Financial Mirror 2014 12 03 by Financial Mirror

FinancialMirror OREN LAURENT

MARTIN FELDSTEIN

Crude oil price a victim of politics - PAGE 18

The geopolitical impact of cheap oil - BACK PAGE

Issue No. 1111 €1.00 December 3 - 9, 2014

Partition: why is it on everyone’s lips?

Worse for the economy than unification, says Fiona Mullen -

CYPRUS GOURMET: Patrick Skinner’s journey from the Ledra Palace in 1968 to Ezousa Wines in 2014 PAGE 17

PAGE 6

December 3 - 9, 2014

2 | OPINION | financialmirror.com

FinancialMirror Published every Wednesday by Financial Mirror Ltd. www.financialmirror.com

Geopolitical strategy needs a rethink

Tel. 22 678 666 Fax. 22 678 664 P.O. Box 16077, CY2085 Nicosia

EDITORIAL

Publisher/Managing Editor Masis der Parthogh masis@financialmirror.com Greek Section Editor Angela Komodromou angelak@financialmirror.com Editorial submissions: info@financialmirror.com Advertising inquiries: marketing@financialmirror.com Subscriptions: http://www.financialmirror.com/signup/index.html

No part of the Financial Mirror newspaper, the Greeklanguage XÚ‹Ì· & AÁÔÚ¿, the daily Xpress-OIKONOMIKH electronic PDF edition or any of the contents of the website www.financialmirror.com, may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means (electronic, mechanical photocopying, recording or otherwise) without prior permission of the publishers. Any person or company found in violation will be prosecuted and financial damages will be sought as this implies theft of the intellectual property rights of the publishers, their associates and contributing services or agencies.

President Nicos Anastasiades’ health situation could not have come at a worse time; although unavoidable, perhaps the brief period ahead of us will allow for the dust to settle from many ongoing geopolitical issues. Turkey, that the naïve few in Cyprus believe will be punished for being the ‘bad boy’ for roaming capriciously in the eastern Mediterranean, is once again becoming the darling of the west and does not seem to be fazed from the reaction to its support of the Islamic State terror group. Joe Biden had only the nicest of things to say, as will David Cameron when he visits Ankara next week. Even Vladimir Putin has decided to throw a spanner in the works of the western allies by loading Turkey with gifts in the form of increased natural gas supply and a 6% discount “for the time being” on the price. We would expect nothing less as Moscow wants to divert its gas supplies away from the EU after the sanctions and bilateral trade between Turkey and Russia is in the region of 100 bln dollars. And what can Cyprus offer to Russia (or the U.S. or the U.K. at that) apart from our approval of sanctions and paltry services sector? Nothing, really. Putin has made sure that the new de-

offshorisation rules will allow him to have a stronger grip on Russian-owned interests on the island, diminishing Cyprus’ importance as a financial services jurisdiction. Even the island’s accountants have admitted that the volume of Russian business that could be affected by the new regulations of being taxed at home, as well as on this island, is “minimal”, which means that the real Russian offshore activity is elsewhere. Cyprus has no navy or air force, thus nothing more than an observer in regional affairs, while the trilateral agreements with Greece and Egypt (and soon Israel) offer some hope of a regional promotion in the eyes of our neighbours. On the other hand, Anastasiades will have been away for most of December, so by the time he is back the whole Barbaros affair would have resolved itself. During this month, we should also be hearing the good or bad news about the fate of troubled national carrier Cyprus Airways. What is expected of Anastasiades is to recuperate as soon as possible and finally take charge of running the country, as so far he has been pandering to the ruling party and trade unions. Now that the economy is on a track of recovery (or so the president’s advisers claim), he should get back to his old good self of being aggressive and demanding on all issues, from local governance to regional geopolitics.

THE FINANCIAL MIRROR THIS WEEK 10 YEARS AGO

Euro hits record, HB results fall, ERM ready

The Euro hit a new record high, with the CYP already tracking the common currency and Russia saying it will add more euro reserves, just as the local parties backed the plan for ERM entry, while Hellenic Bank announced disappointing 9-month results, the Financial Mirror reported in issue 596, on November 24, 2004. Euro record: The euro rose to a record high against the dollar after Russia’s central bank said it might increase the amount of euros in its reserves in an attempt to reduce reliance on the dollar. The Cyprus pound also tracked the euro higher and

20 YEARS AGO

Aramex in Athens, Philiki record, GBP deposits

Courier company Aramex announced a next-day delivery service to Athens, while Philiki Insurance announced record business and local banks were fighting over GBP deposits, the Cyprus Financial Mirror reported in issue 87, on November 30, 1994. Aramex in Athens: The Arab-American Express courier company launched a next-day delivery service to Athens with passengers allowed to become “on board couriers” at a quarter of the price of the normal

assuming the $1.310 rate holds, is expected to trade at a fresh year high of $2.266, as the CYP-EUR remained unchanged at 1.730. ERM bid: Cyprus’ chances of applying to join the European Exchange Mechanism (ERM II), paving the way for euro-zone entry by 2007, gained broad support from the political parties and social partners to push ahead with a package of fiscal restraints an put state finances in order. The government has introduced a tax amnesty and speedy passage of property deed transfer packages, which are aimed at reducing the 2004 deficit. But the emphasis remains on making this sustainable with civil servants and employees at semi-government organisations offered a two-year wage freeze with 2% wage hikes in the third year on the promise that it will not proceed with new hirings. (Ed: Yeah, sure!) HB disappoints: Hellenic Bank failed to keep up

with the profit growth of its two peers following the release of greatly disappointing nine-month results which saw the declared profits in the P&L account wiped out by major revaluation on investment losses in the Reserve account. Net profits advanced by 66% to CYP 4.02 mln, far short of the 214% growth at Bank of Cyprus to CYP 30.7 mln and 100% at Laiki to CYP 16 mln. The result justify the 34% decline in share price to 37c since the beginning of the year, in contrast to BOC and CPB that were up 15% and 3%, respectively, bucking the 10.6% overall decline of the CSE All Share index. FDIs: Finance Minister Makis Keravnos said that foreign direct investments in 1997-2004 reached EUR 360 mln after all restrictions for foreign ownership were lifted in 2000. Home prices up: Home prices are up 9.7% from January to October, up 0.8% from the previous month, according of the BuySell Index. The average home price in October was CYP 85,474 (EUR 146,040).

air fare. Philiki record: Philiki Insurance Co. saw its share price gallop to a year-high of CYP 2.08 as investors gave a vote of confidence to the new management-led board that recently took over. Chairman Loukis Petrides said that premiums broke all records and reached CUP 111.3 mln of which Philiki took a 13% market share, which is now the second biggest life insurer. The change also spelled the end for founding managing director Doros Orphanides who was ousted by shareholders wanting to sell the company to a major bank. Banks GBP deposits: The island’s two main banks, Bank of Cyprus and the Popular Bank, were fighting to

grab a share of the offshore and resident expat money, with attractive sterling (GBP) deposits schemes. Popular offered the Laiki Sterling Plus at 9.5% interest for three years, while BOC offered a 5-year fixed term plan starting from 7% interest in the first year and rising to 12% in the fifth. Interamerican IPO: Interamerican Insurance Co. is set to make its debut on the OTC market via a public issue of 1.58 mln new shares at 180 cents, the first new public issue in three years that is expected to be oversubscribed. Port paralysis: The Cyprus Chamber of Commerce and Industry (KEVE) in a strongly worded statement attacked the decision of the crane and lift operators union at Limassol port to implement an overtime ban which resulted in the total paralysis of the port.

Like us on Facebook

December 3 - 9, 2014

4 | CYPRUS | financialmirror.com

BOCY in non-deal roadshow in NY, London Hourica n heads team , HSBC ad vi so rs

Bank of Cyprus, the recently recapitalised lender that raised EUR 1 bln and attracted new strategic investors, such as Wilbur L. Ross Jr. and the EBRD, embarked on a series of non-deal roadshows in New York and London this week, in an effort to raise awareness and pave the ground for new bond issues. The bank intends to issue a covered bond using up to EUR 1 bln of real estate mortgage-back securities as collateral, a senior overseas bond and a corporate repurchase agreement (Repo) to help pay down its short-term debt to the European Central Bank. It also plans to use a EUR 950 mln Cyprus government-guaranteed bond as collateral for the Repos. Heading the management team is CEO John Hourican and other senior officers, including Christodoulos Patsalides (board member and head of financial management), chief of risk Michalis Athanasiou and Constantinos Pittalis (share relations). HSBC, hired to consult the management team on all aspects of restructuring, continue to act as advisors during the roadshow as well. The bank, that was burdened with a EUR 9.5 bln rescue debt carried by now-defunct Laiki Popular Bank, has been repaying this Emergency Liquidity Assistance (ELA) to the ECB and plans to reduce this debt to “less than” 25% of its balance sheet by 2017, a senior official said. At last count, ELA had been reduced to EUR 7.5 bln. The one-time bellwether and darling of the Cyprus Stock

Return to growth in 2015, capital controls to be lifted Cyprus is expected to return to growth next year, with the economy expected to expand for the first time in four years by 0.5%, Central Bank chief Chrystalla Georghadji told MPs. The centralbanker was optimistic that the recovery was at a faster pace than forecast and that with the banking system now seeming to have stabilised, the final capital controls imposed as part of last-years bailout fracas, will be lifted “soon”. She told the House Finance Committee hearing that the European Commission’s revised forecast of a 2.8% contraction this year was “more realistic”, up from earlier estimates of a 3.2% contraction. Georghadji told MPs that her optimism is based on the fact that the recovery so farhas been faster and results have been better than initially projected. Noting that the local banks were still not providing sufficient liquidity to the real economy, Georghadji said that the Central Bank has a strategy in line with ECB measures to encourage lenders to provide credit in a sustainable way and provided borrowers can repay their loans. She said that the Central Bank focus now is on the restructuring of loans in a reasonable, just and sustainable way so that the ratio of non-performing loans (NPLs) in banks’ book will be reduced. This, she added, will have a positive effect on interest rates and the economic climate as a whole to the benefit of both households and businesses. Georghadji said she will be monitoring closely the situation with big borrowers and will be checking what measures the banks have taken to recover, especially as the rate of restructurings so far has not been to a “satisfactory” degree.

Exchange was brought to its knees last year when the Eurogroup of Eurozone finance ministers imposed a bail-in of unsecured deposits above EUR 100,000 in return for equity, as part of the island’s unpopular bailout and austerity measures. The bank had been exposed to a disproportionate amount of toxic Greek government bonds that were written down by a unanimous decision of EU leaders in November 2011 as a way to prop up the Greek economy. The bank, together with other Cypriot lenders, were also deprived of their Greek branch operations as part of the same deal, increasing the risk exposure in its financial statements. Despite announcing flat profits of EUR 76 mln until the end of the third quarter, Bank of Cyprus said it was returning to the Cyprus and Athens bourses on or about December 16 with the listing of new shares from the capital raise in September and the cash-for-equity conversion from the bailin of depositors. It will also list some 416 mln new shares at 24c each, the same price as the placement offered to institutional investors, when it raises a further EUR 100 mln to current shareholders from December 15 to January 9, 2015. However, CEO Hourican, who has been overseeing a radical asset sale and downsizing of the bank during his 12 months in charge, believes a corner has been turned after the historical investment this year. In a statement last week, Hourican said that “during the

quarter we have made further progress in delivering against our strategic objectives,” adding that the Group’s performance “is underpinned by the performance of our core Cypriot operations, supporting our efforts of shrinking to strength through the disposal of non-core operations and assets.” The balance sheet was deleveraged by a further EUR 1.1 bln during the third quarter, he said.

Mayor quits, Paphos heads for by-elections Mayor Savvas Vergas, who is serving an eight-day remand order pending investigations in local affairs, resigned on Tuesday with Paphos now headed to byelections on January 11. His decision, conveyed by lawyers to Interior Minister Socratis Hasikos, helps resolve an impasse created by Vergas’ involvement in several cases in the town that has also seen a chain of corruption scandals being revealed by the day. Hasikos said that by-elections will be held 45 days from the day the post has been vacated. The municipal council is presently being chaired by Deputy Mayor Makis Roussis. On Monday, Hasikos said that the missing millions at the Paphos Sewerage Board (SAPA) may be “the tip of the iceberg” and that many more people may be involved in the bribes and graft related to the matter. Mayor and ex-officio chairman of the SAPA board, Savvas Vergas, as well as SAPA Manager Eftychios Malekides and former DISY councilman Giorgos Michaelides were held on an eight-day court remand last Thursday as the police and state audit services investigate alleged cases of bribery, corruption and inflation of budgets that has left the project at a standstill and the coastal town looking like a permanent work site. The whole project, that includes the nearby villages of Kissonerga, Chlorakas, Emba, Peyia, etc., should have cost EUR 78 mln to complete and contractors have said the cost has already risen to 109 mln, with some communities

considering cutting off all ties to SAP and going it alone. “You must realise that even when the President of the Republic places himself under investigation, consider how far this can go. We have great faith in the investigating authorities, the police, the Attorney General’s office, and if some people have to be taken to court, so be it,” Hasikos told reporters on Sunday. President Nicos Anastasiades told Auditor General Odysseas Michaelides when receiving the latter’s annual report for 2013 last week that no one should be spared from public scrutiny, let alone the first citizen of the Republic. Vergas had been previously charged with involvement in the transmission of threatening SMS messages to developer Theodoros Aristodemou, whose company Aristo is alleged to have conducted illicit zoning deals in cooperation with local municipal officials. Hasikos said that the reform of local administration is also at an advanced stage. “The political parties and the Union of Municipalities have submitted their own counter proposals. The Ministry will consider all options in connection with the draft legislation we have already submitted. I hope we will find a compromise solution that will see the bill head to parliament, as all the suggestions so far contain a lot of positive aspects.” Adding that this is not a matter of the Minister adding water to his wine, Hasikos said he believes the draft bill may be ready by the end of the year.

275 mln, overall 1.58% of GDP 10M fiscal surplus at €2 The general government accounts recorded a surplus of EUR 274.9 mln in the January-October, according to the Ministry of Finance, whereby the overall surplus reached 1.58% of GDP compared with a deficit of 2.62% or EUR 474.8 mln in the corresponding period of 2013. The primary balance (excluding debt servicing expenditure) for January-October soared to EUR 679.8 mln, compared with 15.8 mln in January-October 2013. The improvement is mainly due a 9.2% reduction in public spending. Public revenue in the 10-month period reached EUR 5.37 bln, up 4.56% from 5.14 bln in the same period of 2013. Overall tax revenue increased by 3.72% in January-October to EUR 4.51 bln from 4.34 bln in the corresponding period of 2013.

Revenue from income tax declined by 4.37% to EUR 0.84 bln from EUR 0.88 bln, year on year, while other indirect taxes for the ten months of 2014 were up 10.15% at EUR 0.9 bln compared with 0.8 bln in the same period last year. Revenue from indirect taxes accelerated by 4.18% in the ten moths of 2014 to EUR 2.01 bln from 1.93 bln in the same period of 2013, while import duties increased by 41.76% to EUR 28.25 mln from EUR 19.93 mln. Excise tax revenue increased by 3.0% reaching EUR 522 mln from EUR 506 mln. Revenue from VAT for the ten months of 2014 was up 5.57% at EUR 1.21 bln from 1.15 bln in the same period of 2013. Expenditure for the January-October period declined by 9.2% to EUR 5.19 bln compared with EUR 5.61 bln in the ten

moths of 2013. Salaries and wages declined by 4.51% to EUR 1.32 bln compared with EUR 1.39 bln in the same period of 2013. The category of other current transfers, which included social transfers, registered a sizeable decrease of 17.63%, dropping EUR 1.06 bln from EUR 1.3 bln in the ten months of 2013. Interest payments recorded a decline of 17.47% to EUR 405 mln in the ten months of 2014 compared with 490 mln in the same period of 2013, while expenditure for pension and gratuities declined by 16.12% to EUR 458 mln from 547 mln. Payments for social securities increased by 3.64% to EUR 1.24 bln from 1.19 bln, whereas expenditure for social pension accelerated by 2.44% to EUR 52 mln from EUR 50.6 mln in the January-October period of 2013.

December 3 - 9, 2014

financialmirror.com | CYPRUS | 5

What type of liquidity does our economy need? There has been a lot of discussion recently, especially after financing to already over-borrowed households and the successful outcome from the stress tests of our main businesses will not help in this endeavour. banks, that it’s time for the banks to start offering liquidity to 4. Our companies are struggling to survive because of the the market to fund growth in our economy. True, the real economic crisis, and thus they offer excessive risk that banks economy (households and businesses) need liquidity to might not be willing to take. survive and prosper, but the main question is what type of 5. The bank loans (household, consumer, business) come liquidity? Is it traditional bank financing, or should there be with very high interest rates (which one would argue is a alternative forms of financing? There are a number of issues that would make it difficult, compensation for risk) that make it prohibitive to borrow (therefore, not enough or even unwanted by demand) and exacerbate even households and businesses, further the NPL problem. As of the traditional bank By George Theocharides of September, according to financing: CBC data, interest rate on 1. Banks are faced with consumer credit stood at Cyprus International very strict criteria/conditions 5.59%, on loans for house Institute of Management that are included in the purchases at 4.31%, and on recent Central Bank of loans for amounts over EUR Cyprus (CBC) circular sent to 1 mln at 5.21%. One can all banks/co-ops as a compare these rates with a deposit rate from households with guideline for new lending. Loan-holders would have to pass an agreed maturity of up to one year at 2.59%. these conditions in order for them to receive further (or new) 6. The Central Credit Register set up recently by the CBC funding from the banks. after the interface of the database of the two mechanisms 2. Households and businesses are over-borrowed with “ARTEMIS “ and “AIANTAS”, which in the past were kept debt/equity ratios much higher than the acceptable levels. According to Eurostat sources, private debt in Cyprus separately by the commercial banks and cooperative credit reached a level of 305% of GDP for 2012, one of the highest institutions, can now provide detailed information on the total indebtedness of all companies from all banks/co-ops, in Europe. which will inevitably limit the supply of credit in the market. 3. There has been a rapid increase of the banks’ non7. The loan/deposit ratio for the banks/co-ops is now performing loans (NPLs) that reached almost 48% of the banks/co-ops’ total credit facilities (for the end of August, about 130% that makes it difficult to provide extra lending. according to CBC data). Thus, the main challenge that the According to CBC data, as of September, the outstanding banks are faced is to control this rapid increase and gradually amounts of deposits stood at EUR 46 bln (with an annual lower it to acceptable levels. Giving more costly debt growth rate of -4.5%) while the outstanding amounts of

loans was at EUR 59.8 bln (with an annual growth rate of 2.8%). 8. Banks/co-ops will need to deleverage further as their balance sheet has grown too big in recent years, and one way is to shrink further their loan portfolio. According to CBC data, total assets have shrunk from a total of EUR 154 bln as of the end of 2010 to EUR 77 bln as of the end of June, 2014. Therefore, corporate financing as we knew it (in the form of ordinary bank loans), will probably no longer be readily available in the near future, thus alternative sources of financing need to be found. What households and companies need is proper restructuring of their existing loans with the banks/co-ops (that would include a reduction in the interest rate, an extension of the repayment period, or the sale of some of their assets), cheaper source of debt financing as it happens in a number of foreign countries (i.e. non-bank debt financing/peer-to-peer lending), and more importantly, equity financing (i.e. capital injection). How can they attract non-bank financing? Well, these could come in various ways; through EU-structural funds, through sources such as the European Bank of Reconstruction and Development (EBRD) or the European Investment Bank (EIB), through other private investment vehicles (funds) that are willing to invest/inject capital in viable sectors/companies of our economy, or through some joint ventures with foreign firms which might supply apart from financing, expertise in operations, technology, strategy, marketing, and sales promotion in international markets. George Theocharides is Associate Professor of Finance and Director of MSc in Financial Services at the Cyprus International Institute of Management (CIIM) www.ciim.ac.cy

December 3 - 9, 2014

6 | COMMENT | financialmirror.com

Cyprus partition: why it is suddenly on everyone’s lips Three days after 24 April 2004, when the referendum on the Annan Plan was rejected by 76% of Greek Cypriots and accepted by 65% of Turkish Cypriots, I wrote the following in this newspaper about what might happen the next time there is a vote: “Greek Cypriots could therefore be asked not just to choose between a solution and more of the Cyprus problem, but between a solution and the end of the Cyprus problem: legally recognised partition, with only compensation offered to those dispossessed of their land.” My reasoning at the time was that the international community was extremely peeved with the Greek Cypriots (and vice versa, of course), so there would be little tolerance

By Fiona Mullen Director, Sapienta Economics Ltd for just more status quo the next time there was a vote. In the ten years since I wrote that I have often thought that I was wrong about that prediction. Thanks primarily to EU membership and UN Security Council Resolutions, to this day, there is still no call from any official quarters for partition. But all of a sudden the word ‘partition’ is on everyone’s lips. The International Crisis Group proposed it as an option in March, just after the talks got under way again the previous month, The Economist said it was a possibility in its article on 29 November, the New York Times asked if the Cyprus problem was “insoluble” on 1 December and the UN Special Advisor on Cyprus, Espen Barth Eide, warned several times during his most recent visit that the international community could give up on efforts to put the island back together. “I hope I am the last one for good reasons - that we will end up with a solution - and not the last one because we will all give up and something very different would happen,” he told the state broadcaster CyBC on 27 November. Perhaps more importantly, peacenik Greek Cypriots who have spent much of their lives working for a solution and being lambasted for it are now starting to say that partition is the answer. Some even believe that their own government is planning for this.

Cyprus as the faultine in the new world order So, was I right after all? If I was, it will be because of the rapidly changing world around us: the fallout between the West and Russia over Ukraine, Turkey’s apparent drift away from the NATO alliance, renewed cooperation between Israel and Egypt, the threat posed by Islamic State (ISIS/ISIL) and last, but not least, the discovery of gas in the eastern Mediterranean.

The impact of these developments on traditional alliances is already being felt. Israel and Cyprus are planning to send gas by pipeline to Egypt, and on 20 November Israel suggested a long pipeline from Israel to Greece and Italy. Such a long pipeline would essentially gobble up all of Israel’s spare gas and would thus push Turkey out of the regional gas picture. But Turkey, with the help of Russia (Cyprus’ traditional ally), has already fought back. On 1 December, Russia pulled the plug on the South Stream gas pipeline from Russia to Bulgaria and said it will send it to Turkey instead. Russia’s president, Vladimir Putin, said that if the pipeline does continue onto Europe, it will go through Greece.

A solution is now a “must-have” not “nice-to-have” for the big powers So, it looks as though this part of the world is beginning to realign itself, with Russia and Turkey (and China and perhaps Iran) to the north, and Egypt and Israel (and the US and EU) to the south. Guess which country is in the middle? If this is indeed the new world order, then Cyprus could go two ways. In the worst-case scenario, Cyprus, starting with the Exclusive Economic Zone (EEZ), becomes the place where the big powers fight it out, with damaging consequences for everyone involved. But in the best-case scenario, Cyprus makes friends with all of its neighbours, including Turkey, and, like Switzerland, enjoys a lot of business in the process. This, I believe, is why the word partition has reared its ugly head. In this rapidly changing world order, an unresolved Cyprus conflict along the new north-south fault line is suddenly a security threat to the big powers. So a Cyprus solution-any Cyprus solution-becomes a “must have” rather than a “nice to have” for those with big interests in the region. If my hunches are right, then the “Cypriot-owned” solution probably has only a few months left to run. After that, if the Cypriots can’t decide to live together, then to remove a potential battleground between north and south, the big powers will force them to live apart. And I doubt there is anything the EU will be able to do about it.

Partition would be worse for the economy than unification With people starting to say that maybe partition is the answer, it is worth comparing partition to reunification in terms of its impact on the economy. There are a number of reasons why partition would be a costlier exercise than reunification and worse for the economy in general: 1. Property compensation would be up to 80% higher First and foremost is the property issue, the cost of which would be considerably higher without a solution than with one because no one would get their property back. According to the report to the UN Security Council in May 2004, the Annan Plan would have allowed for “the return of most displaced persons to their homes (including a majority, some 120,000, under Greek Cypriot administration)”. Assuming that the provisions are similar in any new plan, then this would automatically cut the compensation bill. According to my own calculations, details of which should be published by PRIO in the new year, a solution of the Cyprus problem that involved a mixture of territorial adjustment, exchange and reinstatement could cut the compensation bill by 80%. Without it the compensation bill would be considerably bigger than all-island GDP. Depending on valuations and so on, one might be able to cut the no-solution compensation bill by up to 30% by

exchanging property with Turkish Cypriot land in the south. But it would still be considerably higher than the bill one could achieve with reunification. Moreover, in the case of a “velvet divorce”, one might expect demands for compensation to be higher than in the case of reunification, especially if gas revenues are expected to be used to compensate people. Expected government tax revenues from gas are nowhere near what Greek Cypriots think their property is worth. 2. Fewer synergies with Turkey, less attractive to foreign investment With a velvet divorce there would be fewer incentives for Greek Cypriots and Turkish Cypriots to work together to do business with Turkey. So, while business with Turkey would still open up for Greek Cypriots, without the help of Turkish Cypriots who know the language, the opportunities are likely to be fewer. Just as importantly, a velvet divorce will create fewer opportunities for foreign investors. Investing on an island with one set of business rules is far more attractive than dealing with two different regimes. 3. No economies of scale Partition would make it less likely that the two sides of the island would work together to improve economies of

scale. This is particularly important because both sides of the islands suffer from competitiveness problems, which hamper growth prospects and keep unemployment high. One area in which this problem is most critical is energy, with high electricity costs on both sides. But with partition, we are more likely to have two separate electricity providers, with low economies of scale and high prices keeping competitiveness low. 4. No “feelgood factor” boost If Cyprus reunified, then it can market itself as the peace centre of the region, with all the accompanying conferences, seminars and education centres and tourism revenues that go with it. It is also more likely to attract some rewards in terms of EU funds. One cannot imagine countries like Spain supporting any reward for deciding on partition. EU members are likely to be far more generous to a country that can stick itself back together again than one which decided to split, even if peacefully. In sum, while all solutions carry economic risks that need to be addressed, partition is a costly exercise with few of the spin-off effects that would come from reunifying the island. Fiona Mullen Director, Sapienta Economics Ltd

December 3 - 9, 2014

| CYPRUS | 7

Political philosophy and the concept of crisis debated at UCy panel Dr. Stamatoula Panagakou of the University of Cyprus organised a panel on “Political Philosophy and the Concept of Crisis” during the 1st Annual Conference of the Cyprus Association of Political Science which took place at the University of Cyprus last week. The speakers explored issues of politics, society, ethics, metaphysics and state theory, while addressing such themes as the role of the state, the moral dimension of good government, and Nietzsche’s analysis of western values. The speakers included Dr. Antis Loizides (UCy), Dr. Stamatoula Panagakou (UCy) and Adam Swinbank (University of Keele). The discussant was Professor Costas M. Constantinou, President of the Cyprus Association of Political Science and Head of the Department of Social and Political Sciences of the University of Cyprus. The panel was chaired by Dr. Emmanuel Alexakis (University of Crete). Dr. Loizides focused on the political thought of James Mill and discussed his views on the conditions of good government prior to the publication of his essay “Government.” Adam Swinbank asked whether Friedrich Nietzsche’s notion of “Eternal Recurrence” can offer a new source of morality in a Godless world without moral certainties and argued that it fell short of being an adequate new source of morality in the 21st century. Dr. Panagakou provided an innovative analysis of Bosanquet’s political philosophy which concentrated on the ethical system of the state and on its four key components (ethical life,

metaphysics of the self, institutions as ethical ideas, and ethical citizenship). The presentations stimulated a fruitful discussion. Prof. Constantinou talked of the important lessons we can draw from the writings of thinkers as those addressed upon the panel. Commenting on the topic of the panel, Dr. Panagakou said: “The recent economic crisis has generated opportunities for political thinkers and intellectual historians to reflect on the state of current affairs and to revisit the work of celebrated philosophers in order to find inspiration, empowerment and guidance. How should I live my life? What is the relation between the state and the individual? What is the nature of the state? What is good government and how can the common good be safeguarded? What is the relation between self-realisation and the social whole? Political philosophy addresses these questions and stimulates thought, dialogue and critique. Engaging with the work of past masters shows not only the robustness of their vision, but also the perennial relevance of their ideas.”

Internet in 69% of households, tablet use doubles Internet access and the use of computers at home are rising at a healthy pace in Cyprus, according to the “ICT Usage in Households and by Individuals” survey of the statistical service Cystat. The annual survey, conducted in the first quarter of 2014, covered 1,884 households and 4,141 individuals aged 16-74 years. The survey found that 95.5% of households with dependent children have a computer, while in households where there are no dependent children, the percentage is only 63.2%. Internet access in households continues to rise and reached 68.6% compared to 64.7% in 2013. At the same time, there was an increase in the individuals that used the Internet, from 65.5% in 2013 to 69.3% in 2014.

A broadband connection seems to have replaced dial-up or other connectivity as it is used in almost all households for access to the Internet (99.9%). The percentage of households with access to a tablet computer also increased significantly nearly doubling to 32.8% in 2014 compared to 18.7% in 2013, while 7.1% of households with Internet access have a mobile connection (via handset, broadband card, USB). Young users aged 16-24 years (96.4%) and students (98.7%) are the most frequent Internet users. This rate seems to decrease with age as only 15.2% of individuals 65-74 years old use the Internet. Men use the Internet more frequently than women with a percentage of 67.0% and 63.8%, respectively.

FOR RENT HOTEL IN PAPHOS PROFITABLE HOTEL, 81 ROOMS, THREE STARS Operating all year around fully renovated, full facilities including Swimming pool, Private parking, Cafeteria, Bar, Restaurant, Breakfast Restaurant. All necessary government operating permits. Serious enquiries to email: paphoshotelrental@mail.com

December 3 - 9, 2014

8 | COMPANY NEWS | financialmirror.com

J&P delivers €300m storage terminal to VTTV First cargo ship docks at jetty to test supply operations Construction giant Joannou and Paraskevaides (J&P) delivered the first phase of a ?300 mln fuel storage terminal and docking jetty to its owners, VTT Vasiliko, during a humble ceremony on Friday, with the first tanker ship arriving the next day. The M/T Chance docked at the brand new facility and offloaded its oil cargo to conduct a full test of the VTTV facilities. The cargo will remain in the storage tanks and will be re-exported in about two weeks’ time. The ambitious project, the largest foreign direct investment on the island in the industrial and energy sector, aims to place Cyprus at the centre of the downstream fuel transport routes. It also helped local sub-contractors gain experience in sophisticated energy infrastructure projects, thus now able to compete in other international projects. An official inauguration ceremony is expected to take place in early 2015. Efthyvoulos Iacovides, General Manager of J&P, officially handed over the terminal to George Papanastasiou, Managing Director of the owning company VTT Vasiliko Ltd (VTTV). Also present at the ceremony was Efthyvoulos Paraskevaides,

chairman of the Paraskevaides Group. The contractor was the consortium of J&P and J&P (Overseas) Vasiliko Oil Tank. Construction work lasted 32 months, employing more than 800 people in a total 3 mln man-hours. “This is a state-of-the-art project that is unique to the region and we expect that it will soon transform Cyprus into an oil trading hub,” Papanastasiou said. Efthyvoulos Iacovides of J&P added that “such a pioneering project for Cyprus required high-level specialisation and expertise. J&P, having an abundance of experience in similarly

RCB tops local bank reliability index RCB Bank Ltd., one of four local systemic banks that underwent stringent capital stress tests by the European Central Bank last month, has topped the Cyprus Banks Reliability Rating, an index conducted by RAI for the portal Stockwatch. The survey among 500 households saw RCB rise one place year-on-year from November 2013 to the top of the rankings, replacing Hellenic Bank that now shares second with the Limassol Cooperative Bank. “We are very grateful for the recognition of our high reliability ranking, and the quality of services provided by our bank. We aim to not simply meet our clients’ requirements but excel in doing so, offering them a level of service higher than their expectations”, said the bank’s CEO Kirill Zimarin. RCB Bank Ltd. was established in 1995 as the Russian Commercial Bank and presently operates branches in Nicosia, Limassol and Luxembourg. Having passed the ECB stress tests with flying colours, with a reported Core Tier 1 capital ratio of 16.78%, double the minimum requirements, RCB Bank announced a week ago that it completed a $124 mln equity capital increase by attracting a strategic investor, Russia’s Otkritie Financial Corporation Bank, taking a 19.85% stake and boosting equity to beyond $500 mln. RCB’s main founder shareholder, the VTB Group, has now reduced its direct stake to 46%.

Haze after-work party celebrates everyday heroes “Everyday Heroes” is the theme of the third edition of the Milano Da Bere afterwork parties organised by Haze, taking place this Thursday at the Patio venue in Old Nicosia, from 6.30pm onwards. “We want to celebrate the hero of everyday life, the hero who survives in today’s demanding working environment, who withstands the stress and the deadlines pressure and deserves to loosen up at Cyprus’ finest after-work party,” the organisers said. Andrew P, the resident DJ of the ‘Milano da Bere’ events will entertain guests once again, only this time the theme will be Super Hero music and

performers. The doors open at 6.30pm and the open buffet will be available until 8.30pm. A limited number of reservations is available, while the organisers say that for safety reasons and to avoid any inconvenience during the event, the number of people per reservation will be strictly preserved at the door. To reserve a table contact Haze’s maitre, Andreas Christodoulides on 99 306254 and 99 092932. For information visit www.hazeteam.com Chivas Regal Cyprus is the Gold Partner of the vent, while the Financial Mirror and Media Pro are media partners.

sophisticated projects around the world, delivers a project that is designed and constructed with the highest quality and technical specifications”. The project, a subsidiary of international oil storage terminal operator VTTI B.V., 50% of which is owned by Dutch Vitol, features 28 tanks with a total storage capacity of 543,000 cubic metres of core fuel (diesel, gasoline and jet fuel) a deep water marine jetty as well as road tanker loading facilities in phase one. The second phase, scheduled to begin in mid 2015 will create an additional 13 tanks and an extra capacity of 305,000 cubic metres to be completed in 2016. “The terminal, in conjunction with the island’s strategic location near the Suez Canal, places Cyprus on the map of these fuel transports,” he said in comments earlier in November. The company, he said, can store crude oil being transported from the Red Sea to Asia’s emerging markets. Papanastasiou added that the terminal could also act as the storage of Cyprus’ strategic fuel reserves, as well the fuel storage of Cypriot fuel companies, as all fuel depots traditionally located near the now defunct refinery in Larnaca should be relocated by 2016.

FBME owners seek $500 mln in damages from state The ultimate owners of FBME Bank are seeking in excess of $500 mln in damages from the Cyprus government through an arbitration process that has been filed with Paris-based International Chamber of Commerce, over a decision to place the bank under administration and proceed with a forced sale of the operations. In July, the Central Bank of Cyprus issued a resolution order and placed the branch of Tanzania-owned FBME Ltd. under administration after the US Treasury Dept. claimed that the bank was being used for illicit transaction by groups on the U.S. and international wanted list, allegations that the bank’s shareholders have refuted through documents prepared by external auditors and advisory firms. The ICC, that may even reward a higher amount in final damages, served notice on the Republic on November 4 and the Cyprus government is expected to provide an initial response by December 5. Arbitration papers filed at the ICC by the owners of FBME Ltd. suggest that the bank has invoked the bilateral agreement between Cyprus and Lebanon that entered into force in 2003, which protects investor rights in each other’s country. They claim that this treaty was ignored by the Central Bank of Cyprus when it issued a resolution order against the Cyprus branch of FBME Bank on July 21 this year. The ultimate owners have extensive investments in Lebanon from where their international banking operations started several decades ago, after which they expanded to Cyprus and Tanzania. The Financial Mirror has received several complaints by U.S., European Union and other national who describe how their businesses have been destroyed by the freezing of their accounts within FBME’s Cyprus branch by the administrator without having given reason and without offering any other reasonable remedy.

EB¢OMA¢IAIA OIKONOMIKH ¶√§π∆π∫∏ EºHMEPI¢A

www.financialmirror.com

AÚ. 993

∆∂∆∞ƒ∆∏, 3 ¢∂∫∂ªµƒπ√À, 2014

µ¤ÚÁ·˜: ¶·Ú·ÈÙÔ‡Ì·È ·ÏÏ¿ Â›Ì·È ·ıÒÔ˜ ™ÙÈ˜ 11 π·ÓÔ˘·Ú›Ô˘ ÔÈ ÂÎÏÔÁ¤˜ ÛÙËÓ ¶¿ÊÔ ÁÈ· Ó¤Ô ‰‹Ì·Ú¯Ô Ο ∆ήµαρχοσ Πάφου, Σάββασ Βέργασ σε επιστολή του προσ τον ΥπουργÞ Εσωτερικών Σωκράτη Χάσικο υπέβαλε χθεσ την παραίτηση του για να εξοµαλυνθεί το πολιτικÞ σκηνικÞ. Σύµφωνα µε το Υπουργείο Εσωτερικών ο Σάββασ Βέργασ υπέβαλε γραπτώσ την παραίτησή του, µέσω των δικηγÞρων του. Ωσ γνωστÞ ο Σάββασ Βέργασ τελεί υπÞ οκταήµερη κράτηση. ΠρÞκειται για την τρίτη σύλληψη του τισ τελευταίεσ µέρεσ, για τρίτη διαφορετική υπÞθεση. Αυτή τη φορά ο κ. Βέργασ συνελήφθη για την υπÞθεση του Συµβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου. Προ ηµερών συνελήφθη για την υπÞθεση των απειλητικών µηνυµάτων σε σχέση µε την υπÞθεση Αristo καθώσ και για τη συναυλία Σάκη Ρουβά. Το σκάνδαλο ΣΑΠΑ αφορά δεκάδεσ χιλιάδεσ ευρώ που κατέληξαν σε θυρίδεσ και εκατοντάδεσ χιλιάδεσ ευρώ που παραδÞθηκαν χέρι µε χέρι σύµφωνα µε τουσ ανακριτέσ τησ υπÞθεσησ του αποχετευτικού Πάφου. Οι ανακριτέσ µίλησαν για συµφωνίεσ

πίσω απÞ κλειστέσ πÞρτεσ γραφείων του ∆ηµαρχείου οι οποίεσ ανέβαζαν το κÞστοσ του Αποχετευτικού µε στÞχο τον χρηµατισµÞ. Οι έρευνεσ για την υπÞθεση ΣΑΠΑ διεξάγονται Þλο αυτÞ το διάστηµα µε εντατικούσ ρυθµούσ απÞ την ανακριτική οµάδα, που αποτελείται απÞ ανακριτέσ του Τµήµατοσ Ανιχνεύσεωσ Εγκληµάτων Αρχηγείου, του ΤΑΕ Λεµεσού και του ΤΑΕ Πάφου. Επικαλούµενοσ τισ διατάξεισ του περί ∆ήµων ΝÞµου, ο ΥπουργÞσ Εσωτερικών Σωκράτησ Χάσικοσ επισηµαίνει Þτι «σε περίπτωση κενώσεωσ θέσησ συµβούλου/δηµάρχου, η διενέργεια αναπληρωµατικήσ εκλογήσ διατάσσεται µε διάταγµα του υπουργού Εσωτερικών, που δηµοσιεύεται στην Επίσηµη Εφηµερίδα τησ ∆ηµοκρατίασ και µε το οποίο ορίζεται ηµέρα εκλογήσ εντÞσ 45 ηµερών απÞ τησ κένωσησ τησ θέσησ». Σηµειώνει περαιτέρω Þτι ωσ εκ τούτου, θα προκηρυχθούν αναπληρωµατικέσ εκλογέσ για την πλήρωση τησ θέσησ του δηµάρχου Πάφου, που θα διενεργηθούν στισ 11 Ιανουαρίου 2015».

™˘ÌÊˆÓ›· ÊÔÚÔÏÔÁÈÎ‹˜ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ∫‡ÚÔ˘ - ∏¶∞ Συµφωνία ενδυνάµωσησ τησ διεθνούσ φορολογικήσ συνεργασίασ τουσ υπέγραψαν Κύπροσ και Ηνωµένεσ Πολιτείεσ. Η συµφωνία αφορά, κυρίωσ, τον τραπεζικÞ έλεγχο λογαριασµών σε διεθνέσ επίπεδο. ΕιδικÞτερα, η συµφωνία προνοεί ανταλλαγή χρηµατοοικονοµικών πληροφοριών για τραπεζικούσ λογαριασµούσ προσώπων απÞ τισ Ηνωµένεσ Πολιτείεσ. Η υπογραφή έγινε απÞ τον υπουργÞ Οικονοµικών,

Χάρη Γεωργιάδη, και τον ΑµερικανÞ πρεσβευτή, Τζον ΚÞνινγκ. Ο κ. Γεωργιάδησ δήλωσε πωσ η υπογραφή τησ συµφωνίασ αποτελεί κίνηση ενδυνάµωσησ των ήδη εξαιρετικών πολιτικών και οικονοµικών σχέσεων των δύο χωρών. ΤÞνισε πωσ οι πρÞσφατεσ αµερικανικέσ επενδύσεισ και συµµετοχέσ στο τραπεζικÞ σύστηµα και στον τοµέα τησ ενέργειασ είναι ενδεικτικέσ των προοπτικών που υπάρχουν, ενώ

επιβεβαιώνεται και πωσ οι σχέσεισ Κύπρου- Ηνωµένων Πολιτειών «είναι πράγµατι στρατηγικήσ σηµασίασ». Ο ΑµερικανÞσ πρεσβευτήσ δήλωσε πωσ η συµφωνία καταδεικνύει τουσ ουσιαστικούσ και αναπτυσσÞµενουσ δεσµούσ των δυο χωρών και «βελτιώνει την εικÞνα τησ Κύπρου και την εδραιώνει ωσ ελκυστικÞ κέντρο διεθνών επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων».

∞ÁˆÁfi˜ ÁÈ· ∫˘ÚÔ-πÛÚ·ËÏÈÓfi Ê˘ÛÈÎfi ·¤ÚÈÔ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ∂ÓËÌ¤ÚˆÛË ÙË˜ ∂∂ ·fi §Â˘ÎˆÛ›· Î·È ∆ÂÏ ∞‚›‚ ÛÙÈ˜ 9 ¢ÂÎÂÌ‚Ú›Ô˘ Λευκωσία και Τελ Αβίβ θα έχουν την ευκαιρία στο περιθώριο τησ συνÞδου των Ευρωπαίων Υπουργών Ενέργειασ, στισ 9 ∆εκεµβρίου να θέσουν στον αρµÞδιο αξιωµατούχο τησ Ευρωπαϊκήσ Ένωσησ το θέµα τησ κατασκευήσ αγωγού που θα οδηγεί το κυπριακÞ και ισραηλινÞ φυσικÞ αέριο στην Ευρώπη. Σύµφωνα µε ρεπορτάζ τησ βρετανικήσ εφηµερίδασ «Guardian» ο αγωγÞσ θα µπορούσε να εξασφαλίζει στην Ευρώπη περίπου 10 δισεκατοµµύρια κυβικά µέτρα αερίου ετησίωσ, συµβάλλοντασ στην ενεργειακή ασφάλεια τησ ηπείρου. Θα πρÞκειται για τον µακρύτερο αγωγÞ του κÞσµου, καθώσ θα καλύπτει έκταση 1530 χιλιοµέτρων. Με βάση δηµοσιεύµατα που είδαν το φωσ τησ δηµοσιÞτητασ ο ΥπουργÞσ Ενέργειασ του Ισραήλ Σιλβάν ΣαλÞµ έχει ήδη θίξει το θέµα σε υπουργική σύνοδο στη Ρώµη και είχε µια πρώτη επαφή µε τον αντιπρÞεδρο τησ Ευρωπαϊκήσ Επιτροπήσ, αρµÞδιο για την Ενεργειακή Ένωση, Μάροσ Σέφκοβιτσ. Ο ΙσραηλινÞσ αξιωµατούχοσ ευελπιστεί Þτι θα γίνει αναλυτικÞτερη συζήτηση µε τον κ. Σέφκοβιτσ την προσεχή εβδοµάδα, καθώσ το έργο απαιτεί κοινοτική χρηµατοδÞτηση. Σύµβουλοσ του κ. ΣαλÞµ δήλωσε στην «Guardian» Þτι, µε την ανάγκη διαφοροποίησησ των πηγών ενέργειασ και ενεργειακήσ ασφάλειασ να βρίσκεται ψηλά στην ευρωπαϊκή ατζέντα, «τα άστρα έχουν ευθυγραµµιστεί», ευνοώντασ την επιδίωξη Κύπρου - Ελλάδασ - Ισραήλ σε αυτή τη συγκυρία. Σηµειώνονται πάντωσ και οι προειδοποιήσεισ των Παλαιστινίων Þτι, αν δεν υπάρξει επίλυση των ευρύτερων περιφερειακών διενέξεων, τÞτε ο αγωγÞσ κινδυνεύει να καταστεί ακÞµα µία πηγή έντασησ. Ο ΥπουργÞσ Ενέργειασ τησ Παλαιστινιακήσ Αρχήσ Οµάρ Κετανέχ δήλωσε στην εφηµερίδα Þτι «ο στÞχοσ τησ ενερ-

γειακήσ ασφάλειασ αρχίζει µε τη σαφή οριοθέτηση Þλων των τεµαχίων φυσικού αερίου». ΕκπρÞσωποσ τησ Ευρωπαϊκήσ Επιτροπήσ σχολιάζει Þτι κοιτάσµατα σαν αυτÞ του Λεβιάθαν στην ανατολική ΜεσÞγειο, θα µπορούσαν να διαδραµατίσουν πολύ σηµαντικÞ ρÞλο στην αντιµετώπιση των προβληµάτων ενεργειακήσ ασφάλειασ τÞσο των παραγωγών χωρών Þσο και των γειτÞνων τουσ. Το ίδιο, τονίζει, θα ίσχυε και για την ΕΕ γενικÞτερα.

πÛÚ·‹Ï: ∞ÔÙÚÔ‹ Â›ıÂÛË˜ ÛÂ Ï·ÙÊfiÚÌÂ˜ Ê˘ÛÈÎÔ‡ ·ÂÚ›Ô˘ Επίθεση Ισλαµιστών σε πλατφÞρµεσ φυσικού αερίου στην ανατολική ΜεσÞγειο, απέτρεψε το πολεµικÞ ναυτικÞ του Ισραήλ, ύστερα απÞ σκληρή µάχη, µε 8 νεκρούσ, περιστατικÞ ωστÞσο στο οποίο δεν δÞθηκε ιδιαίτερη προσοχή. Σύµφωνα µε το ΡαδιοφωνικÞ Ίδρυµα Κύπρου αλλά και µε άλλα διεθνή µέσα, στισ 12 Νοεµβρίου, οµάδα εξτρεµιστών, παρακλάδι του Ισλαµικού Κράτουσ κατέλαβε πυραυλοφÞρο φρεγάτα τησ Αιγύπτου, µε στÞχο να τη ρίξει σε ισραηλινή πλατφÞρµα φυσικού αερίου. Κατά τη µάχη, 70 χιλιÞµετρα απÞ τισ αιγυπτιακέσ ακτέσ, τραυµατίστηκαν 5 Αιγύπτιοι και 8 αγνοούνται. Είχε εµπλακεί και η αιγυπτιακή αεροπορία. Ύστερα απÞ ανταλλαγή πληροφοριών, ανέλαβε δράση το πολεµικÞ ναυτικÞ του Ισραήλ, εξαπολύοντασ µεγάλησ κλίµακασ επιχείρηση για ανακοπή των τροµοκρατών. ΣκÞτωσε 8, κατέστρεψε 4 απÞ τα ταχύπλοα σκάφη τουσ και συνέλαβε 32, οι οποίοι σύµφωνα µε το δεύτερο κανάλι τησ ισραηλινήσ τηλεÞρασησ µεταφέρθηκαν σε φυλακέσ

υψηλήσ ασφαλείασ και ανακρίνονται. Κατά παράδοξο τρÞπο, το περιστατικÞ είχε περάσει σχεδÞν απαρατήρητο διεθνώσ, µέχρι που ισραηλινÞ κανάλι επανήλθε µε λεπτοµέρειεσ που έγιναν ευρέωσ γνωστέσ. Οι εξτρεµιστέσ εξέπεµψαν ψεύτικο σήµα κινδύνου, παρασύροντασ την αιγυπτιακή φρεγάτα σε απÞσταση πυρÞσ. Ακολούθωσ απέπλευσαν απÞ το αιγυπτιακÞ λιµάνι τησ Νταµιέτα, στοχεύοντασ ισραηλινέσ πλατφÞρµεσ φυσικού αερίου και πετρελαίου. “Οι τροµοκράτεσ εξουδετερώθηκαν”, ήταν η µÞνη πληροφÞρηση που δÞθηκε µετά το επεισÞδιο. Εκτιµάται Þτι για την επίθεση ευθύνεται η οργάνωση Ανσάρ Μπαύτ Αλ Μαγκντίσ, η οποία δρα στην περιοχή του Σινά και στισ αρχέσ Νοεµβρίου, προσχώρησε στο ΙσλαµικÞ Κράτοσ. Πάντωσ, εντύπωση προκαλεί το γεγονÞσ Þτι ένα τέτοιο επεισÞδιο µε την εµπλοκή ναυτικών και αεροπορικών δυνάµεων, έµεινε µακριά απÞ τα φώτα τησ δηµοσιÞτητασ.

ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ

3 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, 2014

2 | ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ | financialmirror.com

¡¤ÔÈ Û˘ÌÏËÚˆÌ·ÙÈÎÔ› Î·ÓÔÓÈÛÌÔ› ÁÈ· ∞√∑ Πακέτο κανονιστικών νοµοθετηµάτων το οποίο είναι συνεπακÞλουθο και συµπληρωµατικÞ τησ βασικήσ νοµοθεσίασ για την Αποκλειστική Οικονοµική Ζώνη τησ Κυπριακήσ ∆ηµοκρατίασ και για την οικονοµική αξιοποίηση των υδρογονανθράκων εξέτασε η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, σύµφωνα µε τον Αναπληρωτή ΠρÞεδρο τησ Επιτροπήσ, βουλευτή του ∆ΗΣΥ ΠρÞδροµου ΠροδρÞµου. Ο κ. ΠροδρÞµου είπε Þτι η νοµοθεσία αυτή – η οποία έχει ετοιµαστεί έγκαιρα - θα αφορά κυρίωσ κανονισµούσ µέσω των οποίων θα γίνονται αδειοδοτήσεισ “είτε για την πÞντιση αγωγών είτε για την πÞντιση καλωδίων είτε και για επιστηµονική θαλάσσια έρευνα. Ανέφερε Þτι οι υπηρεσίεσ του κράτουσ “έχουν πάρει την πρωτοβουλία να προτείνουν και µια αρκετά πρωτοποριακή νοµοθεσία σχετικά µε την προστασία των ενάλιων αρχαιοτήτων, µια ανάγκη η οποία υπάρχει και εξαιτίασ του γεγονÞτοσ Þτι η Κύπροσ έχει σωστά και επί σκοπώ µέχρι στιγµήσ αποφύγει να ακυρώσει την ελλειπή σχετική συνθήκη τησ ΟΥΝΕΣΚΟ”.

Η νοµοθεσία που προτείνεται, πρÞσθεσε, “είτε είναι ο τροποποιητικÞσ νÞµοσ για την Αναζήτηση, Έρευνα και Εκµετάλλευση είτε είναι οι κανονισµοί σχετικά µε τη διαχείριση τησ θαλάσσιασ αυτήσ περιοχήσ”, απορρέει απÞ τη σύµβαση για το ∆ίκαιο τησ Θάλασσασ, “ την οποία επικαλούµαστε και στη βάση τησ οποίασ γίνονται διεθνώσ σεβαστά τα κυριαρχικά δικαιώµατα τησ χώρασ µασ”. Ο κ. ΠροδρÞµου είπε Þτι η υιοθέτηση αυτού του νοµοθετικού πλαισίου θα στείλει το πολιτικÞ µήνυµα “Þτι υπερασπιζÞµαστε τα κυριαρχικά δικαιώµατα Þχι µÞνο διακηρύχτηκα, Þχι µÞνο µε ψηφίσµατα σε διεθνείσ οργανισµούσ αλλά και µε το να δώσουµε και το απαραίτητο νοµικÞ υπÞβαθρο στη χώρα µασ”. Ευχήθηκε το πλαίσιο – το οποίο αντικρίζεται θετικά - να υιοθετηθεί σύντοµα. “Χωρίσ αυτή τη νοµοθεσία και αυτÞ το κανονιστικÞ πλαίσιο πιθανώσ να είχαµε στο µέλλον κενά και ελλείψει”, είπε και χαρακτήρισε σωστή την πρωτοβουλία αυτή. Είπε, επίσησ, Þτι υπήρξε συνεργασία πολλών υπουργείων και κυβερνητικών τµηµάτων και πωσ η έκδοση αδειών είτε για αγωγούσ είτε για καλώδια θα αποτελεί συλλογική διαχείριση 4-5 υπουργείων.

Ανέφερε ακÞµη Þτι “θα υπάρχει πρÞνοια για την προστασία του περιβάλλοντÞσ και θα εξασφαλίζεται οπωσδήποτε η προστασία ευαίσθητων περιοχών είτε απÞ γεωλογικήσ ή αρχαιολογικήσ άποψησ και µε αυτÞ τον τρÞπο η Κύπροσ θα ενταχθεί το συντοµÞτερο δυνατÞν στη διεθνή ενεργειακή κοινÞτητα”. Σε ερώτηση κατά πÞσο το ευρωπαϊκÞ κεκτηµένο δεν προνοεί τη ρύθµιση αυτών των ζητηµάτων, ο κ. ΠροδρÞµου απάντησε αρνητικά, λέγοντασ Þτι δεν υπάρχει έτοιµη κοινοτική νοµοθεσία γι` αυτά τα ζητήµατα. Σηµείωσε ωστÞσο Þτι τα Υπουργεία, οι Υπηρεσίεσ και κυρίωσ το Υπουργείο Εξωτερικών που ανέλαβε το συντονισµÞ, έχει λάβει υπÞψη το προηγούµενο και νοµοθεσίεσ χωρών οι οποίεσ έχουν εµπειρία σε αυτά τα ζητήµατα συµπεριλαµβανοµένησ και τησ Νορβηγίασ. «Έχει ληφθεί υπÞψη νοµοθεσία, κανονιστικÞ πλαίσιο που υπάρχει, Þµωσ υπογραµµίζουµε Þτι, ειδικÞτερα στο θέµα των αρχαιοτήτων και λÞγω του Þτι η ΜεσÞγειοσ είναι ξεχωριστή περίπτωση, η Κύπροσ φαίνεται Þτι µπορεί να πρωτοπορήσει» ανέφερε.

™ÙÈ˜ 22/12 Ë ·fiÊ·ÛË ÁÈ· ¢ÚÔÌÔÏ·ÍÈ¿ Στισ 22 ∆εκεµβρίου, στισ 12:00 το µεσηµέρι, το µÞνιµο Κακουργιοδικείο Κύπρου που θα συνεδριάσει στη Λάρνακα, θα εκδώσει την απÞφαση του για το κατά πÞσο θεωρεί τουσ 8 κατηγορούµενουσ στην υπÞθεση τησ ∆ροµολαξιάσ ένοχουσ ή θα τουσ απαλλάξει απÞ τισ κατηγορίεσ στην υπÞθεση για την επένδυση απÞ το ταµείο συντάξεων των εργαζοµένων τησ Cyta, στο έργο Aero Centre στη ∆ροµολαξιά. Χθεσ ολοκλήρωσε την αγÞρευση τησ η εκπρÞσωποσ τησ

κατηγορούσασ αρχήσ Έλλη Παπαγαπίου, η οποία χαρακτήρισε αξιÞπιστη την µαρτυρία του Νίκου Λίλλη, κύριου µάρτυρα κατηγορίασ στην υπÞθεση και ζήτησε απÞ τα µέλη του κακουργιοδικείου να βασιστούν για την απÞφαση τουσ στην µαρτυρία αυτή. Υπενθυµίζεται Þτι κατηγορούµενοι στην υπÞθεση είναι οι Ευστάθιοσ Κιττήσ, τέωσ πρÞεδροσ του ∆ιοικητικού Συµβουλίου τησ Cyta, Χαράλαµποσ Τσουρήσ, τέωσ πρÞε-

δροσ του ∆Σ τησ ΑΗΚ και κατά τον ουσιώδη χρÞνο µέλοσ του ∆Σ τησ Cyta, Ορέστησ Βασιλείου, διευθυντήσ τησ CytaVision και τέωσ γενικÞσ γραµµατέασ τησ ΕΠΟΕΤ-ΟΗΟΣΕΚ, Γιάννησ Σουρουλλάσ υπάλληλοσ τησ Cyta, ΓρηγÞρησ Σουρουλλάσ, υπάλληλοσ του κτηµατολογίου, Βενιζέλοσ Ζαννέτοσ, στέλεχοσ του ΑΚΕΛ, Αντώνησ Ιωακείµ, επιχειρηµατίασ και η εταιρεία Polleson Holdings Ltd.

OÈ ∫‡ÚÈÔÈ ÙÔ˘ ÂÍˆÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÈÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÁÈ· Ó· Î¿ÓÔ˘Ó ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· Για σκοπούσ δηµιουργίασ οικογένειασ µεταναστεύει στην Κύπρο η πλειοψηφία των Κυπρίων του εξωτερικού, ενώ Ευρωπαίοι πολίτεσ φθάνουν στην Κύπρο τÞσο για οικογενειακούσ λÞγουσ Þσο και για αναζήτηση εργασίασ. Παράλληλα η πλειοψηφία των υπηκÞων τρίτων χωρών φθάνει στην Κύπρο για σκοπούσ εξεύρεσησ εργασίασ, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα τησ Ειδικήσ ΕνÞτητασ τησ Έρευνασ Εργατικού ∆υναµικού τησ Στατιστικήσ Υπηρεσίασ Κύπρου, η οποία καλύπτει δειγµατοληπτικά 3.600 νοικοκυριά σε Þλεσ τισ επαρχίεσ τησ Κύπρου. Η ενÞτητα κάλυψε άτοµα ηλικίασ 15-64 και αφορούσε την περίοδο Απριλίου-Ιουνίου 2014. Τα στοιχεία αναφέρονται στην κατάσταση των µεταναστών και των άµεσων απογÞνων τουσ σε σχέση µε την αγορά εργασίασ. Το 74,0% των Κυπρίων ηλικίασ 15 – 64 που γεννήθηκαν στο εξωτερικÞ δήλωσαν τουσ οικογενειακούσ λÞγουσ (δηµι-

ουργία οικογένειασ), ωσ τον κύριο λÞγο µετανάστευσησ τουσ στην Κύπρο. Το 11,3% δήλωσαν την εργασία και βρήκαν δουλειά πριν µεταναστεύσουν στην Κύπρο, το 10,2% δήλωσαν την εργασία και ήρθαν για να βρουν εργασία στην Κύπρο (αλλά δεν βρήκαν πριν µεταναστεύσουν) ενώ το 3,7% δήλωσαν άλλουσ λÞγουσ (π.χ. για αφυπηρέτηση, για το κλίµα, για λÞγουσ υγείασ κ.τ.λ) ωσ τον κύριο λÞγο µετανάστευσησ τουσ στην Κύπρο. Το 36,1% των υπηκÞων τησ Ευρωπαϊκήσ Ένωσησ (εκτÞσ των Κυπρίων) ηλικίασ 15 – 64 που γεννήθηκαν στο εξωτερικÞ δήλωσαν την εργασία και ήρθαν για να βρουν εργασία στην Κύπρο (αλλά δεν βρήκαν πριν µεταναστεύσουν) ωσ τον κύριο λÞγο µετανάστευσησ τουσ στην Κύπρο. Το 33,2% δήλωσαν τουσ οικογενειακούσ λÞγουσ (δηµιουργία οικογένειασ), το 21,0% δήλωσαν την εργασία και βρήκαν δουλειά πριν µεταναστεύσουν στην Κύπρο ενώ το 8,5% δήλωσαν

άλλουσ λÞγουσ (π.χ. για αφυπηρέτηση, για το κλίµα, για λÞγουσ υγείασ κ.τ.λ) ωσ τον κύριο λÞγο µετανάστευσησ τουσ στην Κύπρο. Το 64,6% των υπηκÞων τρίτων χωρών ηλικίασ 15 – 64 που γεννήθηκαν στο εξωτερικÞ δήλωσαν την εργασία και βρήκαν δουλειά πριν µεταναστεύσουν στην Κύπρο ωσ τον κύριο λÞγο µετανάστευσησ τουσ στην Κύπρο. Το 15,6% δήλωσαν τουσ οικογενειακούσ λÞγουσ (περ. δηµιουργία οικογένειασ), το 9,3% δήλωσαν την εργασία και ήρθαν για να βρουν εργασία στην Κύπρο (αλλά δεν βρήκαν πριν µεταναστεύσουν), το 4,0% δήλωσαν για διεθνή προστασία, το 3,6% δήλωσαν για σπουδέσ ενώ το 2,9% δήλωσαν άλλουσ λÞγουσ (π.χ. για αφυπηρέτηση, για το κλίµα, για λÞγουσ υγείασ κ.τ.λ) ωσ τον κύριο λÞγο µετανάστευσησ τουσ στην Κύπρο.

°Â˘ÛÙÈÎfi Ù·Í›‰È ÛÙËÓ πÓ‰›· Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ ∞•π∫ Mια πρÞσκληση απÞ τον Πρέσβη τησ Ινδίασ Ravi Bangar ήταν η αφορµή να γνωρίσω απÞ κοντά τουσ ανθρώπουσ και τουσ φοιτητέσ του Ανώτερου Ξενοδοχειακού Ινστιτούτου Κύπρου. Η πρÞσκληση απÞ τον κ. Ravi Bangar αφορούσε γεύµα στο ΑΞΙΚ στα πλαίσια τησ εβδοµάδασ Ινδικήσ κουζίνασ που διοργάνωσε το Ινστιτούτο και έγινε η αιτία για να µάθω πωσ εκεί λειτουργεί εκπαιδευτικÞ εστιατÞριο, µε παραθέσεισ απÞ Κυπριακή και ∆ιεθνή κουζίνα προσ το κοινÞ σε τιµέσ 7-8 ευρώ το άτοµο. ΑυτÞ που κράτησα απÞ το µπουφέ µε τισ ινδικέσ γεύσεισ ήταν η σαλάτα απÞ καρÞτο αρωµατισµένη µε κύµινο, το εξαιρετικÞ κοτÞπουλο «Τίκκα Μασάλα» µε τσάτνεϊ απÞ µάνγκο και µήλα, οι πατάτεσ «Μανδράσ» µε κÞλιαντρο και δυÞσµο και το «Shrikhand» κρέµα γιαουρτιού αρωµατισµένη µε σαφράν, που µου ξύπνησαν θύµισεσ απÞ το πρÞσφατο ταξίδι µου στην Ινδία κατÞπιν πρÞσκλησησ τησ Πρεσβείασ.

Το εκπαιδευτικÞ εστιατÞριο είναι ανοικτÞ τρείσ φορέσ την εβδοµάδα Τρίτη, Τετάρτη και Πέµπτη απÞ τισ 13:30 µέχρι τισ 15:30 και προσφέρει γεύµα κατÞπιν κράτησησ στα πλαίσια των θεµατικών εβδοµάδων που διοργανώνει. Την ετοιµασία και το σερβίρισµα των γευµάτων αναλαµβάνουν οι φοιτητέσ του ΑΞΙΚ υπÞ την καθοδήγηση των εκπαιδευτών τουσ, µε την χρέωση να γίνεται σε τιµή κÞστουσ. Το πρÞγραµµα του ινστιτούτου µέχρι το τέλοσ ∆εκεµβρίου είναι το εξήσ: - Κουζίνα τησ ΒÞρειασ Αφρικήσ (Κουζίνα του Μαγκρέµπ) 2 - 4 ∆εκεµβρίου - Κουζίνα «Tex-Mex» 9 - 11 ∆εκεµβρίου - Χριστουγεννιάτικο Μενού 16-18 ∆εκεµβρίου Για κρατήσεισ στο 22404847 ή στο 22404800. Για περισσÞτερεσ πληροφορίεσ στην ιστοσελίδα www.hhic.ac.cy ∞ÁÁ¤Ï· ∫ˆÌÔ‰ÚfiÌÔ˘

¶·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ «Î˘ÚÈ·ÎÒÓ ‰ÚfiÌˆÓ ÎÚ·ÛÈÔ‡» ÛÙÔ §ÔÓ‰›ÓÔ Μεγάλη επιτυχία σηµείωσε η εκδήλωση προβολήσ των ∆ρÞµων του Κρασιού τησ Κύπρου που πραγµατοποιήθηκε στο Λονδίνο απÞ τον ΚΟΤ Ηνωµένου Βασιλείου. Την εκδήλωση προσφώνησε ο Ύπατοσ Αρµοστήσ τησ Κυπριακήσ ∆ηµοκρατίασ στο Ηνωµένο Βασίλειο Ευριπίδησ Ευρυβιάδησ. Στο χαιρετισµÞ του ο κ. Ευρυβιάδησ αναφέρθηκε στη µακρÞχρονη παράδοση τησ Κύπρου στην παραγωγή κρασιών, καθώσ και στη µεγάλη πρÞοδο που έχει επιτευχθεί στη

βελτίωση των τρÞπων παραγωγήσ και επεξεργασίασ του κυπριακού κρασιού, ιδιαίτερα τα τελευταία 10 χρÞνια. Η Caroline Gilby, ειδική στα θέµατα κρασιών, έκανε αναφορά στην ιδιαιτερÞτητα των κυπριακών αµπελιών που σε αντίθεση µε πολλά κρασιά µαζικήσ παραγωγήσ ανά το παγκÞσµιο δεν περιορίζονται στο επίπεδο τησ θάλασσασ, αλλά ευδοκιµούν σε υψÞµετρο και σε απÞκρηµνεσ πλαγιέσ. Η Gilby εξήρε επίσησ το γεγονÞσ Þτι ενώ διατηρούνται σαν κÞρη οφθαλµού απÞ τουσ οινοποιούσ οι παραδοσιακέσ

µέθοδοι παραγωγήσ κρασιού, ταυτÞχρονα γίνονται επενδύσεισ, σε σύγχρονεσ εγκαταστάσεισ, απÞ άτοµα µε εξειδικευµένεσ γνώσεισ. Οι επαγγελµατίεσ αυτοί, είπε, καταρτισµένοι στα καλύτερα πανεπιστήµια και οινοποιεία του κÞσµου εργάζονται σκληρά, µε επιστηµονική µέθοδο και συνέπεια, µε αποτέλεσµα να δηµιουργούνται συνεχώσ ποιοτικά βελτιωµένεσ και εκλεπτυσµένεσ µέθοδοι παραγωγήσ και επεξεργασίασ κρασιών.

ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ

3 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, 2014

financialmirror.com | ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ | 3

∞Ó·‰È¿ÚıÚˆÛË ¢·ÓÂ›ˆÓ; ŸÓÂÈÚÔ Î·È Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· - µ’ ∞ÓÙÒÓË˜ §Ô˚˙Ô˘ ∞ÓÙÒÓË˜ §Ô›˙Ô˘ F.R.I.C.S. & ™˘ÓÂÚÁ¿ÙÂ˜ §Ù‰, ∂ÎÙÈÌËÙ¤˜ ∞ÎÈÓ‹ÙˆÓ & ¢È·¯ÂÈÚÈÛÙ¤˜ ŒÚÁˆÓ ∞Ó¿Ù˘ÍË˜

Το άρθρο αυτÞ αποτελεί προέκταση του προηγούµενου προ ενÞσ µηνÞσ άρθρου µασ στην Financial Mirror και το επαναφέρουµε διÞτι η κατάσταση δεν πάει άλλο. Ο κώδικασ τησ Κεντρικήσ Þχι µÞνο δεν έχει υιοθετηθεί αλλά και δεν έχουν ακÞµη αντιληφθεί οι δανειστέσ και δανειζÞµενοι Þτι Þλοι βρίσκονται στην ίδια βάρκα και κανένασ δεν έχει το πάνω χέρι. ΑπÞ τη µια παρατηρούµε µια ψυχρή συµπεριφορά απÞ αρκετούσ δανειζÞµενουσ «ασ το πάρει η τράπεζα» και απÞ την άλλη ορισµένοι χρηµατοδοτικοί οργανισµοί να έχουν µια αρνητική πρÞθεση και συµπεριφορά άξια σηµείωσησ, που σε ορισµένεσ περιπτώσεισ µπορεί να ερµηνευθεί και ωσ προσβλητική (βέβαια Þλα αυτά εξαρτώνται και απÞ την ποιÞτητα των υπαλλήλων/δανειολήπτη). Για Þλουσ αυτούσ που έχουν µη εξυπηρετούµενα δάνεια είναι µια σχετικά πρωτÞγνωρη εµπειρία (και αυτÞ αφορά και τουσ χρηµατοδÞτεσ). Πελάτησ µασ ο οποίοσ έχει ένα σχετικά µεγάλο δάνειο απÞ Γερµανική τράπεζα (πέραν των 18 εκ. ευρώ) επισκέφθηκε την τράπεζα στην Γερµανία, Þπου ερωτήθηκε «πωσ µπορεί να αντεπεξέλθει για εξÞφληση του δανείου του». Αφού έθεσε τισ απÞψεισ του η τράπεζα του απάντησε. «Είσαι αισιÞδοξοσ και σου προτείνουµε Þπωσ για τα επÞµενα 2 χρÞνια δεν θα υπάρχει χρέωση τÞκων και δÞσησ. Για τα επÞµενα 2 χρÞνια θα χρεωθείτε

µÞνο τÞκο 2,5% και η αποπληρωµή του δανείου σασ επεκτείνεται (απÞ τα περίπου 8 χρÞνια) στα 25 χρÞνια». Επεξήγησε η πολύ µελετηµένη αυτή τράπεζα στον πελάτη µασ Þτι η επιχείρηση του δεν µπορεί να ανακάµψει πριν απÞ τα επÞµενα 4 χρÞνια και ούτε καν ανέφερε το θέµα των εκποιήσεων υποθηκών κλπ. Ζητήθηκε απÞ τον καθÞλα µέχρι πρÞσφατα συνεργάσιµο και συνεπή δανειζÞµενο Þπωσ τησ υποβάλλει 6µηνιαίεσ εκθέσεισ προÞδου και ελεγµένουσ λογαριασµούσ ανά έτοσ και µε συνάντηση που θα ακολουθήσει. Ο πελάτησ µασ «σοκαρίστηκε» απÞ αυτή την θετική θέση και συνεργάσιµη προσέγγιση και «µηχανικά» ρώτησε τουσ τραπεζίτεσ «γιατί µου το κάνετε αυτÞ»; (λάθοσ του;). Η απάντηση ήταν «είµαστε µαζί σου για να σε βοηθήσουµε να αντεπεξέλθει η επιχείρηση σου. Μασ είναι λιγÞτερο οδυνηρÞ απÞ πλευράσ επικερδÞτητασ τησ τράπεζασ µασ αυτή η προσέγγιση, παρά να προβούµε σε ακραίεσ ενέργειεσ, που είναι αµφίβολο εάν θα εισπράξουµε το λαβείν µασ παρά τησ πιο πάνω προσέγγισησ»!! Σασ θυµίζει µήπωσ κάποια παρÞµοια Κυπριακή νοοτροπία; Πολύ το αµφιβάλλουµε δυστυχώσ. Τα λάθη είναι γνωστά στην Κυπριακή οικονοµία και Þντωσ για βιώσιµεσ επιχειρήσεισ, τοι πιο µεγάλο λάθοσ απÞ την ακρÞτητα που θα βλάψει τον δανειστή και δανειζÞµενο και Þλουσ τουσ συνδεδεµένουσ µε την επιχείρηση (πρωτίστωσ το προσωπικÞ/εργαζÞµενουσ/αγοραστέσ κλπ). Βάσει τησ Sunday Times κάθε επιχείρηση η οποία βρίσκεται υπÞ διαχείριση παρασύρει ακÞµη άλλεσ 7 (για παράδειγµα η υπÞθεση Ορφανίδη µε προµηθευτέσ κλπ). Επειδή ούτε χρωστούµε σε κάποιον και ούτε έχουµε πολιτική ή άλλη θέση, ετοιµαζÞ-

™˘ÓÂÚÁ·ÙÈÛÌfi˜: ∫·ı·Ú¿ Î¤Ú‰Ë €110 ÂÎ. Καθαρά κέρδη, µετά τισ προβλέψεισ και την φορολογία, τησ τάξησ των 109,5 εκ. ευρώ παρουσιάζει σε ενοποιηµένη βάση ο ΣυνεργατικÞσ ΠιστωτικÞσ Τοµέασ (ΣΠΤ) το ενιάµηνο που έληξε στισ 30 Σεπτεµβρίου 2014. Τα καθαρά έσοδα απÞ τÞκουσ ανέρχονται σε 305,2 εκ. ευρώ ενώ σε λειτουργικÞ επίπεδο η κερδοφορία βρίσκεται στα 189,4

εκ. ευρώ. Η αποδοτικÞτητα, Þπωσ εκφράζεται απÞ τον λÞγο κÞστουσ προσ έσοδα βρίσκεται στο 35%. Οι πολύ θετικοί αυτοί δείκτεσ είναι αποτέλεσµα τησ εφαρµογήσ προγράµµατοσ περιστολήσ δαπανών το οποίο εκτείνεται σε βάθοσ πενταετίασ, ύψουσ 300 εκ. ευρώ. Οι καταθέσεισ πελατών του ΣΠΤ ανέρχονται σε 12,2 δισ ευρώ.

µαστε να διοργανώσουµε σεµινάριο επί του θέµατοσ κυρίωσ για επιχειρήσεισ, µε συµµετοχή τÞσο του Υπουργού Οικονοµικών Þσο και τησ Κεντρικήσ Τράπεζασ/δανειοληπτών/χρηµατοδοτών, Þσο και ορισµένουσ άλλουσ, που θα µπορούν να προσφέρουν µε ιδέεσ και πρακτικά µέτρα για την διÞρθωση τησ υφιστάµενησ διαδικασίασ. Οι µεν δανειστέσ θα πρέπει να προστατευθούν διÞτι είναι το θεµέλιο τησ οικονοµίασ και απÞ την άλλη οι συνεργάσιµοι δανειολήπτεσ. Είναι αναµενÞµενο Þτι η κατάσταση αυτή θα αρχίσει να ξεπερνιέται µετά απÞ 2-3 χρÞνια και τÞσο ο σηµερινÞσ άνεργοσ, Þσο και ο υπάλληλοσ/εργαζÞµενοσ µε µείωση εισοδηµάτων κατά 30%-40% (εκτÞσ απÞ τουσ Κυβερνητικούσ, τραπεζικούσ και άλλουσ), υπάρχει η ελπίδα στην µετά την ύφεση περίοδο ο δανειζÞµενοσ να µπορέσει να ανακάµψει µε την ανάλογη κάλυψη του χρηµατοδÞτη. ∆ηλαδή υποθέτουµε Þτι το θέµα είναι «προσωρινÞ» και αυτÞ φαίνεται και απÞ την πορεία τησ οικονοµίασ και ωσ εκ τούτου χρειάζεται ο χρÞνοσ ανάκαµψησ και Þχι ο χρÞνοσ αυτÞσ να χρησιµοποιηθεί για νοµικέσ διαµάχεσ. Εάν δεν συνετιστούµε Þλοι θα έχουµε δυστυχώσ πρÞβληµα απÞ το δικÞ µασ κεφάλι. Εάν δηλαδή ο δανειολήπτησ δεν µπορεί να ανταποκριθεί και πωλήσει ο χρηµατοδÞτησ το

ακίνητο του, θα εισπράξει έστω ένα ποσοστÞ τησ αρχικήσ του αξίασ (ο νÞµοσ αναφέρει ελάχιστο 50%). Άρα εάν έχει έτσι η κατάσταση αυτή, γιατί να µην του τα «χαρίσει» ο χρηµατοδÞτησ εξ’ αρχήσ το 20%-30% του οφειλÞµενου ποσού, νοουµένου ασφαλώσ Þτι ο δανειολήπτησ µπορεί να ανταποκριθεί έστω και στο µέλλον (παράδειγµα ο οδικÞσ χάρτησ τησ Κεντρικήσ). Μελετώντασ και ξαναµελετώντασ τον οδικÞ χάρτη τησ Κεντρικήσ διερωτÞµαστε εάν ετοιµάστηκε απÞ κάποιουσ δανειζÞµενουσ, διÞτι είναι ανθρώπινοσ και λογικÞσ και ίσωσ και να ετοιµάστηκε και καθ’ υπÞδειξη τησ ΤρÞικασ/διεθνών προδιαγραφών. Θεωρία λοιπÞν και η πρακτική εφαρµογήσ διαφοροποιείται µε τα Κυπριακά δεδοµένα. Υπάρχει και ο επίτροποσ χρηµατοοικονοµικών, αλλά αυτÞσ αναφέρεται σε µικρέσ υποθέσεισ µάλλον, αλλά θα το συζητήσουµε το θέµα και µαζί του στο αναµενÞµενο µασ σεµινάριο. Εν τω µεταξύ οι χρηµατοδÞτεσ παρ’ Þλησ τησ κατά πλειοψηφία δικήσ τουσ καθυστέρησησ, συνεχίζουν να χρεώνουν και να χρεώνουν τÞκουσ, κεφαλαιοποιηµένουσ τÞκουσ, άρα τÞκοσ επί τÞκου (που στο τέλοσ µάλλον θα διαγραφούν - ίσωσ µη νÞµιµοι). Σε τελευταία µασ συνάντηση µεταξύ του οφειλέτη/πελάτη µασ και σε υποδείξεισ Þτι οι τÞκοι και χρεώσεισ ήταν υπερβολικοί (8%+) και άρα βοηθούν τον πελάτη τουσ να βουλιάξει µια ώρα γρηγορÞτερα, η απάντηση ήταν «µα αυτή είναι συµφωνία που υπέγραψε ο πελάτη σασ µε ελεύθερη βούληση» ΚακÞγουστο αστείο, σηκωθήκαµε και αποχωρήσαµε διερωτώµενοι για την κατάσταση/ασυνεννοησία και την διαφορά µεταξύ τησ θεωρίασ και τησ πρακτικήσ.

ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ

3 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, 2014

4 | ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ | financialmirror.com

K·ıÔÚÈÛÙÈÎ‹˜ ÛËÌ·Û›·˜ 4 ·Ú¿ÌÂÙÚÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ¯ÔÚ‹ÁËÛË ‰·ÓÂ›ˆÓ ªÈ¯¿ÏË˜ ∫ÚÔÓ›‰Ë˜ ¶ÚÒÙÔ˜ ∞ÓÒÙÂÚÔ˜ §ÂÈÙÔ˘ÚÁfi˜, ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ∆Ú·Â˙ÒÓ ∫‡ÚÔ˘

Το τελευταίο χρονικÞ διάστηµα γίνεται αρκετÞσ λÞγοσ για την ανάγκη πιστωτικήσ επέκτασησ, ιδιαίτερα µετά και την επιτυχή έκβαση τησ άσκησησ Συνολικήσ ΑξιολÞγησησ των τεσσάρων κυπριακών τραπεζών. Για να ξεκινήσει η οποιαδήποτε πιστωτική επέκταση θα πρέπει να υπάρξουν εκείνεσ οι συνθήκεσ, οι προϋποθέσεισ και τα κίνητρα που θα ωθήσουν τισ τράπεζεσ να αυξήσουν τη χορήγηση δανείων προσ τα νοικοκυριά και τισ επιχειρήσεισ. Η ένταση και το εύροσ τησ οικονοµικήσ κρίσησ και το γεγονÞσ Þτι ο τραπεζικÞσ τοµέασ βρίσκεται σε µεταβατικÞ στάδιο, οδηγούν αναπÞφευκτα στο συµπέρασµα Þτι η χρονική περίοδοσ που θα χρειαστεί για επάνοδο στισ προηγούµενεσ συνθήκεσ δανεισµού θα είναι µακρύτερη απÞ Þτι αναµένεται. Ανάµεσα σε άλλα, υπάρχουν τέσσερισ παράµετροι οι οποίεσ διαδραµατίζουν σηµαντικÞ ρÞλο στην προσπάθεια δηµιουργίασ εκείνων των συνθηκών που θα ενθαρρύνουν τη χορήγηση νέων δανείων. Η πρώτη παράµετροσ αφορά τα µη-εξυπηρετούµενα δάνεια (ΜΕ∆). Η κατακÞρυφη αύξηση των ΜΕ∆ διαµορφώνει µια κουλτούρα µη-αποπληρωµήσ των δανείων, ανταµείβει εκείνουσ που στρατηγικά επιλέγουν να αθετήσουν τισ υποχρεώσεισ τουσ και αποθαρρύνει εκείνουσ που εξυπηρετούν τισ υποχρεώσεισ τουσ απÞ το να συνεχίσουν να το πράτ-

τουν. Πέραν αυτών, επηρεάζει τουσ ισολογισµούσ των τραπεζών λÞγω τησ υποχρέωσησ αναγνώρισησ ζηµιών, τησ ανάγκησ σχηµατισµού προβλέψεων και τησ ραγδαίασ αύξησησ των δαπανών που σχετίζονται µε τη διαχείριση του χαρτοφυλακίου των ΜΕ∆. Ùλα τα πιο πάνω αποτελούν τροχοπέδη στισ προσπάθειεσ που γίνονται για ουσιαστική αύξηση των χορηγήσεων και κατ’ επέκταση για ανάκαµψη τησ οικονοµίασ. Για να µπορέσουν οι τράπεζεσ να διαχειριστούν σωστά τα ΜΕ∆ θα πρέπει να διορθωθεί το νοµικÞ και το ρυθµιστικÞ πλαίσιο έτσι που να ενθαρρύνει και τισ τράπεζεσ αλλά και τουσ δανειολήπτεσ να εντείνουν τισ προσπάθειεσ αναδιάρθρωσησ των ΜΕ∆. Εάν επιτευχθεί αυτÞ θα οδηγήσει σε σταδιακή µείωση των ΜΕ∆ και θα επιτρέψει στισ τράπεζεσ να στρέψουν τη προσοχή τουσ στη παροχή νέων δανείων, κάτι που άλλωστε αποτελεί και τον πυρήνα των εργασιών τουσ. Η δεύτερη παράµετροσ αφορά το υψηλÞ ποσοστÞ δανείων-προσ-καταθέσεισ στο τραπεζικÞ σύστηµα. Ο υπερδανεισµÞσ και η µεγάλη πιστωτική επέκταση των προηγούµενων χρÞνων επηρεάζουν αρνητικά την πρÞθεση/διάθεση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να αιτηθούν νέεσ χορηγήσεισ, αφού πρώτιστοσ στÞχοσ καθίσταται η αποπληρωµή των υφιστάµενων υποχρεώσεων. Επιπλέον, ο υπερδανεισµÞσ επηρεάζει αρνητικά και τη δυνατÞτητα των τραπεζών να χορηγήσουν νέα δάνεια λÞγω του αυξηµένου πιστωτικού κινδύνου και τησ επιδείνωσησ τησ φερεγγυÞτητασ και του αξιÞχρεου των δανειοληπτών. Η τρίτη παράµετροσ σχετίζεται µε τισ προοπτικέσ ανάκαµψησ τησ οικονοµίασ. Ùσο βελτιώνονται οι οικονοµικέσ συνθήκεσ και οι προσδοκίεσ ανάπτυξησ τÞσο θα αυξάνεται και η ζήτηση για παραχώρηση νέων δανείων, η οποία σήµε-

ρα παραµένει αναιµική. Η σύντοµη επιστροφή σε συνθήκεσ σταθερÞτητασ και ανάπτυξησ θα ενισχύσει και το ενδιαφέρον των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να λάβουν νέα δάνεια για σκοπούσ κατανάλωσησ ή/και επενδύσεων. Είναι για αυτÞ το λÞγο που θα πρέπει να προωθηθούν εκείνεσ οι πολιτικέσ που θα συµβάλουν και θα βοηθήσουν να επανέλθει η δυναµική τησ ανάπτυξησ το συντοµÞτερο. Η τέταρτη παράµετροσ αφορά το ρυθµιστικÞ πλαίσιο λειτουργίασ των τραπεζών και τισ Þποιεσ πιθανέσ αρνητικέσ επιπτώσεισ στη χορήγηση νέων δανείων. Η Κεντρική Τράπεζα τησ Κύπρου (ΚΤΚ), πέραν των Ευρωπαϊκών Οδηγιών, εκδίδει και άλλεσ Οδηγίεσ προσ τισ τράπεζεσ (διαδικασίεσ χορήγησησ νέων πιστωτικών διευκολύνσεων) που έχουν στÞχο τη βελτίωση τησ διαχείρισησ των κινδύνων που αναλαµβάνουν. Οι νέεσ αυτέσ Οδηγίεσ πιθανÞν να επηρεάζουν αρνητικά τισ προσπάθειεσ ενίσχυσησ τησ πιστωτικήσ επέκτασησ. Για αυτÞ το λÞγο θα πρέπει προτού εκδοθεί µια νέα Οδηγία να προηγείται έγκαιρη διαβούλευση και προσεκτική αξιολÞγηση των επιπτώσεων που πιθανÞν να επιφέρει στισ τράπεζεσ και ευρύτερα στην οικονοµία. Πέραν αυτού, µετά και την έκδοση νέων Οδηγιών, η εποπτική αρχή ενδείκνυται να παρακολουθεί συνεχώσ τισ Þποιεσ αρνητικέσ επιπτώσεισ πιθανÞν να επιφέρουν και να προβαίνει στισ ανάλογεσ διορθωτικέσ αναπροσαρµογέσ. Οι τέσσερισ αυτέσ παράµετροι διαδραµατίζουν σηµαντικÞ ρÞλο στην προσπάθεια ενίσχυσησ τησ πιστωτικήσ επέκτασησ. Για αυτÞ θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή ώστε να διαµορφωθούν εκείνεσ οι συνθήκεσ που θα συµβάλουν ουσιαστικά και θα ενθαρρύνουν το δανεισµÞ νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

¶ÚÒÙË ÂÎÊfiÚÙˆÛË ÛÙÔ ÙÂÚÌ·ÙÈÎfi ÂÙÚÂÏ·ÈÔÂÈ‰ÒÓ ÙË˜ VTTV Στο αγκυροβÞλιο του Βασιλικού έφτασε το περασµένο Σαββατοκύριακο το πλοίο M/T ‘Chance’ και αφού πέρασε απÞ τουσ απαραίτητουσ ελέγχουσ προσδέθηκε στην προβλήτα τησ VTT Vasiliko Ltd (VTTV), για να εκφορτώσει φορτίο πετρελαιοειδών, που θα χρησιµοποιηθεί τισ επÞµενεσ µέρεσ για σκοπούσ ελέγχου των συστηµάτων τησ προβλήτασ και των δεξαµενών του Τερµατικού. Τα πετρελαιοειδή, θα παραµείνουν στο ΤερµατικÞ µέχρι την ολοκλήρωση των ελέγχων που θα διαρκέσουν δύο εβδοµάδεσ περίπου, και στη συνέχεια θα επανεξαχθούν. Ακολούθωσ, αφού τα συστήµατα και οι διαδικασίεσ του Τερµατικού περάσουν απÞ επιτυχή έλεγχο, η εταιρεία θα

θέσει το ΤερµατικÞ σε λειτουργία και θα είναι σε θέση να αποθηκεύσει πετρελαιοειδή και να προσφέρει τισ υπηρεσίεσ τησ στισ εταιρείεσ εµπορίασ πετρελαιοειδών. Η εταιρεία παρέλαβε επίσηµα το ΤερµατικÞ απÞ την εργοληπτική εταιρεία J&P την Παρασκευή 28 Νοεµβρίου. Το έργο περιλαµβάνει 28 δεξαµενέσ συνολικήσ χωρητικÞτητασ 544 χιλιάδων κυβικών µέτρων και προβλήτα δεξαµενÞπλοιων που έχει τη δυνατÞτητα να εξυπηρετεί πέραν των 500 πλοίων τον χρÞνο. Η δεύτερη φάση του Τερµατικού, που είναι υπÞ µελέτη, θα περιλαµβάνει 13 επιπρÞσθετεσ δεξαµενέσ που θα αυξήσουν τη συνολική χωρητικÞτητα του έργου στα 849 χιλιάδεσ κυβικά µέτρα και αναµένεται να ολοκληρωθεί µέσα στο 2016.

√È ¯ÂÈÌÂÚÈÓÔ› ÂÈÛÎ¤ÙÂ˜… ı¤ÏÔ˘Ó ÙÔÓ ·ÁÚÔÙÔ˘ÚÈÛÌfi Πέντε σηµαντικά πεδία βελτίωσησ του χειµερινού τουριστικού προϊÞντοσ τησ χώρασ µασ καταδεικνύει η έρευνα που διενήργησε η PwC Κύπρου σε συνεργασία µε την ερευνητική έδρα που στηρίζει στο Πανεπιστήµιο Λευκωσίασ. Στην έρευνα, η οποία έγινε µε τη συµπλήρωση δοµηµένου ερωτηµατολογίου, συµµετείχαν 500 τουρίστεσ που επισκέφθηκαν την Κύπρο κατά τουσ µήνεσ Φεβρουάριο και Μάρτιο 2014. Ùπωσ ανέφερε κατά την παρουσίαση των ευρηµάτων ο κ. Πέτροσ Χ. Πετράκησ, Συνέταιροσ, Υπεύθυνοσ Υπηρεσιών Τουριστικών Επιχειρήσεων στην PwC Κύπρου, στÞχοι τησ έρευνασ ήταν να σκιαγραφήσει τον τουρίστα που επισκέπτεται το

νησί κατά τη χειµερινή περίοδο και να αξιολογήσει µέσα απÞ τα µάτια και τισ εµπειρίεσ του το τουριστικÞ µασ προϊÞν. Τα πέντε πεδία, σύµφωνα µε την έρευνα, που χρήζουν βελτίωσησ, είναι: - Η ανάγκη ενίσχυσησ σηµαντικών ειδικών µορφών τουρισµού (Þπωσ ο αγροτουρισµÞσ, ο θρησκευτικÞσ και ο συνεδριακÞσ τουρισµÞσ), ώστε να αποτελέσουν κίνητρα επίσκεψησ κατά τουσ χειµερινούσ µήνεσ. - Η αδυναµία ανταπÞκρισησ στισ προσδοκίεσ των τουριστών, Þσον αφορά τισ ειδικέσ µορφέσ τουρισµού. - Το πρÞβληµα στη σχέση τιµήσ/κÞστουσ του προσφεροµένου τουριστικού προϊÞντοσ (value for money).

To “Letsnudge” ÓÈÎËÙ‹˜ ÙË˜ ∂‚‰ÔÌ¿‰·˜ ∂È¯ÂÈÚËÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ Με την κεντρική εκδήλωση «Game Changers, Generation We: Disrupt Cyprus» που διοργάνωσαν οι Industry Disruptors - Game Changers (ID-GC) και πραγµατοποιήθηκε η ΠαγκÞσµια Εβδοµάδα ΕπιχειρηµατικÞτητασ Κύπρου µε τη συµµετοχή καταξιωµένων οµιλητών απÞ το εξωτερικÞ, την Κύπρο και την Ελλάδα, παρουσία επιτυχηµένων αλλά και νέων επιχειρηµατιών που είχαν την ευκαιρία να µοιραστούν τισ ιδέεσ τουσ. Η εκδήλωση κορυφώθηκε µε το διαγωνισµÞ καινοτοµίασ Disrupt Cyprus Cup η οποία ανέδειξε 3 νικητέσ ανάµεσα στισ 10 οµάδεσ που διαγωνίστηκαν. Πρώτοσ νικητήσ αναδείχθηκε το “Letsnudge” πλατφÞρµα που διασυνδέει Þσουσ αγαπούν τον αθλητισµÞ και διευκολύνει την οργάνωση αθλητικών δραστηριοτήτων, τη δηµιουργία οµάδων και την εύρεση αθλητικών χώρων Þπου πραγµατοποιούνται οι διάφορεσ δραστηριÞτητεσ. ∆εύτεροσ νικητήσ αναδείχθηκε το Yo!Phuzzle µια εφαρµογή που επιτρέπει στουσ χρήστεσ να δηµιουργήσουν ένα παζλ µε τισ προσωπικέσ τουσ φωτογραφίεσ συµµετέχοντασ ταυτÞχρονα σε ένα διασκεδαστικÞ παιχνίδι και τρίτοσ νικητήσ το Tellalis µια πλατφÞρµα σύνδεσησ των δηµιουργικών ιδεών µε ανθρώπουσ που µπορούν να τισ πραγµατοποιήσουν, επιτρέποντασ σε ιδιώτεσ και επιχειρήσεισ να έχουν πρÞσβαση σε δηµιουργικά ταλέντα.

- Η αξιοποίηση των αρχών τησ αειφορίασ σε επίπεδο προορισµού, ιδιαίτερα κατά τη χειµερινή περίοδο µε στÞχο την άµβλυνση του προβλήµατοσ τησ εποχικÞτητασ.

- Ο επαναπροσδιορισµÞσ των καναλιών προβολήσ τησ Κύπρου, επικεντρώνοντασ τισ προσπάθειέσ µασ στη µετάδοση των κατάλληλων µηνυµάτων µέσω διαδικτύου και µέσων κοινωνικήσ δικτύωσησ. Στον κατάλογο µε τουσ δέκα σηµαντικÞτερουσ λÞγουσ επίσκεψησ στην Κύπρο κατά την χειµερινή περίοδο, την πρώτη θέση καταλαµβάνει το ήπιο κλίµα και οι καλέσ θερµοκρασίεσ. Είναι γεγονÞσ, Þπωσ συµπεραίνεται και µέσα απÞ την έρευνα, Þτι η παράµετροσ αυτή αναδεικνύεται ωσ το βασικÞ κίνητρο των τουριστών (µε ποσοστÞ 89%), µε σηµαντική διαφορά απÞ το δεύτερο κίνητρο που είναι ο πολιτισµÞσ (µε ποσοστÞ 53%).

¢ÈÂıÓÂ›˜ ‰È·ÎÚ›ÛÂÈ˜ ÁÈ· ÙËÓ Î˘ÚÈ·Î‹ Property Gallery ΠρωταγωνιστικÞ ρÞλο στο διεθνή χάρτη των κορυφαίων εταιρειών ανάπτυξησ γησ κέρδισε η κυπριακή εταιρεία Property Gallery Developers & Constructors Ltd, η οποία απέσπασε σηµαντικέσ διακρίσεισ στα Βραβεία European Property Awards, που πραγµατοποιήθηκαν σε ειδική τελετή στο Λονδίνο. Η Property Gallery κατέκτησε για το 2014-15 άλλα τρία βραβεία 5* στισ κατηγορίεσ Best Office Architecture για το υπερσύγχρονο επιχειρησιακÞ συγκρÞτηµα Nereus Tower, Best Mixed – Used Architecture για το Nereus Tower και το τριώροφο συγκρÞτηµα πολυτελών διαµερισµάτων Nereus Residence και Best Architecture Single Residence για τισ πολυτελείσ βίλεσ Royal Blue. Τα τρία νέα σηµαντικά βραβεία προστίθενται στη συλλογή τησ Property Gallery που τα τελευταία έξι χρÞνια κατέκτησε συνολικά 27 βραβεία, γεγονÞσ που την κατατάσσει στην πρώτη θέση σε Κύπρο και Ευρώπη.

ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ

3 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, 2014

financialmirror.com | ΕΙ∆ΗΣΕΙΣ | 5

¶ÔÏÈÙÈÎfi «ÙÛÔ˘Ó¿ÌÈ» ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ∏Á¤ÙÂ˜ ÛÂ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÓÂ˘ÚÈÎ‹˜ ÎÚ›ÛË˜, ÂÁ¯Â›ÚÈÛË Î·Ú‰È¿˜ ÁÈ· ÙÔÓ ∞Ó·ÛÙ·ÛÈ¿‰Ë Ένα πολιτικÞ τσουνάµι µοιάζει να σαρώνει απ’ άκρου εισ άκρον αυτή την περίοδο την Ευρώπη. ΑπÞ τα Βαλκάνια µέχρι τη Σκανδιναβία, απÞ τισ Þχθεσ του Ατλαντικού µέχρι τα Ουράλια, απÞ τισ χώρεσ τησ Μπενελούξ µέχρι την ευρωπαϊκή «εσχατιά» τησ νοτιοανατολικήσ Μεσογείου, οι περισσÞτερεσ κυβερνήσεισ και τα παραδοσιακά πολιτικά κÞµµατα δέχονται αλλεπάλληλα και πολύπλευρα πλήγµατα, µε αποτέλεσµα να βρίσκονται διαρκώσ σε θέση άµυνασ. Σε κατάσταση αδυναµίασ ή ακÞµη και οµηρείασ, δηλαδή, απÞ την οποία αδυνατούν πρακτικά να διαπραγµατευτούν αποτελεσµατικά τα λεγÞµενα «εθνικά συµφέροντα» απέναντι στουσ πραγµατικά µεγάλουσ και ισχυρούσ: την Ε.Ε., την ΕΚΤ και, φυσικά, το Βερολίνο. Ùπωσ αναφέρεται σε άρθρο του Γιώργου ΠαυλÞπουλου που δηµοσίευσε η Ηµερησία, τα γεγονÞτα και οι εξελίξεισ δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αµφισβήτησησ για την κατάσταση που διαµορφώνεται σε πολλέσ χώρεσ-µέλη. Για του λÞγου το αληθέσ, η ΚοµισιÞν προειδοποίησε ανοιχτά τη Γαλλία, την Ιταλία και το Βέλγιο Þτι µε τα σχέδια προϋπολογισµών τα οποία έχουν καταθέσει κινδυνεύουν να παραβιάσουν τουσ κανÞνεσ του Συµφώνου ΣταθερÞτητασ και Ανάπτυξησ. Παράλληλα, άφησε ανοιχτÞ το ενδεχÞµενο, στην αναθεώρηση του ερχÞµενου Μαρτίου, να υποστούν αυστηρέσ κυρώσεισ - ειδικά δε Þσον αφορά στη Γαλλία, δεν απέκλεισε το ενδεχÞµενο να τησ επιβληθεί και χρηµατικÞ πρÞστιµο, ύψουσ άνω των 4 δισ ευρώ.

§¿‰È ÛÙË ÊˆÙÈ¿ Με τον τρÞπο αυτÞ, Þµωσ, οι Βρυξέλλεσ ρίχνουν ουσιαστικά λάδι στη φωτιά των εσωτερικών µετώπων στισ τρεισ αυτέσ χώρεσ, Þπου το θερµÞµετρο ανεβαίνει επικίνδυνα. ΠρÞσφατα, άλλωστε, είναι τα πρωτοφανή και βίαια επεισÞδια που σηµειώθηκαν κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων κατά των µέτρων λιτÞτητασ τησ κυβέρνησησ συνασπισµού στο Βέλγιο, ενώ η Ιταλία οδεύει προσ την πρώτη µεγάλη πανεθνική γενική απεργία στισ 12 ∆εκεµβρίου, µετά τισ ανατροπέσ που σχεδιάζει ο Ρέντσι στα εργασιακά. Ùσο για τη Γαλλία, είναι προφανέσ Þτι µια ενέργεια που θα θεωρηθεί ωσ ευθεία επίθεση στην κυριαρχία και το πατριωτικÞ αίσθηµα, µπορεί να αποτελέσει τη θρυαλλίδα για να ξεσπάσουν γεγονÞτα µε απρÞβλεπτη δυναµική και κατάληξη. Την ίδια στιγµή, οι δύο χώρεσ τησ Ιβηρικήσ πλήττονται απÞ αλλεπάλληλα κύµατα σκανδάλων, τα οποία µοιάζουν να είναι ανεξέλεγκτα - ή, Þπωσ σχολίασε ένασ αναλυτήσ, θυµίζουν... µπάµπουσκεσ, καθώσ κάθε φορά που ανοίγεισ τη µία κάνει την εµφάνισή τησ µία ακÞµη. Έτσι, τÞσο στην Ισπανία Þσο και στην Πορτογαλία, τα δύο παραδοσιακά πολιτικά στρατÞπεδα κλονίζονται συθέµελα, µε την Αριστερά να είναι -για την ώρα, τουλάχιστον και σε αντίθεση µε Þ,τι συµβαίνει στη Γαλλία ή τη βÞρεια Ευρώπη- ο µεγάλοσ ωφεληµένοσ. Αλλά και στην άλλοτε Þαση τησ δηµοκρατίασ και του κοινωνικού κράτουσ, τη Σουηδία, συµβαίνει κάτι πρωτοφανέσ: το ακροδεξιÞ και αντιµεταναστευτικÞ κÞµµα των Σουηδών ∆ηµοκρατών, που αναδείχθηκε τρίτο στισ πρÞσφατεσ εκλογέσ, κρατά στα χέρια του την τύχη τησ κυβέρνησησ µειοψηφίασ Σοσιαλδηµοκρατών και Πράσινων: Αν αποφασίσει να καταψηφίσει το σχέδιο προϋπολογισµού που έχει καταθέσει στη Βουλή ή, ακÞµη χειρÞτερα, εάν αποφασίσει να στηρίξει το σχέδιο που έχει καταθέσει ο κεντροδεξιÞσ συνασπισµÞσ, τÞτε η κυβέρνηση κινδυνεύει άµεσα να πέσει και να οδηγήσει τη χώρα σε πρÞωρεσ εκλογέσ, κάτι που θα συµβαίνει για πρώτη φορά µετά το 1958. Είναι δε γεγονÞσ Þτι και σε µία ακÞµη σκανδιναβική χώρα, τη γειτονική Φινλανδία, τα σύννεφα έχουν πυκνώσει. ∆εν πάει καιρÞσ, άλλωστε, που η χώρα απώλεσε τον υψηλÞτερο βαθµÞ αξιολÞγησησ (ΑΑΑ), µε αποτέλεσµα η κυβέρνηση να διαµη-

γέσ, για πρώτη φορά απÞ το 1958. ΑκÞµη χειρÞτερα, η τύχη τησ εξαρτάται ουσιαστικά απÞ το ακροδεξιÞ και ρατσιστικÞ κÞµµα των Σουηδών ∆ηµοκρατών, οι οποίοι µε την ψήφο τουσ (ή την αποχή τουσ) θα κρίνουν εάν θα εγκριθεί ο νέοσ προϋπολογισµÞσ, αν θα περάσει το αντίστοιχο σχέδιο τησ αντιπολίτευσησ ή εάν θα προκαλέσουν πολιτική κρίση. Ποιοσ θα το φανταζÞταν, άραγε, πριν απÞ µερικά χρÞνια; Στη χώρα που θεωρούνταν πρÞτυπο προσ µίµηση για τη δηµοκρατία τησ, για το κοινωνικÞ τησ κράτοσ, για την ανοχή στη διαφορετικÞτητα και το προηγµένο σύστηµα ενσωµάτωσησ των αλλοδαπών στην κοινωνία τησ, τώρα να κάνουν κουµάντο οι τύποι που θέλουν να φύγουν Þλοι οι µετανάστεσ, αλλά και να σταµατήσει να πληρώνει η χώρα τουσ για τουσ πιο φτωχούσ τησ Ε.Ε.

ºÚ·ÓÛÔ˘¿ √Ï¿ÓÙ – ŒÚÌ·ÈÔ Ô ÚfiÂ‰ÚÔ˜ Î·È fiÏË Ë ¯ÒÚ·

∆ËÓ ÒÚ· Ô˘ Ù· ÔÛÔÛÙ¿ ÙË˜ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ∂˘Úˆ·›ˆÓ ËÁÂÙÒÓ ÌÂÈÒÓÔÓÙ·È ‰È·ÚÎÒ˜ -‹ Î·ÙÚ·Î˘ÏÔ‡Ó ·ÓÂÍ¤ÏÂÁÎÙ·- ÛÙË °ÂÚÌ·Ó›· Ë ÂÈÎfiÓ· ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì·ÁÈÎ‹ ÌÂ ÙÔ 74% Ó· ‰ËÏÒÓÂÈ ÈÎ·ÓÔÔÈËÌ¤ÓÔ ÌÂ ÙËÓ ÔÏÈÙÈÎ‹ ÙË˜ ∞ÁÎÂÏ· ª¤ÚÎÂÏ νύσει ξεκάθαρα προσ τουσ πολίτεσ Þτι οι εποχέσ των «παχιών αγελάδων» έχουν τελειώσει και πωσ θα πρέπει να ετοιµαστούν να σφίξουν τα ζωνάρια τουσ. Τα πράγµατα είναι ακÞµη χειρÞτερα στουσ µικρούσ και αδύναµουσ τησ Ευρώπησ. Στην Ουγγαρία, το «θαύµα» του Βίκτορ Ùρµπαν δείχνει να εξαντλεί σιγά-σιγά τα καύσιµά του. Στη Ρουµανία, η κυβέρνηση κρέµεται πλέον απÞ µία κλωστή, καθώσ έχασε ένα εταίρο τησ -το κÞµµα που εκπροσωπεί την ουγγρική µειονÞτητα-µετά την απρÞσµενη ήττα του πρωθυπουργού Βίκτορ ΠÞντα στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών. Στη Κύπρο, επίσησ, το «µπρα ντε φερ» µε τουσ Τούρκουσ για την ΑΟΖ τη βρήκε σε µια εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση, καθώσ η οικονοµία τησ βρίσκεται στην εντατική - µάλιστα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που ισχυρίζονται πωσ η πίεση είναι τÞσο µεγάλη, ώστε είναι αυτή που οδηγεί τον πρÞεδρο Νίκο Αναστασιάδη στο χειρουργείο για την καρδιά του. Ùσο για την Ελλάδα, οι πρÞσφατεσ διαπραγµατεύσεισ µε την τρÞικα και τα σενάρια για το µέλλον µιλούν απÞ µÞνα τουσ.

ª·ÚÈ¿ÓÔ ƒ·¯fiÈ ™Â Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÔÏÈÔÚÎ›·˜ Επίσησ η παραίτηση τησ υπουργού Υγείασ απÞ την κεντροδεξιά κυβέρνηση έδειξε Þτι τα προβλήµατα του Μαριάνο ΡαχÞι δεν τελείωσαν ούτε µε την επιστροφή τησ Ισπανίασ σε θετικούσ ρυθµούσ ανάπτυξησ ούτε µε την ολοκλήρωση τησ διαδικασίασ του δηµοψηφίσµατοσ για την ανεξαρτησία τησ Καταλονίασ.

Ο πρωθυπουργÞσ τησ χώρασ βρίσκεται πρακτικά σε µια κατάσταση διαρκούσ πολιορκίασ, µε τισ αλλεπάλληλεσ αποκαλύψεισ γύρω απÞ την εµπλοκή στελεχών του Λαϊκού ΚÞµµατοσ σε σκάνδαλα, φαινÞµενα διαφθοράσ και πάσησ φύσησ παράνοµεσ συναλλαγέσ να τον έχουν στριµώξει στο καναβάτσο. Η απειλή δε τησ αποσύνθεσησ είναι ακÞµη µεγαλύτερη καθώσ ο βασικÞσ αντίπαλοσ απέναντί του δεν είναι οι Σοσιαλιστέσ -µε τουσ οποίουσ υπάρχει ένασ κώδικασ επικοινωνίασ και αντιµετώπισησ προβληµάτων που, σε µεγάλο βαθµÞ, είναι κοινά για τα δύο παραδοσιακά κÞµµατα εξουσίασ -αλλά το νεαρÞ κÞµµα των Αγανακτισµένων και των Πλατειών, το Podemos.

∑Ô˙¤ ™fiÎÚ·ÙÂ˜ ¡ÔÎ ¿Ô˘Ù Î·È Ë ·ÓÙÈÔÏ›ÙÂ˘ÛË Η πρÞσφατη προφυλάκιση του πρώην πρωθυπουργού και ηγέτη των Σοσιαλιστών θέτει ουσιαστικά και για µεγάλο χρονικÞ διάστηµα νοκ άουτ και τη «συστηµική» αντιπολίτευση στην Πορτογαλία, η οποία θα αποτελούσε προφανώσ µια σίγουρη και δοκιµασµένη εναλλακτική λύση απέναντι στην κυβέρνηση των (κεντροδεξιών) Σοσιαλδηµοκρατών, καθιστώντασ έτσι το πολιτικÞ σύστηµα πολύ πιο εύθραυστο και ευάλωτο απέναντι σε νέεσ κρίσεισ -και προφανώσ, αδύναµο να διεκδικήσει οτιδήποτε απέναντι στουσ δανειστέσ. Η εξέλιξη αυτή απέδειξε, εκτÞσ των άλλων, Þτι η απώλεια τησ κυβερνητικήσ εξουσίασ και η (προσωρινή, έστω) αποµάκρυνση απÞ την ενεργÞ πολιτική δεν διασφαλίζει επ’ ουδενί ασυλία -ούτε απÞ τουσ αντιπάλουσ και τη δικαιοσύνη ούτε, πολύ περισσÞτερο, απÞ την ίδια την κοινωνία. Άλλωστε, η πλειοψηφία των Πορτογάλων δεν έδειξε να λυπάται ιδιαιτέρωσ για την τύχη του Ζοζέ ΣÞκρατεσ, µην ξεχνώντασ Þτι έβαλε τη χώρα στο ΜνηµÞνιο.

™Ù¤Ê·Ó §fiÊ‚ÂÓ ŸÌËÚÔ˜ ÙË˜ ∞ÎÚÔ‰ÂÍÈ¿˜ Η κυβέρνηση τησ Σουηδίασ είναι πιθανÞ να πέσει τισ επÞµενεσ µέρεσ, µÞλισ δύο µήνεσ µετά την ορκωµοσία τησ, µε αποτέλεσµα η χώρα να οδηγηθεί σε πρÞωρεσ εκλο-

Εάν κάποιοσ έλεγε στουσ Γάλλουσ Þτι την ώρα που κρίνεται το µέλλον -η επιβίωση, ουσιαστικά- του κοινωνικού, οικονοµικού και πολιτικού τουσ µοντέλου στο τιµÞνι τησ χώρασ τουσ θα βρισκÞταν µια τÞσο αδύναµη, άτολµη και ανερµάτιστη ηγεσία, πιθανÞτατα θα έβαζαν τα γέλια ή θα ειρωνεύονταν µε τη γνωστή τουσ υπεροψία. Κι Þµωσ, αυτÞ ακριβώσ συµβαίνει σήµερα. Ο Φρανσουά Ολάντ που η αλήθεια είναι Þτι εξαρχήσ αποτελούσε µια λύση ανάγκησ για τουσ Σοσιαλιστέσ- έχει αποδειχθεί ο λιγÞτερο δηµοφιλήσ πρÞεδροσ στην ιστορία τησ Πέµπτησ Γαλλικήσ ∆ηµοκρατίασ, σε µια στιγµή που οι άνεργοι άγγιξαν τα 3,5 εκατοµµύρια, ενώ Þλεσ οι κοινωνικέσ οµάδεσ ζητούν επιτακτικά απαντήσεισ και λύσεισ. Ο Ολάντ και το Παρίσι µοιάζουν αδύναµοι Þχι µÞνο µπροστά στη Μέρκελ και το Βερολίνο, που δεν χάνουν ευκαιρία να ταπεινώνουν τον πάλαι ποτέ ισχυρÞ εταίρο τουσ, αλλά και απέναντι στισ ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ -ο εξαναγκασµÞσ τουσ να ακυρώσουν την παράδοση ενÞσ πολεµικού πλοίου στη Ρωσία είναι µια ενέργεια που κάνει τα κÞκαλα του ντε Γκολ να τρίζουν.

°ÂÚÌ·ÓÔ› ÛÂ ¯ÂÈÌÂÚ›· Ó¿ÚÎË Εν τω µεταξύ την ώρα που τα ποσοστά τησ πλειονÞτητασ των Ευρωπαίων ηγετών µειώνονται διαρκώσ -ή κατρακυλούν ανεξέλεγκτα- στη Γερµανία η εικÞνα µοιάζει µαγική: Σύµφωνα µε πρÞσφατη δηµοσκÞπηση για το δίκτυο ARD, το 57% των πολιτών εγκρίνει την πολιτική τησ κυβέρνησησ Χριστιανοδηµοκρατών-Σοσιαλδηµοκρατών, ενώ το 74% δηλώνει ικανοποιηµένο µε την πολιτική τησ Αγκελα Μέρκελ -ποσοστÞ που είναι υψηλÞτερο κατά 7 µονάδεσ σε σχέση µε τον Ιούνιο και αποτελεί ιστορικÞ ρεκÞρ απÞ τÞτε που άρχισαν να καταγράφονται τα σχετικά στοιχεία, το 1997! Προφανώσ, η αιτία γι’ αυτÞ πρέπει να αναζητηθεί πρωτίστωσ στην καλή πορεία τησ οικονοµίασ (δηµοσιονοµικÞ και εµπορικÞ πλεÞνασµα, αυξήσεισ στουσ µισθούσ, άφθονη ρευστÞτητα στην αγορά κ.λπ.), αλλά και στον ολοένα αυξανÞµενο ρÞλο του Βερολίνου τÞσο στην Ευρώπη -Þπου κανείσ δεν αµφιβάλλει ποιοσ είναι το αφεντικÞ, παρά τισ παρασπονδίεσ του Ντράγκι και τουσ λεονταρισµούσ Γάλλων και Ιταλών- αλλά και διεθνώσ. Είναι γεγονÞσ, µάλιστα, Þτι η παροιµιώδησ σταθερÞτητα και ισχύσ που αποπνέει το γερµανικÞ πολιτικÞ σκηνικÞ δίνει την πολυτέλεια να δοκιµαστούν µε ασφάλεια και εναλλακτικέσ λύσεισ, προκειµένου να αξιοποιηθούν σε περιÞδουσ που τα πράγµατα θα είναι πιο δύσκολα. Σε αυτÞ το πλαίσιο, θα πρέπει να ενταχθεί και η πρÞσφατη συµφωνία για την ανάθεση τησ πρωθυπουργίασ στο κρατίδιο τησ Θουριγγίασ σε ένα στέλεχοσ τησ Αριστεράσ, µε τη στήριξη SPD και Πράσινων. Εάν, µάλιστα, δεν υπάρξει έκπληξη στην ψηφοφορία τησ ερχÞµενησ Παρασκευήσ, θα πρÞκειται για µια ιστορική εξέλιξη.

ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ

3 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, 2014

6 | ∆ΙΕΘΝΗ | financialmirror.com

¶ÂÙÚ¤Ï·ÈÔ Î·È ıÂˆÚ›Â˜ Û˘ÓÔÌˆÛ›·˜ ¡›ÎÔ˜ ªÈ¯·ËÏ›‰Ë˜ Foreign Exchange Analyst Email: michailidisn@aol.com Σε ελεύθερη πτώση έχει επιδοθεί του τελευταίουσ µήνεσ η τιµή του πετρελαίου θυµίζοντασ εποχέσ 2008 Þταν απÞ τα 150 δολάρια το βαρέλι είχε διολισθήσει µέχρι και τα 30 δολάρια. Ήδη η πτώση απÞ τα ψηλά έτουσ έχει πλησιάσει το 40% και σε µια εποχή που οι παγκÞσµιεσ οικονοµικέσ συνθήκεσ δεν ευνοούν πτώση τέτοιου βίαιου βαθµού. Η Αµερικάνικη οικονοµία είναι σε σταθερή ανοδική πορεία, το δολάριο είναι σε υψηλά 5ετίασ, τα διεθνή χρηµατιστήρια είναι σε ιστορικά ψηλά ενώ και οι γεωπολιτικέσ εξελίξεισ µÞνο την πτώση του πετρελαίου δεν ευνοούν. ΠαρÞλα αυτά η πτώση του πετρελαίου µοιάζει ασταµάτητη ενώ ακÞµα και ο OPEC εκπλήσσοντασ σχεδÞν τουσ πάντεσ γύρισε την πλάτη στην διολίσθηση του πετρελαίου. Σε παρÞµοιεσ περιπτώσεισ του παρελθÞντοσ και σε πολύ µικρÞτερεσ πτώσεισ είχε παρέµβει για να ανακÞψει την πτωτική πορεία τησ τιµήσ. Ùλα αυτά είναι φυσιολογικÞ να φουντώνουν την παραφιλολογία περί θεωριών συνοµωσίασ γύρω απÞ το Þλο σκηνικÞ. Και βέβαια µετά την κÞντρα Ρωσίασ – ∆ύσησ που πυροδοτήθηκε απÞ την εν ψυχρÞ εισβολή του Προέδρου Πούτιν στην Ουκρανία είναι απÞλυτα λογικά η σκέψη Þλων να πηγαίνει στην Ρωσία. Είναι κοινά αποδεχτÞ πωσ η χαµηλή τιµή πλήττει τη Ρωσία περισσÞτερο ακÞµα και απÞ τισ ίδιεσ τισ κυρώσεισ που τισ έχουν υποβάλει οι δυτικοί ηγέτεσ. Μέσα Οκτωβρίου η Deutsche Bank Research δηµοσίευσε µελέτη για τισ επιπτώσεισ που έχει η χαµηλή τιµή πετρελαίου στισ σηµαντικÞτερεσ πετρελαιοπαραγωγέ σ χώρεσ. Τµήµα τησ

έρευνασ αφιερώθηκε στο ποια χώρα χρειάζεται να επιτύχει ποια τιµή πετρελαίου για να χρηµατοδοτήσει τον προϋπολογισµÞ τησ. Η Ρωσία για παράδειγµα καλύπτει σε ποσοστÞ 60% το κρατικÞ τησ χρέοσ απÞ την εξαγωγή ενέργειασ, Þπου η τιµή φυσικού αερίου είναι συνδεµένη µε αυτή του πετρελαίου. Κατά την έκθεση, η τιµή πετρελαίου πρέπει να είναι 100 δολάρια το βαρέλι για να µπορεί η Ρωσία να ισοσκελίσει τον προϋπολογισµÞ τησ. Η σηµερινή τιµή είναι γύρω στα 65 δολάρια το βαρέλι. Με σοβαρέσ συνέπειεσ, Þπωσ υποστηρίζει ο Στέφαν Μάιστερ, απÞ τη Γερµανική Εταιρεία Εξωτερικήσ Πολιτικήσ. «Ο ρωσικÞσ προϋπολογισµÞσ υποχρηµατοδοτείται. Και υπÞ το πρίσµα των οικονοµικών κυρώσεων τησ ∆ύσησ και τησ µηδενικήσ ανάπτυξησ που βιώνει η ρωσική οικονοµία, το πρÞβληµα που αντιµετωπίζει είναι ιδιαίτερα σοβαρÞ». Ο ΓερµανÞσ εµπειρογνώµων σε θέµατα Ρωσίασ πηγαίνει ακÞµη παραπέρα, υποστηρίζοντασ Þτι η χαµηλή τιµή του πετρελαίου είναι πιο οδυνηρή για τη χώρα απÞ Þ,τι οι κυρώσεισ τησ ∆ύσησ. Και έτσι οι θεωρίεσ συνοµωσίασ και τα σενάρια για τη χαµηλή τιµή πετρελαίου δίνουν και παίρνουν. Στη Ρωσία, µάλιστα, ορισµένοι αρθρογράφοι θυµήθηκαν τη δεκαετία του ‘80, Þταν υπέστη καθίζηση η τιµή πετρελαίου, κάτι που αποδÞθηκε σε µηχανορραφίεσ των ΗΠΑ προκειµένου να οδηγήσουν τη χώρα στη χρεοκοπία και στη διάλυση τησ Σοβιετικήσ Ένωσησ. Μέσα Οκτωβρίου είδε επίσησ το φωσ και µια άλλη µια έκθεση, αυτή του Ρωσικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, στην οποία η πτώση τησ τιµήσ πετρελαίου αποδίδεται σε συµφωνία των ΗΠΑ µε τη Σαουδική Αραβία. ∆εδοµένου Þτι η Σαουδική Αραβία Þχι µÞνο δεν έχει πρÞθεση να µειώσει την παραγωγή αλλά το αντίθετο µάλιστα, τον περασµένο Σεπτέµβριο ανέβασε τισ ποσÞτητεσ, το πιο πάνω σενάριο αποκτά µεγαλύτερη βάση. Οι Αµερικάνοι Þπωσ έχουµε αναφέρει ξανά στο παρελθÞν, έµµεσα και άµεσα ελέγχουν τισ παγκÞσµιεσ αγορέσ. Με την

ενεργοποίηση των µηχανισµών που διαθέτουν µπορούν να επηρεάσουν τιµέσ εµπορευµάτων, χρυσού, πετρελαίου, νοµισµάτων και µετοχών ενώ µπορούν να καθοδηγήσουν την αναβάθµιση ή την υποβάθµιση τραπεζών, εταιρειών και κρατών. Μετά την άρνηση τησ Γερµανίασ στην επιβολή νέων κυρώσεων κατά τησ Ρωσίασ και ειδικά την επιφυλακτική στάση των Γερµανών έναντι του Ρωσικού ιµπεριαλισµού οι Αµερικάνοι ήταν αναµενÞµενο να προχωρήσουν στο plan B. Και καθώσ η Ρωσική οικονοµία είναι άµεσα εξαρτηµένη απÞ το πετρέλαιο ενώ την ίδια ώρα είναι αποκλεισµένη εδώ και 4 µήνεσ απÞ τισ αγορέσ, η κατάρρευση τησ τιµήσ του πετρελαίου θα έχει πολύ πιθανÞν καταστρεπτικέσ συνέπειεσ στην είδη προβληµατική ρωσική οικονοµία. Σίγουρα µια κατάρρευση τησ τιµήσ κάτω και απÞ τα 50 δολάρια πολύ πιθανÞν να έχει και σοβαρέσ επιπτώσεισ στην Αµερικάνικη οικονοµία και ειδικά στην οικονοµία τησ Σαουδικήσ Αραβίασ. Αλλά η Αµερική δεν είναι τÞσο εξαρτηµένη απÞ το πετρέλαιο ενώ απÞ την άλλη η Σαουδική Αραβία είναι µια χώρα πλεονασµατική µε ισοσκελισµένο προϋπολογισµÞ. Και απÞ την άλλη είναι πολύ πιο εύκολο να ελέγξεισ τησ συνέπειεσ ενÞσ «πολέµου» που ο ίδιοσ καθοδηγείσ. Τώρα που θα φθάσει η τιµή του πετρελαίου δεν είναι εύκολο να εκτιµήσει κανείσ µε ασφάλεια. Το πιο πιθανÞν η τιµή να βρει κάποια ισορροπία γύρω στα 50 δολάρια και να υπάρχει µια διακύµανση µεταξύ 50 και 80 δολάρια τουσ επÞµενουσ µήνεσ. Οποιαδήποτε υποχώρηση κάτω απÞ τα 50 δολάρια θα ξεσηκώσει και έντονεσ αντιδράσεισ απÞ τισ Αµερικάνικεσ εταιρείεσ (πετρελαϊκέσ, τράπεζεσ, ασφαλιστικέσ κτλ.) και πολύ πιθανÞν να υπάρξει θεσµική αντίδραση. Πάντωσ το σίγουρο είναι πωσ ο πετρελαϊκÞσ αυτÞσ πÞλεµοσ ήρθε για να µείνει και Þσο η Ρωσία συνεχίζει τισ αυτοκρατορικέσ τησ φιλοδοξίεσ, η Αµερική θα χρησιµοποιήσει Þλα τα θεµιτά και αθέµιτα µέσα που έχει στην διάθεση τησ για να «πνίξει» οικονοµικά την Ρωσία.

∏ ªfiÛ¯· ÂÁÎ·Ù·ÏÂ›ÂÈ ÙÔÓ South Stream, ÛÂ ÂÓÂÚÁÂÈ·ÎÔ‡˜ ÌÂÏ¿‰Â˜ Ë ∂∂ Η εγκατάλειψη απÞ τη Ρωσία του σχεδίου για τον αγωγÞ αερίου South Stream επιβεβαιώνει την ανάγκη για την ΕΕ να διαφοροποιήσει τισ πηγέσ των προµηθειών τησ, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Συγκεκριµένα η αντιπρÞεδροσ τησ Επιτροπήσ αρµÞδια για τον ΠροϋπολογισµÞ, Βουλγάρα Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, την εποµένη τησ ανακοίνωσησ απÞ τον ρώσο πρÞεδρο Βλαντίµιρ Πούτιν Þτι το σχέδιο εγκαταλείπεται ανέφερε: “Η απÞφαση τησ Ρωσίασ να σταµατήσει τον South Stream και ο τρÞποσ µε τον οποίο αποφασίσθηκε αυτÞ επιβεβαιώνουν πÞσο σηµαντική είναι για την Ευρώπη η διαφοροποίηση των πηγών των προµηθειών τησ”. Στο µεταξύ, οι µετοχέσ ευρωπαϊκών εταιρειών ενέργειασ που συµµετείχαν στο πρÞγραµµα του South Stream σηµείωσαν χθεσ µεγάλη πτώση. Οι µετοχέσ τησ γερµανικήσ χαλυβουργίασ Salgitter κατέγραψαν πτώση άνω του 7% στο Χρηµατιστήριο τησ Φραγκφούρτησ. Η Salgitter είχε εξασφαλίσει ένα µεγάλο συµβÞλαιο στην κατασκευή του αγωγού.

Πτώση κατά περισσÞτερο απÞ 8% σηµείωσαν επίσησ στο Χρηµατιστήριο του Μιλάνου οι µετοχέσ τησ ιταλικήσ εταιρείασ Saipem, βασικÞσ µέτοχοσ τησ οποίασ είναι η ENI. Ο Βλαντίµιρ Πούτιν ανακοίνωσε την ∆ευτέρα, στην Άγκυρα πωσ, εξαιτίασ τησ αντίθεσησ τησ Ευρωπαϊκήσ Επιτροπήσ, η Ρωσία βρίσκεται σε αδυναµία να συνεχίσει το πρÞγραµµα κατασκευήσ του αγωγού φυσικού αερίου South Stream, ο οποίοσ σχεδιάσθηκε για να παρακαµφθεί η Ουκρανία. Ιδιωτική πρωτοβουλία των οµίλων Gazprom τησ Ρωσίασ και ENI τησ Ιταλίασ και κÞστουσ 16 δισ ευρώ, ο South Stream, οι εργασίεσ για τον οποίο άρχισαν επισήµωσ το ∆εκέµβριο του 2012, επρÞκειτο να συνδέσει σε µήκοσ 3.600 χιλιοµέτρων τη Ρωσία µε τη Βουλγαρία περνώντασ κάτω απÞ τη Μαύρη Θάλασσα, για να εξυπηρετήσει στη συνέχεια τη δυτική Ευρώπη, ιδιαίτερα την Ιταλία και την Ελλάδα, µέσω τησ Σερβίασ, τησ Ουγγαρίασ και τησ Σλοβενίασ. ΕπρÞκειτο να

έχει δυνατÞτητα 63 δισεκ. κυβικών µέτρων ετησίωσ, δηλαδή Þσο και οι ευρωπαϊκέσ αγορέσ ρωσικού φυσικού αερίου που διέρχεται απÞ την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απαιτεί απÞ την Gazprom τον αυστηρÞ σεβασµÞ των κανÞνων τησ ΕΕ, κυρίωσ να επιτραπεί η πρÞσβαση τρίτων στον αγωγÞ, και µπλÞκαρε το πρÞγραµµα ελλείψει συµφωνίασ απÞ τη ρωσική πλευρά. Οι Βρυξέλλεσ απείλησαν µε κυρώσεισ τα επτά κράτη µέλη τουσ που ενέχονται στο πρÞγραµµα, αν άρχιζαν τισ εργασίεσ.

Οι ενδιαφερÞµενεσ χώρεσ είναι η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Αυστρία, η Κροατία και η Σλοβενία, καθώσ και η Σερβία, η οποία είναι υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ. Η Βουλγαρία, την οποία κατηγÞρησε ο πρÞεδροσ Πούτιν για να εξηγήσει την εγκατάλειψη του προγράµµατοσ του South Stream, απέρριψε οποιαδήποτε ευθύνη για το θέµα και ο βούλγαροσ πρÞεδροσ ΡÞσεν Πλεβνέλιεφ επέρριψε µε τη σειρά του την ευθύνη εξίσου στισ Βρυξέλλεσ και τη ΜÞσχα.

√ ÏËıˆÚÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ∂˘Úˆ˙ÒÓË ÂÎÙfi˜ ÛÙfi¯Ô˘ ÁÈ· 22Ô Ì‹Ó· ™Ù·‡ÚÔ˜ Ã’ ÃÚÈÛÙfi fiÊ ÊË Alpha Bank Cyprus Ltd, Treasury Division Το ευρωπαϊκÞ νÞµισµα κινήθηκε σταθεροποιητικά την τελευταία βδοµάδα έναντι του αµερικανικού δολαρίου µεταξύ τησ ζώνησ 1,2360-1,2532 καθώσ τύγχανε διαπραγµάτευσησ νωρίσ χθεσ το απÞγευµα Τρίτησ στο 1,2440. Στην Ευρωζώνη, ο εναρµονισµένοσ πληθωρισµÞσ (Eurostat) υποχώρησε το Νοέµβριο στο 0,3% (εκτίµηση: 0,3%, ∆εκέµβριοσ: 0,4%), παραµένοντασ χαµηλÞτερα του στÞχου τησ Ευρωπαϊκήσ Κεντρικήσ Τραπέζησ για 22ο συνεχÞµενο µήνα. O δοµικÞσ πληθωρισµÞσ διατηρήθηκε το Νοέµβριο στο 0,7%. Η διαµÞρφωση του πληθωρισµού στην Ευρωζώνη σε ιδιαιτέρωσ χαµηλÞ επίπεδο καθιστά πιθανή την υιοθέτηση πρÞσθετων µέτρων επεκτατικήσ νοµισµατικήσ πολιτικήσ απÞ την ΕΚΤ. Σύµφωνα µε φηµολογία, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιθανÞν να συζητήσει στη σύσκεψη τησ 4ησ ∆εκεµβρίου, το ενδεχÞµενο να προβεί σε αγορέσ κρατικών οµολÞγων

Ευρωζώνησ. ΕπιπρÞσθετα, το ποσοστÞ ανεργίασ διατηρήθηκε τον Οκτώβριο στο 11,5% (µέσοσ Þροσ 12 µηνών: 11,7%), Þπωσ αναµενÞταν ενώ ο δείκτησ µεταποίησησ PMI αναθεωρήθηκε το Νοέµβριο στισ 50,1 µονάδεσ (εκτίµηση: 50,4, Οκτώβριοσ: 50,6), καταγράφοντασ χαµηλÞ απÞ τον Ιούνιο του 2013. Ο ΟργανισµÞσ Οικονοµικήσ Συνεργασίασ και Ανάπτυξησ (ΟΟΣΑ) εκτιµά Þτι το ΑΕΠ τησ Ευρωζώνησ θα αυξηθεί κατά 1,1% το 2015 και 1,7% το 2016 καθώσ το ΑΕΠ των ΗΠΑ θα ενισχυθεί κατά 3,1% το 2015 και κατά 3% το 2016. Επίσησ, σε Þτι αφορά την Ελλάδα προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,8% το 2014, 2,3% το 2015 και 3,3% το 2016. Σύµφωνα µε την αναθεωρηµένη µέτρηση, το ΑΕΠ στισ ΗΠΑ ενισχύθηκε σε ετησιοποιηµένη τριµηνιαία βάση στο γ’ τρίµηνο κατά 3,9% (εκτίµηση: 3,3%, προηγούµενη µέτρηση: 3,5%, β’ τρίµηνο: 4,6%). Θετική συνεισφορά στην αύξηση του ΑΕΠ είχαν η ιδιωτική κατανάλωση (1,51%), οι ιδιωτικέσ επενδύσεισ (0,85%), οι καθαρέσ εξαγωγέσ (0,78%) και οι δηµÞσιεσ δαπάνεσ (0,76%). ΩστÞσο, ο δείκτησ καταναλωτικήσ εµπιστοσύνησ παρουσίασε το Νοέµβριο µη αναµενÞµενη υποχώρηση σε χαµηλÞ πέντε µηνών (88,7, εκτίµηση: 96, Οκτώβριοσ: 94,1). Επιπλέον, ο δείκτησ µεταποίησησ ISM διαµορφώθηκε το Νοέµβριο στισ 58,7 µονάδεσ (εκτίµηση: 58, Οκτώβριοσ: 59),

καταδεικνύοντασ ανάπτυξη του τοµέα για 18ο συνεχÞµενο µήνα. Σύµφωνα µε το ινστιτούτο ISM, το µέσο επίπεδο του δείκτη την περίοδο Ιανουάριοσ- ∆εκέµβριοσ (55,8) αντιστοιχεί σε αύξηση του ΑΕΠ τησ τάξεωσ του 4,2%. Ο δείκτησ ISM νέων παραγγελιών ενισχύθηκε το Νοέµβριο στισ 66 µονάδεσ (µέσοσ Þροσ 12 µηνών: 59,8) απÞ 65,8 τον Οκτώβριο, καταγράφοντασ ανάπτυξη του τοµέα. O δείκτησ ISM παραγωγήσ υποχώρησε το Νοέµβριο στισ 64,4 µονάδεσ (µέσοσ Þροσ 12 µηνών: 59,7) απÞ 64,8 τον Οκτώβριο, καταδεικνύοντασ ανάπτυξη του τοµέα. Τα ανωτέρω µακροοικονοµικά δεδοµένα συµβαδίζουν µε την εκτίµηση Þτι η οικονοµία των ΗΠΑ διατηρεί αναπτυξιακή δυναµική. Ο ΑντιπρÞεδροσ τησ Οµοσπονδιακήσ Τραπέζησ των ΗΠΑ (S. Fischer) εκτιµά Þτι ο καθοδικÞσ αντίκτυποσ στον πληθωρισµÞ, λÞγω τησ πτώσησ τησ τιµήσ του πετρελαίου, θα είναι προσωρινÞσ. Επιπλέον, ο ΠρÞεδροσ τησ Fed Ν. ΥÞρκησ (Dudley) εκτιµά Þτι η υποχώρηση τησ τιµήσ του πετρελαίου θα συµβάλει στην ενίσχυση τησ κατανάλωσησ και στη στήριξη τησ ανάπτυξησ τησ παγκÞσµιασ οικονοµίασ. Το ενδιαφέρον τησ αγοράσ αυτήν την εβδοµάδα εστιάζεται κυρίωσ στη σύσκεψη τησ ΕΚΤ (4/12) και στα στοιχεία τησ αγοράσ εργασίασ στισ ΗΠΑ (5/12) µηνÞσ Νοεµβρίου.

ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ

3 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, 2014

financialmirror.com | ΕΛΛΑ∆Α | 7

∏ ƒˆÛ›· ı¤ÏÂÈ ÂÓÂÚÁÂÈ·Îfi ÎfiÌ‚Ô ÛÙ· ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎ¿ Û‡ÓÔÚ· Η Ρωσία δεν είναι σε θέση να προχωρήσει και να ολοκληρώσει το σχέδιο κατασκευήσ του αγωγού φυσικού αερίου South Stream, εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιτίθεται σε αυτÞ, σύµφωνα µε τον Βλαντίµιρ Πούτιν. Στο πλαίσιο τησ κοινήσ συνέντευξησ τύπου µε τον Τούρκο οµÞλογÞ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο Ρώσοσ πρÞεδροσ υποστήριξε Þτι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει διστακτικÞτητα σε Þ,τι αφορά το να δώσει το πράσινο φωσ για την υλοποίηση του σχεδίου µε στÞχο την προµήθεια φυσικού αερίου στη νÞτια Ευρώπη µέσω τησ Βουλγαρίασ – παρακάµπτοντασ την Ουκρανία. «Καθώσ εξακολουθούµε να µην έχουµε λάβει την άδεια τησ Βουλγαρίασ, σκεφτÞµαστε Þτι στην παρούσα κατάσταση η Ρωσία δε µπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση αυτού του σχεδίου», σηµείωσε ο Πούτιν, µετά τη συνάντηση που είχε µε τον Τούρκο πρÞεδρο. «Εάν η Ευρώπη δεν θέλει να προχωρήσει στην υλοποίηση (του South Stream), τÞτε δεν θα προχωρήσουµε στην υλοποίησή του», πρÞσθεσε ο ίδιοσ. Το ενδεχÞµενο µαταίωσησ του συγκεκριµένου αγωγού ανοίγει, πάντωσ, το δρÞµο για την κατασκευή ενÞσ άλλου µε το ρωσικÞ σχέδιο να µιλά για τη δηµιουργία ενεργειακού κÞµ-

A‡ÍËÛË ÂÛfi‰ˆÓ Î·È ÂÈ‚·ÙÈÎ‹˜ Î›ÓËÛË˜ ÁÈ· Aegean Σηµαντική αύξηση παρουσίασαν τα ενοποιηµένα µεγέθη τησ AEGEAN το εννεάµηνο του 2014, επηρεαζÞµενα θετικά απÞ την επιτυχή επέκταση του δικτύου καθώσ και απÞ τισ συνέργειεσ µε την Olympic Air. Τα ενοποιηµένα έσοδα ανήλθαν σε 736εκ. ευρώ, παρουσιάζοντασ αύξηση 10% σε σχέση µε τον κύκλο εργασιών των δύο εταιρειών το αντίστοιχο διάστηµα του 2013 . Τα κέρδη προ φÞρων ανήλθαν σε 105,4εκ. ευρώ, απÞ 75,9 εκ. ευρώ ενώ τα καθαρά κέρδη µετά απÞ φÞρουσ παρουσίασαν αύξηση 31% και ανήλθαν σε 78,6 εκ. ευρώ σε σύγκριση µε 60 εκ. ευρώ το 20131. H ΑEGEAN και η Olympic Air µετέφεραν 7,9 εκ. επιβάτεσ την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεµβρίου 2014, 14% περισσÞτερουσ σε σχέση µε το 2013, πετυχαίνοντασ µέση πληρÞτητα τησ τάξεωσ του 79%. Στο δίκτυο εσωτερικού η αύξηση ανήλθε σε 16%, µε την αγορά να ανταποκρίνεται θετικά στουσ χαµηλÞτερουσ προσφερÞµενουσ ναύλουσ. Η αύξηση τησ κίνησησ στο δίκτυο εξωτερικού ανήλθε σε 12%, µε την κύρια βάση τησ Αθήνασ να παρουσιάζει αύξηση 18%, λÞγω τησ σηµαντικήσ επέκτασησ του δικτύου αλλά και τησ δυναµικήσ ανάκαµψησ του εισερχÞµενου τουρισµού στην πρωτεύουσα.

Citi: ∏ ∂ÏÏ¿‰· ¤¯ÂÈ Î¿ÓÂÈ ÙÂÚ¿ÛÙÈ· ‚‹Ì·Ù· ÚÔfi‰Ô˘ Η Ελλάδα έχει κάνει τεράστια βήµατα Þσον αφορά το κλείσιµο του χρηµατοδοτικού τησ κενού. Έχει επιτύχει βιώσιµο πρωτογενέσ πλεÞνασµα. Το τραπεζικÞ τησ σύστηµα είναι κεφαλαιακά ισχυρÞ. Υπάρχει βεβαίωσ αρκετή δουλειά να γίνει ακÞµα. Ο λÞγοσ χρέουσ προσ ΑΕΠ εξακολουθεί να είναι ο υψηλÞτεροσ στην Ευρωζώνη. Η ανάπτυξη Þµωσ θα βοηθήσει στη µείωση αυτήσ τησ αναλογίασ, σε µερικά χρÞνια. Παράλληλα, οι επενδυτέσ περιµένουν Þτι οι ελληνικέσ κυβερνήσεισ θα συνεχίσουν µε συνέπεια την επιδίωξη δηµοσιονοµικήσ πειθαρχία» αναφέρει, µεταξύ άλλων, σε συνέντευξη του ο επικεφαλήσ (Chief Executive Officer) του παγκÞσµιου τραπεζικού οργανισµού Citigroup Μάικλ ΚÞρµπατ. «ΥπÞ δύσκολεσ συνθήκεσ, η Ελλάδα έδειξε αξιοσηµείωτη πολιτική αντοχή.

Nomura: “æ·ÏÈ‰›˙ÂÈ” ÙÈ˜ ÙÈÌ¤˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ÙÚ·Â˙ÒÓ “Ψαλίδι” στισ τιµέσ-στÞχουσ των ελληνικών τραπεζών κατά 15% βάζει η Nomura, επαναξιολογώντασ την πορεία των µετοχών µετά τα αποτελέσµατα του γ’ τριµήνου και τισ προοπτικέσ του Χρηµατιστηρίου Αθηνών. Σε ανάλυσή τησ η Nomura κρατά τη σύσταση buy (αγορά) µÞνο για την Alpha Bank, ενώ για Εθνική, Πειραιώσ και Eurobank η σύσταση είναι neutral (ουδετερÞτητα). Οι νέεσ τιµέσ στÞχοι είναι 0,70 ευρώ για την Alpha Bank, απÞ 0,75 ευρώ προηγουµένωσ, 2,25 ευρώ για την Εθνική, απÞ 2,90 ευρώ προηγουµένωσ, 0,33 ευρώ για τη Eurobank, απÞ 0,40 ευρώ και 1,30 ευρώ για την Πειραιώσ, απÞ 1,50 ευρώ προηγουµένωσ. Οι τέσσερισ συστηµικέσ ελληνικέσ τράπεζεσ θα πρέπει να µετακυλήσουν περί τα 21 δισ. ευρώ οµολÞγων (Pilar ΙΙ) το πρώτο τρίµηνο του 2015. Σύµφωνα µε τη Nomura η µετακύληση θα καταστεί ελαφρώσ “ακριβή” εξαιτίασ τησ ανÞδου του κÞστουσ λÞγω του πολιτικού κινδύνου.

√ ·ÁˆÁfi˜ South Stream «¤ı·ÓÂ» βου στα σύνορα τησ Ελλάδασ µε την Τουρκία, κάτι που ωστÞσο προϋποθέτει συνεργασία των δύο χωρών. Ο Β. Πούτιν ανέφερε Þτι είναι διατεθειµένοσ να οικοδοµήσει «έναν κÞµβο

διαµετακοµιδήσ φυσικού αερίου» στα ελληνοτουρκικά σύνορα προκειµένου να προµηθεύσει την Ευρώπη µε φυσικÞ αέριο και να την αποζηµιώσει για την εγκατάλειψη των σχεδίων του South Stream». Το σχέδιο για την κατασκευή του South Stream, του αγωγού για τη µεταφορά φυσικού αερίου στη νÞτια Ευρώπη, «είναι νεκρÞ» επιβεβαίωσε και ο επικεφαλήσ τησ Gazprom Αλεξέι Μίλερ. Ο Βλαντίµιρ Πούτιν επίσησ δήλωσε Þτι η Ρωσία θα µειώσει τισ τιµέσ φυσικού αερίου που πωλεί στην Τουρκία κατά 6%, αρχήσ γενοµένησ απÞ το 2015, και Þτι έχει συµφωνήσει να προµηθεύσει επιπλέον 3 δισεκατοµµύρια κυβικά µέτρα φυσικού αερίου στην Τουρκία «µε στÞχο να ικανοποιήσει τισ ανάγκεσ τησ». «Θα προχωρήσουµε σε µια µείωση ύψουσ 6% στισ τιµέσ του φυσικού αερίου, αρχήσ γενοµένησ απÞ 1ησ Ιανουαρίου» 2015 για την Τουρκία, είπε ο Ρώσοσ πρÞεδροσ. Πέρσι διατέθηκαν στην Τουρκία 13,7 δισεκατοµµύρια κυβικά µέτρα αερίου µέσω του αγωγού Blue Stream. Ο Βλαντίµιρ Πούτιν τÞνισε Þτι είναι διατεθειµένοσ να οικοδοµήσει έναν κÞµβο διαµετακοµιδήσ φυσικού αερίου στα ελληνοτουρκικά σύνορα προκειµένου να προµηθεύσει την Ευρώπη µε φυσικÞ αέριο και να την αποζηµιώσει για την εγκατάλειψη των σχεδίων του South Stream.

ΧΡΗΜΑ&ΑΓΟΡΑ

3 ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ, 2014

8 | ΑΓΟΡΑ | financialmirror.com

™ÙËÓ ŒÁÎˆÌË ÙÔ 5Ô CAFFE NERO

™¯¤‰ÈÔ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ «fiÏ·Ù·ÎÎ·Ï¿» ·fi ÙË Cyta Η Cyta θέλοντασ να ανταµείψει τουσ πελάτεσ τησ που την επιλέγουν διαχρονικά για τισ τηλεπικοινωνιακέσ τουσ ανάγκεσ, εισήγαγε το νέο σχέδιο προνοµίων «Þλα τα καλά». Το νέο σχέδιο προνοµίων απευθύνεται σε πελάτεσ τησ Cyta, στην σταθερή τηλεφωνία, στην Cytamobile-Vodafone, στην Cytanet και στην Cytavision. Το σχέδιο περιλαµβάνει δωρεάν κλήσεισ, δωρεάν µηνιαία συνδροµή του 12ου και 24ου µήνα του προϊÞντοσ InternetHome, δωροκάρτα αξίασ 20 ευρώ για αγορέσ απÞ τα Cytashop και τα καταστήµατα του ∆ικτύου πωλήσεων τησ Cyta, δωρεάν τρεισ αγώνεσ ποδοσφαίρου και πολλά άλλα. ΕπιπρÞσθετα, για Þλο το µήνα ∆εκέµβριο ισχύει προσφορά για δωρεάν εγκατάσταση των υπηρεσιών Cytanet και Cytavision. Για περισσÞτερεσ πληροφορίεσ και εγγραφή στο σχέδιο προνοµίων «Þλα τα καλά», οι ενδιαφερÞµενοι µπορούν να επισκεφθούν την ιστοσελίδα www.cyta.com.cy ή το δίκτυο καταστηµάτων Cytashop παγκύπρια ή να καλέσουν το Κέντρο Τηλεφωνικήσ Εξυπηρέτησησ τησ Cyta, χωρίσ χρέωση, στο 132.

∂Û‡, Î¿Ï·ÓÙ· Lay’s; Επειδή τα Χριστούγεννα αρέσει σε Þλουσ µασ να λέµε τα κάλαντα, τα Lay’s Cyprus σε προσκαλούν να τα πεισ µε το δικÞ σου στυλ, στη σελίδα τουσ στο Facebook παρέα µε τη µοναδική Άννα Μονογιού. Μπεσ στη σελίδα LaysCyprus στο Facebook, και πάρε µέροσ στα κάλαντα που δεν έχουν τελειωµÞ, γράφοντασ το δικÞ σου 4άστιχο. Tο µÞνο που χρειάζεσαι είναι τρέλα, φαντασία και έµπνευση! Τα 4 πιο cool τετράστιχα θα αποτελέσουν τα Κάλαντα των Lay’s που θα κάνουν τα φετινά Χριστούγεννα ακÞµη πιο διασκεδαστικά! Οι 4 δηµιουργοί θα κερδίσουν απÞ ένα φανταστικÞ Lay’s Fun Box που περιλαµβάνει ένα tablet Samsung, ακουστικά Sony και ένα Garmin fitness watch, ενώ θα έχουν επίσησ την ευκαιρία να ζήσουν µια πραγµατικά συναρπαστική έκπληξη που θα τουσ ενθουσιάσει! Ο διαγωνισµÞσ θα διαρκέσει έωσ 15 ∆εκεµβρίου 2014.

∏ Etihad ·ÂÚÔÔÚÈÎ‹ ÂÙ·ÈÚÂ›· ÙË˜ ¯ÚÔÓÈ¿˜ ÛÙ· ‚Ú·‚Â›· CAPA Η Etihad Airways, ο εθνικÞσ αεροµεταφορέασ των Ηνωµένων Αραβικών Εµιράτων, διακρίθηκε ωσ η «Αεροπορική Εταιρεία τησ Χρονιάσ» στα βραβεία CAPA Aviation Awards for Excellence 2014. Τα βραβεία CAPA αποτελούν τον πιο αναγνωρισµένο θεσµÞ βραβεύσεων στον κÞσµο, που επικεντρώνεται στισ στρατηγικέσ που ακολουθούνται απÞ τισ ηγεσίεσ του κλάδου των αεροµεταφορών. Το βραβείο «Αεροπορική Εταιρεία τησ Χρονιάσ» απονέµεται στο φορέα που έχει καταγράψει τη µεγαλύτερη επίδραση στην ανάπτυξη τησ παγκÞσµιασ αεροπορικήσ βιοµηχανίασ, ωσ στρατηγικÞσ ηγέτησ και σε αυτÞν που καθορίζει το σηµείο αναφοράσ για τουσ υπÞλοιπουσ. Για τισ πτήσεισ απÞ και προσ Κύπρο, η Etihad Airways χρησιµοποιεί αεροσκάφη τύπου Airbus A320. Η πτήση EY093 πραγµατοποιείται πλέον κάθε ∆ευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή.

MÂ 11 Î·Ù·ÛÙ‹Ì·Ù· ·ÁÎ‡ÚÈ· Ë PGS Με νέο εκθεσιακÞ χώρο ενδυναµώνει την παρουσία τησ στη ΛεµεσÞ η PGS Lighting Electrical, ανεβάζοντασ το συνολικÞ αριθµÞ καταστηµάτων τησ παγκύπρια στα 11. Ο νέοσ εκθεσιακÞσ χώροσ χωρίζεται σε δύο καταστήµατα που καλύπτουν τα διαφορετικά είδη προϊÞντων που προσφέρει η εταιρεία. ΑπÞ το ένα κατάστηµα, το οποίο βρίσκεται επί τησ οδού Αγίασ Φυλάξεωσ, η PGS Lighting Electrical υποδέχεται τουσ πελάτεσ τησ σε έναν µοναδικÞ χώρο διακοσµηµένο µε φωτιστικά απÞ γνωστούσ σχεδιαστέσ του εξωτερικού. Η δεύτερη είσοδοσ που οδηγεί στο δεύτερο κατάστηµα, επί τησ κάθετησ οδού Ιερού ΛÞχου, ανοίγει επίσησ για να προσφέρει µία πληθώρα προϊÞντων σε ηλεκτρολογικά εξαρτήµατα και λάµπεσ Þλων των ειδών, συµπεριλαµβανοµένων των νέων οικονοµικών λαµπτήρων φωτισµού LED και άλλων οικολογικών λύσεων για εξοικονÞµηση ενέργειασ. Η P.G.S. Electrical Supplies Ltd δραστηριοποιείται στον τοµέα του ηλεκτρολογικού εξοπλισµού και στα είδη φωτιστικών για περισσÞτερα απÞ 30 χρÞνια. Για περισσÞτερεσ πληροφορίεσ επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.pgses.com

Like us on Facebook

∆εκαέξι µÞλισ µήνεσ µετά την άφιξή του στην Κυπριακή αγορά, το CAFFE NERO είναι έτοιµο να ανοίξει το πέµπτο cafe στην χαρακτηριστικά ελκυστική περιοχή τησ Έγκωµησ στη Λευκωσία. Το εµβληµατικÞ αυτÞ cafe, ανοίγει στο κτίριο τησ πρώην Blinkers µεταµορφώνοντάσ το καθολικά σε ένα χώρο που θα φιλοξενεί πολλέσ απÞ τισ στιγµέσ τησ ζωήσ σασ. Το πρώτο σασ βήµα µέσα στο χώρο, σασ µεταφέρει αυτÞµατα σε διάθεση χαλάρωσησ. Το τζάκι πλαισιωµένο απÞ τεράστιεσ βιβλιοθήκεσ γεµάτεσ βιβλία που καλύπτουν ένα µεγάλο φάσµα ενδιαφερÞντων, σασ κάνει να αισθάνεστε Þτι βρίσκεστε σε κάποιο ορεινÞ καταφύγιο. Κρατώντασ µερικά απÞ τα αυθεντικά στοιχεία τησ Blinkers, Þπωσ κάποια τµήµατα του χειροποίητου bar που ήρθε απÞ την Ιρλανδία, διατηρείται η κλασσική αίσθηση και η ζεστασιά του χώρου καθώσ και οι αναµνήσεισ απÞ τισ ένδοξεσ στιγµέσ καλοπέρασησ. Ετοιµαστείτε λοιπÞν, για να ξυπνήσετε τισ αισθήσεισ σασ µε το χειροποίητο ιταλικÞ καφέ, να απολαύσετε απλÞ εύγεστο φαγητÞ ή να παραδοθείτε σε µια γλυκιά λιχουδιά.

Deluxe ÁÂ‡ÛÂÈ˜ ÛÙ· Lidl Η περίοδοσ των Χριστουγέννων χαρακτηρίζεται ωσ περίοδοσ των γευστικών απολαύσεων, γι’ αυτÞ και τα Lidl φροντίζουν να προσφέρουν στουσ καταναλωτέσ εκλεκτά προϊÞντα σε ιδιαίτερα προσιτέσ τιµέσ. ∆οκιµάστε τα προϊÞντα Deluxe Þπωσ Deluxe Σφολιάτα µε σολοµÞ-Με κρεµώδη σάλτσα απÞ σπανάκι ή άνηθο, Deluxe Γρανίτα σε πλαστικÞ ποτήρι-σε δύο απίθανεσ γεύσεισ φράουλα ή µάνγκο και Deluxe Σετ ιταλικÞ παρθένο ελαιÞλαδο και ξύδι βαλσαµικÞ-δεν πρέπει να λείπουν απÞ την κουζίνα σασ! Προσθέστε τα στο φαγητÞ ή τοσ σαλάτεσ σασ και δώστε τουσ ξεχωριστή γεύση και νοστιµιά.

πÓ‰ÈÎ¤˜ ÁÂ‡ÛÂÈ˜ ÛÙÔ ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô Hilton Aρώµατα, εικÞνεσ και αυθεντικέσ συνταγέσ απÞ την Ινδία θα µασ µεταφέρει απÞ τισ 8 έωσ τισ 14 ∆εκεµβρίου, το εστιατÞριο Fontana του ξενοδοχείου Hilton Κύπρου. Σε αυτÞ το γευστικÞ αφιέρωµα, πληθώρα παραδοσιακών πιάτων θα εναλλάσσονται καθηµερινά στο µπουφέ. Χορτοφαγικά και νηστίσιµα εδέσµατα θα είναι επίσησ διαθέσιµα. Το βασικÞ χαρακτηριστικÞ Þλων των φαγητών είναι η εξειδικευµένη χρήση των µπαχαρικών Þπωσ το ταντούρι και κάρυ. Απολαύστε την εξωτική αυτή κουζίνα και µάθετε τί σασ επιφυλάσσει το µέλλον απÞ ΙνδÞ χειροµάντη και αστρολÞγο! Ετοιµαστείτε λοιπÞν για ένα υπέροχο γαστρονοµικÞ ταξίδι στην Ινδία µε τα αγαπηµένα σασ πρÞσωπα στο εστιατÞριο Fontana απÞ τισ 20:00, τιµή 27.00 ευρώ ανά άτοµο. Για πληροφορίεσ και κρατήσεισ αποταθείτε στο τηλέφωνο 22377777.

December 3 - 9, 2014

financialmirror.com | COMMENT | 17

QUITE A JOURNEY Ledra Palace, 1968 to Ezousa Wines 2014 It’s astonishing really, pottering around in our quiet corner of eastern England, how many people I meet who have been to, or lived in, Cyprus: with the British forces, as business people, residents or holiday-makers. A few days ago, at a drinks party I got into conversation with another elderly chap who was a senior executive in Barclays Bank in Cyprus before and during the 1974 invasion, who told me some interesting stories which I shall recount another time. He happened to mention the Ledra Palace Hotel, which was one of the better watering holes in the eastern Mediterranean for many years and my memory cells danced about. It was in the later 1960s I stayed at the Ledra on my first proper visit to the island. One glorious May day I lunched on the delightful garden terrace. The food was simple, good and what I came to know as essentially Cypriot. One of the things I remember about that meal was my first, delicious encounter with fresh white beans and vegetables in tomato sauce (see the recipe below) and the soft and laid-back “local” red wine. Sadly, my first visit to the Ledra Palace was almost certainly my last, because it is probably unlikely there will be a settlement of the Cyprus problem and consequent restoration of the hotel in what remains of my lifetime. On that occasion, I flew in to Nicosia from Beirut in a Middle East Airlines Viscount, but on later visits we often came by Cyprus Airways Trident, as pictured here. What remains of this aircraft, or one like it, may still be seen on what is left of a runway. I hired a car and spent a couple of days driving around the country. There was little traffic and I was little troubled by tourists. The southern coastal road meandered narrowly from Larnaca to Limassol and thence to Paphos (which took four hours). I lodged in a small hotel in Paphos town and next day, Sunday, drove onwards towards Latsi. I didn’t know about Cypriot “hunters” then, and as I drove up into the hills gun-shots rang out all around me and it seemed like a war had started – I stopped to investigate and a villager put a troubled visitor’s mind at rest! I little knew that 25 years later I would drive up there again to visit young men making international quality wines. One of those young men is Michalis Constantinides, who deservedly has come to the forefront of Cyprus wines in a very few years. Cyprus Gourmet’s “Cyprus Wine Man of the Year” in 2009, he has won a

Patrick Skinner

number of awards since. His wines are now more widely available than ever, because Ghalanos are now distributing them. Elena Ghalanos tells me: “All seven of the Ezousa wines can be found at the five regional sales branches of Ghalanos Distributors in Nicosia, Limassol, Larnaca, Famagusta and Paphos. Selected hotels, restaurants and cava/wine shops usually have a selection, if not the whole Ezousa range. At the major hypermarket chains and most smaller supermarkets you can find the Xinisteri (Ayios Chrysostomos), the Maratheftiko Rosé (Eros) and the three red grape blend of Maratheftiko-Cabernet Sauvignon-Mourvedre (Diomedes)”.

Recipe of the Week – “Fasolia” Fasolia is not difficult to make. Seasonally, you can find the “fresh” haricot beans in the shopslong pods looking rather dry. Unfortunately, they’re expensive, too, but worth it for a treat. Remove the beans and cook until almost tender, not only for “Fasolia”, but salads and many other dishes. You may also use dry white beans, soaked for 24 hours, then rinsed and put back into a pan of water. Bring to the boil, skim, change the water and bring back to the boil, cover and cook slowly for 2-3 hours, until tender. Reserve liquid. Or, you can use two 400g cans of Cannellini beans, reserving the juice, for the following recipe. You may vary the fresh vegetables as much as you wish, according to season and personal taste. “Fasolia” Ingredients for 8 servings 500g of cooked white beans 3-4 stalks of celery 3-4 carrots 4 medium onions 2 large cloves of garlic 4 medium-large tomatoes, skins removed. 4-5 tbsp olive oil Salt, or one vegetable stock cube and pepper

Method 1. In a large stew-pan heat the olive oil. When hot, tip in the celery, carrots and onion and stir round. 2. Keep on medium to high heat, stirring regularly, for five minutes. 3. Turn heat to low and cover the pan. Stir every few minutes and simmer gently for about 15 minutes. 4. When the vegetables are tender, add the tomatoes and the beans, with the juice and carry on cooking slowly. Add salt or crumbled stock cubes, and pepper to taste and stir in. 5. Add a little water if necessary. After 15 minutes this staple Cyprus dish is ready to serve, but you can gently simmer it for longer if you like. Its flavour develops over a day and it keeps for several days in the fridge.

La Maison Du Vin marks 10 years in Nicosia

Taste of India at HHIC An invitation from the Indian High Commissioner Ravi Bangar was a good opportunity to get to know the people who run the Higher Hotel Institute of Cyprus (HHIC) and their students. The invitation was to taste the student’s culinary creation during the Indian Week, one of many featured cuisines where visitors get to enjoy top-rate food at the humble price of just 7-8 euros a person. Aromas and tastes from India were the main characteristics of the rich buffet which featured a chicken Tikka Masala with mango and apple chutney, the Madras potatoes with coriander and mint, and the Shirkhand yoghurt crème with saffron. The HHIC training restaurant is open three times a week for lunch every Tuesday, Wednesday and Thursday from 1.30 to 3.30pm. The next featured cuisines at the HHIC are “Tastes of North Africa” (Maghreb) on December 2-4, “Tex-Mex” on December 9-11 and a Christmas menu on December 16-18. For reservations call 22404847 and 22404800 or visit their website www.hhic.ac.cy

La Maison Du Vin Nicosia celebrated its tenth anniversary last week with a series of events for associates and media from Nicosia, Larnaca and Famagusta. Following the years of success of the La Maison Du Vin in Limassol created by Victor Papadopulos, the Nicosia store has distributed both retail and wholesale leading wine labels such as Ruinart, E. Guigal, A. Gaja, A. Bichot, L. Jadot, Alpha Estate and Casa Lapostolle, enhanced by tastings, dinners, presentations and workshops. Nicosia Managing Director, Costas Kyriakides says: “Ten years ago we decide to continue Victor’s vision and promote wine culture in Nicosia. Following a decade of hard work we are now proud to be known as the prime wine destination around the country.” La Maison Du Vin sells and distributes wines from almost all the important regions in the world including France, Italy, Spain, Greece, Chile, Argentina, New Zealand, Lebanon and California, and has supported some of the best Cypriot wine producers. In store, La Maison Du Vin Nicosia offers accessories, gourmet delights such as the Maxim’s de Paris and Panettone Cakes and also caters to the corporate world with a catalogue that ranges from wine baskets to other selections. Visit their facebook page https://www.facebook.com/LaMaisonduVinNicosia

December 3 - 9, 2014

18 | WORLD MARKETS | financialmirror.com

Crude oil price a victim of politics By Oren Laurent President, Banc De Binary

Oil production has never been so political. If you’ve taken time out from Black Friday shopping to follow the markets this week, you’ll know that the commodity’s price continues to decline and cause controversy. The normal economic principle of supply and demand seems to have been flung out of the window of the Middle East: when the Organisation of Petroleum Exporting Countries (OPEC) met on Thursday, they didn’t agree to save prices and cut back production. On Wall Street, the S&P 500 index recorded a six-week long winning streak.

That’s because low oil prices directly benefit airlines and transport based industries, and indirectly mean that consumers have greater spending power thanks to reduced petrol costs. But we know that oil producers don’t care about our savings at the pump! So, what are the real underlying motives that have driven OPEC’s decision? The falling prices are a result of the expansion of the US fracking boom which has created a surplus of shale oil. In just months, a barrel of oil has dropped in price from over $100 to about $70. Yet, paradoxically, fracking is expensive and the success of the industry may be its own downfall. The process requires a certain oil price to be financially viable and America’s competitors are now exposing that. OPEC’s decision to maintain supply certainly wasn’t unanimous. Many members including Venezuela and Nigeria campaigned to keep prices high. These countries need levels over $100 per barrel to fund national

budgets. Yet Saudi Arabia, the group’s most powerful member and the world’s largest oil producer, has its own interests at heart. It is willing to take the short-term hit of low prices in order to grow its market share long-term. Saudi Arabia’s refusal to play nice doesn’t only serve to pressure the US into curbing shale production. The Sunni Muslim country is no friend of Shi’ite Iran, and it sees Russia, like the US, as a major oil competitor. It knows that the economies of Iran and Russia are already weak from sanctions imposed by the West, and are heavily dependent on oil. Arguably, they are at risk of total collapse if the low oil price is sustained over a significant time. The question for analysts is how maintainable these low prices are. It is likely that the smaller fracking businesses in the US will struggle, but the larger ones will simply resume operations as prices rise, and may well adapt and become more cost-efficient. In

Russia and Iran, oil production may slow down but it is unlikely to grind to a halt despite the economic repercussions: low oil revenues still equate to more income than no revenues. Saudi Arabia certainly intends for other countries to give way first, but there’s only so much pain that you can inflict upon yourself. Realistically, if its tactics fail and prices remain at the present lows, or sink lower, it would at some stage agree to cut production along with other OPEC members before it hurts itself too much. All good things must come to an end – low oil prices included.

www.bancdebinary.com

Euro climbs back to 1.25 Markets Report by Forextime Ltd By Jameel Ahmad, Chief Market Analyst at FXTM

EURUSD – Awaiting Draghi’s view on OPEC decision After commencing the week within touching distance of the current yearly low of 1.2358, the Eurodollar bounced back to rally as high as 1.2530 last week. The combination of improved economic data from Germany, USD profittaking ahead of Thanksgiving holidays, and comments from ECB President Mario Draghi that time is still needed for current stimulus measures, reduced speculation that the ECB will act this Thursday and provided Euro bulls with some momentum. While the Euro found reprieve from Dollar profit-taking last week, EU sovereign yields falling to record lows suggests investors are still anxious towards the Eurodollar risks remaining strong. In the event the ECB leaves monetary policy unchanged this week, the pair would likely attempt a rally but Euro bulls may be left halted by Draghi’s press conference. The ECB President is more than likely to be quizzed on whether the OPEC decision not to cut oil production will further weaken EU inflation levels. If Draghi signals there will now be further inflation pressures in the short-term, it would not be a surprise if traders become very tempted to begin pricing in potential stimulus early next year. From a technical standpoint, the Eurodollar continues to trade in a bearish direction. If the pair moves to the downside, support can be found at 1.24, 1.2376 and 1.2358. If the pair unexpectedly rallies to the upside, resistance can be found at 1.2486, 1.2522 and 1.2560.

GBPUSD – Benefiting from USD weakness It was previously mentioned that investor attraction towards the Cable was weak, with the pair’s strongest chances of reversing to the upside resting with USD profittaking, and this is exactly from transpired last week. The pair rallied from 1.5641 and even towards a brief 1.58 (1.5824) before consolidating around 1.5770. Anxiety among investors ahead of Prime Minister David Cameron’s speech to outline proposals for tougher EU reforms for migrant benefits sent the pair all the way back down to the low 1.57s, mainly due to fears that if the EU does not agree to these proposals, the UK might be one step closer to leaving the EU. The week ahead is likely to be more of the same, with the pair’s highest chances of progressing to the upside being reliant on USD profit-taking inspiring risk appetite

into the currency markets. The upcoming PMIs from the UK are expected to remain strong, but with bets for an interest rate rise continuing to be pushed back, Sterling bulls may find it difficult to charge forward. There are no expectations for the Bank of England (BoE) to change monetary policy this Thursday. There have been talks regarding one of the Monetary Policy Committee (MPC) dissenters switching votes, but judging by previous comments from members Mr Weale and Mr McCafferty, that’s not expected either. The major downside risk for the Sterling/Dollar this week is Wednesday’s Autumn Statement, and judging by the pair commencing the week by already recording a new yearly low at 1.5586, I think investors are arriving early to price in a downbeat statement. Cameron attracted vast media attention when he commented after the G-20 Summit in Brisbane that the world economy could be set to enter another recession, with the “red warning lights already on the dashboard” and this suggests that investors may be uninspired with what they hear on Wednesday. In reference to the technicals, the GBPUSD is currently on the edge of falling below its wedge pattern. If the early morning downside pressure continues throughout the upcoming week, support can be found at 1.5586, 1.5520 and 1.5450.

AUDUSD – Bears take control Reserve Bank of Australia (RBA) Deputy Governor Philip Lowe unsettled investors last week and sent the Aussie crashing through its critical 0.8540 support level when he stressed the Aussie is set to decline in line with commodity prices. Traders taking profit on the USD ahead of Thanksgiving led to the bulls gaining some momentum, before the OPEC decision not to cut oil production inspired the bears to return and led to the Aussie concluding the week at its lowest level in over four years. From a technical standpoint, this pair looks weak and with there being further major event risks for the Aussie this week, the downside momentum may not be over quite yet. On Tuesday, the latest RBA Interest Rate Decision is

announced. Although the RBA are expected to leave monetary policy unchanged, any further indications of the RBA cutting interest rates at some point next year will provide momentum for the bears to send the Aussie lower. On Wednesday, Australian GDP is announced; the RBA warned as far back as April that the Australian economy was set to enter a weaker period of growth and any indications of these claims being validated would again mount pressure on the Aussie. The strongest chances of the Aussie recovering losses would likely rest upon the GDP being stronger than expected, or USD profit-taking resurfacing again. The US Non-Farm Payroll data release concludes the week on Friday, with any potential Dollar weakness likely to appreciate the Aussie. In the meantime, the Aussie looks bearish and likely to fall further. If this happens, support can be found at 0.8417, 0.8370 and 0.8316.

Gold – Back below $1180

Ahead of the Swiss gold referendum, the yellow metal traded very cautiously between $1190 and $1207. Volatility picked up on Friday, where a combination of Thursday’s OPEC decision not to cut oil production and a Swiss poll indicating that support for buying gold was declining sent gold to $1165. Confirmation overnight that Switzerland voted against purchasing gold has pressured the metal and sent it to its lowest valuation in three weeks at $1142. Gold looks bearish below $1180 and further signs this week that US economic activity is improving will further pressure metals. Traders should keep an eye on Friday’s US NFP. If the US jobs report heightens speculation that the Federal Reserve will turn hawkish sooner than expected, there is still potential for gold to fall below $1100 for the first time since March 2010. ForexTime Ltd (FXTM) is a forex broker registered as a Cyprus Investment Firm and licensed by the Cyprus Securities and Exchange Commission (CySEC). For risk warning note, disclaimer and further information, visit Forex Circles at www.Forexcircles.com

December 3 - 9, 2014

financialmirror.com | MARKETS | 19

Black Friday ‘a disaster’

A better class of bubble Marcuard’s Market update by GaveKal Dragonomics When it comes to bubbles, no two bubbles are ever the same. Firstly, bubbles can bid up asset values because of their perceived ‘scarcity’ (typically land and real estate, but also tulips, or gold) or because of their productivity (canals, railroads, telecom lines, energy). This distinction matters because, in the first case, an economy is left with no more land (or gold, or tulips) than at the outset. In the second case, productive capital has been put in place which can still be exploited, either by its current owners, or by a new set of owners. Take the late 1990s bubble as an example: when the Technology-Media-Telecommunication hype imploded, consumers were still left with the ability to make cheaper calls and transfer data more cost-efficiently. In turn, this led to much higher levels of productivity (e.g., the birth of Indian and Filipino call centres), higher growth and improved standards of living. Another key difference between bubbles lies in the way they are financed: a) if a bubble is financed by banks, when the bubble bursts, the banks’ capital disappears and the velocity of money collapses; b) if a bubble is financed by capital markets (corporate bonds, junk bonds, equities) those owning the overvalued assets take a beating. If they hold those assets on leverage, then the assets get transferred to more financially sound owners. Otherwise, the buck stops with the owners of overpriced assets. So, from an economic growth point of view, the worst possible kind of bubble is a bubble in unproductive assets (gold, land, tulips) financed by banks. The best possible kind of bubble (i.e., one that does not hurt growth too badly) is a bubble in productive assets, financed by capital markets. The Japanese bubble of the late 1980s and the US real estate bubble of the mid 2000s were ‘bad’ bubbles. They were mostly in real estate and financed by banks. By contrast, the US TMT bubble of the late 1990s was a ‘good’ bubble. It was mostly in technology (too much telecom and computing expansion) and was financed by capital markets (junk bonds and equities). Why are we (yet again) rehashing this distinction? Because, at this stage, only the most die-hard peak-oil proponents, or other gold-bugs, will fail to acknowledge that the commodity bubble has now burst. As we have said time and again, commodities tend to take the elevator up (as prices shoot up when demand exceeds supply) but then ride the escalator down when supply moves above demand (and prices go down to the production costs of the more efficient producers). At least, that’s what happens until supply gets destroyed, at which point a new cycle starts. The end of the commodity bubble thus sparks the following questions: · Did the bubble take place in productive assets? Absolutely! In fact, the growing ability to generate cheap, and plentiful, energy has undeniably been one of the more productive developments to occur in recent years. · Was the bubble financed by banks? Or capital markets? Probably both. Indeed, looking at the performance of the high yield debt market, as well as the relative performance of bank shares in a number of countries, market participants

are clearly becoming more worried that debt restructurings are around the corner. Otherwise, how can we explain the fact that the spread between US energy bonds, and US corporate bonds of similar rankings stands at a high not seen since the 2001-02 recession, when oil was below US$30 a barrel. Which brings us to the question of whether the bursting of the commodity bubble is a positive, or negative, for financial markets? Below are some key takeaways: · With the energy sector having been responsible for roughly a third of S&P 500 capital spending in recent years, it seems likely that capex numbers in the coming months will be disappointing as new projects get mothballed. · In turn, this may well mean disappointing credit growth numbers over the coming months, even as weaker commodity prices represent terrific news for Western and Asian consumers. · Weak capital spending combined with weak credit growth and weak CPI readings (on the back of the lower commodity prices) will likely keep central banks somewhere between ultra-dovish and very dovish (i.e., we are unlikely to see a repeat of Jean-Claude Trichet’s July 2008 interest rate hike). · At the same time, we are likely to see more bankruptcies, fund closures, bank-lending reluctance, and other short term market disrupting events as markets absorb the new price realities. To the extent that these trigger wider spreads, the ability of corporates (especially in the US) to financially engineer their way into higher EPS growth will be compromised. Putting it all together, the way to play falling oil prices is to overweight the energy intensive economies of East and South Asia, namely Japan, China, India, Taiwan, the Philippines, Thailand etc. Indeed, in these economies, financial engineering has been kept to a minimum (and thus there is less risk of big earnings disappointments) and most equities are owned by ‘strong hands’ (as opposed to leveraged hedge funds and retail investors in the West who, having been wrong-footed by recent commodity events, could become forced sellers). Moreover, weaker energy prices will have an immediate and visible impact on Asian trade balances and domestic growth. Most importantly, the fall in commodity prices opens up the door to a genuine fall in short and long term interest rates in countries such as India, China and the Philippines (meanwhile, it is hard to imagine interest rates falling that much further in most Western countries). And, of course, lower rates will be highly supportive of Asian asset prices.

Disclaimer: This information may not be construed as advice and in particular not as investment, legal or tax advice. Depending on your particular circumstances you must obtain advice from your respective professional advisors. Investment involves risk. The value of investments may go down as well as up. Past performance is no guarantee for future performance. Investments in foreign currencies are subject to exchange rate fluctuations. Marcuard Cyprus Ltd is regulated by the Cyprus Securities and Exchange Commission (CySec) under License no. 131/11.

www.marcuardheritage.com

Interest Rates Base Rates

LIBOR rates

CCY 0.125% 0.50% 0.05% 0.05% 0.00%

Swap Rates

CCY/Period

1mth

2mth

3mth

6mth

1yr

CCY/Period

USD GBP EUR JPY CHF

0.16 0.50 0.01 0.08 0.00

0.20 0.52 0.04 0.10 0.00

0.23 0.55 0.06 0.11 0.00

0.33 0.68 0.15 0.15 0.05

0.56 0.97 0.30 0.27 0.15

USD GBP EUR JPY CHF

2yr

3yr

4yr

5yr

7yr

10yr

0.71 0.94 0.21 0.14 -0.01

1.11 1.16 0.26 0.15 0.02

1.43 1.35 0.33 0.19 0.07

1.68 1.50 0.42 0.23 0.16

2.03 1.74 0.62 0.35 0.34

2.35 2.00 0.95 0.58 0.63

Exchange Rates Major Cross Rates

CCY1\CCY2 USD EUR GBP CHF JPY

1 USD

29.10

04.11

11.11

18.11

25.11

CCY

Today

1.5699

1.0336

0.8410

1.2458

1.2361

1.2413

1.2363

0.8305

0.6758

0.7853

0.7787

0.7804

0.7929

0.7881

0.6584

0.5357

USD GBP JPY CHF

1.2675

1.2614

136.91

141.18

142.29

144.55

145.59

1.1988

1.1989

1.1955

1.1942

1.1955

GBP EUR JPY CHF

1.5699 1.2446 118.90 0.9675

1.2446

0.6370

0.7928

0.9675

1.2042

1.5189

118.90

147.98

186.66

0.8137 122.89

CURRENCY

CODE

RATE

EUROPEAN

Belarussian Ruble British Pound * Bulgarian Lev Czech Koruna Danish Krone Estonian Kroon Euro * Georgian Lari Hungarian Forint Latvian Lats Lithuanian Litas Maltese Pound * Moldavan Leu Norwegian Krone Polish Zloty Romanian Leu Russian Rouble Swedish Krona Swiss Franc Ukrainian Hryvnia

BYR GBP BGN CZK DKK EEK EUR GEL HUF LVL LTL MTL MDL NOK PLN RON RUB SEK CHF UAH

10830 1.5696 1.5723 22.1639 5.9811 12.5777 1.244 1.86 246.24 0.56496 2.7735 0.3451 14.98 6.9966 3.3436 3.5597 52.493 7.4506 0.968 14.81

AUD CAD HKD INR JPY KRW NZD SGD

0.8459 1.135 7.7551 61.916 118.89 1109.23 1.2759 1.3067

BHD EGP IRR ILS JOD KWD LBP OMR QAR SAR ZAR AED

0.3780 7.1454 26683.00 3.9567 0.7045 0.2914 1512.00 0.3850 3.6412 3.7534 11.0229 3.6729

AZN KZT TRY

0.7802 182.24 2.2215

AMERICAS & PACIFIC

Australian Dollar * Canadian Dollar Hong Kong Dollar Indian Rupee Japanese Yen Korean Won New Zeland Dollar * Singapore Dollar

Last Week %Change 1.5687 1.2363 117.76 0.9670

Bahrain Dinar Egyptian Pound Iranian Rial Israeli Shekel Jordanian Dinar Kuwait Dinar Lebanese Pound Omani Rial Qatar Rial Saudi Arabian Riyal South African Rand U.A.E. Dirham ASIA

Weekly movement of USD

CCY\Date

1 GBP

0.8035

Opening Rates 1 CHF 100 JPY

1 EUR

WORLD CURRENCIES PER US DOLLAR

MIDDLE EAST & AFRICA

The Financial Markets

USD GBP EUR JPY CHF

The National Retail Federation (NRF), an association that represents the largest retailers in the U.S., reported that the Black Friday weekend was a disaster. The information bodes poorly for the balance of the holiday, one in which many weak retailers needed to post strong earnings to remain viable. And temporary workers hired by retailers and who hoped for full-time employment are in trouble. According to the NRF, early holiday promotions, the continued growth of online shopping, and an improving economy changed the way millions of people approached the biggest shopping weekend of the year. Overall shopper traffic from Thanksgiving Day to Sunday, November 30 dropped 5.2% from 2013 (133.7 mln unique holiday shoppers versus 141.1 mln in 2013). Total shopping, including multiple trips by the same shopper, was also down to 233.3 mln versus 248.6 mln. According to the survey, the average person spent $380.95, down 6.4% from $407.02 last year. Total spending is expected to reach $50.9 bln, down from last year’s $57.4 bln. In other words, even people who shopped were stingy. The amount spent per person is another reflection about whether Americans are optimistic about the economy. Despite improvement in the jobs picture, people remain anxious. Holiday shoppers weren’t only in stores on Thanksgiving, they were also online, though it seems early online promotions before the big weekend may have taken some of consumers’ spending power with them. According to the survey the average person who shopped over the weekend spent $159.55 online, approximately 41.9% of their total average budget, down 10.2% from $177.67 last year. While healthy retailers like Amazon.com and Macy’s may be hurt by the drop, some retailers may barely survive it. Sears and J.C. Penney needed a holiday season in which a rising tide lifted all boats.

+0.08 +0.67 +0.97 +0.05

Azerbaijanian Manat Kazakhstan Tenge Turkish Lira Note:

* USD per National Currency

December 3 - 9, 2014

20 | WORLD | financialmirror.com

Sustainable development economics By Jeffrey D. Sachs Two schools of thought tend to dominate today’s economic debates. According to free-market economists, governments should cut taxes, reduce regulations, reform labor laws, and then get out of the way to let consumers consume and producers create jobs. According to Keynesian economics, governments should boost total demand through quantitative easing and fiscal stimulus. Yet neither approach is delivering good results. We need a new Sustainable Development Economics, with governments promoting new types of investments. Free-market economics leads to great outcomes for the rich, but pretty miserable outcomes for everyone else. Governments in the United States and parts of Europe are cutting back on social spending, job creation, infrastructure investment, and job training because the rich bosses who pay for politicians’ election campaigns are doing very well for themselves, even as the societies around them are crumbling. Yet Keynesian solutions – easy money and large budget deficits – have also fallen far short of their promised results. Many governments tried stimulus spending after the 2008 financial crisis. After all, most politicians love to spend money they don’t have. Yet the short-term boost failed in two big ways. First, governments’ debt soared and their credit ratings plummeted. Even the US lost its AAA standing. Second, the private sector did not respond by increasing business investment and hiring enough new workers. Instead, companies hoarded vast cash reserves, mainly in tax-free offshore accounts. The problem with both free-market and Keynesian economics is that they misunderstand the nature of modern investment. Both schools believe that investment is led by the private sector, either because taxes and regulations are low (in the free-market model) or because aggregate demand is high (in the Keynesian model). Yet private-sector investment today depends on investment by the public sector. Our age is defined by this complementarity. Unless the public sector invests, and invests wisely, the private sector will continue to hoard its funds or

return them to shareholders in the forms of dividends or buybacks. The key is to reflect on six kinds of capital goods: business capital, infrastructure, human capital, intellectual capital, natural capital, and social capital. All of these are productive, but each has a distinctive role. Business capital includes private companies’ factories, machines, transport equipment, and information systems. Infrastructure includes roads, railways, power and water systems, fiber optics, pipelines, and airports and seaports. Human capital is the education, skills, and health of the workforce. Intellectual capital includes society’s core scientific and technological know-how. Natural capital is the ecosystems and primary resources that support agriculture, health, and cities. And social capital is the communal trust that makes efficient trade, finance, and governance possible. These six forms of capital work in a complementary way. Business investment without infrastructure and human capital cannot be profitable. Nor can financial markets work if social capital (trust) is depleted. Without natural capital (including a safe climate, productive soils, available water, and protection against flooding), the other kinds of capital are easily lost. And without universal access to public investments in human capital, societies will succumb to extreme inequalities of income and wealth. Investment used to be a far simpler matter. The key to development was basic education, a network of roads and power, a functioning port, and access to world markets. Today, however, basic public education is no longer enough; workers need highly specialised skills that come through vocational training, advanced degrees, and apprenticeship programmes that combine public and private funding. Transport must be smarter than mere government road building; power grids must reflect the urgent need for low-carbon electricity; and governments everywhere must invest in new kinds of intellectual capital to solve unprecedented problems of public health, climate change, environmental degradation, information systems management, and more. Yet in most countries, governments are not leading, guiding, or even sharing in the investment process. They are cutting back. Free-market ideologues claim that governments are incapable of productive investment. Nor do Keynesians think through the kinds of public investments that are needed; for them, spending is spending. The result is a public-sector vacuum and a dearth of public investments, which in turn

holds back necessary private-sector investment. Governments, in short, need long-term investment strategies and ways to pay for them. They need to understand much better how to prioritise road, rail, power, and port investments; how to make investments environmentally sustainable by moving to a low-carbon energy system; how to train young workers for decent jobs, not only low-wage servicesector employment; and how to build social capital, in an age when there is little trust and considerable corruption. In short, governments need to learn to think ahead. This, too, runs counter to the economic mainstream. Free-market ideologues don’t want governments to think at all; and Keynesians want governments to think only about the short run, because they take to an extreme John Maynard Keynes’ famous quip, “In the long run we are all dead.” Here’s a thought that is anathema in Washington, DC, but worthy of reflection. The world’s fastest growing economy, China, relies on five-year plans for public investment, which is managed by the National Development and Reform Commission. The US has no such institution, or indeed any agency that looks systematically at public-investment strategies. But all countries now need more than five-year plans; they need 20-year, generation-long strategies to build the skills, infrastructure, and low-carbon economy of the twentyfirst century. The G-20 recently took a small step in the right direction, by placing new emphasis on increased infrastructure investment as a shared responsibility of both the public and private sectors. We need much more of this kind of thinking in the year ahead, as governments negotiate new global agreements on financing for sustainable development (in Addis Ababa in July 2015); Sustainable Development Goals (at the United Nations in September 2015), and climate change (in Paris in December 2015). These agreements promise to shape humanity’s future for the better. If they are to succeed, the new Age of Sustainable Development should give rise to a new Economics of Sustainable Development as well. Jeffrey D. Sachs is Professor of Sustainable Development, Professor of Health Policy and Management, and Director of the Earth Institute at Columbia University. He is also Special Adviser to the United Nations Secretary-General on the Millennium Development Goals. © Project Syndicate, 2014, www.project-syndicate.org

Education in the Second Machine Age By Dalia Marin Artificial intelligence, once confined to the realm of science fiction, is changing our lives. Cars are driving themselves. Drones are being programmed to deliver packages. Computers are learning to diagnose diseases. In a recent book, the economists Erik Brynjolfsson and Andrew McAfee describe these recent advances as examples of the beginning of what they call “the second machine age.” The very name – the first machine age was the Industrial Revolution – suggests an epochal shift. And, indeed, if the predictions are to be believed, these technological advances could have profound implications for the way we live. One common forecast is that as ever-more advanced robots substitute workers, the cost of labor will become less important, and manufacturing will move back to rich countries. Another is that increasingly intelligent machines will reduce the demand for advanced skills, and that the economic advantage of having these skills will decline as a result. The first of these two hypotheses remains far-fetched. But there is evidence that the second has already started to come to pass, with serious implications for the way that modern economies have attempted to meet the challenges of globalisation. To be sure, there has been plenty of anecdotal evidence of “reshoring” – the relocation of jobs from low-wage countries to high-wage economies. Apple is shifting some manufacturing from China to Silicon Valley; Airtex Design Group is moving part of its textile production from China back to the United

States. In a recent survey of 384 firms in the eurozone by the management consultancy PricewaterhouseCoopers, two-thirds of the respondents said that they had reshored some activities during the past year, and 50% plan to do so in the next. But when one looks at the data, there is no sign of reshoring. Indeed, the trend is continuing in the opposite direction. Offshoring dropped during the Great Recession that followed the 2008 global financial crisis, but quickly rebounded, accelerating past pre-crisis levels. For the moment, the return of manufacturing to rich countries remains a prediction, not an outcome. Evaluating the second hypothesis is more complicated. At first glance, the evidence supports the possibility that demand for advanced skills is falling. With the exceptions of the US and Germany, the wage gap between skilled and unskilled workers has been declining in all Western countries in the last 17 years. One possible explanation is that education levels in Europe outstripped the pace of technological change, oversupplying the market for advanced skills. In Austria, the share of people

with a university degree or its equivalent increased by 250% between 1996 and 2012. In the United Kingdom and Italy, it almost doubled. In Spain, it jumped by 70%, and in France by 60%. By comparison, in the US and Germany, the share of the population with a tertiary education rose by a more modest 25%. It is also possible, however, that the drop in the wage gap between skilled and unskilled workers represents competition from increasingly intelligent machines. Here, the US is a case in point. Because educational attainment has been advancing only modestly in the US since the turn of the century, we would expect the wage gap to be rising steeply, as it did in the 1980s and 1990s. Instead, it has remained largely unchanged, and it is the unemployment rate among skilled workers that is on the rise, doubling in the US and the United Kingdom from 2000 to 2012. Until the 1980s, about 70% of income went to labor income and 30% to capital income. But, since then, the share of income going to labor has declined in all rich countries. It is now at about 58% of GDP. According to research by the economists Loukas Karabarbounis and Brent Neiman, half of this decline is the result of cheaper information technology, which has enabled firms to replace workers with computers. The implications are serious. If these are indeed the first signs of the second machine age, it is possible that we have been fighting the wrong battle. As the scarcity of human capital declines in importance, the rapid expansion of education may not be the answer to the challenges of globalisation that we hoped it would be. Dalia Marin is Chair of International Economics at the University of Munich and a senior research fellow at Breugel, the Brussels-based economic think tank. © Project Syndicate, 2014, www.project-syndicate.org

December 3 - 9, 2014

financialmirror.com | WORLD | 21

A European plan for France and Germany By Henrik Enderlein and Jean Pisani-Ferry Europe is falling into a stagnation trap. With growth barely visible, and dangerously low inflation causing real interest rates to rise, the weight of public and private debt has grown very heavy, and many fear that another lost decade is at hand. And, though the threat of eurozone fragmentation has receded, it has not disappeared. Given all of this, Europe is losing relevance internally and externally. France and Germany – which largely drove European integration for more than six decades – must not resign themselves to this state of affairs. They urgently need a common plan, not mutual recrimination by German supplysiders and French demand-siders. We find such controversies pointless. Lackluster productivity growth is prima facie evidence of a supply deficiency. The combination of high unemployment and falling inflation is prima facie evidence of a demand shortfall. Interestrate differentials within the same currency area are prima facie evidence of fragmentation. The truth is that Europe suffers from multiple ills. So action is needed on all three fronts. The question is how to carry it out. If Europe were a single country with a single government, it would adopt a two-handed strategy, combining ambitious pro-growth reforms with fiscal-policy support. The central bank would make it clear that it stands ready – provided that the reforms are real and the commitment to subsequent fiscal consolidation is credible – to serve as a “backstop for government funding” (as European Central Bank President Mario Draghi put it in August). Europe can do none of this, and no easy solutions are available. Some say that Germany should stimulate demand while other countries, including France, implement supply-side reforms. But an increase in debt in one country beyond what is

UK housing market continues to slow down The slowdown in the U.K. house market has continued after Bank of England figures showed another dip in the number of home buyer mortgages, according to media reports. Approvals of loans for house purchase dropped for the fourth month in a row to 59,426 in October, the lowest level since June last year and a 22% decline from the recent peak of 76,574 in January, the Press Association reported. Mortgage lending and housing demand have been slowing since the summer amid tighter mortgage market regulations, a shortage of homes on the market and recent fears over when interest rates will rise. However, Capital Economics property expert Matthew Pointon said there were reasons to think that this dip will not last for much longer. He said mortgage interest rates have started to fall on the back of earlier declines in wholesale rates as expectations for when the BoE will start to raise rates have moved further into the distance. “Coupled with rising employment and the imminent return of real earnings growth, consumers are the most confident in making a major purchase since mid-2007. That suggests lending volumes are set to rise,” Pointon added. Meanwhile, the BoE recorded a GBP 1.1 bln increase in borrowing using credit cards, personal loans and overdrafts in October, up from GBP 942 mln in September. This was the fourth successive month of unsecured consumer borrowing of around GBP 1 bln and took the average for the year to date to GBP 881 mln. Howard Archer, chief UK economist at IHS Global Insight, said this was up from an average monthly increase of GBP 631 mln in 2013 and GBP 159 mln in 2012. “Markedly improved consumer confidence means that people have become more prepared to borrow in recent months. It also may well be that a significant amount of people are borrowing more due to the squeeze on their purchasing power coming from extended low earnings growth,” Archer said. Borrowing on credit cards rose to a six-month high of GBP 373 mln in October.

desirable from a national perspective cannot be traded for the benefits of pro-growth reform in other countries. One solution would be to establish a fiscal capacity at the eurozone level, or, in plain words, a eurozone budget, including the ability to borrow. But, though that is certainly desirable in the long term, currently there are no revenue flows into such a budget, and there is no governance structure to execute it. In this context, investment has emerged as everybody’s favorite response. The European Commission has proposed a plan to stimulate investment spending through a new financing scheme, one that we hope will succeed. But solving Europe’s growth problem requires more than just throwing money at it. In a recent report to the French and German economy ministers, we propose a pragmatic agenda that accounts for the fact that, while both France and Germany need reforms, they face different challenges and must focus their policies accordingly. In France, short-term uncertainties are reducing confidence, but the longer-term outlook looks promising. In Germany, longer-term uncertainties are reducing confidence, but short-term prospects look good. In France, we fear a lack of boldness; in Germany, we fear complacency. French policymakers should give priority to a new growth model, based on greater flexibility and security for employees, and a leaner, more effective state. Germany, meanwhile, must address its demographic challenges, in particular by preparing German society for increased immigration, and promote the transition to an inclusive growth model based on improved demand and a better balance of saving and investment. We also call for a clearer regulatory environment. Private investment is a judgment about the future. In energy, transport, and the digital sector, to name just a few, regulators must set the right parameters and ensure predictability. Investors need to know with certainty that Europe is committed to accelerating its transition to a low-carbon, knowledge-based economy. This requires eliminating uncertainty about the future price of carbon and the future regime for data protection. France and

Germany should also promote a “borderless sector” model in a few strategically important industries, which means common legislation, common regulation, and even a common regulator. We think that energy and the digital economy are such sectors, and we propose a similar initiative to ensure the full portability of skills and social benefits. Moreover, like the European Commission, we believe that higher investment is a big part of the answer to Europe’s growth question. Germany’s public-finance framework rightly attributes constitutional status to keeping debt under control, but it neglects investment promotion within the remaining fiscal space. Leaving a worn-out house to future generations to repair is not a responsible way to manage wealth. The German government can and should increase public investment. At the same time, while authorities are asking banks to assume less risk, they also must prevent pervasive risk aversion in the financial system. We propose injecting new European public money into the development of risk-sharing instruments and vehicles that support equity investment. We also propose creating a European grant fund to support public investment in the eurozone that advances common aims, strengthens solidarity, and promotes excellence. Europe is more than a market, a currency, or a budget. It was built around a set of shared values. To uphold those values, France and Germany must join forces to rediscover and reinvent Europe’s social model, starting with concrete initiatives in the fields of minimum-wage standards, labormarket policies, retirement, and education. For decades, the Franco-German alliance bound Europe together and drove it forward. Today, French and German officials issue joint declarations and exchange accusations. But the time for bickering is over. Europe needs action. Henrik Enderlein is a professor at the Hertie School of Governance and Director of the Jacques Delors Institute in Berlin. Jean Pisani-Ferry, Commissioner-General for Policy Planning in the French Government, is a professor at the Hertie School of Governance. © Project Syndicate, 2014, www.project-syndicate.org

December 3 - 9, 2014

22 | WORLD | financialmirror.com

The rising costs of US income inequality By Laura D. Tyson During the last several decades, income inequality in the United States has increased significantly – and the trend shows no sign of reversing. The last time inequality was as high as it is now was just before the Great Depression. Such a high level of inequality is not only incompatible with widely held norms of social justice and equality of opportunity; it poses a serious threat to America’s economy and democracy. Underlying the country’s soaring inequality is income stagnation for the majority of Americans. With an expanding share of the gains from economic growth flowing to a tiny fraction of high-income US households, average family income for the bottom 90% has been flat since 1980. According to a recent report by the Council of Economic Advisers, if the share of income going to the bottom 90% was the same in 2013 as it was in 1973, median annual household income (adjusted for family size) would be 18%, or about $9,000, higher than it is now. The disposable (after tax and transfer) incomes of poor families in the US have trailed those of their counterparts in other developed countries for decades. Now the US middle class is also falling behind. During the last three decades, middle-income households in most developed countries enjoyed larger increases in disposable income than comparable US households. This year, the US lost the distinction of having the “most affluent” middle class to Canada, with several European countries not far behind. Once the generous public benefits in education, health care, and retirement are added to estimates of disposable family income in these countries, the relative position of the US middle class slips even further. The main culprit behind the languishing fortunes of America’s middle class is slow wage growth. After peaking in the early 1970s, real (inflation-adjusted) median earnings of full-time workers aged 25-64 stagnated, partly owing to a slowdown in productivity growth and partly because of a yawning gap between productivity and wage growth. Since 1980, average real hourly compensation has increased at an annual rate of 1%, or half the rate of productivity growth. Wage gains have also become considerably more unequal, with the biggest increases claimed by the top 10% of earners. Moreover, technological change and globalization have reduced the share of middle-skill jobs in overall employment, while the share of lower-skill jobs has increased. These trends,

along with a falling labor-force participation rate during the last decade, explain the stagnation of middle-class incomes. For most Americans, wages are the primary source of disposable income, which in turn drives personal consumption spending – by far the largest component of aggregate demand. Over the past several decades, as growth in disposable income slowed, middle- and lower-income households turned to debt to sustain consumption. Personal savings rates collapsed, and credit and mortgage debt soared, as households attempted to keep pace with the consumption norms of the wealthy. For quite some time, growing income inequality did not slow consumption growth; indeed, “trickle-down consumption” pressures fostered more consumer spending, more debt, more bankruptcy, and more financial stress among middle- and lower-income households. The moment of reckoning arrived with the 2007-2008 financial crisis. Since then, aggregate consumption growth has been lackluster, as middle- and lower-income families have been forced to reduce their borrowing and pay down their debt, often through painful defaults on their homes – their primary (and often their only) asset. As these families have tightened their belts, the pace of consumption spending and economic growth has become more dependent on earners at the top of the income distribution. Since the recession ended in 2009, real consumption spending by the top 5% has increased by 17%, compared to just 1% for the bottom 95%. The recovery’s pattern has reinforced longer-run trends. In 2012, the top 5% of earners accounted for 38% of personalconsumption expenditure, compared to 27% in 1995. During that period, the consumption share for the bottom 80% of

earners dropped from 47% to 39%. Looking to the future, growing income inequality and stagnant incomes for the majority of Americans mean weaker aggregate demand and slower growth. Even more important, income inequality constrains economic growth on the supply side through its adverse effects on educational opportunity and human-capital development. Children born into low- and highincome families are born with similar abilities. But they have very different educational opportunities, with children in low-income families less likely to have access to early childhood education, more likely to attend under-resourced schools that deliver inferior K-12 education, and less likely to attend or complete college. The resulting educational-attainment gap between children born into low and high-income families emerges at an early age and grows over time. By some estimates, the gap today is twice as large as it was two decades ago. So the US is caught in a vicious circle: rising income inequality breeds more inequality in educational opportunity, which generates greater inequality in educational attainment. That, in turn, translates into a waste of human talent, a less educated workforce, slower economic growth, and even greater income inequality. Although the economic costs of income inequality are substantial, the political costs may prove to be the most damaging and dangerous. The rich have both the incentives and the ability to promote policies that maintain or enhance their position. Given the US Supreme Court’s evisceration of campaignfinance restrictions, it has become easier than ever for concentrated economic power to exercise concentrated political power. Though campaign contributions do not guarantee victory, they give the economic elite greater access to legislators, regulators, and other public officials, enabling them to shape the political debate in favor of their interests. As a result, the US political system is increasingly dominated by money. This is a clear sign that income inequality in the US has risen to levels that threaten not only the economy’s growth, but also the health of its democracy. Laura Tyson, a former chair of the US President’s Council of Economic Advisers, is a professor at the Haas School of Business at the University of California, Berkeley. © Project Syndicate, 2014. www.project-syndicate.org

US jobless report seen holding The U.S. Department of Labour will release the Employment Situation report for November on Friday morning, hot on the heels of a positive ISM manufacturing report but rising weekly jobless claims over the past month. This is one of the most widely followed economic reports each month by investors, traders, economists, business owners and even by politicians. The ISM Manufacturing Report on Business showed that the Employment Index grew for the 17th consecutive month, registering 54.9% in November, a decrease of 0.6 points below the October reading of 55.5%. Economists expect the unemployment rate to hold consistent with its October reading of 5.8%. In October the largest job growth was in food services, drinking places, retail trade and health care. Employment showed little change in logging, mining, wholesale trade, information, financial activities and government. ADP’s Employment report for November will come out on Wednesday. It has a consensus estimate of 225,000 and the previous reading was 230,000. In October, the ADP report suggested that small businesses added 102,000 jobs, followed by a gain of 122,000 for medium businesses and a gain of 5,000 from large businesses. Service-providing employment rose by 181,000 jobs in October.

German firms reluctant to recruit, says Ifo Only isolated German companies plan to recruit more staff, according to the Ifo Employment Barometer that fell to 105.4 index points in November, after 106.9 points in October and 107.9 in November last year. For the moment there is only a slightly positive employment dynamic. In manufacturing, the employment barometer remained constant at a low level. Like last month, nothing points to an upturn in employment in the future. In distribution there is no net increase in the staff base at present. Construction firms continue to recruit new staff, although to a somewhat lesser degree than last month. Willingness to recruit in the service sector fell to its lowest level since October 2013, but remains positive.

Hospitality jobs and pay rise in UK The number of hospitality jobs in Britain has increased by almost a fifth in the past year, with salaries also rising, according to a new report. Some of the biggest increases have been for bar managers, head chefs and restaurant staff, said hospitality jobs site Caterer.com. Almost 160,000 jobs were advertised on the site over the last year, including 45,000 in the past three months. “Once again, our data reveals ongoing positive trends in the industry, with the number of jobs advertised continuing to remain strong. What’s really encouraging is the growth in share of higher salaries in this sector, and the increase in pay for entry-level roles,” said Neil Pattison, sales director of Caterer.com. “Hospitality and tourism now accounts for over 10% of the UK’s workforce and is the fourth-largest employing industry in the UK, its growth significantly outpacing the rest of the economy,” said Ufi Ibrahim, chief executive of the British Hospitality Association. “The sector can generate some 300,000 new jobs by 2020, as tourism remains at the heart of economic growth in the UK,” Ibrahim added.

December 3 - 9, 2014

financialmirror.com | COMMENT | 23

Hard wisdom for scarce water By Moshe Alamaro In California, residential consumers are being fined for wasting water. The goal is to combat a severe drought by reducing residential consumption by 20%. The trouble is that residential water use accounts for less than 15% of total consumption. The rest is used mainly for agriculture. Even if the desired cuts are achieved, they will account for less than 3% of total demand – a drop in an otherwise empty bucket. Meanwhile, in China, some 30,000 workers are trying to change the weather, attempting to seed clouds from airplanes or using anti-aircraft guns to shoot shells into the air, hoping to coax some rain from the sky. There is no statistical proof that this type of weather manipulation works, but cloud seeders are also busy in the United States, mainly in the west. These pointless policies are what I have come to call “political placebos”: attempts by governments to demonstrate to their citizens that they are doing something – anything! – to alleviate water shortages. Placebos may have their place in medicine, but when they distract from efforts to address the underlying malady, they can do more harm than good. Measures like those in California are like instructing police officers to blare their sirens wherever they drive to create the impression that crime is being fought. As climate change leads to deeper and more frequent droughts, the resulting water shortages will require new, sometimes difficult, solutions that go beyond futile attempts to placate the public. The challenges are daunting. In many places, underground water is considered the property of the owner of the land where the water is extracted, even when a well’s user is tapping an

aquifer that spreads across thousands of square miles. As a result, there is little incentive to conserve. Meanwhile, widespread pumping lowers the level of the entire aquifer, potentially allowing salt water to encroach. And, because this arrangement is tied to property rights, only the bravest of politicians dare to address it. In some parts of California and Texas, a portion of the water supply is provided to consumers for almost nothing – delivered by a network of dams, reservoirs, and aqueducts that were built decades ago. The Hoover Dam, for example, which created Lake Mead, the largest reservoir in the US, was built in 1936 during the Great Depression as part of the New Deal. Even if the federal government had intended to get a return on its investment by selling the water from Lake Mead, the dam’s construction costs have long since been amortised. Unlike other commodities, the price of water is very often a political decision, subject to the influence of interest groups that lobby for subsidies. For example, most of the water used in agriculture in Texas and California is sold at a price below its cost. As a result, it is frequently wasted. The cost for an acrefoot of water in Dallas or Austin is at least $150. Texas rice farmers, however, pay just $10, and every year they consume the equivalent of a five-foot flood. Such a large quantity of water is not even necessary for rice farming; most of it is used to drown weeds. The US federal government needs to intervene in the water industry. As long as these distortions persist, new technologies will struggle to compete. Rationalising the water sector would allow new investors to enter the market. Farmers in Texas and California need to stop growing rice, which should be imported from water-rich countries like Vietnam. Instead, US farmers should be encouraged to shift to other crops, such as sesame, with the government sharing the cost of replacement machinery needed to cultivate and harvest them. The adoption

of technologies like drip irrigation would make current water use seem primitive and outdated. The water sector should follow the example of the electricpower industry, where changes to federal regulations in the second half of the twentieth century allowed independent power producers to use existing transmission lines. The deep price cuts and improved service ushered in by these regulatory changes prompted other countries to adopt the American model. It is time to turn off the tap on subsidised water and find a real cure for persistent water shortages. Moshe Alamaro is a research affiliate in the Department of Earth, Atmospheric, and Planetary Sciences at MIT and Chief Technology Officer of More Aqua, Inc. © Project Syndicate, 2014, www.project-syndicate.org

The next phase of China’s financial deepening By Andrew Sheng and Geng Xiao

The People’s Bank of China (PBOC) has reduced official interest rates for the first time in more than two years, cutting the one-year lending rate by 0.4 percentage points, to 5.6%, and the one-year deposit rate by 0.25 percentage points, to 2.75%. The net interest margin – the spread between what banks pay for deposits and what they charge for loans – has thus narrowed by 0.15 percentage points, to 2.85%. The decision, taken after more modest attempts at monetary easing failed to increase bank lending and private-sector borrowing, reflects a renewed focus on boosting economic growth. The PBOC’s move also highlights declining inflationary pressures. China’s producer price index has been falling for 32 months, reflecting excess capacity and weak external demand, while the consumer price index has declined from 3.2% to 1.6% over the last 12 months. Moreover, the housing price index for 70 major Chinese cities has dropped from 9.6% in January to 2.6% last month. With the price of oil and commodities also dropping, the risks of deflation and a growth slowdown far outweigh the threat of inflation. Policymakers and financial regulators lately have been seeking to reduce funding costs for businesses, which have been piling on risky debt in recent years, as insufficient access to official loans has pushed them to the shadow banking system. In this sense, the interest-rate cut provides welcome relief. But addressing debt risk in China – where social financing (a broad measure of credit, covering official and shadow bank lending and equity) rose from 130% of GDP to 207% early this year – is far from straightforward. Indeed, China’s macroeconomic structure and policies complicate matters considerably. The first problem is the fragmentation and distortion of the price of capital. As it stands, there are considerable disparities between the one-year fixed deposit rate (3%); the official lending rate (6-8%) reserved for state-owned enterprises (SOEs), large corporations, and mortgages; and the market lending rate (10-20%) paid by private business and local-

government projects that rely on shadow banking. This segmented credit market means that monetary policy works very differently in China than in the advanced economies. In particular, the private sector – especially small and medium-size enterprises (SMEs), which are most often driven to the shadow banking sector – would benefit more from credit relaxation than from a cut in official interest rates. The second complication stems from the structural imbalance between the banking sector (or the debt market) and the stock market. In 2008-2013, total equity financing from domestic stock markets accounted for only 3% of total social financing, most of which was allocated to SOEs and large corporations. In fact, fears that new stock issues would depress equity prices were so strong that policymakers closed the market for initial public offerings for more than a year, beginning in 2012. Because the non-bank asset-management industry remains small relative to the banking sector, there are limited funds available to inject equity to enable corporate borrowers, especially SMEs, to deleverage, despite high domestic savings. The third problem concerns China’s growth model. Waning external demand has undermined the capacity of China’s old manufacturing- and export-based growth model to sustain extremely high growth rates. But the ongoing shift toward services- and consumption-led growth is boosting demand for liquidity, while the accompanying creative destruction is generating considerable uncertainty. In other words, financial deepening in China is not simply a matter of addressing financial repression. In order to enable the corporate sector to manage the transition to a modern knowledge-based economy, China must also rebalance the financial system by carrying out a shift from bank and shortterm funding toward equity and long-term bonds.

China is ready to initiate this rebalancing. With shadow banks’ lending rates running as high as 20% annually, interest rates in the private credit market are already liberalised, with many SMEs able to cope. Moreover, though the price-earnings ratio on China’s main boards remain low relative to the advanced economies, the ratio of Shenzhen’s SMEs and ChiNext boards for smaller and newer companies exceed 30 and 50, respectively. Clearly, China’s retail investors have the risk appetite to participate in SMEs. It is time for China’s leaders to encourage a structural shift, by channeling domestic savings toward long-term projects with high social returns. This should occur, first and foremost, through pension and insurance funds, which in China amount to less than 3% the size of the banking system, compared to more than 60% in the advanced economies. Meanwhile, increased equity would advance corporatesector deleveraging, helping to cushion the financial system against shocks and delivering higher real returns to savers. As it stands, China has only 2,500 domestically listed companies, compared to more than 5,000 in the United States and 8,000 in India. At the same time, inefficient, wasteful, and incompetent companies – especially those that are generating high levels of pollution, depleting natural resources, and creating excess capacity – should be encouraged to exit the market, with modern and innovative companies taking their place. As Alibaba, Tencent, and other rising technology giants demonstrate, China is moving rapidly toward e-commerce and e-finance. But these companies are listed outside of China and are unavailable to domestic investors. If the real sector cannot deliver high returns to investors, there is no value creation. Given this, China’s leaders should focus not only on channeling funding toward innovative industries; they must also ramp up their efforts to weed out excess capacity and energy-inefficient activity in the stateowned sector. And they must initiate a similar process to weed out inefficient borrowers from the banking (and shadow banking) system. Financial deepening is a market process. But it must be underpinned by a regulatory and policy framework that encourages risk-taking and innovation. Andrew Sheng is Distinguished Fellow of the Fung Global Institute and a member of the UNEP Advisory Council on Sustainable Finance. Xiao Geng is Director of Research at the Fung Global Institute. © Project Syndicate, 2014, www.project-syndicate.org

December 3 - 9, 2014

24 | BACK PAGE | financialmirror.com

The geopolitical impact of cheap oil By Martin Feldstein The price of oil has fallen more than 25% in the past five months, to less than $80 a barrel. If the price remains at this level, it will have important implications – some good, some bad – for many countries around the world. If it falls further, as seems likely, the geopolitical consequences on some oil-producing countries could be dramatic. The price of oil at any time depends on market participants’ expectations about future supply and demand. The role of expectations makes the oil market ~ the supply and demand for the current harvest. By contrast, oil producers and others in the industry can keep supply off the market if they think that its price will rise later, or they can put extra supply on the market if they think the price will fall. Oil companies around the world keep supply off the market by reducing the amount of oil that they take out of the ground. Oil producers can also restrict supply by holding oil inventory in tankers at sea or in other storage facilities. Conversely, producers can put more oil on the market by increasing production or by running down their inventories. The market expectations reflected in today’s price reflect lower future demand and increased future supply. Lower demand reflects both the current weakness of economic activity, particularly in Europe and China, and, more important, the longer-term changes in technology, which will increase cars’ fuel efficiency and induce the use of solar power and other non-oil energy sources. The

increase in the future potential supply of oil reflects new output produced by fracking, the development of Canada’s tar sands, and Mexico’s recent decision to allow foreign oil companies to develop the country’s energy sources. These changes in demand and supply suggest that the future price of oil will be lower than industry participants expected until just a few months ago. Some of the recent changes in expected future demand and supply could have been anticipated earlier. But there is no way to know when attitudes and expectations will change. The historic volatility of oil prices reflects these psychological shifts as well as changes in objective reality. Today’s oil price is also linked to anticipated future interest rates. More specifically, oil producers have an investment choice: They can increase production now, selling the additional oil at today’s price and investing the proceeds at the existing long-term interest rate, or they can leave the oil in the ground as an investment. A low rate of interest encourages producers to leave oil in the ground. When the current abnormally low interest rates on long-term bonds rise over the next few years, it will become more attractive for producers to increase the supply of oil and invest the resulting income at the higher rate. Unless expectations about the fundamentals of future supply and demand change, the rise in the interest rate will cause oil prices to fall further. The low price of oil is good news for the United States economy, because it implies higher real incomes for American consumers. Within the US, the lower price is transferring real income from oil producers to households, which raises short-term demand because households spend a higher proportion of their incomes than oil firms do. For the same

reason, the lower price also gives a boost to aggregate demand in Europe, Asia, and other oil-importing regions. The big losers from falling oil prices include several countries that are not friends of the US and its allies, such as Venezuela, Iran, and Russia. These countries are heavily dependent on their oil revenue to support their governments’ spending – especially massive transfer programs. Even at $75 or $80 a barrel, these governments will have a difficult time financing the populist programs that they need to maintain public support. Although Saudi Arabia and several of the Gulf states are also major oil exporters, they differ from other producers in two important ways. First, their cost of extracting oil is extremely low, which means that they will be able to produce profitably at the current price – or even at a much lower price. Second, their enormous financial reserves allow them to finance their domestic and international activities for an extended period of time, as they seek to transform their economies to

reduce their dependence on oil revenue. A further decline in the price of oil could have major geopolitical repercussions. A price of $60 a barrel would create severe problems for Russia in particular. President Vladimir Putin would no longer be able to maintain the transfer programmes that currently sustain his popular support. There would be similar consequences in Iran and Venezuela. It is not clear whether these countries’ current regimes could survive a substantial and sustained future decline in oil prices. By contrast, it is obvious that oil-importing countries would benefit greatly – as they already are. Martin Feldstein, Professor of Economics at Harvard University and President Emeritus of the National Bureau of Economic Research, chaired President Ronald Reagan’s Council of Economic Advisers from 1982 to 1984. © Project Syndicate, 2014. www.project-syndicate.org

Sapienta Country Analysis Cyprus - In March 2013 Cyprus suffered its worst economic shock since 1974, leaving the economy with high corporate, household and government debt and an illiquid banking system. There are many uncertainties going forward but also potential new prospects, including exploitation of gas and a possible solution of the Cyprus problem.

fiscal and structural policy, and macroeconomic and sectoral trends; tables and charts of quarterly recent economic trends and medium-term forecast. €9950 ex VAT per year for up to 5 users within a single organization if paid in advance; €1,100 ex VAT if paid in instalments.

- Premium subscription (monthly analysis and critical updates): Analyst will alert you by email of critical - Sapienta Country Analysis Cyprus is an unrivalled monthly service that not only keeps you abreast of these developments developments as they occur and include two to three lines of comment. €11,250 ex VAT per year for up to 5 users within a but helps you anticipate and plan for what is coming next. single organization if paid in advance; €1,400 ex VAT if paid Written in a concise, easy-to-read format, Sapienta Country in instalments. Analysis Cyprus provides you with comprehensive monthly analysis and forecasts of domestic and international politics, - Bespoke service: Aimed at institutional investors, premium budget and debt performance, the banking sector, sectoral subscribers enjoy a 20% discount and standard subscribers a policies including oil and gas, and macro-economic trends. 10% discount on bespoke services such as personal and - The reports are written by Fiona Mullen, a renowned Cyprus telephone briefings. Check our website for further details. analyst with 20 years’ experience producing clear, reliable and independent analysis for an international audience. Contact Check our website for sample issues. research@sapientaeconomics.com, Tel +357 99 338 224, - Standard subscription (monthly analysis and forecast): Analysis and outlook for domestic and international politics, www.sapientaeconomics.com

Comprehensive monthly analysis of politics, economic policy and the economy