eigen stijl ontwikkelen. De € 10.000 investeer ik constant, maar ik wil die ook steeds terugverdienen, zodat ik de vrijheid heb om mijn eigen zin te doen.”
Werkervaring 2011- Gardenia, voorstelling over transseksualiteit, bij Les Ballets C de la B 2011- Werkt mee aan Fresh Tracks Europe Lebon danste een stage bij T.R.A.S.H. en daarna bij talloze projecten in binnen- en buitenland, door alle disciplines heen, van klassiek, tot modern, circus, musical en zang. Hij ontwikkelde zijn eigen projecten zoals Held, Arsène en Geestig vertelspel.
Prijs 2005
Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.lesballetscdela.be
25
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2006
Jurriaan dekker Contrabassist
PLAY NOW WORK LATER Hoewel hij zijn opa nooit heeft gekend, heeft hij zijn net geboren zoon naar hem vernoemd: Manuel Carel naar Carel van Brakel. Contrabassist Jurriaan Dekker vermoedt dat hij zijn muzikale genen mede dankt aan zijn grootvader, die een fanatiek muziekliefhebber en instrumentenverzamelaar was en die zijn drie dochters een instrument liet bespelen. Bij zijn afstuderen droeg Dekker een nummer aan hem op. ‘Dwing mij niet te kiezen tussen mijn zoon en mijn contrabas. Ik ben smoorverliefd op dat instrument.’ “Zeven kleinkinderen heeft mijn opa, maar hij heeft
studie doet, was het advies. Mijn vader is zo amuzikaal
ze helaas nooit gekend. Toch heeft hij zonder het
als een deurknop, maar stiekem weet hij veel van het
te weten veel doorgegeven. Hij was een fanatiek
genre muziek waar hij van houdt. Hij heeft wel smaak
instrumentenverzamelaar, had twee violen, twee
en gevoel. Maar mijn ouders adviseerden mij muziek als
altviolen en twee cello’s. Hij heeft zijn drie dochters
hobby te houden. Ik wilde eerst arts worden, naar later
allemaal een instrument laten bespelen. Drie van zijn
blijkt net als mijn muzikale opa, die was huisarts. Maar
kleinkinderen zijn naar het conservatorium gegaan
mijn gemiddelde van schoolcijfers was veel te laag om
en zijn nu beroepsmuzikant, waaronder ik. Ik heb
ingeloot te worden; ik was te veel met muziek bezig. Ik
de Jacques de Leeuw Prijs aan hem opgedragen, aan
ben nog een bonusstudie gezondheidswetenschappen
Carel van Brakel. En bij mijn afstuderen heb ik een zelf
in Maastricht gaan doen maar dat was niks voor mij.
gecomponeerd nummer ook aan hem opgedragen. Mijn
Mijn oom gaf les aan het conservatorium in Tilburg
tante zat in de zaal en wist van niets. Maar ze had wel
en die nodigde mij een keer uit te komen kijken bij
een contrabasstrijkstok van mijn opa bij zich, ingepakt.
Eric van der Westen en zijn contrabaslessen. Daar had
Om aan mij cadeau te geven! Ik pakte het pas uit nadat
ik onmiddellijk een klik. Ik ben smoorverliefd op dat
ik het bijna was vergeten op de vleugel en op het dak
instrument. Niks maakt mij blijer dan de eerste noot in
van mijn auto had laten liggen. Ik was zo ontroerd. ‘Die
de vroege ochtend. De diepte van de klank en rijkheid
hoort nu bij jou, had ze gezegd.’ Mijn zoon Manuel
van het geluid; fantastisch! Nu speel ik in Ramses de
Carel, ons eerste kind, heb ik ook naar hem vernoemd.
Musical, op cello, basgitaar en contrabas. Als een soort
Als hij muziek hoort blinken zijn oogjes.
flipperkast, maar ook de samenvatting van 23 jaar muziek; ooit begonnen op cello en doorgegroeid naar
26
Maar ondanks deze familiegeschiedenis was het
contrabas en basgitaar. Ik sta open voor alles wat op
helemaal niet vanzelfsprekend dat ik naar het
mijn pad komt. En ik ben dankbaar voor die trillende
conservatorium ging. Zorg maar dat je een normale
snaar in de familie.”
“Niks maakt mij blijer dan uitpakken op mijn instrument” 27
Jurriaan dekker
Curriculum Vitae Jurriaan Dekker (1982, Den Helder), opgegroeid met een zus in een gezin met een vader bij de marine – ‘zo amuzikaal als een deurknop’ volgens zijn zoon – en een dwarsfluitspelende moeder, een fysiotherapeut
Opleiding 2002-2006 Contrabas Fontys Conservatorium bij Eric van der Westen Marc van Rooij & Hein van de Geyn 2006-2008 Master Contrabas Conservatorium Den Haag bij Hein van de Geyn en Frans van der Hoeven
Docentschap Doceert aan het Fontys Conservatorium en aan de muziekschool H19 in Oosterhout
Muziekoptredens Trad op met The New Quartet/Joris Posthumus Quartet (nu-bop), Tuhú (Latin-American folkloristic music), Myriam Gaasbeek (singersongwriter), Melphi en anderen. Maakte deel uit van de Daniel Johnston BEAM Me Up! Tour. Toerde met dansgezelschappen Introdans (See the Music) en Station Zuid (Home) en met musicals van V&V Entertainment (Fame, Hairspray & Legally Blonde). Speelt nu in Ramses de Musical.
Nevenactiviteiten 2005-2007 Produceerde zijn eigen jazz-serie onder The New Quartet meets… & The New Quartet invites…
Prijs 2006
Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.beam-orchestra.com/index.php/about/jurriaan-dekker
28
“Joris Posthumus and Jurriaan Dekker have found their two ‘partners in crime’ to stay: Jeroen van Vliet and Pascal Vermeer. With the four of them they now form the new Joris Posthumus Quartet (featuring on this record also Tom Beek on tenorsax). This band is unbelievably strong and no-nonsense. You can call it nu-bop! They themselves call it a kick-ass jazz band!” Vrije Geluiden (VPRO) over Jurriaan Dekker in het Joris Posthumus Quartet
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Mijn eerste reactie was: met de hele band een avondje naar YabYum. Toen ik de prijs in 2006 ontving was ik net
ons leren communiceren met ons pasgeboren kind. Ik prijs mij gelukkig: zo veel inspirerende mensen in mijn leven!”
afgestudeerd en stond ik voor een moeilijke keuze: blijf
WAT IS JE LEVENSMOTTO?
ik in Tilburg of sla ik mijn vleugels uit? De week na de
“Play now, work later.”
prijsuitreiking heb ik mij afgezonderd in een groot huis in het centrum van Den Bosch, waar ik 24 uur per dag muziek kon maken. Een waanzinnige bevrijding na de stressvolle tijd voor de prijsuitreiking, en de voorbereiding op een auditie voor de masteropleiding aan het conservatorium van Den Haag. Die auditie bepaalde mijn keuze: doorstuderen aan een ander conservatorium. Ik heb nog twee jaar gestudeerd en lessen gevolgd van o.a. Hein van de Geyn en Frans-Jan van der Hoeven, grootmeesters op contrabas in de jazzmuziek. Daar ontdekte ik pas echt een 24-uurs toewijding aan het instrument. Het laatste deel van mijn prijzengeld heb ik opzij gelegd voor een mooi CD-project dat ik nog moet volbrengen. Hopelijk dit jaar.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Kunst en cultuur zijn het bindmiddel van onze samenleving. Haal dat weg uit een samenleving en je houdt een groepje mensen over, zonder identiteit waaraan mensen zich met hun eigen verhaal kunnen spiegelen. Ik vind het doodzonde dat er in politiek Nederland zo minderwaardig gedacht wordt over de kunsten. De bezuinigingen hebben een grote mate van willekeur.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?
WIE IS JE VOORBEELD?
“Wees niet kieskeurig in wat je doet, neem alles aan wat je
“Avishai Cohen, een Israelische jazzbassist die zijn roots op
kunt en wilt doen, om je op meerdere fronten te ontwik-
meesterlijke wijze heeft verwerkt in zijn muziek en unieke
kelen, niet alleen het spelen zelf. Ik heb jaren lesgegeven
speelwijze. De passie knalt er vanaf. Ik vind het belangrijk
op een middelbare school, heb in een orkestbak musicals
om helden te hebben die dicht bij mij staan, die nog in leven
gespeeld, getourd door Europa met een manisch depres-
zijn. Ik luister graag naar grootmeesters als Ray Brown, Scott
sieve cult-held en nog veel meer. Ik had het voor geen goud
LaFaro, Charles Mingus, Paul Chambers en Oscar Pettiford,
willen missen. Ik ben regelmatig voor gek verklaard door
maar die heb ik helaas nooit zien spelen.
‘vrienden uit het vak’, maar heb er een hoop contacten en
Verder gaan mijn helden van muzikale held Damien Rice
unieke ervaringen aan over gehouden. Focus je niet alleen
tot Yvonne Beun, de kraamhulp na de geboorte van Ma-
op het instrument, maar ook op ondernemerschap en het
nuel. De passie en liefde die zij in haar vak legde! Zij heeft
creëren van een bruikbaar netwerk.”
29
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2007 categorie Docerend
VAN DISCO PIGS Leen Braspenning
Beeldend kunstenaar, fotograaf en theatermaker
FOTO MICHÈLE FRANCKEN
“Ik wil altijd weten welk sociologisch kader achter een vreemd stukje maatschappij schuilgaat ” “Braspenning toont met Disco Pigs aan dat ze risico durft te nemen en niets uit de weg gaat. Ze heeft regiematig alles weggelaten wat zou kunnen storen. Het koude toneelbeeld is effectief en geeft ruim baan aan het sterke, fysieke spel.” Jury BNG Nieuwe Theatermakersprijs
30
”
TOT CHOCOFABRIEK In de twee jaar na haar afstuderen ontving Leen Braspenning
Nog steeds kun je aan mijn voorstellingen zien dat
(1980) maar liefst drie prijzen. Voor haar voorstellingen
ik een beeldende achtergrond heb. Ik maak wel
met schrijnende dialogen in sappig Vlaams, uit de mond van eerlijke, pure mensen die zich loze beloftes laten aansmeren
teksttheater en vraag schrijvers toneelteksten te creëren, maar bij de regie daarvan vertrek ik zeker ook vanuit materialen. Bij Mamadeern bijvoorbeeld,
en maar blijven hopen tegen beter weten in. Producties met
een voorstelling over de valkuilen en vicieuze cirkel
helse momenten naast tedere poëzie. Een theatermaker met
van de prostitutie, wist ik dat er water in moest. Als
een fotografisch oog en een beeldende kijk.
teken van de stromende onoverkomelijkheid van wat
“Ik fotografeer, film en maak theaterproducties. Maar
kuisen en opdweilen, terwijl het niet op te kuisen is.
ik kom helemaal niet uit een artistiek gezin. Mijn
En bij Embrasse, over vrouwen die klappen krijgen
vader is zelfstandig ondernemer in de bouw, mijn
en in een chocofabriek gaan werken, zag ik alsmaar
broers zijn de techniek in gegaan en mijn moeder
beweging voor mij: daar is toen een fabrieksband
was huisvrouw, met een achtergrond in snit en naad.
uitgekomen, die het tempo bepaalt. Ik maak graag
Maar ik tekende graag en toen een vriendinnetje
voorstellingen rond pure, eerlijke en directe mensen,
naar het Kunst Secundair Onderwijs ging, ben ik
producties die het publiek rechtstreeks bij de kladden
meegegaan. Ik wilde niet de personenzorg in of een
grijpen. Tijdens mijn research ontdek ik telkens weer
huishoudelijke opleiding doen. Wetenschap vond
een stukje van de maatschappij dat mij nog vreemd
ik wel interessant, net als mijn broers, maar ik zag
is: clubs, glazen straatjes, fabriekshallen of een
mij niet in een labo werken. Eenmaal in het Kunst
flatgebouw met sociale huurwoningen. En dan wil ik
Secundair Onderwijs heb ik vier jaar leren tekenen
altijd weten welk sociologisch kader daarachter schuil
en met klei leren werken. In het laatste jaar van
gaat. Ik merk dat mijn beeldende achtergrond in mijn
mijn opleiding Bouwkunst besefte ik dat ik meer
hoofd terug aan het komen is. Op dit moment maak
met theater wilde doen. Ik ben altijd actief geweest
ik ook fototentoonstellingen en installaties die soms
in het amateurtheater, al vanaf mijn zestiende in de
tijdens theaterfestivals worden gepresenteerd in het
jeugdbeweging. Zodoende ben ik naar de opleiding
verlengde van mijn voorstellingen. Voorlopig wil ik
docent drama gegaan in Tilburg. Door de Jacques de
binnen mijn vzw BRASART het liefst al die disciplines
Leeuw Prijs en jurylid Pietjan Dusee ben ik op Festival
als vanzelfsprekend combineren, en dan ook nog
Cement terechtgekomen en is het balletje echt gaan
op ongewone locaties, met profs en niet-profs. Ja,
rollen. Daar waren programmeurs die mij voor de
BRASART verwijst naar mijn achternaam. Die penning
Serie Nieuwe Theatermakers tipten. Dat leverde
die ik vervangen heb door kunst, is een oud muntje
uiteindelijk ook weer een prijs op. Ik heb een goede
dat je vroeger nodig had om bier te mogen brouwen.
start kunnen maken in de theaterwereld.
Ik brouw nu kunst.”
moeder en dochter overkomt. Ze blijven maar alles
31
Leen Braspenning
32
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Ik ben een vzw gestart, een vereniging zonder winst-
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?
oogmerk; BRASART en een deel van het budget heb ik
“Kunst is des mensen. Ze zullen zich steeds uiten, de
gebruikt om theaterproducties op locatie te maken. De
dingen kernachtig willen verbeelden en verwoorden.
prijs heeft mij een duw in de goede richting gegeven,
Hun spiritualiteit willen vatten omdat de woordelijke
om de dingen te maken die ik graag wilde maken.“
communicatie vaak tekort schiet. Maar ze zullen kunst
WIE IS JE VOORBEELD?
ook nodig hebben om de huidige maatschappij te bekritiseren, onder de loep te nemen en nuance aan te
“Ik ben veel dank verschuldigd aan Jean Pen.“
brengen. Kunst helpt om denkpatronen te doorbreken.
Voorbeelden heb ik te weinig. Of dat vind ik zelf. Als
En terwijl ik dit zeg weet ik dat dit alles al zo vele
ik hier namen zou schrijven, dan doe ik anderen tekort.
malen geschreven is, door anderen, de kunstcritici, de
Ik zou fotografe Rineke Dijkstra kunnen noemen, of
theaterwetenschappers. Ik hoop enkel dat wat ik maak
regisseur Nuri Bilge Ceylan en scènografe Ann Viebrock.
zijn bestaansrecht opeist en niet deze toelichting.”
Ik merk ook dat internationale reporters in Rusland, Afrika en het Midden-Oosten tot mijn voorbeelden omdat ze hun verhaal willen horen en dat verhaal
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?
wereldkundig willen maken. Mensen die maniakaal de
“Wees begeesterd! Zeker in het onderwijs. Er kan veel
onverschilligheid van hun eigen land blijven bestoken.”
digitaal worden overgenomen, maar de begeestering
horen. Mensen die mensen opzoeken en spreken
van een persoon voor zijn vak is zo schoon en
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Leef eerlijk. Zorg dat de bedenkingen en gevoelens die door het leven om je heen worden opgeroepen, je
motiverend. En als die dan nog in studenten gelooft... Het kan hen optillen en hen verder stuwen in hun zoeken.”
persoonlijkheid blijven vormen en hervormen.”
Curriculum Vitae Leen Braspenning (1980, Turnhout), opgegroeid in Sint-Lenaarts,
2008 Dekaloog naar Kyslovski door BRASART
binnen een gezin met een vader in de bouw, een moeder in het huishouden en broers in de techniek en informatica.
2007 Disco Pigs, tekst Enda Walsh door Pain Brussel en BRASART
Opleiding
Exposities (selectie)
1999-2003 Beeldhouwkunst Sint-Lucas in Gent
In theater Frascatie, de Verkadefabriek, tijdens Theater aan Zee, Festival Cement en bij Victoria in Gent
2003-2007 Docent Drama aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten
Docentschap
Regie (selectie)
Bij de Hogeschool Gent, Wisper, Opendoek, Koning Kevin en Kopergietery.
2011 We Are the World door Productiehuis Brabant
Prijs
2010 Embrasse door Productiehuis Brabant, Over het IJ Festival en BRASART
2007 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
2010 Heiligenlegendes door Productiehuis Brabant en Verse Waar
2009 BNG Nieuwe Theatermakers Prijs (€ 45.000, voor het maken van een productie)
2009 Mamadeern bij Productiehuis Brabant en BRASART
www.leenbraspenning.be
FOTO JOEP LENNARTS VOORSTELLING EMBRASSE
2008 Dioraphte Stimuleringsprijs
33
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2007 categorie Uitvoerend
“Het materiaal wil dolgraag k soms stuur ik d Tim Breukers
Beeldend kunstenaar en docent Beeldende Kunst en Vormgeving
34
g kapot, k dat een beetje ”
Curriculum Vitae Tim Breukers (1985, Breda), opgegroeid in het atelier van zijn moeder en meegereisd met de optredens van zijn accordeon spelende vader.
Opleiding 2003-2007 Academie voor Beeldende Vorming, Docent Beeldende Kunst en Vormgeving, Fontys Hogeschool voor de Kunsten Tilburg 2007-2009 De Nieuwe Academie, postacademisch programma Vrije Academie, Den Haag
Nevenactiviteiten (selectie) 2011 Artist-in-residence Europees Keramisch Werk Centrum, Den Bosch 2011 Gastdocentschap AKV Sint Joost, Den Bosch 2011 Gastdocentschap Academie voor Beeldende Vorming, Tilburg
Tentoonstellingen (selectie) 2011 Sculpture Army, Shaanxi Museum of Art & Qu Art, Xian (CN) 2011 Nieuwe aankopen, Stedelijk Museum ‘s Hertogenbosch 2011 Dutch Design Week, Krak, Onomatopee, Eindhoven 2011 Beeldenpark Anningahof, Zwolle 2011 Meesterstuk, Prinsenhof, Delft 2010 Art Amsterdam, LOCUSLUX, Brussel (BE) 2010 ArtOlive Jong Talent XXL, Westergasfabriek, Amsterdam 2010 Contamination, DNG Tilburg & Kunstpodium T, Tilburg 2008 Dutch Triangle, Galerie Nikki Diana Marquardt, Parijs (FR) 2007 ArtOlive Jong Talent ‘07, Westergasfabriek, Amsterdam 2007 Thun-le-Paradis, Wilfried von Gunten, Thun (CH) 2007 Nominatie JLJTTP, Argument, Tilburg solo 2007 Gezichtsbedrog, Overslag, Eindhoven
Prijs/Beurs 2007 Jacques de Leeuw Jong Top Talent Prijs 2011 Bijdrage werkbudget. Fonds BKVB
Collecties Stedelijk Museum ‘s Hertogenbosch Kunstfonds Kolibri
www.timbreukers.nl
35
Tim Breukers
MISLUKKEN MOET Hij houdt van instortingsgevaar. Balanceert graag op de breuklijn. Hoeveel spanning kan een beeld verdragen? Wanneer gaat een constructie in de oven dansen? Laat het materiaal maar scheuren en een plafond naar beneden komen. Dan voelt beeldend kunstenaar Tim Breukers, ‘dat hij op het randje is geweest’. Dan wordt zijn werk interessant. Mislukken mag, zegt hij, nee, mislukken moet. “Eigenlijk komt de Jacques de Leeuw Top Talent Prijs
schoonheid van zien. En
te vroeg om jezelf stevig neer te zetten. Je bent te
het is leuk dat beeldende
onervaren om een artistieke daad te stellen waarmee
kunst kenners daar een
je echt opvalt. Ik wist ook nog niet waaraan ik dat
metafoor in zien voor de
geld wilde uitgeven. Maar er niets mee doen, doe je
teloorgang van alles wat
ook niet. Dan gaat het gewoon op. Totdat ik bedacht
de mens voortbrengt. Het is bijzonder dat het EKWC al
dat ik er eigen materiaal van kon kopen – tijdens je
mijn Big Bag heeft aangekocht: een in elkaar zijgende
studie gebruik je de faciliteiten van de academie – een
puinzak van keramiek. En het instortende plafond.
boormachine, werkbanken, dat soort dingen. En ik ben
36
een postacademische opleiding gaan doen. Zo groeide
Tijdens mijn docentenopleiding wist ik al snel dat ik
ik in twee jaar naar mijn eigen atelier toe. Daar heb
ook autonoom wilde werken. Ik ben op de opleiding
ik echter geen oven die groot genoeg is voor mijn
begonnen met klei en toen ik porselein ontdekte was
kunstwerken. En een kilo witte klei kost toch een euro,
ik om. Het is breekbaar en scherp, hard en kwetsbaar.
reken maar na wat je nodig hebt voor mijn beelden. Ik
Ik geef wel nog les op een school voor jong talent, dat
was daarom bijzonder blij met de ondersteuning van
doe ik graag. En ik ben gastdocent op academies. Het
het Europees Keramisch Werk Centrum, waar ik werd
lesgeven voorziet in een inkomen. Als kunstenaar heb
geselecteerd als artist-in-residence. Daar kreeg ik ruimte
ik nog geen constante inkomstenbron. Half november
om het materiaal echt te onderzoeken. Met hun steun
vertrek ik naar China, om daar mee te werken aan een
kon ik op de grens balanceren van wat mogelijk is met
Europees antwoord op het beroemde Terracottaleger.
porselein. Ik maakte enorme constructies waarbinnen
Ze vroegen een flat en mensfiguren. Toen hoorde
ik het materiaal vervaarlijk zag dansen in de oven. Zo
ik op de radio toevallig van een flat in China die was
spannend hoe het beeld er dan uit komt. Beelden moeten
ingestort, met veel doden als gevolg. Dat schijnt daar
op mislukken kunnen staan, dat levert interessant
regelmatig te gebeuren. Dat heeft zijn weerslag
resultaat. Ze worden anders, beter, eigenwijzer, als
gekregen in een bezwijkend flatgebouw en een groot
ze scheuren, schilferen of kromtrekken. Ik anticipeer
mannenhoofd op zijn kop. Het was wel curieus om
daar op. Het materiaal wil dolgraag kapot. Soms stuur
Chinese collegakunstenaars aan het werk te zien. Zit
ik dat een beetje. Ik houd van dat instortingsgevaar.
zo’n hele klas een zelfportret van Vincent van Gogh na
Dan voel je dat je als kunstenaar op het randje bent
te schilderen. Voor hen is de ultieme uitdaging een stijl
geweest. Als een object in de oven zó ver krom smelt
zo goed mogelijk te kopiëren. Dan ben ik zo blij dat bij
dat de bovenkant de onderkant wordt kan ik daar de
ons originaliteit wordt gewaardeerd.”
VIJF VRAGEN AAN TIM WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Ik heb er een boormachine van gekocht en een atelier van gehuurd. Wanneer je van de academie komt, mis je al het gereedschap van school. Daarin kon ik nu investeren. Voor mij kwam het dubbelgoed uit: omdat ik van de docentenopleiding kwam, mocht ik geen WIK aanvragen.”
WIE IS JE VOORBEELD? “De beeldend kunstenaars Niko de Wit, Guido Geelen en David Bade. Ik heb voor hen als assistent gewerkt. Dat is belangrijk voor mij geweest. Door bij hen stage te lopen kon ik mij pas serieus een beeld vormen van het kunstenaarschap, hoe verschillend dat uitpakt. Hoe deel je bijvoorbeeld een atelier in? Hoe gaat een kunstenaar om met zijn pauze? Hoe neemt iemand de telefoon op? Dat kun je alleen in de praktijk ontdekken. Iedere student zou dit moeten doen.”
“Tim Breukers heeft in zijn handelen iets ongecompliceerds. Dat is een talent voor wie met klei en keramiek om wil gaan. Het
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Een beetje mislukken, daar ga ik voor. Wanneer ik iets van klei maak en het mislukt, is het óók goed. Het
keramisch proces behoort tot de meest
kromtrekken, scheuren en schilferen van het materiaal
arbeidsintensieve in de kunsten. Telkens
maakt een kunstwerk interessanter en beter. Mislukken
weer vinden er transformaties plaats. Eerst is er de klei die een vorm krijgt. Na een eerste stook is het materiaal hard geworden, de kleur veranderd en de schaal gewijzigd. Vervolgens, optioneel, worden glazuren opgebracht in een mooie kleur.
is een bijzondere kwaliteit van een kunstwerk. Bij een rijexamen kun je je dat niet permitteren. Bij het scheppen van kunst wel.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Universele
thema’s
of
herinneringen
die
mijn
wereldbeeld bepalen, herbeleef ik bij het maken van
Door het stoken verandert het glazuur van
porseleinen werelden. Ik stel mijzelf tijdens het maken
samenstelling, soms radicaal. Wéér wijzigt
vragen. Bij het creëren van de porseleinen tent uit 2009
de kleur en wordt het werk kleiner. Iedere
vroeg ik mij af: ‘Hoe kan ik overleven op dit stukje
kunstenaar die dit proces meemaakt kan horendol worden, nog afgezien van breken, scheuren of smelten van de klei in de oven. Het lijkt erop dat Breukers juist plezier beleeft aan dit bijkans ondoorgrondelijke proces.”
porselein?’. Zoals mensen zich dat ook afvragen als ze ergens stranden. Mijn werk is een kleine wereld die raakt met de grote wereld.’
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “Zoek tijdens je studie aansluiting bij iets buiten de
Ranti Tjan, hoofd Europees Keramisch Werk
muren van de Fontys Hogeschool. Daar kun je dingen
Centrum ‘s Hertogenbosch
leren die een opleiding nooit kan bieden.”
37
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2008 categorie Docerend
Mark Reijnen Muzikant, dirigent en docent muziek
38
“Een zeer overtuigend docent die zich volledig op zijn docentschap focust en daarbij combinaties met oud vakmanschap en moderne technieken neerzet. Hij weet in zijn lesstijl uitmuntend een verbinding te leggen tussen verdieping en verbreding.”
“Als ik de essentie van een muziekstuk aan studenten kan uitleggen, snap ik hem zelf ook.” FOTO’S ELINE DE JONG
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
Curriculum Vitae Mark Reijnen (1986, Nijmegen), opgegroeid in Gennep, tussen de rockmuziek van zijn vader en de koormuziek van zijn zingende moeder
Opleiding 2004-2008 Studie Docent Muziek aan het Fontys Conservatorium in Tilburg (cum laude); bijvak klassiek piano en later geïmproviseerd piano 2008 Studie Jazz Piano 2009 Master Theorie der Muziek
Docentschap 2009 Docent aan het Fontys Conservatorium binnen de sectie ATV (Algemene Theoretische vakken) en docent Praktische Harmonie aan de Piano binnen de opleiding Docent Muziek. Tevens coördinator van deze opleiding
Nevenactiviteiten Dirigent, pianist en arrangeur van diverse gezelschappen
Prijs 2008 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
www.markreijnen.nl
39
Mark Reijnen
OP ZOEK NAAR DE ESSENTIE VAN MUZIEK Hij moet vaak door nogal wat weerstand heen. Studenten beschouwen muziektheorie niet zelden als een ‘taakstraf ’, en solfège, brrr, dat vinden ze saai en moeilijk. Denken ze. Maar docent Mark Reijnen gaat graag de uitdaging aan om via theorie muziek begrijpelijk te maken voor zijn leerlingen. En hen vervolgens de essentie van muziek te laten ontdekken. ‘Niks leukers dan meemaken hoe een student iets nieuws ontdekt achter de piano. Terwijl hij dat niet verwacht.’ “Er stond bij ons thuis een klein keyboardje op
de theorie over harmonie direct toe te kunnen
zolder. Daarop begon ik als zevenjarige jongen
passen op een instrument. Ik leer ze hoe ze intro’s
met het naspelen van liedjes van de radio. Na lang
kunnen bedenken, als ze een liedje maken met
zeuren mocht ik eindelijk op pianoles. Er werd
een klas. Hoe ze kunnen moduleren, enzovoort.
bij ons thuis nauwelijks gemusiceerd. Mijn vader
Niks leukers dan meemaken hoe een leerling iets
kocht ooit een gitaar maar die heeft twintig jaar
nieuws ontdekt achter de piano. Terwijl hij dacht
ongebruikt in een tas gestaan. Bij het bespelen
dat hij alles al wist.
van de piano werd ik altijd weer verrast door nieuwe soorten muziek. Eerst klassiek, later ook het lichtere repertoire. Er is zo veel mogelijk. En je begrijpt er zo veel meer van als je de theorie kent.
maar die activiteiten staan sinds kort op een lager pitje, vanwege mijn afstuderen. Ik ben bezig met de laatste fase van mijn Master Theorie der Muziek.
Al mijn theorielessen geef ik binnen de opleiding
Een deel van mijn studie heb ik met de Jacques
lichte muziek. Studenten denken dat solfège saai
de Leeuw Prijs bekostigd. En ik denk dat ik mede
en moeilijk is. Het vak muziektheorie ervaren ze
door de prijs werk waar ik nu werk: aan het Fontys
als een taakstraf, omdat ze er ook thuis veel aan
Conservatorium. Ik gaf al tijdens mijn studie les
moeten doen. Aan mij de opdracht hen te laten
op zaterdag, aan leerlingen van de vooropleiding.
zien hoe veel vrijheid die kennis hen oplevert. En
Die uren en opdrachten zijn langzaam uitgebreid.
hoe je met een theoretische basis je nog meer kunt
Door de prijs kreeg het Conservatorium een extra
laten verrassen. Muziektheorie gaat echt over
bevestiging om in mij als docent te investeren.
de essentie van muziek. Als ik die essentie aan
Inmiddels geef ik een heel pakket aan theorielessen.
studenten kan uitleggen, snap ik hem zelf ook.
Ik vind het geweldig om met studenten te werken
Het vak Praktische Harmonie aan de piano geef ik aan de docentenopleiding. Als muziekdocent is
het
essentieel
om
akkoordenschema’s
instrumentaal volledig te kunnen ontleden en om
40
Ik heb ook veel popkoren en theaterkoren begeleid
die professioneel musicus willen worden, maar die nog de vaardigheid missen om daar handen en voeten aan te geven. Het overdragen van de essentie van muziek, daar ga ik voor.”
VIJF VRAGEN AAN MARK WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Ik heb er een piano van gekocht en een deel van mijn studie mee bekostigd, zoals studieboeken en bladmuziek. Vooral heel veel bladmuziek, kostbaar maar belangrijk om als bibliotheek in huis te hebben.”
WIE IS JE VOORBEELD? “Een voorbeeld noemen valt niet mee; er zijn zo veel voorbeelden van inspirerende mensen.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “I - IV - (V6/5) - I6/4 - V7. M.a.w.: hoe gek het ook klinkt (V6/5), houdt altijd een open einde. De vijf septiem (V7) is een dominant akkoord dat eigenlijk moet oplossen, maar ik geef de oplossing niet, dat houdt het spannend. Je kunt alles horen en verklaren wat je wilt, maar het mooie is om altijd iets open te houden.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Voor mij is kunst een wezenlijk onderdeel, zo niet een van de hoofdzaken in het leven en dus in de samenleving. Hoewel er de laatste tijd veel wordt gediscussieerd over bezuinigingen op kunst, over lage versus hoge cultuur en over elitaire versus toegankelijke kunst, wil ik dat onderscheid niet maken. Wie bepaalt er eigenlijk wat kunst is en wat niet? Juist het feit dat kunst nu weer breed ter discussie staat, bewijst dat kunst nog steeds onderdeel uitmaakt van de samenleving.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “Verdiep je in je vak zodat je je passie leert kennen en onder woorden leert brengen. Dan kun je je passie overbrengen op anderen. En besef dat je niet alles kunt kennen. Juist daardoor kun je verrast worden.”
41
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2008 categorie Uitvoerend
“Ik wil graag dingen doen die de wereld mooier maken”
Joke van den Kerkhof Conceptueel ontwerper 42
FOTO RIEN CROONENBORGHS
“Joke van den Kerkhof is eigenwijs en eigenzinnig. Ze plaatst ambities in een maatschappelijke context. Heeft lef, verkent, neemt geen genoegen met het eerste het beste. De camera is het oog waarmee ze een fascinerende kijk op de wereld heeft, een open en geheel eigen blik.” Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
43
Joke van den Kerkhof
EEN SUPERGRAPJE IN DE MODDER Zou je dat nu wel doen meisje? Het was een vaak gehoorde, bezorgde reactie op haar plan om na haar studie in haar uppie een jaar door Nieuw-Zeeland te trekken, in een door haar zelf verbouwde bus. Joke van den Kerkhof – twitternaam supergrapje - deed het toch, 25 jaar oud. Ze strandde in de woestenij maar wist te overleven. En zo deed ze een schat aan levenservaring op. Het duurde even voor Van den Kerkhof weer in een regulier ritme kon aarden, maar nu zoekt ze als conceptueel ontwerper een baan naar haar hart. Voorlopig bestiert ze losse projecten en doet ze zakelijke ervaring op bij een verzekeringsmaatschappij. Maar een paar kruisjes kan ze zetten op haar levenlijst met tien doelen. “Ik heb geleefd van de lucht en de liefde. Dat kun je wel
kant van het kunstenaarschap besteed. Hoe vul je
zeggen, ja. Ik kreeg autopech met mijn zelfverbouwde
bijvoorbeeld een belastingaangifte in, hoe werk je een
glaszettersbus in een groot natuurgebied en moest
bedrijfsconcept financieel uit en hoe zorg je dat je niet
daar zien te overleven. Je hebt geen bereik, het wordt
wordt onderbetaald? Inmiddels werk ik als acceptant
ijskoud. Gelukkig kwam na een week eindelijk een
bij een verzekeringsmaatschappij en leer ik veel over
boertje langs die mij uit de modder heeft getrokken.
risicobeoordeling en zakelijk inzicht. Ik werk nu aan een
Bleek dat hij maar eens in de drie maanden daar een
bedrijfsplan en probeer een commercieel netwerk op
hek kwam controleren. In zo’n situatie kom je heel
te bouwen. Daarnaast ben ik betaald productieleider
erg tot jezelf. Spijt heb ik niet van mijn beslissing om
van een groot buitenspektakel: Romeo en Julia, in
op reis te gaan. Ik heb mijn huis opgezegd en mijn
een modern jasje. Een initiatief van E.S.T.V Doppio in
auto verkocht. En al mijn bezittingen beperkt tot een
samenwerking met Stichting Scala Productiehuis. En ik
rugzak. Het duurste item was een iPod. En ik besloot
werk mijn concept verder uit over het professioneel
ondanks het succes te stoppen bij de AVRO terwijl wij
en discreet op papier zetten van iemands intiemste
daar met ons jonge clubje na onze stage door mochten
fantasieën, onder de titel Your Personal P…. Maar
gaan met Dier en Natuur TV op internet. We mochten
het is niet eenvoudig om onder woorden te brengen
alles zelf doen, in guerrillastijl: research, presenteren
waar de kracht ligt van een conceptueel ontwerper.
en monteren. Maar als je geen keuzes maakt, ga je
Ik begreep ook niet helemaal waarvoor ik de Jacques
nooit op reis. Inmiddels is Dier en Natuur TV gestopt.
de Leeuw Prijs kreeg. Voor mijn eigenzinnigheid? Het legt een druk op je om het ‘veelbelovende talent’ te
44
Ik heb onderweg in allerlei landen gebarentaalkennis
zijn. Dat moet je nog zien waar te maken. Ik ging
opgedaan. Met mijn bus maakte ik deel uit van het
twijfelen of ik wel op reis moest gaan, terwijl ik daar
Couch Surfing Netwerk waardoor ik veel interessante
jaren voor had gespaard. Het bronzen beeld staat
mensen heb ontmoet. Maar na mijn lange reis had ik
hier wel op het dressoir; het is te zwaar om ergens
minstens zo veel tijd nodig om in een regulier ritme
anders te staan. Ik ben er zeker blij mee. Gelukkig ben
te aarden. Het is wennen om aansluiting te vinden en
ik toch gaan reizen. Nu kan ik op mijn lijstje met 10
je weer organisatorisch op de kaart te zetten. Tijdens
doelen – ik moet het weer eens even opzoeken – in
je studie wordt er weinig aandacht aan de zakelijke
ieder geval een aantal kruisjes zetten: het leren van
FOTO STEFAN KESSELS
VIJF VRAGEN AAN JOKE WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Ik heb er een Mac van gekocht om opnamen te monteren. Een deel heb ik vastgezet en van het laatste deel heb ik motorlessen betaald. Een motor heb ik van mijn eigen geld gekocht. Nu kan ik lekker langs de files rijden en overal gemakkelijk parkeren, als ik mijn rijbewijs heb.“
WIE IS JE VOORBEELD? “Mijn vader en mijn moeder. Ze maken de wereld elke dag een stukje mooier en ik kan alleen maar hopen ooit hetzelfde voor elkaar te krijgen. Mijn ouders zijn een inspiratiebron van hoe je zelf de wereld mooier kan maken en gelukkig bent met wat je hebt. Ik heb elke dag meer bewondering voor ze. En Joss Whedon: een wereld zonder Joss is als een cracker zonder beleg.’
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Als je de wereld niet een beetje mooier kunt maken, heeft het geen zin. Doe wat je wilt, kletsen doen ze toch. En: ‘Hoe gekker, hoe beter’.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Haal kunst maar eens weg uit de maatschappij; je zult
Curriculum Vitae Joke van den Kerkhof (1983, Deurne), opgegroeid met een broer – in alles een tegenpool – in een gezin met een warme moeder die semiprofessioneel voor gewonde speelt en een rust uitstralende vader werkzaam bij het Philipsonderdeel ASML.
Opleiding 2004-2008 Studie Visuele Communicatie aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg
Hoe gekker in kunst, hoe gezonder je blijft. Het is een
2007-2008 Stage Stichting Media Academie AVRO’s Dier en Natuur TV
kunst te leven zonder kunst: ik wens het niemand toe.”
2002-2003 Docent Drama Fontys Hogeschool voor de Kunsten
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?
2000-2001 Logopedie Fontys Paramedische Hogeschool Eindhoven
zien: binnen een jaar zit iedereen bij de psychiater.
“Laat je niet gek maken door wat anderen van je
Werkervaring
verwachten. Doe waar je zelf het beste in bent.”
2010-Heden Eigenaar Ladywood Media: Productieleider AV-evenementen, productie documentaires, geven van AV-workshops, conceptontwikkeling, bedrijfsfilms e.d.
gebarentaal, het halen van het motorrijbewijs en het
2010-Heden Acceptant Verzekeringen Interpolis/Achmea BV
maken van een lange soloreis. Het liefst zou ik leven
Nevenactiviteiten (selectie)
van het maken van documentaires. Bijvoorbeeld over
2011-2012 Productieleider Romeo en Julia theaterspektakel
een project van een vriendin die kartonnen huizen realiseert in Afrika. Ik heb tijdens mijn schooltijd een documentaire gemaakt in Kyrgysztan, over studenten in gastgezinnen. Dat was geweldig. Ik werk nog aan een documentaire over mijn reis. Ik wil graag dingen
2010-2011 Your Personal P... Jouw fantasie, discreet op papier... 2010 Eduforum workshop: Film maken... en dan wat?: workshops op basisscholen
Prijs 2008 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
doen die de wereld mooier maken. Als het niet iets verrijkt, vind ik het zonde van mijn tijd.”
www.ladywoodmedia.com
45
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2009 categorie Uitvoerend
“Het fijne van mijn opleiding aan de Rockacademie was dat ik veel vrije tijd had”
Roger Linnemann dJ / producer
MIJN MUZIEK VERRAADT
MIJN BINNENWERELD
Met zijn artiestennaam, Roger Martinez, eert hij zijn Spaanse vader, die hij nooit heeft gekend, maar van wie de muzikale genen zeker in zijn DNA zijn doorgegeven. Zijn moeder is hij erkentelijk voor het vertrouwen dat zij hem gaf. ‘Ik hing al vrij jong op housefeesten rond.’ Het produceren van muziek, ook als dit met de computer gebeurt, is voor hem een intensief en rijk proces, waarbij net zo goed psychologie komt kijken, als mystiek, als bits en bites. ‘Het gaat niet om de methode maar om het contact met je binnenwereld.’
46
“Sinds ik van school ben heb ik mij meer in de breedte
muziek confronteren met mijn binnenwereld. Toen ik
kunnen ontwikkelen. Ook dankzij de prijs, omdat
op mijn vijftiende naar housefeesten ging, ervoer ik
ik hierdoor geen financiële druk voelde. Ik geef
daar ook een mystieke sfeer. Het is toch wonderlijk dat
particulier les in muziekproductie en ben officieel
de ene DJ de sfeer er niet in weet te krijgen en de
gelicenseerd om mensen voor te dragen voor auditie
andere artiest de hele zaal om zijn vinger windt? Hoe
voor de Rockacademie. Per leerling stel ik een lesplan
de muzikale sfeer dan grote groepen kan verbinden,
op, waarin aandacht is voor de psychologische
dat vind ik ook een vorm van mystiek.
aspecten tot de technische kanten. Het is belangrijk om in je lessen ook iemands persoonlijke ontwikkeling
Mijn moeder heeft mij altijd het vertrouwen gegeven,
te volgen en hem daarin te coachen. Is iemand
ook toen ik al zo jong naar dancefeesten ging. Toen ik
onrustig? Kan hij focussen of niet? Daarbij komt goed
vier jaar was draaide ik al plaatjes op de pick up van
van pas dat ik geïnteresseerd ben in oosterse mystiek.
mijn moeder. Ik was altijd verwonderd over van alles
Niet zweverig of spiritueel, maar down to earth. Dat
en zat tegelijkertijd altijd overal op te drummen. Op
hoor je ook aan mijn muziek. Mijn muziek verraadt
mijn achtste probeerde ik voor het eerst elektronische
mijn binnenwereld. Ik wil ook graag mensen via mijn
klanken uit. Ik weet nog dat ik een reclame zag voor
47
Roger Linnemann de eerste house cd van Arkade en wilde die toen al
Ik houd ervan om op die manier de wereld te
hebben. Ik vond dat zo fantastisch. Zag daar overal
verkennen. Het was ook al prettig aan mijn tijd op de
beelden bij. Die cd staat nog steeds zichtbaar in mijn
Rockacademie dat ik zoveel vrije tijd had. Daardoor
collectie.
kon ik ook zelf veel aan filosofie doen bijvoorbeeld. Dat ik mijn Spaanse vader niet ken, deert mij niet.
Nu reis ik graag naar andere culturen, zoals de Zuid-
Ik heb wel mijn artiestennaam naar hem vernoemd,
Amerikaanse en Afrikaanse, om te ontdekken hoe ze
om hem een eervolle vermelding in mijn bestaan te
daar mensen in trance brengen met muziek. Hoe ze
geven. �
dan in andere bewustzijnstoestanden geraken en zich bewust worden van totaal andere werelden.
FOTO ARJAN BOUDESTEIN
Curriculum Vitae Roger Linnemann (1983, Barcelona), opgegroeid met een oudere zus in een gezin zonder vader, met een betrokken moeder.
Opleiding 2005-2009 Rockacademie Tilburg
Docentschap 2011 Geeft particulier les in muziekproductie
48
Nevenactiviteiten Treedt regelmatig op als dj onder de artiestennaam Roger Martinez
Prijs 2009 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
rogermartinez.carbonmade.com soundcloud.com/rogermartinez www.gembookings.nl/roger-martinez rogermartinezmusic@gmail.com
“De winnaar bezit een sterk zintuig voor het scheppen van sfeer en het beïnvloeden daarvan en combineert dat in eigen composities tot een volstrekt natuurlijke en overtuigende spanningsboog. Op locatie wordt het publiek naadloos in die spanningsboog meegenomen. De winnaar schuwt daarbij samenwerking niet met bijvoorbeeld beeld en andersoortige muziek. Dat leidt tot verrassende combinatieprojecten die op allerlei vlakken een indrukwekkende potentie hebben. De winnaar vaart sterk op een intuïtief kompas in een wereld die aan de oppervlakte gedomineerd lijkt door kopieergedrag maar waarin een authentiek talent toch snel wordt onderkend. In de muzikale wereld heeft hij nu al een gevestigde naam. Hij wordt nog voor zijn afstuderen gezien als een top DJ die de artistieke ruimte in die commerciële wereld op een zeer professionele, vakmatige en volwassen manier zoekt, vindt en exploreert!” Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
VIJF VRAGEN AAN ROGER WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?
WAT IS JE LEVENSMOTTO?
“Ik heb de prijs gebruikt om mij een tijd lang totaal geen
“Een mens is zelf muziek.”
zorgen te hoeven maken over mijn inkomen. Hierdoor kon ik mij helemaal op mijn ontwikkeling richten en in alle rust en ontspanning kunnen zoeken naar mijn eigen kracht. Het juryrapport hangt hier ingelijst aan de muur. Als ik het even niet meer zie zitten, kijk ik er regelmatig naar.“
WIE IS JE VOORBEELD? “Ik heb niet zo zeer voorbeelden of doelen. Ik hoop op een creatieve, inspirerende manier met muziek bezig te kunnen blijven. Mijn vader heb ik nooit gemist. Ik heb zo veel gehad aan mijn moeder. Natuurlijk ben ik wel eens nieuwsgierig. Maar ik ga zo’n man niet overvallen met
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Muziek verbindt het innerlijk van mensen. Het brengt mensen in trance en boort andere zijnslagen aan.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “Pas op voor trends. Laat je niet misleiden maar ga op zoek naar je authenticiteit. En laat je niet voorschrijven wat kunst is en wat geen kunst is. Ook niet als leraren dit zeggen.”
de boodschap dat een zoon voor zijn neus staat waarvan hij het bestaan niet weet. Dat heb ik ook niet nodig voor mijn eigen rust.”
49
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2009 categorie Docerend
“Al mijn werk gaat over grenzen
Waar houd ik op, waar begint d Marleen Hartjes Beeldend kunstenaar en docent beeldende kunst 50
nt de ander?”
VIJF VRAGEN AAN MARLEEN WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Ik heb het als startkapitaal gebruikt om mijn eigen bedrijfje te beginnen. Ik ontwikkel programma’s voor culturele instellingen, zoals het opzetten van tentoonstellingen en educatieve projecten. Ik adviseer bijvoorbeeld musea over alles wat tussen kunst en mensen in zit.“
WIE IS JE VOORBEELD? “Jonge kinderen. Ik geef het liefst rondleidingen aan jonge kinderen: zij zien dingen die ik niet meer kan zien, omdat mijn ogen te zeer zijn versluierd door kennis en ervaring. Als je dagelijks met kunst bezig bent, ga je denken in kunsthistorische structuren. Kinderen denken en kijken nog gevoelsmatig en instinctief. Dat ben ik beroepsmatig verleerd.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Iedere dag is een cadeautje, haal eruit wat erin zit.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING? “Ik denk dat kunst de lijm is die mensen in deze samenleving bij elkaar houdt. Kunst kan mensen verbinden. Dat is een unieke kwaliteit in een wereld die op dit moment erg verhardt. Kunst laat je anders en met nieuwe ogen kijken naar de wereld om je heen, waardoor je alles beter ziet.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “Kom op voor jezelf. Je bent je eigen toekomst. Zorg dat je niet afhankelijk bent van anderen. En kom met je luie reet van die stoel af. Je moet het zelf doen.”
51
Marleen hartjes
Ze moest er even tussenuit naar Nieuw-Zeeland. Zes weken vakantie down under. Verdiend: na haar afstuderen in 2009 heeft Marleen Hartjes (1986) aan het ene na het andere project gewerkt. Naast de Jacques de Leeuw Prijs werd ze genomineerd voor de ArtOlive Jong Talent Award. Met haar verfijnde kunstwerken die ze ‘momentopnamen’ noemt, ‘vastgelegd in aluminiumfolie’. Lege hulzen met herinneringen aan leven. Echo’s van gebeurtenissen die al hebben plaatsgevonden. “Ik ben een heel gelukkig mens.”
DE ECHO VAN EEN GEBEURTENIS “Ik was toe aan vakantie. Nu trek ik zes-en-een-
aluminiumfolie ben ik genomineerd voor de ArtOlive
halve week door Nieuw-Zeeland. Na mijn afstuderen
Jong Talent Award 2009. Die werken verbeelden
ben ik namelijk meteen aan de slag gegaan en heb
voor mij vastgelegde momentopnamen. Ik noem ze
ik altijd maar doorgewerkt. Ik kon bij het Van Abbe
lege hulzen met herinneringen aan leven. Echo’s van
Museum in Eindhoven blijven werken, na mijn stage
gebeurtenissen die al hebben plaatsgevonden, als een
en afstudeeropdracht aldaar. Dat aanbod sla je
jas die klaarligt om aangetrokken te worden of juist
natuurlijk niet af. Ik heb daar educatieve programma’s
achteloos is weggeworpen. Mijn werk is een poging
ontwikkeld. En voor Kunstpodium T in Tilburg
het vluchtige van het leven te vangen en de sporen die
organiseer ik nu voor het derde jaar het Meester-
het leven achterlaat zichtbaar te maken. Het lichaam
Leerling Project waarin jonge kunstenaars worden
zie ik daarbij als huls van de ziel. Met ons lichaam
gekoppeld aan ervaren meesters. Ik ben daar curator en
maken wij contact met elkaar, het is de grens tussen
hoofd educatie. Zelf ben ik ook leerling in het project
onszelf en de rest. Dat vind ik een boeiend fenomeen.
geweest. Ik werd gekoppeld aan kunstenares Karin
Waar houd ik op? Waar begint de ander? Al mijn werk
Arink en heb daar veel van geleerd, ook inhoudelijk
gaat in feite over grenzen.
over beelden die hunkeren naar de aanwezigheid
52
van andere beelden. Toen deed nog maar één
Naast mijn autonome werk wil ik ook graag bezig zijn
kunstacademie mee, nu vijf. Ik heb ondertussen ook
met kunsteducatie omdat ik mensen daarmee de taal
veel werk kunnen exposeren. Met mijn beelden van
van de kunsten kan leren zodat ze de verbindende
“De winnaar is een coachende docent en daagt leerlingen uit een stapje verder te gaan en over de horizon te kijken waardoor ze groeien en verbaasd staan over zichzelf. Zij overtuigt als een betrokken en vindingrijke docente die ruim kan putten uit haar ervaring en werk als autonoom kunstenaar. In haar portfolio laat ze zien hoe ze met relatief weinig middelen op een effectieve en treffende manier tot ‘beelding’ komt. Een goed autonoom kunstenaar en goede docent ineen.”
Curriculum Vitae Marleen Hartjes (1986, Eindhoven), opgegroeid met een broer – inmiddels sportleraar – in een gezin met een vader die twee jongensberoepen verenigt (automonteur en brandweerman) en een moeder die voor het huishouden zorgt
Opleiding 2005-2009 Docent Beeldende Kunst aan de Fontys Academie voor Beeldende Vorming
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
2004-2005 3D design, ArtEZ, Hogeschool voor de Kunsten, Arnhem
boodschap van de kunsten kunnen verstaan. Ik
Docentschap
bevind mij in de luxe positie dat ik daar geld mee
2011 - Lecturer Visual Arts, Fontys Hogeschool voor de Kunsten, Academie voor Beeldende Vorming
verdien. Ik ben een heel gelukkig mens. Ik hoop dat ik dit kan doorzetten, ook in de toekomst wanneer de bezuinigingen op kunst gaten zullen slaan. Ik heb wel projecten zien wegvallen maar gelukkig zijn er ook nog nieuwe voor in de plaats gekomen. Ik ben blij dat ik mijn ouders kan laten zien hoe gelukkig ik ben met mijn werk. Zij zagen het eerst niet zitten dat ik naar de kunstacademie in Arnhem ging. Toen ik overstapte naar de docentenopleiding van Fontys waren ze in ieder geval tevreden dat ik dan docent zou worden. Voor een brandweerman en automonteur is een leven
Werkervaring (selectie) 2009 - Freelancer kunsteducatie & interpretatie Van Abbe Museum Eindhoven 2009 - Organisator en coördinator, curator, hoofd educatie Kunstpodium T Tilburg 2007 - Museumdocent SM-’s Stedelijk Museum ’s Hertogenbosch 2008 – 2011 ‘Leen mij je oog’ en ‘Ik ben een kunstenaar’ bij Villa Polka (Bossche Makershuis) En diverse opdrachten voor werken in de openbare ruimte
als kunstenaar toch een ver-van-zijn-bed-show; het
Prijs
staat al snel synoniem voor grote onzekerheid. Toen ik
2009 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
de Jacques de Leeuw Prijs kreeg gaf dat daarom extra
2009 Nominatie ArtOlive Jong Talent Awards
veel zelfvertrouwen. Meer nog dan een geldbedrag is het een vorm van erkenning.”
www.marleenhartjes.nl
53
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2010 categorie Docerend
Willem van der Krabben drummer en docent Muziek
“Leer van gisteren, droom van morgen en leef vandaag� 54
“Het resultaat van zijn eindpresentatie waarin hij werken van de grootheden der aarde sterk en eigenzinnig aan elkaar musiceerde, legt de lat voor deze vakman erg hoog. De jury is ervan overtuigd dat hij daar in de toekomst met gemak bovenuit springt en zal blijven groeien in zijn metier.” Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
VIJF VRAGEN AAN WILLEM WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN? “Ik heb het geldbedrag goed kunnen gebruiken voor
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?
het bekostigen van mijn vervolgopleiding, een studie
“Kunst speelt een uitermate belangrijke rol in onze
slagwerk jazz aan het Conservatorium van Amsterdam.”
samenleving. Naast het feit dat kunst voor veel mensen
WIE IS JE VOORBEELD?
ontspannend kan werken, brengt kunst mensen ook bij elkaar en draagt het bij aan de ontwikkelingen van onze
“Eén voorbeeld of één idool is er niet voor mij. Ik
persoonlijkheid. Zonder kunst heeft onze samenleving
word door veel verschillende personen geïnspireerd en
geen cultuur en zonder cultuur is een samenleving arm.”
gemotiveerd. Dit kan een wereldberoemde musicus zijn maar ook mijn vader of moeder.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO? “Geniet van al het moois dat je elke dag opnieuw mag meemaken. Onderneem wat je graag zou willen doen. En sta op zijn tijd even stil bij het moois dat je tot nu toe al gedaan hebt. Dus leer van gisteren, droom van
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN? “Kunst en met name muziek is het mooiste vak wat er is. Zorg dat je zoveel mogelijk mensen tijdens je leven hiervan kan overtuigen en hier deelgenoot van kunt maken.”
morgen en leef vandaag.”
55
Willem van der Krabben
Pas op zijn vijftiende hoorde hij dat er zoiets bestond als een conservatorium. En toen werd Willem van der Krabben (1988) vervolgens ook nog aangenomen voor de studie Docent Muziek én de studie geïmproviseerde muziek op drums. Hij moest kiezen. Na intensief overleg en lange beraadslagingen begon hij aan de brede basis van een opleiding tot docent Muziek. Daar heeft hij nooit spijt van gehad. ‘De ontdekking van de educatieve kant van muziek is geweldig.’ Toch gloort er ook nog steeds een toekomst als drummer: nu volgt hij een tweede studie, voor jazzslagwerker aan het conservatorium in Amsterdam. ‘Ik hoop het altijd fifty fifty te kunnen blijven doen: lesgeven èn musiceren.’
DRUMMENDE DOCENT OF D “Ik kom zeker niet uit een muzikaal gezin. Mijn
Muziek. Het toeval wil dat de brief dat ik was
ouders geven beide les op een lagere school, maar
aangenomen bij drums als eerste aankwam. Ik had
zijn niet muzikaal. Wel heeft mijn zus een jaar
mij helemaal daarop ingesteld. Maar toen bleek
dansacademie gedaan en zingt bij Theaterplan in
dat ik ook bij Docent Muziek was aangenomen zijn
Eindhoven. Maar zij kiest toch voor communicatie
we lang om de tafel gaan zitten. Met mijn ouders
en sociale wetenschappen. Mijn ouders hebben
maar ook met de directeur van de vooropleiding
ons wel altijd de mogelijkheid gegeven om een
en mijn muziekdocent. Zij waren bang dat ik bij
sport te beoefenen en een instrument te bespelen.
drums verveeld zou raken of een overdosis van één
Trommelen fascineerde mij altijd al en een oom
instrument zou krijgen. Doorslaggevend argument
drumde bij de fanfare. Zo ben ik gaan trommelen
was uiteindelijk de brede basis die je krijgt als
en drummen. Via muziekles in Maarheeze, bij een
Docent Muziek. Je bent overal inzetbaar, veel meer
drumband en een fanfare. Pas op mijn vijftiende
dan als drummer alleen. Of het perspectief van ooit
hoorde ik van mijn muziekdocent dat er zoiets
een beroemde slagwerker te worden niet toch nog
bestond als een conservatorium. Ik ben aan
lonkt? Ja, daarom ben ik nu ook aan een studie
de gedecentraliseerde vooropleiding in Weert
Slagwerk Jazz begonnen aan het Conservatorium
begonnen, de Academie voor Muziek en Dans.
in Amsterdam. En tegelijkertijd geef ik muziekles
Drie jaar lang leerde ik daar de voorbereidingen
op een lagere school, speel ik met leerlingen op
op theorie en hoofdvak. En het goede is: een
klokkenspel en zing liedjes met ze. Ben ik een
paar keer per jaar moet je al naar Tilburg om je
drummende docent of een docerende drummer?
vorderingen te laten zien. Zo ruik je al aan het
Allebei, maar ook nog meer: ik kan zo veel meer
conservatorium
conservatorium
doceren dan alleen drums. Ik hoop het ook altijd
aan jou. Na mijn eindexamen VWO deed ik
fifty fifty te kunnen blijven doen: lesgeven èn
toelatingsexamen voor geïmproviseerde muziek
musiceren. Het zijn voor mij communicerende
op drums. Maar docenten van de muziekopleiding
vaten.”
en
ruikt
het
adviseerden mij ook auditie te doen voor Docent
56
F DOCERENDE DRUMMER?
Curriculum Vitae Willem van der Krabben (1988, Maarheeze), opgegroeid met een zus in een onderwijsgezin met ouders die beide lesgeven op een lagere school
Nevenactiviteiten Musicus/Drummer in verschillende samenstellingen en stijlen: n Melphi (www.melphimusic.com)
Opleiding
n Voluit! (www.bandvoluit.com)
2006-2010 Studie Docent Muziek aan het Fontys Conservatorium Tilburg
n The Smallband (www.thesmallband.nl)
2010-heden Studie Slagwerk Jazz aan het Conservatorium Amsterdam
Docentschap
Prijs 2010 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
www.myspace.com/willemvanderkrabben
2010-heden Vakleerkracht Muzikale Verkenningen Primair Onderwijs bij “Pulz; Centrum voor Kunsteducatie” 2010-2011 Drumdocent individuele lessen bij “Concertino Muziekeducatie”
57
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2010 categorie Uitvoerend
“ soms lijkt
het of ik al tien jaar in het werkveld zit”
Laura de Vos danser
58
Curriculum Vitae Laura de Vos (1989, ‘s Hertogenbosch), opgegroeid naast een oudere broer in een gezin waarin moeder schildert en aan theater doet en vader een echte zakenman is.
Opleiding 1995 Begon als zesjarige aan competitie turnen, brak door naar nationaal niveau en stapte later over naar streatdance 2005 Opstapcursus Fontys Dansacademie aan de zaterdagschool 2006-2010 Studie Moderne Dans Uitvoerend en zijstudie Danstheater aan de Fontys Dansacademie Najaar 2009 Stage bij de Kibbutz Contemporary Dance Company in Israël 2010 Postgraduate Programma Londen Contemporary Dance School en danser bij EDge 10, the Postgraduate Dance Company Voorjaar 2010 Stage bij de Hofesh Shechter Company, danste in Political Mother: the Choreographer’s Cut 2011 Master Dance Performance in Londen
Werkervaring Najaar 2010 Danser bij het Clod Ensemble, in de voorstelling An Anatomy in Four Quarters Najaar 2010 Danser bij Nierka, een multidisciplinair project van graphic designer Tupac Martir
Prijs 2010 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.dansmagazine.nl/reportage/pas-afgestudeerd-laura-de-vos
59
Laura de Vos
VRAGEN STELLEN ANTWOORDEN Z Ze plant alles in en is tot op het bot gedisciplineerd. De anderhalve maand vakantie die haar als danser dit jaar was gegeven heeft ze in de bieb doorgebracht. Want als Laura de Vos (22) iets in haar hoofd heeft, zet ze alles op alles om te zorgen dat het lukt. Zoals een stage bij de Hofesh Shechter Company – een van de spannendste, jonge moderne dansgroepen – en een master Dance Performance in Londen. Pas begin twintig, werkt De Vos nu al vanuit de Britse hoofdstad mee aan verschillende projecten en voorstellingen. Naast haar lichaam wil de danseres ook haar hoofd intensief gebruiken. Daarom voedt ze zich met theorieën over het lichamelijk bewustzijn van de mens en de rol van het lichaamsbeeld in de geschiedenis. ‘Als ik alleen maar dans, word ik daar wel wijs maar niet slimmer van.’ “Je hoort zelden als danser waarom je na een auditie
die met sterren als Beyoncé heeft gewerkt en met
wel of niet wordt aangenomen. Er wordt niet veel
grote modeontwerpers. Choreograaf van Nierka is
gesproken. Er wordt vooral veel gewerkt. Daarom gaf
Fernando Hernando Magadan, danser en beginnend
de Jacques de Leeuw Prijs mij extra vertrouwen. Een
choreograaf bij het Nederlands Dans Theater.
jury spreekt uit dat je tot een bepaalde klasse behoort.
60
Dat maakt mijn leven als danser gemakkelijker. De
Ja, ik ben behoorlijk gedisciplineerd, plan alles in. Als
bijbehorende geldprijs noem ik niet graag – dansers
ik iets wil, zorg ik ervoor dat ik het gerealiseerd krijg.
zijn toch vaak armoedig, verkeren constant in
In augustus en september heb ik anderhalve maand
onzekerheid en leven regelmatig vanuit een koffer.
vrij gehad. Die heb ik in de bibliotheek doorgebracht,
Ik wil er niet mee pronken. Ik ben ook niet iemand
voor mijn studie. Als ik alleen maar dans, word ik
die waardering haalt uit wat anderen mensen vinden.
daar wel wijs maar niet slimmer van. Mijn hoofd wil
Maar zonder dat geldbedrag had ik nooit op zo veel
ook worden gevoed. Ik vind het fascinerend mij te
plekken ter wereld auditie kunnen doen. En had ik
verdiepen in theorieën over het lichaam. En vragen
een lening moeten afsluiten voor het volgen van mijn
te blijven stellen. Dans bepaalt al mijn hele leven. Ik
master in Londen. Daar woon ik nu. Soms lijkt het of
wil niet alleen volgen maar ook zelf ontdekken. Ik
ik al tien jaar in het werkveld zit. Ik werk bij het Clod
heb gelukkig geen blessuregevoelig lichaam maar ik
Ensemble mee aan een onderzoek naar de anatomie
durf dat niet hardop uit te spreken, bang het lot te
van het lichaam, rond de vraag hoe ons lichaamsbeeld
tarten. Fysiek en mentaal is het dansersvak zwaar. Je
in de huidige maatschappij verandert, hoe we ons
bent continu in training, eet gezond en reist de halve
uiterlijk beoordelen en hoe we naar elkaar kijken.
wereld rond voor audities. Toch is je toekomst altijd
Tijdens mijn Master Dance Performance onderzoek
onzeker. Ik zou er geen stabiele relatie naast kunnen
ik het lichaamsbeeld ook in sociologisch perspectief,
hebben. Ik ben vooral een internationaal georiënteerd
van de middeleeuwen tot nu. En ik beschouw de
iemand. Ik zou graag bij Akram Khan werken of bij Les
verschillende soorten intelligentie van de mens.
Ballets C. de la B. Al komt het verlangen naar Nederland
Na een auditie ben ik als danser aangenomen voor
soms ook opzetten. Voor een job bij T.R.A.S.H. of Emio
Nierka, een project van graphic designer Tupac Martir,
Greco | PC zou ik zeker naar Nederland komen.”
N ZOEKEN “Laura has always set very high standards for herself, and has worked both diligently and imaginatively to achieve them. She is always curious and will investigate movement ideas with the utmost sincerity, searching for a deeply physical understanding of the work and being unafraid to interpret the material in an individual way, while remaining true to given intention.” Tutor Mary Evelyn, hoofd van de Master Dance Performance aan de London Contemporary Dance School, over Laura de Vos:.
FOTO TOMOKO KINOSHITA
VIJF VRAGEN AAN LAURA “Ik heb er mijn master mee betaald en vliegtickets van
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?
gekocht om audities te kunnen doen.”
“Kunst kan hokjes openbreken en zaken van een
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?
WIE IS JE VOORBEELD?
andere kant laten zien. Kunst zorgt dat emoties niet worden onderdrukt. Als danser ben je bovendien van
“Ik heb geen choreografen als voorbeeld maar haal
alle markten thuis: je bent flexibel, hebt een getraind
veel inspiratie uit werk van filosofen, kunstenaars en
lichaam, een theatraal besef, een sterk bewustzijn, en
wetenschappers.”
een stevige discipline. Ik hoop dat de maatschappij ook die kant van de kunst van het dansen waardeert.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO? positief en zoek naar wat jij wilt. Dan komen dromen
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?
onder handbereik.”
“Stel voortdurend vragen en zoek zelf naar het ant-
“Werk hard maar blijf jezelf. Volg je intuïtie, blijf
woord. Belangrijk is niet alleen te volgen maar ook zelf te ontdekken.”
61
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2011 categorie Uitvoerend
Joosje Jochems Zangeres en vocal coach
62
“Een eigen huis, een eigen album, een eigen school, wie had dat gedacht”
VIJF VRAGEN AAN JOOSJE WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?
“Ik heb geïnvesteerd in een opleiding Complete
“Kunst biedt ons een uitlaatklep voor wat ons
Vocal Technique (CVT) bij Complete Vocal Institute in
bezighoudt. We kunnen ons erin uiten, erbij wegdromen,
Kopenhagen, onder leiding van Catherine Sadolin. Ik
erdoor geïnspireerd raken, ons verbonden voelen, een
ben gestart in september en heb twee mooie seminars
verklaring zoeken en verbanden leggen. Kunst is een
achter de rug. Ik had nooit gedacht dat deze ervaring mij
universeel communicatiemiddel dat ons met elkaar
nog dichter bij mijn creativiteit en passie zou brengen.“
verbindt en is daardoor een primaire levensbehoefte.”
WIE IS JE VOORBEELD?
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?
“Ik haal inspiratie uit verschillende personen om me heen. Iedereen heeft een bijzonder verhaal of een
“Laat jouw enthousiasme als kunstenaar overstralen
bijzondere kijk op de wereld die mij weer inspireren tot
op alle leerlingen en studenten die je ooit in je praktijk
het nemen van nieuwe beslissingen of tot het activeren
ontmoet! Het is een voorrecht om als docent te mogen
van mijn creativiteit. De belangrijkste personen zijn mijn
bijdragen aan de ontwikkeling van kunstuitingen bij
ouders. Zij hebben mij geleerd dat je alles kunt, als je het
studenten, evenals het voor studenten een voorrecht is
maar graag genoeg wilt en er helemaal voor gaat.”
om hun talenten te kunnen ontwikkelen. Ik denk dat er
WAT IS JE LEVENSMOTTO?
nog veel te halen valt in interdisciplinaire samenwerking binnen de verschillende kunstvlakken. Het zou mooi
“Le coeur connait les raisons, qui la raison ne connait pas
zijn als we een gezamenlijke, gezonde voedingsbodem
(Het hart kent redenen, die de rede niet kent).”
konden
verzorgen,
waardoor
ook
weer
nieuwe
initiatieven ontstaan.”
FOTO’S ROOS ELSA REE OOTEMAN
63
Joosje Jochems
JE MOND
IS GEEN KATHEDRAAL Ze komt uit een onderwijzersgezin en stond zelf voor de klas in groep 7. Maar toen Joosje Jochems eenmaal had geproefd aan een zangcarrière door het winnen van een talentenjacht, begonnen haar stembanden te roepen: meer, meer, meer. Ze waagde de stap naar de Rockacademie, formeerde een eigen band en schoolt zichzelf inmiddels in Kopenhagen verder in een sterk wetenschappelijke zangtechniek. Straks is ze een van de weinigen in Nederland die deze Complete Vocal Technique kan doceren. ‘Heerlijk om mensen te helpen gezonder en concreter met hun stembanden om te gaan.’ “Ik had de PABO al afgerond en gaf les in de
Het idee achter CVT is dat wanneer je weet hoe je je
bovenbouw. Dat ging heel goed. Maar ik voelde dat
stem gebruikt als je schreeuwt, fluistert of roept, je
ik er niet gelukkiger van werd. Toen ik een locale
dat ook gezond kunt toepassen in je zang. Je hoeft
talentenjacht won, The Voice in 2006, voelde ik dat
dan geen vage noties meer te geven als ‘denk aan
ik meer wilde met mijn stem. Mijn ouders hadden
je mond als een kathedraal’, maar je kunt nu echt
hun aarzeling. Zij hebben allebei ook de PABO
concreet zeggen wat er met je stembanden gebeurt
gedaan en geven les. Mijn vader in het middelbaar
als je een bepaald geluid maakt. Om zangles hangt
onderwijs, aardrijkskunde en economie. Mijn moeder
nog vaak zoveel mystiek. Mensen hebben al jaren
is na de geboorte van haar twee kinderen als
les maar hebben geen idee waarom ze een bepaald
communicatieadviseur bij de gemeente gaan werken.
geluid op een bepaalde manier maken. Met CVT kun
Zij waren bang dat ik de zekerheid van een baan in
je daarover helder en direct communiceren. Ik merk
het onderwijs op het spel zette voor een onbestemde,
het tijdens mijn zanglessen. Ik kan snel en doelgericht
kwetsbare toekomst als zangeres. Toch heb ik het
zangproblemen van mensen oplossen. Het is heerlijk
aangedurfd. En toen ze zagen dat het mij menens was,
om mensen te helpen gezonder en concreter met hun
hebben ze mij volop gesteund. Op de Rockacademie
stembanden om te gaan. Vroeger repeteerde ik in de
heb ik zo veel geleerd. Dat kan ik nu verdiepen met
keuken van mijn moeder, daar stond een keyboard.
de vervolgopleiding Complete Vocal Technique in
Sinds kort heb ik in mijn eigen huis in Roosendaal
Kopenhagen. Deze zangmethode richt zich op het
een vocalschool gevestigd. En we zijn met onze band
doorgronden van de technische en wetenschappelijke
Jane Dare een CD aan het opnemen. De preproductie
kant van het maken van alle geluiden in alle stijlen, op
is gaande, we hopen het eindproduct in het voorjaar
een verantwoorde manier. CVT velt geen oordeel over
klaar te hebben. Een eigen album, een eigen school als
smaak en staat open voor alle stijlen. De zangmethode
vocal coach en dan nog lesgeven in CVT, wie had dat
is het resultaat van meer dan 25 jaar onderzoek door
gedacht toen ik nog voor groep 7 stond?”
Cathrine Sadolin en bij haar volg ik nu seminars!
64
“De band, geformeerd rond zangeres Joosje Jochems, laat een heerlijke funky soulsound horen, die bij wijle aan een vrouwelijke versie van Jamie Lidell doet denken. Zoals het een echte zangeres betaamd, laat ze naast uptemponummers ook een ballade met pianobegeleiding horen. Met haar prachtige stem weet ze de aanwezigen diep te roeren en voor het eerst lijkt het stil te zijn in de Bat Cave. Met het nummer Diggin’ sluit Jane Dare haar set spetterend af en onder luid applaus stapt de vijfmansformatie de planken af.” 3voor12 over Joosje Jochems en haar band Jane Dare
Curriculum Vitae Joosje Jochems (1984, Roosendaal), opgegroeid met een broer – inmiddels automonteur – in een gezin van lesgevende ouders.
Opleiding 2011 Complete Vocal Institute Kopenhagen voor specialisering in Complete Vocal Technique 2007-2010 Rockacademie Tilburg 2002-2006 PABO Hogeschool Zeeland te Vlissingen (docent basisonderwijs, specialisatie bovenbouw en kunstvakken)
Zangeres en songwriter in band Ma Mojo en Jo-Ann Docent Vocals, Bandcoach en losse workshops voor scholen en bedrijven bij Factorium Docent Vocals, Body of Knowledge en School of Music op de Rockacademie Eigenaar en docent VocalsCool voor vocaal onderwijs in Roosendaal
Prijs
Docentschap
2011 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
2011 Vocal coach met eigen school (vocaalscool.com)
www.joosjejochems.com
Nevenactiviteiten
www.joosje.net
Zangeres, bandleider en songwriter van haar eigen band Jane Dare
www.janedare.com
Zangeres band Shut up and groove (soulcovers)
www.vocalscool.com
65
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2011 categorie Docerend
“We worden door beeld en geluid gemanipuleerd bij het leven� Angela de Weijer docent audiovisuele vormgeving en mediakunst 66
Curriculum Vitae Angela de Weijer (1987, Eindhoven), opgegroeid in Eindhoven, met ouders die allebei grafisch vormgever zijn.
Opleiding 2011 (Toelatingsprocedure) Master Sound Studies aan de Universität der Künste in Berlijn 2006-2011 Fontys Academie voor Beeldende Vorming, docentenopleiding, specialisatie 4D/audiovisueel 2004-2005 Schoevers Management Assistent
Docentschap 2011 Curriculumontwikkeling ‘Informal Academy’ Baltan Laboratories Eindhoven 2011 Docent Filmdesign Koning Willem 1 College Den Bosch 2009/2010 Medewerker Cultuureducatie CBKV de Krabbedans Eindhoven
Exposities/projecten 2011 Dutch Design Week (solo) Monument for The Unseen; audiowalk in augmented reality, Philips de Jonghpark, Eindhoven 2011 Dutch Design Week (project), Beyond Data Temporary Design lab; internationale samenwerking tussen Baltan Laboratories en Kitchen Budapest 2011 Afstudeerexpositie ABV (groep), Gorettikapel, Tilburg 2011 Zzondag: Binnen Het Buiten (groep), Locatie Z, Den Haag 2010 Leerling/Meester expositie: WATCH (groep), Kunstpodium T, Tilburg
“De winnaar geeft op geheel eigen wijze en ontwapenend inhoud aan het docentschap dat,
Werkervaring 2011 Projectassistent Baltan Laboratories Eindhoven
naar eigen zeggen, onlosmakelijk samenhangt
2011 Miss Milivolt, audiovisuele kunst en kunsteducatie, atelier Kelderman en Van Noort
met het kunstvak. Ze zet op een onbevangen
Prijs
wijze een perfecte mix neer tussen docentschap en kunstenaarschap. Door de intelligente, zelfbewuste manier van lesgeven ontdekken zelfs de meest
2011 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
www.missmilivolt.com azine.nl/reportage/pas-afgestudeerd-laura-de-vos
weerbarstige pubers een onderliggende laag in het materiaal dat ze hen aanbiedt. Elementen die er nog wel zijn maar waar niemand meer iets van lijkt te weten en die niemand meer ziet. Het Toen in het Nu.” Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
67
angela de Weijer
VERBORGEN LAGEN Ze noemt zich niet voor niets Miss Milivolt: ze houdt
nam ik geen genoegen meer met geluid dat anderen
van apparaten. En dan vooral om kunstzinnige geluiden
kant en klaar aanleveren. In het derde jaar ben ik
mee te ontwikkelen. Angela de Weijer (1987) werd
zelf soundtracks gaan creëren. Eerst maakte ik ze op de computer met instantmateriaal maar nu neem ik
op de academie door een docent aangestoken met het
zelf geluiden op, om minder afhankelijk te zijn van
‘audiovisuele virus’ en borrelt sindsdien koortsig van
anderen. Mijn opnameapparaat is dan mijn penseel
ideeën en projecten. Ze hoopt een master te kunnen gaan
of mijn tekeninstrument. Wel gebruik ik bronnen als Freesound.org waarin geluidskunstenaars geluiden
doen in Berlijn. En wie weet, dan wel Europa aan haar
uploaden, die iedereen vrijelijk mag gebruiken. Laatst
voeten te krijgen. Of beter: tussen en in haar oren.
zocht ik voor een audiowandeling de tjielp van een
“Mijn ouders zijn met mij als kind nooit naar
maar wel op Freesound. Met een krachtig en passend
kunstmusea geweest. Pas op de middelbare school
geluidsdecor kun je mensen sterk onderdompelen
stapte ik een centrum voor de kunsten binnen,
in een belevingswereld. Je kunt verborgen lagen
gezamenlijk met de klas, en ik vond het eigenlijk niks.
onthullen. En onverwachte associaties losmaken.
specifieke krekel en kon die in de natuur niet vinden
Een traditioneel opgestelde schilderijententoonstelling,
68
met een begeleider die alles wilde laten zien en te zeer
Ik wil mij daarin graag verder ontwikkelen, onder de
gericht was op volledigheid. Het was te veel en het
kunstenaarsnaam Miss Milivolt. Die heb ik bedacht
boeide niet. Maar in de pauzes op school tekende ik
omdat De Weijer vaak verbonden is aan sporthallen
wel heel graag. Met een groepje bleven we binnen om
en witgoedzaken. Ik wil er mee uitdrukken dat
maar te schetsen. Er was op school ook een levendige
ik een technische dame ben, die kan solderen en
kunstzinnige vakgroep. Dat werkte stimulerend. Toch
microfoons kan bouwen. Op dit moment zoek ik geen
durfde ik nog niet voor dat plezier in het tekenen te
docentenbaan. Ik werk als projectassistent voor kunst
kiezen. Omdat ik dyscalculie heb, een rekenstoornis,
en technologie bij Baltan Laboratories Eindhoven.
heb ik mijn middelbare school niet afgemaakt. Ik heb op
En ik geef workshops aan scholen, bijvoorbeeld over
MBO4-niveau een opleiding gedaan voor management-
filmvormgeving, om leerlingen vertrouwd te maken
assistent en daarna fulltime gewerkt als administratief
met kunstfilms. Zij zijn meestal sterk gericht op
medewerker bij het ROC in Eindhoven. Daar voelde ik hoe
Hollywood-films. Docenten vinden het vaak nog eng: al
leuk het is om met leerlingen te werken. Tekendocent
die software die de nieuwe generatie gebruikt. Je moet
leek mij geweldig, maar ik vroeg mij voortdurend af:
hun koudwatervrees zien te beteugelen. Eerst zien dan
kan ik dat wel? Uiteindelijk heb ik de stap gewaagd en
geloven, stralen ze vaak uit. Maar als ze dan merken
mij aangemeld voor de docentenopleiding, omdat die
hoe ik leerlingen vertrouwd maak met het Kuleshov-
het beste van twee werelden combineert: je kunt zowel
effect – de kracht van montage – en leer spelen met
autonoom werk maken als didactische vaardigheden
de associaties die mensen in hun hoofd maken bij een
ontwikkelen. Op de academie heb ik vanaf dag één
bepaalde combinatie van beeld en geluid, gaan ze om.
echter het tekenen laten varen! Door docent Paul de
Dan ontdekken ze hoe wij mensen door beeld en geluid
Mol raakte ik in de ban van filmkunst en geluid en van
schrikbarend gemanipuleerd worden, zonder dat we er
de meer abstracte variant daarvan: animatie. Later
erg in hebben.”
VIJF VRAGEN AAN ANGELA WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?
WAT IS JE LEVENSMOTTO?
“Ik heb me aangemeld voor een Master Sound Studies
”Live! Live the wonderful life that is in you! Let
aan de Universität der Künste in Berlijn omdat ik graag
nothing be lost upon you. Be always searching for new
nog verder wil groeien als kunstenaar en docent. Door
sensations. Be afraid of nothing.” (Oscar Wilde)
meer kennis te vergaren van theorie, artistieke inhoud en te bieden. Maar het is een dure studie. Dus als ik word
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?
aangenomen, komt het prijzengeld erg goed van pas.“
“Recent las ik een quote: Without art, the earth is just
productie van media- en geluidskunst heb ik straks meer
WIE IS JE VOORBEELD?
‘eh’. Precies dat. Kunst zal de mens altijd het perspectief blijven bieden om boven het maaiveld uit te steken en
“Mijn filmdocent van de ABV, Paul de Mol. Met zijn
het genoegen van zelf creëren, het maakproces te laten
tomeloze energie en passie weet hij hoe hij bij studenten
ervaren.”
een fascinatie kan losmaken. Als ik als docent slaag in het van wat Paul bij mij losmaakte, is de les wat mij betreft
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAKSTUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?
geslaagd.”
“Authenticiteit.”
oproepen bij mijn leerlingen van een fractie fascinatie
69
10 JAAR GENOMINEERDEN JACQUES DE LEEUW PRIJS 2002 Andreas van Zoelen Conservatorium Francine Vermeer Academie voor Beeldende Vorming Hilde Elbers Dansacademie Dion Vincken Academie voor Drama
2003 Jennifer van Brenk Benny Degenhardt Hilde Schuurmans Timothy Mahler
Conservatorium Dansacademie Academie voor Drama Academie voor Beeldende Vorming
2004 Sandra van der Meijden Academie voor Beeldende Vorming Sander Teepen Conservatorium Liselotte Pitlo Dansacademie Leon van de Waal Academie voor Drama Floor Jansen Rockacademie
2005 Pieter Hunsfeld Hendrik Lebon Gerrit Dragt Arn Kortooms
Conservatorium Dansacademie Academie voor Drama Rockacademie
2006 Annemarieke Schepers Academie voor Beeldende Vorming Jurriaan Dekker Conservatorium Uri Eugenio Dansacademie Twan Mickers Academie voor Drama Ivo Maissan Rockacademie
2007 dOCeRend Bregje Broere Dansacademie Lilian de Nooij Academie voor Beeldende Vorming Leen Braspenning Academie voor Drama
uITVOeRend Thijs Oudenhooven Sanne Mus Tim Breukers Arno Schuitemaker
Conservatorium Rockacademie Academie voor Beeldende Vorming Dansacademie
2008 dOCeRend Mark Reijnen Björn de Wildt Ellis Pijnenborg Veerle Devreese
70
Conservatorium Drama Dansacademie Academie voor Beeldende Vorming
2008 uITVOeRend Stanislav Jusufovic Conservatorium Ben Caselin Rockacademie Joke van den Kerkhof Visuele Communicatie Dianne Steenbrink Dansacademie
2009 dOCeRend Marleen Hartjes Academie voor Beeldende Vorming Bart de Graaff Conservatorium Koen van der Hijden Academie voor Drama Trudy van Velsen Dansacademie
uITVOeRend Anouk van Reijen Rogier Telderman Roger Linnemann Kim Leeuw
Visuele Communicatie Conservatorium Rockacademie Dansacademie
2010 dOCeRend Letizia Rompelberg Academie voor Drama Willem van der Krabben Conservatorium Floor Tellers Academie voor Beeldende Vorming Daphne Brok Dansacademie
uITVOeRend Pim Boons Sanne Hak Laura de Vos Marjolijn Dokter
Conservatorium Academie voor Beeldende Vorming Dansacademie Rockacademie
2011 dOCeRend Angela de Weijer Rowdy Pelgrim Nienke van Oosten Vivienne de Klerk
Academie voor Beeldende Vorming Academie voor Drama Dansacademie Conservatorium
uITVOeRend Martijn van Gemert Visuele Communicatie Joosje Jochems Rockacademie Miriam Venema Dansacademie Joke van Loon Conservatorium Christopher Schlunk / Iris Pelz Academy for Circus & Performance Art