FoliaMagazine weekblad voor HvA en UvA
nr. 29 15/05/2013
Mr. Gay is vooral zichzelf Vluchtkerk Illegalen helpen uit naastenliefde DSM-5 Psychiatriebijbel onder vuur Baardragers Doodskisten sjouwen als bijbaan
(advertentie)
ABVAKABO FNV
CNV PUBLIEKE ZAAK
AMBTENARENCENTRUM/FBZ
VAWO VAKBOND VOOR DE WETENSCHAP/ CMHF
PROFITEER VAN DE MEEST UITGEBREIDE SECUNDAIRE ARBEIDSVOORWAARDEN VAN UNIVERSITAIR NEDERLAND De vakbonden vertegenwoordigd in het lokaal overleg en het College van Bestuur van onze universiteit hebben het secundaire arbeidsvoorwaardenakkoord voor 2013 gesloten. Hiermee is een akkoord bereikt over de inzet van €3,7 miljoen. Met dit akkoord heeft de UvA de meest uitgebreide secundaire arbeidsvoorwaarden van alle Nederlandse universiteiten.
U PROFITEERT HIERDOOR VAN DE VOLGENDE ZAKEN: Vanaf nu kunnen medewerkers gratis college volgen aan onze universiteit: van colleges kunstgeschiedenis of filosofie aan de Illustere School tot bedrijfskunde en rechtsgeleerdheid (max. 18 ECTS).
Medewerkers krijgen in 2013 een vergoeding van €200,- voor hun internetaansluiting, ongeacht pakket of provider.
Medewerkers kunnen nu sneller profiteren van een onderzoeksverlof (WP), of employabilityverlof (OBP en docenten), om te werken aan een onderzoeksproject, de afronding van het proefschrift of een stage bij een andere werkgever. In 2013 komt men na vijf jaar in aanmerking (was zeven jaar) voor deze verloven. Bovendien worden de jaren dat men via een uitzendbureau voor de UvA werkte meegeteld.
Dankzij het akkoord is de arbeidsongeschiktheidsverzekering voortgezet voor de medewerkers waardoor bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid de uitkering tot 70% van het inkomen wordt aangevuld.
MEER DETAILS OVER HET AKKOORD VINDT U OP: MEDEWERKER.UVA.NL/UCLO “UW ARBEIDSVOORWAARDEN: MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR UW VAKBOND”
Publieke Zaak
(advertenties)
Folia maakt kennis...
UvA-HvA team
DAm tot DAm loop 2013
...met Theo
op zondag 22 september 2013 doet het UvA-HvA team voor de vijfde keer mee met de Dam tot Damloop. We nemen zoals elk jaar deel aan de 16,1 km Recreatie Businessloop, en jij kan meedoen!
Ploeg
docent HvA en muziekjournalist
De voordelen van meelopen met het UvA-HvA Damloopteam:
Woensdag 15 mei tussen 16.00 en 17.00 uur in de OBA (Oosterdokskade 143)
• Het USC regelt je inschrijving • Zes gratis hardlooptrainingen • Trainingsschema’s in aanloop naar de Damloop • Een duurzaam en uniek hardloopshirt • Toegang tot onze VIP-tent met gratis consumpties • En bovenal is het natuurlijk ontzettend gezellig!
Live te beluisteren op AmsterdamFM (106.8 in de ether en 103.3 op de kabel)
Vanaf 16 mei terug te luisteren op
www.foliaweb.nl
Kosten € 23,- voor studenten, € 35,- voor medewekers
22 mei • José van Dijck
Inschrijving en meer informatie
hoogleraar Comparatieve mediastudies UvA
www.usc.uva.nl/damloop
Folia
Folia het platform voor hoger opgeleid Amsterdam Amsterdam FM.nl de stem van de hoofdstad
FLOOR AGENDA
KOHNSTAMMHUIS, WIBAUTSTRAAT 2-4 | WO 15 MEI - WO 29 MEI BRainstORm OveR stuDiepLekken 21 mei en 30 mei, Broedplaats Wat zijn jouw ideeën over een goede studieplek? HvA studenten zijn welkom om mee te denken op 21 mei (16.00-17.00) of 30 mei (12.00-13.00) in Hva cOLLegecaFé: meesteR BaRt 24 mei, 16.00 - 17.30 uur FLOOR Tribune In de nieuwe serie HvA CollegeCafé komt de bekendste leraar van Nederland vertellen over zijn vak en zijn nieuwe boek. Borrel na afloop. HtmL tHeateRvOORsteLLing 27 mei, 17.30 uur Kohnstammzaal ‘How To Make Love’ met Theatergroep Jura.
CREATING TOMORROW
FLOOR DOcentenmiDDag 29 mei, 16.00 - 17.30 uur Broedplaats Informatie voor alle docenten en medewerkers over het nieuwe programma en de mogelijkheden in het komende studiejaar. Met o.a. Marcelle Peeters (directeur O2) over de samenwerking HvA-UAF Stichting voor Vluchtelingstudenten en wat het programma het onderwijs te bieden heeft. Bij Leercentrum FLOOR van de Hogeschool van Amsterdam worden activiteiten en evenementen georganiseerd die onderwijs, bedrijfsleven en culturele- en maatschappelijke organisaties bij elkaar brengen. Facebook www.facebook.com/floorHvA Twitter @floorHvA Website floor.hva.nl
(advertentie)
75 JAAR ZORG OP NIVEAU
In 2013 bestaan de Studentenartsen 75 jaar ! Dit gaan we natuurlijk vieren. We organiseren wedstrijden voor studenten en er zijn allerlei kleine en grote manifestaties.
Je vindt alle informatie op: WWW.75JAARSTUDENTENARTSEN.NL
foto: Mats van Soolingen
Meer weten over de manifestaties en over hoe je een jaar collegegeld kunt winnen?
inhoud #29
redactioneel Contrast
Homoboegbeeld Bobby 8
Hoogte- en dieptepunten volgen elkaar in een grote organisatie als de HvA razendsnel op. Vorige week bestond de grootste studentenvereniging van de HvA, de ASVL, vijftien jaar. Het derde lustrum kon echter niet gevierd worden in de eigen sociëteit omdat deze, na een vechtpartij tijdens de jaarlijkse Nationale Koud Pilsdag, een halfjaar geleden is gesloten. Dat het CvB destijds een signaal wilde afgeven lijkt terecht. Inmiddels heeft de vereniging een verbeterplan opgesteld en spijt betuigd. Toch doet het bestuur van de HvA er veel te weinig aan om het café weer open te krijgen. Een dieptepunt, wat mij betreft. Dit staat in schril contrast met het afscheid van domeinvoorzitter Marjan Freriks. In een volle Kohnstammzaal zei ze na dertig jaar de hogeschool vaarwel. Het Domein Onderwijs & Opvoeding omschreef ze als een domein ‘met grote relevantie maar weinig glamour’. Daar is niets te veel mee gezegd. Dat geldt ook voor haar uitspraak over de pabo: de belangrijkste opleiding van Nederland. Dat kan ik als ex-pabostudent alleen maar beamen.
Mic-student Bobby de Vries mag zichzelf een jaar lang Mr. Gay noemen. En daar is hij trots op.
Wie dit leest is gek 14
De DSM is de bijbel van de psychiatrie. Maar met de inhoud is lang niet iedereen het eens.
Hulp omdat het moet 28
Studenten in de Vluchtkerk zijn niet met hun cv bezig. Hoogstens met die van de kerk.
Veilig op de bank 32
De groten der financiële wereld komen langs bij Room for Discussion. Daar mogen ze zichzelf nog zijn.
Werken met de dood 34
Dragers van kisten nemen hun werk serieus. Maar het is vaak wel gezellig.
Jim Jansen, hoofdredacteur Folia Magazine, jim@folia.nl, @jimfjansen
en verder
de week/het moment/navraag 6-7 passie 13 op de tong 17 opinie 18-20 Asis Aynan 19 Emma Curvers 20 drift 21 festivalgids 23-26 overigens 37 Folia maakt kennis 38-39 Folia tipt 40 lezingenladder/promoties 41 prikbord 42-43 wasdom 44-45 stage 45 toehoorders 46 de lezer/deining 47 Folia op internet: www.foliaweb.nl
@FoliaWeb
FoliaWeb.en.Magazine
FoliaTV
(twitter)
de week Live én per post: reuring
T
here is no such thing as bad publicity, zeggen ze weleens. Wat dat betreft viel het een beetje tegen dat de inhuldiging van onze gloednieuwe koning, eind april, zo voorbeeldig verliep. Er kwam geen ME-busje aan te pas. Het koningshuis kan nog een puntje zuigen aan Room for Discussion, want daar weten ze wél hoe het moet: reuring, protest, consternatie. IMF-topvrouw Christine Lagarde, die te gast was bij het discussieplatform van de FEB, moest het vorige week ontgelden toen actievoerders in het publiek leuzen begonnen te scanderen over het bezuinigingsbeleid van de organisatie, waar vooral arme landen de dupe van zouden zijn. Met succes: omdat de demonstranten verspreid over de hal stonden duurde het even voordat de beveiliging alle oproerkraaiers eruit had gezet. Gelukkig waren enkele aanwezige studenten niet te beroerd ze daarbij te assisteren.
6
Het geheime wapen van de aspirant-studentenraadsleden van Mei: de appel. Zouden ze naar Christine Lagarde hebben geluisterd? Haar tip voor een succesvolle carrière: zorg goed voor je lichaam en eet gezond.
Genoeg engagement dus onder UvA’ers. Dat is goed nieuws voor de op stapel staande studentenraadsverkiezingen. Deze week zal iedereen die een willekeurig UvA-gebouw inloopt weer belaagd worden door breed glimlachende jongens en meisjes met vrolijk gekleurde t-shirts, die vragen of je alsjeblieft op hen wilt stemmen. En mocht hun praatje over al hun vooruitstrevende onderwijsplannen daarbij niet helpen, dan halen ze traditiegetrouw hun geheime wapens uit de kast: de roze koek, het versgeperste sinaasappelsap of de appel.
been there done that. Een ansichtkaart is zo veel persoonlijker. Wie weet is Jet Bussemaker daar wel heel gevoelig voor. Zo gevoelig dat ze de studiefinanciering weer uit het moeras dregt. De stortvloed aan kattebelletjes biedt het uitstervend metier van postbode in ieder geval even uitstel van executie.
Hoe val je nog op tussen al dat rumoerig protest en vruchtbaar engament, moet De Landelijke Studentenvakbond zich hebben afgevraagd. Terstond kwamen ze met een ouderwetse brievenschrijfactie op de proppen tegen de bezuinigingen op het hoger onderwijs door Jet Bussemaker. Want: Facebook en Twitter,
De brief, dat moet nog het gangbare communicatiemiddel zijn geweest toen Marjan Freriks 35 jaar geleden haar glansrijke carrière aan de Hogeschool van Amsterdam begon. Vorig week zwaaide ze af als voorzitter van het domein Onderwijs & Opvoeding. Voor die gelegenheid speelde ze zomergastje (omgedoopt tot Onder-
FoliaMagazine
wijsgasten) met Folia-hoofdredacteur Jim Jansen. Tijdens de receptie moest iedereen een puntig feestmutsje op. Dat zette de feestelijkheden extra luister bij. Er zijn geen demonstranten tegen het vertrek van Freriks gesignaleerd. yyy Eva Rooijers en Gijs van der Sanden
13 mei 2013
tweet van de week Sywert van Lienden @Sywert Zo, blanco gestemd voor de studentenraadverkiezingen van de #UvA https://twitter.com/Sywert/status/
10 mei, Dansen bij Jansen. HvA-studentenvereniging ASVL vierde er haar vijftienjarige jubileum. Tijd voor een feest dus. Maar wel één met een bitter smaakje. Wegens een vechtpartij tijdens Nationale Koud Pils Dag (NKPD) besloot de HvA sociëteit De Lax in december te sluiten. Ondanks de ‘goede hoop’ van ASVL- voorzitter Michael Bosscha mocht het niet baten; ook op deze feestelijke avond bleven de deuren van de sociëteit dicht, dus het American College-feest vond plaats in de studentendisco in de Voetboogstraat. De opkomst was – mogelijk vanwege de alternatieve locatie – minder groot dan verwacht. yyy tekst Hagar Jobse / foto Bas Uterwijk
navraag Cees Maris Op 17 mei neemt hoogleraar rechtsfilosofie Cees Maris afscheid van de UvA in de Lutherse Kerk. Niet met een traditionele afscheidsrede, maar in de vorm van een ‘theatrale rechtszaak’ genaamd Wij verlangen onze vrijheid!
Een afscheidsrede was u te saai? ‘Een toneelstuk is natuurlijk veel leuker. Theater stelt me in staat om alle zintuigen van het publiek te prikkelen. Met een universitair betoog wordt alleen het verstand aangesproken. Bovendien: door verschillende personages op te voeren, kan ik het thema slavernij vanuit verschillende perspectieven belichten.’ Waarover gaat het theaterstuk precies? ‘Het stuk vertelt het verhaal van Virginia, een slavin die in een rechtszaak haar vrijheid opeist. Moet haar verlangen naar vrijheid worden
gehonoreerd, of niet? Op een abstracter niveau is mijn stuk een pleidooi voor de publieke rede: een concept in de politieke filosofie dat stelt dat de staat neutraal moet zijn.’
tegelijkertijd aandelen in de slavenhandel. In hun pleidooi beroepen beide heren zich op de Bijbel. Eigenlijk draait het hele stuk om de vraag: wat is waarheid?’
Hoe zien we dat terug? ‘Het lot van Virginia ligt in de handen van de theoloog Jacobus Capitein en de filosoof John Locke. Beiden spelen een nogal dubbelzinnige rol: Capitein is als Afrikaanse jongen zelf slaaf geweest, maar pleit in zijn proefschrift voor slavernij. En Locke verwerpt slavernij omdat alle mensen volgens hem gelijk zijn, maar bezit
Zelf speelt u de rechter. Bent u straks acteur of wetenschapper? ‘Ik zie mezelf niet als acteur, zeker niet in vergelijking met de beroepsacteurs met wie ik het stuk speel. Af en toe gebeurt er overigens iets waardoor ik even uit mijn rol wordt gebracht. Wat precies? Dat moet u zelf gaan bekijken.’ yyy Gijs van der Sanden
FoliaMagazine
7
Het (niet zo) fabulous leven van Mister Gay Eind 2012 werd Bobby de Vries (18) door een laaiend enthousiaste jury uitgeroepen tot Mister Gay. Nu mag de HvA-student media, informatie & communicatie die titel een jaar lang voeren. Maar wat kwam er na de tranen en tiara’s? ‘Door bij Carlo en Irene te zitten, haalde ik mijn tentamens niet.’ tekst Bob van Toor / foto’s Jan van Breda
N
a een lange dag schuift Mister Gay 2012, ook wel Bobby de Vries genoemd, monter aan in een café. Heeft hij lintjes doorgeknipt, een boot gedoopt, of moeilijke besprekingen gevoerd met een stroeve imam? Helaas, het was een gewone dag op stage, bij Nu.nl. Niet helemaal wat men zich voorstelt bij een Misterschap, maar handig voor de studie. Dat was een paar maanden geleden wel anders. Het avontuur begon op een zaterdag in juli, met een oproepje voor kandidaten op de profielensite Gay.nl. ‘Ik dacht: ik doe het gewoon. Ik wilde kijken hoe ver ik kon komen.’ Na meerdere jury- en stemrondes eindigde Bobby bij de tien finalisten. Nadat één kandidaat wegens bedreigingen vanuit zijn islamitische familie verstek moest laten gaan bleef een hecht groepje van negen jonge, aantrekkelijke homo’s over. Het lijkt een recept voor heel wat smeuïgheid, maar dat viel mee. ‘Het was wel de concurrentie, hè? Nee, het was een gezellige groep. Volgens de organisatie heel anders dan vorig jaar, die waren alleen maar aan het bitchen.’ Tijdens hun campagnes voor stemmen ondernamen de aspirant-Misters gezamenlijk een fotoshoot, een kroegentocht en een voetbaltoernooi. Bobby: ‘We waren niet echt
8
FoliaMagazine
heel goed. Heel slecht zelfs. En het regende keihard, dus we hadden er ook helemaal geen zin in.’ Daarna volgde de grootse finale, in oktober. ‘Dat was een heel aparte dag,’ vertelt Bobby bij een glas cola light. ‘Oefenen in een doodstille club met alle lichten aan. Links lopen, rechts lopen, wie gaat als eerste. En outfits kiezen om te showen: casual, business casual, sportoutfits, ondergoed…’ Hij ging er in met een open blik, en zonder verwachtingen. ‘Misschien is dat ook
‘Ik wil iets betekenen’ wel een reden dat ik won. Tot de finale had ik niet in mijn hoofd dat ik zou kunnen winnen.’ Voor sommigen lag dat wel anders: ‘Een van die jongens, Kevin [Abdoelkarim, red.], heeft het heel moeilijk gehad met zijn geloof en wilde echt een punt maken.’ De jury wilde namelijk wel weten wat de toekomstige Mister Gay zou uitdragen. Kevin wilde een voorbeeld voor allochtone jongeren zijn, de Bredase Johnny Mills vertelde de jury juist dat hij het ‘Geer en Goor-beeld dat sommigen nu hebben van homo’s’ wilde normaliseren. Bobby
kwam er pas later in de verkiezing achter waar hij voor wilde staan. ‘Dat iedereen zichzelf moet zijn. Niet alleen homo’s en lesbo’s. Op mijn school in Amstelveen hing zo’n arrogante sfeer, iedereen wilde gezien worden en erbij horen. Ik kon daar zo slecht tegen! Dat wil ik graag uitdragen, vooral naar jongeren op middelbare scholen.’ VoorBEELD Voor HoMo’S Genoeg aandacht dus voor serieuze zaken van de juryleden Carlo Boszhardt, ‘diva’ Mayday, expornoster Kim Holland en Thom Goderie, de winnaar van vorig jaar. Maar natuurlijk draaide de verkiezing soms toch vooral om lust, beaamt Bobby. ‘Als je door Club Air loopt in je onderbroek, denk je wel: wat doe ik hier eigenlijk? En maar blijven lachen en zwaaien.’ En toen was het moment daar: Bobby werd uitgeroepen tot winnaar van de verkiezing. ‘Ik ging helemaal tintelen, ik had niet eens door dat ik naar voren liep op het podium, en dan komen alle fotografen. Een onwerkelijk gevoel, wel heel leuk.’ De jury vond hem een voorbeeld voor homo’s, met ‘een heel positieve uitstraling en een goed verhaal’, die bovendien jong uit de kast was gekomen. ‘Dat is nog best wel vers,’ vertelt
FoliaMagazine
9
Bobby, ‘daardoor kan ik me goed identificeren met jongeren op de middelbare school.’ Er ontstond een klein mediacircus rondom de nieuwe Mister Gay. ‘Ik kreeg veel telefoontjes, ben drie keer op de radio geweest, heb bij AT5 gezeten en stond met m’n gezicht in de bladen. Door bij Carlo en Irene te zitten, haalde ik mijn tentamens niet.’ De eerste week was ‘echt madness’, in de tweede werd het aantal interviews al minder. ‘Het heeft drie weken aangehouden. Daarna kwam het af en toe eens bovendrijven.’ Sindsdien heeft Bobby niet veel contact meer gehad met de organisatie. Hij gaat waarschijnlijk wat doen op de Gay Pride, en moet uiteindelijk deelnemen aan de Mister Gay World verkiezing – maar hoe dat in zijn werk gaat? ‘Geen idee, daar hebben ze me ook niks over verteld. Dat is soms wel stom, dat je een soort pr-kanon bent, en daarna een beetje genegeerd wordt. Ik ben daar toch als homo van Nederland neergezet, daarna is het: succes ermee.’ ToL Van DE roEM Ondertussen bleek studeren niet makkelijk, met je hoofd nog in het verkiezingsspektakel. Bobby zakte voor vier van zijn zes tentamens. De HvA maakte geen uitzonderingen voor zijn buitenschoolse bezigheden. ‘Mijn tutor van vorig jaar was wel heel betrokken, maar verder hoorde ik vanuit de HvA niks. Terwijl bijna de hele school het weet, hoorde ik via via. Bij de studievereniging kwam het voorbij, en bij een vak over redactie kregen studenten voor een opdracht een artikel over mij. Ik ben wel door een paar mensen op Facebook toegevoegd die dachten, hier ga ik even gebruik van maken, maar verder heb ik niet veel gehoord.’ Dat zou weleens een gemiste kans kunnen zijn voor de hogeschool, die vorig jaar meermalen in het nieuws kwam door een homofoob klimaat binnen haar muren. Homoseksuele docenten trokken aan de bel wegens pesterijen, een student verklaarde voor de camera dat homo’s ‘toch niet normaal’ zijn, en een debat over moslims en seksualiteit in het Kohnstammhuis ontaardde in een hevige discussie over homo’s, waarbij meerdere aanwezigen stelden dat homoseksualiteit een keuze was, en niet
10
FoliaMagazine
bepaald een goede. De vertegenwoordiger van de Nederlandse homo’s – zoals de jury Bobby noemde – zit er midden in, maar hij is laconiek. ‘Ik merk het niet echt. Ik zit natuurlijk op een mediaopleiding. Tachtig procent is vrouw, die vinden het sowieso alleen maar leuk – dat is eerder lastig, als ze vrienden met je willen worden omdát je homo bent. Van die berichten heb ik verder niet zo veel meegekregen.’ Maar stoort het hem dan helemaal niet, erover te horen? ‘Het stoort me altijd, ook als ik niet op de HvA had gezeten. Ik vind het stom dat het zo’n issue is.’ Toch voelt hij zich niet geroepen om als Mister Gay direct de barricades op te gaan. ‘Ik denk altijd: hoeveel macht heb ik daarin? Het kost gewoon tijd, dat geldt voor veel problemen rond homo’s. Kijk naar het homohuwelijk in het buitenland: het wordt steeds beter, maar het heeft veel tijd nodig.’
‘Een sjerp had ik wel leuk gevonden’ Een paar maanden na de hype draagt Mister Gay dus noch een boos spandoek, noch een roze sjerp – die heeft hij niet eens gekregen. ‘Wel een medaille en een gouden piemel aan een ketting, die ieder jaar wordt doorgegeven. Het is een beetje een raar ding; ik heb ’m niet elke dag om, nee. Een sjerp had ik wel leuk gevonden, maar ach, ik kan het ook met roze stift op m’n voorhoofd schrijven.’ Er is weinig ruimte voor glamour tussen vroeg opstaan, stage, en ’s avonds moe op de bank neerploffen. En misschien hoeft dat ook niet. Aan de telefoon vertelt Kristiaan Schimmel, organisator van de verkiezing, dat Gay.nl absoluut niet ontevreden is met de wat minder actieve Mister. ‘Hij doet het op zijn eigen manier, maar dat is niet slecht. De vorige Mister Gay was extravaganter, die trad veel naar buiten in de media. Nu gebeurt dat wat minder. Het hangt ervan af wat hij wil. Als Bobby zelf ideeën heeft, ondersteunen we hem daar natuurlijk in.’ Op deze manier is Bobby voor veel jongere homo’s juist bereikbaar, vindt Schimmel. ‘Hij is niet
zo schreeuwerig, er zijn ook homo’s die zich daarin herkennen.’ Schreeuwerig is Bobby zeker niet. Hij hoeft geen HvA Pride-vereniging, zoals de UvA, en dat de rector daar nu (op aandringen van die vereniging) homoseksuele studenten apart welkom heet in haar welkomstwoord, vindt hij onnodig: ‘Juist door ze apart te noemen ga je er echt een beetje mee pronken.’ VErkiEZingSBELoFTEn Ironisch genoeg klinkt uit minder vriendelijke online reacties op Bobby hetzelfde geluid: ‘Als het werkelijk zo normaal is hou dan effe A.U.B op met die homo-propoganda’, staat onder het bericht over Bobby’s benoeming op de regionale nieuws-site Funx.nl. ‘Dingen die constant aan de orde zijn en opgedrongen worden, zijn irritant. En juist dat is wat irritaties tegen homoseksualiteit opwekt’, stelt iemand anders op Funx. Ene Bella schrijft: ‘Hou die homo zijn lekker voor je. En ga kinderen er niet mee lastig vallen.’ Maar dát is Bobby nou net wel van plan. Als zijn stage voorbij is wil hij zijn verkiezingsbeloften waarmaken, en langs middelbare scholen gaan om over zijn ervaringen te vertellen. ‘Ik was uit de kast, en twee weken later wist iedereen het. Ik deed alsof het me allemaal niks uitmaakte, maar het was af en toe zwaar. Ik zit nu met wat meer jongens in de klas waar ik goed mee kan opschieten, ik voel me echt one of the guys. Vroeger op school deed geen enkele jongen normaal tegen me.’ Ergens voelt hij ook dat hij zich de problematiek op de HvA aan zou moeten trekken. ‘Eigenlijk mag ik niet meer denken dat het niet mijn probleem is. Maar ik zou het wel ongemakkelijk vinden om daar op de Leeuwenburg te staan, van “deze jongen is homo.”’ De verkiezing was een feestelijke bubbel, beaamt hij. ‘Allemaal mooi en leuk, maar daarna word je wel weer de koude realiteit ingesleurd. Alles zit nu weer in een normaal ritme. Ik heb een tijdje gedacht dat ik alles moest gaan veranderen, maar dat is nu een beetje weg. Maar als ik straks weer tijd heb, wil ik iets gaan doen. Ik wil iets betekenen, al is het maar op drie middelbare scholen.’ yyy
FoliaMagazine
11
(ingezonden mededeling)
ASVA studentenunie presenteert:
1 huis, 4 studenten...
Moet woningdelen mogen? Debat met Freek Ossel en Daniel van der Ree Woon jij samen met vrienden en is één daarvan de hoofdhuurder? Grote kans dat dit nu nog illegaal is. Er bestaat veel onduidelijkheid over wat nu wel en niet mag. Tijd dus om te gaan praten met de verantwoordelijke wethouder: Freek Ossel! Dit debat komt niet uit de lucht vallen. De afgelopen maanden is er veel gezegd en gebeurd rondom woningdelen. VVD-raadslid Daniel van der Ree, die ook bij het debat aanwezig zal zijn, heeft een initiatiefvoorstel ingediend over dit onderwerp. Ook is er een facebookpagina met als titel ‘Woningdelen moet mogen’ met al meer dan 2300 likes en heeft de gemeente zelf net een nieuwe website online gezet met daarop informatie over wat wel en niet mag op het gebied van woningdelen. Net voor het debat zal het College van B&W met een reactie komen op het wetsvoorstel van Daniel van der Ree en niet lang daarna zal er een besluit genomen worden in de gemeenteraad.
datum en tijd Het debat vindt plaats op dinsdag 21 mei. De inloop is vanaf 19:30. Het programma begint om 20:00 en duurt tot 21:30 met aansluitend een borrel.
locatie De Amsterdamse Academische Club, Oudezijds Achterburgwal 235 te Amsterdam. Vrije inloop, beperkte plaatsen.
fotografie: Vera Duivenvoorden
passie Wagner PHiLiP WESTBroEk (1971, docent episch erfgoed) wordt overrompeld door Richard Wagner. ‘Ik moet een jaar of zestien zijn geweest. Met muziek was ik altijd al bezig: ik speelde piano, vooral Beethoven en Chopin. Op een avond zag ik op de televisie een registratie van een opera van Richard Wagner, Tristan und Isolde. Ik was totaal overrompeld. Het voelde als een eerste liefde, iets wat je je leven niet vergeet. Van Wagner gaat een heel sterk appel uit: óf je vindt het prachtig, óf je gruwt ervan. Als je ervoor openstaat, zoals ik, dan zet hij de tijd stil en neemt je mee in zijn eigenzinnige wereld. Wagner is de kunstenaar van het gesamtkunstwerk: hij laat alle kunsten samenwerken voor een maximaal psychisch en emotioneel effect. Als onderzoeker begrijp ik steeds beter hoe zijn werk universele aspecten van de mens behandelt: individualiteit en gemeenschap, liefde en dood, traditie en moderniteit. Wagner is het ideale object van studie, omdat je hem volledig interdisciplinair moet bestuderen: vanuit de theater-, muziek-, literatuuren religiewetenschappen, de geschiedenis én de filosofie. Dit jaar wordt zijn tweehonderdste geboortedag gevierd. Daarvoor vertaalde ik Wagners theoretische tekst Das Kunstwerk der Zukunft en organiseren we met onder andere De Nederlandse Opera een grote conferentie in het najaar. Wagner is een zeer complex en omstreden figuur en soms moet ik me voor een overdosis behoeden. Hoeveel het er zijn weet ik niet, maar ik ben inmiddels naar tientallen concerten geweest, waarvan vele in het buitenland. Bij iedere uitvoering word ik weer overrompeld, precies zoals die eerste keer. Ik blijf altijd even zweven na afloop.’ yyy tekst Gijs van der Sanden / foto Fred van Diem Op 27 mei presenteert Philip Westbroek zijn vertaling van Wagner in het Goethe-Instituut.
FoliaMagazine
13
‘De DSM lokt onzinwetenschap uit’ Verdrietig om het verlies van een dierbare? Meteen aan de pillen. De nieuwe editie van de diagnosebijbel DSM ligt internationaal onder vuur, omdat die tot overbehandeling en stigmatisering zou leiden. tekst Marieke Buijs / illustratie Pascal Tieman
E
én boek, de bijbel van de psychiatrie, bepaalt wie normaal is en wie niet, wie depressief is, wie schizofreen, wie borderline heeft, wie Asperger en wie ADHD. Na bijna vijf jaar debat tussen psychiaters en psychologen verschijnt dit weekend een herziene editie van dat boek, de Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders, vijfde editie, ofwel DSM-5. Het is honderden pagina’s dik, beschrijft een slordige vierhonderd ziektebeelden, is in tweeëntwintig talen verkrijgbaar en wordt door psychiaters en psychologen in de hele Westerse wereld gebruikt. Symptomen vormen het uitgangspunt voor de diagnostiek in de DSM. Bij de diagnose ‘depressie’ gaat het bijvoorbeeld om afname in belangstelling in leuke activiteiten, verminderde eetlust, slapeloosheid, concentratieproblemen en schuldgevoel. Maar de manier waarop de DSM die symptomen classificeert, ligt bij het verschijnen van de nieuwe, vijfde editie van het boek stevig onder vuur vanuit de psychiatrie zelf. Jim van Os, hoogleraar psychiatrie aan Maastricht University Medisch Centrum, is één van de vier Nederlanders die meewerkten aan het ontwikkelen van de DSM-5. Na vijf jaar vergaderen in de werkgroep psychotische stoornissen is hij danig teleurgesteld in het resultaat. ‘Het is te gek voor woorden dat we anno 2013 dit soort ziektelabels op mensen plakken, zonder dat we enige aanwijzing hebben dat het om echte ziekte-
14
FoliaMagazine
entiteiten gaat. Zo’n label schept alleen verwarring. Neem bijvoorbeeld de diagnose schizofrenie, dat klinkt voor de patiënt als een vonnis en bovendien weet je daarmee als behandelaar nog niet waar de patiënt precies last van heeft, want geen twee schizofreniepatiënten zijn hetzelfde.’ De DSM is halverwege de vorige eeuw opgesteld om orde te scheppen in de chaos van de psychiatrie. Psychiaters diagnosticeerden mensen toen naar eigen inzicht. Wat men in Nederland voor een angststoornis aanzag, heette in de VS een
‘Voor een goede diagnose is meer nodig dan een label’ psychose. De American Psychiatric Association nam het initiatief tot consensus, nodigde gewaardeerde psychiaters uit om te discussiëren over verschillende ziektebeelden en stelde op basis daarvan in 1952 de eerste DSM op. Sindsdien heeft die procedure zich viermaal herhaald. De vijfde versie is het resultaat van discussies tussen zo’n tweehonderd mensen in twintig werk- en studiegroepen, die zich ieder over een deelgebied buigen. STigMaTiSErEnD Volgens veel behandelaars zijn de afspraken in de DSM ongefundeerd. Lieuwe de Haan,
hoogleraar psychotische stoornissen van het AMC: ‘Ik begrijp dat we labels nodig hebben, mensen communiceren nu eenmaal makkelijk over vakjes en categorieën, maar je moet je goed realiseren dat die vakjes kunstmatig en willekeurig zijn. De aandoeningen komen niet voort uit hetzelfde jeugdtrauma, en zijn ook niet geclassificeerd op basis van een gedeelde biologische afwijking. Daardoor geeft een DSMdiagnose weinig houvast bij het kiezen van een behandeling of het voorspellen van herstel. Patiënten houden zich er ook niet netjes aan. Veel mensen passen eigenlijk binnen meerdere categorieën van de DSM, hebben bijvoorbeeld zowel trekken van autisme als van een psychotische stoornis.’ Ook Jim van Os ziet dat de DSM-diagnoses geen recht doen aan de patiënten die erdoor beschreven worden. ‘Binnen de huidige diagnose schizofrenie vallen bijvoorbeeld mensen die in zichzelf gekeerd zijn, nergens zin in hebben of heel angstig zijn, en mensen die juist veel last hebben van wanen of hallucinaties of gedesoriënteerd zijn. Voor sommige mensen is de ziekte een ernstige handicap, anderen kunnen er relatief goed mee leven of herstellen volledig. Die passen niet allemaal onder hetzelfde willekeurige label. En eenzelfde verhaal gaat op voor andere psychische aandoeningen. Door ze toch een label op te plakken, stigmatiseer je patiënten ten onrechte.’
onDErZoEk Volgens Van Os heeft de willekeur van de diagnoses in de DSM ook een kwalijk effect op de wetenschap. ‘De DSM lokt onzinwetenschap uit. Wetenschappers vergeten dat de DSM kunstmatige categorieën omschrijft. Voor een onderzoek trekken ze dan bijvoorbeeld een blik bipolaire
patiënten open, leggen die in de scanner en vergelijken de hersenplaatjes met die van hun “normale” controlegroep. Dan vind je wel duizend verschillen tussen die twee groepen. Maar het feit dat je die verschillen vindt, betekent niet dat een bipolaire stoornis echt bestaat, of dat je de oorzaak ervan in de hardware van het brein
hebt gevonden. De verschillen kunnen net zo goed het gevolg zijn van slechte voeding, medicatie, sociale uitsluiting, slaapgebrek, allemaal aspecten die veel voorkomen bij mensen met psychische problemen. Die hebben effect op het brein en dat pik je op met de scanner. Maar dat levert geen zinnige inzichten op.’ Volgens Van
FoliaMagazine
15
Epidemieën van de DSM-iV
DSM en de marktwerking in de zorg
Allen Frances trekt in zijn boek Terug naar normaal het boetekleed aan voor de epidemieën van psychische aandoeningen die hij als leidinggevende van de DSM-IV mede heeft veroorzaakt. In de DSMIV werden vijfenzestig nieuwe stoornissen, waaronder de aandachtstoornis ADHD, en een milde versie van autisme, het syndroom van Asperger, opgenomen. Vooral in de VS, waar farmaceutische bedrijven zich met reclames rechtstreeks tot de consument mogen richten, leidde dat tot een hausse aan mensen die zich bij een arts meldden omdat ze de symptomen bij hun kind herkenden en hun kind wilden laten behandelen. Fabrikanten patenteerden nieuwe, dure medicatie voor ADHD en inmiddels is elf procent van de Amerikaanse kinderen gediagnosticeerd met ADHD en verdienen farmaceutische bedrijven miljarden dollars aan de medicatie.
Volgens hoogleraar psychiatrie Jim van Os heeft de marktwerking er samen met de DSM voor gezorgd dat de kosten in de geestelijke gezondheidszorg de afgelopen tien jaar van tweeëneenhalf naar zes miljard euro per jaar zijn gestegen. ‘Het gevolg van die financiële prikkel is dat hulpverleners nieuwe bronnen patiënten aanboren. Behandelaars krijgen de standaardvergoeding, terwijl patiënten met milde klachten relatief eenvoudig opknappen, al dan niet van het placebo-effect van de behandeling. Op die manier worden mensen die het niet nodig hebben overbehandeld en draaien verzekeraars aan de andere kant de geldkraan dicht voor mensen die wel een behandeling nodig hebben. Verzekeraars zeggen bijvoorbeeld dat dementie een fysieke aandoening is, waar ze geen psychiatrische therapie meer voor vergoeden. Terwijl dementerende ouderen daar bij uitstek baat bij hebben.’
Os moeten wetenschappers de DSM loslaten en andere vragen stellen in hun onderzoek om betekenisvolle verschillen te vinden binnen een groep psychiatrisch patiënten. Van Os: ‘Vergelijk bijvoorbeeld depressieve mensen die wel baat hebben bij mindfulness-therapie of lichamelijke inspanning met depressieve mensen die daar niet van opknappen. Met welke biologische veranderingen gaat die verbetering gepaard? Of kijk naar de ontstaansgeschiedenis van aandoeningen. Waarom worden sommige mensen die cannabis gebruiken psychotisch en andere mensen niet? Heeft de eerste groep bepaalde genen die hen kwetsbaarder maken voor psychische problemen? De antwoorden op die vragen brengen je dichter bij bruikbare inzichten.’ oVErDiagnoSE Hoewel er geen radicale veranderingen zijn doorgevoerd in de DSM-5, is er wel iets veranderd. In de DSM-IV (de Romeinse cijfers zijn bij de laatste versie komen te vervallen) werd geen onderscheid gemaakt tussen milde en heftige varianten van een aandoening. In de DSM-5 gebeurt dat wel, bijvoorbeeld bij persoonlijkheidsstoornissen. Dat gaat gepaard met het verbreden van de diagnoses en dat roept weerstand op. De Amerikaanse emeritus hoogleraar psychiatrie Allen Frances, die leiding gaf aan het opstellen van de DSM-IV, schreef er het boek Terug naar normaal over. In dat boek waarschuwt hij dat de nieuwe categorieën zo ri-
16
FoliaMagazine
ant omschreven zijn dat bij veel ‘normale’ mensen diverse psychische aandoeningen te vinden zijn. Als voorbeeld noemt hij zijn eigen verdriet na het overlijden van zijn vrouw. Onder de ruimere definities in de DSM-5 zou dat volgens hem als Major depressive disorder gekwalificeerd worden. Frances waarschuwt nu voor overdiag-
‘Als een patiënt binnenloopt pakt een psychiater niet de DSM erbij’ nose en overbehandeling door de DSM-5. Ook binnen het Nederlandse gezondheidszorgsysteem bestaat het risico op overbehandeling. Een DSM-diagnose is namelijk een vereiste van verzekeraars voor het vergoeden van een behandeling. Bredere labels leiden dus tot meer diagnoses die een vergoede behandeling zouden rechtvaardigen. Maar volgens Lieuwe de Haan zal het zo’n vaart niet lopen. ‘Als een patiënt binnenloopt pakt een psychiater niet de DSM erbij. Voor een goede diagnose is meer nodig dan een label. Een diagnose moet recht doen aan de individuele kenmerken van de patiënt. Daarbij moet altijd een afweging worden gemaakt of een behandeling nodig is en er moet gekozen worden voor de minst ingrijpende behandeling. Dat bepalen behandelaars aan de hand van hun opleiding, ervaring en de wetenschappelijke literatuur. Het is dus niet de DSM die tot overbehandeling leidt, maar slecht gebruik
ervan. Goede psychiaters en behandelaars gebruiken de DSM alleen als beperkt communicatiemiddel naar collega’s en de verzekeraar.’ DSM-6 Maar ook al is de vrees voor overbehandeling in Nederland ongegrond, wat Van Os betreft is met de DSM-5 de maat vol. Hij roept zijn collega’s op tot revolutie. ‘We moeten aan verzekeraars duidelijk maken dat dit niet werkt en gaan praten over nieuwe diagnostiek die recht doet aan de patiënt. Uitzoeken wat unieke symptomen van een patiënt zijn en hoe die samenhangen met de omgeving. Dat doen goede psychiaters nu ook, maar informeel.’ Van Os heeft een manier bedacht om die nieuwe, persoonlijke diagnostiek vorm te geven. Hij kijkt daarvoor af bij de bloeddrukmeting in de interne geneeskunde. Vroeger mat een arts de bloeddruk en oordeelde hij of er wel of geen sprake was van hoge bloeddruk. Nu krijgt de patiënt een draagbare bloeddrukmeter mee en gebruikt die een paar dagen. De meter registreert hoe de bloeddruk reageert op het gedrag en de omgeving van de patiënt, bijvoorbeeld op inspanning, of slaap. Van Os: ‘Wij willen dat ook in de psychiatrie invoeren. De ervaring van mensen in hun dagelijks leven registreren. Hun somberheid, of ze stemmen horen, angstig zijn. Op welk moment en naar aanleiding waarvan? Dan krijg je een persoonlijke diagnose die door patiënt en behandelaar gezamenlijk is gesteld. Wat mij betreft wordt dat de DSM-6.’ yyy
foto Danny Schwarz
op de tong
Restaurant As Prins Irenestraat 19 (Zuid)
E
en tijdje geleden had NRC een bijlage over topkoks zonder fratsen, waarin voor Restaurant As een hoofdrol was weggelegd. De verwachtingen worden waargemaakt. Het brood, olie en zout staan snel op tafel; de keuken kookt table d’hôte
aBraHaM kEF Abraham Kef was de eerste Franse kaaszaak in Nederland. In 2012, negenenvijftig jaar later, is Kef nog altijd een begrip in Amsterdam en daarbuiten. Eigenaar Marike van der Werff verkoopt bijzondere, meest rauwmelkse kazen van kleine producenten uit diverse landen en weet er het nodige bij te vertellen. Kef levert aan bedrijven en particulieren. Ook kun je er terecht voor proeverijen ter plekke of op locatie.
dus de kans is groot dat er wildvreemde mensen naast je zitten. De ruimte oogt rustig en puur, goed passend bij de filosofie van het restaurant. Het dagmenu wordt uitgelegd, waarbij een vegetarisch alternatief wordt bedacht. We kiezen voor een betaalbare fles (€ 25,-) NoordItaliaanse, witte wijn (een blend van o.a. riesling, chardonnay, en pinot gris). De wijn is fijn fruitig door de riesling, met de kenmerkende afdronk van chardonnay. Hij past bovendien goed bij het voorgerecht: een kom courgettebloemen, gevuld met ricotta en vervolgens met een dun deegje gefrituurd, op een bedje van ‘courgettespaghetti’ met kappertjes. De andere kom bevat een aangenaam mengsel van ingemaakte groenten waaronder bleekselderij, aubergine, en iets wat we denken te moeten determineren als half-gedroogde witte druiven. In plaats van het hoofdgerecht nemen wij het tussengerecht: rigatoni met een beetje room, geraspte pecorino en peper. Simpel, puur, en fantastisch. Als dessert kiezen we de kaas van Abraham Kef, vier heerlijke stukjes Nederlandse kazen. Al met al een aanrader voor wie ongecompliceerd, maar onbetwistbaar goed eten wil. yyy Roelant Stegmann en Marianna van der Stel
– een vast menu in plaats van à la carte; en zo veel mogelijk met biologische seizoensproducten. De ronde, open ruimte heeft hoge tafels in het midden waarop sterke drank, brood en olie staan. Daaruit komen rondom sierlijke houten eettafels. Deze achtpersoonstafels zijn gedeeld,
rigaTonirECEPT Zin gekregen in een lekkere pasta? Snij een stuk van 250 gram pancetta of bacon in stukjes en gooi ze in een koude koekenpan en zet die boven een medium vuur. Voeg twee kleine rode pepers toe, in hun geheel. Bak 8-10 minuten tot het vlees heet en goudbruin gebakken is. Voeg 700 ml passata toe. Breng aan de kook en laat 5 minuten pruttelen. Kook rigatoni, giet af en gooi bij de saus. Verwijder de pepers en bestrooi met geraspte pecorino. Eet smakelijk.
Folia Magazine ontvangt graag je restaurantrecensie en vergoedt tot € 50,-. Maximaal 270 woorden, (suggesties voor de) kaders zijn welkom, maar niet verplicht. Mail je recensie naar redactie@folia.nl. Stuur de originele bon naar Folia Magazine, t.a.v. Stephanie Gude, Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD, A'dam.
Zo ZuiDaS Benieuwd hoe het er eigenlijk aan toegaat aan de Zuidas? Lees dan Zo Zuidas, geschreven door drie jonge vrouwen, twee advocates en een bankier. Dit boek vertelt wat er zich afspeelt binnen de muren van de grote advocatenkantoren en banken en gunt buitenstaanders een kijkje in de gehaaide Amsterdamse zakenwereld. Een wereld waarin ellebogen, kruiwagens, intriges, overspel en achterklap hoogtij vieren. Geschreven door drie insiders die anoniem willen blijven.
FoliaMagazine
17
opinie
Omarm de diversiteit Het College van Bestuur moet migrantenstudenten helpen en eindelijk met diversiteitsbeleid komen, vindt Rabia el Morabet Belhaj. illustratie Pascal Tieman
D
e Universiteit van Amsterdam kent een ongebruikelijk hoge uitval onder eerstejaars migrantenstudenten. Helaas lijkt men hier geen probleem in te zien, want bij de UvA geloven ze dat iedereen hetzelfde is en daarom maar gelijk behandeld dient te worden. Waarom zou er specifiek onderzoek gedaan moeten worden naar een probleem, wanneer het probleem net zo goed ontkend kan worden? Is het tenslotte niet veel makkelijker om te doen alsof alle studenten en medewerkers een homogene groep vormen, de ‘UvA crowd’ als het ware, en daarmee de zaak af te doen? Al lijkt dit de boodschap te zijn van de hoge piefen, onder studenten is steeds meer roep naar erkenning van hun diversiteit. Steeds luider klinkt de roep om de invoering van een diversiteitsbeleid, in navolging van andere universiteiten zoals die andere grote in Amsterdam, de VU. Eind maart organiseerde het Instituut voor Migratie en Etnische Studies (IMES) een debat over diversiteit aan beide Amsterdamse universiteiten. Studenten, medewerkers en andere belanghebbenden kwamen bijeen om zich gezamenlijk af te vragen waarom diversiteit een taboeonderwerp lijkt te zijn. Op 16 mei wordt vanuit een studenteninitiatief, genaamd Am-
18
FoliaMagazine
sterdam United, een debatavond georganiseerd rondom hetzelfde thema. Niemand minder dan Amsterdams Tweede Kamerlid Ahmed Marcouch zal die avond als gastspreker zijn visie met het publiek delen. Dat het onderwerp leeft
Aynan
Theeblow onder de ‘UvA crowd’ moge duidelijk zijn. Dat het College van Bestuur hier geen gehoor aan geeft blijft echter raadselachtig. Onderzoek is nodig naar de uitval onder de groep migrantenstudenten. Het gaat wellicht om een kwetsbare groep die wat meer begeleiding nodig heeft, maar de vele talenten die schuilgaan binnen deze groep mogen niet onbenut blijven. Iemands culturele en religieuze erfgoed is bron voor creativiteit, inspiratie en innovatie. Gelijke behandeling veronderstelt tevens
Bij de UvA geloven ze dat iedereen hetzelfde is dat eenieder recht heeft op dezelfde kansen. Op de VU wordt bijvoorbeeld aan eerstegeneratie migrantenstudenten een overbruggingsprogramma aangeboden, wat hen helpt te acclimatiseren in een tot dan toe onbekende academische omgeving. Heeft de groep migrantenstudenten niet te maken met een nadelige startpositie, en schreeuwen de hoge uitvalcijfers niet om de invoering van een dergelijk programma op de UvA? Ook de samenleving heeft hier baat bij want onderwijs vormt de sleutel tot vele maatschappelijke probleemstukken. Een diversiteitsbeleid zal ook positief bijdragen aan de interactie tussen verschillende groepen studenten, daar waar op dit moment nog te veel onbegrip en onwetendheid heerst. Op de VU is dit resultaat al zichtbaar en wordt de diversiteit onder studenteninitiatieven alsmaar groter. Een mooi doel dat ook op de UvA nagestreefd en gestimuleerd zou moeten worden. De inwoners van Amsterdam zijn nota bene afkomstig uit 180 verschillende landen. Voor
een multiculturele stad als Amsterdam is het wenselijk dat de UvA een weerspiegeling is van de diverse bevolkingsgroepen van de stad. Verder is hier ook een maatschappelijk belang mee gemoeid want om goed te kunnen presteren heeft de universiteit een divers samengesteld personeels- en studentenbestand nodig, met een breed palet aan talenten, competenties en vaardigheden. In tegenstelling tot de UvA wordt in Den Haag het probleem van een ontbrekend diversiteitsbeleid gelukkig wel erkend. Door ontkenning los je niets op en ga je voorbij aan de functie van de universiteit als ontmoetingsplek voor de uitwisseling van kennis. Het wordt hoog tijd dat het College van Bestuur luistert naar de geluiden van onvrede die zij al lange tijd te horen krijgt, en de diversiteit van haar studenten en medewerkers omarmt! yyy Rabia el Morabet Belhaj studeert internationaal en Europees recht aan de UvA en civiel recht aan de Universiteit Leiden.
In de brugklas heb ik een keer earl grey gerookt. Iemand vertelde dat je van thee roken stoned werd. Niet dat ik enig idee had wat high worden inhield, maar degene van wie ik het had, sprak het woord ‘stoned’ uit alsof hij mij verklapte waar een pot goud stond. Samen met een klasgenoot haalden we na school twee blikjes cola, een zak chips en een pakje thee. Op een bankje voor de supermarkt probeerden we een theeblowtje te draaien. De gedroogde blaadjes gleden steeds weer uit het witte Rizla+-vloeitje. Vijf theezakjes verder hadden we een jwan. Die rook naar verbrande struik. Na het blowen fietsten we naar het Bloemendaalse Bos. Op de fiets was niets wat het leek, alsof de wereld gekneed werd. Waar ik mijn ogen op liet rusten veranderde van vorm. We waren naar het bos gegaan om ons van de heuvels af te laten rollen. Maar eenmaal daar aangekomen waren we het plan vergeten. Op een omgewaaide boomstam aten we chips. ‘Gerrit Jan Heijn is hier vermoord,’ zei de klasgenoot. Het was doodstil in het bos. Ik kreeg het benauwd. Het krakende geluid uit de mond van de klasgenoot deed denken aan iemand die over dorre takken rende. Het scherpe geluid nam in mijn hoofd in volume toe. Ik dacht terug aan de periode van slapeloosheid. Mijn buik werd warm van angst. Ik zette het op een rennen. De laatste maanden van 1987 werd het nieuws gedomineerd door de kidnapping van Gerrit Jan Heijn. Nachten lag ik wakker in bed. Ik wist dat het sluiten van mijn ogen de opmaat was voor de terugkerende nachtmerrie. Een ontvoeringstafereel. Met veel kracht werd iemand een auto ingeduwd. Daar kreeg hij door een bivakmuts een pistool tegen zijn hoofd gedrukt. ‘Geld, klootzak, geld!’ Sinds die dag in het bos heb ik nooit meer thee gerookt. yyy Asis Aynan
FoliaMagazine
19
opinie
Curvers
Room for Jaknikkers
I <3 Heleen
Het programma Room for Discussion verdient die naam niet, want de organisatie weert kritische vragen en smoort daarmee elke discussie in de kiem, vinden Noor Kuijpers en Kees Visser.
‘W
at moet ik doen om later zo te worden als u?’, ‘Wie was uw favoriete student?’. Een greep uit de geselecteerde vragen die studenten aan ECBdirecteur Mario Draghi stelden toen hij een maand geleden te gast was bij Room for Discussion. Op 7 mei werd de UvA bezocht door IMFdirecteur Christine Lagarde. Omdat we vreesden voor wederom een gecensureerd rondje vragen namen we als Kritische Studenten Amsterdam (KSA) deel aan de protestactie.
Voorafgaand aan het bezoek van Draghi gaf Sefa – de organisatoren van Room for Discussion – studenten de kans om vragen aan de ECB directeur in te sturen. Sefa selecteerde hieruit de vragen voor het interview en verklaarde dat deze eerst ter goedkeuring langs het kantoor van het ECB moesten. Vragen die te kritisch waren zouden de oren van Draghi nooit bereiken. Hetzelfde gebeurde toen de Indiase multimiljardair Ratan Tata in januari een bezoek aflegde aan de UvA voor het ontvangen van zijn eredoctoraat. Universitair docent Sruti Bala schreef daarop een opinieartikel in de Volkskrant met kritiek op Tata’s steeds groter wordende bedrijfsmonopolie dat mens en milieu dupeert. Voor deze kritiek was geen ruimte tijdens Room for Discussion. Studenten en activisten die flyers uitdeelden bij de evenementen rond Draghi en Tata werden door de beveiliging weggestuurd.
20
FoliaMagazine
Het is prima dat machtige maar controversiële figuren als Tata, Draghi en Lagarde op de UvA uitgenodigd worden, maar dan alleen als er tegenover deze hooggeplaatste gasten kritische interviewers staan en niet de eerste de beste snotneus van de businessfaculteit. De universiteit heeft hier overduidelijk de capaciteiten voor, er zijn genoeg wetenschappers die onderzoek hebben gedaan naar de desastreuze gevolgen van IMF-beleid wereldwijd. En als het ECB dergelijke ruimte onmogelijk maakt door vragen vooraf te censureren, zou de UvA dan niet moeten concluderen dat de gast in het geheel niet welkom is? Want wat blijft er van de universiteit over als er alleen human interest-vragen gesteld mogen worden die slechts leiden tot verheerlijking van macht en succes? Wij behoorden toch weer competente rebellen te worden? Het uitnodigen van iemand als Lagarde zou niet langer puur en alleen voor naamsbekendheid van de universiteit gebruikt mogen worden. Als KSA vinden wij dat de universiteit geen kweekvijver behoort te zijn voor jaknikkers, maar een omgeving waarin men zichzelf en de ander uitdaagt en bevraagt. Wij zagen in het bezoek van Lagarde opnieuw een voorbeeld van hoe de UvA hiervoor onvoldoende ruimte biedt en dringen erop aan dat dit in de toekomst anders zal zijn. yyy Kees Visser en Noor Kuijpers zijn leden van Kritische Studenten Amsterdam.
Op mijn vijftiende las ik De gelukkige huisvrouw en vanaf dat moment had ik een band met Heleen. Ik las daarna nog wat Heleens, ze gingen nergens meer over maar dat hoefde ook niet. Dat ze niets nieuws schreef, tsja – wat dat betreft logisch dat ze een stoutevrouwenverbond aanging met Marlies Dekkers: die heeft ook één keer iets bedacht, die bh met touwen. In het neukbaarheidsdebat van deze weken heb ik aan Heleen gedacht. Heleen als boegbeeld van de zelfverklaarde neukbaarheid. Ze heeft zichzelf weleens een neofeministe genoemd. Dan mag je jezelf neukbaar vinden, veel neuken, je neukbaarheid gebruiken, en ben je tóch nog modern. Volgens weer andere feministes kan dat niet. Ja, je mag begeerlijk willen zijn, maar je draagt er niet mee bij aan de vrouwenzaak. Onzin. Heleen is meer dan imago: ze doet ook. En tadaa, als je met jan en alleman naar bed gaat (of doet alsof), word je geslutshamed. Daarnaast post Heleen blote foto’s op haar Facebook en houdt zich dus niet aan leeftijdsconventies (30+ = rok over de knie, haar eraf, huisjeboompjebakfiets). Beloning? Ageism. Wat? Zie voor een schoolvoorbeeld hoe Theo Maassen La Paay in DWDD afslachtte voor haar Playboyreportage. Maar Heleen gaat door. Ook als het geen man bekoort. En vergeet niet dat Heleen een merk is. Mensen zijn strijdig. Merken niet, ze staan voor één ding. Heleen zelf heeft er ook weleens een dagje geen zin in. Dan haalt ze de geilheid uit haar tenen. Wat Heleen doet is groter dan Heleen. De vrijheid om straffeloos eendimensionaal te zijn, zonder leeftijdsgrens – misschien moeten we daarvoor nog het tijdperk van het neoneofeminisme verkondigen. Geef het een jaar of twintig. Ik denk dat Heleen dan nog steeds stoute foto’s post. De sletjes van de toekomst zullen haar erkentelijk zijn. yyy Emma Curvers
illustratie Denise van Leeuwen
drift
Een beschadigde vriendschap
R
enée (27), student communicatie: ‘Ik ken Fred uit de eerste jaren dat ik in Amsterdam woonde. Ik studeerde wel al maar niet heel serieus; ik werkte vooral veel in Club Cineac. Daar stond Fred een keer aan de bar, hij vond mij wel interessant, omdat ik daar werkte, denk ik. Het begon als oppervlakkig uitgaanscontact maar het werd een serieuze vriendschap. Fred had in die tijd echt issues; zijn vader was net overleden en zijn zus woonde in het buitenland dus hij zat veel met zijn moeder met wie het niet goed ging. Dat schiep wel een band want ik worstelde zelf in die dagen ook ontzettend met mijn jeugd. Hoewel we het eigenlijk nooit over persoonlijke dingen hadden wist ik zeker dat hij dat beschadigd zijn in mij herkende. Dat hij me daarom respecteerde. We beschouwden elkaar als surrogaatfamilie: vierden kerst samen, aten vaak samen, en hij organiseerde zelfs mijn afscheidsborrel toen ik een halfjaar naar Madrid ging. Ja, natuurlijk hing er altijd wel “iets” in de lucht. Maar ja, we waren vrienden en dat was dat. Wat ik me wel nog kan
herinneren: hij vond het echt vreselijk toen ik een stuk van mijn haar had afgeknipt. Het was op mijn verjaardag. We hadden samen gegeten bij een restaurantje aan de Westerstraat en daarna waren we nog biertjes gaan drinken. Ik woon daar vlakbij en ik weet nog dat Fred die avond had gehuild om zijn vader. Dat was echt
‘Fred had echt issues’ voor het eerst. Op de een of andere manier leek het daarna heel vanzelfsprekend dat hij bij mij zou logeren. Dat hij me begon te zoenen leek ook heel normaal. Gek hoe je als je dronken bent de zaken gewoon neemt zoals ze zijn. We begonnen dus te vrijen en dat werd wel steeds wat hardhandiger maar dat vond ik eigenlijk wel fijn. Ik schrok wel van hoe hij begon te praten. Heel hard, alsof ik een hoer was. Hij keek ook boos en op een zeker moment vond ik het niet leuk meer. Ik weet niet waarom ik daar niets over zei. Daarna gebeurde het. Ik denk
omdat hij dacht dat ik bijna klaarkwam of zo, wat echt totaal niet waar was want ik was eerder bang dan opgewonden. Hij greep me naar mijn keel, met zijn beide handen, en hij kneep. Hij probeerde me echt te wurgen. Hoe lang, ik heb geen idee. Ik weet alleen nog dat ik hem zo raar zag kijken en dat ik die handen voelde en dat ik dacht: ok. Dit was het dus. Nou ja, het was het dus niet want ik heb hem toch van me afgetrokken. We zijn meteen gaan slapen. Nee, ik was niet boos. Hij was mijn beste vriend en ik dacht: het was de alcohol, maar ik vind dit niet cool en we moeten het hier morgen echt serieus over hebben. Maar dat deden we natuurlijk niet en dat hebben we gek genoeg ook nooit meer gedaan. Ik durf niet te denken aan de bak aan bagger die ik opentrek als ik hem confronteer met wat hij die nacht gedaan heeft.’ yyy Fen Verstappen
Om privacyredenen zijn de namen gefingeerd. Wil je ook meedoen aan deze rubriek, mail dan een korte motivatie naar redactie@folia.nl.
FoliaMagazine
21
(advertenties)
5 & 6 JULI 2013 CULTUURPARK WESTERGASFABRIEK AMSTERDAM
Kom ooK naar de Universiteitsdag op 1 jUni
Hét evenement voor alumni en medewerkers van de UvA
Meld je nu aan via: www.universiteitsdag.uva.nl
DISCLOSURE(LIVE) BONOBO(LIVE) DIZZEE RASCAL HUDSON MOHAWKE(DJ-SET) JAMES BLAKE(LIVE) FAT FREDDY’S DROP TRENTEMØLLER(LIVE) DJANGO DJANGO JULIO BASHMORE
Boeiende deBatten
ALUNAGEORGE CHVRCHES S O H N DARKSTAR FLUME MYKKI BLANCO CASHMERE CAT RUSTIE (LIVE)
eLke DOnDerDAg • 17.00 uur
CYRIL HAHN and many more to come...
amsterdamse academische cluB
communicatie met ouderen: van spreekkamer tot internet AAnmeLDen viA AAc.uvA.nL/AgenDA
Oudezijds Achterburgwal 235 1012 DL Amsterdam 020 - 52 515 70 aac.uva.nl
DOnDerDAg • 16 mei 2013
•
Evidence Based Practice MSc/Drs START 12E ACADEMISCH JAAR SEPTEMBER 2013
Tweejarige universitaire deeltijd masteropleiding tot klinisch epidemioloog (medisch wetenschappelijk onderzoeker) voor medici, paramedici, verpleegkundigen en verloskundigen
Bridging healthcare and science ■
■ ■ ■
een eersteklas carrièrestap als startpunt naar een hoog wetenschappelijk niveau modern en actueel onderwijs met een multidisciplinaire benadering (inter)nationaal gerespecteerd en NVAO-geaccrediteerd locatie Faculteit der Geneeskunde - AMC
Voor contact, voorlichtingsdata, informatie en aanmelding:
www.amc.nl/masterebp
PITCHFESTIVAL.NL
Eindelijk weer los De winterjas mag weer naar
zolder, de lente is begonnen. En daarmee het festival festival-
seizoen. Folia Magazine
vroeg studenten naar hun festivalervaringen, zet de leukste
festivals voor je op een binnen- en buitenland.
LEon oLDE norDkaMP arbeidsrecht, UvA ‘In 2012 ging ik met twee vrienden naar het Dour Festival in België. Het begon allemaal goed, op de donderdag van aankomst scheen de zon en we hadden er veel zin in. Maar de tweede dag begon het met een paar eerste druppels en al snel volgde een ware zondvloed. Het bleef maar regenen en binnen no time veranderden de groene grasvelden in een modderige vlakte. Om van de achterste camping naar het festivalterrein te komen, moet er eerst een minuut of twintig gelopen worden. Dat pad veranderde in een verraderlijk, gladde modderbaan vol valkuilen. Groepen stilstaande mensen kon je het best met een grote boog ontwijken, wie dat niet deed verdween onder luid gejuich in diepe gaten. Om mijn sokken in mijn lekkende All Stars nog een beetje droog te houden wikkelde ik er vuilniszakken omheen. Volgende keer neem ik laarzen mee.’
rijtje en geeft de komende weken tickets weg voor festivals in foto’s Mats van Soolingen
LinDa BESSELink (22) voeding & diëtiek, HvA ‘Ik bezoek liever festivals dan dat ik op vakantie ga en ik plan jaarlijks gemiddeld vijf festivals. Absoluut hoogtepunt was het optreden van Underworld tijdens Lowlands in 2008. De afgelopen jaren sla ik het festival over omdat het belachelijk duur is. Ik ben nu meer op zoek naar kleinere nieuwe festivals in de buurt. Dan kan ik ook lekker thuis slapen en heb ik niets te maken met de viezigheid van Lowlands, ha ha! Het eerstvolgende festival is Lente Kabinet in ’t Twiske, daar kijk ik echt naar uit. Ik ga voornamelijk naar dancefestivals en drugs zijn daar tegenwoordig niet meer weg te denken. Zelf gebruik ik niet, maar het hoort er nu eenmaal bij. Ik ben ook altijd nieuwsgierig naar de ervaringen van drugsgebruikers en de gesprekken zijn meestal erg komisch. Dit in tegenstelling tot dronken mensen, die soms behoorlijk vervelend kunnen zijn.’
Max BErgMan (25) planologie, UvA ‘Misschien wel het mooiste festival was Dour in 2009. Het leuke aan Dour is dat het groots is opgezet en het een gevarieerd programma heeft. Overdag zijn er optredens in verschillende genres en in de nacht zijn er vooral dj’s. Het optreden dat me het meest is bijgebleven, is dat van Animal Collective. De experimentele muziek en lichtshow waren erg psychedelisch, wat me wel aanspreekt. Voor deze zomer staan in ieder geval Bootboohook, een klein stadsfestival in Duitsland, en Melt op de planning. Ik ben vooral benieuwd naar het optreden van de band Atoms for Peace op Melt. Hopelijk komen de nummers van het album The Eraser goed tot hun recht. Het festival vindt plaats op een oud fabrieksterrein en heeft een heel industriële sfeer. Bijkomend voordeel daarvan is dat de grond verhard is en niet in modder verandert na een flinke regenbui.’
FoliaMagazine
23
l a v i t s fe overzicht
DRIFT / 18 mei / Nijmegen / Ticket € 35,1
John Talabot, Ben Klock, Mano le Tough. Voor ieder iedereen die van techno en deephouse houdt is Drift de plek waar je moet zijn. Op het festivalterrein is veel aandacht voor kunst.
CUTTING EDGE JAZZ FESTIVAL / 31 mei en 1 juni / Den Haag / Ticket €17,50 2
15 INTO THE GREAT WIDE OPEN
KLEURENBLIND FESTIVAL / 22 juni / Utrecht / Ticket € 30,7
Kleinschalig festival in Utrecht, geïnspireerd op het traditionele Holi Festival: waar iedereen gelijk is en elkaar insmeert met kleurenpoeder. Volgens de traditie staat dat voor een schone lei. De line-up wordt bewust niet bekend gemaakt.
Tweedaags festival in het Amsterdamse Westerpark, met vele dj’s en crossoveracts. Dit jaar met onder anderen James Blake, Azealia Banks en Trentemøller.
PINKPOP / 14-16 juni / Landgraaf / Weekendticket € 165,-
NORTH SEA JAZZ FESTIVAL / 12-14 juli / Ahoy Rotterdam / 3-dagenkaart € 189,-
Pinkpop is niet alleen het oudste popfestival van Ne Nederland, maar ook het langstlopende jaarlijkse festival ter wereld. Op het programma dit jaar onder andere Ben Howard, Queens of the Stone Age en The Script.
PITCH 7
EDGE JAZZ FESTIVAL 9
NORTH SEA JAZZ FESTIVAL
INDIAN SUMMER FESTIVAL / 15 en 16 juni / Broek op Langedijk / Combiticket € 63,50 5
6 BEST KEPT SECRET FESTIVAL
Normaal gesproken duurt het Indian Summer Festival een dag, maar omdat het festival dit jaar twaalfeneenhalf jaar bestaat besloot de organisatie er een dag aan toe te voegen. Een brede line-up met pop, rock en dance.
24
FoliaMagazine
KLEURENBLIND FESTIVAL
Het grootste overdekte jazzfestival ter wereld, met dit jaar onder anderen Caro Emerald, 2 John Legend, Santana, Sting en BetCUTTING tye Lavette.
Tien dagen lang theater, met het eiland als podium. Van circusvoorstellingen tot mime. Voor cultuurliefhebbers is dit festival niet te missen.
Gloednieuw festival in het Brabantse Hilvarenbeek, vlakbij Tilburg. Met onder andere Bloc Party, Alt-J en Portishead in de line-up een goed alternatief voor Lowlands. En, heel fijn, er is een strand.
2
9
4 OEROL / 14-23 juni / Terschelling / Ticket € 20,-
6 BEST KEPT SECRET FESTIVAL / 21-23 juni / Beekse Bergen Hilvarenbeek / Weekend Combiticket € 121,50
INDIAN SUMMER FESTIVAL
PITCH / 5 en 6 juli / Cultuurpark Westergasfabriek Amsterdam / Weekendticket € 80,8
Een nieuw, tweedaags jazzfestival in Den Haag. Naast optredens van onder anderen Hans Dulfer, Nueva Mantega en Kim Hoorweg zijn er workshops en worden er jazzfilms vertoond. 3
5
BOSPOP / 13 en 14 juli / Weert / Weekendticket € 100,10
Geen vrolijke, hippe indiebandjes hier, maar vooral stevige rock van artiesten die hun sporen in de muziek hebben verdiend, zoals ZZ Top, Crosby, Stills & Nash en Golden Earring.
4 OERAL
LOWLANDS / 16-18 augustus / Biddinghuizen / Combiticket € 185,14
13
Helaas. Ook dit jaar is het populairste festival van Nederland al binnen twee uur uitverkocht. Onder meer Slayer, The Lumineers, Moderat zijn al bevestigd. Wie tóch wil gaan, zal vindingrijk moeten zijn.
PARADIGM FESTIVAL
INTO THE GREAT WIDE OPEN / 6-8 september / Vlieland / Weekendticket € 110,15
Bij Into The Great Wide Open zijn het geen drang dranghekken, maar is het de zee die de grenzen aangeeft. Kampvuurtjes, muziek, theater – veel relaxter wordt een festival niet. Helaas al lang en breed uitverkocht.
Buitenlandse
14 LOWLANDS
festivals
11 ZWARTE CROSS 1 DRIFT
BOSPOP
12 SOLAR WEEKEND FESTIVAL 2 PINKPOP
Een van de grootste festivals van Europa, dat grotendeels door vrijwilligers draaiende wordt gehouden. De echte diehards kunnen vanaf 29 juni hun tentje al opzetten.
11 ZWARTE CROSS / 26-28 juli / Lichtenvoorde / Weekendticket € 75,-
EXIT FESTIVAL / 10-14 juli / Novi Sad, Servië / Ticket € 122,-
Een bizarre mix van motorcross, muziek en stunts. Zwarte Cross doet menig boerenhart sneller kloppen. Maar ook arrogante stadsbewoners kunnen zich prima vermaken in de Achterhoek. Boerenkiel om en gaan.
Ontstaan vanuit een protest tegen de toenmalige president Milosevic is Exit inmiddels uitgegroeid tot een legendarisch festival. De locatie, een negentiendeeeuws fort aan de Donau, is onovertroffen.
SOLAR WEEKEND FESTIVAL / 2-4 augustus / Maasplassen Roermond / Combiticket € 72,-
BENICÀSSIM / 18-21 juli / Benicàssim, Spanje / Weekendticket € 163,-
12
10
ROSKILDE / 4-7 juli / Roskilde, Denemarken / Ticket € 250,-
Spelletjes, kunst, een hippiemarkt, toekomstvoorspellers: Solar wordt ook wel een speeltuin voor volwassenen genoemd. Met een line-up die uiteenloopt van popmuziek tot techno is er voor elk wat wils. 13 PARADIGM FESTIVAL / 10 augustus / Groningen / Ticket € 39,50
Intiem, kleinschalig dancefestival in industriële setset ting. Er zijn buiten- en binnenpodia, dus slecht weer hoeft geen roet in het eten te gooien.
Zonnebrand mee als je naar Benicàssim gaat, want dit festival aan de Spaanse Costa del Azahar is bloedheet. Onze eigen Jacco Gardner staat ook op het program.
SZIGET FESTIVAL / 5-12 augustus / Boedapest, Hongarije / Ticket € 229,Zestig podia. Vierhonderdduizend mensen. Een week lang. Sziget is een fenomeen dat je een keer meegemaakt moet hebben. Naast de muzikale optredens is er van alles te doen: theater, film en cursussen Hongaars, mocht je daar zin in hebben.
FoliaMagazine
25
s t e k c i t tips &
FoLia DEELT FESTiVa FESTiVaLTiCkETS V LT Va uiT Grote kans dat je deze zomer graag naar een festival wilt, maar dat je banksaldo het daar minder mee eens is. Geen nood. Folia strooit de komende weken met tickets voor grote en minder grote festivals in binnen- en buitenland. Dour, Pitch en Indian Summer, om maar wat te noemen. Winnen? Hou onze Facebookpagina de komende tijd dan goed in de gaten voor speciale Like & Winacties. Ga naar www.facebook.com/FoliaWeb.en.Magazine.
26
ZET DiE knoP oM Om zeven uur ’s ochtends wakker worden omdat je buurman tegen je tent aan het plassen is. Uren in de rij voor de douche staan, om een tel later in de modder te vallen. Vier dagen lang leven op een dieet van fastfood en bier. Voor een geslaagd festival geldt: laat het gaan. Wie gaat zeuren over hoe oncomfortabel alles is, kan beter thuis een livestream aan zetten.
kEn HET PrograMMa Zeker op de grote festivals met diverse podia is het niet onverstandig om van tevoren te bedenken welke acts je absoluut niet wil missen. Neem wat programmaboekjes mee om te voorkomen dat je van podium naar podium rent en vervolgens tot de ontdekking komt dat je favoriete band al een halfuur bezig is aan de andere kant van het terrein.
DrugS…
kiES DE juiSTE PLEk Kom vroeg! Alleen dan heb je de meeste kans op een goede plek voor je tent. Wat je ook doet, ga zo ver mogelijk van de toiletten staan. Het zal niet lang duren of je kunt de dixies op vijftig meter afstand al ruiken. Blijf ook uit de buurt van de campingverlichting als je van plan bent om ’s nachts te slapen.
‘PaCk LigHT, HT Pa HT, PaCk P Ck rigHT’ De kunst is om niet te veel onnodige zooi mee te nemen. Men maakt nog weleens de fout te denken dat iedere dag schone kleren een haalbaar streven is op een festival. Absoluut onmisbaar zijn echter: een poncho, warme trui, regenlaarzen, sokken en een zonnebril. Verspil je kostbare ruimte vooral niet aan wc-papier en vuilniszakken, die heeft je buurman wel.
VErgEET jE WEgWErPCaMEra niET De batterij van je smartphone is natuurlijk binnen no time leeg, en opladen gaat ook niet altijd even makkelijk op een camping. Daarbij is de hele dag met een zware camera om je nek zeulen in de brandende zon ook niet heel aantrekkelijk. Ultieme oplossing: de wegwerpcamera! Sla er een aantal in en leg de leukste momenten vast.
FoliaMagazine
Mocht je drugs willen gebruiken, wees je er dan van bewust dat het bij je hebben ervan niet wordt getolereerd. Word je betrapt, dan riskeer je een boete en – misschien nog wel erger – kan je de toegang tot het festival ontzegd worden. Toch graag dat pilletje slikken? Dan zal je creatief moeten zijn om zonder problemen langs de security te komen.
(advertentie)
DE STAAT VAN DE STAD
29 mei 20.00 uur
Trends en feiTen over amsTer dam
in samenwerking met
Vrijwillig in de Vluchtkerk Al ruim vijf maanden bivakkeren honderddertig uitgeprocedeerde asielzoekers in de Vluchtkerk in Bos en Lommer. Zij worden ondersteund door een grote groep vrijwilligers, onder wie veel studenten. ‘Het leven van deze mensen staat stil, terwijl ik zelf zo veel mogelijkheden heb om me te ontwikkelen.’ tekst Brechtje Keulen / foto’s Ingrid de Groot
E
indelijk begint het wat warmer te worden in de Vluchtkerk in Amsterdam-West. Vochtig is het er nog steeds, maar na maanden van kou is de komst van de lente een opluchting. De was hangt buiten te drogen, en binnen in de centrale hal kunnen de honderddertig bewoners van de kerk hun jas nu ook eens uittrekken. Het is er een stuk aangenamer dan toen de groep hier in december vorig jaar onderdak vond. ‘Toen we hier kwamen, was er niks,’ zegt Anouk Levert, Bewoners van de Vluchtkerk bereiden een maaltijd
28
FoliaMagazine
Anouk Levert in gesprek met een bewoner
UvA-student pedagogische wetenschappen en vrijwilligerscoördinator bij de Vluchtkerk. Ze kijkt om zich heen, naar de gipsplaten slaapkamers die rondom in de kerk zijn gebouwd, naar de keuken achter het altaar, naar de zithoeken die overal zijn neergezet. ‘Ik vind het heel indrukwekkend hoe dit hier allemaal is opgebouwd’. In de Sint Josephkerk in Bos en Lommer, die inmiddels beter bekendstaat als ‘de Vluchtkerk’, bivakkeren asielzoekers die zijn uitgeprocedeerd maar die om uiteenlopende redenen niet terug kunnen naar hun eigen land. Sommige hebben geen paspoort en worden door hun eigen land niet geaccepteerd, andere vrezen voor hun leven als ze terugkeren. Maar in Nederland mogen ze ook niet blijven. Asielzoekers die in deze situatie zitten, belanden vaak op straat. Voor officiële instanties zijn zij onzichtbaar. De groep in de Vluchtkerk noemt zich We Are Here en wil een einde maken aan die onzicht-
baarheid, om zo te protesteren tegen de hiaten in het Nederlandse asielbeleid. Het protest in de Vluchtkerk is vanaf het begin door een groep vrijwilligers uit allerlei verschillende hoeken gefaciliteerd. In december 2012
‘Ik vond het bizar om te horen dat mensen in mijn eigen stad zo moeten leven’ werd het gebouw gekraakt. Naast krakers en activisten raakten ook christelijke en islamitische groepen bij het protest betrokken. Buurtbewoners deden mee, en ook studenten namen taken op zich. De kerk werd bewoonbaar gemaakt, mensen uit de wijk kookten de eerste weken en doen nog steeds de was van de asielzoekers. Ook de praktische gang van zaken wordt door vrij-
willigers gecoördineerd. Levert: ‘Mensen nemen hier verantwoordelijkheid. Niet omdat het goed staat op je cv, maar omdat niemand anders het doet en het wel moet gebeuren.’ Vrijwilliger Carry van Wersch, student geschiedenis aan de UvA, is nog geen vijf minuten binnen of ze loopt al rond met een doosje medicijnen en een telefoon. ‘Even checken of deze pillen wel samengaan met de andere medicijnen die deze bewoonster slikt.’ Een paar telefoontjes later komt ze weer voorbij. ‘Wacht, ik moet nog heel even….’ Ze loopt naar slaapkamer 8, waar met stift ‘Somalisch mensenn kamer’ op de deur staat geschreven, en overlegt met iemand die in de deuropening staat. Verschillende mensen komen op haar af om een praatje te maken. ‘Ik ken Carry heel goed,’ zegt bewoner Bayissa. ‘Ze komt hier heel vaak.’ Even later staat Van Wersch weer achter de balie bij de voordeur. Ze vertelt dat ze vanaf het
FoliaMagazine
29
Carry van Wersch en bewoner Mouthena
begin bij de Vluchtkerk betrokken is geweest. Ze liep stage bij Vluchtelingenwerk, maar kwam daar nooit direct met asielzoekers in aanraking. ‘Eigenlijk was ik vooral benieuwd naar wat er hier gebeurde. Ik vond het bizar om te horen dat mensen in mijn eigen stad zo moeten leven. Die kant van de asielprocedure kende ik nog helemaal niet. Ik schrok toen ik hier zag hoe er gevochten werd om de spullen die mensen hier brachten. Ik had niet gedacht dat zoiets in Amsterdam kon gebeuren.’ Het verblijf in de Vluchtkerk was niet voorbereid. In het begin was er helemaal niets in het gebouw, behalve de honderddertig asielzoekers die er onderdak moesten vinden. Er was geen structuur of plan, de vrijwilligers moesten (en moeten) het wiel nog uitvinden terwijl ze al aan het rijden zijn. Van Wersch: ‘De eerste dagen vond ik het moeilijkst. Er waren toen nog geen slaapkamers en iedereen sliep in de kelders. Er
30
FoliaMagazine
waren voortdurend lekkages en ik probeerde allemaal vuilniszakken aan elkaar vast te maken om wat beschutting te bieden. Het was ook mijn taak om te zorgen dat er warm eten was voor de bewoners. Elke dag maakte ik me zorgen of het wel zou lukken om genoeg eten voor hon-
‘Ik schrok ’s nachts wakker en dacht: hebben we wel genoeg gehaktballetjes?’ derddertig man te regelen. ’s Nachts schrok ik wakker en dan dacht ik: hebben we wel genoeg gehaktballetjes?’ Langzaam kreeg de Vluchtkerk vorm. Er werden slaapkamers gebouwd en er kwam een keuken waar de bewoners nu zelf kunnen koken. Van Wersch werd ‘host’: aanspreekpunt voor mensen van binnen en buiten,
en manusje van alles. Net als Van Wersch raakte ook HvA-student Mischa Meerburg uit nieuwsgierigheid bij de groep asielzoekers betrokken. Al gauw was hij drie of vier dagen per week in de Vluchtkerk te vinden. ‘Ik was het helemaal niet van plan, maar toen ik er eenmaal was, zag ik hoeveel praktische hulp er nodig was en kon ik geen reden meer bedenken om het niet te doen. Ik studeer culturele & maatschappelijke vorming, vind het leuk om dingen te organiseren en kon het me wel veroorloven om hier een paar maanden bij betrokken te zijn.’ Juist de improvisatie vindt Meerburg interessant. ‘In plaats van dat je hier vanuit een vaste structuur dingen gaat regelen, moet je alles ter plekke verzinnen. Daardoor komen ideologie en praktijk heel dicht bij elkaar. We zijn hier met vrijwilligers uit allerlei verschillende hoeken, maar we hebben uiteindelijk hetzelfde belang.’ Toch zijn er voor vrijwilligers ook vaak lastige
situaties: hoe voorkom je bijvoorbeeld dat je de asielzoekers te veel gaat betuttelen? Hoe zorg je dat ze zelf voldoende betrokken zijn bij hun onderkomen? Van Wersch: ‘Ik kwam er bijvoorbeeld op een gegeven moment achter dat de bewoners best zelf willen koken, maar dan ook zelf willen bepalen wat ze eten. Als ik zeg wat ze gaan maken, hebben ze geen zin om groenten te snijden.’ Als vrijwilliger in de Vluchtkerk draag je een grote verantwoordelijkheid. Zo was er tijdens één van de diensten van Van Wersch een keer iemand heel ziek. Ze gebaart in de richting van de vrouwenkamer. ‘Ze hing helemaal slap over de arm van iemand anders. Ik had echt geen idee wat ik moest doen, daar ben ik helemaal niet voor opgeleid.’ Meerburg, die zich in de eerste maanden vooral bezighield met de verdeling van spullen die binnengebracht werden en met het beheer van het budget voor goederen, vertelt dat hij toen soms heel moeilijke beslissingen moest nemen: ‘Ik moest soms echt de bad guy spelen. Als ik boodschappen ging doen, kwamen mensen met allerlei verzoeken. Of ik een pakje sigaretten mee wilde nemen bijvoorbeeld. En dan moest ik nee zeggen terwijl ik hen zo goed snapte. Ze zaten daar de hele dag in een ijskoude kerk en hadden niets te doen. Ik zou me ook helemaal suf paffen. Ik kocht alleen de basale dingen, maar vaak dacht ik dan ook: wie ben ik om te bepalen wat hier de levensstandaard is?’ Terwijl de meeste mensen ’s ochtends rond een uur of tien nog slapen, loopt vrijwilligerscoördinator Levert bewoner Camara uit Sierra-Leone al tegen het lijf. ‘Ha, daar is mijn moeder!’ roept Camara in het Frans. Allebei lachen ze. ‘Hij noemt me zijn moeder sinds ik een keer met hem naar het ziekenhuis ben geweest,’ vertelt Levert. ‘Hij had hoge koorts, en ik ben toen mee gegaan om te vertalen. Ik ben Nederlands-Frans opgevoed, dus ik praat veel met de Franstaligen hier. Verder ben ik veel aan het mailen, bellen en regelen, dus dat speelt zich vooral achter de schermen af. Maar als ik hier ben, maak ik altijd even een praatje. Daar hebben de mensen ook veel behoefte aan.’
Voor deze groep asielzoekers is de Vluchtkerk een laatste strohalm. Het is de plek waar ze hun protest organiseren, maar op dit moment is het leven in de kerk ook het alternatief voor het leven op straat. Al verschillende keren dreigde er een einde te komen aan de Vluchtkerk, maar werd dat uitgesteld vanwege de vrieskou buiten. ‘Eén van de keren dat het hier ontruimd dreigde te worden, vroeg ik aan een Somaliër of hij zenuwachtig was,’ vertelt Van Wersch. ‘Toen
‘Er werd gevochten om de spullen die hier werden gebracht’ zei hij: “Ik denk heel anders over de tijd dan jij. Ik heb al zo lang rondgezworven en zo veel meegemaakt. Ik heb geen toekomst, dus ik heb ook niks om me zenuwachtig over te maken.” Dat raakte me. Het leven van deze mensen staat stil, terwijl ik zelf zo veel mogelijkheden heb om me te ontwikkelen.’ Iedereen heeft zijn eigen strategie om met de
heftige verhalen en de uitzichtloosheid van de asielzoekers om te gaan. Meerburg probeerde afstand te houden, om niet te veel geraakt te worden en zijn werk zo efficiënt mogelijk te kunnen doen. In maart stopte hij met het vrijwilligerswerk, omdat hij zich naast zijn studie niet meer volledig kon inzetten. Van Wersch zorgt er steeds voor dat ze zelf nooit onmisbaar wordt. ‘Als vrijwilliger word je hier al gauw heel belangrijk en kun je je er helemaal in verliezen. Maar je moet ook de realiteit in het oog blijven houden. De situatie waar deze mensen in zitten is natuurlijk verschrikkelijk, maar je kunt het zelf niet allemaal oplossen.’ Levert: ‘Het blijft lastig. We hebben veel bereikt, en deze tijd in de Vluchtkerk heeft zeker zin gehad, maar de mensen die hier nu zitten willen gewoon een oplossing. En die kunnen wij hen niet bieden.’ yyy
Ook meehelpen in de Vluchtkerk? De asielzoekers zitten er nog tot 31 mei en kunnen nog van alles gebruiken. Kijk op www.devluchtkerk.nl/wat-is-nodig om te zien waar behoefte aan is.
Mischa Meerburg: ‘Ik moest soms echt de bad guy spelen’
FoliaMagazine
31
Een fatsoenlijke discussie Room for Discussion, het interviewprogramma van economiestudenten, lokt elk kopstuk uit de financiële wereld naar het Roeterseiland en haalt regelmatig de pers. Hoe doen ze dat toch? tekst Eva Rooijers / foto’s Sandra Hazenberg en Mats van Soolingen
J
e bent de baas van het IMF, een van de meest invloedrijke vrouwen van de wereld, en je brengt een bliksembezoek aan Nederland. Dus ga je op audiëntie bij het nieuwe koninklijk paar, doet een tête-à-tête met minister Jeroen Dijsselbloem, praat bij met de president van De Nederlandsche Bank Klaas Knot, laat het Rijksmuseum speciaal voor jou eerder opengaan om eens rustig de Nachtwacht van dichtbij te kunnen bekijken én je schuift aan bij Room for Discussion, een wekelijks interviewprogramma georganiseerd door economiestudenten van faculteitsvereniging Sefa. Dat laatste lijkt een opvallende keuze, maar IMFbaas Christine Lagarde is niet het eerste economische kopstuk dat de studenten weten te strikken. Dijsselbloem en Knot, Ratan Tata, de machtigste zakenman van India, Mario Draghi, president van de Europese Centrale Bank: allen namen ze plaats op de chesterfields in de centrale hal van gebouw E op het Roeterseiland. Dijsselbloem hadden de gewiekste studenten al geboekt voordat hij de ministerspost van financiën en het voorzitterschap van de Eurogroep binnensleepte. ‘We hadden voor de verkiezingen ingecalculeerd dat hij in het nieuwe kabinet een belangrijke functie zou krijgen en hem alvast uitgenodigd,’ zegt economiestudente en hoofdredacteur van Room for Discussion Sytske de Jong. Het bezoek van Draghi hebben ze volgens Sefa-voorzitter en student Finance Sebastiaan Klein te danken aan hun goede contacten met De Nederlandsche Bank. ‘Als De Nederlandsche Bank gasten uit het buitenland ontvangt die vragen waar ze naartoe kunnen, zeggen ze dat
32
FoliaMagazine
Room for Discussion een goede optie is.’ Het interview met Draghi was een verkapte auditie voor een interview met Lagarde. ‘Haar assistent keek via het internet live mee met het gesprek met Draghi. Na afloop zou hij laten weten of Lagarde deel zou nemen. Nog voor de eindtune hadden we een mail,’ zegt Klein. Zo’n trits aan bekende namen trekt niet alleen geïnteresseerde studenten en een hoop pers aan, maar ook fervente tegenstanders van hun
‘Diederik Samsom hebben we hard aangepakt’ beleid. Zoals Griekse studenten die de bezuinigen in hun land hekelen of de Internationale Socialisten die het kapitalisme verfoeien. Meestal staan ze met een protestbord of flyers bij de ingang. Voor Lagarde hebben ze een human microphone voorbereid. De Française heeft net haar inleidende praatje afgerond over het takenpakket van het IMF en haar innige relatie met ‘Jeroen’ – We are on a first name basis because we spent many nights together – als iemand ‘Mic check’ door de ruimte schalt. Een koortje verspreid door de zaal echoot de woorden. Er volgen nog meer, onverstaanbare, leuzen. Iedere keer als een protestant de zaal wordt uitgevoerd, neemt een ander het stokje over. Lagarde blijft de rust zelve. Met een milde glimlach kijkt ze toe hoe de ene na de andere actievoerder spartelend naar buiten wordt gesleurd door de beveiliging. Een enkele student en een
gesoigneerde oudere heer helpen een handje. ‘Het was door Lagarde dat ik zelf ook rustig bleef,’ zegt De Jong achteraf. Zij interviewde Lagarde met economiestudent Maarten Acda. Speciaal voor Lagarde heeft hij een das omgedaan. Voor Draghi ging hij naar de kapper. ‘Ik vind het buitengewoon onbeschoft om op deze manier een gesprek te verstoren,’ zegt Acda. Klein: ‘Het publiek komt voor een fatsoenlijke en academisch ingestoken discussie en niet om een paar doelloze leuzen van activisten te horen.’ De protestanten waren boos omdat de door hen vooraf ingestuurde vragen niet aan bod kwamen tijdens het gesprek. De Jong: ‘We hebben van te voren uitvoerig e-mailcontact gehad met enkele demonstranten. Zij dienden geen vragen in, maar ongefundeerde stellingen. Bijvoorbeeld dat het de schuld is van het IMF dat de werkloosheid in Griekenland en Spanje zo hoog is. Wij geven dan de voorkeur aan een kritische en onderbouwde vraag van een student die onlangs op een studiereis naar Athene heeft gezien wat de effecten van de bezuinigingen zijn.’ Lagarde staat er echter op ook een vraag van een demonstrant te beantwoorden. Waarom het IMF ‘Westers kapitalisme oplegt aan ontwikkelingslanden,’ wil hij weten. ‘Wij leggen niet een systeem op. Wij willen dat de welvaart die voortkomt uit economische groei met zo veel mogelijk mensen wordt gedeeld,’ luidt het antwoord. En zo weet Lagarde veel kritische vragen elegant te omzeilen. Daar heeft De Jong ervaring mee, vertelt ze na afloop: ‘Het is niet heel bevredigend om een interview met zo’n groot iemand te doen. Ik heb ministers van financiën geïnterviewd,
Van links naar rechts, met de klok mee: 1. De fameuze chesterfields, 2. ECB-president Mario Draghi (l) en Sytske de Jong, 3. v.l.n.r. Maarten Acda, Sytske de Jong en Christine Lagarde, 4. Beveiliging verwijdert demonstrant
CEO’s van grote bedrijven, maar ze zeggen nooit wat. Je stelt vraag A en ze geven antwoord B.’ Ook Lagarde vertelt precies wat ze wil vertellen. Dat ze het liefst zo snel mogelijk een centrale bankenunie ziet, dat ze de effecten van de harde bezuinigingsmaatregelen in Griekenland heeft onderschat en dat banken weer geld moeten gaan uitlenen en niet hun kapitaal moeten oppotten. Uitspraken die overigens wel worden opgepikt door internationale media zoals de sites van The Washington Post en The Huffington Post. Lagarde wordt door de studenten niet doorge-
zaagd als ze ontwijkend antwoordt op een kritische vraag. Deze aanpak verklaart volgens Klein ook deels de keuze van de groten der aarde voor Room for Discussion. ‘Het is een podium waarop ze op een wat meer informele manier in het nieuws komen.’ De Jong vult aan: ‘Bij Nieuwsuur de dag ervoor stelden ze Lagarde gortdroge vragen om er zo veel mogelijk nieuws uit te halen. Hier krijgt ze de ruimte om zich te profileren als een charmante vrouw en de grapjes te maken die ze heeft ingestudeerd.’ Mindere goden als hoogleraren of Diederik
Samsom wordt wel het vuur aan de schenen gelegd. ‘Diederik Samsom hebben we zo hard aangepakt dat enkele hoogleraren zeiden dat we de volgende keer iets minder kritisch kunnen zijn,’ lacht De Jong. Het hoogtepunt van het jaar was voor De Jong de sessie met hoogleraar Arnoud Boot en FD-journalist Martin Visser waarin ze de val van de SNS Bank analyseerden. ‘Dan ga je echt de diepte in. Persoonlijk vind ik dat veel bevredigender.’ Klein: ‘Grote namen trekken meer publiek. En tegen Christine Lagarde zeg je gewoon geen nee.’ yyy
FoliaMagazine
33
De sterkste schouders In je bijbaan continu met de dood worden geconfronteerd, dat wil niet elke student. Voor dragers van de kist tijdens uitvaarten hoort het er gewoon bij. ‘Je moet er niet te veel over nadenken.’ tekst Gijs van der Sanden / foto’s Ineke Schipstra
‘J
ongens, we gaan zo een uitvaartje draaien van een uur.’ In het transportbusje op weg naar de begraafplaats in Bilthoven legt Gerrit aan zijn collega’s uit wat de bedoeling is. Mevrouw Meijer wordt vandaag begraven. ‘We wachten eerst de stoet op. Dan dragen we de kist tot aan de aula. We zien daar wel wat we met de bloemen moeten doen.’ De andere jongens knikken. ‘Ik hoop dat ze koffie hebben,’ zegt er een. ‘Het is koud man.’ Als het busje de ring van Utrecht af rijdt, gaat de radio wat harder. ‘Vet nummer dit.’ Het is een populaire bijbaan onder mannelijke studenten: het dragen van de kist tijdens uitvaarten. Bram van der Laan (25) richtte in 2005 het bedrijf Ferentes op. Wat als een klein bedrijfje met slechts een paar studenten in dienst begon, groeide in acht jaar tijd uit tot de grootste leverancier van ‘dragers’ – zoals ze worden genoemd – in Nederland. Het bedrijf heeft inmiddels vestigingen in Utrecht, Wageningen en Amsterdam. Op een gemiddelde dag verzorgt Ferentes zo’n 25 tot 30 uitvaarten; het bedrijf heeft bijna 230 mensen in dienst. Verdiensten: een tientje per uur. SEriEuZE Taak Van der Laan, zelf zoon van een begraafplaatsdirecteur, vertelt in het hoofdkantoor in Utrecht dat het schouderdragen van de kist tot een paar
34
FoliaMagazine
jaar geleden vooral werd gedaan door grijze, oude mannen. ‘En vaak werden kisten niet eens meer gedragen, maar verplaatst op een rijdende baar.’ Dat moet anders kunnen, dacht hij. Het idee om studenten dit werk te laten doen keek Van der Laan af van het dragersgilde van de Leidse studentenvereniging Quintus. ‘Ik hoor vaak van mensen dat ze het een mooi gezicht
‘Het is niet ons verdriet’ vinden, de jongens die de kist dragen. Ze vinden het waardig. Stijlvol. En een stuk frisser dan een baar of een groepje ouden van dagen dat de kist draagt. Vaak zijn zij daar fysiek niet eens meer goed toe in staat.’ De eisen die aan de jongens worden gesteld: een lengte tussen de 1.80 en de 1.90, gevoel voor etiquette en een ‘serieuze uitstraling’. Op het kantoor ligt een scheerapparaat, vertelt Van der Laan, voor het geval een drager zich vergeten heeft te scheren. Verder zijn piercings, tatoeages en al te lang haar uit den boze. Dragers moeten hun taak serieus nemen. ‘Daarom nemen we geen eerstejaarsstudenten aan,’ zegt Van der Laan. ‘Die zijn vaak nog te onverantwoordelijk.’ De gemiddelde leeftijd van dragers ligt rond de 23, schat hij.
Beneden, in de gemeenschappelijke ruimte van het kantoor, wacht een groepje van zes jongens op de bank totdat ze weer aan het werk moeten. Ze zien er keurig uit. Strak in pak, glimmend gepoetste schoenen. Hun hoge hoed zetten ze straks weer op – nu zijn het gewoon jongens onder elkaar. Er wordt veel gelachen. De tijd wordt gedood met spelletjes op hun iPhones en gesprekken over afstuderen. ‘Als je de hoofdvraag maar eenmaal hebt, dan gaat de rest vanzelf.’ Een uur later zullen deze jongens met uitgestreken gezichten de kist tillen van een bejaarde vrouw, die een paar dagen daarvoor is overleden. Nogal een contrast. Maar aan dat omschakelen wen je na verloop van tijd, zegt Ruben Wiering (25, Nederlands, UvA). ‘Je moet er niet te veel over nadenken. Het is niet ons verdriet. Maar ik vind het wel mooi dat wij als dragers bij kunnen dragen aan een mooi, waardig afscheid. Het is dankbaar werk.’ Ruben doet dit werk nu bijna vijf jaar. Hij is ermee begonnen uit ‘economische overwegingen’. Het werk is flexibel en onderling hangt er een goede sfeer, zegt hij. ‘Het klinkt misschien raar, maar een dagje werken is vaak hartstikke gezellig.’
Onderste foto van links naar rechts: Tim van de Ven, Ruben Wiering, Nikolaj Hutten, Thomas Bakker, Lukas Baars, en Gerrit Boomsma
FoliaMagazine
35
Toch blijven sommige uitvaarten hangen, vertelt Thomas Bakker (23, Europese studies, UvA). Onlangs nog, toen hij moest werken bij het afscheid van een jong meisje. ‘Dat is wel even wat anders dan de begrafenis van iemand op leeftijd. Ik probeer dan niet naar de familie te kijken, dat is gewoon slikken.’ Toch neemt hij het verdriet niet mee naar huis. ‘Dat klinkt misschien raar, maar het lukt me om me ervoor af te sluiten.’ TrainingSMiDDagEn Jongens die bij Ferentes komen werken, moeten twee trainingsmiddagen bijwonen. Want een kist dragen is geen sinecure. Er komen allerlei regels bij kijken: in gelijke pas lopen, de hoed afnemen als de lijkwagen aan komt rijden, een buiging maken op de juiste momenten. Bij elke
36
FoliaMagazine
uitvaart is er een zogenaamde voorman, die verantwoordelijk is voor de communicatie met de uitvaartleider. De groep volgt zijn orders op.
‘Het is dankbaar werk’ Vandaag is Gerrit de voorman. Het Ferentesbusje is zojuist op de begraafplaats in Bilthoven gearriveerd. Werd er in het busje nog gelachen om de slechte muzieksmaak van een collega, nu kijken de jongens ernstig. De plicht roept. Nog vijf minuten voordat de lijkwagen arriveert, krijgt Gerrit te horen van de uitvaartleider. Hij en zijn vijf collega’s positioneren zich bij de ingang van de begraafplaats, hun blik strak naar voren gericht. Ze zien er identiek uit: hoge hoed,
grijze jas, handschoenen. Gerrit geeft commando’s. ‘Heren, hoeden af,’ beveelt hij als de auto nadert. Bij het arriveren van de wagen maken de jongens een buiging. Dan bewegen ze zich synchroon richting de auto – ‘Heren, kwartslag draaien’ – en tillen de kist eruit. In een plechtige mars begeleiden ze de kist richting de aula van de begraafplaats, gevolgd door de begrafenisstoet, die uit een handjevol mensen bestaat. In de acht jaar dat Van der Laan in deze branche zit, vertelt hij, zijn er maar twee mensen geweest die het werk geestelijk te zwaar vonden. ‘De jongens weten dat ze zich niet op het verdriet moeten focussen.’ Nee, dat is niet machinaal, vindt hij. ‘Daar moet je professioneel in zijn. Een mooie uitvaart geeft de nabestaanden steun. Wij kunnen dat bieden.’ yyy
overigens Er ligt een wetsvoorstel in de Tweede Kamer om de verschillen tussen hbo- en wetenschappelijke bachelortitels op te heffen.
Het is goed dat de titulatuur bij hbo en universiteit hetzelfde wordt, in het buitenland begrijpt niemand het verschil. alex Straathof lector management van cultuurverandering
andre nollkaemper hoogleraar internationaal publieksrecht
geert Lovink lector netwerkcultuur
alex Straathof ‘Eens. Binnen het hbo-onderwijs kun je een bacheloropleiding volgen en ook binnen de universiteit. Ik zie niet in waarom je niet dezelfde voor iedereen herkenbare titel kunt voeren na het afronden van zo’n opleiding. Op dit moment bestaat er een woud aan titels voor hbo-opleidingen die niemand meer kan volgen, ook in Nederland niet. Dat doet afbreuk aan de prestatie die een student geleverd heeft. Er is echter nog wel een probleem: als je aan een universiteit een bachelor haalt, krijg je een BA (Bachelor of Arts) achter je naam bij afronding van een studie in de geesteswetenschappen en een BSc (Bachelor of Science) in het geval van een bètastudie of een studie in de sociale wetenschappen. Als je als hbo-student niet of nauwelijks onderzoek hebt verricht, dan suggereert zo’n titel meer dan je als afgestudeerde kunt bieden. Het ligt daarom voor de hand een titelvereenvoudiging in te voeren enkel voor diegenen die zich binnen hun hbo-opleiding hebben beziggehouden met praktijkgericht onderzoek en zich daarin voldoende hebben geschoold.’
geert Lovink ‘Ik ben het niet eens met de stelling. Ik zie duidelijk verschil tussen academisch onderzoek en praktijkgericht toegepast onderzoek en ook tussen de opleidingen zelf. Ik denk dat hogescholen en universiteiten zeker twee te onderscheiden doelgroepen hebben en dat het niet de bedoeling is om beide onderwijssoorten op een grote hoop te gooien. Er is een ontwikkeling zichtbaar: hogescholen groeien en universiteiten krimpen. In de samenleving is er minder vraag naar academisch geschoolden en meer naar professionals. Dan volgt de vraag wat we hiervan vinden, is dit goed of slecht? Hebben we het alleen maar over verschillende salarisschalen? Titulatuur is iets waar ik nooit mee zit, ik vind het onbelangrijk. Het gaat wat mij betreft om reputatie. Het is onzinnig om in het buitenland uit te leggen wat een lector is vanwege de spraakverwarring die geschapen wordt met het woord “lecturer”. Een lector is iemand die onderzoek doet op een hogeschool terwijl een lecturer lesgeeft op de universiteit. De functieomschrijving van een lector moet dus op de schop.’
andre nollkaemper ‘Ik ben het volstrekt oneens met deze stelling. In Nederland staat het onderscheid tussen hbo en universiteit voor een fundamenteel onderscheid tussen beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs. Dat onderscheid rust op goede gronden. Iemand die voor een beroep wordt opgeleid moet andere vaardigheden en kwaliteiten hebben dan iemand die we leren een probleem wetenschappelijk te benaderen. Dat is internationaal prima uit te leggen. Het geven van dezelfde titel aan hbo-studenten als aan universitaire studenten het fundamentele onderscheid ontkennen en de suggestie wekken dat studenten die een hbo-opleiding volgen dezelfde kwaliteiten hebben als universitaire studenten. Dat is in de praktijk niet zo, moet niet zo zijn en is ook niet haalbaar. In de afgelopen jaren is het onderscheid vervaagd, maar die trend moet ongedaan worden gemaakt. Nederland zou er beter aan doen om de eigenheid van wetenschappelijk onderwijs ook in internationaal verband uit te dragen dan om aan te sluiten bij de vervlakking. yyy Hester Hinloopen
FoliaMagazine
37
Een excentrieke duizendpoot Deze week in Folia maakt kennis: HvA-docent, (pop)journalist en schrijver Theo Ploeg, Opel Manta-liefhebber en naar eigen zeggen ‘discoboy’. tekst Dirk Wolthekker / foto Danny Schwarz
E
en geëngageerd theoreticus met gevoel voor populaire cultuur, zo omschrijft journalist Peter Bruyn zijn kompaan en collega-journalist Theo Ploeg. ‘Die drie dingen: theorie, engagement en popcultuur, die maken Theo heel bijzonder,’ zegt Bruyn. ‘Iedereen is tegenwoordig wel bezig met “de media”, maar niemand lijkt zich te bekommeren om de theorie erachter. Theo wel, hij is een adept van de Canadese filosoof Marshall McLuhan en van de filosoof Theodor Adorno van de Frankfurter Schule, een Duitse maatschappijkritische stroming in de sociologie en filosofie. Dan engagement. Wie heeft dat nog? Theo! Hij vraagt zich voortdurend af wat de zin der dingen is en neemt niets zomaar voor kennisgeving aan, heel kritisch. En popcultuur. Dat is zijn passie. En die gaat heel ver, veel verder dan muziek in ieder geval. Het gaat bij hem ook om mode, danstrends, de hang naar gadgets als de iPhone, noem maar op.’ En zo heeft Peter Bruyn zomaar een alinea volgepraat over wie en wat Theo Ploeg (Brunssum, 1969) is. Maar er kan rustig nog een alinea worden toegevoegd, want als we zijn curriculum vitae mogen geloven is Theo een duizendpoot in en buiten de media. Allereerst is hij docent nieuwe media bij de opleiding Communication
38
FoliaMagazine
& Multimedia Design binnen het Domein Media, Creatie & Informatie aan de HvA. Verder meldt Theo op zijn Twitterpagina ‘doin’ stuff @ buro neue | frnkfrt | ZuiderLucht | Gonzo (circus) | vega | Fortuna Sittard | popjunkie | ooit Opel Mantarijder’. Theo is hip en van deze tijd, maar ook een beetje van een voorbije tijd, maar die is misschien wel weer hip: de tijd van
‘Theo is Theo: bijna dwangmatig tegendraads’ de Frankfurter Schule (de jaren zeventig) en de tijd dat de Opel Manta nog overal rondreed (de jaren zeventig en tachtig). Hij droomt ervan, zegt hij op zijn eigen site theoploeg.net ‘om de Autobahn tussen Köln en Frankfurt onveilig te maken in een gitzwarte Opel Manta A, mét getinte ruiten, achterspoiler, verlaagde carrosserie en sportstoelen van wit skaileer’. Verder zegt hij op die site ‘een discoboy’ te zijn, maar ook ‘een angsthaas en een bestweter’. ‘Theo wil zich graag profileren,’ zegt collega Hein Bijvoet. ‘Je moet dat niet per se negatief opvatten in de zin dat hij altijd in het middelpunt van de belangstelling wil staan, maar Theo is wat
ijdel. Het kan best zijn dat hij op zijn site of via Twitter zegt allerlei dingen graag te doen, maar hij noemt ze ook graag, zelfs als hij maar één keer naar een wedstrijd van Fortuna Sittard zou zijn geweest. Theo is Theo: bijna dwangmatig tegendraads. Daarom heeft hij een meerwaarde voor de denkkracht van onze studenten. Ik heb Theo destijds aangenomen bij de HvA en dat was niet voor niets, want Theo heeft een excentrieke manier van denken die heel goed is voor de HvA. Hij schudt studenten en medewerkers door elkaar en durft controversiële standpunten in te nemen. Een voorbeeld van zo’n standpunt is bijvoorbeeld: “Iedereen die beweert dat de technologie een enorme en snelle vlucht zal nemen zit ernaast.” Dat is een niet-alledaagse opvatting omdat iedereen tegenwoordig meent dat de technologische vooruitgang heel snel gaat. Zo’n opvatting leidt tot discussie en debat en dat is wat Theo wil uitlokken. Hij is voortdurend bezig en steeds met iets anders. Ik denk dat als hij een week niet zou mogen werken je hem kunt opbergen. Hij is heel onrustig. Dat zie je ook aan zijn woongeschiedenis. Hij heeft overal al gewoond in de jaren dat ik hem ken. Hij is niet erg homy. Ik denk dat hij perma-
Folia maakt kennis
nent tussen de verhuisdozen woont.’ Koen Poolman, hoofdredacteur en uitgever van het muziektijdschrift Oor, heeft veel met Theo gewerkt en laat zich in vergelijkbare bewoordingen over hem uit. ‘Uit Theo’s woongeschiedenis blijkt zijn onrust. Theo is iemand die elk jaar aan een nieuw project wil beginnen. Dat lukt hem beter als hij alleen werkt dan wanneer hij in een team werkt. Hij wil doorgaan, uitblinken. Dat wil lang niet iedereen in een team en dan kan hij weleens teleurgesteld raken. Daarom vind ik hem eerder een journalist die alleen een verhaal maakt dan een redacteur die in een team moet opereren. Theo is geen teamplayer. Ik denk dat hij op de HvA op de goede plek is beland. Theo wil verklaren en duiden en daarom is hij denk ik een goede docent. yyy Folia Radio zendt op 15 mei een interview uit met Theo Ploeg. Aan de orde zullen komen zijn docentschap, popcultuur, Fortuna Sittard en de Opel Manta. Te beluisteren via Amsterdam FM, in de ether op 106.8 en op de kabel op 103.3, tussen 16.00 en 17.00 uur. Vanaf de volgende dag terug te luisteren via foliaweb. nl/radio. De uitzending is op zaterdagmiddag 15.00 uur terug te zien op Salto TV. Daarna via salto.nl.
FoliaMagazine
39
Folia tipt
HaRT
H
foto getinthepicture.nl
et grootste locatietheatergezelschap van Nederland, Vis à Vis, bekend van voorstellingen als SILO 8, Groenland, Daklozen on Ice en Picnic, speelt dit seizoen de reprise van HaRT, een eigentijdse liefdesgeschiedenis in een bizarre omgeving. De voorstelling HaRT trok afgelopen seizoen 28.000 bezoekers en is wegens grote belangstelling opnieuw te zien in het nieuwe woongebied Duin bij Almere Strand. HaRT speelt zich af op een levensecht afvalscheidingsstation waar de moderne mens, verlost van schuldgevoel, alles dumpt wat niet meer bevalt en uitkijkt naar nieuwe hebbedingetjes. Recyclen kan tegenwoordig tot in de eeuwigheid, maar hoe behandelen we het ‘menselijk overschot’? Vegen we illegalen liever onder het tapijt? Met HaRT zet Vis à Vis een satire neer over onverzadigbaar materialisme, de angst om luxe te delen en onze verharde omgang met de vreemdeling. Op dit hightech scheidingsstation regeert beheerder Sam. Als zijn zoon Milo verliefd wordt op een meisje dat illegaal in Nederland verblijft ontspint zich een strijd tussen vader en zoon vol heldenmoed en lafheid, liefde en venijn. De comedy ontpopt zich tot thriller met een dramatische ontknoping. yyy Harmen van der Meulen
40
HaRT door Vis à Vis / 15 mei tot en met 14 juli / Almere Strand / € 29,50 / Folia geeft 2 x 2 vrijkaarten weg, ga naar www.foliaweb.nl/prijsvraag.
Tip 1: TikTakFesTival In het Pinksterweekend zijn er meer opties dan met een roze hoedje op in Limburg naar bekende rockbands staan luisteren. Je kunt bijvoorbeeld naar het nieuwe, eclectische Tiktakfestival. Eclectisch? Jazeker, van alles wat dus, en dat door elkaar. Met natuurlijk eclectici bij uitstek De Jeugd van Tegenwoordig, maar ook en rapper Kleine Viezerik.
Tip 2: sTudenTencabareT Tijdens het Amsterdams Studenten Cabaret Festival krijgen beginnende cabaretiers de kans zich te bewijzen. Dit jaar zijn de halve finales op 16 en 17 mei en doen mee: Evelien van den Bergh, Jasper van der Veen, Kasper van der Laan, Pieter Verelst, Rajko Disseldorp en Oscar Vellinga en die andere twee. Gastoptredens zijn er van Peter Pannekoek, Martijn Koning en Daniël Arends.
Tiktakfestival / Zondag 19 mei, 12.00 uur / Club Air
Halve finales ASCF / 16 & 17 mei, 20.30 uur /
Tip 3: Giro d’iTalia Wat zorgt er nu meer voor een zomers gevoel dan urenlang wielrennen op televisie? Gelukkig hoeven we niet op de Tour te wachten, want de sowieso vaak leukere Ronde van Italië is alweer een dikke week bezig. Niet uitgezonden door de oh zo correcte NOS, gelukkig wel op Sporza, voorzien van deskundig commentaar door José de Cauwer en Renaat Schotte. Met zondag aankomst bovenop de legendarische Col du Galibier.
/ € 39,50 / Folia geeft 2 x 2 vrijkaarten weg, ga
Comedytheater in de Nes / Kaarten via www.ascf.
Giro d’Italia op Eén / Nog tot en met 26 mei, iedere
naar Facebook.com/FoliaWeb.en.Magazine.
nl, € 7,50
dag behalve 20 mei (rustdag) vanaf 14.30 uur
FoliaMagazine
lezingenladder
promoties
Voor een ieder die geïnteresseerd is in lezingen en debatten is er de Folia Magazine lezingenladder. Wij streven ernaar hierin de meest interessante lezingen en debatten in Amsterdam op één plek te verzamelen.
Meisjes De Balie WO 15/05, 20.00 uur Scenaristen, auteurs en filosofen gaan op zoek naar de kern van de aantrekkingskracht van hitserie Girls. Met o.a. Hanna Bervoets.
De eenzaamheid van de waanzin Spui25 DO 16/05, 17.00 uur Ranne Hovius, psycholoog en journalist, vertelt het boeiende verhaal van de literaire geschiedenis tegen de achtergrond van ontwikkelingen in de psychiatrie.
De historische roman Perdu DO 16/05, 20.00 uur Skript Historisch Tijdschrift organiseert een symposium rond de historische roman. Met o.a. Maritha Mathijsen, Nelleke Noordervliet en Lieke Marsman.
Winnaars & verliezers De Balie VR 17/05, 17.00 uur Hoe ziet de toekomst van de media eruit met reuzen als Google, Facebook en YouTube? Met o.a. Arno Lubrun, CEO Facebook Benelux.
50 jaar Frans-Duitse as Spui25 DI 21/05, 20.00 uur Wat delen Frankrijk en Duitsland en wat verdeelt hen, 50 jaar na tekening van het Elyséeverdrag? Debat met o.a. René Moerland (chef buitenland, NRC).
Tikkende tijdbom rode Hoed DI 21/05, 20.00 uur Dertig procent van de Arabische regio is tussen de 15 en 29 jaar oud. Wat zijn de gevolgen van dit grote aantal jongeren voor het verloop van de Arabische transitie?
novators, georganiseerd door blog The Pop-Up City. Met o.a. discussie, interviews, spoken word en urban cooking.
Ongehoorde wetenschap Felix Meritis WO 22/05, 20.00 uur
DinSDag 21/05 14.00 uur: Guohua Zeng – Mediastudies
The Making of China: The Construction of Chineseness during the Beijing Olympics (Agnietenkapel)
WoEnSDag 22/05 12.00 uur: Moniza Waheed – Communicatiewetenschap
Values in International Political Speeches. Investigating their Production, Content, Media Coverage, and Impact (Agnietenkapel)
Hebben wetenschappers de plicht hun kennis te delen? Debat met o.a. hoogleraar duurzame ontwikkeling Pim Martens en wetenschapshistoricus Raf de Bont.
14.00 uur: Bram Mellink – Geschiedenis
Zingeving op school
10.00 uur: Edward Peters – Economie
rode Hoed ZA 25/05, 14.00 uur Minister van Onderwijs Jet Bussemaker spreekt over het thema ‘Zingeving op school’. Kamerleden Tanja Jadnanansing en Ruard Ganzevoort reageren.
Fritzi Harmsen van Beek De nieuwe Liefde ZO 26/05, 15.00 uur Middag over de poëzie van Fritzi Harmsen van Beek, die wordt gezien als een icoon van haar tijd, mede door haar levensstijl, vastgelegd in het boek Jagtlust.
Reactivate! Pakhuis de Zwijger MA 27/05, 17.30 uur Avond over architectuur met lezingen, debat en presentaties van ruim veertig architectenbureaus.
U organiseert een lezing of debat en wilt daarmee graag op deze pagina staan? Stuur tijdig een mailtje
Worden zoals wij. Onderwijs en de opkomst van de geïndividualiseerde samenleving sinds 1945 (Agnietenkapel)
DonDErDag 23/05 Discovering Value Leaks and Service Imperfections in Business Processes (Agnietenkapel)
12.00 uur: Jan-Kees Schakel – Economie
Organizing Distributed Knowledge for Collaborative Action. Structure, Functioning, and Emergence of Organizational Transactive Memory Systems (Agnietenkapel)
14.00 uur: Monique Leensen – Geneeskunde
Noise Induced Hearing loss: Screening with Pure-Tone Audiometry and Speech-in-Noise Testing (Agnietenkapel)
VrijDag 24/05 10.00 uur: Saskia Vrouenraets – Geneeskunde Non-Infectious Comorbidities in HIV-Infected Patients (Agnietenkapel)
11.00 uur: Aleksandra Wróblewska – Geneeskunde
Molecular Determinants of FVIII Immunogenicity in Hemophilia A (Aula)
12.00 uur: Ilona de Milliano – Onderwijskunde Literacy Development of Low-Achieving Adolescents: the Role of Engagement in Academic Reading and Writing (Agnietenkapel)
13.00 uur: Erik Vermaire – Tandheelkunde
naar harmen@folia.nl onder vermelding van ‘Aan-
Optimizing Oral Health; Towards an Effective and CostEffective Dental Care (Aula)
melding lezingenladder’.
14.00 uur: Lily Jakulj – Geneeskunde
(advertentie)
Intestinal Cholesterol Transport Measuring Absorption and its Reverse (Agnietenkapel) Voor uitgebreide informatie zie www.uva.nl/nieuws-agenda.
The Pop-Up City Brakke grond DI 21/05, 20.00 uur Experimenteel evenement voor urban in-
FoliaMagazine
41
prikbord HvA DMR Conferentie
42
USA
ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.nl
DT Stadsdistributie
Begin dit jaar zijn drie onderzoekers van het lectoraat Outreachend werken & innoveren, een docent van SPH, een docent van MWD en een masterstudent Social Work drie weken voor onderzoek naar de Verenigde Staten gereisd. Op donderdag 23 mei zullen ze hierover verslag uitbrengen tijdens de conferentie ‘Krachtwerk on tour in de USA’. Naast lezingen over hun ervaringen, zullen er ook workshops gegeven worden over wat we precies kunnen leren van de Amerikanen. Locatie is de Kohnstammzaal, aanmelding loopt via de website van het kenniscentrum DMR.
Op woensdag 22 mei organiseert het onderzoeksprogramma Mainport Logistiek in samenwerking met Dinalog Amsterdam, EVO en TLN het seminar ‘City Logistiek, nieuwe kijk op binnenstadsdistributie’. Tijdens de dag zullen deskundigen spreken over nieuwe mogelijkheden voor vervoer binnen de stad. Tevens zijn er workshops over bijvoorbeeld de kansen die alternatieve brandstoffen bieden. Locatie is de Passenger Terminal Amsterdam. Aanmelding via www.dinalog.nl/citylogistiek.
DOO Lector
DMCI Samenwerking
Urban Education
LBi
Per 1 mei is Ruben Fukkink benoemd tot lector Urban Education. Zijn nieuwe lectoraat zal zich richten op leraren en pedagogen in een grootstedelijke context. Een grote stad als Amsterdam stelt hen voor een specifieke opgave om kinderen en jongeren tot hun recht te laten komen. In het onderzoek zal nauw samengewerkt worden met scholen en instellingen in Amsterdam en de gemeente. Eerder was Fukkink al bijzonder hoogleraar kinderopvang & educatieve voorzieningen voor het jonge kind aan de UvA en onderzoeker bij het SCO-Kohnstamm Instituut.
Marketing- en technologiebedrijf Lost Boys International (LBi) en de HvA breiden hun samenwerking uit. Daartoe hebben Ruurd Priester, directeur strategie bij LBi, en Geleyn Meijer, voorzitter van het Domein Media, Creatie & Informatie (DMCI) een letter of intent voor een langdurig strategisch partnerschap getekend. Doel van de samenwerking is het verbeteren van de aansluiting tussen opleidingen en de creatieve industrie en het werven van talent onder HvA-studenten. Verdere invulling van het programma wordt in september bekendgemaakt.
DG Nekspieren
HvA OER
HvA-promovendus aan het lectoraat Oefentherapie Joost van den Dool heeft een ton subsidie ontvangen van de Jacques & Gloria Gossweiler Foundation voor zijn onderzoek naar cervicale dystonie (CD). Van den Dools onderzoek richt zich op het met oefen- en fysiotherapie behandelen van patiënten met CD, die te maken krijgen met stoornissen in de spanning van hun nekspieren. Een eerder aan het AMC ontwikkeld behandelprogramma zal Van den Dool verder onderzoeken op (kosten-)effectiviteit, waardoor het mogelijk een landelijke behandelrichtlijn kan worden.
De Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) van de HvA heeft ingestemd met de format Onderwijs- en Examenregeling (OER). Hierin staan alle rechten en plichten van studenten beschreven. Wijzigingen dit jaar zijn onder meer het schrappen van de zogenaamde geoormerkte vakken, waarvoor studenten sowieso moesten slagen om toegang te krijgen tot het tweede jaar. Ook wordt de nakijktermijn voor docenten ingeperkt en moet er verplicht ‘een redelijke termijn’ zitten tussen het bekendmaken van een tentamenresultaat en het herkansingsmoment.
DBSV Brazilië
DEM Seminar
De opleidingen sportmarketing, ALO en sport, management & ondernemen gaan in aanloop naar het WK 2014 in Rio de Janeiro samenwerken met de Braziliaanse universiteit IBMec. Zo zullen er uitwisselingen plaatsvinden en komt er voor HvA-studenten een speciale minor waarin ze lessen Portugees volgen en uiteindelijk naar Rio de Janeiro afreizen om ondersteuning te bieden tijdens het voetbaltoernooi. Bij succes zal de samenwerking een vervolg krijgen in aanloop naar de Olympische Spelen van 2016.
Het E-Commerce Research Café, een samenwerking tussen studenten, docenten en onderzoekers op het gebied van e-commerce, organiseert op 16 mei haar derde seminar, met de titel ‘The future of CRM’. Tijdens de middag zal worden ingegaan op de mogelijkheden en problemen van het succesvol onderhouden van een klantennetwerk via sociale media. Sprekers zijn afkomstig van onder meer Oxyme en ING. Locatie is de noord-serre op de Fraijlemaborg, toegang is gratis.
FoliaMagazine
E-commerce
prikbord UvA
ideëen voor deze rubriek: redactie@folia.nl
Alumni Universiteitsdag
FdR Notariaat
Op zaterdag 1 juni vindt de Universiteitsdag plaats, het jaarlijkse evenement voor alumni en medewerkers van de UvA. Het programma omvat naast het kennisfestival met colleges en debatten onder meer een cultureel programma met stadswandelingen en rondleidingen door musea. Op het Science Park is er een ouder-enkindprogramma waar kinderen van alumni en medewerkers in workshops kunnen kennismaken met de wetenschap en met de universiteit van hun ouders. Sommige onderdelen zijn al vol, maar aanmelden kan nog: universiteitsdag.uva.nl/aanmelden.
De opleiding notarieel recht (bachelor en master) zal met ingang van het collegejaar 2018-2019 worden overgeheveld naar de VU. Tot die tijd blijft het voor studenten mogelijk hun studie aan de UvA te voltooien. De UvA raadt studenten die aan notarieel recht willen beginnen aan aan een andere universiteit te starten, zoals de VU of de Universiteit Leiden. Aan de VU zal de numerus fixus voor de notariële opleiding worden verhoogd, waardoor daar voor meer studenten plaats is. De overheveling moet nog worden goedgekeurd door de medezeggenschap.
UvA Scriptieprijzen
AUV UvA-senioren
Tijdens de Universiteitsdag op 1 juni worden de UvA-scriptieprijzen weer uitgereikt voor de beste masterscripties van het afgelopen jaar. De genomineerden zijn: Kelly en Vicky Breemen (Information Law), Martijn van Hove (Business Studies), Laura Lauta van Aysma (muziekwetenschap), Toni van der Meer (Communication Science), Berrie Meijer en Nicole van Veenendaal (beiden geneeskunde), Martí Perarnau Llobet (natuurkunde), Fleur Randag (economie), Merel Remkes (culturele antropologie), Fabio Zanasi (logic) en Jan Julia Zurné (geschiedenis).
Bij de Amsterdamse Universiteitsvereniging (AUV) is de Kring UvA-senioren opgericht. Het is de 23e AUVkring. Oud-secretaris van de UvA Ruud Bleijerveld (72 jaar) is bestuursvoorzitter van de kring. Er zijn inmiddels meer dan honderd leden. De seniorenkring organiseert bezoekjes aan bouwlocaties, bijeenkomsten over de samenwerking met de VU en praktische bijeenkomsten. In die laatste categorie valt een bijeenkomst op 29 mei over het digitale gebruik van de UB-collecties. Tijdstip: 15.00-17.00 uur. Locatie: zie www.uvaalumni.nl/uva-gepensioneerden.
AAC Daghap
FGw Bedrijfsjournalistiek
De Amsterdamse Academische Club (AAC) heeft weer eens wat nieuws bedacht: de daghap. Uit een enquête is gebleken dat veel mensen wel interesse hebben in een diner na afloop van een debat, maar een driegangendiner wat lang of te duur vinden. ‘Met de oplossing van één gang voor vijftien euro hopen we tegemoet te komen aan de wensen. Geef ons vooral feedback,’ zegt AAC-directeur Maaike Ambags. Deze week wordt de daghap voor het eerst geserveerd en wel op 16 mei, na afloop van het debat ‘Communicatie met ouderen’. Zie ook www.aac.uva.nl/agenda.
Op vrijdag 17 mei organiseren studenten tekst & communicatie het symposium ‘Journalistiek bedrijven. Over de paradoxen van de bedrijfsjournalistiek’. Aan de orde komen vragen als: is bedrijfsjournalistiek iets anders dan kritische journalistiek? En is het wel mogelijk de belangen van de organisatie goed in het oog te houden en tegelijkertijd het publiek onbevooroordeeld te informeren? Sprekers: Betteke van Ruler, Pjotr van Lenteren en Hanneke Savenije. Tijdstip: 15.00-17.30 uur. Locatie: PCH, zaal 1.04. Aanmelden: tekstencommunicatie@gmail.com.
FdR Afscheidstheater
RvT Gerard
Hoogleraar rechtsfilosofie Cees Maris neemt afscheid van de UvA met zijn ‘filosofische theatervoorstelling’ Wij verlangen onze vrijheid. De première is komende vrijdag 17 mei in de Lutherse Kerk. Het stuk, waarin Maris zelf de rol van rechter speelt, heeft de vorm van een theatrale rechtszaak over slavernij, met de historische figuren Capitein, Locke en de slavin Virginia als hoofdpersonen. Maris’ theatrale afscheidsrede gaat ook in op de geloofwaardigheid van recht en rechtspraak en de objectiviteit van academisch onderzoek. Aanvang: 15.00 uur.
Oud-rector magnificus van de Universiteit Maastricht en hoogleraar strafrecht & strafprocesrecht Gerard Mols (1951) is benoemd tot lid van de Raad van Toezicht van de UvA. De benoeming is ingegaan op 1 mei en is voor een periode van vier jaar. De vacature die Mols heeft ingevuld was een vacature die was bedoeld voor een toezichthouder die het speciale vertrouwen geniet van de medezeggenschapsorganen. Die droegen Mols dan ook voor. De Raad van Toezicht beoordeelt het bestuur van de UvA in zijn geheel en staat het College van Bestuur met raad bij.
Mols
FoliaMagazine
43
wasdom Voorop in de media Alexander Klöpping Leeftijd 26 (geboren op 21 januari 1987) Beroep Ondernemer en journalist Studie Media & cultuur, richting nieuwe media (UvA) Afgestudeerd 2010 Docent ‘David Nieborg, hij gaf mijn scriptiewerkgroep en was de eerste docent die geen bullshit duldde. Hij was streng en wilde dat ik alles wat ik stelde, onderbouwde met argumenten en feiten. Tot op de dag van vandaag hoor ik een stemmetje met zijn controlerende vragen in mijn hoofd. Daar ben ik heel blij mee.’ Locatie ‘De meest warme herinneringen heb ik aan de hal van de Oudemanhuispoort. Gewoon omdat ik er zo veel heb rondgehangen.’ Café ‘Met mensen van mijn studie kwam ik weleens in het Crea Café.’ Afknapper ‘De plagiaatcontrole waar je al je papers naar moest sturen. Ik vind het een motie van wantrouwen vanuit de universiteit. Daarnaast verplicht het de student om zijn auteursrecht over te dragen aan de Amerikaanse firma die het programma levert. Belachelijk.’
44
FoliaMagazine
stage Hij studeerde media & cultuur en werd ondernemer, journalist en troetelnerd: Alexander Klöpping. tekst Julie de Graaf / foto Bob Bronshoff
‘I
k koos voor media & cultuur toen ik in Amerika woonde, waar ik na de middelbare school een jaar heb gestudeerd. Ik kon niet naar open dagen en ging af op de websites van universiteiten. Ik wist dat ik in Amsterdam wilde studeren en zag dat aan de UvA media & cultuur werd gegeven. Ik vond media leuk, ik vond cultuur leuk; het klonk als een awesome studie. Dat bleek het niet te zijn. Na mijn tijd in Amerika vond ik het eerste jaar aan de UvA echt verschrikkelijk. Ik kwam in een grote fabriek terecht waar ik letterlijk een nummer was, een studentnummer. De tegenstelling met Amerika had niet groter kunnen zijn. Als je daar op de campus een hoogleraar tegenkomt, dan kan hij je meteen vertellen dat hij je paper heeft gelezen, maar de tweede alinea niet zo goed vond. Vervolgens nodigt hij je uit om te komen eten, zodat jullie er verder over kunnen praten. Zoiets zou in Nederland ondenkbaar zijn. Ik herinner me dat ik tijdens mijn eerste jaar moest leren over de historie van de Hongaarse cinema en dat ik al tijdens het lezen wist dat ik deze informatie alleen maar zou onthouden om het over een week tijdens het tentamen op een stippellijntje te kunnen schrijven. Het was kenmerkend voor de jaren die volgden: weinig uitdaging om zelf ideeën te ontwikkelen, maar wel veel obligate opdrachten en zinloze informatie die je uit je hoofd moest leren. Toch heb ik nooit overwogen om te stoppen: ik wilde aan mezelf bewijzen dat ik iets af kon maken en zo veel tijd was ik er nu ook weer niet aan kwijt. Bovendien heb ik ook een paar interessante vakken gevolgd, zoals retorica aan het Amsterdam University College bij professor Sutorius en mijn scriptiewerkgroepen bij
David Nieborg. Die waren zo leerzaam dat ze mijn hele studie goedmaakten. Tijdens mijn middelbareschooltijd bouwde ik websites en startte ik samen met een vriend een internetbedrijf. Tijdens mijn studie begon ik met schrijven; eerst voor het blog 925.nl, later voor nrc.next en de Volkskrant en binnenkort voor De Correspondent. Ook kwam ik bij De Wereld Draait Door terecht, waar ik de afgelopen maanden een programma mocht maken over de geschiedenis en toekomst van technologische ontwikkelingen. Ik ben gefascineerd door media en vind het ontzettend leuk om voor televisie te werken, omdat ik dan achter de schermen kan zien hoe het er aan toe gaat. Samen met Marten Blankesteijn ben ik dit jaar de Universiteit van Nederland begonnen, waarmee we iedere twee weken een college organiseren met de beste hoogleraren van het land. Zij geven een inleiding in hun vakgebied en wij maken er een mooie registratie van. Vanaf september gaan we de colleges online zetten, dan kun je iedere werkdag een mini-college van een kwartier volgen. Dat idee is ontstaan vanuit mijn verslaving aan Amerikaanse webcolleges waarin prachtig wordt gefilmd hoe geweldige sprekers een volle collegezaal aan hun lippen hebben hangen. Dat soort hoogleraren hebben wij ook in Nederland. Eigenlijk vind ik dat de Nederlandse universiteiten zelf het initiatief zouden moeten nemen om hun beste colleges te delen; het is een visitekaartje voor hun opleidingen. Maar ja, zolang zij er niet aan beginnen, doe ik het maar.’ yyy Je kunt de colleges van de Universiteit van Neder-
Coks Donders (23) Studie Publieksgeschiedenis Stage Andere Tijden Verdiensten € 275,- per maand Beoordeling JJJJJ ‘Wanneer ik nu te horen zou krijgen dat mijn stage verlengd wordt met nog eens drie maanden, zou ik direct ja zeggen. Ik ben gek op geschiedenis en televisie, dus Andere Tijden is voor mij de ideale leerplek. Het was best een overschakeling van colleges volgen naar fulltime aan het werk, maar inmiddels ben ik gewend aan het ritme. De weken zijn nogal gevarieerd. Op maandag starten we met een redactievergadering, daarna maak ik een nieuwsbericht voor op de website waaraan ik dan een oude uitzending koppel. Ook op woensdag werk ik voor de website, zo kondig ik onder andere de komende uitzending aan. Dinsdag en donderdag doe ik research voor de uitzending, zo duik ik archieven in om beeld te zoeken en houd ik voorgesprekken. De presentator, Hans Goedkoop, leidt elke week de uitzending in. Deze filmpjes worden altijd op vrijdag opgenomen in het Instituut voor Beeld en Geluid, mijn taak is dan het bedienen van de autocue. Ik ben het meest trots op de uitzending van vorige week ‘1948 – Leve de Koningin!’, over de inhuldiging van koningin Juliana waarvoor ik zelf de research heb gedaan en op pad ben geweest. Ik zou later absoluut willen blijven werken bij de publieke omroep en mooie, informatieve televisie maken. Ook lijkt het me leuk om geschiedenis en mijn eerdere toneelopleiding te combineren. Presenteren lijkt me bijvoorbeeld heel gaaf, hoewel je dan weer minder betrokken bent bij het onderzoek zelf.’ yyy Hester Hinloopen
land bijwonen. Inschrijven kan op www.universiteitvannederland.nl.
FoliaMagazine
45
FoliaMagazi ne weekblad
voor HvA
en UvA
nr. 29 15/05/201 3
toehoorders
Mr. Gay is vooral zich zelf
cover Jan van Breda
Vluchtkerk Illegalen helpen uit naaste nliefde DSMPsychiatrieb 5 ijbel onder vuur Baard Doodskiste ragers n sjouwen als bijbaan FOL_1320_FM
29.indd
1
13-05-13
Hoorcollege Cultuur en media, door Michael Dieter, maandag 6 mei, 11.00 uur, Oudemanhuispoort tekst en foto’s Robrecht de Vocht Verhouding Macs/laptops 10/1 Te laat 2 accessoire zonnebril Scrabbelwoorden tethering, demetricator, skeuomorph
Z
aal F.0.01 van de Oudemanhuispoort zit zo’n beetje halfvol op deze zomerachtige maandagochtend. Het zonlicht valt door de hoge ramen slechts mondjesmaat naar binnen en de aanwezige studenten, zo’n 25 meisjes en slechts een stuk of drie jongens, kijken wat glazig voor zich uit. Een bank naar voren bekijken drie meisjes nog even snel het weerbericht voor de komende dagen – ‘Wordt het donderdag wat?’ – wanneer Michael Dieter het woord neemt. Het gaat vandaag over ‘Theories of interface aesthetics’. ‘Wat is een interface?’, vraagt Dieter zich hardop af. ‘Een connectie tussen twee systemen, mens en machine of machine en machine.’ De interface is intermediair, een verbinding die informatie omzet van het ene systeem (bijvoorbeeld de mens) in begrijpelijke en herkenbare informatie voor het andere systeem (bijvoorbeeld een computer). Dieter benadert de stof vanuit verschillende perspectieven. Computers, games, sociale netwerken en kunst komen langs. Interfaces zijn volgens Dieter een manier om mens, technologie, interactie, macht, werk en bezit te begrijpen. Aan de hand van reclamefilmpjes, digitale kunst en andere voorbeelden stelt hij vragen bij het gebruik van interfaces. ‘Welke betekenis hebben de keuzes die je wel of niet kan maken in games?’, ‘Hoe beïnvloeden de handelingen die we doen onze gewoontes?’. Aan Dieter ligt het niet, hij vertelt enthousiast en haalt leuke voorbeelden aan, maar de stof blijft toch wel erg abstract en daardoor moeilijk te volgen. Veel studenten lijken het dan ook drukker te hebben met het updaten van hun Facebookstatus dan het volgen van de spreker. Wanneer het college ruim voor de geplande eindtijd is afgelopen, zuchten de studenten dan ook opgelucht. Op naar het terras! yyy
46
FoliaMagazine
Kiaya Maessen
(20, communicatiewetenschap) ‘Ik vond dit college een stuk beter dan dat van vorige week. Toen volgde ik er echt helemaal niets van, dus het viel me nu erg mee. Het was vandaag veel meer gestructureerd. De vele filmpjes zijn wel leuk, maar maken het ook erg lastig om de stof te volgen. De docent is een beetje chaotisch. Hij weet er duidelijk veel van, maar heeft daardoor de neiging te veel te willen vertellen.’
Robin van Maaren
(21, communicatiewetenschap) ‘Ik vind het een lastig vak. De stof is vrij moeilijk. Ik hoopte dat de docent de stof wat duidelijker kon maken, maar het blijft allemaal erg abstract. De filmpjes zijn wel heel leuk. Dat het college in het Engels gegeven wordt is geen probleem, het Engels van de docent is goed te volgen. Het probleem is vooral dat hij erg van de hak op de tak springt.’
Kirsten Sistermans
(19, communicatiewetenschap) ‘Het is wel een interessant vak vind ik, omdat het heel erg over het “nu” gaat, over moderne technologie. De stof zet daardoor wel aan tot nadenken. De docent gaat soms wel een beetje te snel, dat maakt het lastig om te volgen. Dat het college in het Engels is maakt het juist wel interessant.’
colofon
17:17
Weekblad voor de HvA en UvA Folia Magazine is in 2011 voortgekomen uit Folia (1948) en Havana (1996). Redactieadres Prins Hendrikkade 189b, 1011 TD Amsterdam, telefoon 020-5253981, e-mail: redactie@folia.nl Hoofdredacteur Jim Jansen Chef redactie Mirna van Dijk Art director Pascal Tieman Redactie (print/web) Marieke Buijs, Sandra Hazenberg, Luuk Heezen, Hester Hinloopen, Wim de Jong, Eva Rooijers, Gijs van der Sanden, Emilie Tondeur, Annemarie Vissers, Robrecht de Vocht, Clara van de Wiel, Dirk Wolthekker Aan dit nummer werkten mee Asis Aynan, Jan van Breda, Bob Bronshoff, Emma Curvers, Fred van Diem, Julie de Graaf, Ingrid de Groot, Hagar Jobse, Brechtje Keulen, Denise van Leeuwen, Ineke Schipstra, Danny Schwarz, Won Tuinema, Bas Uterwijk, Tjebbe Venema, Fen Verstappen Eindredactie Harmen van der Meulen Correctie Harmen van der Meulen Opmaak Pascal Tieman, Carl Zevenboom Uitgever Stichting Folia Civitatis Redactieraad Wouter Breebaart, Simon Dikker Hupkes, Ilse Duijn, Jurriaan Gorter, Jaap Kooijman, Ronald Ockhuysen (voorzitter), Jean Tillie, Sebas Veeke Secretariaat Stephanie Gude (projectbegeleider) Zakelijke leiding Paul van de Water Drukker Roularta Printing, Roeselare België Advertenties Bureau van Vliet, Zandvoort, 023-5714745, zandvoort@bureauvanvliet.nl Voor advertenties binnen UvA en HvA: paul@folia.nl Folia Magazine probeert altijd de rechthebbenden van fotomateriaal te contacteren. Bent u rechthebbende en hebben wij u niet kunnen bereiken? Mail dan naar redactie@folia.nl.
(advertentie)
Cultureel Studentencentrum Nieuwe Achtergracht 170 Huur een repetitiestudio voor je eigen project, doe een cursus, bezoek een lezing of drink een drankje in het dagelijks geopende CREA Café. Als student kun je nergens in Amsterdam goedkoper en beter terecht dan bij CREA, hét cultureel studentencentrum van UvA en HvA.
di 21, wo 22, do 23 | 20u | theater
STA! - Hamlet
To be or not to be? Aan jou de keuze. Bijzondere vertolking door Studenten Toneel Amsterdam waarin mannenrollen vrouwenrollen zijn geworden. Regie: Jaap Nijhof. CREA Theater | STA-leden E 3,-, studenten/ AUV pas E 6,-, overigen E 9,- | Reserveren: www.sta-toneel.nl
do 23 | 20.00 uur | muziek
CREA Stage
Zelf vers talent scouten, op de hoogte zijn van alle rijzende sterren of gewoon gezellig een biertje drinken? Bij CREA Stage zie je als eerste de stand-uppers, muzikanten, dichters, pianisten en bands van morgen. CREA Theater | Toegang gratis | Reserveren niet mogelijk
vr 24, za 25, 20u | zo 26, 14u | theater
STA! - De Kaukasische Krijtkring
Wervelende voorstelling van Studenten Toneel Amsterdam vol groteske personages, muziek en hilariteit. Regie: Jelle Zijlstra. CREA Theater | STA-leden E 3,-, studenten/ AUV pas E 6,-, overigen E 9,- | Reserveren: www.sta-toneel.nl
ma 27 | 20.00 uur | lezing
Why flexibility does not work
Flexibilisation of the labour market is seen as a way to produce growth, but this claim is challenged by reality. At the Real World Economics lecture we hear researchers and activists that voice criticism from different perspectives. CREA Theater | Free for students/ AUV pass, others E 5,- | No reservations
www.crea.uva.nl
de lezer
In de rubriek ‘de lezer’ blikt wekelijks iemand terug op het vorige nummer. Wil jij diegene een keer zijn? Meld je dan aan via redactie@folia.nl.
karEn korTEWEg (21), MaaTSCHaPPELijk WErk & DiEnSTVErLEning, Hva ‘Toen ik deze editie voor de eerste keer bekeek dacht ik: waarom niet gewoon één sterke foto op de cover van een buitenlandcorrespondent? Nu komt de cover wat rommelig over en maakt het me niet nieuwsgierig naar de inhoud van het blad. Ik ben ook niet overtuigd als het om de vormgeving gaat. Er wordt veel gebruikgemaakt van rode letters. Dat maakt het speels, maar ik had voor een andere kleur gekozen. Rood springt er te veel uit en het leidt mij af. Het artikel over bijgeloof vind ik erg leuk. Interessant om te lezen dat er onderzoek naar is gedaan! Ook de fotografie in het hele blad is van hoge kwaliteit. Ik vraag me af hoeveel het wel niet kost om Folia Magazine te produceren. Bij “Folia maakt kennis” ben ik halverwege gestopt met lezen. Het is een te feitelijk verhaal over de levensloop van een industrieel ontwerper. Over het algemeen mis ik een vaste rubriek over bijvoorbeeld een studentenkamer of -huis of eten bij een student. Daarnaast is de kritische noot op de UvA of HvA niet echt aanwezig. Het lijkt nu net alsof de studenten alleen maar gelukkig zijn met het beleid. Meestal laat ik Folia Magazine links liggen. Er wordt veel geschreven over de UvA en ik mis onderwerpen over de HvA. Wellicht dat ik het blad vanaf nu wel iets vaker door zal bladeren, maar dan lees ik alleen de artikelen die ik leuk vind.’ yyy tekst en foto Mats van Soolingen
deining ‘Veel gehuwde, niet-werkende vrouwen lijken zich niet te realiseren dat, als het inkomen van hun man wegvalt, het gezin niets heeft om op terug te vallen.’ Minister jET BuSSEMakEr vindt het tijd dat de vrouw zich bevrijdt van het mannelijke financiële overwicht, in Trouw. ‘Het verzet tegen de onstuitbare opmars van vrouwenliteratuur concentreert zich op Heleen van Royen, die geen gelegenheid voorbij laat gaan om zichzelf als een obsessief seksueel wezen te portretteren.’ Politicoloog MEinDErT FEnnEMa verklaart waarom vrouwen in de literatuur nog steeds niet echt voor vol worden aangezien, in de Volkskrant. ‘Als burgers minder moeten verwachten van de overheid en meer voor elkaar moeten zorgen, moeten ze dat wel willen en kunnen.’ Sociologen EVELiEn TonkEnS en jan WiLLEM
DuyVEnDak over de ontmanteling van de verzorggingsstaat, in NRC Handelsblad. ‘Vrouwen hoeven zich helemaal niet schuldig te voelen tegenover de overheid. Goed onderwijs behoort tot een van de kerntaken van de overheid.’ CDA-Tweede Kamerlid Mona kEijZEr troost vrouwen die een dure opleiding hebben gevolgd en vervolgens thuis voor de kinderen zorgen, in de Volkskrant.
Opvallende quotes uit de afgelopen week van (voormalig) HvA’ers en UvA’ers. Iets leuks gezien, mail het naar redactie@folia.nl.
FoliaMagazine
47
Namens alle medewerkers van HvA Onderwijs en Opvoeding
Marjan, bedankt!