Filmhuis Magazine september 2010

Filmhuis Magazine September 2010

....................................................................................................................................................................

W IT SU H M EN M GL AR I y SH

Veertien tearjerkers voor 'Huilen in Den Haag' ZAAL5: Upload Cinema, Plane scape, Todays Art Film & Levende muziek: Nosferatu van F.W. Murnau

Redactioneel ......................................................................................

De zomer voorbij Toen ik nog werkzaam was in de theatermarketing (lang geleden) en daarvoor in het onderwijs (een vorig leven), genoot ik van lange vrije zomers. Theaters en scholen zijn dan immers gesloten. Zes weken vakantie: ja, het was een zwaar leven..!

Het Filmhuis draait dóór in de zomer. Voor onze bezoekersaantallen hopen wij altijd stiekem op slecht weer. Niet dat wij u dat toewensen, maar het is nu eenmaal zo dat zodra de zon boven Den Haag schijnt u met z’n allen op het strand of op het terras zit. Ondertussen zijn onze filmzalen oases van rust, waar de airconditioning zachtjes zoemt en films de zinnen prikkelen. Misschien kunt u dus alvast een notitie maken in uw agenda voor komend jaar dat filmbezoek altijd een prettig alternatief is op dagen wanneer de zomerse hitte u teveel wordt.

Achter de schermen en op kantoor is eigenlijk nooit sprake van een rustige situatie in het Filmhuis, ook niet tijdens de zomermaanden. Dit jaar heb ik dit maximaal ervaren omdat ik in april al op vakantie was en de hele zomer doorgewerkt heb. Zorgen dat u weet wat er te zien is in het Filmhuis, is mijn missie. Hoe zonnig het ook was de afgelopen weken: u wist ons prima te vinden voor onze Haagse Hoogtepunten en Inhaalpremières, dus dat deel van mijn taak is volbracht. Een greep uit de zaken waar ik me tijdens de zomer ook mee bezig heb gehouden, is de vernieuwing en verbetering van onze website. De verschillen zitten ‘m in de details en als het goed is, vindt u nu nòg beter uw weg. Ook onze wekelijkse e-mailingen zijn verbeterd: met iets méér inhoud over de films en programma’s hopen we u nog beter te enthousiasmeren (meld u aan via de website, ‘t is gratis!).

Verder brengen we een bescheiden seizoensfolder uit: een vooruitblik op een aantal ‘high lights’ van het komende seizoen: Tearjerkers in september, Camera Japan in oktober, Africa in the Picture in november, Joseph Strick in februari (o.v.) en het Yerevan International Film Festival in mei. Bovendien zitten er kortingsbonnen in die u gedurende het jaar kunt inleveren. De seizoensfolder verschijnt tijdens het Haags UIT Festival, waar wij van de partij zijn met onder meer een infostand en een minibios op het Lange Voorhout en volop kinderactiviteiten in het Filmhuis zelf.

98_65_Filmhuis:OOg

03-06-2010

11:59

Pagina 1

Vaders en Zonen Beeldhouwers kiezen beeldhouwers 25.06-10.10.2010

Ik hoop u allen te mogen begroeten op het Haags UIT Festival, en ik hoop dat de dozen met seizoensfolders na die dag schoon leeg zijn; dat u onze website en masse gaat bezoeken; dat u zich allemaal abonneert op onze wekelijkse e-mailingen; en dat u op dit moment tenminste voornemens bent het komende seizoen volop te zullen gaan genieten van al het moois dat te zien zal zijn in het Filmhuis. Want dan kan ik met een gerust hart uitkijken naar alsnog een weekje vrij in oktober.

Hildert Raaijmakers, Hoofd Marketing & Communicatie

......................................................................................

Harteveltstraat 1 2586 el Den Haag (070) 358 58 57 Dinsdag t/m zondag 11.00-17.00 uur www.beeldenaanzee.nl

2 / SEP 2010

Carel Visser (1928), Wolk 1985, h 30 cm, zilver/paardenhaar, coll. Rijksmuseum Twenthe Tentoonstelling mogelijk gemaakt door Fonds Sluyterman van Loo, Vrienden en Zakenvrienden van museum Beelden aan Zee, Sculpture Club en

Filmhuis Den Haag wil kennis van en liefde voor film en filmgeschiedenis overbrengen door de presentatie van films die doorgaans niet te zien zijn in de reguliere bioscopen. Dat kan als premièrefilm of in speciale programma's zoals festivals, retrospectieven, speciale import, klassiekerreeksen, inleidingen of tentoonstellingen. Jaarlijks worden in meer dan 5.200 voorstellingen ruim 450 films vertoond in vijf filmzalen.

De premièrefilms zijn te zien gedurende een of meerdere weken; prolongatie is deels afhankelijk van de publieke belangstelling.

Dit programma wordt wekelijks op maandag vastgesteld voor de komende speelweek (donderdag t/m woensdag). Jaarlijks vertoont Filmhuis Den Haag zo’n 90 premièrefilms.

Voor de speciale programma's participeert Filmhuis Den Haag regelmatig in landelijke festivals en organiseert zelf thematische programma’s.

Zaal5. In Filmhuis Den Haag is meer te beleven dan de gebruikelijke filmvoorstel-lingen.

Zaal5 is bestemd voor beeldcultuur in de breedste zin van het woord.

Educatie. Overdag biedt Filmhuis Den Haag

educatieve programma’s aan voor het basis-, middelbaar- en hoger onderwijs. Het merendeel bestaat uit series in samenwerking met cultureel-maatschappelijke organisaties of scholen, maar maatwerk en eigen initiatief zijn natuurlijk ook mogelijk.

Bibliotheek en archief. Filmhuis Den Haag beschikt over een bibliotheek met ruim 5000 boeken, brochures en catalogi over diverse filmonderwerpen. Het documentatie-archief bevat foto’s, reclame- en ander materiaal, plus zo’n 70.000 recensies (vanaf ± 1935). Open wo.

14.00-21.30 uur, do. 16.30-21.30 uur en zo.

14.00-18.00 uur.

Andere dagen: bel voor een afspraak!

Vrienden. Donateurs ondersteunen de activiteiten van Filmhuis Den Haag. De Vriendenpas geeft recht op een aanzienlijke korting op alle filmvoorstellingen. Ook krijgen de Vrienden het Filmhuismagazine gratis toegezonden.

Verhuringen. Voor informatie over het huren van zalen of caféruimte voor besloten voorstellingen of ontvangsten kunt u berichtje sturen naar verhuur@filmhuisdenhaag.nl. website: www.filmhuisdenhaag.nl e-mail: info@filmhuisdenhaag.nl

Agenda September 2010

Inhoud

..........................................................................................................................

IN PREMIÈRE VANAF 26 AUGUSTUS GREENBERG

Roger G. is een cynische chagrijn met een midlifecrisis; een verhelderend humoristisch portret.

SPECIALE PROGRAMMA’S ZO 5 SEPTEMBER UITFESTIVAL

Verrassende acties en cadeautjes op het Lange Voorhout, en de vertrouwde postermarkt aan het Spui.

5 T/M 26 SEPTEMBER, OP ZATERDAG- EN ZONDAGMIDDAG IEP!

Familiefilm over een vreemd vogelmeisje, gebaseerd op het bekroonde boek van Joke van Leeuwen / AL VANAF 2 SEPTEMBER C’EST DÉJA L’ÉTÉ

Familieportret van een vader en twee kinderen die volledig langs elkaar heen leven in desolaat Seraing.

VISION - AUS DEM LEBEN DER HILDEGARD VON BINGEN

Prachtig verzorgd kostuumdrama van Margarethe von Trotta over het leven van de heilige Hildegardis (1098-1179).

VREEMD BLOED

Grotesk drama over drie generaties slagers, op basis van een scenario van Johan Timmers en Maria Goos.

5 SEPTEMBER T/M 6 OKTOBER, OP ZATERDAGEN ZONDAGMIDDAG LABAN 4: LABAN MAAKT ER EEN POTJE VAN

Nieuwe avonturen van een schattig, maar ook nogal bang spookje en zijn beste vriendje Prins Bas / 3+ MA 6 SEPTEMBER ZAAL5/EVENT / TAG PRESENTEERT UPLOAD CINEMA: ART WITHOUT WALLS

De straat is, net als internet, een vrijplaats voor videograffiti en favela painting.

WO 8 SEPTEMBER FILM + DEBAT OVER DEMENTIE IN NEDERLAND

Voorpremière van Verdwaald in het geheugenpaleis + een discussie over een groeiende kwestie.

VANAF 9 SEPTEMBER VERDWAALD IN HET GEHEUGENPALEIS

Docu over Alzheimer, gemaakt vanuit het perspectief van mensen die zelf lijden aan de ziekte.

DO 9 T/M WO 29 SEPTEMBER TEARJERKERS: SNOTTERFILMS

‘Huilen in Filmhuis Den Haag’, zwijgend met The Kid, luidruchtig met dertien andere toppers.

LIBERTÉ / KORKORO

Speelfilm van Tony Gatlif over de vervolging van Roma tijdens WO II in Vichy-Frankrijk. Publieksprijs in Montréal!

ZA 11 SEPTEMBER THE GRAND SHAKEDOWN

Met old school vinyl dj’s zomeren we zwoel na in het Filmhuis, tot in de kleine uurtjes.

DO 16 T/M WO 22 SEPTEMBER LOUISE BOURGEOIS VANAF 16 SEPTEMBER ECCENTRICITIES OF A BLOND HAIRED GIRL / SINGULARIDADES DE UMA RAPARIGA LOURA

Manoel de Oliveira graaft naar amoureuze herinneringen. Of is het slechts een verhaal, of een droom ...

SUBMARINO

De nieuwste film van Thomas ‘Festen’ Vinterberg is wederom een wrang familiedrama, over Nick en zijn broer.

VANAF 23 SEPTEMBER ABOUT ELLY / DARBAREYE ELi

Weekendje van voormalige studievrienden wordt Iraanse thriller door een mysterieuze verdwijning.

ENTER THE VOID / SOUDAIN LE VIDE

Oscar en zijn zus Linda wonen in Tokyo: hun verleden, heden en toekomst vormt een hallucinogene draaikolk.

UN HOMME QUI CRIE

Aangrijpend vader-zoondrama tijdens burgeroorlog in Tsjaad werd in Cannes bekroond met de Juryprijs.

02 Redactioneel Hildert Raaijmakers Informatie Filmhuis / Bibliotheek adv. PS Publiciteitsservice / Beelden aan Zee / Rik Stoet 03 Agenda / Inhoudsopgave

UITGELICHT / ZAAL5 04 Beeldcultuur /EVENT Upload cinema Art without walls /EXPO Plane scape winnaar BNG Workspace '10 /EVENTS TodaysArt 2010

IN PREMIERE 06 Greenberg C’est déja l’été 07 Vision - Aus dem leben der Hildegard von Bingen Vreemd bloed 08 Verdwaald in het geheugenpaleis Liberté / Korkoro 09 A somewhat gentle man Eccentricities of a blond haired girl / Singularidades de uma rapariga loura 10 Submarino Enter the void / Soudain le vide 11 About Elly / Darbareye Eli Un homme qui crie adv. Alliance française FESTIVAL

A SOMEWHAT GENTLE MAN / EN GANSKE SNILL MANN

Een moordenaar komt na 12 jaar uit de gevangenis. Met tegenzin.

Hij zoekt zijn zoon op. Met tegenzin.

.......................................

Documentaire over leven en werk van Louise Bourgeois, beroemd door ‘Mamans’, reusachtige spin-sculpturen.

MA 20 SEPTEMBER ZWIJGENDE FILM & LEVENDE MUZIEK: F.W. MURNAU RETROSPECTIEF [5]

Nosferatu was de eerste – en de beste - verfilming van Stokers vampierklassieker & Charles Janko.

DO 23 SEPTEMBER T/M WO 20 OKTOBER ZAAL5/EXPO / PLANE SCAPE

De winnaar van BNG Workspace ‘10 vormt een doolhof van duizenden rubberen elastieken, een raster van verticale lijnen.

VR 24 EN ZA 25 SEPTEMBER ZAAL5/EVENTS / TODAYSART 2010

De zesde editie verandert ook het Filmhuis in een audiovisuele, creatieve ervaring.

12 Huilen in Den Haag Veertien snotterfilms van Love story tot Hable con ella 16 adv. Theater aan het Spui ZWIJGENDE FILM & LEVENDE MUZIEK

17 F.W. Murnau retrospectief [5] Nosferatu & Charles Janko VERZAMELD WERK

18 UITfestival Filmhuisacties Film + debat Verdwaald in het geheugenpaleis + paneldiscussie The Grand Shakedown nazomerfeest VriendenVoordeel aanbiedingen september 19 Kunst & film Louise Bourgeois 20 Bibliotheek nieuwe aanwinsten Cursus Filmanalyse 13 okt t/m 17 nov KINDER- EN FAMILIEFILMS

21 Alsnog Iep! Première Laban maakt er een potje van ENGLISH SUMMARY 22 Filmhuis for non-Dutch speakers!

23 adv. Grolsch / Espresso Service West / DeltaHage

ALGEMENE INFORMATIE 24 Adresgegevens / Kassa / Filmhuiscafé/ Filmhuisrestaurant / colofon

SEP 2010 / 3

Uitgelicht ....................................................................................................................................................................

/EXPO

ZAAL5 ZAAL5/EVENT Tag presenteert Upload Cinema: Art without walls

ZAAL5/EXPO Plane scape, winnaar BNG Workspace ‘10

MAANDAG 6 SEPTEMBER 19.30 UUR

23 SEPTEMBER T/M 20 OKTOBER

Upload Cinema is een filmclub die het beste van het web naar het witte doek brengt.

Elke eerste maandag van de maand wordt een programma vol inspirerende en vermakelijke internetfilmpjes gepresenteerd en elke maand is er een nieuw thema. Het publiek stuurt films in en daaruit selecteert een redactieteam een programma van circa anderhalf uur.

De straat is, net als internet, een vrijplaats voor kunstenaars. Van videograffiti tot favela painting, van flash mobs tot online video-art: alles, van de meest actuele privé uitingen van onbekende amateurs tot massaal gehypte manifestaties, komt op het wereldwijde web terecht, en is daar dan ook 24/24 uur en 7/7 dagen per week te bekijken. Ook grote kunstinstellingen kunnen niet meer om ‘guerrillakunst’ heen: kijk bijvoorbeeld naar ArtTube.

Wie kan zich nog een weg banen door de visuele jungle? Tag en Upload Cinema fungeren als gids bij een boeiende ontdekkingstocht.

Het programma Art without walls is tot stand gekomen in samenwerking met Museum Boijmans van Beuningen en het Festival De Wereld van Witte de With. Oscar van Gelderen, uitgever en verzamelaar van street art, fungeert als gastcurator. Tag nodigt als speciale gast het collectief Bier en Brood uit.

Welk kunstwerk van de straat of het web mag niet ontbreken?

Workspace is de jaarlijkse prijsvraag van Filmhuis Den Haag/ZAAL5 voor kunstenaars die werken op het snijvlak van film en beeldende kunst. Deelnemers dienen een voorstel in voor een installatie met bewegend beeld in ZAAL5. Een deskundige jury selecteert twee winnaars die ieder beloond worden met een geldbedrag om het project te realiseren, plus zes weken expositieruimte in ZAAL5 om het te presenteren. Daarna worden de winnende projecten elders tentoongesteld.

De winnaar van de BNG Workspace ‘10 is Plane scape, een samenwerkingsproject van Wolfgang Bittner, Lyndsey Housden, Yoko Seyama & Jeroen Uyttendaele.

4 / SEP 2010

Plane scape onderzoekt de relaties tussen beeld, geluid en ruimte. De bezoeker wordt ondergedompeld in een omgeving die zichzelf voortdurend opnieuw ruimtelijk definieert. Een doolhof van duizenden rubberen elastieken, gespannen van de grond tot aan het plafond van ZAAL5, vormt een raster van verticale lijnen waarop een steeds verschuivend abstract landschap wordt geprojecteerd.

De installatie is ontworpen op een manier die de kijker rechtstreeks binnen het werk integreert, doordat er geen afstand is tussen projectie, publiek en scherm. De elastieken versnijden het tweedimensionale

geprojecteerde beeld, waardoor het in de diepte explodeert en de verstrooide lijnen verworden tot vlakken van bewegende punten. De veranderingen van de beelden worden begeleid door een geluidscompositie, weergegeven vanuit een opstelling met zes luidsprekers.

Plane scape is een samenwerking tussen Wolfgang Bittner, Lyndsey Housden, Yoko Seyama en Jeroen Uyttendaele. Alle kunstenaars zijn voormalige studenten aan de masteropleiding van de Interfaculteit ArtScience van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en Koninklijk

PLANE SCAPE

....................................................................................................................................................................

ZAAL5/EVENTS TodaysArt 2010 24 EN 25 SEPTEMBER

Conservatorium in Den Haag.

Wolfgang Bittner (geboren in Salzburg) behaalde in 2005 zijn diploma Experimentelle Gestaltung aan de Kunstuniversität Linz, waarna hij zich inschreef bij ArtScience.

Hij begon zijn carrière als schilder, maar hij raakte in toenemende mate geïnteresseerd in de mogelijkheden van interactieve media.

Naast de productie van korte films, grote fotografische afdrukken en interactieve installaties, realiseert hij videoprojecties voor theater en audiovisuele live-optredens.

Lyndsey Housden behaalde in 2002 een BA Honours van Kingston University in Engeland en in 2008 een MA in ArtScience. Zij is geïnteresseerd in de invloed van architectuur op het menselijke lichaam en, andersom, het effect van het menselijke lichaam en beweging op onze beleving van architectuur.

Yoko Seyama (afkomstig uit Tokyo) bezit sinds 2004 een BA in architectuur van de Musashino Art University in Japan; vier jaar later volgde een MA in ArtScience te Den

Haag. Al vroeg tijdens haar opleidingen in architectuur en klassiek ballet begon zij zich te specialiseren in performance art en moderne dans.

Jeroen Uyttendaele studeerde audiovisuele kunst (keuzevak radio) aan de RITS in Brussel en volgde de masteropleiding in Den Haag. Het centrale thema in zijn werk is de benadering van geluid als een fysieke en sculpturale stof. Vaak resulteert dit in de ontwikkeling van kinetische objecten, instrumenten of composities.

BNG Workspace ‘10 wordt mede mogelijk gemaakt door Cultuurfonds BNG en Fonds 1818.

Opening donderdag 23 september 20.00 uur Expositie donderdag 23 september t/m woensdag 20 oktober dagelijks 18.00 tot 22.00 uur, zondags vanaf 14.00 uur Toegang gratis!

Op en rondom het Spuiplein vindt op vrijdag 24 en zaterdag 25 september de zesde editie plaats van TodaysArt, het jaarlijkse festival waarbij Den Haag verandert in één uitgestrekte audiovisuele en creatieve ervaring. Filmhuis Den Haag is een van de locaties die ruimte geven aan een experimenteel programma, waarin de fysieke ervaring en het verkennen van gedachten, emoties en zintuigen centraal staan.

Multidisciplinaire processen vormen de rode draad in het programma dat de mogelijke wedergeboorte van het intellectuele en emotionele bewustzijn verkent. TodaysArt maakt bewust, schudt wakker, opent ogen, wekt gevoelens op, beantwoordt vragen en werpt nieuwe vragen op, onderzoekt hoe conflict kan leiden tot nieuwe inzichten en verkent het vermogen van de bezoeker om zich open te stellen voor impulsen van buitenaf.

SEP 2010 / 5

In première

Een vriend zegt, kijkend naar een stel jongelui: "Youth is wasted on the young" (een citaat van Oscar Wilde).

Greenberg riposteert: “Life is wasted on people!” c'est deja l'ete

....................................................................................................................................................................

Greenberg

C’est déja l’été

VANAF 26 AUGUSTUS

VANAF 2 SEPTEMBER

Het affiche van Greenberg biedt een perfecte samenvatting van inhoud en plot: een man staart verbaasd naar een gigantische balloon boven zijn hoofd, waarin een diepe gedachte staat, in minuskule lettertjes en in een treffend gedepersonaliseerde vorm: “He’s got a lot on his mind.”

Roger Greenberg, een werkeloze timmerman in New York die een korte periode in een psychiatrische inrichting heeft gezeten en niet voor niets 41 jaar oud is, gaat naar Los Angeles om op het huis van zijn succesvolle broer te passen die met zijn gezin voor een lange vakantie is vertrokken. Bijkomstig voordeel van deze terugkeer naar de stad waar hij opgroeide is de kans om zijn eigen leven te overpeinzen, of liever gezegd om voorlopig niets te doen. Greenberg is de personificatie van het falen van de moderne man. Hij heeft geen idealen of ambities (meer), geen zinvol werk, geen langdurige relaties. Wat hij wel heeft, zijn frustraties, tekortkomingen, een narcistische mentaliteit en de overtuiging dat de hele wereld samenspant om hem dwars te zitten. Voorlopig bestaan zijn voornaamste bezigheden uit het schrijven van klachtenbrieven - over de kwaliteit van zijn stoel in het vliegtuig of de muziekkeuze in de filialen van Starbucks - en het bouwen van een hondenhok.

Ondertussen gaat hij op zoek naar zijn roots door vrienden van vroeger op te zoeken. In praktische zin gaat hem dat niet goed af omdat hij geen auto kan rijden, wat in L.A. erg onhandig is. En in emotionele zin levert het vooral teleurstellingen op. De beste vriend uit zijn band die op doorbreken stond is nog steeds bitter over het feit dat Greenberg een contract met een platenmaatschappij torpedeerde. En wanneer zijn ex-vriendin Beth vraagt wat hij nu met zijn leven gaat doen, antwoordt hij: “Niets”. “Oh, nou, dat is ... moedig”, zegt zij, maar zij bedoelt natuurlijk dat hij knettergek is. Zoiets kan je niet hardop zeggen, zeker niet in L.A., de wereldhoofdstad van de schone schijn. In deze synopsis moet nog één detail belicht worden: het hondenhok wordt getimmerd en de hond wordt ziek, waarbij Greenberg maar één zorg heeft: als het maar niet besmettelijk is. Maar hij leert ook Florence kennen, een jonge, behulpzame en optimistische assistente van zijn broer. Zou dat wel het begin van iets moois kunnen zijn?

Het regiedebuut van de Nederlandse filmmaker Martijn Maria Smits balanceert op de rand tussen fictie en documentaire. Het vervallen, desolate industriestadje Seraing in de Waalse provincie Luik vormt het mistroostige decor voor een familieportret van een vader en twee kinderen die volledig langs elkaar heen leven.

De 52-jarige Jean is ontslagen bij de staalfabriek van Cockerill, maar uit schaamte houdt hij dit verborgen voor zijn familie, of wat daarvan over is. Zijn vrouw is al enige tijd geleden vertrokken, en met zijn twee kinderen botert het evenmin. Marie, zijn achttienjarige dochter, is moeder van een ongewenst kind, waarvan de verwekker achter de tralies zit. In plaats van naar school te gaan verdoet zoonlief Eric liever zijn tijd met verkeerde vriendjes, gekatte brommers en nepwapens. Uit pure onmacht en rusteloosheid laat Jean zijn kinderen achter; na een zwerftocht met zijn busje komt hij terecht bij zijn ex-vrouw Claire, die in Rotterdam een nieuw leven is begonnen. De werkelijke hoofdpersoon van deze schrijnende familiesaga is echter de Benjamin van het gezin: het veertienjarige schoffie is een gecompliceerd karakter, dat volledig op zichzelf wordt teruggeworpen en daarom ook bot reageert op de pogingen van een idealistische leraar om hem op het rechte pad te krijgen. Toch is hij de enige die zich lijkt te bekommeren om het lot van de baby van zijn zus.

Regisseur Noah Baumbach schreef het scenario voor zijn zesde film samen met zijn vrouw, de actrice Jennifer Jason Leigh. Eerder schetste hij in The squid and the whale (2005) en Margot at the wedding (2007) vergelijkbaar pijnlijke familieportretten en bedacht hij het script voor Fantastic Mr. Fox (2009), de meeslepende animatieverfilming van een verhaal van Roald Dahl, die tussen haakjes net zo’n onovertroffen mopperkont was. Greenberg gaat over een cynische chagrijn met een midlifecrisis; dat dit verhelderend melancholiek en zelfs humoristisch uitpakt, is mede de verdienste van titelrolspeler Ben Stiller.

Noah Baumbach / USA 2010 Met Ben Stiller, Chris Messina, Rhys Ifans, Jennifer Jason Leigh, Greta Gerwig 107 minuten 35mm Engels gesproken, Nederlands ondertiteld Foto: pagina 22

6 / SEP 2010

Behalve een verontrustend beeld van een maatschappij in verval, is C’est déjà l’été vooral een ‘coming-of-age story’ van een archetypische puber. De rauwe beelden, met een schokkerige digitale camera gefilmd, en het gebruik van non-professionele acteurs zijn gekozen om de film een hoog realistisch gehalte te geven. Qua milieutekening en personages doet de film enigszins denken aan Kes, het regiedebuut van Ken Loach uit 1969. Loach’ naam is sindsdien bijna synoniem geworden met arbeideristische docudrama’s die ondanks alle ellende toch meeslepende cinema opleveren. Ook Martijn Maria Smits gelooft heilig in het zogenaamde ‘method writing’: voordat hij aan het scenario van C’est déja l’été begon, woonde hij bijna een jaar in Seraing. Die stad is de thuishaven van de gelauwerde broers Jean-Pierre en Luc Dardenne, die sinds 1996 met films als La promesse, Rosetta, Le fils en Le silence de Lorna een trouwe aanhang hebben opgebouwd, ondanks de grauwe locaties en een vaak deprimerende inhoud. Door de vertrouwensband die Smits met de lokale bevolking kreeg, wist ook hij zijn speelfilm een waarheidsgetrouwe lading te geven. Het verrast dan ook niet dat hij aanvankelijk de afdeling documentaire aan de Nederlandse Film- en Televisie Academie volgde maar naar fictie overstapte, na het zien van de films van de gebroeders Dardenne. Zijn documentaire-achtergrond is in C’est déjà l’été duidelijk voelbaar, met sfeervolle stadsgezichten, oude archiefbeelden en geïmproviseerde scènes. Zijn talent bewees Smits al met zijn kortfilm Anvers, die in 2009 een Gouden Kalf won.

Martijn Maria Smits / Nederland/België 2010 Met Patrick Descamps, Julie Anson, Benjamin Willen 85 minuten 35mm kleur & zwart/wit Frans gesproken, Nederlands ondertiteld

“Vreemd bloed moest een rijke, volle film worden. Het verhaal is humoristisch maar ook gruwelijk en treurig.

Daarom wilde ik ervoor zorgen dat het boven het realisme wordt uitgetild.” Johan Timmers

Vision - Aus dem leben der Hildegard von Bingen

vreemd bloed

....................................................................................................................................................................

VANAF 2 SEPTEMBER

vision

In een prachtig verzorgd kostuumdrama verfilmt Margarethe von Trotta het leven van de heilige Hildegardis von Bingen (1098-1179).

Hildegardis leefde sinds haar achtste in een streng klooster, waar zij - uitzonderlijk voor meisjes – lezen, schrijven en Latijn leerde. In verzet tegen mannelijke dominantie stichtte zij rond 1148 in Bingen een Benedictijns klooster voor adellijke dames; in 1165 volgde een tweede nonnenklooster in Eibingen. Als abdis ontpopte Hildegardis zich als een intellectueel met grote apostolische ijver, als een spiritueel leidster die een menselijk beleid voerde. Zo verzette zij zich tegen de toenmalige mode van het flagellantisme (geestelijke vervoering door geseling). Zij werd bekend door haar boeken over holistische natuurgeneeskunde en haar geestelijke gedichten die zij zelf op muziek zette, maar beroemd is zij geworden door haar visioenen, waarin zij haar visie op Gods woord uiteenzette en die zij ook gebruikte voor monastiek-politieke doelstellingen. Bij alle verhitte religieuze controverses schroomde zij niet appellerende brieven te schrijven aan bisschoppen, de paus en keizer Frederik Barbarossa.

In Vision wordt volgens vertrouwde scenariowetten veel werk gemaakt van Hildegardis’ relatie met de jonge non Richardis von Stade, confidante en beoogd opvolgster, als spiegelbeeldig exempel van een boeiend curriculum vitae. Hildegardis werd immers ook door een stimulerende magistra voorbereid op haar uitzonderlijke leven. Verder is de film door regisseuse Margarethe von Trotta uiterst esthetisch opgezet; er is geen spoor te bekennen van middeleeuwse morsigheid. Het is haar terugkeer naar de cinema, nadat zij de laatste vijftien jaar slechts voor de televisie heeft gewerkt.

In de levensloop van Margarethe von Trotta kunnen enige parallellen met Hildegardis geconstrueerd worden. Zij is in 1942 in Berlijn geboren, als onwettige dochter van Elisabeth von Trotta, afkomstig uit een verarmd Russisch geslacht, en Alfred Roloff, een schilder.

Margarethe verhuisde naar Parijs in 1960. Zij werkte er voor verschillende filmcollectieven, waar zij ervaring opdeed in het schrijven van scripts en regisseren van korte films. Dagelijks zat zij in de Cinémathèque, maar pas toen zij Bergmans Het zevende zegel zag viel het kwartje: zij moest en zou ook zelf een film maken. En zij trad op als actrice in films van Fassbinder, Chabrol, Zanussi en Schlöndorff. In 1971 scheidde zij van haar eerste man, trouwde met Volker Schlöndorff en een paar jaar later presenteerde zij haar eerste eigen speelfilm. Met Die verlorene Ehre der Katharina Blum, oder wie Gewalt entstehen und wohin sie führen kann (1975), Das zweite Erwachen der Christa Klages (1978) en Die bleierne Zeit (1981) verwierf zij een prominente positie in de ‘Neue Deutsche Welle’, de vruchtbare periode in de jaren ‘70 toen de Duitse film dankzij Fassbinder, Herzog, Wenders, Kluge, Von Syberberg en Helke Sander floreerde. Haar feministische stellingname verleidde vele recensenten vaak tot felle kritiek. Heller Wahn (1983), Paura e amore (1988) en Das Versprechen (1995), dat de definitieve film over de Berlijnse Muur had moeten worden, zorgden ook voor heftige controverses.

Barbara Sukowa, die het hoofdpersonage in Vision op gedreven wijze vertolkt, is vooral bekend door haar rollen in vele films tijdens de Neue Deutsche Welle. Daarnaast wordt zij in Duitsland alom geroemd vanwege haar acteerprestaties in het theater. Sukowa werkte al vier keer eerder samen met Margarethe von Trotta. Voor haar rol in Die bleierne Zeit won zij in 1981 op het festival van Venetië de prijs voor beste actrice. En zij won dezelfde prijs in Cannes in 1986 voor haar titelrol in Rosa Luxembourg, ook een film van Von Trotta.

Margarethe von Trotta / Duitsland 2009 Met Barbara Sukowa/Stella Holzapfel, Hannah Herzsprung, Heino Ferch, Alexander Held 111 minuten 35mm Duits gesproken, Nederlands ondertiteld

Vreemd bloed VANAF 2 SEPTEMBER

Vreemd bloed is een grotesk, absurd familiedrama over drie generaties slagers, op basis van een scenario van regisseur Johan Timmers dat bijgepunt is in samenwerking met de befaamde toneelschrijfster Maria Goos.

1960 Op kerstavond, de sterfdag van zijn grootvader, wordt een baby geboren. Zijn vader is slager, zijn opa was slager en aan zijn broers Cor, Bolle en Arie wordt van kindsafaan het vak bijgebracht. Maar dit kind is anders, dat ziet vader meteen. Grootmoeder Moemoe verafschuwt in haar zoon dezelfde akelige trekken als in haar overleden man en besluit daarom het jongetje in bescherming te nemen. Zij geeft hem, ook al is Jere vernoemd naar zijn vader en grootvader, de naam ‘Kind’. Vader Jere zit vol frustraties: hij is uit het plaatselijke amateurorkest gedonderd, omdat hij met zijn onbeheerste slagwerk elk concert versjteerde.

En zijn vrouw wil geen seks meer. Het enige waaraan Jere nog plezier beleeft is zijn slagerij, waarvoor hij zijn eigen beesten zelf slacht en met harde hand zijn zoons opleidt tot een vastomlijnde toekomst. Het zint hem helemaal niet dat Kind alleen maar lacht en graag zingt.

1968 Jere’s humeur daalt nog verder, als oudste zoon Cor met zijn Italiaanse vrouw Lina in de nieuwbouwwijk een moderne slagerette begint. Jere’s leven stort helemaal in, als hij door nieuwe wetgeving niet meer mag slachten en zijn veestapel wordt afgevoerd. Hij sluit zich dagenlang op in een schuurtje dat door hem in allerijl in het weiland is getimmerd en trommelt zijn frustraties van zich af. Bolle en Arie doen nog een halfhartige poging om de slagerij te moderniseren. Vader zet Kind ertoe aan Cor’s slagerette te saboteren door maden in de verse paté te mengen.

1978 De ganse dag zit Jere te niksen in de verlopen slagerij en Kind ligt dagenlang lusteloos op bed. Arie en Bolle werken inmiddels voor Cor, en hun dubbele bruiloft wordt groots in het patronaatsgebouw gevierd. Wanneer Kind begint te zingen, is iedereen verrukt en vader razend. Er wordt flink van Moemoe’s eigengemaakte perenlikeur gesnoept. Het feest loopt totaal uit de hand, waarbij Jere en Cor zich vooral tegen Lina misdragen. Zij steekt Cor met een vork in de borst; hij wordt per ambulance afgevoerd. Het feest is over en een onweer barst los. Ook al haat Jere zijn jongste telg, Kind zal hem opvolgen in de slagerij! Kind weigert en vader gaat door het lint. Dan volgt een bizar absurde ontknoping, een consequente finale voor een geëxalteerde, nogal theaterachtige film.

Johan Timmers begon zijn carrière als dramaturg, schrijver en regisseur bij diverse toneelgezelschappen. Vreemd bloed is zijn speelfilmdebuut. Maria Goos beleefde haar doorbraak met de televisieseries Pleidooi en Oud geld. Daarna verfilmde Willem van de Sande Bakhuyzen met veel succes haar stukken Familie, Cloaca en Leef.

Johan Timmers / Nederland 2010 Met Jelle de Jong/Pieter Dictus/Ole Kroes, Viviane de Muynck, Wim Opbrouck, Heike Wisse, Gijs Naber, Meral Polat 86 minuten 35mm Nederlands gesproken

SEP 2010 / 7

In première

“Zie mij hier nu zitten, een vrouw van 79, gezond en wel, en toch moet ik hier blijven tot ik sterf, want ik kan nergens heen.”

Anita, in Verdwaald in het geheugenpaleis.

....................................................................................................................................................................

Verdwaald in het geheugenpaleis VANAF 9 SEPTEMBER

verdwaald in het geheugenpaleis

Er bestaan vele ‘educatieve’ producties over de ziekte Alzheimer, variërend van visualiseringen van de processen die zich afspelen in de hersenen tot trainingsprogramma’s om het geheugen zo actief mogelijk te houden. Getuigenissen van het leven van patiënten en hun naasten zijn vaak indringend en aangrijpend, maar komen toch voort uit de empathische blik van een buitenstaander. Verdwaald in het geheugenpaleis is een van de eerste films over Alzheimer die gemaakt is vanuit het perspectief van mensen die zelf lijden aan de ziekte die het geheugen onomkeerbaar onteigent.

Klara van Es heeft een lange staat van dienst als radio- en televisiemaakster. Om haar eerste lange documentaire te kunnen realiseren werkte zij drie jaar als vrijwilligster een dag per week in het verzorgingstehuis Iduna/De Bijster.

De film toont gedurende een jaar het doen en laten van een groep van acht mensen in een kleine, huiselijke gemeenschap. Centraal staan drie vrouwen. Anita, een Nederlandse van 79 jaar, volgde ooit een klassieke zangopleiding, stond regelmatig op het podium en woonde met haar man in Brasschaat. Zij heeft geen familie meer en weet verdraaid goed wat dementie betekent. Zij is zich pijnlijk bewust van het feit dat zij de ziekte heeft, terwijl zij haar dagen vult met puzzelen en sigaretten roken. Louise is een volkse schippersvrouw uit Gent. De laatste tijd fantaseert zij erop los, en glijdt weg uit de realiteit. Zij vraagt wanneer zij naar huis mag, want zij beschouwt Iduna als het schippersinternaat waar zij als kind woonde. Alice lijkt het beter getroffen te hebben. Haar vier kinderen komen regelmatig langs en toen Swa als enige mannelijke bewoner arriveerde, had Alice binnen de kortste keren een relatie met hem aangeknoopt. Liefdevol vult zij Swa’s hiaten op.

Een falend geheugen betekent niet dat emoties verstommen of zintuigen het laten afweten.

Als de dagelijkse routine, strak georganiseerd door gepassioneerde begeleiders, wordt doorbroken door bijzondere dingen, zoals het optuigen van de kerstboom, gaat het er niet altijd even vredig aan toe. Omdat hun ziekte zich in de eerste fase bevindt, zijn ze nog in staat in een tamelijk normale omgeving te functioneren en simpele dagelijkse bezigheden zelfstandig uit te voeren. Hun geheugen wordt regelmatig getest door artsen en psychologen en ze beseffen maar al te goed dat die uitslag bepaalt of ze mogen blijven, of dat ze naar de volgende fase gaan: een leven van volledige afhankelijkheid in een gesloten afdeling.

Klara van Es / België/Nederland 2010 87 minuten digitaal Nederlands en Vlaams gesproken Op woensdag 8 september is er een avant-première met debat, zie pagina 18.

8 / SEP 2010

Liberté / Korkoro VANAF 9 SEPTEMBER

“Voor mij is het belangrijk dat iedereen die geen weet heeft van de massale deportaties van de zigeuners in Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog, zich hiervan bewust wordt.

Dat iedereen ervaart hoe wetten tijdens het Duitsgezinde Vichy-regime in Frankrijk in die jaren werden aangepast, opdat zigeuners en andere nomaden regelrecht in de vernietigingskampen konden verdwijnen.” Tony Gatlif, regisseur van visueel bonte en muzikaal meeslepende films als Latcho Drom, Gadjo Dilo, Exils, Vengo, TranSylvania en nu dan ook Liberté, heeft daarom een speelfilm gemaakt, waarover het blad L’Humanité oordeelde dat het wellicht zijn beste film is.

Op het festival van Montréal won Liberté de Grote Prijs, de Oecumenische Prijs en bovenal de publieksprijs.

Een zigeunerfamilie strijkt in 1943 gewoontegetrouw voor een paar maanden neer in een Frans dorp in de regio Rhône-Alpes om tijdens de druivenpluk wat te kunnen bijverdienen. Ze leven al van nauwelijks meer dan de wind, en oorlogsschaarste zal hen niet meteen vellen.

Laconiek vertellen ze elkaar het verhaal van hun voorouders, die op een dag ook met een oorlog geconfronteerd werden: “Ze trokken zich voor lange tijd terug in een bos, en toen ze er weer uitkwamen was de oorlog voorbij.” Maar deze oorlog is anders en treft de zigeuners direct, zij het nu pas, in 1943. In dit dorp dient een eerste rimpeling in de aloude, wederzijdse verstandhouding zich aan, wanneer ze aan Pierre Pentecôte vragen of ze in zijn danslokaal hun muziek weer ten gehore mogen brengen. Pentecôte zegt dat de tijden veranderd zijn en dat de mensen nu walsen willen horen. Hij is een van de vele Fransen die in navolging van het Vichy-regime de kant van de Duitse bezetter kiezen. Aan de afwijzing door Pentecôte en de gendarmes laten ze zich niet veel gelegen liggen: willen de mensen hun muziek niet horen, dan maar met de viool het kippenhok in, om de kippen weer aan de leg te krijgen.

Ondanks toenemende hatelijkheden van een deel van de bevolking heeft de zigeunerfamilie eigen besognes. Tijdens de tocht heeft P’tit Claude zich bij hen aangesloten. Ze proberen deze ‘gadjo’ kwijt te raken, omdat ze problemen verwachten waar ze hem niet in willen betrekken. Ze brengen Claude onder bij de sympathieke dierenarts/burgemeester, maar het verstekelingetje grijpt elke gelegenheid aan om zich weer bij de vrijbuiters te voegen.

Het joch fungeert bijna als een variant op het clichéschilderij van het zigeunertje met een traan. Wanneer een nieuwe wet zigeuners verbiedt om als nomaden door Vichy-gebied te trekken, begint de ellende echt. Gelukkig zijn er ‘les justes’: mensen die zich het lot van de zigeunerfamilie aantrekken, en die zich met gevaar voor eigen leven laten leiden door gevoel voor rechtvaardigheid en respect voor elke medemens.

Gatlif verbeeldt deze zwarte, nog weinig gelezen bladzijde uit de geschiedenis op de hem kenmerkende wijze, eigengereid en slordig opgebouwd, maar met veel mooie muziek.

Tony Gatlif / Frankrijk 2009 Met James Thiérrée, Matthias Laliberté, Marie-Josée Croze, Marc Lavoine, Bojana Panic, Arben Bajraktaraj 111 minuten 35mm CinemaScope Frans en Roma gesproken, Nederlands ondertiteld

“Vanaf het moment dat ik begon met het maken van films heb ik altijd een film willen realiseren over de Holocaust van de Roma.”

Tony Gatlif over Liberté

A somewhat gentle man / En ganske snill mann VANAF 9 SEPTEMBER

eccentricities of a blond haired girl

liberte

....................................................................................................................................................................

Eccentricities of a blond haired girl / Singularidades de uma rapariga loura VANAF 16 SEPTEMBER

Een verklaring van regisseur Hans Petter Moland verraadt nog iets meer van de lakoniekkomische achtergronden van dit verhaal, dat enige inspiratie gemeen lijkt te hebben met de vloedgolf aan onderkoelde Scandinavische misdaadthrillers: “We are born. We grow up. We lose our innocence. We do some stupid things. And then we die. As we near the end we try to regain some dignity before it’s too late. We seldom succeed. But we try. And look pathetic while trying. Is that embarrassing? Yes, but it’s quite embarrassing to be a human being. In an age of computer exactness, human error is the only thing messing up the order of things. A somewhat gentle man is a film about our painful shortcomings, a tribute to less than perfect sex, and a worldwide campaign against the people of petty exactness that rule the world.”

Twee van Molands zes speelfilms zijn ooit in Nederland uitgebracht: Zero Kelvin uit 1995 was een internationaal succes.

Hans Petter Moland / Noorwegen 2010 Met Stellan Skarsgård, Bjorn Floberg, Gard Eidsvold, Jorunn Kjellsby 105 minuten 35mm Noors gesproken, Nederlands ondertiteld

In zijn scenario laat De Oliveira de literaire eigenaardigheden van zijn bron, een verhaal van de Portugese realist Eco di Queiroz, volledig intact. Bovendien vindt hij het geen enkel probleem om de camera een paar minuten lang te richten op de harpiste Ana Paula Miranda, die in een salon een stuk van Debussy speelt, of om acteur Luis Miguel Cintra – eveneens als zichzelf – een gedicht van Pessoa te laten voordragen.

Wat is Eccentricities dan eigenlijk, waar draait het om? De kijkers mogen daarover na afloop discussiëren, bij voorkeur bij een goed glas port.

Manoel de Oliveira, geboren in Porto in 1908, is ‘s werelds oudste nog actieve cineast.

Hij begon in 1929 als acteur en editor, debuteerde in 1931 met een korte stille film en regisseerde sinds 1942 een vijftigtal speelfilms. Zijn stijl is onmiddellijk herkenbaar: zijn films - vaak over onderhuidse, erotisch getinte verlangens - zijn literair en theatraal, en zitten vol subtiele humor; de cinematografische vorm is tot het uiterste beheerst, zodat elk detail met moeiteloze precisie zijn plaats krijgt.

In het afgelopen decennium vervaardigde De Oliveira nog een reeks films, waarvan La lettre in 2000 de Grote Juryprijs in Cannes won. In het succesvolle Je rentre à la maison uit 2001 waren Michel Piccoli en Catherine Deneuve samen te bewonderen. In 2006 maakte hij met Belle toujours een eerbetoon aan het fameuze Belle de jour van Luis Buñuel en diens co-scenarist Jean-Claude Carrière, doorspekt met geestige verwijzingen naar het ooit schandaalverwekkende origineel. Daarna stortte de bijna honderdjarige cineast zich op volgende projecten. Naar verluidt heeft hij ook een film klaarliggen die pas na zijn overlijden in première mag.

Manoel De Oliveira / Portugal/Frankrijk/Spanje 2009 Met Ricardo Trêpa, Leonor Silveira, Catarina Wallenstein, Diogo Dória 63 minuten 35mm Portugees gesproken, Nederlands ondertiteld

a somewhat gentle man

Ulrik is een vrij zachtaardige man. Hij heeft een paar mensen vermoord en hij heeft er een paar verminkt. Maar dat hoort bij het vak als je gangster bent. Net als gevangenisstraf. Nu komt Ulrik, na twaalf jaar, weer vrij. Met tegenzin.

Buiten, in Oslo, wacht Jensen op hem. Hij ontfermt zich over zijn mensen en heeft zijn zaakjes graag op orde. Hij is een maffiabaas die zijn werk serieus neemt. Jensen vindt het belangrijk dat Ulrik zijn rekeningen vereffent en zijn verrader vermoordt. Ulrik twijfelt. Hij heeft geen speciale wensen, hij denkt niet lang na over wat hij doet. Hij doet het gewoon. Als hij wat te eten en een slaapplaats krijgt, geeft hij in retour wat men hebben wil: of een moord, of een beetje affectie. Hij zoekt zijn zoon op, die inmiddels volwassen is. Een fijne jongen met een opleiding, een vriendin en een toekomst. Maar de vriendin is niet blij met een moordenaar als schoonvader. Haar familie houdt daar ook niet zo van. Men heeft zijn principes. Ulrik is een vrij zachtaardige man, maar hoe zachtaardig kan hij zijn?

Manoel de Oliveira, ‘s werelds oudste nog actieve cineast, graaft in een prachtig, kort divertimento naar amoureuze herinneringen. Of is het slechts een verhaal, of een droom ...

Macario praat een hele treinreis naar de Algarve lang met een vrouw die hij niet kent over de beproevingen in zijn liefdesleven. Meteen na aanvang van zijn eerste baan als boekhouder bij de exclusieve stoffenwinkel van zijn oom Francisco in Lissabon, werd hij smoorverliefd op een blond meisje dat aan de overkant woonde. De manier waarop Luisa een Chinese waaier hanteerde, deed ‘t ‘m. Ze leerden elkaar kennen en wilden trouwen. Zijn oom weigerde toestemming en schopte hem zelfs het huis uit. Macario kon geen ander werk vinden en vertrok naar Kaapverdië, waar hij een fortuin maakte. Uiteindelijk kreeg hij goedkeuring van zijn oom te trouwen met zijn geliefde, tot hij ontdekt dat ...

SEP 2010 / 9

In première

“Het milieu waarin de film speelt ken ik niet persoonlijk, maar ik word aangetrokken door de donkere kant van het leven.”

Thomas Vinterberg over Submarino.

submarino

....................................................................................................................................................................

Enter the void / Soudain le vide VANAF 23 SEPTEMBER

Oscar en zijn zus Linda wonen sinds kort in Tokio. Oscar leeft van de inkomsten van kleine drugsdeals en Linda werkt als stripper in een nachtclub. Bij een inval van de politie wordt Oscar geraakt door een kogel. Hij ligt op sterven, maar zijn geest weigert de wereld van de levenden te verlaten, omdat hij trouw wil blijven aan zijn belofte aan hun - ook gewelddadig omgekomen - ouders om zijn zusje nooit in de steek te laten. Tijdens de dwaaltocht van Oscars geest door en boven de stad worden de visioenen steeds chaotischer. Alles verandert in een ware nachtmerrie; verleden, heden en toekomst gaan op in een hallucinogene draaikolk.

VANAF 16 SEPTEMBER

De nieuwste film van Thomas ‘Festen’ Vinterberg is wederom een wrang familiedrama.

Nick en zijn broertje zijn opgegroeid in een gezin dat uit elkaar is gescheurd door een tragische gebeurtenis. Als volwassenen leven de broers afgezonderd van elkaar in een grauw en grimmig Kopenhagen. Wat hen bindt, is hun strijd om hun leven leefbaar te maken. Of dat lukt, is de vraag: de titel refereert aan een veelbesproken martelmethode, waterboarding, waarbij je hoofd onder water wordt gehouden tot je bijna stikt.

De jeugd van Nick en Nicks broer – hij blijft naamloos, want zijn relatie tot een ander biedt blijkbaar voldoende identiteit - bestond uit armoede en mishandelingen door hun alleenstaande, alcoholistische moeder. Toch probeerden ze samen voor hun babybroertje te zorgen. Nu komt Nick net uit de gevangenis, nadat hij een paar jaar heeft gezeten wegens brute mishandeling van een toevallige passant. Hij is rond de dertig en weet wat hij wil: hard trainen als bodybuilder en hard drinken om een harde wereld aan te kunnen. Hij woont in een vervallen hostel aan de rand van Kopenhagen. Hij bemoeit zich niet met de schilderachtige bewoners; af en toe heeft hij vreugdeloze seks met Sofie, een aardige maar alcoholistische vrouw, die ontzet is uit de ouderlijke macht over haar kinderen. Nick ontfermt zich een beetje over Ivan, het dikke, labiele en seksueel gefrustreerde broertje van zijn ex-vriendin. Nicks broer is een junk voor wie slechts twee dingen wat betekenen: zijn dagelijkse shot en zijn zesjarige zoontje Martin. Omdat Martins moeder een overdosis heeft gehad, moet Martins vader de autoriteiten overtuigen dat hij als alleenstaande ouder alle zorg en dagelijkse verplichtingen aan kan. Uit geldnood besluit hij te gaan dealen. Soms komen de broers elkaar bijna tegen, maar ze vinden elkaar pas echt in de gevangenis. En dan is het bijna te laat.

Thomas Vinterberg, geboren in Kopenhagen in 1969, maakte zijn eerste korte film toen hij zestien jaar was. Drie jaar later werd hij toegelaten tot de filmacademie, als jongste student ooit. In 1998 won Festen, de eerste Dogma-productie, de juryprijs op het festival van Cannes, waarna een wereldwijde zegetocht volgde. Vervolgens regisseerde hij enige Engelstalige films: It’s all about love, Dear Wendy en de komedie When a man comes home. In 2008 mocht hij al een Achievement in World Cinema Award ophalen tijdens de European Film Awards voor zijn rol als medeoprichter van de Dogma-beweging.

Zijn scenario voor Submarino is gebaseerd op een boek van Jonas T. Bengtsson, een Deense schrijver die geroemd wordt om zijn harde realisme. Vinterberg motiveerde zijn keuze: “Ik wilde een verhaal vertellen over mensen die om elkaar geven, zelfs onder zware omstandigheden en in een grauwe omgeving. Het milieu waarin de film speelt ken ik niet persoonlijk, maar ik word aangetrokken door de donkere kant van het leven. De personages in Submarino zitten aan de grond. Ze hebben geen tijd voor hoogdravende gesprekken of om een arrogante houding aan te nemen. Ze behoren tot een eerlijk en duidelijk deel van de samenleving, waar overleven op de eerste plaats komt.”

Thomas Vinterberg / Denemarken 2010 Met Jakob Cedergren, Peter Plaugborg, Patricia Schumann, Gustav Fischer Kjaelruff, Morten Rose 105 minuten 35mm Deens gesproken, Nederlands ondertiteld 10 / SEP 2010

enter the void

Submarino

Gaspar Noé plande Enter the void meer dan 15 jaar lang. Bij alle verwarring die dit psychedelische melodrama schept, is een nadere toelichting door de regisseur meer dan welkom. In de persmap zegt Noé: “‘Making a film is difficult, but making a great film is an almost impossible task.’ This quote from Spielberg is perhaps not completely accurate, but that’s how I remember it. However, some examples of great films do exist, including the film which had such an influence on my existence: 2001, a space odyssey. Without professing to be able to create such a masterpiece, trying to make a film that is, at the same time, a largescale entertainment, suitable for adults and complex in cinematic terms, is one of the most exciting undertakings one could wish to tackle. And if one does not set out with the aim of making a great film, one can be sure that it will not turn out to be one.

Few of the arts can satisfy man’s need to be uplifted as immediately as film. And none (except interactive video games) can yet reproduce the maelstrom of our states of perception and consciousness. In the past, certain films have tried to adopt the subjective point of view of the main character. Enter the void will try to improve upon its predecessors and accompany the hero just as much in his normal state of awareness as in his altered states: the state of alertness, the stream of consciousness, memories, dreams...

The film should sometimes scare the audience, make it cry and, as much as possible, hypnotize it. In recent years, films with labyrinthine structures have proved the audience’s ability to follow storylines in the form of a puzzle, and its desire to move away from linear narration. But a complex form where the content does not move the spectator in any way would only amount to mathematic virtuosity. Whereas this film is above all a melodrama: [.] a film where the life of one person is linked to the love he has for another human being.”

Gaspar Noé / Frankrijk 2009 Met Nathaniel Brown, Paz de la Huerta, Cyril Roy, Masato Tanno 154 minuten 35mm Engels, Japans en Frans gesproken, Nederlands ondertiteld

“The film should sometimes scare the audience, make it cry and, as much as possible, hypnotize it.”

Gaspar Noé over zijn Enter the void. un homme qui crie

....................................................................................................................................................................

About Elly / Darbareye Eli

Un homme qui crie

VANAF 23 SEPTEMBER

VANAF 23 SEPTEMBER

Sepideh heeft een weekendje in een villa aan de Kaspische Zee georganiseerd voor een groepje voormalige studievrienden. Zij heeft ook Elly uitgenodigd, de schooljuf van haar dochter, in de hoop dat zij zal vallen voor de charmes van hun pas gescheiden vriend Ahmad. De stemming zit erin, totdat Elly plotseling wordt vermist. Deze mysterieuze verdwijning leidt tot verwarring en paniek, want wat weten ze eigenlijk over Elly? Wie heeft haar voor het laatst gezien?

Voormalig zwemkampioen Adam verliest zijn baan als badmeester in een chique hotel in N’Djaména, de hoofdstad van Tsjaad. Terwijl hij door de nieuwe Chinese eigenaren gedegradeerd wordt tot portier, krijgt uitgerekend zijn zoon Abdel zijn oude baan toebedeeld. Wanneer Abdel voor militaire dienst wordt opgeroepen omdat rebellen voor de zoveelste keer een aanval lanceren op de centrale overheid, verzuimt Adam bewust zijn zoon vrij te kopen. Constant vliegen helikopters over, en Adam zit gekluisterd aan de radio om op de hoogte blijven van de warrige verwikkelingen op het strijdtoneel. Al snel krijgt hij last van zijn geweten.

Van een film uit Iran verwacht de gemiddelde filmhuisbezoeker dat hij bevestigd zal worden in algemeen gedragen standpunten over een of meerdere wantoestanden die het land in hun greep hebben. Je hoeft immers geen expert inzake het Midden-Oosten te zijn om te weten dat Iran genoeg problemen kent om een bloeiende cinema te voeden. De recente arrestatie van Jafar Panahi, een bekend regisseur èn overtuigd criticus van het regime, spreekt boekdelen.

Panahi’s steeds verlengde detentie zorgde voor internationale commotie. Daarentegen zegt About Elly weinig of niets over de kwesties die we allemaal met Iran verbinden, maar desondanks loopt scenarist/regisseur Ashgar Farhadi niet met oogkleppen op. Hij heeft namelijk een film gemaakt over de situatie van de vrouw in de Iraanse samenleving, over de onzichtbare kooi van tradities, regels en plichten waarin zij gevangen zit, ook al behoort zij tot de geprivilegeerde middenklasse. Geen wonder dus dat Farhadi met zijn vierde speelfilm de nodige internationale festivalprijzen scoorde. In Berlijn kreeg Farhadi een Zilveren Beer voor Beste Regisseur. En op het Tribeca in New York werd About Elly door een jury met leden als Uma Thurman, Todd Haynes en Meg Ryan bekroond met de prijs voor beste speelfilm in de categorie World Narrative Cinema. Bij deze internationale loftuitingen wekt het eerder verbazing dat de Iraanse filmcommissie About Elly als Oscarinzending voor 2010 selecteerde.

Asghar Farhadi, geboren in Isfahan in 1972, schreef theaterstukken voor de radio en regisseerde televisieseries. Zijn regiedebuut maakte hij in 2003 met Dancing in the dust, dat door het festival van Moskou werd uitgenodigd en daar de persprijs won. En Beautiful city, dat hij ook in 2003 realiseerde, won de ‘best feature film award’ in Warschau, Moskou en India.

Asghar Farhadi / Iran 2010 Met Taraneh Alidoosti, Golshifteh Farahani, Mani Haghighi, Shahab Hosseini 119 minuten 35mm Farsi gesproken, Nederlands en Frans ondertiteld

Dit aangrijpende vader-zoondrama annex bittere meditatie over een maatschappij waarin door politieke en sociale corruptie niemand meer kan geloven in een toekomst, werd in Cannes bekroond met de Juryprijs. Twee films uit het bescheiden oeuvre van Mahamat-Saleh Haroun, de eerste regisseur uit Tsjaad, hebben indertijd in het Filmhuis gedraaid: Abouna / Notre père (2002), een ontroerende film over twee jongens die hun verdwenen vader menen te herkennen op een stuk film dat ze tijdens een bioscoopvoorstelling zien, en Daratt / Dry season (2006), waarin een jongeman de moordenaar van zijn vader wil doden, hoewel er net een algemene amnestie na veertig jaar burgeroorlog is afgekondigd. Het toeval wil dat Haroun tijdens de opnames voor twee van zijn weinige films geconfronteerd werd met een aanval van rebellen op N’Djaména, beide keren met honderden doden als gevolg. In april 2006 was de situatie bij Daratt al erg, in februari 2008 tijdens de draaidagen voor zijn kortfilm Expectations raakte de filmploeg behoorlijk in het nauw en was iedereen verlamd van angst. Die ervaring ligt vormt de basis van het scenario dat Haroun voor Un homme qui crie heeft geschreven.

Un homme qui crie is in augustus al als avant-première gepresenteerd in onze beknopte keuze uit het World Cinema Amsterdam Festival. Het was ook de openingsfilm van dit nieuwe festival, waarbij de wethouder van Kunst en Cultuur het de ideale gelegenheid noemde om “andere continenten te ontdekken, je perspectief te verbreden en met een open blik de wereld tegemoet te treden”. Als dat lofwaardige streven niet al gerealiseerd wordt dankzij de beelden in Un homme qui crie, dan toch zeker via de soundtrack die gecomponeerd is door de fameuze Wasis Diop.

Mahamat-Saleh Haroun / Tsjaad/Frankrijk/België 2010 Met Emile Abossolo M’bo, Youssef Diaoro, Dioucounda Koma, Djénéba Koné 92 minuten 35mm Frans en Arabisch gesproken, Nederlands ondertiteld

In september starten onze nieuwe cursussen Frans! U bent van harte welkom voor een gratis niveautest op onze Open dagen: do. 2 sept. (17-21uur), za. 4 sept. (14-17uur) en do. 9 sept. (17-21uur).

Alle informatie over cursussen en examens: www.aflahaye.nl of 070 362 15 23 SEP 2010 / 11

Festival ....................................................................................................................................................................

Filmhuis Den Haag presenteert in het kader van ‘Huilen in Den Haag, leed met een knipoog’

Tearjerkers: jankfilms tranentrekkers snotterfilms 9 T/M 29 SEPTEMBER

‘Huilen in Den Haag’ is een breed georganiseerd evenement met een bijzonder thema: verdriet en weemoed, groot leed met een kleine knipoog (of net andersom), een traan met een lach, en dat alles dwars door de sociale en culturele diversiteit van Den Haag heen.

Tijdens het Haags Uitfestival op 5 september wordt in de Centrale Bibliotheek de aftrap gegeven voor een divers en weken aanhoudend programma, dat in de Wenende Weekenden van oktober zijn hoogtepunt vindt (zie huilenindenhaag.com). Beeldende kunst, muziek, literatuur, film, theater en educatieve projecten bieden aan jong en oud het genot van weemoed, met een Haags tintje.

Filmhuis Den Haag participeert van donderdag 9 t/m woensdag 29 september in dit evenement met een overzicht van bekende, minder bekende en klassieke tearjerkers, weepies en melodrama’s, waarvan het merendeel niet eerder op het Spui is vertoond.

TEARJERKERS VAN ALLE TIJDEN

Bijna 70 jaar nadat het hertje Bambi zijn eerste wankele stapjes op het grote doek zette, laat de naar hem vernoemde film het publiek nog altijd massaal naar de zakdoek grijpen. De Disney-klassieker uit 1942 is bij een Engelse on-line enquête in 2008 verkozen tot de grootste tearjerker uit de filmgeschiedenis.

Andere populaire ‘tranentrekkers’ zijn Ghost, The lion king, E.T. (The Extra Terrestial) en Titanic. Wat opvalt bij de bovenste helft van deze top-10 is de prominente positie van animatie: uit volle borst snotteren gaat blijkbaar het best bij complete kunstmatigheid. Het sprookje van Bambi, een weesje nadat jagers zijn moeder hebben neergeschoten in de sneeuw, grijpt ons meer aan dan het magische liefdesverhaal van Patrick Swayze en Demi Moore in Ghost, of de ‘voor de helft gedoemde’ relatie tussen Leonardo DiCaprio en Kate Winslet in Titanic,

12 / SEP 2010

goed voor maar liefst elf (11!) Oscars. De derde plaats wordt bezet door nog een Disneyfilm, The lion king, en de vierde plaats is voor E.T.: iedereen moet even slikken als de zin “Phone home...” klinkt. De rest van de top-10 waarbij massa’s filmfans het niet droog hielden, bestaat uit Beaches, Philadelphia, Watership Down, Boys don’t cry en Steel magnolias.

Laten wij eerlijk zijn, wie vindt het op zijn tijd niet fijn om zich te laten gaan bij smartlappen en tranentrekkers? Of is het een schuldig vermaak en kijken we als welopgevoede en doorgewinterde filmliefhebbers eigenlijk neer op tearjerkers?

Ja, wel een beetje. Een beetje besmuikt en beschaamd doen we er nog altijd over.

Onterecht misschien, want een film schrijven en regisseren die mensen overal ter wereld massaal naar de zakdoek doet grijpen, je moet het maar kunnen. Toch moeten we

ons blijven realiseren dat het genre zich per definitie afspeelt op het zeer glibberige randje van warme sentimentaliteit en lachwekkende kitsch. Waar ligt de grens tussen het respectvol tonen van emoties rond ziekte of dood en het manipulatief masseren van het kittelbare gemoed van de kijker? Immers, ieder mens heeft zijn ‘huilgrens’: de een zal stoïcijns naar Love story kijken, terwijl een ander ontroert raakt door Être et avoir.

Snotterverhalen zijn van alle tijden.

Dolverliefd rende Zeus als een dolle stier achter Io aan, totdat het meisje zich verblind van angst in zee stortte.

Haar graf draagt nog steeds haar naam, zoals zonzoekers op Griekse eilanden als Korfu en Ithaka wellicht vermoeden: 0 thalassa, thalassa, waar tranen mengen met het zilte water! De verzamelbundel ‘Metamorphosen’ van Ovidius, een van de grote Romeinse dichters rond het begin van de Westerse jaartelling, zit propvol met dit soort aangrijpende en beeldend beschreven scenario’s. Niet alleen goden waren verantwoordelijk voor amoureuze rampspoed en omineuze verwikkelingen, ook stervelingen konden uit eigen ervaring over oeverloze noodlotswendingen meepraten.

Cleopatra speelde haar twee beroemde minnaars volleerd tegen elkaar uit, maar eindigde toch met een adder aan haar borst.

Lancelot bedroog zijn beste vriend met diens vrouw Guinevere, met het gevolg dat alle edellieden en horigen in het land letterlijk met hun hoofse romance konden mee lijden.

En dit alles gebeurde ver vóór de uitvinding

van de boekdrukkunst, de Yellow Press en de cinématographe. Frédéric Chopin speelde zijn melancholisch-romantische etudes met geëxalteerde kunstmin aan George Sand voor, maar zij liet zich niet vermurwen. Uiteindelijk was Rhett Butler de wispelturigheid van Scarlett O’Hara zat en zei hij koel, “Frankly my dear, I don’t give a damn.” Dat zal Elizabeth Taylor ongetwijfeld ook een paar keer tegen Richard Burton hebben geschreeuwd, op de filmset en in de beslotenheid van hun privébestaan. Zulke stormachtige relaties zijn niet voor iedereen weggelegd. Meerdere dingen in Hollywood zijn méér dan levensgroot, maar dat het gewone leven de fictie van film imiteert komt toch niet vaak voor. Hoewel, de moderne verslaving aan soapseries moet z’n sporen nalaten.

Filmhuis Den Haag biedt bij de aanvang van het seizoen 2010-11 een leergang met veertien onontkoombare levenslessen aan. Een chronologische presentatie zou wellicht de ontwikkeling van de verbeelding van weemoed, spleen en Weltschmerz, van diep liefdesverdriet en andere ‘sweeping emotions’ beter in kaart hebben gebracht, maar er is gekozen voor een opzet die gulzig en willekeurig genieten bevordert.

Ongetwijfeld mist u vele titels in dit bescheiden overzicht. Dit is onvermijdelijk.

Helaas vervallen vertoningsrechten na een aantal jaren, zijn de meeste klassiekers niet meer in Nederlandse distributie en verdwijnen 35mm kopieën schijnbaar spoorloos. Verder is een aantal wel beschikbare films bewust weggelaten omdat ze regelmatig op televisie te zien zijn of nog onlangs in het Filmhuis hebben gedraaid. Gelukkig zijn meeslepender verhalen nauwelijks denkbaar: deze veertien titels vormen een verpletterend overzicht op film uit negen decennia Ars amandi, de ‘conste der minnen’. En als je niet echt voluit hoeft te snotteren, pink dan gerust die ene biggelende traan weg!

Laat je ongegeneerd gaan bij recente melodrama’s zoals Il postino, Breaking the waves en Il y a longtemps que je t’aime.

Of vecht - tevergeefs - tegen je tranen bij zwijmelklassiekers zoals Love story, West Side story en Steel magnolias. Uit het zwijgende tijdperk dateert The kid - met Jackie Coogan en ook nog met Charles Chaplin. En een bemoedigende tip aan wie zich voor zijn waterlanders schaamt: veins een verkoudheid, hoop op een stortbui om je uitgelopen make-up te kunnen wijten aan de regendruppels, en neem in ieder geval een zonnebril mee om je gezwollen ogen te verbergen. Filmhuis Den Haag deelt speciale papieren zakdoekjes uit, zal tijdelijk zakjes Fishermen’s Friend in het assortiment opnemen en schenkt een tranentrekkende likeur om je leed te verdrinken!

l stanza del figlio

the kid

when did you last see your father?

love story

LOVE STORY

Donderdag 9 en vrijdag 10 september 19.30 uur Deze beschrijving begint meteen met hét ultieme Kleenex-moment: “Love means never having to say you’re sorry!” Waar komt deze onvergetelijke c.q. onvergetelijk kleffe slagzin vandaan? Uit Love story, een liefdesgeschiedenis uit 1970, geschreven door Erich Segal en verfilmd door Arthur Hiller, die blijkens zijn simpele titel alles wat er vóór die tijd op dit gebied was gebeurd en nog naderhand zou kunnen gebeuren definitief in de schaduw stelt.

Het verhaal is dan ook tranentrekkend emotioneel en echt ontroerend.

Olivier Barrett IV, een rechtenstudent aan Harvard, valt halsoverkop voor Jenny Cavalleri, een non-conformistisch meisje uit een burgermansmilieu dat muziek studeert aan het even prestigieuze Radcliffe.

Ondanks verzet van Oliviers puissant rijke en dominante vader trouwen ze meteen.

Alles is rozegeur en maneschijn, tot Jenny naar het ziekenhuis gaat voor een zwangerschapstest... en te horen krijgt dat zij kanker heeft.

Wanneer Jenny zich realiseert dat haar ziekte snel fataal zal aflopen, zegt zij tegen haar echtgenoot die nog een heel leven (zonder haar) voor zich mag verwachten: “I just want you... and I want time, which you can’t give me.”

En in haar ziekenhuisbed heeft zij een allerlaatste verzoek. “You, after all - you’re going to be a merry widower.” “I won’t be merry,” zegt Olivier, door zijn tranen heen.

“Yes, you will be. I want you to be merry.

You’ll be merry, okay?”

Er zit een voor die tijd - zeker voor een Hollywoodproductie - ‘gewaagde’ seksscène in Love story, zodat het keurmerk ‘parental guidance’ drommen tieners naar de bioscoop lokte. Het kassucces leidde ook tot zes Oscarnominaties – in de meest prestigieuze categorieën – maar die haalden het allemaal niet. Er werd slechts één Oscar toegekend: aan Francis Lai voor zijn gevoelige score.

Arthur Hiller / USA 1970 Met Ryan O’Neal, Ali MacGraw, Ray Milland, Tommy Lee Jones 99 minuten digitaal Engels gesproken, Nederlands ondertiteld AND WHEN DID YOU LAST SEE YOUR FATHER?

Zaterdag 11 en zondag 12 september 19.30 uur De film is een bewerking van de memoires van de Britse dichter Blake Morrison. Hij stelde zichzelf de vraag of hij zijn vader Arthur ooit zag als de man die hij werkelijk was. Of we nu wel of niet geloven aan het reële bestaan van het oedipuscomplex, vader-zoon relaties zijn een goudmijn voor de literatuur.

In het geval van de Morrisons gaat het om

een dubbelportret van een luidruchtige, levenslustige plattelandsdokter uit Yorkshire en zijn broeierige, cerebrale zoon.

“Ik dacht dat de wereld verdeeld was in mensen met kinderen en mensen zonder”, schrijft Blake Morrison. “Nu denk ik dat de wereld verdeeld is in mensen die hun ouders verloren en mensen wier ouders nog leven.”

Als kind verafgoodde Blake zijn vader, als adolescent keek hij op hem neer als een ‘benepen ouwe kletskous’. Bij het onverwacht snelle sterfbed, wat de aanleiding voor het verhaal en de film vormt en waar de vader een schim van zichzelf is, lijken spijt bij de navelstarende veertiger en verdovende pijnstillers een verlate kennismaking in de weg te zitten. Wel is dit het startpunt voor Blake’s herinneringen, aan een half mislukte kampeertocht, verkrampte kerstfeesten, het beeld van zijn moeder als een lijdende madonna, vaders vermeende verhouding met een depressieve ‘tante’ en zijn uitspattingen tijdens drankgelagen.

Blake beschouwt Arthur nog steeds als een extraverte feestneus zonder veel culturele bagage, die zijn zoon altijd en eeuwig wist af te troeven. Maar de slotscène komt hard aan.

Anand Tucker / Groot-Brittannië 2007 Met Colin Firth/Matthew Beard/Bradley Johnson, Jim Broadbent, Juliet Stevenson, Gina McKee, Sarah Lancashire 92 minuten 35mm CinemaScope Engels gesproken, Nederlands ondertiteld THE KID

Zondag 12 september 15.30 uur LET OP: afwijkend tijdstip / muzikale begeleiding aan de vleugel: Yvo Verschoor De eerste lange speelfilm van Charles Chaplin mengt opwekkende slapstick en tranentrekkend sentiment wanneer Charlie zich als zijn alter ego The Little Tramp ontfermt over een vondeling. Hij voedt het jochie, genaamd The Kid, op tot professionele ruiteningooier, zodat hijzelf aan de kost kan komen als glazenmaker.

De film bevat enkele klassiek geworden scènes. Charlie probeert van alles om zijn beschermeling te laten verliezen in een bokspartijtje met een naar kereltje uit hun buurt, omdat diens grote broer hem gewaarschuwd heeft dat híjzelf aan de beurt komt voor een aframmeling als de strijd tussen de kemphaantjes ‘verkeerd’ afloopt.

Ook onvergetelijk is Charlie’s droom, waarin hun hele morsige straat in een paradijs verandert en iedereen engelenvleugels draagt, tot de wijkagenten toe. Alleen in zo’n paradijs kan de hereniging van Jackie met zijn moeder volgen, maar gelukkig eindigt de film op onverklaarbare wijze toch hyperromantisch gelukkig.

De meest hartbrekende scène is het beroemde moment dat een archetypisch groepje sociaalwerkers The Kid uit de armen van zijn plaatsvervangende

the kid

....................................................................................................................................................................

vader trekt. Je zou je er ter plekke mee willen bemoeien!

The kid is lang geleden al eens in het Filmhuis gepresenteerd: bij de opening op 30 mei 1993 van het nieuwe pand aan het Spui was er een voorstelling van een Zwijgende film & Levende muziek. Voor die feestelijke gelegenheid trad het complete Max Tak Orkest met twaalf musici onder leiding van dirigent Leonard van Goudoever aan. Dit orkest, opgericht in 1978, is vernoemd naar de dirigent van het Tuschinski Theaterorkest, dat in de jaren ‘20 Europese faam verwierf met de begeleiding van zwijgende films.

Het repertoire van het huidige orkest omvat arrangementen van klassieke composities, toenmalige scènemuziek, variété-deuntjes en moderne, speciaal op verzoek geschreven muziekstukken. Dergelijke historische bronnen benut ook Yvo Verschoor, sinds 1992 de vaste huispianist van Filmhuis Den Haag, bij zijn improvisaties.

Charles Chaplin / USA 1921 Met Charles Chaplin, Jackie Coogan, Edna Purviance, Chuck Reisner 60 minuten 35mm zw/w Yvo Verschoor, piano LA STANZA DEL FIGLIO / HET FRAGMENT VAN DE ZOON

Maandag 13 en dinsdag 14 september 19.30 uur Nanni Moretti won in Cannes de Gouden Palm met een realistisch verhaal over het gelukkige doorsneegezin van een psychiater dat uit elkaar drijft na een noodlottig ongeval op zee van hun zoon en broer. Op het festival was La stanza del figlio de grote publieksfavoriet, al was het alleen maar omdat het een film is waarbij niemand het droog houdt.

Regisseur Moretti is bekend geworden met vele dagboekachtige films, waarin het links-progessieve hoofdpersonage, vertolkt door Moretti zelf, zich verwondert over de

wereld in het algemeen en de Italianen in het bijzonder. Ook nu speelt Moretti de hoofdrol, en schreef hij mee aan het scenario, maar verder is het een heel andere film dan Caro diario en Aprile: voor het eerst een fictief verhaal. “Ik wilde het effect van een extreme gebeurtenis op een gezin onderzoeken, op een verhalende manier. Er moest niets ‘Morettiaans’ in de film zitten. Geen politiek, geen man die zich opwindt, intolerant is, op straat gaat schreeuwen. Ik wilde dat de hoofdpersoon volwassener was, een man die kon luisteren. En ik wilde al heel lang een psychiater spelen. Dat zijn in de filmgeschiedenis vaak van die karikaturale personages. Ik wilde laten zien hoe deze man met zijn analytische ratio andermans problemen weet op te lossen en dan met al zijn mechanismen en ervaringen weerloos staat als hem zoiets overkomt.”

Moretti brengt niets meer en niets minder in beeld dan de anatomie van verdriet.

Moeder Paola heeft een bijna dierlijke pijn.

Zus Irene lijdt aan een plaatsvervangende vorm van verdriet, aan machteloosheid: zij negeert haar eigen rouw omdat zij dat bij haar ouders niet kan aanzien en koste wat kost wil dempen. De worsteling van vader Giovanni is minstens zo herkenbaar. Hij had een afspraak met zijn veertienjarige zoon Andrea om te gaan duiken afgezegd, omdat een patiënt hem plotseling nodig had.

Giovanni zoekt altijd naar verklaringen en is gewend om greep op de situatie te hebben; geen wonder dat hij na verloop van tijd zijn werk niet meer aan kan.

Zo komen de drie gezinsleden in hun verdriet volkomen alleen te staan, in plaats van dat ze, zoals het cliché wil, steun vinden bij elkaar. Net zo min geeft Moretti ons de hoop dat ze na deze slag van het lot betere mensen worden. “Dat is inderdaad een van de grootste clichés uit de westerse canon, misschien wel vanwege het christendom. Maar het is niet waar. Je wordt SEP 2010 / 13

love, valour, compassion!

breaking the waves

il y a longtemps que je t'aime

steel magnoliass

.................................................................................................................................................................... van lijden geen beter mens, alleen een mens met meer pijn.”

Toch wordt een geheim uit Andrea’s leven onthuld dat een onverwacht helende werking heeft. Bianca Stigter meldde in haar NRCrecensie dat “de film al een ‘tearjerker voor denkende mensen’ is genoemd. Maar het bijzondere van de film heeft misschien meer met kilte te maken. La stanza del figlio is zo kaal, zo onomfloerst, dat de kijker zich weer een voyeur voelt, iets dat bij de meeste tearjerkers wordt verdoezeld. Waarom moet ik hier naar kijken? Wat heb ik met het verdriet van die mensen te maken? [.] Loutering biedt Moretti niet. Zelfs de vaststelling dat het jou nog niet overkomen is, biedt geen opluchting.”

Nanni Moretti / Italië 2001 Met Nanni Moretti, Laura Morante, Jasmine Trinca, Giuseppe Sanfelice 99 minuten 35mm Italiaans gesproken, Nederlands ondertiteld STEEL MAGNOLIAS

Woensdag 15 en donderdag 16 september 19.30 uur Een schoonheidssalon in een stadje in Louisiana vormt de locatie van dit melodrama rond zes southern belles. Truvy (Parton) en Annelle (Hannah) verzorgen de kapsels, terwijl de rijke gescheiden Ouiser (MacLaine) en rusteloze Clairee (Dukakis) wekelijks binnen stappen voor de laatste roddels en het uitwisselen van levenswijsheden. Shelby (Roberts) is een aanstaande bruid die tijdens een bezoekje aan de salon flauwvalt, M’Lynn (Field) is haar moeder.

Wat begint als een luchtige komedie - of liever als een opeenstapeling van flitsend gescripte one liners - verandert toch in een tragedie. De film is gebaseerd op een zeer succesvol toneelstuk van Robert Harling, die zelf ook het scenario schreef. In het theater staan slechts zes vrouwen op het toneel, in de film zijn er enige mannen en enkele aanvullende locaties bijbedacht. We volgen de gebeurtenissen gedurende een paar jaar.

De hoofdlijn is de relatie van Shelby met haar overbezorgde moeder. Verder zien we de ontwikkeling van Annelle van verlegen meisje via lokale sexbom naar een orthodox gelovig persoon, en de onbevredigende relatie die Truvy met haar man heeft. Het belangrijkste is de onderlinge vriendschap van de vrouwen die altijd voor elkaar klaarstaan. Eigenlijk zijn ze zes archetypes die samen de ideale vrouw vormen: meisje, dame, kwezel, pop, moeder, onafhankelijke bitch. Na al het spitsvondig krakeel en roze romantiek barst het Grote Drama los.

Shelby besluit, tegen doktersadvies vanwege haar suikerziekte in, toch zwanger te willen worden, omdat een baby elk risico waard is. De consequenties die dat idee met zich meebrengt, lijden tot een coma en stromen tranen.

14 / SEP 2010

Het leverde Julia Roberts haar eerste Oscarnominatie op, voor vrouwelijke bijrol.

Herbert Ross / USA 1989 Met Sally Field, Dolly Parton, Shirley MacLaine, Daryl Hannah, Olympia Dukakis, Julia Roberts 117 minuten 35mm Engels gesproken, Nederlands ondertiteld IL Y A LONGTEMPS QUE JE T’AIME

Vrijdag 17 en zaterdag 18 september 19.30 uur Vanaf het moment dat Juliette wegens moord de gevangenis in moet, verbreken haar ouders alle contact tussen haar en haar zusje Léa, met wie zij heel close was. Wanneer Juliette na 15 jaar vrijkomt, besluit Léa haar bij zich thuis in Nancy op te nemen.

Léa’s man Luc is niet enthousiast over dit idee, maar Léa doet haar best om de fragiele verhoudingen goed te houden. Zij neemt Juliette mee naar de universiteit waar zij doceert, en introduceert haar op etentjes met vrienden. Het blijkt niet eenvoudig alle vooroordelen te overbruggen. Juliette praat niet veel, wil zeker niets kwijt over de reden waarom zij haar zoontje van het leven heeft beroofd en gedraagt zich soms nogal autistisch. Léa’s kinderen, twee geadopteerde Vietnamese dochtertjes, ontwikkelen echter snel een band met de kille Juliette. Ook de eenzelvige Michel vat warme gevoelens voor haar op. Juliette blijft niettemin worstelen met de vraag hoe zij het verleden van zich af kan schudden en of zij überhaupt mag genieten van een normaal leven.

Het regiedebuut van de bekende schrijver Philippe Claudel past naadloos in het cliché van de Franse romantische relatiefilm: het verhaal wordt traag opgebouwd, diepmenselijk, ingehouden, intens, raadselachtig, warm. Vormgeving en inhoud van Il y a longtemps... zijn zorgvuldig met elkaar verweven. Geen enkele camerapositie of locatie is toevallig, elke dialoog of stilte is betekenisvol, iedere handeling of herhaling ervan heeft zin.

De door de wol geverfde bioscoopbezoeker ziet de clou natuurlijk al ver tevoren aankomen, maar die mag hier niet verraden worden.

Philippe Claudel / Frankrijk/Duitsland 2008 Met Kristin Scott Thomas, Elsa Zylberstein, Serge Hazanavicius, Laurent Gréville 115 minuten 35mm Frans gesproken, Nederlands ondertiteld BREAKING THE WAVES

Zondag 19 september 16.00 uur LET OP: afwijkend tijdstip De film speelt zich begin jaren ‘70 af in een streng religieuze gemeenschap op het Schotse platteland. Het zorgvuldig opgebouwde scenario en de uiterst beweeglijke cameravoering streden bij

pers en publiek om de eerste plaats qua bewondering en - in sommige gevallen – intense afkeer.

Bess gelooft dat zij in direct contact staat met God. Zij trouwt met Jan en ze zijn gelukkig samen. Wanneer hij weer naar zijn werk op een booreiland gaat, is Bess radeloos van verdriet. Hij keert na een ongeluk verlamd terug. Jan vraagt haar een minnaar te nemen, omdat hij ervan overtuigd is dat zij fysiek behoefte heeft aan seks. Uit liefde weigert Bess, maar wanneer hij haar wijsmaakt dat zijn genezing er baat bij heeft als zijn fantasie wordt geprikkeld, geeft zij toe. De vluchtige kontakten met vreemden maken haar diep ongelukkig. Toch wordt zij van haar dwaaltocht onwerelds gelukkig.

“I don’t make love with them.

I make love with Jan. And I save him from dying.”

Bess gaat aan boord van een schip waar gewone prostituées niet durven te komen.

Er volgt een gore verkrachting, maar haar ultieme offer - alsof zij een martelares is heeft een miraculeus effect. De dorpelingen hadden haar al verstoten vanwege haar onbegrijpelijke gedrag, en ze weigeren nu ook een begrafenis op het kerkhof. Wanneer de kist op de grond valt, blijkt hij gevuld te zijn met zand. Jan heeft haar lichaam ontvreemd om het een zeemansgraf te geven. In het laatste shot luiden de klokken een hemels afscheid.

Lars von Trier / Zweden/Frankrijk/ Nederland 1996 Met Emily Watson, Stellen Skarsgard, Katrin Cartlidge, Jean-Marc Barr 158 minuten 35mm Engels gesproken, Nederlands ondertiteld LOVE, VALOUR, COMPASSION!

Zondag 19 en maandag 20 september 19.30 uur De choreograaf Gregory nodigt regelmatig zijn beste vrienden uit voor een ontspannen samenzijn. In zijn prachtige landhuis, gelegen aan een idyllisch meer in New England, komen ze bijeen om hun dagelijkse sores even te vergeten.

Naast Gregory’s veel jongere, blinde minnaar Bobby bestaat het bonte gezelschap uit het ideale paar Arthur en Perry (al veertien jaar samen), de arrogante en verbitterde Britse componist John (die iedereen liever kwijt dan rijk is) en diens nieuwste schandknaapje Ramon, een knappe danser. Als solobezoeker is er de vrolijke seropositieve Buzz, die met oude musicals dweept en weinig wil weten van het gevreesde onderwerp AIDS. Als laatste arriveert John’s zachtmoedige tweelingbroer James, die ernstig ziek is en niet lang meer te leven heeft. Het wordt een samenzijn vol ruzies en liefkozingen, passie en haat, verwijten en vergiffenis. Men gaat vreemd, voelt eenzaamheid, ontmoet troost.

Na zo’n verrassend grappig weekend is

niemand nog zichzelf.

Joe Mantello USA 1996 Met Jason Alexander, Randy Becker, Stephen Bogardus, John Glover 115 minuten 35mm Engels gesproken, Nederlands ondertiteld IL POSTINO / DE POSTBODE

Dinsdag 21 en woensdag 22 september 19.30 uur Het verhaal achter Il postino is zeker zo ontroerend als de film zelf.

Massimo Troisi, een populair acteur die vijf van zijn twaalf films ook zelf regisseerde, las een boek van Antonio Skarmeta dat hij graag wilde verfilmen. Hij nodigde Michael Radford – maker van 1984, White mischief en Another time, another place - uit voor de regie. Troisi had een aangeboren hartafwijking, die hem in toenemende mate parten speelde. Na een hartaanval aan het begin van de opnamen van Il postino werd het draaischema speciaal voor hem aangepast. Hij was slechts twee uur per dag beschikbaar, liet voor de camera niets merken, maar de dag na het laatste shot overleed hij op 41-jarige leeftijd. Ondanks zijn fysieke handicap was hij gewaagd aan Philippe Noiret: beiden schitteren in wat slechts omschreven kan worden als een ‘ouderwetse’ acteursfilm.

Boek en film zijn een gefingeerd verslag van het verblijf van Pablo Neruda op Capri in 1952. Neruda won in 1971 de Nobelprijs voor literatuur; behalve dichter was hij ook diplomaat en politicus. Hij zat enige jaren in de Chileense senaat voor de Communistische Partij, maar wegens ernstige politieke tegenstellingen ging hij in 1949 in ballingschap naar Europa. Zijn ‘Canto general’, geïnspireerd door de Spaanse Burgeroorlog, werd in 1950 in Mexico gepubliceerd.

Mario Ruoppolo, een dromerige slungel, zit evenzeer klem op het eiland. Als postbode gaat hij regelmatig naar de villa waar Neruda verblijft. Langzaam groeit een soort verstandhouding. Dan ontvangt de schrijver bericht dat hij terug naar huis mag.

Mario maakt met zijn net verworven poëtische talenten Beatrice het hof, en is daarin zo succesvol dat zij zijn echtgenote wil worden.

Wanneer Neruda jaren later voor een bezoekje terugkeert, blijkt pas welke rol hij in het leven van de postbode heeft gespeeld.

Michael Radford / Italië/Frankrijk/België 1994 Met Philippe Noiret, Massimo Troisi, Maria Grazia Cucinotta, Renato Scarpa 113 minuten 35mm Italiaans en Spaans gesproken, Nederlands ondertiteld THE NOTEBOOK

Donderdag 23 en vrijdag 24 september 19.30 uur De begintitels doemen op over een

hable con ella

terms of endearment

the notebook

il postino

zonsondergang boven een landschap in herfsttinten, en de toeschouwers weten nu al dat er een heerlijk sentimenteel verhaal zal volgen. Er was eens een oude man... die dagelijks een bejaarde vrouw in een verzorgingstehuis bezoekt: hij leest haar een liefdesgeschiedenis voor uit een beduimeld schriftje, zij lijdt duidelijk aan Alzheimer.

Het voorgelezen verhaal speelt in de jaren ’40: Noah, een jonge arbeider in het conservatieve zuiden van Amerika, ontmoet op de kermis een rebelse dochter van steenrijke ouders. Ze vallen als een blok voor elkaar. Allie’s moeder overtuigt haar om te trouwen met een passender partij. Vlak voor het huwelijksfeest ontsnapt Allie om te zien hoe het met haar jeugdliefde is afgelopen.

Noah heeft een schitterend huis - speciaal voor haar - gebouwd.

In een plots helder moment realiseert de oude vrouw zich over wie het verhaal van haar trouwe bezoeker gaat.

Terwijl ze elkaar omhelzen, zwelt de muziek aan.

Nick Cassavetes / USA 2004 Met James Garner, Gena Rowlands, Ryan Gosling, Rachel McAdams 123 minuten 35mm Engels gesproken, Nederlands ondertiteld AFTER THE WEDDING / EFTER BRYLLUPPET

Zaterdag 25 en zondag 26 september 19.30 uur Jacob Petersen wijdt zijn leven aan diverse projecten voor straatkinderen en hoertjes in India. Hij heeft zelfs een weesjongen geadopteerd, Pramod. Wanneer zijn weeshuis in Bombay op het punt staat failliet te gaan, doemt uit het niets een vreemd voorstel op: zakenman Jorgen Hannson doneert een miljoen dollar, mits Jacob naar Denemarken komt om aan bepaalde voorwaarden te voldoen.

Jacob belooft Pramod op tijd terug te zijn voor diens achtste verjaardag, maar eenmaal terug in zijn geboorteland wordt zijn wereld flink door elkaar geschud. Jorgen toont weinig interesse in Jacobs verhalen en nodigt hem uit voor het huwelijk van zijn dochter Anna. Op het feest houdt Anna een speech, met een uiterst verrassende mededeling.

“Ik wist niet dat hij het was”, zegt Jorgen tegen zijn vrouw Helene. “Het is gewoon veel te toevallig”, antwoordt zij.

After the wedding werd bekroond met de publieksprijs van het Film By The Sea Festival in Vlissingen.

Susanne Bier / Denemarken/Zweden 2006 Met Mads Mikkelsen, Neeral Mulchandani, Rolf Lassgard, Sidse Babett Knudsen, Stine Fischer Christensen 120 minuten 35mm Deens, Zweeds, Hindi en Engels gesproken, Nederlands ondertiteld WEST SIDE STORY

Zondag 26 september 16.45 uur LET OP: afwijkend tijdstip Broadway-regisseur Robbins belde in 1949 Leonard Bernstein om te vragen of hij een moderne versie van Romeo & Julia wilde componeren. Pas in 1955 kwam Bernstein, na het lezen van een krantenartikel over rivaliserende jeugdbenden, op het idee om het Shakespearedrama in Spanish Harlem te situeren, met een Puertoricaanse Maria en een Anglo-Amerikaanse Tony.

De muziek is collectief bezit geworden; vrijwel iedere student maakt voor zijn solfège-oefeningen gebruik van Tony’s smartekreet “Maria, Maria, Maria” als ezelsbruggetje voor het vinden van de verminderde kwint. De filmversie van West Side story kenmerkt zich door een zeldzame eenheid van vorm en inhoud. Geen wonder dat er tien Oscars uitgedeeld werden, van productie via regisseur, bijrollen, cameraman

west side story

after the wedding

....................................................................................................................................................................

tot natuurlijk de Muziek. En Saul Bass was de ontwerper van het originele affiche.

Deze gedoemde liefde op het slagveld van etnocentrische geborneerdheid is een ‘all time classic’.

Op het eind zingt Maria knielend naast Tony, “Hold my hand and I’ll take you there.” En tegen de verbijsterde gangleden schreeuwt zij, “You all killed him! Not with bullets and guns! With hate!” En dan kust zij hem voor de laatste keer, “Te adoro, Antonio.”

Als een paar Jets het lichaam van Tony optillen, krijgen ze hulp van enkele Sharks.

Robert Wise & Jerome Robbins / USA 1961 Met Natalie Wood, Richard Beymer, George Chakiris, Rita Moreno, Russ Tamblyn 151 minuten 35mm Engels en Spaans gesproken, Nederlands ondertiteld TERMS OF ENDEARMENT

Maandag 27 en dinsdag 28 september 19.30 uur Met zwartgallige humor en oprechte ontroering wordt het verhaal verteld van ‘control freak’ Aurora en haar dochter Emma, die hardnekkig probeert niet zo te worden als haar moeder.

Emma trouwt met Flap (een flapdrol in moeders ogen), krijgt drie kinderen, ontdekt dat haar man vreemd gaat, begint zelf ook een overspelige relatie en bespreekt alles per telefoon met haar moeder. Aurora, een weduwe, heeft een buurman, een exastronaut, die een vrijzinnig liefdesleven propageert. En toch knoopt Garrett een hilarische relatie aan met Aurora. Zo had het eindeloos door kunnen gaan, ware het niet dat het leven - zeker in Hollywood - soms weinig subtiel is. Door de film heen zitten nogal wat snottermomenten.

Wanneer Emma een dollar tekort komt bij de kassa van de supermarkt, legt haar jongste zoontje Teddy zijn chocoreep terug: “I don’t need it.”

En later, als Emma al met terminale kanker in het ziekenhuis ligt en de morfine nauwelijks meer helpt, roept Aurora in blinde paniek tegen een verpleegster, “My daughter is in pain, can’t you understand that! GIVE MY DAUGHTER THE SHOT!” En dan Emma’s afscheid van haar beide zoons. Zij vraagt Tommy om wat aardiger te zijn voor Teddy, “and stop trying to pretend that you hate me. You’re gonna realize that you love me. I know that you love me!”

En tot slot, de scène waarin Garrett Tommy probeert te troosten.

Net als bijvoorbeeld Kramer vs. Kramer is Terms of endearment een ‘bewijs’ dat tearjerkers ook perfecte films (kunnen) zijn.

James Brooks kreeg voor zijn scenario een Oscar, en voor zijn regie nog eentje. Daarmee evenaarde hij collega Robert Benton die in 1980 precies dezelfde vijf Oscars had binnengesleept.

James L. Brooks / USA 1983 Met Shirley MacLaine, Jack Nicholson, Deborah Winger, Jeff Daniels, Huckleberry Fox, Troy Bishop 132 minuten 35mm Engels gesproken, Nederlands ondertiteld HABLE CON ELLA / PRAAT MET HAAR

Woensdag 29 september 19.00 uur LET OP: afwijkend tijdstip Twee mannen zitten naast elkaar, hevig ontroerd, tijdens een dansvoorstelling van Pina Bausch, zonder te weten dat ze enkele maanden later bevriend zullen raken.

Benigno is een eenzame man die vroeger zijn zieke moeder verzorgde. Nu is hij verpleger in een kliniek waar Alicia, een jonge balletdanseres, na een ongeval al vier jaar in coma ligt. Hij wast Alicia’s haren, lakt haar nagels, toont foto’s en vertelt over de films en dansvoorstellingen die hij speciaal voor haar is gaan zien. Marco, een journalist, raakt eindelijk over zijn liefdesverdriet over een al jaren geleden afgebroken huwelijk heen, wanneer hij Lydia ontmoet. Helaas voor Marco: zij is een beroepstorera... en een stier neemt haar op de horens. Terwijl de een gelukkig is omdat hij dicht bij de vrouw is van wie hij houdt en hij ervan overtuigd is dat zij zijn liefde deelt, is de ander depressief en ongelukkig omdat hij niet met haar kan communiceren en hij haar ware gevoelens niet kent. En dan zingt Caetano Veloso ‘Cucurrucucú paloma’.

Benigno zegt tegen Marco: “Praat met haar.”

Regisseur Pedro Almodóvar kreeg voor zijn scenario een Oscar, en verder sleepte de film een rist internationale prijzen binnen.

Pedro Almodóvar / Spanje 2002 Met Javier Cámara, Leonor Watling, Darío Grandinetti, Rosario Flores, Geraldine Chaplin, Pina Bausch, Lola Dueñas 112 minuten 35mm Spaans gesproken, Nederlands ondertiteld

SEP 2010 / 15

f.w. murnau

Zwijgende film & Levende muziek

....................................................................................................................................................................

F.W. Murnau retrospectief 2010 [5] Nosferatu & Charles Janko

MAANDAG 20 SEPTEMBER

2010 staat geheel in het teken van F.W. Murnau, een van de allergrootste regisseurs uit het zwijgende tijdperk. Voor het laatst is in Nederland in 1990 op ruime schaal aandacht aan hem besteed, met een compleet (en deels landelijk roulerend) retrospectief van twaalf bewaard gebleven films uit een oeuvre van 21 titels, georganiseerd door Filmmuseum Amsterdam en het Goethe Instituut. Dit jaar vertoont Filmhuis Den Haag de acht belangrijkste films van Murnau, bijna uitsluitend met speciaal uit Engeland en Duitsland geïmporteerde, gerestaureerde en soms origineel getinte 35mm kopieën.

Friedrich Wilhelm Murnau (1888-1931) brak internationaal door met Nosferatu, eine Symphonie des Grauens uit 1921. Ook zijn volgende films – Der letzte Mann 1924 en Faust, eine deutsche Volkssage 1926 – hadden zoveel succes dat William Fox hem uitnodigde naar Hollywood te komen.

De eerste van zijn drie Amerikaanse films, Sunrise, a song for two humans, is naast Pantserkruiser Potemkin van Eisenstein een van de twee films van vóór 1930 in de Top10 Aller Tijden, die het Engelse magazine Sight & Sound elk decennium samenstelt op basis van een enquête onder een internationale groep van filmprofessionals.

De verschuivingen in die prestigieuze lijst sinds 1952 zijn op zich al interessant, maar in de laatst gemaakte versie uit 2002 staat Sunrise met ere op nummer 8. Die positie èn de rest van Murnau’s oeuvre, zijn meer dan voldoende reden om - voor het eerst in

25 jaar Zwijgende film in Filmhuis Den Haag - een heel jaar te wijden aan één regisseur.

Deze acht voorstellingen vormen een lang, fantastisch jubileumfeest.

De realisering van dit retrospectief is mede te danken aan de F.W. Murnau Stiftung Wiesbaden, Transit Film München, Msuchtnachfilm Berlijn, Eye Filmmuseum Amsterdam, en de vier pianisten Charles Janko, Kevin Toma, Wim van Tuyl en Yvo Verschoor.

MURNAU, VADER VAN DE EXPRESSIONISTISCHE HORROR

De meeste vroege films van Murnau passen in de literaire ‘Kammerspiel’ traditie, en dus lijkt Nosferatu, eine Symphonie des Grauens een beetje een vreemde eend in zijn oeuvre.

De keuze voor het vampierverhaal verraadt de invloed van decorontwerper Albin Grau

en scenarist Henrik Galeen, beiden lid van esoterische en occulte gezelschappen.

Kennis voor selecte groepjes ingewijden vormde een favoriet tijdverdrijf voor intellectuelen en kunstenaars in het begin van de 20ste eeuw. Ook Murnau’s partner Walter Spies werpt zich op de studie van Egyptische hiëroglyfen, maar zelf spreekt hij zich nooit uit over ‘zaken van gene zijde’.

Toch biedt Grau aan Murnau de regie aan van het eerste project van zijn net opgerichte productiemaatschappij Prana. Met een klein budget wordt een vampier tot leven gebracht die levenskracht uit mens en samenleving zuigt. Gedwongen door geldgebrek maakt Murnau de voor die tijd ongebruikelijke keuze voor veel buitenopnames. Locaties in Wismar en Lübeck en bovenal het Slowaakse kasteel Orava worden door cameraman Fritz Arno Wagner inventief aangewend voor een bizarre en onheilspellende sfeer. Ook schaduwen, overbelichting, dubbeldruk en negatief beeld zijn filmische middelen die bijdragen tot een consequente horror. Toch portretteert Murnau zijn hoofdpersoon vooral als een tragische figuur, verwikkeld in een complexe, fatale driehoeksverhouding. In feite draait alles - zoals altijd in Murnau’s films - om de liefde, die dodelijke emotie van lust en verlangen. Graaf Orlok verliest zijn hele existentie wanneer hij de vrouw van zijn dromen heeft gekust; zij speelt een overspelig dubbelspel en verbeeldt uiteindelijk de liefde als symbool van geëxalteerde zelfopoffering; haar man belichaamt het burgermansfatsoen dat liefde verwart met fantasieloze huwelijkstrouw.

Ondanks een inventieve publiciteitscampagne heeft Nosferatu in Duitsland aanvankelijk weinig succes, maar de briljante visualisering van Bram Stoker’s roman ‘Dracula’ uit 1897 zou later het begin van Murnau’s internationale doorbraak markeren. De weduwe Stoker klaagt Prana aan wegens schending van het copyright.

Murnau en Galeen hebben wel de namen van hun personages gewijzigd, maar de inspiratiebron is overduidelijk. Gelukkig zijn

enige kopieën ontsnapt aan het vonnis van de Berlijnse rechtbank: vernietiging van de film!

Murnau’s Nosferatu heeft alle latere serieuze verfilmingen - Tod Browning 1931, John Badham 1979, Werner Herzog 1979, Francis Ford Coppola 1992 - diepgaand beïnvloed.

We hoeven hier geen aandacht te besteden aan de B-films met Bela Lugosi, het goedkope vermaak uit de Hammer Studio of andere, soms bedenkelijk groezelige of pornografische varianten met cliché bloedzuigers en andere groteske griezels.

Volgende maand meer over Murnau.

NOSFERATU, EINE SYMPHONIE DES GRAUENS

Maandag 20 september 19.30 uur Graaf Orlok wil vanuit zijn kasteel in Transsylvanië naar het kustplaatsje Wisborg verhuizen. Hutter, assistent van een makelaar, reist ondanks kwade voorgevoelens van zijn vrouw Ellen af naar de cliënt om de koop van een huis te bezegelen. Vlakbij het kasteel weigeren angstige dorpelingen Hutter verder te helpen, maar er verschijnt een zwarte (lijk)koets die hem met gezwinde spoed te bestemder plekke aflevert. Hij wordt vriendelijk ontvangen, maar als hij zich bij de maaltijd per ongeluk aan zijn mes bezeert, reageert zijn gastheer nogal vreemd. Wanneer Hutter een medaillonfoto van Ellen laat zien, zegt Orlok dat hij zeker naar Wisborg komt: “Wat een mooie nek.” Als bagage neem de graaf enige kisten met botanische aarde en ratten mee. Het schip drijft zonder enig bemanningslid de haven binnen, en korte tijd erna breekt de pest in het stadje uit.

Ellen ontdekt in een oud boek wat de ware oorzaak van alle ellende is.

F.W. Murnau / Duitsland 1921 Met Max Schreck, Alexander Granach, Gustav von Wangenheim, Greta Schröder 92 minuten zw/w & getint 35mm Duitse tussentitels Begeleiding aan de vleugel: Charles Janko

F.W. MURNAU RETROSPECTIEF 2010

Het overzicht bestaat uit Murnau’s belangrijkste Duitse films, omkranst door zijn drie laatste films die in Amerika zijn gemaakt. In het voorjaar zijn Sunrise, Faust, Herr Tartüff en Der letzte Mann al vertoond. De rest van het programma staat hieronder.

[6] Die Finanzen des Grosshertogs 1923 & Yvo Verschoor / 18 oktober De enige echte komedie van Murnau buit allerlei operette-verwikkelingen rond geld en liefde aan het hof van een ministaatje aan de Middellandse Zee ten volle uit. Het gedoe tussen de hertog en een Russische prinses leidt zelfs tot een Revolutie. Een toenmalige recensie: “Endlich ein Film ohne tiefere Bedeutung!”

[7] Our daily bread / City girl 1929/30 & Kevin Toma / 15 november Een boerenzoon moet voor zaken naar de stad en ontmoet er een serveerster. Ze zijn meteen verliefd, ze trouwen, maar bij hem thuis hebben ze het niet zo op stadse fratsen. Murnau wilde de symbolische tegenstellingen benadrukken, wat tot conflicten met producent William Fox leidde. Murnau verscheurde zijn contract en vluchtte van Hollywood naar Tahiti.

[8] Tabu 1930/31 & Wim van Tuyl / 13 december Op Tahiti verzon Murnau, samen met co-regisseur Robert Flaherty, een liefdesdrama op een paradijselijk Polynesisch eiland. Flaherty had een antropologisch verantwoorde documentaire voor ogen, Murnau wilde een universeel aantrekkelijke speelfilm: Murnau won.

SEP 2010 / 17

Verzameld werk VERDWAALD IN HET GEHEUGENPALEIS

....................................................................................................................................................................

Vrienden van Filmhuis Den Haag Onze Vrienden hebben een streepje vóór.

Geregeld kunnen zij gratis een eigen vriend(in) meenemen naar een bijzondere voorstelling!

Let op het speciale logo in dit Magazine: 2 kaarten voor de prijs van 1!

In september gelden de volgende speciale aanbiedingen.

FILM + DEBAT

Verdwaald in het geheugenpaleis Woensdag 8 september 19.00 uur Onze Vrienden kunnen gewoonweg niet vergeten dat ze gratis hun eigen vriend(in) mogen meenemen naar de film + debatavond over dementie in Nederland. Zie hiernaast op deze pagina.

ZWIJGENDE FILM & LEVENDE MUZIEK

Nosferatu, eine Symphonie des Grauens & Charles Janko Maandag 20 september 19.30 uur Vrienden van Filmhuis Den Haag weten dat ze àltijd gratis een eigen vriend(in) kunnen meenemen naar de maandelijkse film & muziekavonden! Deze maand is alweer de vijfde aflevering in het Murnau-retrospectief. Zie pagina 17.

Extra aanbiedingen SEIZOENSFOLDER

Graag maken we onze Vrienden attent op de speciale seizoensfolder van Filmhuis Den Haag die binnenkort uitkomt. Daarin staan kortingsbonnen voor allerlei voordeel gedurende het komende filmseizoen! Vrienden ontvangen deze folder per post thuis.

BOEK: NEDERLANDS EERSTE HOLLYWOOD-STER

Exclusief voor onze Vrienden is ‘Nederlands eerste Hollywood-ster’, geschreven door Hans Toonen, nog steeds beschikbaar. Het boek vertelt het verhaal van Hein van der Niet (alias Frits van Dongen alias Philip Dorn), de rusteloze zoon van een Scheveningse schoenlapper die tegen de wil van zijn fanatiek godsdienstige moeder een plaats weet te veroveren aan de sterrenhemel van Hollywood. Alléén onze Vrienden kunnen dit bijzondere boek aan onze kassa verkrijgen, voor de vriendenprijs van slechts � 4,95 (max. 2 expl. p.p., zolang de voorraad strekt).

Bent u nog geen Vriend van Filmhuis Den Haag?

Draagt u het Filmhuis wel een warm hart toe? Wilt u ook regelmatig uitgenodigd worden voor bijzondere evenementen en profiteren van aanbiedingen?

Word dan nu Vriend!

Behalve een vaste korting op alle films in het Filmhuis ontvangt u maandelijks dit Magazine thuis.

Meer informatie vindt u op onze website www.filmhuisdenhaag.nl.

Ook kunt u bij onze kassa terecht voor meer informatie.

18 / SEP 2010

Haags UIT Festival 2010 5 SEPTEMBER

Film + debat over dementie in Nederland 8 SEPTEMBER

Tijdens het Haags UIT Festival - zondag 5 september 12.00 tot 17.00 uur - is Filmhuis Den Haag weer van de partij * op het Lange Voorhout staan we klaar met een infostand en een minibioscoop. Laat u informeren over nieuwe films en speciale programma’s die op stapel staan voor komend seizoen. Ook is daar de Filmhuisloterij: op ieder heel uur tussen 13.00 en 16.00 uur geven we bijzondere prijzen weg, met als hoofdprijs steeds een jaarkaart voor het Filmhuis.

De gratis (!) loten worden ongeveer 15 minuten voor elke trekking verstrekt aan het aanwezige publiek. Mis ‘t niet! In de minibioscoop kunt u kijken naar een aantal kortfilms van Movies that Matter, naar een korte film over ZAAL5 en naar een selectie van kortfilms uit KORT! 2009 van de NPS. * in het Filmhuis op het Spui vindt de traditionele filmaffichemarkt in Zaal 7 plaats en kunt u doorlopend in Zaal 4 een programma bezoeken met trailers van premièrefilms die komend halfjaar uitkomen.

In het Filmhuisrestaurant kunnen de kinderen terecht in de Kids Film Lounge, waar diverse leuke activiteiten zijn zoals filmsterschmincken en een (korte) workshop filmscène maken.

En in ZAAL5 zijn de kunstenaars van het winnende BNG Workspace ‘10 projectvoorstel Plane scape bezig hun installatie op te bouwen (zie pagina 4 in dit magazine).

Bezoek dit work-in-progress!

Als voorpremière, onmiddellijk voorafgaand aan het roulement van Verdwaald in het geheugenpaleis (zie verder de rubriek In première op bladzijde 8), organiseert het Portaal op woensdag 8 september een discussie over de wijze waarop men in Nederland omgaat met dementie.

Dementie, een woord ontleend aan het Latijn, betekent letterlijk ontgeesting, ontdaan van de geest. De meest voorkomende vorm van dementie is de ziekte van Alzheimer.

Bij ongeveer 110.000 mensen in Nederland is deze progressieve hersenziekte vastgesteld, maar het aantal mensen dat aan dementie leidt is hoogstwaarschijnlijk twee keer zo groot. Bovendien verwacht men dat deze getallen sterk zullen groeien.

VERDWAALD IN HET GEHEUGENPALEIS

Film + debat woensdag 8 september 19.00 - 22.00 uur Het is een van de eerste documentaires over leven met dementie, gezien door de ogen van mensen met dementie.

Om haar film te kunnen realiseren werkte Klara van Es drie jaar lang als vrijwilligster één dag per week in De Bijster, een wooncentrum voor mensen met dementie in Essen, België.

Klara van Es / Nederland 2010 87 minuten Duco Hoogland, politicoloog, praat met het publiek na over Verdwaald in het geheugenpaleis en bevraagt gasten over leven met dementie in Nederland. Hoe is de zorg georganiseerd? Wordt voldoende rekening gehouden met de snelle toename van het aantal patiënten? Welke maatregelen zijn nodig en bestaat de kans in deze tijden van bezuiniging dat die worden genomen? Speciale gasten zijn onder anderen Klara van Es, documentairemaakster, en Gea Broekema, directeur stichting Alzheimer Nederland.

Meer informatie: www.het-portaal.net

....................................................................................................................................................................

Louise Bourgeois VANAF 16 SEPTEMBER

The Grand Shakedown

Filmhuis Den Haag vertoont de documentaire Louise Bourgeois: the spider, the mistress and the tangerine naar aanleiding van de tentoonstelling ‘Hans Bellmer - Louise Bourgeois.

Double Sexus’ in Gemeentemuseum Den Haag. Draal niet: deze docu draait een week vanaf 16 september en prolongatie is onder voorbehoud.

11 SEPTEMBER

Op zaterdag 11 september organiseert Tabass-co en Blue Nood de vierde editie van de ‘The Grand Shakedown’. Na een uitverkochte première in april, en twee succesvolle ‘Summer’edities op het Noorder- en Zuiderstrand zomeren we zwoel na in het Filmhuis.

We halen echt alles uit de kast om het staartje van de zomer zo ‘hot & spicy’ mogelijk af te sluiten! Kom je laven aan de Afro en Funky Tunes van het old school vinyl van dj’s Jen Min Lau, Alex Montoya, The Soulslammer en Don Moussa en dance the night away op moderne Grooves en Breakbeats. We houden de herfst nog even op afstand met ‘The Grand Shakedown’... en we gaan door tot in de kleine uurtjes.

Louise Bourgeois is onlangs, op 31 mei 2010, op hoge leeftijd in New York overleden.

Als internationaal bekend kunstenaar brak zij pas op een leeftijd door wanneer anderen al aan hun pensioen of aan de veiligstelling van hun creative erfenis denken. Hét kenmerkende beeld van Bourgeois is de ‘Maman’, een reusachtige spin-sculptuur, waarvan enkele varianten op diverse plaatsen in de wereld prijken. Zij werkte echter net zo gemakkelijk in marmer en brons als met glas en latex, maakte preciese tekeningetjes of monumentale installaties, en recyclede bizarre gevonden voorwerpen tot sculpturen of pimpte een oude jurk van haar moeder met borduursels op tot een uniek kunstwerk.

Al Bourgeois’ werk is terug te voeren tot universele thema’s: haar ouders en het ouderlijk huis, zichzelf en haar drie kinderen.

Vooral de kille relatie met haar vader, wiens verhouding met Louise’s inwonende

gouvernante het gezin voorgoed ontwrichtte, heeft haar emoties levenslang gedomineerd: woede en jaloezie werden haar drijfveren.

Daartegenover staat de tedere maar ook verstikkende moederliefde, die Bourgeois sublimeerde in haar enorme ‘Mamans’.

Louise Bourgeois werd in 1911 in Parijs geboren in een familie restaurateurs van tapijten en gobelins. Op twaalfjarige leeftijd hielp zij al mee in het atelier. Niettemin begon zij op haar vijftiende aan een studie wiskunde aan de Sorbonne. Daarnaast tekende zij graag. Zij verzette de bakens, begon te te schilderen en studeerde aan de École du Louvre en de École des Beaux Arts. Het meest stak zij in de praktijk op in gesprekken met andere kunstenaars: zij ontmoette Marcel Duchamp, Alberto Giacometti en Fernand Léger, bij wie zij als assistent werkte. Hij overtuigde haar ervan dat zij geen schilder, maar een

beeldhouwer was. In 1938 verhuisde zij met haar echtgenoot Robert Goldwater, een Amerikaanse kunsthistoricus, naar New York City, waar zij altijd bleef wonen.

Bourgeois exposeerde vanaf 1945. Ondanks enig aanvankelijk succes werd zij gedurende de jaren ‘50 en ‘60 door de kunstmarkt min of meer genegeerd. Pas daarna werd haar naam alom bekend. In 1993 vertegenwoordigde zij de USA op de Biennale van Venetië. In 1999 nam zij deel aan de Biennial van Melbourne, en werd zij gekozen voor de openingsexpositie in de Turbine Hall van de Tate Modern in Londen. Die ‘Maman’ is later herplaatst in Ottawa, waar de spin nog steeds bewonderd kan worden voor de ingang van de National Gallery of Canada. Van 2007 tot 2009 toerde een groot retrospectief van Bourgeois’ werk, georganiseerd door het Tate en Centre Pompidou, langs de belangrijkste musea ter wereld.

In 1993 filmde kunstdocumentairemaakster Marion Cajori, geassisteerd door kunstcritica Amei Wallach, voor het eerst thuis en in het atelier van Bourgeois. Cajori documenteerde de ontstaansfase en presentatie van diverse kunstwerken in New York en op diverse buitenlandse tentoonstellingen, altijd kiezend voor zorgvuldige ensceneringen, licht- en camera-instellingen. Ook interviewde zij talloze bekenden van Bourgeois en vooraanstaande critici. Bij Cajori’s overlijden in 2006 was de immense hoeveelheid beeldmateriaal nog steeds niet verwerkt tot een definitieve documentaire. Die opdracht hebben Wallach en editor Ken Kobland enigszins willekeurig maar met veel liefde gerealiseerd. Het leukst blijven natuurlijk de vele opnames van Louise Bourgeois zelf en haar vele eigenzinnige uitspraken.

Marion Cajori, Amei Wallach & Ken Kobland / USA 2009 99 minuten digitaal zw/w & kleur Engels en Frans gesproken SEP 2010 / 19

Verzameld werk ....................................................................................................................................................................

Nieuwe aanwinsten in de bibliotheek De filmgeschiedenis wordt meestal getraceerd via bekende paden. Een beschrijving met een handzame indeling via genres, disciplines, beroemde regisseurs of acteurs en tijdvakken ligt erg voor de hand. Af en toe worden grappige invalshoeken gebruikt, zoals het zwart in de cinema of de hond in de hoofdrol, en zo’n eigenzinnigheid kan bijzondere resultaten opleveren zoals het vuistdikke boek ‘Anthologie du cinéma invisible. 100 scénarios pour 100 ans de cinéma’ van Christian Janicot, Éditions Jean-Michel Place/ARTE 1995, heeft bewezen.

In de gewone geschiedschrijving is de regionale of lokale monografie een geaccepteerd en zelfs gewaardeerd verschijnsel, maar binnen de historische filmwetenschap is dit nog een zelden beoefend vakgebiedje. De bibliotheek van Filmhuis Den Haag heeft drie recente publicaties aangeschaft of uit een donatie verkregen die een verhelderend beeld schetsen.

Winnie de Keizer, ‘Voor een beter filmklimaat. Filmhuis Delft en filmvertoning in Nederland 1974-2009’, Eburon 2009 (136 blz.), doet precies wat de titel belooft, en bovendien hanteert De Keizer een vlotte pen en is haar jubileumuitgave ruim en doeltreffend geïllustreerd. Vooral filmliefhebbers die deze periode (deels) persoonlijk hebben meegemaakt, zullen nostalgisch genieten van de vele incidenten, gektes, individuele hobbies en de lang uitgesponnen machtsstrijd tussen filmfundamentalisten en zakelijke pragmatici. Lumen, het filmhuis in Delft, is nog steeds een filmhuis zoals dat behoort te zijn.

Een vergelijkbaar actieterrein wordt bestreken in ‘Sensationele voorstellingen en passend vermaak. Film en bioscoop in Utrecht’, van een collectief (bekende) auteurs, Bas Agterberg, Bert Hogenkamp, Gonnie Oosterbaan, Herman de Wit en Klaas de Zwaan, Matrijs Utrecht 2009 (192 blz.).

Hun boek bestrijkt, anders dan de Delftse uitgave, de hele periode van de filmhistorie: het eerste hoofdstuk heet ‘Een mooie uitvinding onzer eeuw. De reizende bioscoop 1895-1906’, en de afsluiting heeft een even treffende titel gekregen: ‘De beleving van film moet de essentie zijn.

Van bioscoop naar cultiplex 1980-2009’. Een al te enge lokale anekdotiek wordt voorkomen door de belangrijke bijdragen van de Utrechtse filmmaffia aan de vooroorlogse Filmliga, de opkomst van het Vrije Circuit in de jaren ’70, het allereerste begin van De Nederlandse Filmdagen in 1981 en het succesvol uitdijende Holland Animation Film Festival. En natuurlijk moet hier met alle verschuldigde dankbaarheid de naam van Huub Bals vermeld worden.

Deze veel te vroeg overleden Utrechter heeft gedreven en onstuitbaar de grondslag gelegd voor het huidige gevarieerde filmaanbod in de Nederlandse filmtheaters via talrijke succesvolle initiatieven, zoals zijn ludieke acties voor Bioscooponderneming Wolff, het filmcafé Cinecave, de tweejaarlijkse Cinemanifestatie, de oprichting van het allereerste filmhuis in ‘t Hoogt en bovenal de uitbouw van Film International zoals het filmfestival van Rotterdam aanvankelijk heette. Bovendien is een dvd aan dit boek toegevoegd met 17 cinefiele hoogtepunten, van een feestfilm uit 1901, via een journaalfragment over De Spoorbio uit 1942 of het bezoek van Audrey Hepburn bij een galapremière in 1966, tot een item van het Polygoonjournaal over de vijfde editie van de Nederlandse Filmdagen in 1985.

Nog ruimer van opzet is ‘De verlichte stad. Een geschiedenis 20 / SEP 2010

van bioscopen, filmvertoningen en filmcultuur in Vlaanderen’, Daniël Biltereyst en Philippe Meers (red.), Leuven 2007 (294 blz.). Het eerste deel van dit boek volgt in zeven hoofdstukken de gehele 20ste eeuw via de gebruikelijke chronologische opzet. Het tweede deel biedt met zes casestudies wat smakelijker leesvoer. Het hoofdstuk ‘Kruistocht tegen slechte cinema. De Katholieke Filmactie en bioscopen’ beschrijft de situatie in de jaren ’50 en ’60, waarin paternalistische instincten en religieus geïnspireerde ethiek botsten met economische wetmatigheden en de weerbarstige smaak van het publiek. Morele debatten over film zijn echter van alle tijden. Dit wordt ook aangetoond in de volgende hoofdstukken over ‘socialistische’ filmcultuur. Met name het verhaal over ‘Potemkin, Eisenstein en België. Een turbulente ontvangst en een onstuimige relatie’ is erg aardig.

De bij toeval ontstane maar wereldberoemd geworden film waarmee in 1925 het jubileum van een marginaal incident toch als een van de inspiratiebronnen van de Sovjetrevolutie luister werd bijgezet, werd verboden in Borgerhout, trok bomvolle zalen in Hoboken en leidde tot provocaties in Brussel. Uiterst opmerkelijk is de onthulling dat enkele jaren later koning Albert I - wellicht - gesuggereerd heeft om Eisenstein een herdenkingsfilm bij het honderdjarig bestaan van België te laten maken. Een aardig detail (blz 182-183) is dat Paul Davay, later een vooraanstaand Belgisch filmcriticus, tijdens een familiebezoek in Den Haag in augustus 1927 zijn opa meeneemt naar de Passage Bioscoop waar Pantserkruiser Potemkin wordt vertoond, onder begeleiding van het eigen orkest dat de originele partituur van Edmund Meisel gebruikt. Dagen later heeft Davay’s grootvader het nog over de film!

Na twee studies in vogelvlucht over een eeuw filmcultuur in Gent en Antwerpen besluit dit fundamenteel uitgewerkte boek met een lichtvoetiger uitweiding over ‘Stiefkinderen van de seksuele revolutie. Seksbioscopen in de Antwerpse Stationsbuurt (1950-1975)’.

Filmgeschiedenis & Filmanalyse ZES WOENSDAGAVONDEN VAN 13 OKTOBER T/M 17 NOVEMBER

Filmhuis Den Haag presenteert weer een lezingenreeks over de filmgeschiedenis: dit seizoen is er gekozen voor een zesdelige reeks Filmanalyse, die in z’n geheel door één docent wordt verzorgd. Om in filmtermen te blijven: het is een Haagse première, want deze docent is niet eerder in Filmhuis Den Haag aan het woord geweest.

Rudi de Boer heeft media-educatie en filmwetenschappen aan de Universiteit van Utrecht gestudeerd. Sinds 2007 is hij educatiemedewerker van het Louis Hartlooper Complex in Utrecht. Niet alleen in die stad, maar ook elders verzorgt hij gastlessen en cursussen. Zo heeft hij in zijn portefeuille een volgens traditionele lijnen opgezette introductie tot de filmanalyse. Aansluitend aan zijn met fragmenten geïllustreerde lezingen wordt natuurlijk ook een bijpassende film vertoond.

Volgende maand volgt meer informatie over de inhoud van de zes avonden, en kunnen we de zes bijpassende films bekendmaken. De lezingen beginnen om 19.30 uur; na een korte pauze beginnen de filmvoorstellingen om 21.30 uur.

13/10 20/10 27/10 03/11 10/11 17/11

Cameravoering/camerawerk Montage Licht Geluid/muziek Acteren Art-direction

iep!

Kinder- en familiefilm ....................................................................................................................................................................

De Betovering in de herfstvakantie

Voortaan matinees op

laban 4

zaterdag en zondag!

Heb je een leuke vakantie gehad? Helaas duurt vakantie niet voor altijd, maar naast het gewone (school)leven begint gelukkig ook het kinderfilmseizoen in het Filmhuis weer. En bovendien is de herfstvakantie er voordat je er erg in hebt, en die vakantie zit boordevol filmplannen!

Een belangrijk nieuwtje is dat we met ingang van dit seizoen de kinderfilms niet meer op woensdag draaien, maar voor de zaterdag kiezen: voortaan zijn de kindermatinees dus op zaterdag- en zondagmiddag om 15.00 uur!

Voor de jongste filmliefhebbers - en hun (groot)ouders – start het nieuwe seizoen met een gloednieuw deel uit een erg succesvolle reeks: Spookje Laban #4.

Voor de oudere kinderen – en voor iedereen die jong van hart is gebleven – beginnen we met een Nederlandse film die heel wat gerucht heeft veroorzaakt maar die bijna niemand heeft gezien: Iep!

Deze herfstvakantie presenteert Filmhuis Den Haag in samenwerking met Festival De Betovering twee films: De drie rovers, een prachtig getekende film waarbij de jongste filmliefhebbers kunnen meeleven met de avonturen van een dapper weesmeisje, en Geen bereik, de IJslandse succesfilm die dit voorjaar in het Filmhuis door zo’n 4000 leerlingen uit Groep 8 is gezien. En ze waren er allemaal erg enthousiast over. Verder zijn er verschillende workshops.

De Duitse animatiefilm De drie rovers begint dagelijks (zondag 17 t/m zondag 24 oktober, behalve zaterdag) om 13.00 uur. Geen bereik, voor de 8-plussers, begint op dezelfde dagen om 14.30 uur.

Op maandag 18 t/m vrijdag 22 oktober zijn er workshops animatie voor de leeftijdsgroepen 5+ (14.30-16.00 uur) en 8+ (12.30-14.00 uur), die gegeven worden door de animatieteams van het Filmhuis.

Daarnaast is er op zondag 17 en zondag 24 oktober na afloop van De drie rovers een workshop met diverse materialen (14.30-16.00 uur voor 5 t/m 8 jaar), die verzorgd wordt door de stichting Haags Kunstenaars Atelier.

Tenslotte vertonen we van zondag 17 t/m zondag 24 oktober – nu wel inclusief de zaterdag! - om 15.00 uur twee films die tijdens de vakantie in première gaan. Pelle en de waterdieven, gebaseerd op een beroemde Noorse serie over het politieautootje Pelle, en De Krokodillenbende, een spannende herverfilming van een klassiek boek (voor 7+), draaien niet alleen in de herfstvakantie: ze worden nog een paar weken langer geprolongeerd. Immers, De Krokodillenbende is hard op weg om een van de meest gelauwerde kinderfilms van dit decennium te worden: de teller stond in juni 2010 al op 31 prijzen en bijzondere vermeldingen!

IEP!

5 september t/m 26 september, op zaterdag en zondag 15.00 uur Deze familiefilm over een vogelmeisje dat wegvliegt van haar verzorgers en op avontuur gaat, heeft heel wat gerucht veroorzaakt. Er ontstond ruzie tussen de regisseur, gesteund door enkele acteurs, en de producent over de definitieve montage. Het conflict zorgde er ook voor dat de uitbreng werd vertraagd. In Den Haag heeft Iep! de bioscoop zelfs niet eens gehaald, en dat gemis wil het Filmhuis toch even goedmaken. Want het blijft een magische film.

Warre, een fanatieke vogelaar, vindt een fragiel wezentje onder een struik en neemt het mee naar huis. Het kuikentje lijkt op een meisje, maar zij heeft vleugels in plaats van armen. Warre en zijn vrouw Tine besluiten haar op te voeden als hun eigen kind. Ze noemen haar Viegeltje. Maar Viegeltje is geen gewoon meisje: zij wil met de vogels mee naar het Zuiden.

Iep! is gebaseerd op het veelvuldig bekroonde boek van Joke van Leeuwen, die met haar verhaal ondermeer de Woutertje Pieterseprijs, de Gouden Uil en het Zilveren Penseel won.

De eerste druk was in 1996, er zijn nu al in Nederland meer dan 50.000 exemplaren verkocht, en het boek is in zeven andere landen vertaald. Na onenigheid met de producent liet regisseur Rita Horst haar naam van de titelrol halen.

Volgens goed Amerikaans gebruik, waar Alan Smithee als nepregisseur bij problemen opduikt, is Iep! nu geregisseerd door Ellen Smit.

De grootste troef van de film is de zevenjarige Kenadie Jourdin-Bromley, die een zeer zeldzame groeistoornis heeft.

Elke kijker zou kunnen denken dat Viegeltje als animatie uit de computer komt, maar Kenadie is een echt meisje uit Canada. Naast verwondering over haar afwijkende gezichtje en postuur is er ook vertedering. De ongrijpbaarheid van het vogelmeisje - zij praat niet, op een enkel woordje en wat gepiep na – is een ijzersterk thema. Ook Warre en Tine weten niet precies wat ze met haar aanmoeten, maar ze hechten wel aan hun beschermelingetje. En ze maken ‘n beetje ruzie over haar: is zij nou meer mens of meer vogel?

Dit hokjesdenken loopt als een rode draad door de film, want ook andere mensen proberen haar te categoriseren, met of zonder kromme logica. Iep! wordt een soort roadmovie, met een almaar verder naar het Zuiden fladderende Viegeltje en Warre en Tine in de achtervolging.

‘Ellen Smit’ / Nederland 2010 Met Kenadie Jourdin-Bromley, Huub Stapel, Joke Tjalsma, Diederik Ebbinge, Madelief Vermeulen, Ties Dekker 81 minuten 35mm Nederlands gesproken / AL alle leeftijden LABAN 4: LABAN MAAKT ER EEN POTJE VAN

5 september t/m 3 oktober, op zaterdag en zondag 15.00 uur Na drie hartstikke leuke compilatiefilms over de avonturen van het schattige, maar ook nogal bange spookje Laban

en zijn beste vriendje Prins Bas, volgt nu Laban maakt er een potje van, met een reeks nieuwe verhalen. De originele titel van dit vierde deel klinkt te mooi om ‘m niet even te vermelden: Lilla spöket Laban: Bullar och bång. Natuurlijk is ook Labolina, het stoute zusje van Laban, weer van de partij.

Laban woont met zijn vader en moeder in de kerkers van Kasteel Goedemorgenzon. Papa Spook maakt ‘s nachts rare geluiden, en er gebeuren vreemde dingen. Bas woont met zijn ouders, een heuse koning en koningin, boven in het kasteel. De koninklijke familie is maar wat trots op hun ‘eigen’ spoken, want een klein beetje griezelen is juist leuk.

De twee spookjes en prins Bas beleven zes nieuwe avonturen, zoals een spannende logeerpartij en het bakken van een echte spooktaart. Laban maakt een platte zweeftaart en zijn zusje iets vies mèt ketchup. Cadeautjes inpakken is moeilijk, maar cadeautjes verzinnen is nog erger. Laban vindt een bloem die geen kaneelbroodjes lust of appels of worstjes, maar die wel honger heeft. De twee laatste verhalen heten ‘Wees stil Labolina!’ en ‘Laten we de koning bangmaken’.

Lasse Persson, Karin Nilsson, Per Åhlin, Alicja Jaworski / Zweden 2008 44 minuten (+ voorprogramma, in totaal 60 minuten) 35mm Nederlands gesproken / animatiefilm / vanaf 3 jaar

SEP 2010 / 21

Summary

greenberg

....................................................................................................................................................................

All of Bourgeois’ work relates to universal themes: her parents and her parental home, herself and her three children. Her emotional life was dominated particularly by her frosty relationship with her father, whose affair with Louise’s in-house governess permanently disrupted family life; it turned anger and jealousy into her principal drives.

This was counterbalanced by the tender yet suffocating motherly love, which Bourgeois sublimated in her enormous ‘Mamans’.

F.W. Murnau retrospective [5] NOSFERATU & CHARLES JANKO

Premieres GREENBERG

Noah Baumbach / USA 2010 / English spoken, Dutch subtitles From 26 August The Greenberg film poster offers the perfect summary of content and plot: a man gazing upward at a gigantic balloon above his head, in which a profound thought is written in minute letters using an appropriately depersonalised font: “He’s got a lot on his mind.”

Roger Greenberg, an unemployed carpenter in New York, travels to Los Angeles to look after his successful brother’s house who has taken his family for an extended holiday.

An additional attraction to this return to the city he grew up in is the opportunity to contemplate his own life, or better said, to do nothing at all for a while. Greenberg is the personification of modern man’s failures. He doesn’t have any ideals or ambitions (or not anymore), does not have meaningful work, nor any long-lasting relationships. What he does have are frustrations, shortcomings, a narcissistic mentality, and the firm belief that the entire world is conspiring against him.

For the time being his main activity consists of writing complaint letters -- about the quality of his seat aboard the airplane, or the choice of music in Starbucks outlets -- and of building a dog house. In the meantime he seeks to reconnect with his roots by looking up former friends. This poses a practical problem since he doesn’t drive a car, which is very inconvenient in L.A., and

22 / SEP 2010

emotionally it proves very disappointing.

Looking at a couple of youngsters a friend remarks: “Youth is wasted on the young”, to which Greenberg immediately replies: “Life is wasted on people!” Greenberg is about a cynical grouch suffering a midlife crisis. That the result is illuminating in its melancholy and even humorous can be attributed to the title role actor, Ben Stiller.

Tearjerkers 9 TO 29 SEPTEMBER

‘Huilen in Den Haag, leed met een knipoog’ (‘Weeping in The Hague, suffering with tongue in cheek’) is a comprehensive event with a special theme running throughout the social and cultural diversity of The Hague: sadness and melancholy, serious suffering with a slight tongue in cheek (or the other way round), tears mingled with laughter. During the Haags Uitfestival on 5 September, the Central Library forms the decor to the launch of a varied and weeks-long programme, culminating in the Wenende Weekenden (‘Weeping weekends’) in October (see huilenindenhaag.com). Visual arts, music, literature, film, theatre and educational projects offer young and old the joys of melancholy, with a typical touch of The Hague.

Filmhuis Den Haag is participating in the programme from Thursday 9 to Wednesday 29 September with an overview of 14 well-known, lesser-known and classic

tearjerkers, weepies and melodramas, most of which have not been screened at het Spui before. So bring your hankies and sniff along with Steel magnolias, The Kid (with Jackie Coogan and Charlie Chaplin) and of course there’s Love story!

Louise Bourgeois From 16 SEPTEMBER

The documentary Louise Bourgeois: the spider, the mistress and the tangerine is screened to coincide with the exhibition ‘Hans Bellmer - Louise Bourgeois. Double Sexus’ in Gemeentemuseum Den Haag. Do not tarry: this documentary is programmed for one week only starting on 16 September, with prolongation pending.

Louise Bourgeois recently passed away at a ripe old age, on 31 May 2010 in New York.

She only came to international attention at an age when many others are looking forward to their retirement or worried about preserving their creative legacy. Her most characteristic creation is ‘Maman’, a gigantic spider-like sculpture of which several versions exist in different places around the world. Bourgeois just as soon worked with marble and bronze as with glass and latex, she drew very precise drawings and made monumental installations, and she recycled bizarre found objects into sculptures, or used embroidery to transform an old dress of her mother’s into a unique work of art.

Monday 20 September 7.30pm Throughout 2010, the programme ‘Silent movie & Live music’ is devoted to the work of F.W. Murnau, one of the greatest directors of the silent movie era. As an anniversary event, Filmhuis Den Haag presents the eight most important films made by Murnau, almost all of which are restored 35mm copies especially imported from England and Germany, sometimes even with original colour tinting.

Friedrich Wilhelm Murnau (1888-1931) came to international fame with Nosferatu, eine Symphonie des Grauens from 1921.

His following films – Der letzte Mann from 1924 and Faust, eine deutsche Volkssage from 1926 – were so successful that William Fox invited him to Hollywood. The first of his three American films, Sunrise, a song for two humans, has the honour of being one of the two pre-1930 films to feature in the Top 100 films of all time, compiled by the English magazine Sight & Sound every decade on the basis of a survey among an international group of film professionals (the other being Eisenstein’s Battleship Potemkin).

Murnau’s Nosferatu, a brilliant visual rendering of Bram Stoker’s 1897 novel ‘Dracula’, profoundly influenced all later serious film versions: Tod Browning 1931, John Badham 1979, Werner Herzog 1979, Francis Ford Coppola 1992. We can safely disregard all B-films featuring Bela Lugosi here, or the cheap entertainment versions from the Hammer film studios or any other sordid or pornographic variants with cliché bloodsuckers and other grotesque horrors.

Count Orlok wishes to move from his castle in Transylvania to the coastal town of Wisborg. His luggage consists of no more than a collection of crates containing garden soil and rats. The ship sails into the harbour without any crew members on board, and shortly afterwards the town succumbs to the pest. A beautiful young lady discovers in an old book the true cause of this misfortune.

y

English summar

For more extensive English language information about our programmes, please visit our bilingual website www.filmhuisdenhaag.nl. There you can toggle between the Dutch and English site using a button located at the top right of your screen!

nosferatu

................................................................................

Plane scape 23 SEPTEMBER TO 20 OCTOBER

plane scape

Plane scape investigates relations between image, sound and space. The visitor finds himself immersed in an environment which is constantly redefining the space. A maze of thousands of white elastic rubber bands, reaching from the floor up to the ceiling of ZAAL5, forms a grid of vertical lines on which a moving image of an abstract landscape is being projected.

The installation is designed in a way that directly integrates the viewer by breaking up the distance between projection, audience and screen. The elastics slice up

the projected 2D image in space, exploding the screen into depth and scattering projected lines and planes into clouds of moving points. Changes in movement of the projected imagery is accompanied by a six speaker sound composition. Plane scape is a collaboration between Wolfgang Bittner, Lyndsey Housden, Yoko Seyama and Jeroen Uyttendaele. All artists studied at the master program of Artscience.

BNG Workspace ‘10 is sponsored by Cultuurfonds BNG and Fonds 1818.

Daily open from 6pm to 10pm, on Sundays from 2pm. Free entrance.

SEP 2010 / 23

September 2010 ....................................................................................................................................................................

PROGRAMMA / WEBSITE WWW.FILMHUISDENHAAG.NL KASSA 070-365 6030

Kaartverkoop en informatie Maandag t/m vrijdag 13.00 – 22.00 uur Zaterdag vanaf 14.00 uur Zondag vanaf 12.00 uur

Bij afwijkende programmering is de kassa open een half uur voor aanvang van de eerste voorstelling. Gereserveerde kaartjes vervallen een half uur (in het weekend een heel uur) voor aanvang van de voorstelling.

Een kwartier na aanvang van de voorstelling geen kaartverkoop meer of toegang tot de zaal. Vanaf dinsdag zijn kaartjes voor de komende speelweek (donderdag t/m woensdag) te bestellen en op te halen.

ADRES

Spui 191, 2511 BN Den Haag KANTOOR

Tel 070-345 9900 / Fax 070-365 7666 E-MAIL / VRAGEN EN REACTIES

info@filmhuisdenhaag.nl E-MAIL ABONNEMENT

Wekelijkse toezending van ons complete programma? Klik op de button op de website.

BIBLIOTHEEK

Openingstijden: zie pagina 2.

TOEGANGSPRIJZEN

Zondagavond: € 8,Maandag (matinee en avond): € 6,Dinsdag- t/m donderdagavond: € 8,Vrijdag- en zaterdagavond: € 9,Matinees: € 7,50 Feestdagen (avond): € 9,Extra lang of speciaal programma: € 10,Kinderfilms: € 6,KORTINGEN

Vrienden van Filmhuis Den Haag: € 2,50 en op maandag € 1,65+/HOF Vrijwilligerspas/UITpas: € 1,Cultuurkaart/CJP/ISIC/Haagse Studentenpas of collegekaart: € 1,50 Ooievaarspas: 50% Kortingen gelden niet op maandag!

GRATIS OPENBAAR VERVOER

Filmhuiskaartjes zijn geldig als retour op alle HTM-lijnen vanaf 2 uur voor aanvang van de voorstelling. Voor de voorwaarden kijkt u op www.htm.net FILMHUISCAFÉ

Tel 070-364 1732 REGULIERE OPENINGSTIJDEN

Ma.Di. en Do. 16.00 - 00.30 uur Wo. en Vr. 14.30 - 00.30 uur Za. vanaf 14.00 uur / Zo. vanaf 12.00 uur FILMHUISRESTAURANT

Tel 070-364 8763 REGULIERE OPENINGSTIJDEN

Dagelijks 17.30 - 21.00 uur Reserveren dagelijks vanaf 13.00 uur, Za. vanaf 14.00 uur / Zo. vanaf 12.00 uur

FILMHUISMAGAZINE 0910 / # 189

Redactie: Filmhuis Den Haag / Vormgeving: janheijnen.com / Druk: DeltaHage, Den Haag / Oplage: 8.000 Advertenties: Bureau Nassau, Lijnbaansgracht 58, 1015 GS Amsterdam / Postbus 14626, 1001 LC Amsterdam Tel 020-623 0905 / Fax 020-639 0846 / E-mail info@bureaunassau.nl Verspreiding: PS Publiciteitsservice