„Внимавајте на јазот меѓу буџетските ставки и програмите од Националната стратегија за намалување на сиромаштијата“ 1
„Внимавајте на јазот меѓу буџетските ставки и програмите од Националната стратегија за намалување на сиромаштијата“ Издавач: Здружение за економско истражување, застапување и донесување економски политики „Финанце Тхинк“ Скопје Автори: Благица Петрески; Деспина Петреска; Александар Костадинов Лектор: Анета Василевска - Љубецкиј Дизајн: Зоран Инадески Печат: „Контура“ Тираж: 1000 примероци Бесплатен/Некомерцијален тираж
Оваа брошура е овозможена со поддршка од американскиот народ преку Агенцијата на САД за меѓународен развој (УСАИД) во рамки на Проектот на УСАИД за граѓанско општество. Содржината на публикацијата е одговорност на авторите и не ги изразува ставовите на УСАИД или на Владата на САД. CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека “Св. Климент Охридски”, Скопје 364.3:364.662(497.7)(047.31) ПЕТРЕСКИ, Благица Внимавајте на јазот меѓу буџетските ставки и програмите од националната стратегија за намалување на сиромаштијата / [автори Благица Петрески, Деспина Петреска, Александар Костадинов]. - Скопје Финанце тхинк, 2014. - 20, 20 стр. : илустр. ; 22 см Насл. стр. на припечатениот текст: Kini kujdes nga boshllëku mes linjave buxhetore dhe programeve të strategjisë nacionale për zvogëlimin e varfërisë. - Обата текста меѓусебно печатени во спротивни насоки. - Текст на мак. и алб. јазик ISBN 978-608-65704-0-8 1. Петреска, Деспина [автор] 2. Костадинов, Александар [автор] а) Намалување на сиромаштијата - Буџетски мерки - Македонија - Извештаи COBISS.MK-ID 96390154
2
Скопје 2014 3
Резиме
Поими
Брошурата е дел од проектот „Внимавајте на јазот меѓу буџетските ставки и програмите од Националната стратегија за намалување на сиромаштијата“. Целта на проектот е да ја зголеми ефективноста и искористеноста на програмите за намалување на сиромаштијата, преку зголемување на транспарентноста на буџетските ставки поврзани со неа и информираноста на граѓаните за нив. Во 2011 година 27,1 проценти од населението во Македонија живеело под линијата на сиромаштија. Истовремено, стапката на нееднаквост растела: најбогатите 10 проценти во 2010 година располагале со 31,9 проценти од вкупниот национален доход, додека најсиромашните 10 проценти располагале со 1,9 процент од вкупниот национален доход.
Сиромаштија
Од друга страна, буџетските средства издвоени за социјални трансфери во 2013 година учествувале со 45 проценти во вкупните расходи, додека издвоените средства за активните мерки за намалување на сиромаштијата учествувале со само 1,1 процент. Преку длабински интервјуа со претставници на ранливата категорија граѓани испитувавме дали и во која мера лицата ги користат владините мерки за намалување на сиромаштијата, колку се информирани за условите и за придобивките од нивното користење, со кои проблеми се соочуваат при аплицирање за нивно користење, како и ефективноста на мониторингот и на контролата од страна на социјалните службеници. Идентификувавме дека дури 70 проценти од испитаниците не ги користат активните мерки за вработување поради недоволна информираност, додека информираноста за пасивните мерки е поголема. Недостигот од информациите за мерките за намалување на сиромаштијата и за потенцијалните корисници е почест кај лицата со понизок степен на образование.
Социјална исклученост (ексклузија)
Оттука, целта на оваа брошура е да ја зголеми информираноста на ранливата категорија граѓани со: програми и мерки што се на располагање за намалување на сиромаштијата, подобни корисници; и услови за искористување на програмите. Исто така, преку инфографикони, брошурата презентира факти за сиромаштијата и за нееднаквоста, издвоените буџетски средства и резултати од истражувањето.
Се смета дека групи и поединци што имаат најголем ризик од сиромаштија се: лица без образование или со ниски степени на образование; постари лица (од 65 години нагоре) што немаат пензија; пензионери; двојки со по три или повеќе деца; двојки со едно дете и деца и млади лица на возраст од 0 до 24 години.
4
Како сиромашни се сметаат лица, семејства и групи луѓе, чиишто ресурси (материјални, културни и социјални) се на такво ниво што ги исклучуваат од минимално прифатливиот начин на живеење во земјата во која живеат. Во Република Македонија за сиромашно се смета лице, чијшто доход изнесува помалку од 60 проценти од медијалната еквивалентна вредност.
подразбира повеќе елементи од недостиг од пари или материјални средства и, освен економска, вклучува и други димензии како социјална, културна, политичка, морална и слично, што упатува на тоа дека борбата против социјалната исклученост бара поширок пристап до институциите и до механизмите на социјалната интеграција (Национална стратегија за намалување на сиромаштијата и на социјалната исклученост во РМ 20102020 година).
Ранлива категорија граѓани е група лица под ризик.
5
6
7
8
9
10
11
Мерки за социјално ранливи категории граѓани (за 2014 година)
12
13
14
15
16
17
18
19
Повеќе информации можете да најдете на интернет страната www.siromastija.mk која: - Ги поврзува социјалните програми и нивните сегашни и потенцијални корисници; - Нуди информации за: 1. Условите за користење на програмите, 2. Бенефити од програмите; 3. Потребни документи и формулари за аплицирањеГи поврзува социјалните програми и нивните сегашни и потенцијални корисници - Обезбдува податоци за сиромаштија, нееднаквост, број на корисници на социјална парична помош, буџетски средства издвоени за социјални трансфери, и тн. - Споделува стратегиски документии публикации
20