Dossier Isocyanaatvrije lakken

VERPLICHTE OPLEIDING NADERT MET RASSE SCHREDEN

VANAF 24 AUGUSTUS 2023 MOET EEN OPLEIDING OVER HET VEILIG GEBRUIK VAN DI-ISOCYANATEN VOLTOOID ZIJN

Marie-Claude Conversy (Tover)

“Al tien jaar geleden waren wij de pionier voor isocyanaatvrij werken!”

De regels voor het werken zonder isocyanaten worden elk jaar strenger en de vloerbekledingsindustrie vormt hierop geen uitzondering. De Italiaanse onderneming Tover besefte meer dan tien jaar geleden dat het roer om moest en lanceerde in 2012, als echte pionier in de sector, haar eerste isocyanaatvrije tweecomponentenvernis, Bella. Marie-Claude Conversy, exportmanager, licht het beleid toe van haar onderneming, die gespecialiseerd is in parketafwerkingsproducten:

"In de industrie hebben we te maken met zeer strenge Europese regelgeving. Isocyanaten staan bovenaan de lijst. In onze sector moeten we nu voldoen aan Verordening 2020/1149, die bepaalt dat vanaf 23 augustus 2023 beroepsbeoefenaars die producten aanbrengen die een bepaalde hoeveelheid isocyanaten bevatten, een opleiding moeten volgen voordat zij deze mogen gebruiken. Sommige landen, zoals Nederland, gaan al verder. De verkoop en het gebruik van producten (zoals verven) die isocyanaten bevatten, is verboden voor particulieren. Verwacht wordt dat de norm geleidelijk in andere Europese landen zal worden ingevoerd. Met onze formulering maken wij vloerbekledingsproducten die vooruitlopen op de strengere regels."

"De vraag is hoe het gebruik van isocyanaat bij de afwerking van parket kan worden vermeden. Hiervoor bieden wij een gamma ééncomponentenlakken aan, geschikt voor zeer zwaar verkeer. Denk aan onze Uniqua SQ. De volgende logische vraag is: waarom zijn er nog twee-componenten lakken? Het antwoord is dat professionals daaraan de voorkeur geven, omdat deze tweecomponentenproducten beter bestand zijn tegen vlekken en een betere hechting hebben. Het is dan ook moeilijk om de vakmensen die er om technische redenen de voorkeur aan geven, om te schakelen. Het is aan ons, fabrikanten, om hen ervan te overtuigen dat er alternatieven zijn die minstens even goed presteren. Zoals we in 2012 al bewezen hebben met onze isocyanaatvrije tweecomponenten Bella lak."

Tal van voordelen

"De voordelen van een tweecomponentencoating zoals Bella zijn nu duidelijk, nu deze gedurende een periode van tien jaar technisch is geperfectioneerd en door vele klanten is getest. Een zeer groot voordeel is dat de veiligheid zowel voor de professionele gebruiker als voor de particulier gewaarborgd is. Bovendien heeft component B geen risicosymbool op het etiket, wat betekent dat het noch irriterend noch corrosief is en geen verontreinigende stoffen voor het mariene milieu bevat. Het heeft ook het EN 71-certificaat, dat de veiligheid van kinderen garandeert."

"Andere voordelen zijn dat wordt ingespeeld op een breed publiek dat zich bewust is van het probleem van veiligheid en milieu-effecten; de afwerking gebeurt in twee lagen, zonder harde ondergrond (voor weerstand tegen zwaar verkeer en vlekken) en bespaart dus veel tijd. Bovendien is deze vernis verkrijgbaar in alle mogelijke aspecten: glanzend, mat, extramat en onzichtbaar, zodat aan alle eisen op het gebied van esthetische resultaten wordt voldaan".

Weer meer zichtbaarheid geven

"In België hadden we veel succes na de eerste lancering van het product op de Domotex-beurs in Hannover, gevolgd door reclamecampagnes en een follow-up via onze sociale media. Dit succes in België verbaast ons niet, aangezien de mensen daar al goed op de hoogte zijn van het winkelverbod in winkelketens. Onlangs hebben wij besloten dit zeer innovatieve product opnieuw te lanceren, omdat het onderwerp steeds meer ter sprake komt en wij ervan overtuigd zijn dat de publieke aandacht zal toenemen en professionals op de een of andere manier zal dwingen het te gebruiken".

"Het bovenstaande roept ook onmiddellijk de vraag op wat wij van plan zijn in de (nabije) toekomst te doen. Zo hebben wij ons assortiment nu uitgebreid met een ander product: Natural Wood Oil. Dit is een natuurlijke houtolie op waterbasis die perfect verenigbaar is met de isocyanaatvrije B-component. Het kan dus gekatalyseerd worden om zijn weerstand te verhogen. Het grote voordeel is een super onzichtbare, extra matte afwerking met een glansgraad van minder dan 5! Bovendien is het product geformuleerd met harsen van plantaardige oorsprong en heeft het dus een geringe impact op het milieu. Kortom, dit is een uitstekende oplossing die prestaties en respect voor de planeet combineert."

Op 3 augustus 2020 publiceerde de Europese Commissie onder REACH een restrictie voor het werken met producten die meer dan 0,1% vrije di-isocyanatenmonomeren bevatten. Vooral belangrijk om weten daarbij is dat professionele en industriële werknemers die met deze producten werken voor 24 augustus 2023 met succes een opleiding over het veilig gebruik van di-isocyanaten moeten voltooid hebben.

Uiteraard ontsnapt ook de parketwereld niet aan deze restrictie. De regel stelt immers letterlijk dat er geen beroepsgroepen uitgezonderd worden van de training, wat niet geldt voor consumenten. Zij hoeven geen training te volgen omdat ze maar sporadisch met deze producten werken. Ook nog te vermelden is dat de zwaarte van de opleiding samenhangt met de intensiteit van het gebruik van producten met di-isocyanatenmonomeren in de genoemde concentratie: hoe intensiever het gebruik, hoe groter de blootstelling en hoe zwaarder de training.

Ongewenste gevolgen van blootstelling

De nieuwe maatregel gaat over een specifieke stof die gebruikt wordt in lijmen en mastieken: polyurethaan of PU. PU kent vele toepassingen in de bouw, verpakkingen, industrie, transport en nog veel meer. PU-producten ontstaan uit een reactie van di-isocyanaten en polyolen en worden tijdens de reactie opgebruikt. Deze di-isocyanaten kunnen bij verkeerd gebruik ongewenste gevolgen hebben. Het doel van de nieuwe maatregel is om eventuele risico's op sensibilisatie van de luchtwegen te verminderen. Door sensibilisatie kan een persoon na blootstelling met een bepaalde stof er allergisch voor worden, waardoor na nieuw contact met de stof allergische reacties en ademhalingsproblemen kunnen optreden. Net om deze ongewenste reacties te vermijden, oordeelt men dat opleiding de beste oplossing is. Via de juiste opleiding is het gebruik van di-isocyanaten bevattende PU-producten namelijk perfect veilig.

Certificaat

Inmiddels is trouwens al een ander onderdeel hiervan in voege getreden: vanaf 24 februari 2022 moet de etikettering al verplicht aangepast zijn. Voortaan moet op de verpakking het volgende staan: ‘per 24 augustus 2023 moet voor professioneel en industrieel gebruik een passende opleiding zijn voltooid”.

Mee te geven valt nog dat werkgevers er zélf verantwoordelijk voor zullen zijn dat hun werknemers de training volgen en afronden met een certificaat. Leggen deelnemers de training en de eindtoets goed af, dan krijgen ze een certificaat dat vijf jaar geldig is. Daarna moeten ze hun kennis opfrissen met een nieuwe training.

Website met opleidingsprogramma

Twee Europese chemische organisaties ontwierpen inmiddels een website en werkten een opleidingsprogramma uit rond het veilig gebruik van di-isocyanaten voor industriële en beroepsmatige gebruikers. ISOPA, de vereniging van Europese producenten van aromatische di-isocyanaten en polyolen, en ALIPA, de vereniging van Europese producenten van alifatische isocyanaten, presenteren de website ‘safe use of diisocyanates’ (https://www.safeusediisocyanates.eu), waar industriële en beroepsmatige gebruikers zich kunnen registreren voor het volgen van een opleiding. Op 1 november vorig jaar startte de online-opleiding in het Engels en op 1 december volgde de opleiding in het Duits. Dit jaar zullen die ook in andere talen worden uitgerold, waaronder ook het Nederlands en Frans.

Het trainingsniveau hangt af van het blootstellingsrisico. Er zijn drie trainingsniveaus: basisniveau, middelhoog niveau en hoogste niveau. Op het einde van iedere training krijgt men een document van de gevolgde opleiding.

Interessant om te bekijken is de volgende YouTube-boodschap, waarmee ISOPA en ALIPA gebruikers willen sensibiliseren om zich voor de opleiding in te schrijven: https://www.youtube.com/ watch?v=tHHfn7jnvEg.

Bronnen: VVVF, Feica, VLK, be-mastics.be en ISOPA + ALIPA