Hollywood Blondes

GRACE KELLY

Om actrices duidelijk te typeren, begreep Hollywood al snel dat haarkleur aan tradities en stereotypes gebonden is: de onschuldige, reine, zuivere en passieve blondine versus de slechte, gevaarlijke en actieve donkerharigen. Hollywood greep hiervoor terug op een rijke historie in mythologie, sprookjes, literatuur, theater en schilderkunst.

de 15e eeuw liet Sandro Botticelli zich bij zijn I Inschilderij van de geboorte van Venus inspireren

TM

© 2012 Twentieth Century Fox Home Entertainment LLC.

jaren ‘30 van de twintigste eeuw op het witte doek. Dit heeft waarschijnlijk alles te maken met het feit dat geen enkele andere kunstvorm zo’n suggestieve kracht weet uit te oefenen door de Venus van de Oude Grieken en Romeinen, maar hij op de toeschouwer. Filmsterren waren de toonaangevende vervormde haar uiterlijk naar het ideaalbeeld van de vrouw idolen die, dankzij hun films en de filmbladen, stijlen van van zijn eigen tijdperk: goudblonde haarlokken, porseleinen vrouwelijkheid op hele generaties wisten te projecteren: de blanke huid, hoge haargrens, spitse kin en volle lippen. Zijn korte bob van de jaren ‘20 (Louise Brooks), het platinablond geïdealiseerde beeltenis van de godin van de liefde heeft in van de jaren ‘30 (Jean Harlow, Mae West), lange blonde en de loop der eeuwen een invloedrijke rol gespeeld (en doet rode lokken in de jaren ‘40 (Veronica Lake, Rita Hayworth), de dat nog steeds) bij het uitbeelden van het vrouwelijk lichaam. blonde, quasi-nonchalante haardracht (Brigitte Bardot) of een Ook in sprookjes zijn de goudharige meisjes meestal mooi en androgyn kapsel (Audrey Hepburn, Leslie Caron, Jean Seberg) goedhartig (Assepoester, Doornroosje, Goudlokje en Raponsje, in de jaren ‘50. met Sneeuwwitje als spelbreekster), terwijl de donker-, Een pikant detail is dat veel van de Hollywood Blondes van grijs- of roodharigen worden voorgesteld als kwaadaardige nature niet blond waren. Omgekeerd kwam minder voor. stiefmoeders, boze koninginnen en gemene heksen. Blond Donkerblonde of bruinharige actrices, onder wie Jean Harlow, haar is overdadig vertegenwoordigd in de populatie van Jean Arthur, Marilyn Monroe, Mamie Van Doren, Jane Mansfield engelen, sprookjesachtige feeën, heiligen, eerlijke dames en en Doris Day werden ‘permanent’ aan kleurspoelingen en godinnen. waterstofperoxide blootgesteld omdat hun imago daarom Een kleine smet op het reine blazoen van de blondine vroeg. Bij andere als blond bekend staande actrices, zoals ontstond toen Romeinse prostituées, in navolging van Venus, Janet Leigh, Deborah Kerr en Barbara Stanwyck werd de hun haar ‘geel’ gingen verven. Blond haar kon dus ook vulgair, haarkleur vaak aangepast aan het karakter dat ze in een film ordinair en hoerig zijn. moesten neerzetten. Deze ‘fluctuerende’ blondines hadden het Dat door de veelal positieve connotaties blond haar al wat dat betreft makkelijker, want ze hadden minder last van eeuwenlang een favoriete haarkleur is, mag duidelijk zijn. advdeMM 1 16-08-12 Page 1 type-casting.

Maar échtefilmkrant.qxp:Opmaak zegetocht van de blondines begon pas in de 08:26

2

BLONDE PROTOTYPEN Praktisch gezien was blond de haarkleur die het mooiste visuele effect in zwart-wit films opleverde, maar ook in Technicolor bleven de blondines uiterst populair. Een lange rij blonde iconen was het gevolg, die vroeg of laat bijnamen kregen: the platinum blonde, the busty blonde, the pin-up blonde, the mysterious blonde, the icy blonde etc.

Dit had uiteraard alles te maken met het feit dat Hollywood decennia lang vrouwen op het scherm bracht die weinig of niets met de werkelijkheid te maken hadden, maar die tegelijkertijd grote invloed uitoefenden op de blik van de man op de vrouw. Zo werd Marlene Dietrich van mollig Duits meisje door regisseur Joseph Von Sternberg tot mysterieuze femme fatale omgetoverd, en Marilyn Monroe door haar studio gemodelleerd naar het rondborstige, sexy en domme blondje waar na de oorlog blijkbaar zo’n behoefte aan was.

Alfred Hitchcock probeerde de koele aristocratische chique van Grace Kelly op al zijn actrices te projecteren, terwijl Doris Day door haar frisse en opgeruimde karakter het prototype werd van de girl next-door waar iedere man mee thuis kon komen.

Deze blonde prototypen werden in Hollywood naar hartelust gekopieerd, aan de tijdgeest aangepast en opportunistisch verdraaid: de godinnen en dames van lichte zeden werden de de sexy blondes, de engelen en heiligen de cool blondes, de eerlijke dames de blondes next-door.

SEXY BLONDES Net als in de overige kunsten werd blond haar in Hollywood niet alleen het symbool voor onschuld en zuiverheid, maar ook geassocieerd met sexy, verleidelijk, zwoel, vulgair, oppervlakkig, dom èn gezegend met bepaalde lichaamsvormen. Hier kwam het stereotype van de Sexy blonde uit voort. Eén van de eerste sexy blondines was Jean Harlow (the platinum blonde), die weliswaar geen grote borsten had, maar daarop wel in gebaar en kleding de aandacht op vestigde. Harlow maakte naam met filmrollen waarin zij meestal een witblond society hoertje speelde dat als een klein verwend kind kon pruilen en praten. Maar ook dit cliché werd in de jaren ‘30 weer tenietgedaan door Mae West (the provocative blonde), die haar eigen dubbelzinnige dialogen schreef en graag de spot met zichzelf dreef. Wat dat betreft waren er in dit decennium meer actrices, onder wie Katherine Hepburn (donkerharig!), Carole Lombard (the funny blonde), Barbara Stanwyck (the tough blonde) en Veronica Lake (the peek-a-boo-blonde), die met gevatte dialogen hun mannelijke tegenspelers op humoristische wijze van repliek dienden.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd deze bijna gelijkwaardige ‘battle of the sexes’ op een zijspoor gezet om actrices als Betty Grable (the pin-up blonde) en Lana Turner (the tumultuous blonde) uitdagende prikkelpopjes te laten zijn. Na de oorlog werd de enigszins geëmancipeerde en werkende Amerikaanse vrouw gestimuleerd een man te zoeken om vervolgens weer tot het aanrecht terug te keren.

Er was geen plek meer voor sterke vrouwen zoals Joan Crawford, Bette Davis en Rita Hayworth: dit type vrouw was té volwassen, té rijp. Om mannen zich goed te laten voelen, moesten de vrouwen kleine meisjes zijn die tegen de mannen opkeken, beschikbaar èn liefst blond. Populair werd een soort Shirley Temple met seksbijlagen, dat al snel zijn apotheose vond in Marilyn Monroe en een legioen imitatrices.

Met Marilyn Monroe (the iconic blonde) introduceerde Hollywood het eerste huwbare domme blondje, gevolgd door een reeks nog dommere blondjes, onder wie Sheree North (the replacement blonde), Mamie Van Doren (the atomic blonde) en Jane Mansfield (the poor man’s blonde). Vooral Monroe klaagde regelmatig dat zij niet als dom blondje gezien

DORIS DAY

wilde worden, maar kreeg nooit genoeg grip op haar leven en carrière om aan dit beeld te kunnen ontsnappen, een beeld dat zij overigens zelf leek te koesteren. Ook Mansfields pruilerige mond en dito gezicht, een mengsel van Monroe en Bardot, bezorgde haar de kwalificatie ‘mooi, maar dom’.

Dit imago werd gestimuleerd door haar dumb blonde rollen in films als The girl can’t help it (1956) en de Will succes spoil Rock Hunter? (1957). Dit zijn overigens wel films waarin seksbom Mansfield op meesterlijke manier de seksbom èn zichzelf parodieerde.

COOL BLONDES Tegenover de dommige, voluptueuze sexy blondines stonden de intelligente, kwetsbare, afstandelijke en sjiek geklede ijsgodinnen. Dit was het type vrouw dat door Alfred Hitchcock zo bewonderd en aanbeden werd: de blondine die alleen in schijn onschuldig was, maar die zich achter een façade van koele chic nagenoeg als nymfomane kon ontpoppen. Blond haar als betovering en als bedreiging tegelijkertijd.

Hitchcock wist zich te omringen met een schare aan schoonheden zoals Ingrid Bergman (the Swedish blonde), Grace Kelly (the cool blonde), Kim Novak (the mysterious blonde) en Tippi Hedren (the frigid blonde). Zonder enige twijfel is de aristocratische Grace Kelly de meest iconische van het stel. Een interessant aspect van de Hitchcockblondine was dat ze de strijd aangingen met de heersende stereotypes uit die tijd. De wellustige sekssymbolen Marilyn Monroe en Jayne Mansfield waren voor de ‘master of suspense’ veel te openlijk in hun seksualiteit. Hoewel Hitchcock op Monroe’s lijstje stond van regisseurs met wie zij graag wilde werken, werd zij om deze reden nooit door hem gevraagd. Hitchcock zorgde er persoonlijk voor dat de kostuums van zijn actrices stijlvol en klassiek gesneden waren en er alles aan gedaan werd om de rondingen van de vrouw tot het minimum te beperken.

Wat de blonde hoofdrolspeelsters van Hitchcock zo effectief maakt, is dat onder hun preutse kostuums en onberispelijke kapsels vrouwen met innerlijke vastberadenheid, dapperheid èn smeulende seksualiteit schuilgaan. Als gevolg van die combinatie van uiterlijke schoonheid, hooghartig vernis en een niet in het gezicht geworpen erotiek, is de Hitchcockblondine een duurzame erfenis geworden.

Koel, maar ook gevaarlijk was Barbara Stanwyck (the tough blonde). In Double indemnity (1944) zette zij met een bedrieglijke sensuele glimlach en een ijzige zelfvoldaanheid een man aan haar echtgenoot te vermoorden. Stanwyck maakte krengen, moordenaressen, ontevreden moeders en hardvochtige types tot haar handelsmerk. Tenslotte waren er nog de actrices die against-type gecast werden, zoals de keurige Deborah Kerr die, verveeld met haar damesachtige imago, dolgelukkig was met haar rol als koele maar naar liefde hunkerende echtgenote in From here to eternity (1953)... en daarvoor een extra blonde spoeling nam.

BLONDES NEXT-DOOR Tot de derde categorie behoorden de blondes next-door: blondines die tussen sexy en cool invielen. Het type vrouw dat wel mooi en knap was, maar niet kunstmatig en onbereikbaar. Vriendelijk, levenslustig, zonder pretenties, niet voor een kleintje vervaard. De ‘toffe meid’, die altijd in was voor een verzetje maar grenzen trok waar ze getrokken moesten worden, en die gezegend was met een natuurlijke en alledaagse vorm van schoonheid. Vrouwelijke bioscoopgangers konden zich met het stereotype buurmeisje, buurvrouw of toegewijde echtgenote identificeren vanwege hun ogenschijnlijk makkelijk te imiteren deugd van een opgeruimd karakter, en voor mannen leek zij niet zo onbereikbaar als de filmsterren in de sexy categorie.

Doris Day (the blonde next-door) kennen wij anno 2012 nog steeds als prototype van het aardige buurmeisje. Tot 1960 speelde zij voornamelijk in musicals, waarin zij zich ontpopte als een moderne, capabele en deugdzame vrouw met pit, met een eigen wil en een onbedorven sex-appeal van hoog tandpastareclamegehalte. Het beeld van de blonde, immer lachende, frisse vrouw die elk probleem goedgehumeurd te lijf ging en als het zo uitkwam een liedje zong, lijkt tot op de dag van vandaag onverwoestbaar. Andere voorbeelden zijn Ginger Rogers (the dancing blonde), die iedere keer weer Fred Astaire slagvaardig van repliek diende, de vaak een perfecte echtgenote spelende June Allyson, Sandra Dee (the teen-queen blonde) als tiener-versie van Doris Day, en Judy Holliday (the smartest dumb-blonde), die in veel van haar creaties de levenslustige, dommige vrouw speelt die uiteindelijk gelouterd wordt door haar eigen verborgen intelligentie. Alhoewel de vrij onbekende actrice Vivian Blaine in Guys and dolls (1955) een showgirl is en daarom wellicht onder Sexy blondes haar opwachting zou moeten maken, is zij toch de ultieme blonde next-door: mooi, maar zeker niet sexy, opgewekt, positief en met maar één wens... trouwen met de man waarmee zij al 14 jaar verloofd is.

VLEES EN BLOED Voor de acteurs die nog in het keurslijf van de grote studio’s gevangen zaten, kondigden de jaren ‘60 het begin van een nieuw tijdperk aan dat al voorzichtig in de jaren ‘50 was ingezet: het studiosysteem maakte voorzichtig plaats voor de regisseur als auteur, en voor acteurs die geen ‘symbool’ of ‘type’ meer wilden zijn maar mensen van vlees en bloed. Een ontwikkeling die tegelijkertijd de ondergang van de door de studio’s gefabriceerde glamour betekende.

In de loop van de jaren ‘60 werden de blonde actrices dan ook minder prominent en minder makkelijk te categoriseren: Jane Fonda was meer politiek dan blond (films als Barbarella daargelaten) en Julie Christie kwam ‘uit Engeland’. Ook blonde actrices als Faye Dunaway, Mia Farrow en (wat later) Jessica Lange, Michelle Pfeiffer, Kim Basinger, Melanie Griffith, Glenn Close en Meryl Streep werden (en worden) nog steeds niet ‘afgerekend’ op hun blonde haar. Alleen Goldie Hawn was in de jaren ‘60 en ‘70 een uitzondering, als reïncarnatie van het domme blondje, evenals Reese Witherspoon die het naïeve blondje met hersens speelde in Legally blonde.

Blond verveelt nog steeds niet, gezien de populariteit van hedendaagse beroemd-heden als actrices Cameron Diaz, Renée Zellweger, Gwyneth Paltrow, Jessica Chastain, fotomodel Heidi Klum en internationaal feestbeest Paris Hilton. De klassieke blonde Hollywood-look heeft zich echter in de laatste jaren meer en meer verplaatst naar de cosmeticaen modewereld: Diors campagne met een honinggekleurde Charlize Theron voor J’Adore en de blondgelokte Nicole Kidman voor de promotie van Chanel. Sterren als Kate Winslet, Nicole Kidman en Scarlett Johansson laten op de rode loper de goede oude tijd van Hollywood regelmatig herleven, al is deze bombshell-look niet of nauwelijks in hun werk als actrice terug te zien.

MARLENE DIETRICH

JEAN HARLOW

The platinum blonde

RED DUST

In Red dust draait het om een klassieke I driehoeksrelatie, met Clark Gable robuust tussen

P LA K H I E R P LAATJ E

5

Dit verhaal is in 1953 door John Ford herverfilmd in Mogambo, waarbij de rolverdeling in de haarkleur van beide vrouwen op curieuze wijze is verschoven. Ondanks het verglijden van twintig jaar speelt Clark Gable opnieuw de centrale man, nu als viriele jager op groot wild in centraal Afrika.

Vantine is omgedoopt tot ‘Honey Bear’ Kelly, vertolkt door de uitdagende, donkerharige Ava Gardner. In de keurige dame die haar concurrente voor Clarks attenties wordt herkennen we de honingblonde actrice Grace Kelly. Zij wil samen met haar echtgenoot een filmsafari naar gorilla’s maken.

Vanzelfsprekend volgt Mogambo precies de plotlijnen van Red dust, inclusief de omhelzing in het laatste, wegstervende shot.

Maar nu heeft de brunette gewonnen!

Victor Fleming / USA 1932 Met Jean Harlow, Clark Gable, Mary Astor, Gene Raymond 83 minuten 35mm Engels gesproken

Helaas, vijftig jaar na haar overlijden, wordt Monroe nauwelijks meer als een filmactrice gezien. Zij is een instituut, een merknaam wiens beeltenis opdoemt in reclames en op kitscherige parafernalia. Het programma ‘Hollywood blondes’ zal voor velen dan ook een eerste ontmoeting zijn met haar films, haar manier van acteren en met haar niet te imiteren mimiek en uitstraling. Allemaal elementen die haar tot één van de grootste iconen van de twintigste eeuw hebben gemaakt.

‘Hollywood blondes’ biedt daarom een unieke gelegenheid om niet alleen Monroe, maar velen van haar blonde collega’s eindelijk weer eens op het grote bioscoopdoek te bewonderen. De films en deze Filmkrantbijlage bieden een handvat om u niet alleen te laten genieten, maar ook te spiegelen aan ‘the good, the bad and the sexy’ en zelf een oordeel te vormen over deze aardse vrouwen die bovenaards beladen werden door de op wensdromen gebaseerde eisen van Hollywood.

Leendert de Jong, Programmeur Filmhuis Den Haag

twee vrouwelijke tegenpolen: een helblonde, stevig gebouwde sloerie, natuurlijk met een gouden hartje, en een donkerharige, frêle maar onruststokende dame. Het exotische decor moet voor extra aantrekkingskracht zorgen: een rubberplantage ergens in Frans-koloniaal Indochina, tijdens de drukkende moessontijd waarin de zenuwen van blanke pioniers tot het uiterste worden uitgerekt.

Vantine (getypecast door Jean Harlow) belandt op de plantage van Dennis Carson, op de vlucht voor de auroriteiten in Saigon die haar als veronderstelde prostituée liever kwijt dan rijk zijn.

Zij past zich wonderwel aan bij de harde omstandigheden op deze buitenpost: als ‘one of the guys’ debiteert zij de ene na de andere spitse opmerking. Al snel groeit er tussen Vantine en Dennis een plagerige, bijna intieme relatie, maar hun kans op onverwacht levensgeluk valt in het water wanneer het echtpaar Willis arriveert. Gary is een jonge ingenieur die een langdurige landmeetkundige klus moet opknappen in de omringende zompige landerijen. Tijdens die week spant Dennis zich buitengemeen in voor Barbara, een gedistingeerde schoonheid (gespeeld door de donkere Mary Astor). Zijn geflirt heeft ‘verrassend’ veel succes, maar als hij tijdens een tripje naar Gary’s werkkamp hoort dat de jongeman zielsveel van zijn vrouw houdt, besluit Dennis tot nobele zelfopoffering.

AFB 05

MARLENE DIETRICH

The untouchable blonde

BLONDE VENUS

een rondreis door Europa ziet Ned Faraday, T Tijdens een Amerikaanse student, een groepje meisjes bloot

zwemmen. In Duitsland was de Freikörperkultur populair. Het incident heeft romantische consequenties: Ned trouwt met Helen. Jaren later blijkt Ned in zijn laboratorium besmet te zijn geraakt door radium, en dus ten dode opgeschreven. Hij hoort echter dat een Duitse arts hiervoor een experimentele behandeling heeft uitgevonden. Om geld te verdienen gaat Helen als de zangeres Blonde Venus optreden (een gerede aanleiding voor drie songs van Marlene Dietrich). Al op de eerste avond in de nachtclub wil een miljonair een afspraakje met haar maken, maar wanneer Nick Townsend de reden achter haar optreden hoort, is hij zo geroerd dat hij haar het benodigde geld geeft. Thuis liegt Helen dat de clubeigenaar zo tevreden was dat zij een gigantisch voorschot kreeg. Samen met hun zoontje Johnny brengt zij Ned naar de boot, en na het afscheid wordt zij daar opgepikt door Nick. Verleid door diens riante levensstijl trekt Helen met Johnny bij de nobele miljonair in. Hoewel zij langzaam warme gevoelens voor Nick krijgt, bezweert zij hem dat zij hem weer zal verlaten omdat Ned haar méér nodig heeft. Wanneer Ned echter een week eerder dan afgesproken thuis komt, ontdekt hij Helens affaire.

Zij gaat ervandoor, maar na enige tijd brengt zij emotioneel uitgeput Johnny naar zijn vader. Noodgedwongen neemt zij haar afgebroken carrière op, natuurlijk met veel succes, zelfs in Parijs – Dietrich gehuld in een gorillapak!

Josef Von Sternberg had in 1925 zijn regiedebuut in Amerika gemaakt, maar na enige teleurstellingen nam hij een uitnodiging aan om in Berlijn Der blaue Engel te maken. Naast de gerenommeerde acteur Emil Jannings kreeg de onbekende revuezangeres Marlene Dietrich een hoofdrol, als Lola Lola, een blonde artieste die de maatschappelijke ondergang van een gerespecteerde schoolmeester veroorzaakt. De Duitse en Engelstalige versie werden tegelijk opgenomen, en een internationale ster was geboren! Dietrich werd door Sternberg meegenomen naar Hollywood, waar ze samen zes films maakten. In Morocco (1930), Dishonored (1931), Shanghai Express (1932), Blonde Venus (1932), The scarlet empress (1934) en The devil is a woman (1935) polijste Sternberg Marlene’s imago tot een uiterst verfijnde verleidelijkheid, die voor gewone stervelingen onbereikbaar bleef. Nadat zij zijn opdracht om af te vallen en haar blonde haar nog lichter te maken had gehoorzaamd, creëerde hij middels een uitgekiende soft focus belichting, extravagant luxueuze decors en bovenal een schandaalverwekkende androgyn-erotische stijl de ultieme filmster van de jaren ‘30. Dietrichs films waren zo kostbaar dat ze vaak niet of nauwelijks uit de kosten kwamen; ‘the untouchable blonde’ werd zelfs als ‘box office poison’ beschouwd!

Josef Von Sternberg / USA 1935 Met Marlene Dietrich, Herbert Marshall, Cary Grant, Dickie Moore 93 minuten 35mm Engels gesproken, Frans & Nederlands ondertiteld

JEAN HARLOW

3

MARILYN MONROE The iconic blonde

GENTLEMEN PREFER BLONDES blonde showgirl Lorelei Lee heeft een nogal D Denaïeve miljonairszoon aan de haak geslagen, maar

VERONIC A LAKE

VERONICA LAKE

The peek-a-boo blonde

SULLIVAN’S TRAVELS

L. Sullivan is een jonge, succesvolle J John Hollywoodregisseur met een hele serie profijtelijke

komedies op zijn naam. De studiobaas, Mr. Lebrand, is dan ook absoluut niet blij wanneer Sullivan aankondigt dat zijn volgende project een realistische film over de schaduwzijden des levens zal zijn, gebaseerd op de roman Oh brother, where art thou? van Sinclair Beckstein – een mooie verwijzing naar de sociaal-geëngageerde schrijvers Upton Sinclair (Oil, verfilmd als There will be blood) en John Steinbeck (The grapes of wrath, onder dezelfde titel beroemd geworden als film van John Ford). Ondanks verzet van zijn butler en kamerdienaar verkleedt Sullivan zich als zwerver, en trekt hij er op uit. Natuurlijk laat de studio hem schaduwen en telkens belandt hij tegen zijn zin weer snel in de klatergouden veiligheid van Hollywood. Pas wanneer hij een meisje ontmoet, een naamloze actrice die mislukt is ondanks haar blonde lokken, slaagt hij erin om het leven in de gaarkeukens en opvangcentra op te snuiven. Enige tijd later vindt de participerende kunstenaar dat hij genoeg ervaringen heeft verzameld en de studio wijdt er alvast een ronkende publiciteitscampagne aan.

Dat naamloze would be-filmsterretje wordt overigens gespeeld door Constance Ockelman. Zij trad in 1939 in haar eerste film op als figurant en binnen twee jaar was zij – onder de naam Veronica Lake – een van de populairste sterren in Hollywood. Haar handelsmerk was een lok hoogblond haar voor haar rechteroog, en massa’s meisjes imiteerden dit. Toen tijdens de Tweede Wereldoorlog vrouwen in fabrieken gingen werken om de voor militaire dienst opgeroepen mannen te vervangen, vroeg de overheid haar die gevaarlijke haarstijl af te zweren. Lake kon moeilijk omgaan met haar plotselinge faam, ging teveel drinken en aan het eind van de jaren ‘40 was haar carrière al over. Later zei zij eens, “I never did cheesecake; I just used my hair.”

Preston Sturges / USA 1941 Met Joel McCrea, Veronica Lake, Robert Warwick, Eric Blore 90 minuten Engels gesproken

Gus’ vader wantrouwt haar motieven en stuurt haar met een luxueus cruiseschip naar Frankrijk, voor een proef- c.q. afkoelingsperiode. Als chaperonne gaat haar donkerharige vriendin Dorothy Shaw mee. Tijdens de reis dreigt de boel meteen uit de rails te lopen. Zo zingt Dorothy ‘Ain’t there anyone for love’, omringd door de sportieve spetters van het Olympische team die al om negen uur ‘s avonds naar bed moeten. Nog ernstiger is de flirt van Lorelei met sir Francis ‘Piggy’ Beekman, eigenaar van een diamantmijn, terwijl hij nota bene getrouwd is. Lorelei barst dan uit in de klassiek geworden song ‘Diamonds are a girl’s best friend’. Al hun wangedrag wordt gadegeslagen door een privédetective die door Gus’ vader is ingehuurd, maar gelukkig valt Ernie als een blok voor Dorothy. Helaas dreigt Lorelei’s affaire in Parijs compleet uit de hand te lopen vanwege een tiara die Piggy haar cadeau gaf, hoewel dat diamantendiadeem van zijn echtgenote is. Zij wordt van diefstal beschuldigd, maar in de rechtbank treedt Dorothy als reddende engel op, vermomd als Lorelei, compleet met blonde pruik en sexy fluisterstemmetje.

Alle perikelen eindigen tenslotte met een feestelijke dubbelceremonie, want ‘Two little girls from Little Rock’ laten hun wensdromen natuurlijk uitkomen.

Het was pas de tweede hoofdrol voor Marilyn Monroe (de eerste was Niagara, eveneens uit 1953), maar pikant is dat de nieuwe blonde ster hier moest opboksen tegen Jane Russell, hét sekssymbool van de jaren ’40. De dames konden het echter uitstekend met elkaar vinden; ze staken zelfs zo de draak met hun beider vrouwelijke archetypen dat de film een hilarische en toch overtuigende persiflage op die ingesleten vrouwbeelden is geworden. Voor CinemaScope was het ook de tweede film; met dit nieuwe breedbeeldsysteem wilde Hollywood de televisiekijkers weer naar de bioscoop lokken.

Gentlemen prefer blondes is gebaseerd op een Broadwaymusicalhit uit 1949, die op zijn beurt geïnspireerd was op een roman van Anita Loos uit 1925, ‘Gentlemen prefer blondes: The illuminating diary of a professional lady’.

Loos, een van de allereerste scriptschrijvers die al in 1915 een scenario door D.W. Griffith verfilmd zag, had een soort sleutelroman geschreven over een ‘flapper’, een meisje met hersens èn een vrije moraal dat in de hedonistische cultuur van de jaren ’20 uitstekend voor zichzelf wist te zorgen. Het boek was zo populair dat het al in 1928 werd verfilmd; Ruth Taylor - vanzelfsprekend hoogblond - nam haar rol als Lorelei zo serieus dat zij na de opnames met een miljonair trouwde en nooit meer een film hoefde te maken! Monroe’s versie was een groot succes dat in de box office van 1953 meteen achter haar volgende film How to marry a millionaire eindigde. En de song ‘Diamonds are a girl’s best friend’ werd Monroe’s lijflied, en een inspiratiebron voor talloze anderen, tot Madonna - the Material Girl - aan toe.

Howard Hawks / USA 1953 Met Jane Russell, Marilyn Monroe, Tommy Noonan, Elliott Reid, Charles Coburn 91 minuten Engels gesproken, Nederlands ondertiteld

HOW TO MARRY A MILLIONAIRE

P LA K H I E R P LAATJ E 1 1

4

Drie godinnen van het witte doek in één fantasievolle film!

Schatze Page (brunette Bacall) neemt haar vriendinnen Loco Dempsey (platinablondine Grable) en Pola Debevoise (Monroe, ook erg blond) op sleeptouw naar New York om daar een rijke vent aan de haak te slaan. Met hun laatste spaargeld huren de drie mannequins een duur appartement en verpatsen ze het meubilair om een fantastische garderobe bij elkaar te ritselen, alles om eventuele kandidaten te imponeren. Loco is een schattige ‘golddigger’; Pola is leuk, zeker als ijdele schoonheid die liever door het leven struikelt dan dat zij haar bril opzet; en ondanks al haar wereldwijsheid schat Schatze een behulpzame man die de kruideniersboodschappen wil dragen, helemaal verkeerd in, maar uiteindelijk komen ze natuurlijk terecht bij de Ware Liefde.

Oorspronkelijk had de studio Betty Grable voor de rol van Pola in gedachten gehad; zij was immers ‘the blond bombshell nr.

1’ in de jaren ‘40 van 20th Century-Fox geweest. Maar na het succes van Niagara en Gentlemen prefer blondes besloot men Monroe een prominentere plek in de film te geven. Grable bleef er vrij nuchter onder, want er stond altijd wel een blonde actrice in de coulissen klaar. Op de set schijnt zij tegen Monroe gezegd te hebben: “Honey, I’ve had mine... go get yours.”

Jean Negulesco / USA 1953 Met Marilyn Monroe, Betty Grable, Lauren Bacall, David Wayne, Rory Calhoun, Cameron Mitchell, William Powell 95 minuten Engels gesproken, Nederlands ondertiteld

THERE’S NO BUSINESS LIKE SHOW BUSINESS In de jaren ’20 vormen Terry en Molly plus hun kinderen Katy, Steve en Tim een vaudeville act onder de naam The Five Donahues. Als de Depressie toeslaat, moeten ze de bakens verzetten, maar als halverwege de jaren ’30 er weer liveshows in bioscopen en theaters mogelijk zijn, komen de Donahues terug aan de top (met vele liedjes van Irving Berlin). Op een avond ontmoet Tim de beginnende zangeres Vicky (Monroe), maar zij houdt de boot af omdat zij carrière wil maken. Tim trekt zich deze koude douche zo aan dat hij spoorloos verdwijnt. En bovendien vertelt Steve de familie dat hij priester wil worden. Jaren later worden de Donahues gevraagd voor de gala-afscheidsvoorstelling van het Hippodrome in New York, hoewel Tim en Steve nog steeds ontbreken. Dankzij Katy’s bemiddeling kan Vicky, nu een populair zangeres, in een kleedkamer aan Molly bekennen dat zij altijd van Tim heeft gehouden, en ontroerd vergeeft Molly haar. En legeraalmoezenier Steve heeft verlof gekregen voor deze bijzondere gelegenheid. Wanneer de Four Donahues met hun oude succesnummer optreden, zien ze plotseling Tim in een marineuniform in de coulissen staan en niet lang daarna zingen Six Donahues het nummer There’s no business like showbusiness.

Walter Lang / USA 1954 Met Marilyn Monroe, Donald O’Connor, Mitzi Gaynor, Johnnie Ray, Ethel Merman, Dan Dailey 117 minuten digitaal Engels gesproken, Ned. ondertiteld

RIVER OF NO RETURN Matt Calder komt net uit de gevangenis nadat hij een man in de rug had geschoten. De zwijgzame weduwnaar wil met zijn tienjarige zoon Mark een nieuwe toekomst opbouwen als rancher in het ruige noordwesten. In de stroomversnellingen in de rivier bij hun boerderij redden ze een dubieus stel op een wrakkig vlot, Harry Weston en zijn vriendin Kay (Monroe), een mooie saloonsinger. Harry wil zo snel mogelijk naar de stad om een goudmijn te claimen die hij bij het pokeren heeft gewonnen. Wanneer hij Matts paard en geweer steelt, wil Matt de achtervolging inzetten maar vijandige indianen zorgen ervoor dat het drietal het vlot moet gebruiken om te ontsnappen. Ze overleven alle gevaren. Later ontmoeten ze twee goudzoekers die door Harry zijn bedrogen. In het stadje bedreigt Harry Matt met zijn revolver, maar in een reflex gebruikt Mark een geweer om de schurk van achter neer te schieten. Dan begrijpt de jongen ook waarom zijn vader zo veel jaren geleden werd veroordeeld. Kay is ondertussen naar de lokale saloon gegaan, maar Matt heeft andere plannen voor haar!

Otto Preminger / USA 1954 Met Robert Mitchum, Marilyn Monroe, Rory Calhoun, Tommy Rettig 91 minuten Engels gesproken, Ned. ondertiteld

THE SEVEN YEAR ITCH Richard Sherman, een keurige boekenuitgever, blijft alleen in het vochtig-hete New York achter, wanneer zijn vrouw en zoon de zomervakantie aan zee gaan doorbrengen. Net als vele kantoorslaven in Manhattan geniet hij van zijn tijdelijke vrijgezellenbestaan, maar anders dan anderen is hij vastberaden om er geen misbruik van te maken. In zijn dagdromen valt zijn secretaresse als een blok voor hem en bemint hij vurig elke vrouw die op straat zijn blik vangt, maar tussen droom en daad staan wetten in de weg en

bovenal zijn eigen pudeur. Wanneer een bloedstollend mooie blonde vrouw in het appartement boven hem komt wonen, slaat zijn fantasie niettemin op hol.

De fameuze scène met de opwaaiende witte halterjurk van Monroe boven het rooster van de metro is uitgegroeid tot hét prikkelbeeld bij uitstek; het is zelfs als gadget te koop in diverse maten, van levensgroot tot eyecatcher op een bureau, met of zonder ventilatortje in het voetstuk. Er is natuurlijk “niets” te zien; suggestie is alles! The seven year itch is een heerlijk onbezorgde komedie, volgens beproefd recept in elkaar gestoken, met als bonus een nostalgische blik op New York in de fifties, toen de auto’s groot en glimmend waren en het leven ook toegevelijk glimlachte naar de petit bourgeoisie.

Billy Wilder / USA 1955 Met Marilyn Monroe, Tom Ewell, Evelyn Keyes 105 minuten Engels gesproken, Nederlands ondertiteld

inhoud van de tweede proeve van zijn talent. Om te voldoen aan de strenge eisen van de Hollywood Production Code hadden Wilder en zijn co-scenaristen de tekst van The seven year itch zeer ingrijpend herschreven. De ‘verkrachting’ van zijn debuut inspireerde Axelrod tot een theatrale wraak: hij beschrijft hoe een oprechte toneelschrijver zijn literaire idealen weigert aan te passen aan de platte normen die Hollywood hanteert. Helaas voor Axelrod: L’histoire se repète, en zelfs met dubbele kracht! Frank Tashlin handhaafde in zijn scenario voor de verfilming van Will succes spoil Rock Hunter? slechts de titel en het karakter van het vrouwelijke hoofdpersonage uit het toneelstuk: tekst, plot en locaties waren totaal nieuw!

Desondanks nam Tashlin wél de actrice over die een jaar lang in 444 voorstellingen op Broadway had geschitterd: Jayne Mansfield.

Frank Tashlin / USA 1957 Met Jayne Mansfield, Tony Randall, Betsy Drake, Mickey Hargitay, Joan Blondell, Groucho Marx 93 minuten Engels gesproken

MAMIE VAN DOREN The atomic blonde

GUNS, GIRLS AND GANGSTERS

Wheeler komt net uit de San QuentinC Chuck gevangenis, en wil de rest van zijn leven rustig JA N E M A N S F I E L D

JAYNE MANSFIELD

The poor man’s blonde

WILL SUCCESS SPOIL ROCK HUNTER?

schandalig ondergewaardeerde regisseur Frank D DeTashlin - denk aan zijn vermakelijke Jerry Lewis &

Dean Martin films - regisseerde de talentvolle Jane Mansfield in een kleurrijke komedie, waarin zij het domme-blondjesimago op meesterlijke wijze persifleert. Na een generiek met allerlei tv-commercials vol loze beloftes, door Tashlin in stijl op een vierkant miniformaatje gedraaid, duiken we diep in de schijnwereld van de reclame en de film, hier natuurlijk gepresenteerd op imponerend CinemaScope-formaat.

Diezelfde schijnwereld is 50 jaar later opnieuw tot leven gebracht in de briljante tv-serie Mad men.

Wanneer de LaSalle Agency zijn grootste klant, Stay-Put Lipstick, dreigt te verliezen, wordt een tekstschrijver die net zo duf is als zijn grijze pak opgezadeld met de opdracht een list te verzinnen. Deze Rockwell P. Hunter oppert dat Rita Marlowe, ‘the famous actress with the oh-so-kissable lips’ het perfecte boegbeeld zou zijn voor een campagne met de nieuwe lipsticklijn. Tot zijn verbazing accepteert Rita kirrend het voorstel, mits hij ook haar een gunst bewijst. Rock moet poseren als haar nieuwe vriend omdat zij haar ontrouwe minnaar, Bobo Branigansky, de ster uit een Tarzan-tvserie, jaloers wil maken. De stunt lukt, want de media presenteren Rock verlekkerd als Rita’s nieuwe ‘lover doll’, terwijl hij nota bene met Peggy, een donkerblonde en nogal mager uitgevallen secretaresse, verloofd is. De lipstickcampagne blijkt een groot succes, Rock krijgt opslag, en Rita wordt steeds ongelukkiger. Zij voelt dat zij verliefd wordt op Rock terwijl Bobo in de weg zit. Rita’s secretaresse Violet waarschuwt dat zij een gevaarlijk spel speelt. [En dat is weer een knipoog naar de (film)geschiedenis: Joan Blondell was twintig jaar eerder dan Mansfield een net zo blond en net zo’n populair sexsymbool geweest.]

Jayne Mansfield speelt briljant met het imago van domme blondjes: zij is niet alleen een karikatuur van Marilyn Monroe, maar persifleert zelfs de nadruk waarmee haar eigen overdreven rondingen in de publiciteit werden uitgebuit.

George Axelrod had een fenomenaal succes gehad met zijn eerste toneelstuk, ‘The seven year itch’. Juist de verfilming ervan door Billy Wilder bracht Axelrod op het idee voor de

– en rijk – in Mexico doorbrengen. Om dit voornemen te realiseren bedenkt hij een roofoverval op een gepantserde geldwagen van een casino in Las Vegas. Bij zijn plan betrekt hij de louche nachtclubeigenaar Joe Darren en Vi Victor, een uitermate verleidelijke blonde zangeres. De voorbereidingen van de superkraak verlopen soepel, tot Mike Bennett op de proppen komt. Mike is Chucks ex-celmaat en, nog erger, Vi's echtgenoot. Wanneer Vi een scheiding aanvraagt, ontsnapt de jaloerse misdadiger uit de gevangenis om zich met desastreuze gevolgen te bemoeien met het complot.

Dit wegens een ronkende ‘voice over’ sterk op een documentaire lijkende, vaardig in elkaar gestoken misdaaddrama werd indertijd in Nederland uitgebracht onder een nog duidelijker titel: Zware jongens... lichte meisjes. Het is inderdaad een enorme B-film, maar hij heeft ondertussen een geweldige cultstatus verworven. Dit is mede te danken aan Mamie Van Doren, die ‘the atomic blonde’ werd genoemd vanwege haar “steel reinforced bullet bra” in ultra strakke witte truitjes èn door haar explosieve rollen in films over de verdorven jeugd. De twee songs die Mamie zingt, kronkelend als een opgedraaide Las Vegas performer, spreken dan ook boekdelen: 'Anything your heart desires' en 'Meet me half way, baby'. Hoewel het einde niet verklapt mag worden, kan je op je klompen aanvoelen dat de moraal 'crime does not pay' er weer door Hollywood wordt ingeramd. Na het optrekken van de kruitdampen bij het laatste vuurgevecht blijft de felblonde femme fatale dan ook beteuterd en eenzaam achter. Mamie Van Doren is immers een B-versie van Monroe: meisjes zijn dol op diamanten, maar Mamie zal nooit iets anders krijgen dan strass.Edward L. Cahn / USA 1959 Gerald Mohr, Mamie Van Doren, Grant Richards, Lee Van Cleef 70 minuten Engels gesproken

MAMIE VAN DOREN

Cool BARBARA STYNWYCK

BARBARA STANWYCK The tough blonde

DOUBLE INDEMNITY

De titel Double indemnity verwijst naar een D clausule in levensverzekeringpolissen die een

verdubbelde uitkering regelt na een noodlottig ongeval. Het verhaal gaat over een gewaardeerd medewerker van een verzekeringsmaatschappij. Op een avond gaat Walter Neff het verder verlaten kantoor binnen, en achter zijn bureau spreekt hij in een dictafoon een memo in voor zijn oudere collega Barton Keyes, die frauduleuze claims onderzoekt. Dit verslag wordt dan in een lange flashback getoond.

Het begon allemaal toen Walter bij een routineus huisbezoek voor een autoverzekering Phyllis Dietrichson ontmoette. Haar vragen doen hem vermoeden dat zij haar man zou willen vermoorden, en hij beent de deur uit. Maar de slonzig-blonde Phillys heeft een zwakke plek in zijn rechtschapen pantser aangeboord. Omdat hij als insider alle trucs kent, komt hij met een perfect plan: eerst vermoorden ze de – behoorlijk onsympathieke – echtgenoot, en dan organiseren ze voor hem een ongelukkige val uit een rijdende trein en voor zichzelf een alibi. Wanneer Walter bezoek krijgt van Lola Dietrichson, omdat zij ervan overtuigd is dat haar stiefmoeder verantwoordelijk is voor de dood van haar vader, begint hij te vermoeden dat het overlijden van Lola’s moeder niet kosher was: Phyllis was toen haar verpleegster. En er is meer. Als alle kwartjes bij Walter zijn gevallen, gaat hij eindelijk de confrontatie aan. En dan schiet de sloerie zelf. Gewond daagt hij haar uit, en dan pas breekt er iets bij Phyllis: de blonde medusa zegt dat zij nooit van hem gehouden heeft “until a minute ago, when I couldn’t fire that second shot.” Zo gaat dat in hard boiled film noir. En dan zijn er nòg twee ‘eindes’ te gaan!

Welke haarkleur heeft een vrouw die haar minnaar zo weet te manipuleren dat hij ondanks al zijn scrupules toch meehelpt om haar echtgenoot uit de weg te ruimen?

Blond natuurlijk, zeker in een film noir! Overigens gaat het in Double indemnity om een pruik, een nauwelijks subtiel uitgevoerde kunstgreep die diende om dit kille personage de benodigde visuele dreiging te verlenen. Het ding lijkt op zo’n paardeharen theemuts waarmee Britse rechters zich tot voor kort moesten uitdossen. Het was een bewuste keuze van regisseur Billy Wilder om ook hiermee de slechte smaak van zijn ‘heldin’ te benadrukken: zij is zo berekenend doortrapt dat je in de bioscoop bijna haar doordringende, goedkope parfum kan ruiken!

“Don’t ever think blonde means soft!” Het portret van de überperfide blondine in Double indemnity is zo succesvol gebleken dat velen nog steeds denken dat Barbara Stanwyck er altijd zo uitzag: de dikke rol bovenop haar voorhoofd lijkt inderdaad wel een beetje op het kapsel dat zij op vele glamourfoto’s uit de hoogtijdagen van haar carrière toont.

Stanwyck was van oorsprong donkerharig: zij is een ‘flexible blonde’ die probleemloos haar haarkleur aanpaste aan het soort rol dat zij moest vertolken. Pas op latere leeftijd, in haar privé bestaan, werd Stanwyck definitief grijzig blond.

Double indemnity bleek een onbedoelde trendsetter. De stijl en belichting van cameraman John Seitz – opmerkelijke camerahoeken, zware contrasten en vele luxaflex-shots van groezelige interieurs – zou kenmerkend worden voor het uiterlijk van de film noir. James M. Cain had zijn gelijknamige roman in 1935 gepubliceerd, nadat hij een jaar eerder doorgebroken was met The postman always rings twice.

Dat boek werd snel door filmregisseurs opgepikt. Ook Cains tweede boek trok meteen belangstelling bij alle grote studio’s in Hollywood, maar de invloed van de ‘onofficiële’ censuur van de Hays Code zorgde ervoor dat niemand de filmrechten van Double indemnity durfde te kopen. Het Hays Office stuurde uit eigen beweging een brief naar alle gegadigden: “The general low tone and sordid flavor of this story makes it, in our judgement, thoroughly unacceptable for screen presentation for mixed audiences in the theater.” Enige jaren later verwierf Paramount toch de rechten, omdat men dacht dat het perfect materiaal zou zijn voor een Wilder-film. Billy Wilder zette zich aan een bewerking tot een script met een opmerkelijke co-scenarist: Raymond Chandler, schrijver van het boek The big sleep (dat in 1946 door Howard Hawks tot een tweede icoon van de film noir verfilmd zou worden). Ze dempten de suggesties van woeste seks, verzonnen een alternatief einde en – een briljante ingreep – draaiden de hele structuur van de vertelling om. Het Hays Office had behalve enkele ondergeschikte bezwaren niets meer te zeuren. Cain had zijn pulproman met een dubbele zelfmoord laten eindigen, een absolute nono volgens de Hays Production Code. Omdat misdaad niet mag lonen maar ook niet onbestraft mag blijven, hadden Wilder en Chandler een slotscène met een executie in de gaskamer bedacht. En die was ook gefilmd. Toen het Hays Office dit als “unduly gruesome” beoordeelde, bedacht Wilder het einde zoals dit nu in de film zit: een soort Abraham & Izaäk-scène, maar dit keer zonder goddelijke interventie.

Billy Wilder / USA 1944 Met Barbara Stanwyck, Fred MacMurray, Edward G. Robinson, Jean Heather, Byron Barr 107 minuten 35mm Engels gesproken

DEBORAH KERR

The ladylike blonde

FROM HERE TO ETERNITY R op Honolulu. Als korporaal-hoornblazer en

Robert E. Lee Prewitt is gelegerd op een basis

als bokser heeft hij veel succes. Als hij echter door een ongelukkige stoot tijdens een sparringpartijtje zijn beste vriend blind slaat, hangt hij zijn bokshandschoenen aan de wilgen en laat hij zich overplaatsen. De kazerne waar hij terechtkomt staat onder het commando van een kapitein die niet alleen toestaat dat de onderofficieren het leven van hun ondergeschikten zuur maken, maar die er vooral op gefocust is dat de boksploeg van zijn compagnie het

DEBORA H KERR

5

legerkampioenschap behaalt. Wanneer kapitein Holmes bij een uitgelokte vechtpartij toevallig Prewitts bokskwaliteiten ontdekt, wil hij de gevoelige soldaat dwingen mee te doen met het bokstoernooi. Ondanks alle eenzaamheid, corruptie en ellende waarmee hij wordt geconfronteerd, blijft Prewitt hardnekkig zijn individualiteit verdedigen. Alleen aan Lorene, een donkerharig bardanseresje, vertrouwt hij zijn geheim toe.

In een spiegelbeeldige nevenintrige verleidt Milton Warden, als stafsergeant een Spartaanse volksmenner, de blonde Karen Holmes die in haar huwelijk louter eenzaamheid ervaart.

Regisseur Fred Zinneman had het idee geopperd om Deborah Kerr te casten als de naar liefde hunkerende Karen.

Oorspronkelijk werd hij uitgelachen, maar daarna zagen de producenten in dat ‘the cool English virgin’ een casting-coup kon zijn. Kerr zelf was opgetogen: het zou eindelijk eens een film zijn waarin zij haar ‘ladylike’ reputatie kon inruilen voor een uiteindelijk toch zeer sexy – èn blond – optreden.

Kerr behoort, net als Barbara Stanwyck, tot de fluctuerende blondines: voor From here to eternity liet zij haar roodblonde haar bijkleuren. Blond bleef daarna bij Kerr de overheersende kleur, zowel in haar films als privé.

De beide actrices Kerr en Reed vervullen hun functies in dit kassucces geheel conform hun haarkleur. Terwijl Kerr altijd als ‘cool blonde’ werd gecast, is het extra opvallend dat juist haar overspelige vrijscène met Lancaster in de branding op het idyllische strand van Halona Cove hèt ultieme beeld van From here to eternity is geworden. Het is zelfs gepersifleerd in The seven year itch. Dit shot komt bij iedere filmfanaat meteen in de herinnering op. Of desnoods kent hij alleen de foto ervan.

Zo wordt een nevenintrige opgeblazen tot het ware ding: het is de Hollywoodse filmindustrie in een notedop!

Fred Zinneman / USA 1953 Montgomery Clift, Burt Lancaster, Deborah Kerr, Philip Ober, Frank Sinatra, Donna Reed, Ernest Borgnine, Jack Warden 118 minuten 35mm zw/w Engels gesproken

GRACE KELLY

The cool blonde

TO CATCH A THIEF

Robie had een mooie reputatie opgebouwd als D John juwelendief, bijgenaamd De Kat, maar vanwege zijn actieve deelname aan het verzet in de Tweede Wereldoorlog zijn hem die euvele daden kwijtgescholden. Zijn rustige bestaan aan de Rivièra wordt bedreigd wanneer een reeks diefstallen in zijn stijl wordt gepleegd. Om zijn eigen onschuld te bewijzen (een vast thema bij Hitchcock) moet Robie proberen de ware dief te ontmaskeren. Daarbij kruist hij het pad van een rijke Amerikaanse weduwe, die voor haar arrogant-mooie, blonde dochter Francie een passende echtgenoot zoekt. Francie is aanvankelijk gecharmeerd van Robie’s intrigerende ‘maskerade’, maar dan stapelen de misverstanden en plotwendingen zich op.

De 46ste film van Alfred Hitchcock is een voor hem karakteristieke romantische thriller, en het was Grants derde film onder regie van ‘the master of suspense’. North by Northwest zou daarna nog volgen. Ook voor Grace Kelly was To catch a thief de derde film die zij met Hitchcock maakte, maar voor haar werd het de afsluiting van een periode in haar leven.

Tijdens de opnames aan de Côte d’Azur ontmoette zij een prins van een vorstendommetje, en op haar 26-ste verruilde zij de glamour van Hollywood voor een echte titel. Hitchcock was

6

uiterst teleurgesteld over haar ‘desertie’, misschien omdat hij dit al eerder had ondervonden. Toen Ingrid Bergman na eveneens drie films met hem vanwege amoureuze redenen naar Europa was vertrokken, had hij Grace Kelly gespot in een Hollywoodscreentest. De natuurlijke blondine maakte echter haar debuut in Mogambo – zie de beschrijving van Red dust – en werd meteen als een echte ster herkend. Zij was een perfecte combinatie van een klassiek schoonheidsideaal, een goede opvoeding en een magnetische uitstraling op het bioscoopscherm. Zij was ‘cool’, maar daaronder werd een smeulende passie gesuggereerd.

Hitchcock kon dit imago gebruiken en verder polijsten. Zijn stelling was immers: “Blondes make the best victims. They’re like virgin snow that shows up the bloody footprints.”

Alfred Hitchcock / USA 1955 Met Cary Grant, Grace Kelly, Jessie Royce Landis, Brigitte Auber, Jean Martinelli 106 minuten Engels (en Frans) gesproken

titelsequentie vanuit de pupil van een oog, ontworpen door Saul Bass. En de score van Bernard Hermann keert steeds obsessief in cirkelende bewegingen terug naar vergelijkbare motieven. Ook de ‘coiled chignon’ van Kim Novak, de ingedraai-de krul op haar achterhoofd, is beroemd geworden; het is een metafoor voor de crypto-erotische interesses van Hitchcock.

Alfred Hitchcock / USA 1958 Met James Stewart, Kim Novak, Barbara Bel Geddes 128 minuten Engels gesproken

The dancing blonde

The melancholic blonde

TOP HAT

VERTIGO

S

In de tienjaarlijkse poll van het Engelse blad Sight&Sound heeft Vertigo onlangs Citizen Kane van de eerste plaats van de ‘Beste film aller tijden’ verdreven!

Alain Bergala, curator van de inventieve film&kunsttentoonstelling Brune/Blonde in de Cinémathèque française (Parijs, oktober 2011-januari 2012), stelde: “Vertigo is no doubt the most beautiful monument in film to feminine hair in the history of the cinema”, mede omdat het thema tot in de meest sprekende details wordt verwerkt. Het begint al met de spiralende

KIM NOVAK

door

GINGER ROGERS

KIM NOVAK

Scottie Ferguson heeft ontslag genomen bij de politie van San Francisco, nadat een collega te pletter is gevallen die hem te hulp schoot tijdens een achtervolging over de daken. Scottie had al last van hoogtevrees, maar zijn angst is nu een echte fobie. Zijn ex-vriendin Midge, een blondine, probeert hem te steunen in de verwerking van het drama. Kort daarna krijgt hij bezoek van Gavin Elster, een oud-studievriend en thans steenrijk scheepsmagnaat, die hem verzoekt zijn vrouw te schaduwen. Madeleine zou bezeten zijn door de geest van haar overgrootmoeder, die zelfmoord heeft gepleegd. Inderdaad doet de hoogblonde Madeleine enkele pogingen haar voorbeeld te volgen. Zo redt Scottie haar van verdrinking onder de Golden Gate Bridge. Wanneer Madeleine een droom beschrijft waarin zij van een kerktoren stort, meent hij de Freudiaanse oplossing voor haar waan gevonden te hebben: een confrontatie met de werkelijkheid moet haar genezen. Bij de missiekerk aangekomen ontworstelt zij zich aan zijn omhelzing, klimt naar boven en... verlamd van angst op de steile trap ziet hij een lichaam naar beneden vallen.

Na een zenuwinzinking zwerft Scottie door de stad. In alle vrouwen denkt hij Madeleine te herkennen, tot hij op een dag een winkelmeisje ontmoet: Judy Barton is het levende evenbeeld van zijn verloren liefde. Hij modelleert haar tot een steeds perfecter kopie; hij laat haar mooiere kleren kiezen, haar bruine haar blonderen en een ander kapsel nemen. Scottie dwingt haar zelfs de gebeurtenissen die hij met Madeleine heeft meegemaakt opnieuw op te voeren, tot een bezoek aan dezelfde kerk toe. Ondertussen krijgt hij steeds sterkere vermoedens dat Judy niet alleen op Madeleine lijkt, maar dat zij haar ìs. Die mysterieuze dubbele identiteit komt tot een bloedstollende ontknoping. Impliceert een gelijkenis ook een identiek einde?

Next-

TIPPI HEDREN

TIPPI HEDREN

The frigid blonde

THE BIRDS

een misverstand helpt Melanie, een verwende, D Door sexy rijkeluisdochter, in een dierenwinkel een klant

die twee parkieten (lovebirds) wil kopen, maar hij herkent haar uit de schandaalpers en zet haar op haar nummer. Dat pikt Melanie niet en zij achtervolgt hem naar zijn huis. Daar ontmoet zij de andere vrouwen in het leven van de geslaagde advocaat: zijn bezitterige moeder, zijn ex-verloofde en zijn tienerzusje. Melanie wordt door een meeuw aangevallen en krijgt een bloedige schram op haar hoofd, die door Mitch galant wordt verzorgd. Het vreemde incident is de voorbode voor steeds heftiger aanvallen van groepen doodnormale vogels, zelfs met dodelijke slachtoffers. Melanie en Mitch moeten de crisis samen te lijf, maar of dat voldoende is voor liefde? Even mysterieus als het ontstaan van de crisis keert de rust in het stadje – schijnbaar – weer terug.

De laatste archetypische Hitchcock-blondine – na Ingrid Bergman, Grace Kelly en Kim Novak – is Tippi Hedren: de succesvolle mannequin werd door hem persoonlijk ‘ontdekt’ en klaargestoomd voor een loopbaan als filmster. Hedren deed de rol van Kim Novak in Vertigo over, maar dan in werkelijkheid: Hitchcock restylde haar tot een kloon van Grace Kelly. Zij ‘overleefde’ twee van zijn films, The birds (haar debuut) en, een jaar later, Marnie, waarin zij een frigide blondine speelde.

Daarna wilde zij nooit meer met Hitchcock samenwerken, hoewel zij bij hem onder exclusief contract stond; hij was zo pissig dat hij dreigde haar prille carrière te ruïneren.

Hedren beweerde later dat zijn wraaklust voortkwam uit haar weigering in te gaan op zijn seksuele avances.

Die beschuldiging weerklinkt in een van de vele interpretaties van het eigenlijk nogal slappe verhaal van The birds. Het gebrek aan inhoud is een vruchtbare voedingsbodem voor de meest vergaande theorieën. Zo zou Hitchcock tegenover de vogels, belichaming van de driedimensionele vrijheid, de gekooide mens hebben geplaatst, verstrikt in al zijn twintigsteeeuwse hebbedingetjes. Sommigen beweren dat hij de Vrouw geportretteerd heeft als oorzaak van het Kwaad, want waar Melanie verschijnt dreigt èn gebeurt er onheil, zoals volgens negentiende-eeuwse schilders ook Lilith of halfnaakte sirenes hun slachtoffers verleid hebben met hun blonde lokken. Of zijn de onverklaarde aanvallen van de vogels een metafoor voor de seksuele frustaties, jaloezie en problemen in de relatie tussen Mitch en Melanie, en dus tussen mannen en vrouwen in het algemeen? Nooit heeft ‘the master of suspense’ zich duidelijk uitgesproken over zijn bedoelingen met The birds.

Alfred Hitchcock / USA 1963 Met Tippi Hedren, Rod Taylor, Jessica Tandy, Suzanne Pleshette, Veronica Cartwright 119 minuten Engels gesproken

Travers, de beroemde Amerikaans tapdanser, J Jerry reist naar Londen voor een optreden in een show die

geproduceerd wordt door zijn vriend Hardwick (een glansrol, op het stuntelige lijf van Edward Everett Horton geschreven).

Jerry is zo gegrepen door zijn passie dat hij ook ‘s avonds in zijn hotelkamer nog een nummertje tapt. In de kamer daaronder logeert een Amerikaanse zangeres, Dale Tremont.

Deze blonde, temperamentvolle dame rent naar boven om de onruststoker een uitbrander te geven, met het merkwaardige gevolg dat Jerry, een verstokt vrijgezel, op slag verliefd is.

En hij is een doorzetter, ondanks haar ijzige weigeringen.

Een wolkbreuk lijkt de beslissende doorbraak, want tijdens het schuilen in een muziektent leggen ze hun gekibbel bij.

Dit betekent niet dat nu alles meteen koek en ei is, want er volgt een reeks van komische misverstanden die Dale de indruk geven dat Jerry al getrouwd is, terwijl hij juist niet door heeft dat zij slechts als mannequin voor de Italiaanse modefat Beddini werkt. Uiteindelijk, zoals dat hoort bij een amour fou, komt alles op z’n pootjes terecht.

Het verhaaltje is niets meer dan een kapstok voor een musical, waarin de dansnummers Cheek to cheek, Isn’t this a lovely day to be caught in the rain, Top hat, white tie and tails en andere songs van Irving Berlin onvergetelijk zijn. Verder moeten de schitterende decors van Van Nest Polglase geroemd worden, net als de verbluffende jurken van Adrian die Dale zwierig draagt (o, die wegvliegende veertjes). Ginger Rogers werkt zich, als een perfecte actrice, zuchtend door de eerste ontmoetingen met Fred Astaire heen omdat dit nu eenmaal in het scenario staat. Dat is nu eenmaal de opmaat tot die ongelooflijk mooie, schijnbaar moeiteloze dansnummers.

Vreemd dat zo’n stralend blonde filmster – een typische ‘girl next door’ met een vleugje ‘cool’ die nooit om een snibbige opmerking verlegen zit – later kon veranderen in een lid van de curieuze ondersoort van het cliché ‘blonde over the top’, weergaloos getypeerd door Dame Edna. Niet aan denken; laten we liever wegzwijmelen bij Top hat.

Mark Sandrich / USA 1936 Met Fred Astaire, Ginger Rogers, Edward Everett Horton, Helen Broderick, Eric Blore 99 minuten 35mm zw/w Engels gesproken, Ned. & Frans o.t.

GINGER ROGERS

maar ondanks al haar ervaring was zij niet de eerste keus geweest bij de casting van South Pacific. Haar rol werd eerst aangeboden aan Doris Day, maar die had er geen zin in; Elizabeth Taylor werd door Joshua Logan, die ook de Broadwayproductie had geregisseerd, afgewezen vanwege haar zangstem.

Joshua Logan / USA 1958 Met Mitzi Gaynor, Rossano Brazzi, John Kerr, France Nuyen, Juanita Hall 171 minuten Engels gesproken

DORIS DAY

MITZI GAYNOR

JUDY HOLLIDAY

VIVIAN BLAINE

JUDY HOLLIDAY

VIVIAN BLAINE

The smartest dumb blonde

The cherry blonde

BORN YESTERDAY

GUYS AND DOLLS

Brock is het prototype van een ongelikte, H Harry zelfingenomen, gisse zakenman. Hij gaat naar

PILLOW TALK

MITZI GAYNOR

The sing & dance blonde

SOUTH PACIFIC

V

Vivian Blaine is qua uiterlijk een typische ‘girl next-door’: mooi maar geen klassieke schoonheid, zeker niet sexy maar wel roodblond, en - in Guys and dolls - met maar één droomwens... trouwen met Frank Sinatra, tenminste met zijn alias Nathan Detroit, met wie zij al 14 jaar verloofd is. Zij heeft tot Nathans schrik aan haar moeder, die ver weg woont, verteld dat ze al jaren getrouwd zijn en inmiddels vijf kinderen hebben.

Viviane Blaine was een revuester die, ondanks enkele uitstapjes naar Hollywood, vooral triomfen heeft beleefd in het theater. In 1950 maakte zij als Adelaide haar Broadwaydebuut in de musical Guys and dolls. Het was een smash-hit: na 1200 voorstellingen hernam zij meteen haar rol in een productie op West End in Londen, en in 1955 speelde zij - natuurlijk? - ook mee in de verfilming.

Het verhaal draait om een weddenschap tussen twee aartsgokkers. Nathan zet er duizend dollar op dat het zijn vriend Sky Masterson - op Broadway gespeeld en gezongen door Robert Alda, maar in de film door Marlon Brando, of all people! - niet zal lukken om een door Nathan aangewezen jongedame mee te krijgen voor een dineetje in Havana, op Cuba. De uitverkorene wordt sister Sarah Brown van de plaatselijke, noodlijdende Save-A-Soul-Mission. Die rol wordt vertolkt door de zeer donkerharige [!] Jean Simmons. Sky, een notoire vrouwenversierder, doet Sarah uiteindelijk een zakelijk voorstel: ga mee, en ik garandeer je voor de eerstvolgende opwekkingsdienst minstens twaalf zondaren. De aantrekkelijke maar niet van Sky’s avances gediende Sarah zwicht vanwege het hogere doel. Hij komt zijn afspraak na door een wedje met een groep zware jongens te winnen - sluitstuk van een ballet in een riool - waarna ze inderdaad gehoorzaam naar Sarahs bijeenkomst gaan.

Ondertussen schittert Adelaide in een aantal sexy nummers op het toneel met de veelal blonde Goldwyn Girls. Maar dat zijn blakend-gezonde meisjes in een prachtig geënsceneerde musicalrevue, waar je met goed fatsoen ook je schoonmoeder mee naartoe kan nemen.

Joseph Mankiewicz / USA 1955 Marlon Brando, Jean Simmons, Frank Sinatra, Vivian Blaine 152 minuten Engels gesproken

Washington DC om zijn imperium te beschermen tegen ongunstige wetgeving. Natuurlijk ligt het niet in zijn aard om een keurige lobby te beginnen; sneller en effectiever is het omkopen van een kwetsbaar Congreslid. In Brocks hofhouding figureren zijn vriendin Emma ‘Billie’ Dawn, een stralend blonde, kirrende showgirl die behalve van mode van toeten noch blazen weet, een gladde advocaat en een stel medewerkers die ondanks hun nette kostuums steeds weer terugvallen in hun maffiagewoontes. Toch wil Brock de schone schijn ophouden en daarom beveelt hij Paul Verrall, een journalist in geldnood, om Billie goede manieren en enige kennis bij te brengen.

Judy Holliday was een toneelactrice die in 1946 doorbrak met haar rol als Billie Dawn in de succesvolle Broadwayproductie Born yesterday, een stuk van Garson Kanin. Toen Columbia de filmrechten kocht, wilde studiobaas Harry Cohn geen onbekende acteurs gebruiken. Kanin spande echter samen met zijn vrienden George Cukor, Spencer Tracy en Katherine Hepburn om Holliday toch haar rol te laten dupliceren. Ze gaven haar een bijrol in Adam’s rib, en de recensies waren laaiend over haar talent. Nu kon Cohn niet langer dwarsliggen.

Voor haar hoofdrol in de filmversie kreeg Holliday de Oscar voor beste actrice, waarmee zij beroemde acteerkanonnen als Gloria Swanson (Sunset Boulevard), Bette Davis en Anne Baxter (beiden in All about Eve) aftroefde. Holliday dankt haar bijnaam aan haar Billie-achtige rollen, maar bovendien had zij in haar jeugd bij een IQ-test 172 gescoord, wat betekent dat zij bovenin de intelligentste 1% van de bevolking hoorde.

Jayne Mansfield was overigens niet veel dommer: haar IQ bedroeg 163. Het imago van dom blondje kwam nog wel van pas toen Holliday in 1952 door de Senaat verhoord werd wegens vermeende communistische sympathieën: zij speelde een onnozele trien, en gaf slim toe “that she had been taken advantage of”.

George Cukor / USA 1950 Met Broderick Crawford, Judy Holliday, William Holden, Howard St.John, Larry Oliver, Barbara Brown 103 minuten 35mm Engels gesproken

PLAK HIER PLAATJE

28

The blonde next-door

Forbush is een luitenant-verpleegster in een N Nellie marinehospitaal op een tropisch eiland dat tijdens

WO II door de Japanners wordt bedreigd. Zij is afkomstig uit Arkansas en smoorverliefd geworden op de Fransman Emile de Beque, die in dit paradijs al jaren als planter werkt.

Actrice Mitzi Gaynor bevestigt haar ‘girl next-door’ status met het liedje A wonderful guy: “I’m as corny as Kansas in August, I’m as normal as blueberry pie”. Een dubbelzinnige referentie aan haar blonde coup is het liedje “I’m gonna wash that man right out of my hair”. De reden voor haar amoureuze wanhoop is Emile’s bekentenis dat zijn eerste vrouw een inlands meisje was, en dat is voor haar voldoende om de liefde te bevriezen. Joe Cable, luitenant bij de mariniers, legt de afgewezen planter uit dat Amerikanen nogal verkrampt op interraciale relaties reageren; zelf wil hij ook niet met zijn Zuidzeeliefje Liat trouwen. De oorlogsdreiging zorgt niettemin voor een - gedeeltelijk happy end.

De filmversie van de Rodgers & Hammerstein musical Oklahoma! was zo’n succes dat 20th Century-Fox en de andere producenten bij de volgende R&H verfilming nog spectaculairder voor de dag wilden komen. Alle drieste plannen betaalden uit: South Pacific haalde de hoogste plaats in de box office van 1958 en draaide ruim vier jaar onafgebroken in Londen. De records werden pas zeven jaar later gebroken toen The sound of music uitkwam. South Pacific was de eerste film op het Todd-AO systeem dat 70mm celluloid gebruikte, waarbij het magistrale stereoeffect via zes magnetische geluidssporen werd weergegeven. De nieuw ontworpen Todd-AO camera gebruikte een groothoeklens van 128 graden, waarmee het menselijk blikveld werd benaderd.

Extra bijzonder: de Europese première vond plaats in het speciaal verbouwde Asta-theater in Den Haag, waar men zich kon vergapen aan de beelden op een licht gebogen scherm van 6,3 meter hoog bij 13,5 meter breed. Vanzelfsprekend werd de film ook in een normale 35mm versie voor gewone bioscopen uitgebracht.

Mitzi Gaynor, een meisje met vrolijke bruine ogen, een vlekkeloze teint en een gouden schijn in het blonde haar, had al op haar zeventiende, in 1949, een zevenjarig contract bij 20th Century-Fox getekend. Zij speelde vooral in musicalfilms,

Morrow is een hardwerkende, zelfverzekerde J Jan binnenhuisarchitecte in New York. Hoewel zij nog

steeds single is, beweert zij best gelukkig te zijn, wat haar meestal dronken huishoudster Alma botweg betwijfelt.

Jan heeft een eigen inkomen waarmee zij hooggesloten mantelpakjes maar soms ook sexy kleding koopt (zie haar dansscène in een nauwsluitende witte jurk, met laag uitgesneden rugdecolleté). Zij is de ideale ‘girl nextdoor’, letterlijk, maar met haar buurman Brad Allen, een liedjescomponist en verstokt vrouwenversierder, ruziet zij alleen maar over de telefoonlijn die ze noodgedwongen moeten delen. Hij zit eindeloos aan de telefoon met allerlei dames die hij voorspiegelt dat zijn laatste song speciaal voor hààr is geschreven, zodat Jan haar klanten nauwelijks kan bereiken. Omdat ze elkaar nog nooit in levende lijve ontmoet hebben, kan een wederzijdse kennis hen introduceren, waarbij Brad zich slim voordoet als Rex, een rijke rancher uit Texas.

Wanneer Jan een keertje trots per telefoon over haar beau vertelt, kan Brad het niet laten om stereotype opmerkingen te maken over Rex‘ goede smaak in vrouwendingen. En zo volgen de verwarrende ontwikkelingen elkaar op, tot... er tijdens de aftiteling vier kleine kussentjes verschijnen, roze, blauw, roze, en nog eentje blauw!

In Pillow talk houdt Doris Day lang haar preutse imago vol, maar de bestemming van zelfs een carrièrevrouw ligt (zeker in Hollywoodkomedies) in de armen van een man. Het was een geweldig publiekssucces en de eerste van drie films samen met Rock Hudson; nu lijkt het ouderwetse cinema, pure malligheid, maar Day & Hudson blijven een garantie voor een zorgeloos avondje uit.

De discrepantie tussen de publieke figuur Rock Hudson en diens homoseksuele privéleven is al jaren bekend terrein, maar indertijd moest hij zichzelf via de kieren van zijn rollen laten zien, in de hyperromantische komedies met Doris Day of in serieuzere, melodramatische films van Douglas Sirk. Zo zou hij over zijn rol in Pillow talk kunnen zeggen: “It’s okay to be gay as long as you’re a straight pretending to be gay. But what if you’re a gay actor passing for straight playing the role of a straight pretending to be gay? Whew!”

Eind jaren ’60 veranderde de seksuele moraal, net als de smaak van het bioscooppubliek. Day stapte over naar de televisie. Daarnaast profileerde zij zich als dierenrechtenactiviste, iets wat zij gemeen heeft met een andere blonde godin die zich uit de filmwereld heeft teruggetrokken, Brigitte Bardot.

Michael Gordon / USA 1959 Met Doris Day, Rock Hudson, Thelma Ritter, Tony Randall 98 minuten Engels gesproken

7

EXTRA

DEN HAAG FILMHUIS DEN HAAG SPUI 191 (070) 365 6030 WWW.FILMHUISDENHAAG.NL

AMERSFOORT DE LIEVE VROUW LIEVE VROUWESTRAAT 13 (033) 422 6555 WWW.LIEVEVROUW.NL

ARNHEM FOCUS FILMTHEATER KORENMARKT 42 (026) 442 4283 WWW.FOCUSARNHEM.NL

ENSCHEDE CONCORDIA OUDE MARKT 15 (053) 431 1089 WWW.CONCORDIA.NL

MAASTRICHT LUMIÈRE BOGAARDENSTRAAT 40 B (043) 321 4080 WWW.LUMIERE.NL

DO VR ZA ZO

ZA MA ZA DI ZA MA ZA DI ZA MA ZA DI ZA MA ZA DI ZA DI ZA MA ZA DI ZO MA

DO DO DO DO DO DO DO DO DO DO DO DO DO DO DO

VR 9 NOV DOUBLE INDEMNITY ZA 10 NOV SULLIVAN’S..; PILLOW TALK; VERTIGO ZO 11 NOV TOP HAT; GENTLEMEN/ BLONDES

WO WO WO WO WO WO

6 SEP 7 SEP 8 SEP 9 SEP

MA 10 SEP PLAK HIER PLAATJE 34

PLAK HIER PLAATJE

35

DI 11 SEP WO DO VR ZA ZO

12 SEP 13 SEP 14 SEP 15 SEP 16 SEP

MA DI WO DO VR ZA ZO MA DI

17 SEP 18 SEP 19 SEP 20 SEP 21 SEP 22 SEP 23 SEP 24 SEP 25 SEP

WO 26 SEP ZO 30 SEP MA 1 OKT DI 2 OKT WO ZO MA DI WO ZO MA

3 OKT 7 OKT 8 OKT 9 OKT 10 OKT 14 OKT 15 OKT

DI WO ZO MA

16 OKT 17 OKT 21 OKT 22 OKT

DI WO MA DI WO

23 OKT 24 OKT 29 OKT 30 OKT 31 OKT

GENTLEMEN/BLONDES HOW TO MARRY..

THERE’S NO BUSINESS..

DOUBLE INDEMNITY; SULLIVAN’S..

WILL SUCCESS..; DOUBLE INDEMNITY FROM HERE/ETERNITY; BORN YESTERDAY BORN YESTERDAY RIVER/RETURN SEVEN YEAR ITCH GUNS, GIRLS..; THE BIRDS WILL SUCCESS..; THE BIRDS; GUYS/DOLLS SILENT BLONDS GUNS, GIRLS..; TOP HAT TOP HAT THERE’S NO BUSINESS..

GENTLEMEN/BLONDES HOW TO MARRY..

SULLIVAN’S..

GUYS/DOLLS; SULLIVAN’S..

SOUTH PACIFIC; FROM HERE/ETERNITY FROM HERE/ETERNITY FROM HERE/ETERNITY SOUTH PACIFIC; WILL SUCCESS..

WILL SUCCESS..; SOUTH PACIFIC SOUTH PACIFIC RED DUST PILLOW TALK; RED DUST SULLIVAN’S..; PILLOW TALK GUYS/DOLLS TO CATCH/THIEF PILLOW TALK; TO CATCH/ THIEF SOUTH PACIFIC TO CATCH/THIEF BLONDE VENUS TO CATCH/THIEF; SILENT BLONDS VERTIGO; GUNS, GIRLS..

VERTIGO VERTIGO; BLONDE VENUS THE BIRDS; VERTIGO THE BIRDS

COLOFON Programma Leendert de Jong Organisatie Gaby Brinkman Publiciteit Hildert Raaijmakers (Eind)redactie Erik Daams Vormgeving Jan Heijnen, Den Haag Oplage 37.000 Editie 206 B, bijlage Programma van Filmhuis Den Haag in de Filmkrant met steun van

WWW.FILMHUISDENHAAG.NL

1 SEP 3 SEP 8 SEP 11 SEP 15 SEP 17 SEP 22 SEP 25 SEP 29 SEP 1 OKT 6 OKT 9 OKT 13 OKT 15 OKT 20 OKT 23 OKT 27 OKT 30 OKT 3 NOV 5 NOV 10 NOV 13 NOV 18 NOV 19 NOV

GENTLEMEN/BLONDES GENTLEMEN/BLONDES GENTLEMEN/BLONDES GENTLEMEN/BLONDES GUYS/DOLLS GUYS/DOLLS GUYS/DOLLS GUYS/DOLLS THE BIRDS THE BIRDS THE BIRDS THE BIRDS TO CATCH/THIEF TO CATCH/THIEF TO CATCH/THIEF TO CATCH/THIEF SOUTH PACIFIC SOUTH PACIFIC SOUTH PACIFIC SOUTH PACIFIC VERTIGO VERTIGO VERTIGO VERTIGO

AMSTERDAM BIOSCOOP HET KETELHUIS PAZZANISTRAAT 4 (020) 684 0090 WWW.KETELHUIS.NL DO VR ZA ZO

13 SEP 14 SEP 15 SEP 16 SEP

MA DI WO DO VR ZA ZO MA DI WO DO VR ZA ZO

17 SEP 18 SEP 19 SEP 20 SEP 21 SEP 22 SEP 23 SEP 24 SEP 25 SEP 26 SEP 27 SEP 28 SEP 29 SEP 30 SEP

GENTLEMEN/BLONDES BLONDE VENUS FROM HERE/ETERNITY THERE’S NO BUSINESS..; WILL SUCCESS..

HOW TO MARRY..

RED DUST GUYS/DOLLS BORN YESTERDAY SULLIVAN’S..

TOP HAT PILLOW TALK GUNS, GIRLS..

SOUTH PACIFIC DOUBLE INDEMNITY VERTIGO THE BIRDS TO CATCH/THIEF RIVER/RETURN; SEVEN YEAR ITCH

6 SEP 13 SEP 20 SEP 27 SEP 4 OKT 11 OKT 18 OKT 25 OKT 1 NOV 8 NOV 15 NOV 22 NOV 29 NOV 6 DEC 13 DEC

HOW TO MARRY..

RED DUST DOUBLE INDEMNITY TOP HAT THERE’S NO BUSINESS..

BLONDE VENUS FROM HERE/ETERNITY RIVER/RETURN WILL SUCCESS..

GENTLEMEN/BLONDES PILLOW TALK SEVEN YEAR ITCH TO CATCH/THIEF VERTIGO THE BIRDS

BREDA CHASSÉ CINEMA CLAUDIUS PRINSENLAAN 8 (076) 530 3132 WWW.CHASSE.NL/CINEMA MA MA MA MA MA MA MA MA MA MA MA MA MA

10 SEP 17 SEP 24 SEP 1 OKT 8 OKT 15 OKT 22 OKT 29 OKT 5 NOV 12 NOV 19 NOV 26 NOV 3 DEC

FROM HERE/ETERNITY DOUBLE INDEMNITY BORN YESTERDAY RED DUST GENTLEMEN/BLONDES SULLIVAN’S..

GUYS/DOLLS TOP HAT HOW TO MARRY..

VERTIGO PILLOW TALK RIVER/RETURN THE BIRDS

‘S-HERTOGENBOSCH VERKADEFABRIEK BOSCHDIJKSTRAAT 45 (073) 681 8160 WWW.VERKADEFABRIEK.NL WO WO WO WO

19 SEP 3 OKT 17 OKT 31 OKT

FROM HERE/ETERNITY BLONDE VENUS GUYS/DOLLS GENTLEMEN/BLONDES

EINDHOVEN PLAZA FUTURA LEENDERWEG 65 (040) 294 6848 WWW.PLAZAFUTURA.NL WO DI WO DI WO DI DI DI

3 OKT 9 OKT 17 OKT 23 OKT 31 OKT 6 NOV 13 NOV 20 NOV

GENTLEMEN/BLONDES PILLOW TALK BLONDE VENUS TO CATCH/THIEF WILL SUCCESS..

VERTIGO SEVEN YEAR ITCH GUYS/DOLLS

GRONINGEN FORUMIMAGES HEREPLEIN 73 (050) 312 0433 WWW.FORUMIMAGES.NL ZA 22 SEP GUYS/DOLLS ZA 29 SEP GENTLEMEN/BLONDES ZA 6 OKT THE BIRDS HAARLEM FILMSCHUUR LANGE BEGIJNESTRAAT 9 (023) 517 3910 WWW.FILMSCHUUR.NL ZO MA MA MA MA MA MA MA MA

9 SEP 10 SEP 17 SEP 24 SEP 1 OKT 8 OKT 15 OKT 22 OKT 29 OKT

GENTLEMEN/BLONDES RED DUST SULLIVAN’S..

DOUBLE INDEMNITY FROM HERE/ETERNITY TO CATCH/THIEF TOP HAT GUYS/DOLLS PILLOW TALK

DEVENTER FILMHUIS DE KEIZER KEIZERSTRAAT 78 (0570) 600 515 WWW.FILMHUISDEKEIZER.NL

HILVERSUM FILMTHEATER HILVERSUM HERENPLEIN 5 (035) 623 5466 WWW.FILMTHEATERHILVERSUM.NL

MA MA MA MA MA MA MA MA MA MA MA MA

DI DI DI DI DI DI DI DI

24 SEP 1 OKT 8 OKT 15 OKT 22 OKT 29 OKT 5 NOV 12 NOV 19 NOV 26 NOV 3 DEC 10 DEC

HOW TO MARRY..

DOUBLE INDEMNITY TOP HAT GUNS, GIRLS..

FROM HERE/ETERNITY GENTLEMEN/BLONDES GUYS/DOLLS BLONDE VENUS SOUTH PACIFIC TO CATCH/THIEF SULLIVAN’S..

PILLOW TALK

11 SEP 18 SEP 25 SEP 2 OKT 9 OKT 16 OKT 23 OKT 30 OKT

TOP HAT SEVEN YEAR ITCH RED DUST GUYS/DOLLS FROM HERE/ETERNITY GENTLEMEN/BLONDES SULLIVAN’S..

PILLOW TALK

19 SEP 10 OKT 24 OKT 7 NOV 21 NOV 5 DEC

BLONDE VENUS DOUBLE INDEMNITY GUYS/DOLLS TO CATCH/THIEF VERTIGO SEVEN YEAR ITCH

NIJMEGEN VILLA LUX ORANJESINGEL 42 (0900) 589 4636 WWW.LUX-NIJMEGEN.NL DI DI DI DI DI DI DI DI DI DI DI DI

11 SEP 18 SEP 25 SEP 2 OKT 9 OKT 16 OKT 23 OKT 30 OKT 6 NOV 13 NOV 20 NOV 27 NOV

BLONDE VENUS BORN YESTERDAY THE BIRDS TOP HAT HOW TO MARRY..

SULLIVAN’S..

TO CATCH/THIEF PILLOW TALK DOUBLE INDEMNITY FROM HERE/ETERNITY GENTLEMEN/BLONDES VERTIGO

ROTTERDAM LANTARENVENSTER OTTO REUCHLINWEG 996 (010) 277 2277 WWW.LANTARENVENSTER.NL ZO ZO ZO ZO ZO ZO ZO ZO

9 SEP 16 SEP 23 SEP 30 SEP 14 OKT 21 OKT 28 OKT 4 NOV

SEVEN YEAR ITCH THE BIRDS GUYS/DOLLS GENTLEMEN/BLONDES RED DUST TO CATCH/THIEF FROM HERE/ETERNITY RIVER/RETURN

UTRECHT FILMTHEATER ‘T HOOGT HOOGT 4 (030) 232 8388 WWW.HOOGT.NL ZO DI ZO DI ZO DI ZO DI

7 OKT 9 OKT 14 OKT 16 OKT 21 OKT 23 OKT 28 OKT 30 OKT

BLONDE VENUS WILL SUCCESS..

DOUBLE INDEMNITY FROM HERE/ETERNITY PILLOW TALK GENTLEMEN/BLONDES GUYS/DOLLS SULLIVAN’S..

Mede naar aanleiding van Marilyn Monroe’s 50ste sterfjaar stelt Filmhuis Den Haag ‘Hollywood Blondes’ samen, dat in het najaar 2012 langs 16 steden in Nederland rouleert. Het overzicht besteedt aandacht aan de ontwikkeling van drie verschillende (Hollywood)archetypen: Sexy, Cool en Next-door Blondes. Het filmprogramma bestaat uit een selectie klassiekers van 1930 tot 1963. In Filmhuis Den Haag vinden enige extra evenementen plaats. (Voor eventuele randprogramma’s in andere filmtheaters verwijzen we u naar hun websites.)

HOLLYWOOD BLONDES TENTOONSTELLING Augustus t/m oktober, dagelijks tijdens openingstijden Posters, plaatjes, artikelen en allerhande memorabilia uit het Filmhuisarchief. In augustus stond Monroe centraal; vanaf september zijn fan-parafernalia van andere blonde filmiconen gratis te bewonderen.

HOLLYWOOD BLONDES FILMQUIZ Vrijdag 14 september 21.00 uur De jaarlijkse filmquiz staat natuurlijk geheel in het teken van Hollywood Blondes.

Deelname geschiedt in teams, en is gratis; aanmelding via website filmhuisdenhaag.nl.

MADONNA / THE SINGING BLONDE Zaterdag 15 september 21.30 uur Een avond over de überblonde queenof-pop Madonna en haar blonde inspiratiebronnen, met clips uit het uitpuilende archief van VJ Fenno Werkman.

BLONDES-FEEST Zaterdag 15 september vanaf 23.00 uur Dans tot diep in de nacht op muziek van pop-blondines uit verleden en heden.

SILENT HOLLYWOOD BLONDES De actrices uit de jaren ‘10 en ‘20 - en de door hen belichaamde types blondines komen in vier voorstellingen aan bod met levende muziek van de pianisten Charles Janko, Kevin Toma, Wim van Tuyl en Yvo Verschoor.

De eerste filmheldinnen, vaak met blonde pijpekrullen, waren passief en zelfopofferend. Midden jaren ‘20 kwam de ‘flapper’ op, oftewel de zelfbewuste vrouw, begiftigd met humor en de drieste drang om van het leven te genieten.

Deze flappers waren voorlopers van de romantische sterren in de screwball comedies en musicals van de jaren ‘30.

Maar eerst verschenen eind jaren ‘20 de ‘golddigger’ en de ‘blonde bombshell’ in focus. Eerst werden deze hyperfeminieme overvaltechnieken nog met een komische ondertoon geportretteerd, maar snel daarna raakte de ‘film noir’ in de mode, met harde, noodlottige en vooral blonde vrouwen.

Soms maakten de Silent Blondes – nu helaas bij velen onbekend - in hun privéleven bijna filmische ellende mee: de biografieën van Mary Miles Minter, Mary Nolan en Olive Thomas zijn niet met droge ogen te lezen! Meer informatie over deze actrices, en hun films, is te vinden in het FilmhuisProgrammaMagazine.

Maandag 17 sep 19.30 uur Marion Davies Maandag 22 okt 19.30 uur Mary Miles Minter & Olive Thomas Maandag 19 nov 19.30 uur Mae Murray & Mae Marsh Maandag 17 dec 19.30 uur Alice Terry & Jean Harlow en andere Silent Blondes