Folia10_64

weekblad voor de Universiteit van Amsterdam jaargang 64 12/11/2010 nummer 10

Nu nog van de slager, straks uit het lab?

Jonge dichteres Lieke Marsman debuteert

Jasje-dasje

Folia-knor bezoekt het corps

Susan Smit

‘Schrijven leer je door het te doen’

LAAT ZIEN DAT JIJ ALS TRAINEE THUISHOORT IN EUROPA GA NAAR TRAINEEBIJDEEU.NL EN MAAK KANS OP EEN UNIEKE VIPTRIP NAAR BRUSSEL

Wil je meedenken op het hoogste Europese niveau, te midden van de ambtelijke top? Ben je (bijna) afgestudeerd en zit je goed in je talen? Dan is een traineeship bij de EU zeker iets voor jou. Vanaf 3 januari kun je je weer inschrijven.

Wil je eerst meer weten, kom dan naar onze Meet & Greet op 15 december. En om je kansen te vergroten op een traineeship bij de EU, doe je mee aan

PRESENTEER JEZELF AAN EUROPA op traineebijdeEU.nl. Misschien selecteren we jou wel voor een VIPTRIP naar Brussel.

Ben jij een High Potential?

Kies dan de kortste weg naar de top!

www.dekortstewegnaardetop.nl BestGraduates wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topwerkgevers

BestGraduates Law wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topkantoren

BestGraduates is een activiteit van

Naamloos-4 1

07-11-2008 08:56:48

onderdeel van de

inhoud #10

Vlees zonder leed

Vegetariërs vinden het nog eng, investeerders ook: kweekvlees. Beter voor dier, milieu en gezondheid. Uit stamcellen kunnen spiervezels groeien, maar of het ooit een massaproduct wordt? 14

Lieke Marsman

Haar eerste gedicht schreef ze als kind toen ze meedeed aan een poëziewedstrijd in Zaltbommel: ‘Ik had van die VPROouders die zeiden dat ik dat moest doen.’ Nu is Lieke Marsman 20, en verschijnt haar eerste bundel 10

Regels

Voor de argeloze bezoeker lastig, voor de leden gesneden koek: de mores van het corps. Geen gympen dragen op de sociëteit, bijvoorbeeld 18

Susan Smit

Schrijver over haar studietijd: ‘Wetenschap speelt een grote rol in mijn leven’ 20

commentaar Ontslag Van een bedrijf vol weldenkende mensen mag je verwachten dat het netjes met z’n personeel omgaat. Dat dit in de praktijk soms anders gaat, bleek vorige maand.

Een ondersteunend medewerker uit het gebouw waar de redactie van dit weekblad is gehuisvest, nam ontslag. De medewerker, laten we hem P. noemen, was in het pand een bekend gezicht, met voor iedereen een vriendelijk woord.

Hoe hij verder functioneerde en wat hij al dan niet deed op de werkvloer (of daarbuiten), wisten we niet. Totdat zijn werkgever, de directeur van Crea, een massamail stuurde aan alle gebruikers van het gebouw.

Daarin meldde hij dat P.’s arbeidsovereenkomst na een ‘indringend gesprek (…) met onmiddellijke ingang’ beëindigd was. In de mail werd ook melding gemaakt van P.’s ‘moeilijkheden die samenhangen met een overmatig gebruik van drank en drugs en die zijn gezondheid ondermijnen’.

Het is niet gebruikelijk om bij iemands vertrek zo publiekelijk en gedetailleerd kond te doen van diens persoonlijke problematiek. Wat zou de werkgever ertoe hebben gebracht om de privacy van een ex-medewerker op deze manier te schenden? Desgevraagd meende hij met deze openheid van zaken te voorkomen dat mensen ‘met vragen zouden blijven zitten’.

Weegt het recht op informatie zwaarder dan iemands recht op privacy? Is het nodig om van iemand die blijkbaar met privéproblemen zit, de vuile was buiten te hangen onder het mom van transparantie? Waarschijnlijker lijkt het dat hier sprake is van onmacht, wraakzucht, of misschien zelfs van een oprechte, maar daarom niet minder misplaatste zucht naar eerlijkheid.

Van een directeur van een van de grotere instellingen binnen de UvA – iemand met jarenlange ervaring als leidinggevende – zou wat meer discretie verwacht mogen worden, en wat meer inlevingsvermogen op z’n plaats zijn.

Folia verschijnt sinds 1948 als onafhankelijk weekblad voor de Universiteit van Amsterdam. Het wordt uitgegeven door de stichting Folia Civitatis.

En verder:

weekblad

voor de Universiteit van jaargang 64 12/11/2010 Amsterdam nummer 10

nieuws 4-7, opinie/brieven/stage 8-9, objectief 12, bul 20, Fen is uit/het beste/eten 21, annonces 22, lezingen 23, Dijkgraaf/ Curvers/overigens 24 Nu nog van

colofon

Jonge dich teres

Lieke Marsm an debuteert

de slager, stra ks uit het lab ?

Jasje-dasje

Folia-knor bezoekt het corps

Susan Smit

‘Schrijven leer je door het te doen’

Folia: Weekblad voor de Universiteit van Amsterdam, Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, tel. 020-5253981, fax 020-5253980, redactie@folia.uva.nl website: www.folia.nl uitgever: Stichting Folia Civitatis redactie: Floor Boon, Mirna van Dijk (eindredacteur), Jim Jansen (hoofdredacteur), Luuk Heezen, Anouk Kemper, Margot Riedstra (secretariaat), Henk Thomas, Dirk Wolthekker medewerkers aan dit nummer: Bob Bronshoff, Roger Cremers, Fred van Diem, Robbert Dijkgraaf, Julie de Graaf, Jan-Maarten Hupkes, Marc Kolle, Marianne Mann, Harmen van der Meulen (tevens correctie), Gina Miroula, Jeff Pinkster, Arjan Roodink, Bob van Toor, Won Tuinema, Tjebbe Venema, Fen Verstappen, Hans van Vinkeveen redactieraad: Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Albert Goutbeek, Lief Keteleer (voorzitter), Jaap Kooijman, Lennart Verhoef, Bert Vuijsje zakelijke leiding: Paul van de Water art direction: Pascal Tieman opmaak: Carl Zevenboom druk: Dijkman Offset, Diemen advertentiewerving: Bureau van Vliet bv, Zandvoort, tel. 023-5714745, fax 023-5717680, zandvoort@bureauvanvliet.com abonnement: € 46,90 per jaargang opgave: 020-525 3981, mededelingen@ folia.uva.nl of www.folia.nl. Het is niet altijd mogelijk de rechthebbenden van de foto’s op de prikbordpagina te achterhalen. Rechthebbenden van het beeldmateriaal kunnen zich bij Folia melden via: redactie@folia.uva.nl.

Folia 3

nieuws

Veni-subsidies

meer actueel nieuws op www.folia.nl

Gewraakt FEB-rapport alsnog openbaar zz Commissie samengesteld die toekomstscenario economiefaculteit gaat ontwikkelen. zz Faculteit wil ‘opgaande lijn’ weer vinden.

Collegevoorzitter Karel van der Toorn en interim-decaan Eric Fischer van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde (FEB) hebben gezamenlijk een brief gestuurd naar de medewerkers van de faculteit. In die brief schrijven ze dat het tot nu toe niet openbare rapport over de exploitatie van de faculteit vanaf heden in zijn geheel is in te zien via een link op de medewerkerssite van de UvA. Het rapport, gemaakt door Pieter-Jan Aartsen van de afdeling Concern Control, heeft als basis gediend voor de omvangrijke reorganisatie die het

faculteitsbestuur begin oktober aankondigde.

De FEB moet volgens het huidige reorganisatieplan de komende drie jaar veertien miljoen euro besparen. Veel medewerkers zien de noodzaak daarvan niet in en eisten inzage in het rapport, in de wandelgangen het ‘Rapport Aartsen’ genoemd.

Inzage werd hen tot nu toe onthouden.

Eerder werd al bekend dat accountantskantoor Dubois & Co op verzoek van de facultaire ondernemingsraad (OR) een toetsing zal uitvoeren van het rapport. Dit kantoor heeft ervaring met het verrichten van contraonderzoek en second opinions.

Naar verwachting zal dat onderzoek eind deze maand zijn afgerond, zodat de OR de resultaten ervan kan meenemen in het advies dat de raad nog moet uitbrengen over de reorganisatie.

Van der Toorn en Fischer zeggen in hun brief dat de huidige financiële problemen waar de faculteit mee kampt ‘structureel’ moeten worden aangepakt, zodat er daarna weer ‘een opgaande lijn’ kan worden gevonden. Om de toekomst van de faculteit in kaart te brengen, is daarom een commissie samengesteld onder leiding van de Groningse hoogleraar Peter Leeflang, onder meer gespecialiseerd in marketingmanagement en promotie.

Deze commissie is gevraagd een ‘scenarioanalyse’ te maken voor de toekomst.

De commissie bestaat naast Leeflang uit de UvA-hoogleraren Peter Boswijk, Deanne den Hartog, Ans Kolk, Hessel Oosterbeek en Sweder van Wijnbergen.

De commissie zal naar verwachting in december met haar bevindingen naar buiten komen. (DW)

Doctor Harry Mulisch ‘niet chic’ in 1952 met de novelle Tussen hamer en aambeeld. Hij vond de novelle zelf van onvoldoende kwaliteit en besloot zijn carrière opnieuw te beginnen. Dat deed hij met zijn eerste roman Archibald Strohalm, waarvoor hij de prestigieuze Reina Prinsen Geerligsprijs voor jong talent kreeg. Later sleepte hij nog de Constantijn Huygensprijs en de P.C. Hooftprijs in de wacht, beide voor zijn gehele oeuvre. Tot zijn bekendste werken behoren onder meer Het stenen bruidsbed, De zaak 40/61, De aanslag, Twee vrouwen en De ontdekking van de hemel.

Harry Mulisch is op 6 november begraven op Zorgvlied in Amsterdam. (DW)

zz Overleden schrijver en UvA-eredoctor Harry Mulisch droomde als puber van een carrière als wetenschapper.

De op 30 oktober op 83-jarige leeftijd overleden schrijver Harry Mulisch heeft altijd naar een academische titel verlangd.

De deur van zijn jongenskamer in het ouderlijk huis aan de Anna van Burenlaan in Haarlem was getooid met het opschrift ‘Laboratorium prof. dr. mr. ir. H.K.V. Mulisch Esq.’. Een hele geruststelling dus dat in elk geval één van die titels hem op 8 januari 2007 ten deel viel: toen verleende de UvA hem tijdens de viering van de 375ste dies van de universiteit een eredoctoraat.

Maar toen hij eenmaal doctor Harry Mulisch was tooide hij zich niet met die titel.

‘Niet chic,’ zei hij tegen Folia.

Harry Kurt Victor Mulisch debuteerde

Zie pagina 8 voor een beschouwing van de nalatenschap van Harry Mulisch door Harry Mulisch in 2007 bij zijn benoeming emeritus hoogleraar en Mulisch-kenner tot eredoctor / foto Bob Bronshoff Marita Mathijsen.

CvB-leden boven balkenendenorm zz De drie leden van het College van Bestuur zaten vorig jaar met hun salaris boven de balkenendenorm van 188 duizend euro. zz Asva-voorzitter: ‘Bedrag niet buitenproportioneel.’

Afgelopen jaar streek Karel van der Toorn, voorzitter van het College van Bestuur (CvB), 240.000 euro op. Vicevoorzitter Paul Doop verdiende 215.822 euro en rector magnificus Dymph van den Boom zag 209.100 euro bijgeschreven worden op haar rekening. In totaal hebben zestig bestuurders van onderwijsinstellingen de zogeheten publicatienorm voor topinkomens overschreden.

Het gaat om 34 bestuurders van universiteiten, negentien van hogescholen, zes bij regionale opleidingscentra en 4 Folia

een bestuurder van een gecombineerd bestuur voor onder meer speciaal onderwijs, gehandicapten- en revalidatiezorg en arbeidsreïntegratie.

Met een inkomen van bijna 353 duizend euro verdiende bestuurslid René van Elderen van Fontys Hogescholen het meest in 2009. AOb-voorzitter Walter Dresscher: ‘De crisis is kennelijk niet bij alle bestuurders even goed doorgedrongen. We moeten ervoor zorgen dat er zo veel mogelijk geld op de plek terechtkomt waar leerlingen en studenten er wat aan hebben.’

Asva-voorzitter Lodewijk Berkhout vraagt studenten op zijn Facebook-pagina te reageren op de bedragen. ‘Het college van bestuur van de UvA/HvA ontving in 2009 664.922 aan pensioenpremie en salaris.

De UvA en de HvA zijn de grootste in hun soort. Vergeleken met hun collega’s is

dit bedrag niet buitenproportioneel. Maar stel dat ze een deel van hun salaris investeren waar onderwijs of onderzoek dat hard kan gebruiken, heb je suggesties?’

(Jeff Pinkster)

Rectificatie

Anders dan in Folia 07 van 15 oktober staat, was de OR-FEB niet unaniem in haar wens om een extern onderzoek naar de exploitatie van de faculteit te laten doen. Twee leden van de OR, Fred Pope en Arthur Schram, hebben respectievelijk tegen het onderzoek gestemd en tegen de vorm, waarin het lopende externe onderzoek is opgezet.

NWO heeft negentien jonge, recent gepromoveerde wetenschappers een Venisubsidie toegekend voor onderzoek aan de UvA en het AMC. De Veni-subsidie is bedoeld voor jong wetenschappelijk talent dat opvallend en origineel wetenschappelijk onderzoek verricht. Elke onderzoeker krijgt 250.000 euro, waarmee hij of zij drie jaar onderzoek kan doen. In totaal dienden dit jaar 982 onderzoekers een onderzoeksvoorstel in bij NWO waarvan 161 onderzoekers in deze ronde een Veni-subsidie ontvangen. Het gaat om de wetenschappers Hajo Boomgaarden (communicatiewetenschap), Jeroen den Dunnen, Joppe Hovius, Marit Westerterp, Jeroen van den Wijngaard en Ralph van Oort (alle vijf geneeskunde), Maartje van Gelder (geschiedenis), Jasper de Goeij (biologie), Eelke Heemskerk, Sarah de Lange en Tom van der Meer (alle drie politicologie), Saskia Hekker (sterrenkunde), Matthijs van der Meer (life sciences), Fiona Parrott (medische antropologie), Balázs Pozsgai (theoretische fysica), Elske Salemink (ontwikkelingspsychologie), Katrin Schulz (wijsbegeerte), Rachel Spronk (antropologie), en Tuba Yarbay Duman (taalkunde). (FB)

Amerika Veni-laureaat Cees Snoek en hoogleraar Arnold Smeulders van het Instituut voor Informatica hebben van de Amerikaanse overheid een subsidie van 3,5 miljoen dollar ontvangen. Snoek en Smeulders kregen de subsidie voor hun onderzoeksvoorstel Video Search with Speed and Accuracy for Multimedia Events (SESAME). Met SESAME wordt een beeldzoekmachine ontwikkeld die met hoge precisie videobeelden kan vinden in enorme collecties.

Doel van het project is om beeldinformatie efficiënt te vertalen naar een precieze tekstuele omschrijving. Daarmee moet het fundamentele cognitieve probleem worden opgelost: kan een machine zonder tussenkomst van de mens een beeld omzetten in tekst? In het SESAME-project werkt de UvA samen met SRI International – een spin-off van Stanford – en de University of Southern California. (DW)

Prijsvraag

Deze week in Folia een interview met schrijfster en oud-UvA-studente Susan Smit. Haar nieuwe boek Wijze mannen is net uit. In het boek, een vervolg op haar boek Wijze vrouwen uit 2003, gaat Susan Smit in gesprek met wijze mannen als Deepak Chopra, Paulo Coelho en Eckhart Tolle. Een exemplaar van Wijze mannen winnen? Ga naar www.folia.nl/prijsvraag

CAO

Sociale wetenschappen in de rode cijfers zz Jaarlijks tekort van één miljoen euro noopt tot bezuinigingen. zz Bestuurders van de opleidingen willen ‘liever niet’ met de botte bijl saneren.

In opdracht van decaan Edward de Haan van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen moeten de sociale wetenschappen, bestaande uit de secties antropologie, politicologie, sociologie en sociale geografie in 2011-2012 een bezuiniging doorvoeren.

De combinatie van dalende onderzoeksfinanciering en gelijkblijvende onderwijsfinanciering bij stijgende studentenaantallen zorgt binnen de secties voor een

structureel tekort van één miljoen euro op jaarbasis. In een mail aan medewerkers wijzen de bestuurders van de vier secties – Wouter van der Brug, Joos Droogleever Fortuijn, Anita Hardon, Johan Post, Jan Rath en Mark Rutgers – erop dat dit tekort bij ongewijzigd beleid verder op zal lopen.

Dat heeft decaan De Haan ook geconstateerd en daarom heeft hij de secties een bezuiniging opgelegd, c.q. opdracht gegeven het tekort zo spoedig mogelijk weg te werken. De bestuurders schrijven dat ze ‘liever niet’ met de botte bijl willen saneren, maar dat er wel iets moet gebeuren. Wat, dat is vooralsnog onbekend. ‘We willen proberen met creatieve oplossingen onderwijs en onderzoek zo te organiseren

dat het eindresultaat nog steeds voldoet aan hoge eisen van wetenschappelijkheid, maar wel tegen lagere kosten.’

De bestuurders zeggen daarbij voor lastige keuzes te staan. ‘Zoals de vraag of de onderzoekscomponent binnen de vaste aanstellingen omlaag moet naar bijvoorbeeld dertig procent of dat het onderzoek zich nog meer moet richten op de zwaartepunten, of er een bindend studieadvies moet komen of een numerus fixus.’

Vanaf begin januari gaan de bestuurders in overleg met medewerkers om te kijken hoe het tekort kan worden omgebogen in een plusje. Het is nog niet bekend of ook de andere secties binnen de FMG – communicatiewetenschap, pedagogiek en psychologie – moeten bezuinigen. (DW)

‘n8’: eten, idealen en dj’s zz Niet alle opzetjes slagen tijdens de Museumnacht, maar als je geluk hebt tref je een parel Het leek de perfecte invulling voor de museumnacht van 6 november in Bijzondere Collecties: mensen met een boodschap ouderwets hun zaak laten bepleiten op een sinaasappelkistje, ter illustratie van de lopende tentoonstelling Wereldverbeteraars!

75 jaar IISG. Maar in dezelfde ruimte werd vegetarisch gekookt door de jongeren van het Jamie Oliver-initiatief Fifteen, met als gevolg dat het publiek er vooral het motto ‘Een betere wereld begint bij je maag’ op nahield. Kon COC-voorzitter Vera Bergkamp nog een beleefde stilte afdwingen, Partij voor de Dieren-leider Marianne Thieme oogstte met haar pleidooi voor dierenrechten vooral geroezemoes en hier en daar zelfs een besmuikt lachje.

Gelukkig was er ook de tentoonstelling, met achterin een fotoreportage van Hans Eijkelboom. De fotograaf zat rustig te wachten op geïnteresseerde bezoekers. ‘Komen jullie voor de rondleiding?’ Enthousiast gidste hij een groepje jongeren door zijn portretfoto’s van de Bijlmer, een wijk die

Marianne Thieme hield een pleidooi voor dierenrechten / foto Arjan Roodink

ooit met de beste bedoelingen is opgezet, maar die – getuige het werk van Eijkelboom – vooral uitblinkt in eenvormigheid. ‘Dan gaat er een groepje rond de tafel zitten en verdwijnt iedere vorm van eigenheid. Net zoals de organisatie van de museumnacht

overal dj’s neerzet om het leuk te maken.’

Een onorthodox commentaar, waardoor het groepje grinnikt, over het werk discussieert en intensief naar de foto’s kijkt. Een ongebruikelijke ontmoeting, perfect in de stijl van de museumnacht. (LH)

Medicijn tegen Alzheimer stap dichterbij zz In de beginfase van de ziekte gaat een groep genen in de hersenen de geheugenstoornissen zo lang mogelijk tegen. zz Een nieuw medicijn zou diezelfde genen wellicht ook in andere stadia van de ziekte kunnen activeren.

‘De hersenen blijken zelf het ziekteproces te compenseren’, aldus emeritus hoogleraar neurobiologie Dick Swaab over de resultaten van het hersenonderzoek die binnenkort in het wetenschappelijke tijdschrift Brain verschijnen. Voor

het onderzoek is het hersenweefsel van negenenveertig overleden patiënten in de verschillende ziektestadia van Alzheimer geanalyseerd. ‘De hersenen blijken zelf het ziekteproces te compenseren.’

Nog voordat er symptomen van Alzheimer zichtbaar zijn, is al via een microscoop vast te stellen dat er sprake is van de ziekte. In dat stadium wordt een groep van ongeveer vijfhonderd genen in het voorste deel van de hersenschors extra actief, waardoor zenuwcellen beter met elkaar kunnen communiceren. Op dat moment krijgt de patiënt nog geen last van geheugenstoornis. Pas als de genen

weer minder actief worden, openbaren de klachten zich. De ontdekking is een belangrijke stap in de richting van een medicijn, want volgens Swaab is het wellicht mogelijk de genen ook te activeren als de ziekte verder gevorderd is.

Alzheimer beschadigt zenuwcellen in de hersens en hun onderlinge verbindingen, waardoor onder meer geheugenverlies optreedt. In Nederland is zo’n zestig tot zeventig procent van de dementerenden Alzheimerpatiënt. Die groep bevat op dit moment ongeveer een kwart miljoen mensen, maar verwacht wordt dat dit aantal de komende veertig jaar verdubbelt. (LH)

Het algemeen bestuur van de Vereniging van Universiteiten (VSNU) heeft tijdens zijn vergadering van 25 oktober 2010 besloten het onderhandelaarsakkoord CAO-NU 2010-2011 niet over te nemen.

Bij het begin van de onderhandelingen was al duidelijk dat er in de budgetkaders geen compensatie voor loonontwikkeling zit. Intussen is gebleken dat de budgetten van de universiteiten verder onder druk komen te staan door de rijksbegroting 2011 en het regeerakkoord. Die zullen arbeidsplaatsen kosten. Om een CAOloonsverhoging te kunnen bieden zouden de universiteiten meer arbeidsplaatsen moeten opheffen en de werkdruk opvoeren. Dat vinden ze onverantwoord. De huidige (verlengde) CAO heeft nog een looptijd tot 1 maart 2011. (DW)

Burgemeester René Verhulst, tot voor kort directeur bedrijfsvoering van de FEB, is vanaf 1 december de nieuwe burgemeester van de Zeeuwse gemeente Goes. Verhulst (50, CDA) werd van de twintig sollicitanten het meest geschikt geacht om Dick van der Zaag op te volgen, die na zeventien jaar burgemeesterschap vertrekt. Het vertrek naar Goes komt op het juiste moment, want Verhulst hoeft nu niet de miljoenenbezuiniging aan de FEB mee te maken.

Verhulst was de rechterhand van oud-decaan Tom Wansbeek, die in december 2009 gedwongen werd te vertrekken wegens grote tekorten op de exploitatierekening van de faculteit. Verhulst bleef wel verbonden aan de FEB, maar moest een stap opzij doen en solliciteerde naar een andere functie. Verhulst is schoolgenoot van oudpremier Balkenende: beide zaten ze op het Christelijk Lyceum in Goes. Verhulst is sinds 1978 lid van het CDA. (DW)

Stelling De poll op folia.nl was afgelopen week: Het komende jaar gaat op alle faculteiten en opleidingen fors bezuinigd worden. Goed? zz Uiteraard, iedereen moet de broekriem aanhalen, dus waarom de universiteiten niet? – 48,5% zz Heel slecht. En helemaal in een land dat steeds pretendeert te investeren in de kenniseconomie – 34,0% zz Belachelijk. En dat terwijl de UvA altijd zegt onderwijskwaliteit zo belangrijk te vinden – 13,6% zz Best redelijk. De UvA investeert nu eenmaal fors in nieuwbouwprojecten en het geld moet ergens vandaan komen – 3,9% Totaal aantal respondenten: 103

Folia 5

nieuws meer actueel nieuws op www.folia.nl

Rector flyert voor Docent van het Jaar

doctor

zz Dymph van den Boom: ‘Goede docent laat studenten meer uit zichzelf halen.’ zz Studenten kunnen tot 12 november hun stem uitbrengen op hun favoriete docent.

‘Wie een goede kans maakt om docent van het jaar te worden? Dat ga ik niet zeggen, dat is beïnvloeding,’ antwoordt rector magnificus Dymph van den Boom vastbesloten. Van den Boom riep studenten op 2 november op hun stem uit te brengen op hun favoriete docent voor de jaarlijkse verkiezing van de Docent van het Jaar.

Zelf vindt ze het voornamelijk belangrijk dat een docent inspirerend over zijn of haar vakgebied kan vertellen. ‘Dat een student denkt: Ja, dat wil ik worden! Daarnaast moet een docent goed op de hoogte zijn van wat er speelt en er voor zorgen dat studenten meer uit zichzelf halen. Dat doe je door bijvoorbeeld net iets boven het gebruikelijke niveau te gaan zitten.’ De rector magnificus hecht belang aan de verkiezing, omdat hierdoor ‘onderwijs echt in de picture komt’. Van den Boom: ‘Meestal

Paul Preenen promoveert bij arbeidsen organisatiepsychologie op een onderzoek naar uitdaging in werk.

Dymph van den Boom legt een student uit hoe hij moet stemmen / foto Tjebbe Venema

wordt medewerkers vooral gevraagd naar hun onderzoek, op dat gebied zijn ze gearriveerd. Daarom is het leuk dat ze zich op deze manier nog kunnen onderscheiden, dat mensen zeggen: “Ik wist niet dat je zo goed kon lesgeven.”’ De uiteindelijke win-

naar wordt op 10 januari, tijdens de viering van de dies natalis van de UvA, bekendgemaakt. (AK) Stemmen kan tot 12 november via www.docentvanhetjaar.uva.nl

Off-labelmedicijngebruik kan ziek maken zz AMC onderzoeker Marcel Levi hoopt op meer aandacht voor de risico’s van off-labelmedicijngebruik.

Off-labelmedicijngebruik kan ernstige bijwerkingen hebben. Patiënten die niet lijden aan hemofilie, maar wel het medicijn daartegen toegediend krijgen, hebben een hogere kans op trombose. Dat blijkt uit een onderzoek van professor Marcel Levi, waarvan de resultaten 4 november in het New England Journal of Medicine verschenen zijn.

Bij off-labelgebruik wordt een medicijn voorgeschreven voor de behandeling van een andere ziekte of klacht dan die waarvoor

het medicijn in eerste instantie ontwikkeld is. Levi, internist aan het AMC, deed onderzoek naar de toepassing van het geneesmiddel Factor VIIa, dat voor hemofiliepatiënten is ontworpen. Zij lijden aan het feit dat hun bloed niet van nature stolt, wat door toediening van het middel wordt verholpen.

Factor VIIa wordt echter ook vaak in andere situaties ingezet waarin een bloedstollend effect nodig is, zoals bij zeer ernstig bloedverlies tijdens operaties of in een oorlogssituatie. Uit de gegevens die Levi uit 35 onderzoeken verzamelde, blijkt dat trombose – de juist ongewenste stolling van bloed, waardoor het risico optreedt dat de aderen dichtslibben – in de groep

patiënten die het medicijn gebruikte bijna twee keer zo vaak voorkomt als in de groep die een placebo voorgeschreven kreeg. Met name de oudere gebruikers kregen last van gevaarlijke bloedstollingen.

Levi wil met het onderzoek de risico’s van off-label medicijngebruik onder de aandacht brengen. Met name in de VS wordt Factor VIIa ook ingezet ter bestrijding van minder serieuze bloedingen. Het AMC heeft laten weten het medicijn alleen toe te dienen aan patiënten die geen hemofilie hebben wanneer ze een levensbedreigende bloeding krijgen. Op dat moment wordt de verhoogde kans op trombose voor lief genomen. (LH)

Gameverslaving leidt tot agressie zz Vooral jongens met psychosociale problemen zijn verslaafd aan games, ontdekte onderzoeker Jeroen Lemmens. zz Omdat ouders of vrienden willen voorkomen dat gameverslaafden gamen, kunnen ontwenningsverschijnselen optreden die leiden tot agressief gedrag.

Gameverslaafden zijn vaker agressief, ongeacht of zij gewelddadige of nietgewelddadige spellen spelen. Dat concludeert Jeroen Lemmens in zijn proefschrift waarop hij 9 november promoveerde.

Aan het onderzoek van Lemmens deden 851 jongens tussen de twaalf en achttien 6 Folia

jaar mee. Gameverslaving – door Lemmens gedefinieerd als ‘aanhoudende en progressieve overmatige betrokkenheid met computer- of videogames die niet kan worden gecontroleerd ondanks geassocieerde sociale en/of emotionele problemen’ – komt bijna uitsluitend voor bij jongens met psychosociale problemen als eenzaamheid, een laag zelfbeeld en slecht ontwikkelde sociale vaardigheden.

Deze kwetsbare groep is ontvankelijk voor de ‘meeslepende omgevingen’ van online spellen als World of Warcraft waarin miljoenen spelers uit de hele wereld elkaar online treffen. ‘Voor sommige spelers worden deze virtuele ervaringen

belangrijker dan werkelijke ervaringen, waardoor participatie aan sociale activiteit afneemt,’ schrijft Lemmens. Dit gegeven verklaart mogelijk waarom eenzaamheid niet alleen leidt tot gameverslaving, maar dat gameverslaving tevens zorgt voor een verdere toename van eenzaamheid.

Het overmatig spelen van games leidt volgens Lemmens uiteindelijk tot conflicten met ouders en school. Bij pogingen van ouders om hun kind van het gamen af te houden, kunnen ontwenningsverschijnselen optreden waardoor de jongens agressief of prikkelbaar gedrag gaan vertonen.

Ook dat kan negatief zijn voor het sociale leven van de gameverslaafde wat eenzaamheid in de hand kan werken. (FB)

Wat was de grootste uitdaging in dit onderzoek?

‘Het vinden van een sluitende definitie van de term “werkuitdaging”. Mensen zeggen makkelijk dat ze toe zijn aan een nieuwe uitdaging, en bedrijven adverteren vaak met een “uitdagende baan”, maar hoe definieer je die precies? Zoals ik het gebruikt heb, hangt het gevoel dat je uitgedaagd wordt steeds af van je taak en de context daarvan, maar vereisten zijn de ervaring van een positieve stimulans gecombineerd met een bepaalde onzekerheid, en het gevoel dat je op je capaciteit getest wordt.’

Is het eigenlijk geen open deur, dat uitdaging werk leuk maakt?

‘Voor veel promotieonderzoeken geldt dat een verband wel vermoed wordt, maar nog niet doeltreffend onderzocht is. Nu staat vast dat het krijgen van uitdagende taken er inderdaad voor zorgt dat mensen hun baan aanhouden, zelfs als ze eerder van plan waren weg te gaan. En omgekeerd zeggen mensen sneller hun baan op door een gebrek aan uitdagende taken. Leren lijkt dus een soort basisbehoefte te zijn.’

Heb je een concreet advies aan de leidinggevenden in Nederland?

‘Vaak onderschatten bazen hoe belangrijk uitdagend werk is. Als bijlage bij mijn onderzoek zitten daarom checklists die aangeven welke aspecten concreet de uitdaging op de werkvloer verhogen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het hebben van veel verantwoordelijkheid, de omgang met verschillende mensen en een hoge mate van variatie in je werk.’

Volgens de versierbijbel The Game is de beste manier om iemand te versieren hem of haar uit te dagen.

Bevestigt jouw onderzoek deze gouden tip?

‘Haha, het is niet direct uit mijn onderzoek gekomen, maar ik geloof er wel in ja. Uit eerder onderzoek is gebleken dat mensen het waarderen als je iets uitdagends doet. Juist omdat het eng is, onderscheid je jezelf door het te doen. Het is daarbij wel van belang dat je je richt op de taak zelf, die als een leersituatie ziet en niet bang bent om op je bek te gaan.

Of het dan gesmeerd verloopt of niet is van minder belang: het feit dat je het doet levert je credits op.’ (LH) Paul Preenen, Challenge at Work. A Matter of Give and Take, promotie: vrijdag 12 november.

ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.uva.nl

prikbord FGw Bertolt

Brecht

promoties AMC Dikke

darm

In het kader van het bijna drie weken durende festival ‘Hoppla! Brecht im Licht’ vindt er in de Roode Bioscoop op het Haarlemmerplein een muzikale reeks Brecht-avonden plaats met Nederlandse en Duitse artiesten. Op één avond de Lotte Lenya-voorstelling van Dorine van der Klei en de knoestige Brecht-interpretaties van Felix Strategier, dan op dezelfde avond ‘Brecht-zoals-Brechthet-nooit-bedoeld-heeft’ door Hilde Hildebrand én een optreden van zangeres Dorine Niezing. Elk van de drie festivalweken wordt op dinsdagavond feestelijk geopend door gastvrouw Dolly Bellefleur met haar Brecht-Tingeltangel. Op 18, 20, 26 en 27 november zal UvA-historicus en publicist Pepijn Brandon een inleiding houden en samen met de optredende artiesten van die avonden dieper ingaan op Brecht als cultureel-politiek fenomeen. Het festival duurt tot en met 27 november. Zie ook www.roodebioscoop.nl

Op 3 november is het gespecialiseerde expertisecentrum voor dikkedarmonderzoek Procolo geopend. Het centrum is gehuisvest in De Rode Luifel, naast het AMC. Procolo is een zelfstandig behandelcentrum, gelieerd aan het AMC. De relatie met het AMC kenmerkt zich door het gebruikmaken van de expertise in mensen, middelen en faciliteiten van het AMC. De zelfstandigheid van Procolo komt tot uiting in een separate patiëntenstroom en zelfstandige afspraken met verzekeraars. Procolo is het eerste expertisecentrum in Nederland dat zich exclusief richt op dikkedarmonderzoek. Het centrum voert uitsluitend coloscopieën uit, een inwendig onderzoek van de dikke darm en het laatste stuk van de dunne darm. Dit onderzoek is van belang om dikkedarmkanker en poliepen vroegtijdig op te sporen. Zie ook www.procolo.nl

Acta Opening

UB Design

Van 25 tot en met 27 november viert het Academisch centrum tandheelkunde Amsterdam (Acta) haar vijfde lustrum en de opening van het nieuwe gebouw aan de Zuid-as. Op donderdag 25 november zal het nieuwe gebouw officieel worden geopend door KNAW-president Robbert Dijkgraaf. Op dezelfde dag is er een symposium en een diner voor hoogleraren en decanen. Op 27 november is er een familiedag in het nieuwe gebouw, waarna er ’s avonds (en ’s nachts) een lustrumfeest is in de Westergasfabriek.

Zie ook www.acta.nl

Het ontwerp van Ira Koers en Roelof Mulder voor de vernieuwde Universiteitsbibliotheek aan het Singel, met onder meer de rode uitleenruimte, heeft de prestigieuze en eervolle Dutch Design Award 2010 gewonnen in de categorie ‘Ruimtelijk, best private interior’. Studenten kunnen tegenwoordig tot middernacht en in het weekend hun bestelde boeken afhalen in een nieuw ontworpen rode kamer. In rode kasten met rode kratjes liggen stapeltjes boeken klaar voor de lener. Robin van Schijndel van de UB is blij met de prijs. ‘Opeens staan we in allerlei gidsjes. We zijn hip geworden.’

FMG Piraterij

AMC Anatomische

Piraterij op zee is de laatste jaren een groeiend probleem. UvA-antropoloog en universitair hoofddocent John Kleinen redigeerde en schreef, samen met Manon Osseweijer, directeur van het International Institute for Asian Studies het boek Pirates, Ports, and Coasts in Asia. In het boek wordt door meerdere auteurs invulling gegeven aan sommige van de historische gaten in de berichtgeving over maritieme piraterij en gewapende roof in Azië. Daarnaast is het boek actueel vanwege contemporaine inzichten in piraterij in de Indische Oceaan en de ZuidChinese Zee. De auteurs belichten verschillende piratenactiviteiten variërend van het plunderen, vernietigen en beroven van kustdorpen en het gevangennemen van de inwoners ervan, tot het aanvallen, overnemen en beroven van vaartuigen, waarna de lading en bemanning worden verhandeld.

Op donderdag 18 november wordt in het Concertgebouw voor de zeventiende keer De Anatomische Les gehouden.

Dit jaar wordt de lezing uitgesproken door hoogleraar Rino Rappuoli, hoofd vaccinonderzoek bij Novartis Vaccines and Diagnostics in het Italiaanse Siena.

Tijdens De Anatomische Les worden ook twee boeken gepresenteerd: Fascinaties. Een intellectuele autobiografie van Jaap van Heerden en Goede bedoelingen en modern wonen, fotonotities over de Bijlmer, een fotoboek van fotograaf Hans Eijkelboom. In Eijkelbooms ogen is de Bijlmer vóór alles ‘de meest internationale plek van Amsterdam’. Eijkelbooms boek is het resultaat van een opdracht van het AMC ter gelegenheid van de opening van het nieuwe Academisch Psychiatrisch Centrum.

FNWI Koningin

FEB WFT-

De koningin opent op woensdag 24 november het nieuwe gebouw van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica op het Science Park. In het nieuwe gebouw zijn alle bètadisciplines van de UvA bij elkaar gebracht. Tijdens de openingsbijeenkomst spreken collegevoorzitter Karel van der Toorn, burgemeester Eberhard van der Laan en decaan Bart Noordam. Aansluitend verricht de koningin de officiële openingshandeling. De opening van het gebouw vindt plaats vanaf 15.30 uur.

Het College Deskundigheid Financiële Dienstverlening (CDFD) heeft de Amsterdam Business School erkend als WFT-exameninstituut. Dit betekent dat de Business School examens af mag nemen in het kader van de Wet Financieel Toezicht (WFT). De erkenning van de Business School geldt tot 1 november 2012. Vóór die datum vindt een toets plaats naar de representativiteit en toegankelijkheid van de examens, de interne kwaliteitsborging en de vakinhoudelijke toetsing van examens. Op basis daarvan wordt vastgesteld of de erkenningsvoorwaarden worden nageleefd.

Award

les

examen

DINSDAG 16/11 10.00 uur: Georges-Pascal Haber Geneeskunde Emerging Technologies to Urologic Oncology.

Promotor: Prof.dr. J.J.M.C.H. de la Rosette.

(Agnietenkapel) 12.00 uur: Dan Milstein - Tandheelkunde The Response of the Oral Microcirculation to Pharmacological and Surga Promotoren: Prof.dr.ir. C. Ince en prof.dr. H.P. van den Akker. (Agnietenkapel) 14.00 uur: Derek Groen - Sterrenkunde High Performance N-body Simulation on Computational Grids Promotor: Prof.dr. S.F. Portegies Zwart. (Agnietenkapel)

WOENSDAG 17/11 10.00 uur: Surrendra Santokhi - Sociologie Immigrantenondernemerschap in Den Haag.

Promotoren: Prof.dr. J. Rath en prof.dr. M.J.A. Penninx. (Aula) 12.00 uur: Inge Broekman - Kunstgeschiedenis Constantijn Huygens, de kunst en het hof.

Promotoren: Prof.dr. E.J. Sluijter en prof.dr. J.M. Koppenol. (Aula)

DONDERDAG 18/11 10.00 uur: Rick Orij - Biologie On the Intracellular Ph of Baker’s Yeast.

Promotor: Prof.dr. S. Brul. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Nicola Tien - Biologie Life-History Traits in a Haplodiploid Mite.

Promotor: Prof.dr. M.W. Sabelis. (Agn.kapel) 14.00 uur: Richard Groen - Geneeskunde Multiple Myeloma and Malignant Lymphoma.

Promotor: Prof.dr. S.T. Pals. (Agnietenkapel)

VRIJDAG 19/11 10.00 uur: Krischan Sjauw - Geneeskunde Mechanical Cardiac Assist Devices.

Promotoren: Prof.dr. J.J. Piek en prof.dr. J.G.P. Tijssen. (Agnietenkapel) 12.00 uur: Frank Hermans - Sociologie Trauma en beschaving.

Promotor: Prof.dr. N.A. Wilterdink. (Agn.kapel) 13.00 uur: Dan Assendrop- Geografie/ Landschapsecologie Classification of Pattern and Process.

Promotor: Prof.dr. J. Sevink. (Aula) 14.00 uur: Malaika Vlug - Geneeskunde Optimizing Strategies in Gastrointestinal Surgery.

Promotor: Prof.dr. W.A. Bemelman. (Agn.kapel)

Oraties WOENSDAG 17/11 16.00 uur: Prof.dr. F.J.M. Roeters, bijzonder hoogleraar Adhesieve Tandheelkunde P(l)akkende Tandheelkunde. (Aula)

VRIJDAG 19/11 16.00 uur: Prof.dr. G. Geltner, hoogleraar Middeleeuwse Geschiedenis A Cell of Their Own: The Incarceration of Women in Late Medieval Italy. (Aula) Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/agenda

Folia 7

opinie

Het ondergrondse oeuvre Marita Mathijsen zoekt naar een beeld dat de complexe samenhang en rijke gelaagdheid van Harry Mulisch’ werk kan illustreren, en vindt dat in het Londense metronet.

M

ulisch’ werk is glashelder wat de bovenlaag van het verhaal betreft. Tegelijkertijd is het aantal lagen onder de oppervlakte onafzienbaar. Die lagen afgraven en de betekenis ervan zichtbaar maken, dat is een van de taken van de literatuurwetenschap. Wie Mulisch bestudeert voelt zich als een archeoloog in een stad die vanaf de Romeinse tijd bestaan heeft en die laag na laag prijsgeeft.

Elk boek is op zichzelf te lezen, en functioneert geheel zelfstandig, maar als je de lijnen tussen zijn werken naloopt, ontstaat er een echt leesavontuur.

Er is in zijn boeken een oorverdovend geklep te horen van allerlei figuren uit de wereldgeschiedenis en uit de wereldliteratuur die met elkaar in gesprek zijn, zoals Dante, Hermegistos, Goethe, Orpheus en Oidipous, Shakespeare, Thomas Mann, Nietzsche. Men kan het opvatten als een hoger triviantspel om al die verwijzingen thuis te brengen. Maar de betekenis ervan gaat boven het banale eruditiespel uit.

Mulisch is ervan overtuigd dat zijn eigen oeuvre een samenhangend organisme is, maar ook de wereldliteratuur is geen dode massa, en blijft voortdurend in beweging doordat die steeds opnieuw gelezen wordt en ingeschakeld bij nieuwe literatuur.

Nieuwe literatuur verjongt oude literatuur als die daarop voortbouwt.

Mulisch’ boeken gaan altijd over meer dan het alledaagse. Hij kan realistisch beginnen en dicht bij de werkelijkheid blijven, maar dan opeens in een fantastische chaos de boel laten exploderen, zoals in De elementen waarin de hoofdpersoon uit zee opgeschept wordt door een watervliegtuig, gedumpt wordt op een brandend bos en dan een visioen van totale vereniging der elementen krijgt. Mulisch probeert bij de essentie van het leven te komen en een menselijke moraal te ontwikkelen die niet meer afhankelijk is van een godsdienst of overgeërfde axioma’s. Mulisch presenteert het schrijven als een nieuwe mythe die klassieke pretenties heeft. Hierbinnen komen al zijn thema’s bij elkaar. Het maken van een kunstwerk is vernietiging van de beweging, doordat kunst de voortgang vastlegt en versteent. Met name de tijd moet vernietigd worden, omdat die zelf een vernietiger is. Schrijven is tenslotte datgene waarin dood en tijd overwonnen 8 Folia

kunnen worden. Zo schept Mulisch een eigen verbinding van oude mythen als Faust, Orpheus en Oidipous en creëert hij een nieuwe werkelijkheid door de tijd en dus de dood stil te leggen.

Ik heb geprobeerd een beeld te vinden waarmee de samenhang in Mulisch’ oeuvre uitgelegd kan worden. Ik heb aan een spinnenweb gedacht, waarin alle draden vanuit een kern met elkaar verbonden zijn. Ik heb ook gedacht aan een planetenof zonnestelsel, en aan een inktvis met zijn vele omklemmende tentakels. Een familiestamboom met opa’s, neven, bastaarden en achterkleinkinderen zou ook een goed beeld voor zijn oeuvre kunnen zijn. Maar uiteindelijk voldoet een technisch beeld het best. Mulisch’ oeuvre telt 94 boektitels, romans, poëzie, verhalen, theater, essays, autobiografische schetsen, studies. Ondergronds zijn al die titels met elkaar verbonden, je kunt van de ene naar de andere stappen en altijd weer kun je op hetzelfde centrale punt uitkomen. Het lijkt dus alsof je in een ondergronds metronet stapt, zoals in Londen, met de Central Line als voornaamste lijn, die doorkruist wordt door de Circle Line, door de Jubilee en de Victoria lijnen. Er zijn haltes en overstapplekken en er is een centraal station waar de lijnen bij elkaar komen. Wat een Mulisch-onderzoeker dus moet doen, is een kaart van dat net maken, althans proberen te maken, want de metrokaart van Londen is een peuterlegpuzzel vergeleken bij zijn werk. Wat me aan het beeld bevalt is dat het niet toepasbaar is op enig Nederlands metrostelsel. Zelfs in beeldspraak over zijn oeuvre moet men zijn toevlucht nemen tot buitenlandse allure.

In Mulisch’ literaire nalatenschap zijn nog onafgewerkte schetsen te vinden, vroege verhalen en versies van het nooit gepubliceerde De ontdekking van Moskou. Deze zullen zeker in de nabije toekomst uitgegeven worden. Vóór Mulisch stierf, heeft hij besloten dat zijn manuscripten, boeken en voorwerpen die verband houden met zijn werk, bij elkaar moeten blijven. Zou men anders kunnen verwachten? yyy Marita Mathijsen is emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde en was in 2007 erepromotor van Harry Mulisch

illustratie Marc Kolle

brieven Bomenblunders Uiteraard ben ik blij dat het beroemde boek De Bomen in Artis en Hortus van de

hand van mijn vader Hans van der Stelt in Folia van 29 oktober is genoemd. De foto op bladzijde 12-13, van Bob Bronshoff, is ook erg fraai.

Minder gelukkig is dat de tekst ernaast lijkt te zeggen dat op de foto de grote beuk uit Artis te bewonderen is, terwijl iedereen die een eik van een beuk kan onderscheiden, ziet dat het in feite een eik betreft. Bovendien zie ik meteen dat

Kinderopvang wordt ‘tricky business’

stage Luchtverfrisser Arne Lamet (24)

is bezig met zijn master bedrijfskunde en deed een zomerstage bij Procter & Gamble.

Zwalkend, eenzijdig financieel-economisch georiënteerd overheids­ beleid op het gebied van kinderopvang schrikt ouders af en mist pedagogische visie en verantwoording, vindt Louis Tavecchio.

S

inds 2002, dus over een periode van acht jaar, maakte de kinderopvang een rondtocht langs de ministeries van VWS, SZW, OCW en, met het aantreden van het kabinet RutteVerhagen, keerde dit belangrijke beleidsterrein weer terug bij SZW. Het heeft er dus alle schijn van dat de kinderopvang vanaf heden weer op de eerste plaats als een instrument wordt gezien om meer vrouwen, en met name moeders, aan de arbeidsmarkt te laten deelnemen.

Maar vorige maand werd door het demissionaire kabinet-Balkenende IV het mes flink in de overheidssteun voor de kinderopvang gezet. Over (in)consistentie of (dis)continuïteit van beleid gesproken! Want als de overheid de arbeidsmarktparticipatie van moeders wil stimuleren, ligt het allerminst voor de hand om te gaan korten op precies dat middel dat ervoor zou kunnen zorgen dat ze die keuze ook daadwerkelijk gaan maken. En op basis van een motie van de Tweede

We vinden nergens een mission statement of visiedocument over de manier waarop de kwaliteit van de kinderopvang verbeterd kan worden Kamer van eind 2005 zijn basisscholen vanaf augustus 2007 verplicht om voor ouders de aansluiting met de buitenschoolse opvang, een opvangvorm voor kinderen tussen 4 en 12 jaar, te regelen. Enerzijds stimuleert de overheid dus krachtig het gebruik van professionele kinderopvang voor kinderen tot en met 12 jaar, anderzijds maakt ze de kinderopvang juist duurder.

Over de professionele kinderopvang als een steeds belangrijker wordende opvoedingsomgeving is te midden van alle politieke overwegingen en financieeleconomische argumenten intussen nauwelijks iets terug te vinden. Kinderopvang ontwikkelt zich in toenemende mate als een erkende en waardevolle partner in ontwikkelingsstimulering en voor- en vroegschoolse educatie (vve). En ook de verdere ontwikkeling van ‘Kinderopvang’ naar ‘Integraal Kindcentrum’, in samenwerking met het primair onderwijs (denk aan de ‘Brede School’) is niet gediend

het de magistrale eeuwenoude eik uit Artis is, die daar is afgebeeld.

Ten tweede vertelt de tekst dat deze eik uit Artis of anders ‘een boom’ uit de Hortus de oudste boom van Amsterdam moet zijn. De boom uit de Hortus betreft in feite de boomhazelaar aldaar, maar belangrijker: er is nog een derde boom, namelijk een Morus nigra of zwarte moerbei in een achtertuin van een huis

met het eenzijdige accent op economische aspecten of arbeidsparticipatie van moeders. De terugkeer naar SZW is daarmee niet alleen een gemiste kans, maar helaas ook een flinke stap terug.

Zo vinden we nergens een mission statement of visiedocument over de manier waarop de kwaliteit van de kinderopvang – inmiddels voor meer dan 800.000 kinderen het belangrijkste opvoedingsmilieu tussen (en naast) gezin en school – verbeterd kan worden. Evenmin lezen we argumenten met betrekking tot de manier waarop pedagogisch verantwoorde, dus primair vanuit het belang van het kind beredeneerde, dagarrangementen kunnen worden gerealiseerd, die het kind optimale leer- en ontwikkelingsmogelijkheden bieden en de (soms nog aarzelende) ouders, met name moeders, het vertrouwen geven dat nodig is om hun kind met een gerust hart mede door anderen te laten opvoeden.

Ten slotte, de noodzaak van bezuinigingen staat niet ter discussie. Maar als de kinderopvang daaraan moet bijdragen dient dat op een maatschappelijke aanvaardbare wijze te gebeuren. De zo gewenste arbeidsparticipatie van moeders zal niet toenemen als de grootste groep, afkomstig uit gezinnen met een laag en middeninkomen, het laat afweten vanwege te dure kinderopvang. Want de hoogopgeleide, goedverdienende moeders die wel willen (en kunnen) betalen zijn te gering in aantal om de oprukkende vergrijzing met succes het hoofd te bieden. En voor verreweg de meeste moeders geldt dat ze hun kind alleen aan de opvang zullen toevertrouwen als die van goede kwaliteit is, zeker als de kosten zijn gestegen.

Niet alleen het stuivertje wisselen tussen (tot nu toe) drie ministeries, maar vooral het onbetrouwbare, zwalkende overheidsbeleid en het ontbreken van een goed onderbouwde pedagogische visie dreigt van de kinderopvang een onduidelijke sector te maken en voor veel ouders in financieel-economisch opzicht tricky business. yyy Louis Tavecchio is bijzonder hoogleraar pedagogiek De redactie verwelkomt brieven en ingezonden stukken. U kunt deze sturen aan redactie@folia.uva.nl. Vermeld altijd uw naam en relatie tot de UvA; anonieme bijdragen worden niet geplaatst. De redactie

‘Procter & Gamble is een bedrijf dat producten maakt zoals tandenborstels, luiers, afwasmiddel en shampoos. Voorafgaand aan de stage kon ik me nauwelijks voorstellen hoe het werk er uit zou gaan zien. Ik had als student nou niet direct affiniteit met Pampers. Maar het leek me leuk om toch te solliciteren. Dat traject was erg lang. Eerst moest ik een online rekentoets maken, verschillende fictieve problemen naar eigen inzicht oplossen en een persoonlijkheidstest invullen. Toen moest ik op een sollicitatiedag drie gesprekken van anderhalf uur voeren, met personen die steeds stegen in rang. En op het laatst stond er een senior voor me met een fles champagne en de boodschap dat ik mocht beginnen.

Vervolgens heb ik voor niemand koffie hoeven halen, ik werd juist meteen in het diepe gegooid. Ze zeiden: “Je bent zo ver gekomen, dus laat maar zien dat je het waard bent.”

Ik kreeg vier projecten op de afdeling digital, waaronder grofweg alle online communicatie valt. Zo onderzocht ik hoe we voor een game van tandenborstels zo veel mogelijk traffic konden genereren, oftewel hoe we zo veel mogelijk bezoekers de game konden laten spelen. Of moest ik ineens een conference call voeren met personeel uit vestigingen over de hele wereld. Maar de grootste klus was per product te inventariseren waar de grootste vooruitgang op digitaal gebied kon worden geboekt. Het meest trots ben ik op de presentatie daarvan, die ik voor meer dan honderd mensen gaf en die me veel complimenten opleverde. Er zit nog geen job offer in omdat ik nog met mijn master bezig ben, maar ze bewaren mijn dossier, dus ik hoef zeker niet meer opnieuw te solliciteren.

Mijn kijk op het bedrijf is door de stage erg veranderd.

Toen ik voor die tijd de website van P&G bestudeerde, las ik dat deel van de bedrijfsmissie is “het verbeteren van het leven van consumenten.” Dat vond ik op dat moment heel cheesy klinken. Maar inmiddels ben ik er van overtuigd dat je inderdaad iemands leven aangenamer maakt als die een luchtverfrisser heeft gekocht. Ik ben het bedrijf minder alleen als geldwolf gaan zien. Natuurlijk gaat het er uiteindelijk nog steeds om dat er een positief bedrag onder de streep staat, maar P&G besteedt ook veel aandacht en geld aan thema’s als duurzaamheid en gezondheid. In mijn beoordeling werd zelfs meegenomen hoeveel van mijn tijd ik daaraan had besteed.

Het werkende leven is me heel erg meegevallen. De mensen die er werken zijn ontzettend intelligent en gedreven. Aan het begin kon ik het hoge tempo niet eens bijbenen, omdat je bijvoorbeeld in een werkbespreking een stortvloed aan informatie over je heen krijgt. Maar op een gegeven moment neem je dat tempo over. Toen dat eenmaal lukte stond ik er versteld van hoeveel ik kon doen op een dag!’ (Luuk Heezen)

behoudt zich het recht voor om bijdragen in te korten.

aan de Prins Hendrikkade, die meedoet aan dit kampioenschap.

Sjors van der Stelt, promovendus bij het Centrum voor Wiskunde en Informatica

Vierde lid Het redactioneel commentaar in Folia behandelt de aanstelling van een vierde

collegelid en de positie van de HvA in de samenwerking met de UvA. Als HvAmedewerker weet ik niet of ik blij ben met deze ontwikkeling. Een vierde lid aanstellen is een goed plan. Maar een Rector Magnificus die zich alleen met de UvA en een rector die zich alleen met de HvA bezighoudt doorbreekt het idee van een ‘personele unie’. Het CvB bestaat vrees ik straks steeds uit drie mensen,

waarbij er twee in beide zitten. Dat is een bron van onrust en er zijn nog voldoende mensen hier die zich herinneren hoe suboptimaal de sfeer in het vorige college was met Sijbolt Noorda en Rob Scheerens. Een zorgelijke ontwikkeling, vooral voor de HvA. yyy Willem Brouwer, docent informatica en lid van de CMR

Folia 9

als men vraagt waarom schrijf je in hemelsnaam nog gedichten antwoord dan omdat mensen niet onder mijn tong blijven liggen omdat je gedichten stil kunt laten staan als een luisterend oor tegen je schokkende borstkas omdat poëzie aan je ribben is gaan rusten en een verband heeft aangelegd met jouw verhaal.

I’ve been so depressed that all my clothing fits, and I look good in everything.

Black especially.

Maybe my mother will see me while I’m still thin, but not too bleak. You look good, she’ll tell me, and I’ll say Ma, I feel good.

Liz Rosenberg ‘Poems of Delight’ (fragment)

Lieke Marsman, ‘soms moet dat’ (fragment)

‘ Filosofie studeer ik voor het geld’ Ze is geen familie van de beroemde Nederlandse dichter Hendrik Marsman. En ze slamt nooit. Volgende week verschijnt haar eerste bundel bij Van Oorschot: Lieke Marsman. Marianne Mann / foto Roger Cremers

A

ls jongste dichter viel ze op tussen de gevestigde namen op het grote podium van de Stadsschouwburg in Utrecht tijdens de Nacht van de Poezië, terwijl haar generatiegenoten aan het slammen waren in de lawaaiige kleine zaal. Op 18 november presenteert Lieke Marsman (20) bij Uitgeverij van Oorschot haar eerste bundel: Wat ik mijzelf graag voorhoud.

Folia kwam een bakje linzensoep en citroenmerengue mee-eten in het Unicastudentenhuis, waar Marsman een van de bovenste kamers van het door de verzekering net-niet afgekeurde pand op de Reguliersgracht bewoont. Als we na het eten met een fles wijn op haar kamer zitten, grijnst ze: ‘In Folia staan was natuurlijk een droom.’

Gedichten ‘Mijn eerste gedicht schreef ik voor een poëziewedstrijd van de Openbare Bibliotheek Zaltbommel tijdens de Kinderboekenweek. Ik had van die VPRO-ouders die zeiden: “Ga jij dat maar eens doen.” Ik was altijd al aan het schrijven, mijn eerste “boek” had ik af toen ik zes was. Het bestond uit verhaaltjes als “Mama is jarig.

Er is taart. Het is slagroomtaart.” Toen ik twaalf was en naar popmuziek luisterde schreef ik mijn eerste gedichten, in het Engels, want dat waren die liedjes ook.

Later merkte ik dat ik het leuker vond om in het Nederlands te dichten. Ik kon meer met de woorden en had een grotere controle over de taal.’

Omweg ‘Poëzie is een soort omweg om uit te drukken wat je voelt. Het is indirect. Als ik begin met schrijven, heb ik een korte anekdote of een klein uitgangspunt en probeer ik daar langzaam een gevoel in te 10 Folia

verwerken. Overigens ben ik heel slecht in praten over mijn eigen gedichten. Niet omdat ze voor zichzelf spreken, maar omdat ik denk: ik heb dit een jaar geleden geschreven. Vaak weet ik zelf niet meer waarom of wat ik toen precies voelde.’

Rosenberg ‘Ik lees veel moderne, Amerikaanse dichters, zoals Liz Rosenberg. Deze zomer heb ik in de Tolhuistuin tijdens de Poëziemarathon van Perdu mijn eigen vertaling van een gedicht van haar voorgedragen. Als ik me met een gevoel kan identificeren raakt een gedicht me, maar het is nog fantastischer als een gevoel wat verder van me afstaat, als ik denk: o ja, zo heb ik me ook gevoeld en wat heeft diegene dat goed op papier gezet!’ Dat waardeer ik heel erg, als mensen hele heftige en negatieve gevoelens omzetten in iets moois, er iets mee doen. Ik ben wel een beetje melancholisch.’

Marsman ‘Nee, Hendrik en ik zijn geen familie. Ik ken zijn poëzie ook niet zo goed, al krijg ik ieder jaar wel een sinterklaasgedicht dat er naar verwijst. Dat is het, denk ik. Laatst kwam ik op een voordrachtavond Bernlef tegen – die eigenlijk ook Marsman heet – en hebben we een halfuur om elkaar heen gedraaid in afwachting van wie het eerst zou zeggen: “Wij zijn geen familie, hè.” Hij won.’

Ontdekt ‘Tirade is een serieus literair tijdschrift, niet heel modern en jong. Ik had nooit verwacht dat ik gepubliceerd zou worden. Op een apathische zondagmiddag dacht ik: oh fuck it, ik stuur gewoon wat op. Na een paar maanden wachten werd ik geplaatst.

Een tijd later, ik woonde net in Amsterdam, belde Uitgeverij van Oorschot.

Tirade is hun tijdschrift. Ik ging daar op de koffie en ze zeiden: “We willen op termijn wel een bundel van jou uitbrengen.” Het is een vrij traditionele weg die ik nu afleg. Mensen zeggen vaak dat literaire tijdschriften geen kweekvijvers meer zijn. Maar voor mij werkt dat duidelijk wel zo.’

Nacht van de Poëzie ‘Ingmar Heytze had mijn gedichten gelezen en vroeg of ik wilde voordragen, dat was wel echt een eer. Ze zoeken bij de Nacht van de Poëzie altijd een jong iemand die de avond afsluit en dan het jaar daarop de avond opent. Ik debuteer dit jaar en ben jong, Ingmar Heytze vond mijn gedichten mooi, dus daarom stond ik daar, denk ik.’

Poetry Slam ‘Ik had niet in de kleine zaal bij de Poetry Slam gepast, mijn gedichten lenen zich daar niet goed voor. Het zijn kleine verhaaltjes. Die kan je rustig voorlezen, maar niet “voorschreeuwen”. Een slam, waarbij het heel erg om de performance gaat en de dichter het publiek moet bespelen om te winnen, voegt aan mijn poëzie niets toe. Ik dwaal zelf trouwens vaak na tien minuten af bij een voordracht. Wat mij bijblijft zijn flarden of zinnen, niet het gedicht als geheel. Ik moet een gedicht altijd nalezen om een mening te vormen.’

Moeilijk ‘Poëzie wordt vaak als moeilijk en saai gezien, terwijl het dat helemaal niet hoeft te zijn. Bovendien hoef je het ook niet helemaal te begrijpen om het mooi te vinden. Door dat moeilijke imago kopen mensen niet zo snel een dichtbundel van hun boekenbon, eerder het nieuwe boek van Adriaan van Dis. Het begint, denk ik,

al op school. Wij behandelden de canon en moesten gedichten analyseren waar we nog helemaal niets bij voelden, in plaats van dat we de kans kregen iets mooi te vinden. Als je nu eerst mensen kennis laat maken met iets toegankelijkere poëzie, dan komt dat moeilijke vanzelf wel. Daar is een slam wel weer heel geschikt voor.

Op zo een avond denkt het publiek misschien: “Hé het kan ook best grappig en niet zo zwaar zijn!”’

Filosofie ‘Iedereen weet dat je van poëzie niet kan leven, dus ben ik filosofie gaan studeren – voor het geld. Nee, serieus: in Nederland bestaan er geen academische schrijfopleidingen, zoals in de Verenigde Staten. Dat vind ik jammer.

Een combinatie van theorie en “creative writing” lijkt me erg fijn. Al zijn studeren en dichten wel echt twee verschillende manieren van denken, die elkaar niet aanvullen. Ik heb nooit tijdens een college een ingeving voor een gedicht.

Ook verwerk ik geen filosofische kennis in mijn gedichten. Als er een filosoof in mijn gedichten voorkomt, dan enkel bij wijze van grap.’

Unica ‘Ik wilde helemaal niet bij een studentenvereniging, want ik had heel erg het beeld van acht dagen per week bier drinken en ontgroend worden voor ogen. Bij Unica drinken we maar drie dagen bier en doen we niet aan ontgroening. Wat me het meest aantrok was de aandacht voor literaire zaken die Unica heeft en ook verwacht van haar leden. Bekend is bijvoorbeeld de Unica-poëzieavond, waar leden iets moeten voordragen, maar waarvoor soms ook bekende dichters worden uitgenodigd.’

Rust ‘Overigens betekent het feit dat mijn huisgenoten het hartstikke leuk vinden dat ik met poëzie bezig ben niet dat ik daardoor ook meer rust vind om te schrijven. Het blijft een studentenvereniging. Nu ik op een kamer helemaal boven in het huis zit, kan ik me wel een beetje terugtrekken.

Maar toen ik hier nieuw was woonde ik

A goat devouring a flowering plant A child squeezing through a fence to school A woman slicing an onion A bare foot sticking out A wash line tied to a torn-up tree A dog’s leg lifted at a strandpipe An old man kneeling to drink there A hand on the remote

boven het souterrain en als ik dan merkte dat daar mensen zaten was ik heel erg geneigd om er heen te gaan. En dus niet te schrijven.’

Boek ‘Poëzie is geen baan, je kunt het niet fulltime doen. Je staat niet ’s ochtends op om vervolgens de hele dag te dichten, zoals dat misschien bij proza wel kan. Het lijkt me geweldig om een boek te schrijven maar dat lijkt 900.000 andere Neder-

We would like to show but not to be obvious except to the oblivious We want to show ordinary life We are dying to show it Adrienne Rich, ‘Ritual Acts vi’ uit The school among the ruins

landers ook geweldig. Er zijn schrijvers van mijn leeftijd die vanuit een vooral journalistieke achtergrond een contract aangeboden krijgen om een roman te schrijven. Ik lees hun boeken niet, maar ik vind het wel leuk te volgen waar ze mee bezig zijn.’

Cosmopolitan ‘Ik bewandel nu toevallig een ander pad en ik vind het wel prettig dat ik niet per se heel hip, vlot en happening hoef te zijn.

Links een fragment uit de bundel van Marsman, daarnaast fragmenten uit het werk van twee door haar bewonderde dichters

Van Oorschot is een klassieke uitgeverij, wat je met name ziet aan de, nou ja, “ingetogen” boekcovers. Het eerste wat ze zeiden toen ik het contract tekende, was dat ik qua publiciteit zelf mocht weten wat ik wel en niet aannam. Ik hoef niet voortdurend elke kans aan te grijpen om mijn bundel te promoten. Ondertussen sta ik volgende maand geloof ik wel in de Cosmopolitan. Ik kan dat wel heel snobistisch níet gaan doen, maar ik vind het ook gewoon wel grappig.’ yyy

CV

Lieke Marsman (Zaltbommel, 1990) studeert wijsbegeerte aan de UvA. Ze publiceerde gedichten in onder andere Tirade, Met Andere Zinnen en De Brakke Hond. Half november komt haar debuutbundel Wat ik mijzelf graag voorhoud uit, bij Uitgeverij van Oorschot. 21 november draagt ze voor tijdens het Crossing ­Border festival in Den Haag.

Folia 11

12 Folia

"

objectief

Carla

UvAPride, de organisatie van UvA-homo’s, lesbo’s, biseksuelen en transgenders lanceerde op 5 november deze poster als actie voor oud-student Justus Eisfeld.

Toen Eisfeld nog studeerde was hij een vrouw, waardoor er een vrouwenvoornaam op zijn bul staat. Inmiddels is de oud-student een man en wil hij een bul die daarmee in overeenstemming is, een bul dus met zijn mannenvoornaam. Collegevoorzitter Karel van der Toorn weigert en beroept zich daarbij op middelbareschoolwetgeving. UvAPride hangt deze week overal op de universiteit posters op waarin de beslissing van de collegevoorzitter aan de kaak wordt gesteld.

UvAPride zegt met het ophangen van de posters te willen bewerkstelligen dat Van der Toorn aan transman Justus ‘zo snel mogelijk’ een nieuwe bul geeft ‘en alle beschamende juridische tegenwerking staakt’.

Deze week kan iedereen die het met UvAPride eens is, een petitie tekenen. De handtekeningen worden volgende week aan Van der Toorn aangeboden. Eisfeld stapte vanwege de weigering van Van der Toorn naar de Commissie Gelijke Behandeling die binnenkort een niet-bindende uitspraak doet. (DW) Zie ook www.uvapride.nl

Folia 13

De vegetarische slager

Nederlandse Vegetariërs Bond

In oktober werd in Den Haag de vegetarische slager geopend, waar alleen plantaardige producten worden verkocht. Veel van de producten zijn gemaakt van ‘Beeter’, een plantaardig product met de structuur van vlees.’ Recensies van gerenommeerde kranten en culinaire journalisten bevestigen dat producten uit de vegetarische slagerij, in tegenstelling tot vele soja- en tofuvarianten die al jaren op de markt zijn, ook echt naar vlees smaken.

De Nederlandse Vegetariërs Bond (NVB) leert echter dat vegetarisch Nederland daar geen officieel standpunt over heeft. Dat is zo, zegt directeur van de bond Floris de Graad, ‘omdat de materie zo ingewikkeld is’. Wel denkt De Graad dat veel vegetariërs kweekvlees ‘een vies idee vinden,’ net als hijzelf trouwens. ‘Maar dat is een onderbuikgevoel,’ geeft De Graad toe. Verder meldt de directeur dat het onderwerp bij de eerstvolgende bestuursvergadering op de agenda zal staan.

Vlees zonder bloedvergi Kweekvlees, laboratoriumvlees, reageerbuisvlees. Weinig aantrekkelijke namen voor een product waarmee het wereldvoedselprobleem misschien kan worden opgelost. Wetenschappers juichen, maar investeringen blijven uit. En er zijn schaduwkanten. Floor Boon

E

r moet nog steeds een goede naam voor worden gevonden, want bij het horen van de naam kweekvlees denken mensen eerder aan een stukje vlees in een reageerbuis, dan aan een malse en sappige biefstuk. Dat neemt niet weg dat de ontwikkelingen op het gebied van het kweken van vlees in een laboratorium zonder daarvoor een dier te doden, razendsnel gaan. Over een jaar zijn wetenschappers in staat een worst te produceren die van gekweekt vlees is gemaakt. Als ze geld krijgen tenminste, want daar is zeker een half miljoen euro voor nodig. Om een biefstukje te bereiden nog zeker twintig miljoen.

Kweekvlees heeft zich al opgewerkt tot woord dat voorkomt in de Dikke Van Dale alwaar het wordt omschreven als: ‘vlees dat niet groeit aan een levend wezen (zoals een varken of rund) maar dat rechtstreeks in een bioreactor gekweekt

14 Folia

wordt uit stamcellen’. Het klinkt eenvoudig: neem een stamcel van een biggetje, stop dat in een bioreactor, daarna in een petrischaaltje, wacht tot de cellen zich vermenigvuldigen en klaar. Helaas is de weg naar een lekker stukje kweekvlees op je bord een stuk langer en ingewikkelder dan dat.

Hoe het begon Het klinkt als een sprookje. Man met oorlogsverleden hoort als student geneeskunde over het idee vlees te kweken en denkt, met honger als gevangene in een jappenkamp in zijn achterhoofd: daar moet ik meer van weten. Hij gaat druk aan de slag in het lab. Willem van Eelen, geestelijk vader van het kweekvlees en inmiddels ver in de tachtig, slaagde er als eerste in stamcellen van een kip te laten uitgroeien tot spiercellen, de basis van vlees.

Nadat het Van Eelen was gelukt deze basis te leggen – en hij in 2000 na 25 jaar

eindelijk een patent kreeg op zijn product – benaderde hij een groepje wetenschappers om hem verder te helpen met het ontwikkelen van kweekvlees. Celbioloog Henk Haagsman kwam erbij, verbonden

Willem van Eelen slaagde er als eerste in stamcellen van een kip te laten uitgroeien tot spiercellen, de basis van vlees aan de Universiteit Utrecht, om geschikte stamcellen te zoeken en methodes om deze te laten uitgroeien tot zo veel mogelijk spiercellen. Aan de TU Eindhoven werden weefselingenieurs aan het werk gezet om bioreactoren te ontwerpen waarin spiervezels snel en goedkoop kunnen groeien.

Ook ontwikkelden de wetenschappers daar een programma om spierweefsel te

trainen, want voor een mals stukje vlees is een goede workout noodzakelijk.

Consortium en subsidie Microbiologen Joost Teixeira de Mattos en Klaas Hellingwerf, beiden verbonden aan de UvA, werden aangetrokken om zich te buigen over de vraag hoe je cellen kunt doorkweken zonder dat ze afsterven en hoe je cellen kunt laten groeien zonder daarvoor dierlijke producten als groeihormonen en kalfsserum te gebruiken – het idee van kweekvlees is tenslotte dat het een product is zonder dierlijke toevoegingen.

De wetenschappers verenigden zich in een consortium, dat zich in de loop van de jaren nul zou bezighouden met het kweken van vlees. Ze ontvingen een subsidie van twee miljoen euro van SenterNovem, een agentschap van het ministerie van Economische Zaken. In 2004 konden de wetenschappers daarmee aan de slag.

Gekweekte cellen In 2009 kwam de bodem van de subsidiepot in zicht. Maar de resultaten die het consortium in vijf jaar tijd heeft bereikt zijn niet mis. Met de subsidie van SenterNovem en een eigen bijdrage van de deelnemende universiteiten – inmiddels ook die van Maastricht en Wageningen – zijn de wetenschappers erin geslaagd de eerste streepjes vlees te laten groeien uit één enkele stamcel. Dat was nog knap

Satellietcellen De cellen waaruit kweekvlees wordt gemaakt zijn cellen die zich alleen maar tot spiercellen ontwikkelen, zogenaamde satellietcellen. Teixeira de Mattos: ‘Hoewel dat niet wegneemt dat je alsnog de ethische discussie kan voeren over hoe ver genetische manipulatie mag gaan, is het goed te weten dat de cellen waar het kweekvlees uit ontstaat geen embryonale stamcellen zijn die zich tot een op zichzelf staand levend organisme kunnen ontwikkelen.’

? eten lastig, vertelt Joost Teixeira de Mattos, sinds 2007 hoogleraar kwantitatieve microbiële fysiologie aan de UvA, want een gekweekte cel heeft niet het eeuwige leven. ‘In tegenstelling tot kankercellen die oneindig kunnen doorgroeien, hebben normale cellen een beperkte levensduur voor ze gaan afsterven. Wij hebben onderzocht hoe je zo’n cel, die zich specialiseert tot spiercel, kunt kweken in een potje. En dat is gelukt.’

Fundamentele wetenschap Dat was het onderdeel waar de UvA aan werkte, evenals het karakteriseren van de efficiëntie van de groei van de cellen. Hoogleraar algemene microbiologie Klaas Hellingwerf: ‘Cellen gebruiken maar een klein beetje van de energie die je uit de glucose waarmee ze worden gevoed maximaal kunt halen. Ze maken heel inefficiënt gebruik van voedingsstoffen en daar proberen wij verbetering in te krijgen. Als je bij iedere stap de helft van de energie verliest, dan is dat weinig duurzaam. Dat is echt fundamentele wetenschap, omdat deze kennis niet alleen voor kweekvlees van belang is, maar voor veel meer toepassingen kan worden gebruikt. In de farmaceutische industrie worden bijvoorbeeld ook zoogdiercellen gebruikt om antilichamen te maken die worden gebruikt in vaccins.

Hoe efficiënter die cellen groeien, hoe goedkoper zo’n product uiteindelijk wordt.’

Een goed stuk vlees bestaat niet alleen uit spiercellen, maar houdt een balans tussen spierweefsel, vetweefsel en bloed.

De structuur van vlees, een belangrijk onderdeel van de smaaksensatie, bestaat uit vezels en ook die moeten worden nagebootst. Om al deze ingrediënten in de perfecte verhouding bij elkaar te krijgen en een groepje cellen tot een flinke lap te laten groeien, is naar verwachting van Teixeira de Mattos nog wel twintig jaar nodig. ‘Dat is ook precies de reden dat we nog geen grote investeerders kunnen vinden. Het idee van kweekvlees als oplossing voor voedseltekorten en dierenleed is geweldig, maar dat een stukje vlees voor

Gemiddelde vlees­ consumptie per persoon in kilo’s: ­Nederland: 80 ontwikkelingsland: 37 een acceptabele prijs in de schappen kan liggen, is minstens even belangrijk.’

Tachtig kilo vlees Waarom is het zoeken naar alternatieve manieren van vleesproductie zo belangrijk? Omdat mensen dierlijke eiwitten nodig hebben om te leven. Dierlijke eiwitten, die zijn opgebouwd uit aminozuren, zorgen dat mensen langer worden,

een stevig skelet hebben, meer weerstand tegen ziekten, meer fysieke kracht en betere overlevingskansen. Deze eiwitten kunnen ook uit zuivel worden gehaald.

Volgens universiteitshoogleraar International Development and Sustainability Louise Fresco consumeert het westen (te) veel eiwitten, maar heeft een substantieel deel van de wereldbevolking, ruim twee miljard mensen, er gebrek aan. Volgens berekeningen van de FAO, de Food and Agriculture Organisation van de Verenigde Naties, is de vleesconsumptie in ontwikkelingslanden gestegen van tien kilo per persoon tussen 1964 en 1966 tot een geschatte hoeveelheid van 37 kilo per persoon in 2030. Ter vergelijking: Nederlanders consumeren nu gemiddeld tachtig kilo vlees per jaar.

Fresco kijkt daarom met veel belangstelling naar de ontwikkelingen op het gebied van kweekvlees als oplossing voor groeiende voedseltekorten, al is ze niet onverdeeld positief. ‘De verwachtingen van kweekvlees zijn hoog. Het op grote schaal kweken van vlees gaat er echter van uit dat mensen iedere dag vlees willen eten, terwijl ik geloof dat een matiging van de vleesconsumptie een eerste belangrijke stap is om het wereldvoedselprobleem op te lossen.’ Wel ziet Fresco een belangrijke rol weggelegd voor medische en therapeutische toepassingen waar kweekvlees op kan inspelen. ‘Kwetsbare groepen als kinderen, bejaarden, maar

ook kankerpatiënten zijn bijzonder gebaat bij een dierlijk eiwitrijk dieet. De vraag blijft alleen of kweekvlees de enige oplossing is voor oplopende tekorten. Het is op de korte termijn niet op grote schaal produceerbaar en kost wel klauwen met geld.’

Blije worst is duur Dat geld blijft voorlopig het grootste probleem in een verdere ontwikkeling van kweekvlees waar ook de consument wat van terug ziet. Daarom richtte het consortium de In Vitro Meat Foundation op en organiseerden ze begin dit jaar een expertmeeting in Nemo om particuliere geldschieters te vinden voor het project. ‘Met een half miljoen zijn we in staat om over een jaar een worst te maken van gekweekt vlees,’ zegt Teixeira de Mattos. ‘Daar is geen grote lap vlees voor nodig en kan worden aangevuld met smaakmakers die ook in andere vleesvervangende producten zit.

Maar om echt een stukje vezelrijk vlees te produceren dat dezelfde structuur en bite heeft als normaal vlees, daar zijn nog flink wat miljoenen voor nodig.’

Misschien dat een aantrekkelijkere naam ook een duit in het zakje doet. Het wetenschapsprogramma van de VPRO Noorderlicht schreef in 2006 een prijsvraag uit voor een betere naam. De winnaars - La Brund, Kreas (Grieks voor vlees) en Happymeat – hebben het grote publiek echter nog niet weten te bereiken. yyy

Folia 15

Studentenaanbiedingen regionale advertentiepagina

advertentie drukklaar 50 x 90.indd 1

07-06-10 11:59

deze maand:

Snel een tijdelijke studentenwoning? www.ymere.nl

Op Sterk Water Comedy Explosion Javier Guzman Open Podium Maz Jobrani Lazy Sunday Sessions www.comedytheater.nl Veldhuis & Kemper

te koop!

starterswoningen in Amsterdam direct beschikbaar

NEEM EEN VOORSPRONG. LOOP STAGE!

www.eigenhaard.nl

Stage informatiemidd ag Bel Maarten de Wit voor gratis advies

donderdag 11 novemb er 2010 vanaf 13.00 uu r ontmoet potentiĂŤle werk geverS en volg workSh opS

WWW.UVA.NL/STAGE

300 vrienden...

1 trainer Op zoek naar een leuke voetbalvereniging?

Kom eens kijken bij ons of train een keer mee!

T.O.S.-Actief Sportpark Middenmeer, Radioweg 63 020 6928314 / info@tos-actief.nl / www.tos-actief.nl

Business AdministrAtion (msc) Organisaties moeten zich blijven ontwikkelen om een goede marktpositie te behalen. In de master Business Administration (MSc) aan de Universiteit Twente leer je complexe bedrijfsproblemen met wetenschappelijke methoden te onderzoeken. Je ontwikkelt een op innovatie gerichte en ondernemende wijze van werken. Daardoor ben jij in staat om het functioneren van organisaties in hun maatschappelijke en internationale omgeving te beoordelen en te helpen ontwikkelen.

Wil jij je kennis verdiepen en in bedrijven vernieuwend te werk gaan?

Dan is deze studie echt is voor jou.

rlich o o v r e t maS

ti

vember o n 4 2 g n

Specialisaties: - Financial Management - Human Resource Management - Information Management - Innovation and Entrepreneurship - International Management - Service Management

Kijk voor meer informatie over deze studie op www.master.utwente.nl/ba

2010

Voor de Universiteit van Amsterdam, de Hogeschool van Amsterdam en het Academisch Medisch Centrum verzorgt StudiJob Uitzendbureau de werving en selectie voor het project

Traineeship Controller (38u p/w) Bovenstaande organisaties zijn op zoek naar talentvolle afgestudeerden die zelfstandig en in teamverband een driejarig traineeship tot Management Controller willen volgen.

Als trainee werk je zelfstandig aan diverse projectopdrachten binnen en buiten de UvA, de HvA en het AMC en volg je daarnaast een begeleidings-/ trainings-traject. Hierin is veel aandacht voor professionele en persoonlijke ontwikkeling. De inhoud is afhankelijk van je vooropleiding en de opdrachten waar je op dat moment mee bezig bent. Je komt in aanraking met accounting, financiële rapportages, budgetteren, contractactiviteiten, en managementinformatie.

Gedurende het traject voer je werkzaamheden uit langs de lijn van analyseren, ontwerpen en besturen en verwerf je vaardigheden op het gebied van managementadvisering en managementcontrol. In het eerste jaar zal vooral een beroep worden gedaan op je analytische vaardigheden.

Voorbeelden van projecten zijn: Profiel: • een onderzoek naar de kosten van verschillende vormen van Het traineeship controller is bedoeld voor enthousiaste, onderwijs (hoorcolleges, werkgroepen, stages), en de invloed van afgestudeerde WO’ers met ambitie op het gebied van het aantal studenten op deze kosten; management & control, die leren en werken willen combineren.

• een vergelijking, analyse en verantwoording van de kosten van Je hebt een relevante opleiding gevolgd, zoals: verschillende ICT-werkplekken; • Accountancy & Control (MSc) • het maken van cases voor organisatieonderdelen van de UvA die de • Business Economics (MSc) opdracht hebben om voor eigen inkomsten te zorgen; • een onderzoek naar de bezettingsgraad van de onderwijslokalen van de HvA: gegevens verzamelen en vergelijken, en voorstellen doen ter verbetering.

Je vindt het een uitdaging om mee te denken, uit te zoeken, te vergelijken, te analyseren en te adviseren en om de bedrijfsprocessen zo soepel mogelijk te laten verlopen. Je bent betrokken, dienstverlenend, collegiaal, enthousiast, een echte doorzetter en je beschikt over goede communicatieve vaardigheden.

Startdatum: 1 januari 2011 Heb je maximaal twee jaar werkervaring, een relevante studie afgerond en heb je de ambitie om werken en leren te combineren? Stuur dan zo spoedig mogelijk je cv en motivatiebrief naar Cathelijne Kiwitz: cathelijne@studijob.nl. Voor vragen kun je contact met haar opnemen via 020-5353466.

• Studijob is geopend van 09.00 - 17.15 uur.

• Voor meer informatie kun je ook bellen naar 020 535 34 60.

• www.studijob.nl

Historie Het Amsterdamsch Studenten Corps werd opgericht in 1851. In 1971 fuseerde het met de Amsterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging. Inmiddels telt het A.S.C./A.V.S.V. ruim 3000 leden en is daarmee de grootste studentenvereniging van Nederland. In totaal zijn er 39 disputen aangesloten bij het Amsterdamse corps, 20 heren- en 19 vrouwendisputen. Sinds 1994 zit de sociëteit, Nos Iungit Amicitia, in de Warmoesstraat. De afgelopen honderd jaar zat het corps onder andere aan het Spui, in de Sarphatistraat, het Lido (nu Holland Casino), de Herengracht en de Raamgracht.

Een lange traditie in stand houden Bij de start van de veelbesproken BNN-dramaserie Feuten gaat Folia op audiëntie bij het Amsterdamsch Studentencorps in de Warmoesstraat: ‘Wij zijn met heel andere dingen bezig dan brallen en zuipen.’ Anouk Kemper / foto’s Bas Uterwijk

‘P

hilip, ze hebben de brandslang weer gepakt,’ zegt Renée Kok (24) tegen haar collega. Philip Bos (22) gaat meteen naar boven om een einde te maken aan het waterballet. Inmiddels zijn een groot deel van de zaal en de aanwezige studenten al natgespoten vanaf de vide boven de borrelzaal. Voor iedere buitenstaander een opmerkelijk gebeuren. Voor de leden van het Amsterdamse studentencorps de gewoonste zaak van de wereld. ‘Hoe vaak

dit in een week gebeurt? Nou, soms wel zes keer op een avond,’ vertelt Kok, die net haar bachelor bèta-gamma heeft gehaald.

Als één van de zes ‘senatoren’, oftewel het overkoepelend bestuur, is Kok sinds september verantwoordelijk voor het hele reilen en zeilen van de grootste studentenvereniging van Nederland, het A.S.C./A.V.S.V. ofwel Amsterdamsch Studentencorps/Amsterdamsche Vrouwelijke Studenten Vereeniging. Dat betekent niet alleen overdag werken op het kantoor, maar ook ’s avonds de boel

in de gaten houden tijdens de borrels. Van maandag tot en met donderdag kunnen de 39 disputen drinken en bijkletsen in het verenigingsgebouw aan de Warmoesstraat.

Tien disputen per avond, elk dispuut heeft een vaste avond, een vaste hoek en een eigen tap. Het contact tussen de groepen is minimaal. Kok: ‘Behalve later op de avond, als er wat meer gedronken is.’

Voor de gewone corpsleden is de senaat te herkennen aan hun formele kleding. Voor de drie dames een zwart mantelpakje, voor de drie heren een driedelig, antracietkleu-

Philip Bos in de borrelzaal…

18 Folia

rig pak. Ook de overige mannelijke leden dragen keurig jasje-dasje. ‘We proberen een lange traditie in stand te houden’, verklaart rector Bos, nadat hij de brandslanggebruikers terecht heeft gewezen.

Ze krijgen gezamenlijk een boete van 50 euro. ‘Als iedereen hier op gympen en in een capuchontrui naartoe komt, wat is er dan nog bijzonder aan?’

Die tradities komen terug in bijna alle facetten van het corps. Zo kan een leek op deze gewone dinsdagavond van alles verkeerd doen. ‘Kijk, jij hebt bijvoorbeeld sneakers aan,’ zegt Kok tegen de verslaggever. ‘Ja, ik zag het meteen,’ reageert Bos. Hij en Kok leggen vervolgens uit dat de leden op borrelavonden altijd bruine leren schoenen moeten dragen.

‘En eigenlijk sta je nu op het bestuurspodium.’ We staan inderdaad als enigen op een verhoging aan de bar. ‘Die plek is voor eerstejaars, die voor tweedejaars en die voor derdejaars of hoger’, wijst Kok naar verschillende delen van de bar. De eerstejaars hebben uiteraard de smalste plek. Wie het waagt om te plassen of te kotsen in de borrelzaal, moet de volgende ochtend langskomen met een fles jenever en haring. ‘Voor de schoonmakers. Wel zo netjes toch?’ glimlacht de rector. Waar al deze regels vandaan komen, is in veel gevallen niet meer te achterhalen. Het zijn er dan ook behoorlijk wat. Kok deed er ruim een halfjaar over om ze allemaal te leren en te onthouden. ‘Nee, je krijgt geen boekje met regels. Er wordt gewoon continu op gehamerd door de oudere leden. Op een gegeven moment weet je het wel.’ Zelfs voor de senatoren zijn sommige regels nieuw. Onlangs las Bos dat hij pas zijn jasje mag uittrekken vanaf 58 graden Celsius. Kok: ‘Mijn vader was hier een tijd geleden, ik was nog geen senator. Hij was toen verbaasd over hoe gemakkelijk we het gezag en de regels aannemen. Maar iedereen doet dat, dus daar denk je niet echt over na.’

Om een uur of tien worden de senatoren weggeroepen in verband met de benoeming van een nieuw redactielid voor corpsblad Honestum. Het meisje in kwestie wordt geblinddoekt en bevindt zich, als ze haar ogen open doet, in de mooie bibliotheekruimte. Tegenover haar zitten de zes senatoren aan een lange, glimmend houten tafel. Zij hebben goed nieuws, het meisje mag gaan schrijven voor het blad. Even later verschijnt de hele club op de vide. Als een soort koningin laat het kersverse redactielid zich toezingen door haar dispuutgenootjes. ‘Dit is heel leuk voor een dispuut. Nu staan ze meteen weer een beetje op de kaart,’ legt Fleur van

Schandalen

Mores

Begin dit jaar werd het sociëteitsgebouw anderhalve week gesloten. Aanleiding was een aantal vechtpartijen onderling en met de politie. Bovendien klaagden buren over geluidsoverlast, kots en urinerende studenten.

De nieuwe rector Philip Bos wil zo veel mogelijk rekening houden met de buren. ‘Om de zoveel tijd zitten we aan tafel met de gemeente en buurtbewoners. Hoe kunnen we het het best aanpakken? Hoe bewaren we de rust op straat? Via de dispuutsbesturen of mailings spreken we mensen aan of dat doen we gewoon in de borrelzaal.’

Achter de bar in de borrelzaal hangt een portret van koningin Beatrix. Zolang dat er hangt, zijn alle mores en regels van toepassing. In een feestweek wordt het portret weggehaald, zodat leden (bijvoorbeeld) wel mogen zoenen in de zaal. Dat mag namelijk niet als de koningin meekijkt. Als de zoeners toch gesnapt worden door een commissaris moeten ze allebei plaatsnemen op de bar. De bel wordt geluid. Vervolgens moeten de jongen en het meisje een glas koffiemelk drinken, maar een echte heer drinkt natuurlijk ook het glas van het meisje leeg. ‘Als-ie dat niet doet, weet je meteen wat je aan hem hebt,’ verklaart Kok.

… en in de bibliotheek van de sociëteit

Meer (21) uit. Ze kijkt naar het meisje dat ondertussen weer in de zaal staat en een fles champagne ontkurkt.

Van Meer, student bestuurs- en organisatiewetenschappen, is lid van het sociëteitsbestuur, ‘de commissie’, verantwoordelijk voor facilitaire zaken als bier, het pand en personeel. Ook zij mag op de verhoging bij de bar. Ze weet te vertellen dat er op een avond meer dan duizend liter bier doorheen gaat, de grootste omzet van de stad. Het bier bevindt zich in acht grote tanks van ieder duizend liter in een ruimte ergens in de catacomben van het gebouw.

Philip Bos is zo aardig om het te laten zien, evenals de rest van het enorme pand. Al lopend vertelt hij over zijn vereniging, de geschiedenis, de vooroordelen en zijn verantwoordelijkheid voor ruim drieduizend leden. Eén vooroordeel blijkt alvast waar. Bij binnenkomst wordt de neus meteen gevuld met de geur van verschraald bier.

Bos draagt een groene trui, spijkerbroek en nette leren schoenen. Geen brallerig stemgeluid, geen elitaire attitude. Nee, gewoon een vierdejaars geneeskundestu-

dent, die zijn studie voor een jaar in de ijskast heeft gezet omwille van zijn functie als rector. Eigenlijk een fulltime baan.

Hij loopt een flink aantal trappen op en laat de senaatskamer zien. Daar zit de rest kalm achter een computer te werken.

Niets studentikoos aan. ‘In feite runnen we een groot bedrijf, heel leerzaam,’ zegt Bos serieus, terwijl hij koffie zet. ‘Je zet

‘Je krijgt geen boekje met regels. Er wordt gewoon continu op gehamerd door de oudere leden’ een traditie voort van 160 jaar, je gaat de boeken in. Natuurlijk zijn er altijd vooroordelen over brallen, het elitaire karakter, zuipen. Maar we zijn met heel andere dingen bezig. We halen de banden met de universiteiten en de gemeente weer aan, omdat we onder andere een kerstdag voor Amsterdamse bejaarden organiseren. Vrijwillig. Zo doen we echt iets voor de stad.

We gaan mee met de tijd, hebben steeds meer een maatschappelijke functie.’ Vijf

jaar geleden heeft het corps bijvoorbeeld een school opgezet in Burkina Faso. Over een jaar moet er een landbouwschool geopend worden. Daar heeft de bevolking, volgens Bos, het meest aan. Hij laat foto’s zien van bezoekjes aan het Afrikaanse land, die aan de muur hangen in weer een ander vertrek. Haast alle ruimten komen aan bod. Van borrelzaal tot keuken tot bibliotheek. Overal weet Bos een verhaal bij te vertellen. Over de (gigantische) keuken: ‘Hier werkt een professionele kok.

Elke avond maakt hij vier verschillende gerechten. Studenten helpen wel mee met opscheppen en zo.’

In 2007 werd de Tilburger lid van het A.S.C. ‘Ik wilde een extra dimensie geven aan mijn studentenleven,’ verklaart Bos. ‘Je leert zo veel mensen kennen, die je anders nooit zou ontmoeten.’ Hij liet zich niet tegenhouden door de doemverhalen over ontgroeningen. ‘Die kloppen gewoon niet,’ zegt hij. ‘Soms gebeurt er in andere steden iets naars en dat is dan weer voeding voor dat soort verhalen.

Het is juist heel goed georganiseerd hier, die geheimzinnigheid heeft zijn charme.

De ontgroening versterkt de band met de groep, je verliest je naïviteit een beetje.

Een spannende sensatie.’ Helaas wil Bos de nieuwe BNN-serie Feuten, over het wel en wee van een studentencorps, liever niet op voorhand bekijken met de pers. ‘Nee, ik ben niet huiverig, maar we moeten eerst samen afspreken: wat vinden we er van? In die zin zijn we toch een professionele organisatie. De trailer deed in ieder geval vermoeden dat het om een dramatische thriller gaat.’

Op de borrel vult senator Kok nog aan: ‘Ja, het laat zien wat mensen willen zien.

Ik ga sowieso kijken, lijkt me hartstikke leuk.’ Hoewel de borrel tot half vier doorgaat, heeft de verslaggever het rond middernacht wel gezien. Dispuuts­ liederen, bier, af en toe een spuitende brandslang, dronken jongens in jasjedasje. Past perfect in het corpsplaatje, hoewel het ‘corpsgevoel’ van Bos juist om de ‘vele nieuwe ervaringen’ en ‘persoonlijke ontplooiing’ draait en niet om zuipen. Hij loopt mee naar de uitgang.

‘Leuk dat je er was. Volgende keer geen gympen dragen, hè!’ Hij lacht. Maar of het echt een grapje is? yyy

Folia 19

bul

Mystiek en wetenschap

1997

Susan Smit Leeftijd: 36 (geboren op 24 februari 1974) Beroep: Journalist en schrijver Studie: Culturele studies Afgestudeerd: 1997 Docent: ‘Michaël Zeeman. Hij gaf het vak recensieschrijven en daar heb ik het meeste van geleerd. Hij nam zijn studenten serieus en had kritiek uit het veld; hij was zelf natuurlijk een toprecensent. Je wilde aan zijn verwachtingen voldoen.’

UvA-plek: ‘Ik heb de beste herinneringen aan de bibliotheek van het P.C. Hoofthuis. Daar was ik vaak met een groepje aan het studeren. Ik zie mezelf nog zitten; zelf bepalen wanneer ik wat deed en dan leuk lunchen met bekenden. Eigenlijk precies zoals mijn leven nu ook is.’

Café: ‘Het Paleis, in de buurt van het P.C. Hoofthuis.’

Afknapper: ‘Voor het vak betogend schrijven schreef ik een betoog over reïncarnatie. Mijn docent vond dat absoluut geen geschikt onderwerp en werd flink pissig. Ik was het niet met hem eens.

Mij ging het om de aanpak en ik had het mezelf juist moeilijk gemaakt en een uitgebreid literatuuronderzoek gedaan.’ foto Bob Bronshoff

Ze studeerde Nederlands en culturele studies en werd journalist, recensent en schrijver: Susan Smit. Julie de Graaf

‘I

k wilde altijd al journalist worden en uiteindelijk schrijver. Het plan was om eerst wat rond te neuzen, schrijvers te interviewen en literatuur te recenseren en daarna een keer een boek uit te brengen. Ik begon aan een studie Nederlands en stapte na een jaar over op culturele studies. Ik ben afgestudeerd in de richting publicistiek, waarin je leert om te schrijven over cultuur voor media.

Hoewel mijn hoofddoel journalistiek was, heb ik veel andere dingen gedaan die toevallig op mijn pad kwamen. Zo ben ik voor en tijdens mijn studie een aantal jaar model geweest. Ik besefte goed dat fulltime modellenwerk niet mijn droom was

20 Folia

en heb op een gegeven moment bewust gekozen om te gaan studeren aan de UvA. Ik was al vaak in Amsterdam geweest en wist: dit is mijn stad. Als ik over de grachten liep dacht ik: hier wil ik later wonen en dan met gelijkgestemden in bruine kroegen over W.F. Hermans praten. Nou, dat is gelukt.

De studie ging me vrij makkelijk af.

Bovendien had je toen nog niet van die “tempo” studiebeurzen. Ik kan me herinneren dat ik op een gegeven moment genoeg punten had gehaald en toen vier maanden naar Portugal ging om te dansen in een discotheek. Dat kon toen gewoon. Ik deed sowieso veel naast mijn studie: ik organiseerde reizen met medestudenten, deed af en toe

nog modellenwerk en was veel aan het schrijven. In die tijd maakte ik recensies voor bladen als BLVD en CHIQ. Het betaalde niets, maar ik mocht het boek houden. Ik vond het fijn om mijn woorden gedrukt terug te zien en het was een geweldige oefening om zelfvertrouwen in het schrijven op te bouwen. Ik heb ook altijd voor mezelf geschreven, korte verhalen en gedichten. Toen ik al een tijdje als journalist werkte, dacht ik: nu moet het er maar eens van komen, en heb ik in de avonden en weekenden mijn eerste boek geschreven. Mensen vragen me vaak hoe je schrijver wordt en mijn advies luidt altijd: gewoon doen. Schrijven leer je door te schrijven.

Wetenschap speelt een grote rol in mijn leven. Ten eerste heb ik nu nog steeds heel veel aan bepaalde vakken van mijn studie, zoals essays of recensies schrijven. Ik heb op de universiteit de basics geleerd, en later mijn eigen stijl gevonden.

Daarnaast vind ik het fijn om in mijn

non-fictieboeken de wetenschap met het mystieke te verbinden. Die twee worden vaak als tegenstrijdig gezien, maar volgens mij ondersteunen ze elkaar. Het mystieke stelt vragen en maakt veronderstellingen en ondertussen brengt de wetenschap steeds meer in kaart. De gebieden waarin deze twee disciplines elkaar raken, zoals de kwantumfysica, laat ik veel in mijn werk terugkomen. Verder interview ik veel wetenschappers. Voor mijn nieuwste boek Wijze mannen heb ik onder anderen gesproken met primatoloog Frans de Waal, wetenschapsfilosoof, politicus en musicus Ervin László en de Franse denker Alain de Botton, die populairwetenschappelijke boeken schrijft over elk denkbaar onderwerp. Voor mij zijn dat stuk voor stuk inspirerende mannen, die allemaal een ander aspect van het scala aan mannelijke wijsheid in zich dragen. Toch is het boek geen interviewbundel geworden, maar een dialoog waarin ook mijn eigen inzichten naar voren komen.’ yyy

Fen is uit

het beste

eten

Eet een augurk en drink whisky

Brainstorm

Arabisch romantisch

Agnese Dzene (22) internationale student Business Studies:

Nomads Rozengracht 133

Muziek: ‘Denk je aan Letland, waar ik vandaan kom, dan denk je aan de poprockband Brainstorm. Hun nummer “Welcome to my country” vormt de achtergrond van een commercial over ons land. Er bestaan geen Letten die niet van hun catchy songs houden.’

Ik ben verliefd, en dat is uitzonderlijk bijzonder. Mijn nieuwe liefde heet Nomads. Een zusje van de Supperclub.

Nomads is dé plek die je altijd al wilde kennen, waar je spontaan in de bediening zou gaan, of blijft overnachten als het mogelijk zou zijn. Kortom: een sprookje. Een Arabisch sprookje.

Brand in Bitterzoet Bitterzoet Omdat ik in de basis nogal hypochondrisch ben en omdat de farmaceutische industrie in de basis nogal crimineel en corrupt is, ben ik een groot voorstander van huis-tuin-en keukenoplapmiddelen. Zo snipper ik bij aanhoudende verkoudheid makkelijk een netje uien weg, zijn bij griep de honing en citroenen niet aan te slepen en plak ik in geval van aanhoudende menstruatiepijnen heus wel een strook ducktape met cayennepeper op mijn buik. Nu moet ik bekennen; tot op heden heeft dit nog tot weinig opzienbarende genezingen geleid (dat wil zeggen: van die verkoudheid was ik zonder gesneden uien in mijn bed ook vast wel afgekomen), onomkeerbare rampen hebben zich ook nog niet voorgedaan (dat wil zeggen: ik leef nog).

Op het nippertje, dat wel; mijn afkeer van deskundig advies had namelijk nog makkelijk tot een kleine ramp kunnen leiden. Want zoals ik mijn grootmoeders tip ten aanzien van teveel-gegeten-misselijkheid (tip: eet een augurk) al jarenlang ter harte neem, zo nam ik ook klakkeloos haar advies over ten aanzien van mijn help-ik-moetop-een-podium-staan-misselijkheid. Haar tip: drink whisky. Na in 2009 ongeveer vijftig optredens te hebben gedaan was ik inderdaad nooit meer zenuwachtig en kon ik bovendien een heleboel leuke trucjes op het podium, zoals een pirouette om mijn microfoonstandaard en mijn adem in brand zetten. Ik was ook rijp voor de Jellinek.

Het is dat ik zo hypochondrisch ben en het is dat whisky bij overmatig gebruik het hoofd nogal aantast. Want het zijn tropenjaren, die beginjaren met een band, en vooral de vereiste podiumact gaat de gemiddelde huis-tuin-enkeukenperformer niet in de koude kleren zitten. Mijn kleine troost: David Bowie schijnt voor ieder optreden ook zijn glitterbroek nog vol te schijten.

De Amsterdammer die na het lezen van zoveel ontluisterends toch nog steeds interesse heeft in de moedige pogingen van beginnende muzikanten, kan gelukkig zijn hart ophalen. Want iedere donderdagavond presenteert Bitterzoet ‘Brand in Bitterzoet’, een clubavond waar opkomende, talentvolle muzikanten en bands hun muziek kunnen laten horen en hun podiumkunsten kunnen repeteren. De avond begint om 20.00 uur, en voor het luttele bedrag van 6 euro zit je muzikaal gebakken tot een uurtje of elf. Voor het programma, zie www. bitterzoet. com. yyy Fen Verstappen Elke donderdag vanaf 20.00 uur in Bitterzoet, Spuistraat 2: Brand in Bitterzoet, toegang € 6.

Film: ‘The Lion King, een ontroerende kinderfilm voor jong en oud, waarbij ik altijd moet huilen als het kind ziet hoe zijn vader wordt verraden en sterft. Het gaat ook over de kruispunten in het leven. Maak ik de juiste keuze door te gaan reizen of te switchen van werk? Bravo voor Walt Disney.’

Boek: ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap van Stephen Covey, dat is de bijbel voor mij en een breekpunt in mijn leven. Letten zijn net als Duitsers afstandelijk en trekken zich iets aan van wat anderen vinden.

Dankzij Covey heb ik een houding gekregen van: leef je eigen leven. Ja, ik ben een beetje Nederlander geworden.’

Hebbeding: ‘Een badge van de Waterhoppers, een duikschool op Rhodos. Duiken is fun, adrenaline. De wereld is onder water bijna buitenaards en rustgevend.

Waarvan ik het meest genoot zijn de duikers: zorgeloze hippies met schelparmbanden om en met een follow the flow instelling.’

Kunst: ‘Het Louvre. Daar kan ik fantaseren bij de originele beelden van Griekse goden, waarvan ik maf ben.

Het zijn, anders dan de christelijke god, net mensen met zwakheden en een donkere kant. Je begrijpt via hen ook hoe de huidige Grieken echt zijn.’

Afknapper: ‘Het grote verschil in studiehouding met Nederland. Toen ik hier kwam, dacht ik: Jezus, wat moet je je goed voorbereiden. Iedereen focust zich enorm serieus op de studie. In Letland leer je alleen voor het papiertje. Wij doen onze mond ook niet open als we niet 110 procent zeker van iets zijn. Hier is praten oké en niet erg als je het verkeerd hebt. Een cultuurschokje dus, maar ik pas me altijd snel aan.’

Het restaurant zit verstopt op de Rozengracht – een uithangbord ontbreekt. Je loopt eerst een portiek in. Trapje naar beneden, trapje naar boven. Kies de laatste mogelijkheid. Een grote zware deur biedt toegang tot een lange glazen bar, heel veel drank en een mooie donkere cocktailman. Hun beroemde mixjes mag je zeker niet missen.

Zoals The Arabian night, een Mojito met rozenwater.

Grenzend aan de bar loopt een lange open gang. Aan weerzijden bevinden zich fijne zithoekjes met zachte ligbanken en veel kussens. In het midden klapt de bediening een Marokkaanse tafel open, oftewel: een zilveren dienblad op poten. De ideale setting voor verjaardagen en kleffe stelletjes.

We krijgen de kaart. Er is keuze uit een driegangendiner of losse koude en warme mezze, variërend van € 3,75 tot € 8,50. Het menu is prijzig, maar zeker de moeite waard.

Kok Gijs stelt het persoonlijk samen en loopt af en toe langs om te vragen of het smaakt. Met zo’n man wil ik trouwen. We hebben in geen tijden zo verrukkelijk gegeten.

Ons Marokkaanse tafelblad staat inmiddels afgeladen vol. Een ruwe schets van een aantal gerechten: gamba’s met parmezaan en basilicum, een dip van zongedroogde tomaten met walnoten en granaatappel, courgettesalade in gekruide yoghurtsaus en zoete kwartelvleugels.

Opeens gaat de muziek harder, aha, dit moet het bekende Nomadsmoment zijn. Even knipper ik met mijn ogen, dan schiet ik in de lach. De rinkelende buikdanseres is niemand minder dan een docente Engels van mijn oude middelbare school. Leraren in hun avonduurtjes…

Website: ‘Ted.com, waarop veel inspirerende speeches staan, bijvoorbeeld de “Graduation speech” op Stanford van Steve Jobs, de oprichter van Apple. Hij heeft nooit zijn studie afgemaakt: “Dichter bij een afstudeerceremonie dan dit ben ik nooit geweest.”’

De klap op de vuurpijl is het dessert. Een toren van verschillende soorten ijs en aardbeien in chocoladesaus.

Uitgeteld ‘uitbuiken’ kan hier perfect. Moe maar voldaan wandelen we even later terug naar huis, door een verlaten, natgeregend Amsterdam. yyy Gina Miroula

Stokje: ‘Ik geef het stokje aan docent marketing Willemijn van Dolen, over wie ik heb gehoord dat zij zichtbaar plezier heeft in onderwijs-, onderzoeks- en managementtaken.’ yyy Hans van Vinkeveen

Eten: verrukkelijk Prijs: hoog Verder: bijzonder en sprookjesachtig

Folia 21

annonces

Annonces zijn advertenties zonder winstoogmerk, bestemd voor de particuliere aanbieder.

Annonces kunnen worden geplaatst in Folia en op de website www.folia.nl. Zie voor informatie over het aanbieden en de tarieven www.folia.nl – weekblad – Annonces.

CULTUUR

Entrée, vereniging jong publiek van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest, zoekt een bestuurslid projectproductie en een penningmeester.

Wil jij geweldige projecten organiseren voor jongeren in het Concertgebouw? Kijk dan op www.entreeweb.nl voor meer informatie.

Affiniteit met kunst en geldzaken? Kunststichting (www.mhnk.nl) zoekt nieuwe penningmeester. Een leerzame ervaring en goed voor je CV. Mail voor info: ivo@mhnk.nl Studentenpastoraat Amsterdam • De Preek van de Leek Prominente politici en cultuurdragers gaan voor in een kerkdienst. De diensten zijn ‘s middags om 17.00 uur in de Singelkerk bij het Koningsplein (Singel 452). Op 14 november met Ernst Veen (directeur Nieuwe Kerk/Hermitage). Zie ook: www.preekvandeleek.nl • Rouwgroep Binnenkort gaat er bij het Studentenpastoraat Amsterdam voor studenten die een familielid zijn verloren weer een nieuwe rouwgroep van start. De bijeenkomsten zullen wekelijks plaatsvinden op de woensdagmiddag van 13.30- 16.00 uur. Voor meer info: riekjevanosnabrugge@ve90.nl • Cursus Bijbellezen Van huis uit vertrouwd met bijbelverhalen of juist helemaal niet? Zet je geloof of levensbeschouwing tussen haakjes en laat je verrassen in de cursus bijbellezen. Op 15/11 om 20.00 uur. Zie: www.ve90.nl Zondag naar de kerk? www.studentenekklesia.nl Vanaf 19-09, 11.00 uur - De Rode Hoed Keizersgracht 102 – Amsterdam Adem & Stemwerk voor meer ‘lucht’ en zelfvertrouwen! Gratis kennismaking en studentenkorting. www.mariarijnbout.nl, 020 620 9742.

SPORT

Fit de feestdagen in! Ontdek de karateka in jezelf en train je warm en weerbaar! 5 weken voor € 25, 3x per week, ma., wo., za.

Start 15 november. Karate doe je bij SKCA! www.skca.org, info@skca.org, 06 5326 7504.

USC SPORT

Actueel aanbod • Aerobics Academy Amsterdam Altijd al aerobics instructor willen worden?

Dan kom je naar de Aerobics Instructor Basic opleiding die het USC i.s.m. het ESG organiseert. De opleiding start 5 januari 2011. Je kunt je nu al aanmelden. Check www.usc.uva.nl > USC Opleidingen. Studenten betalen € 299.

• Jazzdance In sportcentrum Universum kun je terecht voor de cursus Jazzdance, Moderne dans, Klassieke & Showdance. Ook kun je bij het USC terecht voor salsadansen, rock & roll en stijldansen. Vanaf 15 november starten er cursussen op ma, di., wo., do. en za.

Studentencursusprijs € 35.

• Introductiecursus vechtsporten 17 november start deze interessante cursus waarbij je kennismaakt met alle vechtsporten die het USC biedt. In 10 lessen maak 22 Folia

je kennis met alle facetten van judo, jiu jitsu, aikido, karate, boksen, kickboksen, taekwondo, wushu en krav maga. Je leert wat de overeenkomsten maar vooral ook de verschillen zijn. Studentencursusprijs € 23.

• Zwangerschapspilates Bij Universum kan je elke maandag van 20.00 tot 21.00 uur bij Becky Reijs terecht voor deze speciale pilatesles. Tijdens de lessen ligt de aandacht op het verlengen van de wervelkolom en het stabiel maken van de bekkengordel. De oefeningen worden op een rustig tempo uitgevoerd met de nadruk op het lang maken van de spieren en een goede ademhalingstechniek. Vrouwen in elke stadium van de zwangerschap kunnen meedoen. Kosten 10x-kaart, studenten € 55, UvA-medewerkers € 77 en overigen € 107.

Zie ook: www.usc.uva.nl

VERDIENEN

We zoeken een lieve oppas die op woensdagen wil oppassen op onze dochters Nicky (2 jaar) en Femke (3 jaar). We wonen vlakbij het Museumplein. Interesse? Mail naar eva_hugo@hotmail.com Gezocht: duizendpoot met humor. Ik studeer social sciences aan de AUC maar kan door mijn handicap – geen coördinatie­ vermogen – niet zelfstandig schrijven, praten of de dagelijkse dingen doen. Ik woon op de AUC studentenflat. Je wordt getraind in FC. PGB 15 / uur en min. 15 uur p.w. Info grooff1@hotmail.com en www. thiandigrooff.nl Oppas aan huis gezocht. In december verwachten wij ons eerste kindje. Vanaf februari 2011 zoeken we een ervaren gastouder aan huis voor minimaal 3 dagen in de week.

Maandag en dinsdag zijn hierbij zeker, de andere dag(en) vallen goed samen overeen te komen. We wonen zelf in de Watergraafsmeer. Zie jij mogelijkheden om op ons kindje te passen, mail ons dan op sabakker@hotmail.com. Karst en Sylca Vellinga Enthousiaste docenten Nederlands gezocht door taalschool in Amsterdam. Onze voorkeur gaat uit naar studenten Nederlands (3e/4e jaars). Flexibele werktijden. De cursussen worden gegeven in Amsterdam Zuid en in de Jordaan. U kunt uw CV mailen naar: katakurawblc@gmail.com Oppas gezocht voor af en toe een avond of middag voor een baby van 2,5 maand. We wonen in Amsterdam Oud Zuid, bij het Hoofddorpplein. Tel. 06 5346 3132.

deelnemer weer (oude) activiteiten op te pakken. Bent u of kent u iemand die hier in geïnteresseerd is, neem dan contact op met Liesbeth Elberse: E-mail; lelberse@nrka.nl of tel. 020-622 6211.

DIVERSEN

Snelle Schoevers typist met VWO en ruime ervaring voor al uw typewerk. Uitwerken van mp3-bestanden en micro-cassettes etc.

Voor proefschriften, verslagen e.d. Bel me op 06 4415 3099.

Iets te vaak in een dip? En gemerkt dat je er met praten alleen niet uitkomt? Als je serieus met jezelf aan de slag wilt, kies dan voor lichaamsgerichte psychotherapie. Het zal je zeker opluchten! Zie: www.psychotherapiediewerkt.nl Redelijke tarieven. Vergoeding uit de aanvullende verzekering.

Writing dissertations, theses, research papers in English? Have your text checked by a professional native English editor. Rates start at a cent a word. Email: copyproofing@ yahoo.com or ring 020 625 8834.

De Spermabank van het AMC is op zoek naar spermadonoren. Onkosten worden vergoed. Tel. 566 3090, spermabank@amc. uva.nl of www.spermadonoren.nl

WONEN

Prachtig en ruim appt’ment in Noord! 68m2 + ruime gerenov. zolder, € 159.500 k.k.

Check Funda: schoorlstraat 80, 1024 pr.

Iets te verhuizen? Dáár heb ik voor gestudeerd! Alle maten bussen en verhuisman-

nen, vanaf € 45. Wij takelen (touw en blok); tevens interlokaal. Bel Taco: 06 4486 4390; www.vrachttaxi.nl

BUREAU OMBUDSMAN

Studenten met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Studenten, Christel Holtrop, ombudsman@uva.nl, tel.

525 3798, www.student.uva.nl/ombudsman Medewerkers met een klacht over de UvA kunnen terecht bij de Ombudsman Personeel, Anneke Vijgeboom, ombudsmanpersoneel@uva.nl, tel. 525 5548, www.uva. nl/ombudsmanpersoneel.

Het Bureau Ombudsman is gehuisvest op Oude Turfmarkt 151, 1012 GC Amsterdam.

STUDENTENZAKEN

Op www.uva.nl/studentenzaken staat alle informatie over de afdelingen van Studentenzaken – Studentendecanen, Bureau Studentenpsychologen, Loopbaan Advies Centrum, Bureau Internationale Studentenzaken, Trainingscentrum en het Service & Informatiecentrum. Tel. 525 8080.

STUDENT EN STUDEREN Op zoek naar een spannende minor?

Verken de creatieve kanten van het web!

Speciaal voor FGw en FMG. 1. Inleiding Game programming, 2. Zoekmachines, 3.

Human centered multimedia, 4. Mens computer interactie, 5. Bouwen en analyseren van sociale netwerken. De vakken zijn ook los te volgen. Geen programmeerervaring vereist. Vanaf november 2010. Informatie: www.ccct.uva.nl. UvA, Center for Creation, Content and Technology.

Alle

e w u a l b ndageenld g f a l a a h m ten voor r!

Studen ar het theate na

VRIJWILLIGERSWERK, STAGES, e.d.

Straatkinderenweekend, 26-28 november 2010. Voor jongeren met belangstelling in werken met/voor straatkinderen. Info: 020 679 2095, www.commissiesamen.nl, info@ commissiesamen.nl Maatjes gezocht - Het Nederlandse Rode Kruis Amsterdam zoekt enthousiaste vrijwilligers die een maatje willen zijn voor een andere Amsterdammer die behoefte heeft aan meer contact. Als vrijwilliger gaat u twee keer per maand samen met de deelnemer iets leuks ondernemen. Daarnaast biedt u een luisterend oor en helpt u de

blauwe maandagen Het podium voor jong talent

in de roode bioscoop Haarlemmerplein 7 amsterdam toegang met deze bon € 5.00 www.roodebioscoop.nl

- advertentie -

VAN DONDERDAG 11 NOVEMBER T/M WOENSDAG 17 NOVEMBER

GOED VOORBEREID HET DONKER IN.

het cultureel studentencentrum van UvA & HvA

theater, muziek

FILMTIP VAN DE WEEK

DO 11/11 20.30 uur

CREA Open Podium

ANOTHER YEAR

Een afwisselende avond met singer songwriters, stand up comedians, theatermakers en cabaretiers. Met o.a. stand-up comedy van Roland Westgeest en Raymon Hofkens en met singer-songwriter Tobias. Zelf een keer optreden? Stuur een email naar openpodium@ crea.uva.nl. toegang gratis

REGIE: MIKE LEIGH | 11 NOVEMBER IN PREMIÈRE

COmeDy

Vr 12/11 20.30 uur

Easy Laughs - Improv Comedy De titel verraad meteen het plot van deze film, je bent toeschouwer van een jaar uit het gezapige leven van Gerri en Tom, een stel dat het liefst de hele dag wroet in de moestuin net buiten London. Hun saaie maar stabiele leven verduidelijkt het contrast met het leven van Mary, Gerri’s eenzame collega. Zij probeert de leegte op te vullen met drank en frequente, ongevraagde huisbezoeken aan Gerri en Tom. De films van Mike Leigh staan bekend om de alledaagse gebeurtenissen en Another Year is alledaags bij uitstek. Dat maakt het absoluut geen saaie film, want de teleurstellingen, compromissen en kleine vreugdemomenten van het onspectaculaire worden haarfijn vastgelegd. Lees meer op Cineville.nl.

OOK IN CINEVILLE DR. STRANGELOVE

Zondag 14 november om 13:00 en Maandag 15 november om 22:00 in Kriterion

‘The Friday Show’ at 20:30 and an ‘Unplugged’ at 22:30, with different formats and guest players. New: a free quick extra show after the second performance. English spoken. e 10,- (20:30) / e 5,- (22:30) / both e 12,-

Cabaret

Vr 12/11 za 13/11 20.30 uur

Goedkoop Cabaret

Het cabaret van morgen voor de prijs van gisteren. Voor e 6,99 zie je drie beginnende professionals die een half uur van hun programma try-outen. Op vrijdag spelen Johan Goossens, Henry van Loon en Alkemade en Bloemen. Op zaterdag speelt o.a. Roemer van der Steeg. toegang e 7,-

Debat

ma 15/11 20.00 uur

Dependency, oligarchies and the critique of neoliberal economics De wekelijkse moderne klassieker in Kriterion wordt deze keer vereerd met een bezoek van Dr. Strangelove. Dit gitzwarte meesterwerk van Stanley Kubrick uit 1964 heet voluit: Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb en is een kritiek op de politiek tijdens de koude oorlog. Het vergde veel lef van Kubrick om een komedie te maken over de atoombom terwijl de dreiging van het gebruik van kernwapens nog in de lucht hing, het kwam hem dan ook op veel kritiek te staan. Van de kritiek is niets meer over en “de bom” is een angst van het verleden, maar de memorabele scenes en vooral de geweldige personages staan nog fier overeind. Lees meer op Cineville.nl.

NU OP CINEVILLE.NL

PAS OP, SINT IS IN DE STAD WEES AMONGST FRIENDS IN CINEVILLE ROBIN HOOD: LIVE IN EYE

ONBEPERKT NAAR DE FILM VOOR MAAR €17,50 PER MAAND

This evening is an homage to dr. Alex Fernandez Jilberto, as this year the University of Amsterdam lost an important lecturer and its most prolific writer in the area of international political economy. With roots in (neo-)marxist and dependency theories, his work covered the role of oligarchies in Latin America to business conglomerates in developing countries and transition economies worldwide. free for students, e 5,- all others

Debat

Di 16/11 20.00 uur

Obama’s oorlog en vrede

Barack Obama kreeg al na een jaar de Nobelprijs voor de vrede - vooral voor zijn werk om het aantal kernwapens terug te dringen. Maar in de strijd tegen het terrorisme bombarderen onbemande vliegtuigjes Pakistaanse burgers die zich mogelijk met terrorisme bezighouden.

Is dat niet een grotere mensenrechtenschending dan wat George Bush deed in Guantanamo? En hoe staat het nu met de machtspositie van de VS in de wereld? Hoe gaat Obama om met China en andere opkomende wereldmachten? Wat is de rol van de VS in internationale organisaties als de Verenigde Naties en het Internationaal Monetair Fonds? Georganiseerd door SIB en CREA. studenten gratis, e 5,- alle anderen

lezingenladder Amsterdam Bright City DO 11/11, 16.00 uur Pieter Broertjes in Filosofie op de Zuidas Filosoof Ad Verbrugge interviewt de oudhoofdredacteur van de Volkskrant over de kernwaarden van journalisten en mediabedrijven.

De Balie

DO 11/11, 20.00 uur And Justice for ALL: Global Business, Global Rights Over bedrijven en mensenrechten. Met o.a. oudminister Bert Koenders, Winand Quaedvlieg van VNO-NCW en Kees Verhoeven van D66.

VR 12/11 & ZA 13/11, 10.00-18.00 uur Economies of the Commons 2 | Paying the costs of making things free Internationale conferentie over de economie van het publieke domein in het tijdperk van het internet. Hoeveel kost ‘vrije cultuur’?

Felix Meritis

DI 16/11, 20.00 uur Felix & Sofie: Verwonderen zich over het leven Wat blijft er over van de verwondering en nieuwsgierigheid na een opleiding binnen de wetenschappen? Filosofie ontmoet biologie.

Pakhuis de Zwijger MA 15/11, 20.00 uur WOMEN Inc: Het Nieuwe Werken Is tijd- en locatieonafhankelijk werken het antwoord op de emancipatie van het ouderschap?

Met o.a. Agnes Jongerius en Hadassah de Boer.

Rode Hoed

DO 11/11, 20.00 uur Van god los? Twintigers over de zin van het leven Onder leiding van Arie Boomsma gaan twintigers de dialoog aan over de zin van het leven.

DI 16/11, 19.30 uur De prijs van ons voedsel: voorlichten of sturen?

Het voedingspatroon is belangrijk voor een hoge levensverwachting. Debat over de benadering van de consument.

U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur een mailtje naar folialezing@gmail.com onder vermelding van ‘Aanmelding lezingenladder’. Voor adressen zie www.folia.nl/lezingenladder.

- advertentie -

www. proefschriften.nl

Meer informatie over de CREA agenda: www.crea.uva.nl

www.phd-thesis.nl

Timorplein 62 (in Oost) Tram 14 of bus 22 en 41 Info/reserveringen: 6920422 Restaurant dagelijks geopend Combineer Eten + Film www.studio-k.nu

Naamloos-6 1 Naamloos-15 Naamloos-1 11 Naamloos-33

05-11-2010 09:07:19 23

Folia09:44:22 12-02-2010 25-09-2009 10:37:52 27-03-2009 09:26:06

De student

Dijkgraaf & Fresco

Van der Meulen & Curvers

Harde reset

Brad, Matt en Joe

De hoogleraar

Het is herfst. De bladeren zijn gevallen, op het Spui en op het Binnenhof. De politieke kaarten zijn geschud en het spel kan weer beginnen. Van voor af aan.

De kabinetformatie van deze zomer was in vele opzichten een vreemde. Volgens degenen die er nauw bij betrokken waren, of beter gezegd, die er níet bij betrokken waren, werden dit keer de belangrijkste beslissingen in een zeer klein kringetje genomen, soms maar twee of drie personen groot. Er zijn dus maar weinig goede of slechte ervaringen doorgegeven.

Daarmee begint alles weer bij het begin.

De computer is uitgezet en opnieuw opgestart. Het geheugen is gewist. De politiek heeft een ‘harde reset’ gehad.

De metafoor van een computer of een elektrische schakeling is niet geheel ongepast in de politiek, zeker als je deze met de wetenschap wilt vergelijken. De wetenschap is lineair en eenduidig: je drukt op een knop en een lampje gaat branden. Druk je nog een

keer, dan brandt datzelfde lampje wederom.

Hoe anders in de politiek. Die is complex en willekeurig. Je drukt op een knop en… er gebeurt eerst een hele tijd niets, tot plotseling in de andere kamer een bel begint te rinkelen. Druk je nog een keer dan gaat ineens het alarm af. En de derde keer blijft alles hangen. Om gek van te worden. Een harde reset is het enige wat rest.

Wat dat betreft is de politiek als sommige cyclische kosmologieën waarin het heelal, na in een Big Bang ontstaan te zijn, aan het einde in een Big Crunch vergaat, om vervolgens in een nieuwe Big Bang opnieuw te beginnen. De Big Bounce wordt deze wedergeboorte genoemd. Dit scenario is aantrekkelijk omdat in deze eindeloze keten van reïncarnaties het universum geen begin en geen einde kent. Er is echter één minpunt: bij iedere geboorte wordt het geheugen van de natuur volledig gewist. Ook de kosmos begint zo weer bij nul. yyy Robbert Dijkgraaf

Maarten Pieter Schinkel hoogleraar Competition Economics and Regulation

Eerder dit jaar verwelkomde mijn huisgenoot al Joe en Matt, onze eerste Australische couchsurfers. Al gauw bleek dat je ‘couchsurfen’ vrij letterlijk mag nemen. Zo heeft Joe de bank een week lang dag en nacht bemand. Toch kwam Brad het sluimerende stereotype verder verdiepen.

Er werd kort geleden iets van de wereldreiziger in spe verwacht. Nog te beginnen aan een studie, gestopt, tussen werkzaamheden, hoe dan ook; bij gebrek aan zingevende dagbesteding stonden zijn geliefden hem vol verwachting aan te kijken en daarop raakte hij gealarmeerd genoeg om op te staan. Er zat niets anders op dan hen te verlaten, zogezegd op zoek naar ‘zichzelf ’, naar het buitenland, waar zijn lege agenda niet sneller zou opvallen dan hij vertrok.

Maar de dagen strekken zich in het buitenland net zo lang als thuis. Het buiten-

land blijkt helemaal zo boeiend niet als je niet van het type bent dat zich graag laat boeien. Het eten is óók niet om over naar huis te schrijven, maar je was sowieso niet van plan om naar huis te schrijven – al is het na een week of wat best eenzaam, al probeer je dat onder reizigersromantiek te scharen. Dus je checkt elke dag je facebook om te kijken wat je echte vrienden doen en of ze je wel missen. Het zakgeld raakt op. En is ‘jezelf ’ niet gewoon een aanwijzend voornaamwoord? Nu ben je jezelf helemaal kwijt!

Couchsurfen dus. Het herlokaliseringssysteem voor werklozen van een superieur soort. Als ik thuiskom staat Brad dood­ gemoedereerd aan het fornuis.

‘I made some pancakes. Did you want any?’

‘Sure Brad, thanks.’

‘You are out of eggs though.’

‘Okay Brad.’ yyy Emma Curvers

Peter Sloot hoogleraar Computational Science

Jean Tillie hoogleraar electorale politiek

overigens Het is terecht dat het Nationaal Historisch Museum niet in Arnhem, maar in Amsterdam komt. Dat museum hoort in de hoofdstad.

Jean Tillie: ‘Daar ben ik het niet mee eens. Het Nationaal Historisch Museum moet niet in Amsterdam komen noch in Arnhem, maar in Maastricht. Daar kom ik vandaan en belangrijker: Limburg heeft altijd al een problematische relatie met Holland gehad. Ze willen er graag bijhoren, maar hebben het gevoel dat dat nooit is gelukt. Niet voor niets is het percentage PVV-stemmers in Limburg zo hoog. Ook loopt Limburg langzaam leeg, dus het neerzetten van het NHM daar, kan zorgen dat de bevolking wat meer aantrekt. Ik vind het wel belangrijk dat het museum er komt: een plek om de geschiedenis te vieren. Wel is het grappig dat juist een rechts kabinet, gedoogd door de nationalistische PVV, besluit subsidie voor de bouw van een fysiek pand te schrappen. Het is logisch vanuit het oogpunt van bezuinigingen, maar zou de PVV misschien denken: als we hierop bezuinigen kunnen we ook makkelijker op 24 Folia

cultuur bezuinigen? Dat is speculatie, maar wat mij betreft komt het NHM in Maastricht alwaar ik mijn Limburgse identiteit dan in volle glorie kan beleven.’

Peter Sloot: ‘Waar het museum komt is wat mij betreft niet relevant. Het is wel ongelooflijk belangrijk dat er een museum komt. Zonder geschiedenis kunnen we niet leren van onze fouten en door onze geschiedenis een museum te geven, wordt die geschiedenis toegankelijk voor iedereen. De discussie over geld zit dat nu in de weg. Ik word er eerlijk gezegd kotsmisselijk van, want het bedrag van vijftig miljoen euro dat opduikt, gaat alleen maar over de aanleg van een parkeergarage en niet over de inhoud van het museum.

Dat is bizar. Wat ik daarom voorstel en waarvan ik denk dat het haalbaar is, is het maken van een groot virtueel museum waarvoor naar mijn schatting maar 10

procent van het geld nodig zal zijn. Juist het NHM leent zich uitstekend voor een virtuele omgeving, omdat het overgrote deel van het materiaal bestaat uit documenten, films en gesproken fragmenten welke we inmiddels goed weten te digitaliseren en ontsluiten. Dat kan met een fractie van de kosten omdat er geen gebouw meer nodig is, bovendien kan iedereen dan gratis genieten van een overzicht van onze geschiedenis.’

Maarten Pieter Schinkel: ‘Nee, niet mee eens. Het lijkt mij goed om het Nationaal Historisch Museum in nationaal historisch erfgoed onder te brengen.

Dat er dure nieuwbouw voor gebouwd zou worden, heb ik altijd al een raar idee gevonden. Waar in Nederland het museum dan moet komen, wordt zo door de nationale historie bepaald. En in plaats van één locatie te kiezen zou je het NHM

ook kunnen verspreiden over verschillende historische plekken. Ze zouden elk een eigen eeuw kunnen behandelen, bijvoorbeeld: de zeventiende eeuw in Amsterdam, in de Oude Kerk misschien, de negentiende in Den Haag, en de twintigste eventueel in Arnhem. Zo wordt het budget om het historisch besef van Nederlanders op te krikken tegelijkertijd ingezet om verschillende panden met een historische waarde te beschermen. Basisschoolkinderen moeten dan met hun docenten het land door om zowel Nederland als haar geschiedenis te leren kennen. De eenentwintigste eeuw kan in nieuwbouw, wellicht in het opgeleverde Scheringa Museum. Dat gebouw is immers nu al historisch.’ yyy Floor Boon In deze rubriek reflecteren wetenschappers op een actuele stelling.