foolcolormagazine_december_2013 by Foolcolor Media

Media n u m m e r 9 0 | d e c e m b e r 2 0 1 3 | g r a t i s m a g a z i n e

Van de redac tie

Colofon

Inhoud

Foolcolor is een magazine voor en door cliënten van Lentis Oplage: 2750 ISSN 1878-9943

In dit winternummer over Media is de rubriek ‘Alle gekheid in een hokje’ gewijd aan het fenomeen massahysterie en -gedrag. Afgelopen zomer hebben we gezien dat dit ook wel in de dierenwereld voorkomt. In dierenpark Emmen vertoonde de kolonie mantelbavianen opeens sterk afwijkend gedrag. Ze aten en sliepen weinig en zaten de meeste tijd samen op een kluitje alsof hen een groot onheil boven het hoofd hing. Niemand begreep waarom deze dieren opeens dit gedrag vertoonden. En even plotseling als het begon, ging het ook weer weg: na tien dagen verdween alle angst en paniek. We zitten alweer in de laatste maand van 2013, misschien moeten we even terugblikken. Het was het jaar dat er drie opvallende troonswisselingen plaatsvonden: wij kregen koning Willem-Alexander, de Belgen kregen koning Filip en de katholieken kregen Franciscus. Over die nieuwe paus wil ik nog even iets kwijt. Eindelijk een paus die zich echt sterk maakt voor de zaak van de armen en de sociale rechtvaardigheid. Daar merkten we bij de vorige paus niks van. Overigens valt het te bezien of het beleid van de kerk inzake thema’s als vrouwen en homoseksualiteit echt zal veranderen, maar deze paus slaat in ieder geval een heel andere toon aan. We zullen zien. Wat betreft ons werkproject moet nog vermeld worden dat we gaan verhuizen. Met ingang van het jaar 2014 zullen wij resideren in... Helaas, bij het ter perse gaan van dit nummer was het nieuwe adres nog niet bekend. We zullen het jullie spoedig laten weten. Rest mij nog eenieder prettige feestdagen en veel leesplezier te wensen.

Redactie Gijs van der Paauw, Chris van Boetzelaer, Erik Bies, Ria Santing, Anna de Ruiter, Herman Beens, Sjoerd Hesselmans, Carin Roelofs, Arda Pieterman Eindredactie Ine Paulien Weijer Fotografie Fotobureau Foolcolor M edia: Thea Mulder, Annet Ritsema, Joshua Keller Illustraties, cartoons Margje Molenkamp-van den Berg, Anna de Ruiter, Eriko, Henk de Vries, Houkje van Dijk Vormgeving Ria Santing Iris ten Klooster Druk en af werking Drukkerij Drupon Cover Annet Ritsema

• Chris van Boetzelaer • Annet Ritsema

Redactieadres Foolcolor Media Zilverlaan 2 9743 RK Groningen Telefoon 050 - 575 13 90 Website www.foolcolormedia.nl E-mailadres redactie@foolcolormedia.nl Projectondersteuners Ine Paulien Weijer Marianne de Lange Telefoon: 050 - 575 13 90 Foolcolor Media is een werkproject van Lentis

Maartnummer Thema: Geluk Inzenden kopij vòòr 18 december, 12 uur

Aan de totstandkoming van deze uitgave is de uiterste zorg besteed. Voor informatie die desondanks onvolledig of onjuist is opgenomen aanvaardt de redactie geen aansprakelijkheid. Tevens behoudt zij zich het recht voor advertenties en ingezonden kopij, zonder opgave van reden, te weigeren, in te korten en/of taalkundig te bewerken. Publiceren onder pseudoniem mag, mits naam en adres bij de redactie bekend zijn.

2 4 6 8 10 12 13 14 15 16 18 20 22 23 24 25 26 28 30 32 35 36

Van de redactie Thema: Liever face-to-face dan Facebook Thema: Vrije en onafhankelijke pers Thema: Onderzoeksjournalisten Thema: ‘Wij worden door spiegelneuronen gestuurd’

Thema: Reclamechloordwerg

Boekrecensie: DSM De Sigmund Methode Spons Steekje los + Huisdier van Thea Uw belangen zijn van belang Bekende gevallen: James Wade Gijs op reis Petje en Von Puckhausen De etalage

The happy people Op een rij AGIH: Een typisch gevalletje....massahysterie Schematherapie: Gelukkig kind, gezonde volwassene Appelwijn Ludwig Wagner: Een gepensioneerde puber Patiënt zijn Klaagmuur

Thema Media

Liever face-to-face dan

Facebook?

Over de negatieve invloed van Facebook In 2004 werd Facebook opgericht door Mark Zuckerberg (1984), een genie op het gebied van technologie. Inmiddels is hij multibiljonair en het aantal Facebookgebruikers neemt nog steeds zienderogen toe. Hij begon ooit met een grap genaamd ‘Facemash’, waarbij foto’s van studenten van zijn campus waren gehackt en hij vroeg: ‘Who’s hotter?’

rij snel daarna deed Zuckerberg een beroep op een rijke vriend en werd Facebook een populair sociaal medium onder veel studenten in heel Amerika. Uiteindelijk groeide Facebook uit tot een enorm sociaal netwerk dat overal ter wereld wordt gebruikt. Momenteel zijn er maar liefst 850 miljoen gebruikers. Opmerkelijk is dat het personage Zuckerberg in de film ‘The social network’ geen Facebookaccount heeft en Zuckerberg zelf zou ooit gezegd hebben dat Facebookgebruikers ‘naïef ’ zijn dat ze in hem geloven. Doe je er goed aan om mee te doen op Facebook?

‘Facebookdepressie’

Ook in Nederland is Facebook razend populair en vooral onder pubers en adolescenten. We hebben de behoefte om continu met elkaar in verbinding te staan. We posten wat we aan het doen zijn, foto’s van mooie vakanties en we geven aan wat we leuk vinden. Facebook heeft echter een keerzijde: uit Amerikaans onderzoek is gebleken dat Facebookgebruikers een grotere kans hebben om depressief te worden. Met name jongeren brengen gemiddeld twee uur per dag door op Facebook en zij worden daar ongelukkig van. Het risico bestaat uit het teveel vergelijken van je eigen leven met het leven van anderen. Het gras lijkt groener bij de buren. Het gevolg is dat je minder tevreden wordt over wat je doet en hoe jouw leven eruit ziet. Als je aanleg hebt voor depressieve klachten is het wijs om je van te voren af te vragen of het gezond is om te facebooken.

Onzekerheid neemt toe onder jonge meisjes

Met name de groep van jonge meisjes is gewaarschuwd: als je teveel op Facebook zit is de kans groot dat je onzeker wordt over je uiterlijk. In het algemeen zijn jonge meisjes gevoelig voor alles op het gebied van het uiterlijk. Nu blijkt dat als deze groep veel tijd doorbrengt op het grootste sociale medium, zij zich ongelukkig gaan voelen over hun looks. We moeten Facebook niet als een onschuldig sociaal medium zien, maar als invloedrijk en zeer krachtig. Deze jonge meisjes zien allerlei foto’s van andere jongeren die er mogelijk aantrekkelijker uitzien dan zijzelf. Ook zij gaan zichzelf teveel vergelijken met anderen en komen bedrogen uit. In de meeste gevallen krijgen zij de indruk dat ze te dik zijn en als gevolg daarvan gaan ze heel obsessief bezig met afvallen. Het blijkt dat hoe meer uren zij doorbrengen op Facebook, hoe groter de kans is dat hun geestelijke gezondheid in gevaar komt.

Get a life!

Een Belgische studie heeft uitgewezen dat Facebookgebruikers ontevredener zijn over hun leven dan de niet-Facebookgebruikers. In de meeste gevallen is het gebruik van Facebook gelinkt aan jaloezie, sociale spanning, isolatie en -zoals al eerder genoemddepressie. De groep Facebookgebruikers die de meeste tijd op deze website doorbrengen heeft de meeste kans op deze negatieve emoties. In dezelfde studie is naar voren gekomen dat het humeur van de gebruiker op een negatieve manier wordt beïnvloed. Dankzij een enquête is naar voren gekomen dat degenen die zich vooral in het echte leven begeven het meest gelukkig en tevreden zijn. Facebook ondermijnt het zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat je je meer en meer geïsoleerd voelt. Bovendien roept dit sociale medium afgunst op en dat is zeker niet bevorderlijk te noemen voor je eigen welzijn. De mensen die anderen alleen in het echt ontmoeten zijn ‘WYSIWYG’ (what you see is what you get): in vergelijking met ‘cyberspacemensen’ oprechter. Het treft met name jongeren die nog vele onzekerheden kennen, ouderen trekken het zich niet zo aan.

Niet onschuldig

Facebook lijkt een leuk en grappig sociaal medium, maar steeds meer onderzoeken wijzen uit dat er een negatieve kracht vanuit gaat. We denken dat we gezellig van alles met elkaar delen, maar ondertussen voelen we ons beroerder naar mate we meer browsen. De wereld wordt steeds kleiner door uitvindingen zoals Facebook. Je kunt je eigen leven delen met anderen over de gehele wereld. Waarom hebben velen van ons zo’n enorme behoefte om te laten zien wat ons bezighoudt en wat we doen? Is het zo onschuldig? Inmiddels bestaat er een Facebookmoord in Nederland. Een onschuldig meisje is om het leven gebracht als gevolg van een conflict tussen dit meisje en een vriendin op Facebook. Meer en meer komt dit sociale medium negatief in het nieuws. Daarnaast speelde in september 2012 in het Groningse Haren ‘Project X’: een rel die ontstond doordat een vijftienjarig meisje per ongeluk haar verjaardagsfeestje openbaar had gemaakt via Facebook. Plunderingen en vernielingen waren het gevolg.

Facebook ten top

Facebook vormt niet alleen een gevaar voor ons welzijn, maar kan ook van alles op de werkvloer veroorzaken. Een verpleegkun dige verloor haar baan omdat ze heftige foto’s van een patiënt op Facebook had geplaatst. We staan er niet genoeg bij stil wat Facebook kan aanrichten. We denken bijvoorbeeld dat we persoonlijke informatie delen met een aantal ‘vrienden’, maar in werkelijkheid delen we deze informatie met vele anderen. Er schuilt duidelijk een gevaar in. We moeten oppassen en goed nadenken wat we online plaatsen. Het blijkt dat we dingen zeggen en doen in de virtuele wereld die we in het echt niet zouden doen. We voelen ons vrijer en zijn dan bijvoorbeeld loslippiger... Als we iets grappig of interessant vinden moeten we dat kanderen. Hoe meer, hoe beter.

Waarschuwing!

Als je geen controle over Facebook hebt, maar Facebook over jou, dan kun je beter stoppen met dit sociale medium. Zodra het je leven gaat beheersen, levert het alleen maar problemen op. Ook hier is naar voren gekomen dat je van Facebook niet gelukkiger wordt. Mensen die lijden aan narcisme of juist sociale angst hebben, besteden de meeste tijd in cyberspace. Narcisten vinden het heerlijk om zoveel mogelijk van zichzelf te etaleren. Voor degenen met sociale angst is het veilig om online contact te zoeken. Kinderen kunnen in de gaten worden gehouden door hun ouders en op deze manier beschermd worden voor de negatieve effecten van Facebook. De volwassen Facebookgebruikers onder ons zijn gewaarschuwd! • Carin Roelofs

Vrije en onafhankelijke pers Thema Media

Vrije en onafhankelijke pers Persoonlijk denk ik dat we in Nederland een vrije pers hebben. In onze grondwet zijn waarborgen opgenomen voor de vrije verspreiding van informatie. Iedereen, ook rechters, moet zich hieraan houden.

ls men zich daar niet aan houdt dan wordt dat, juist door die vrijheid, aan het grote publiek duidelijk. Ook hebben journalisten het zogenaamde ‘verschoningsrecht’, dat wil zeggen ze hoeven de bron van hun informatie niet openbaar te maken. De bezitter van informatie wordt beschermd. Aan privacywetgeving wordt een (te) groot belang gehecht. Een onafhankelijke Nederlandse pers ligt wat genuanceerder. Door de komst van commerciële zenders sinds de jaren 80 zijn bijvoorbeeld de budgetten voor onderzoeksjournalisten zwaar onder druk komen te staan. Niet alleen bij publieke media maar vooral bij de commerciëlen vertrekken adverteerders soms naar een andere televisiezender als een soort stille afkeuring, met als gevolg sterk dalende inkomsten. Als reactie hierop zijn private organisaties opgericht die het vak mogelijk maken. Landen rondom Het valt mij op dat er in de landen rondom ons ministers tot aftreden gedwongen worden om verschillende redenen. In Engeland treden ministers acuut af na een seksschandaal. In Frankrijk worden politici beschuldigd van illegale partijfinanciering, vriendjespolitiek en zeer ruime onkostenvergoedingen. Een proces opstarten duurt lang. In Duitsland lijkt het wel of plagiaat mode is. Over België durf ik haast niet te schrijven: het lijkt erop dat veel pedoseksuelen hun gang kunnen gaan. Ik herinner mij nog de in vele mysteries gehulde moord op André Cools, een Belgische politicus, in 1991. De verschillen tussen deze landen waarover ze verslag doen, kunnen geen toeval zijn. Op hoog niveau - regering en mediadirecteuren - moet hierover overeenstemming zijn. Dit is in hoge mate verontrustend en bovendien lijkt de conclusie gerechtvaardigd dat er ‘meer niet dan wel naar buiten word gebracht.’ De nieuwsfabriek, wat speelt er? Veel nieuws: via de telex van Reuters komt op bijvoorbeeld de NOSredactie zoveel nieuws binnen, hij ratelt de hele dag door, dat er een strenge selectie moet worden gemaakt. De selectie van nieuws word beïnvloed door een aantal factoren. Er is een voorkeur voor extreem en negatief nieuws, drama’s houden kijkers vast. Ook is er sprake van nagalmen. Stort er een vliegtuig neer, dan lijkt het alsof er voortdurend vliegtuigen neerstorten. Dit is ook echt zo, dit soort

gebeurtenissen vinden binnen een bepaalde periode achter elkaar plaats; soms wel drie keer per jaar. Vindt er nu een tsunami plaats dan blijkt dat men dat interessanter nieuws te vinden dan de op dat moment gelijktijdige tweede golf neerstortende vliegtuigen! Worden organisaties groter en ontstaan er mediaconglomeraten dan wordt men voorzichtiger omdat er grotere financiële belangen gaan meespelen. Ook wordt hun macht groter om het nieuws in een richting te bepalen. Staatstelevisie is beslist minder verdacht dan de commerciëlen. De overname van de kwaliteitskrant Washington Post door commerciële internetwinkel Amazon in augustus 2013 is een rechtstreekse bedreiging voor de onafhankelijkheid van de media. Wat gezien het voorgaande steeds meer gaat spelen is dat gewone journalisten steeds minder tijd of geld hebben om iets van corruptie tot en met doofpotoperaties te onderzoeken. Meer voorbeelden Hoewel journalisten hun bronnen grondig moeten controleren, onafhankelijk moeten blijven en fatsoenlijke taal moeten gebruiken, gaat er wel eens iets mis en wordt fout nieuws doorgegeven zonder dat iemand ingrijpt. Een voorbeeld waarbij fout nieuws keer op keer wordt herhaald en journalisten dit kritiekloos papegaaien is dat van VVD-politici die de Pvda van potverteren beschuldigen. Dit is een absolute leugen. Via Wikipedia, zoekterm ‘staatsschuld’, kan iedereen zien dat kabinetten met VVD en CDA elk jaar twee tot drie keer zoveel staatsschuld hebben gemaakt dan wanneer de Pvda meeregeerde. Een ander voorbeeld: tijdens de recente opstanden in Egypte waren er grote demonstraties in Caïro. De internationale pers kon hier vrijelijk verslag van doen. Honderdvijftig kilometer noordelijker langs de Nijldelta wisten de burgers van grote steden niets. Op deze manier wordt pijnlijk duidelijk dat er geen vrije pers is in Egypte. Uit eigen land een voorbeeld: de berichtgeving rond Tristan van der Vlis die in Alphen aan den Rijn in 2011 in een winkelcentrum zes mensen doodschoot en zeventien verwondde. Uitgebreid in het nieuws was ook dat hij gediagnosticeerd was als schizofreen. Dit soort voorbeelden onthoudt het grote publiek en bevestigt vooroordelen. De macht: Rupert Murdoch Als laatste een voorbeeld waar de onafhankelijke pers de nek is omgedraaid en er sprake is van een gevaarlijke vervlechting met de politiek. In de jaren ’80 heeft Murdoch een enorm media -imperium opgebouwd over de halve (westerse) wereld. Hij is conservatief ingesteld en wordt gezien als de meest invloedrijke mediamagnaat in de

politiek. Hij is één van de weinige directeuren in de media die een controlerend belang heeft in zijn bedrijven. Na zijn eerste stappen om zijn bedrijf uit te breiden in Australië, is hij bezig geweest om anti-kartelwetgeving in zijn voordeel te veranderen. Hier wordt al duidelijk dat je voor zo’n man moet oppassen. Vanaf het midden van de jaren ‘60 begon hij langzaam maar zeker kranten over te nemen in Groot-Brittannië. Inmiddels is duidelijk dat Murdoch achter de schermen probeert te bepalen wie er premier wordt. Vooral in Engeland lopen er naar medewerkers van Murdoch tal van onderzoeken naar misdadige en corrupte praktijken. Vanaf 1985, nadat hij Amerikaans staatsburger werd, nam hij naast kranten en televisiestations ook het filmbedrijf 20th Century-Fox over. Hij heeft nu meer dan tweehonderd mediabedrijven. Is dit wenselijk? Wat zou u met zoveel macht doen? In Amerika deed

hij aan generaal Petraeus, die in Irak vanaf 2006 de burgeroorlog bedwong, een geheim voorstel om hem als president verkozen te krijgen. Petraeus weigerde en heeft inmiddels een schandaal aan zijn broek. Dit voorbeeld laat zien dat Murdoch heel ver gaat met zijn praktijken; het gaat hem om de macht, hij wil het bepalen in de politiek. • Herman Beens • Foto: Annet Ritsema Voor wie verder wil lezen: Wikipedia, zoekterm ‘Rupert Murdoch’ en VPRO-serie, zoekterm ‘outfoxed’

Thema Media

Onderzoeksjournalisten Een journalist werkt op één dag meestal aan meerdere onderwerpen tegelijk, voor televisie of krant. Tijd of geld om gaten in de nieuwsstroom te onderzoeken is er niet en de onderzoeksjournalist springt in dit gat. De onderzoeksjournalist is maanden, zo niet jaren, bezig met een onderwerp. Het gaat dan vaak om misdaad, politieke corruptie, fraude door bedrijven of militaire wandaden. Hij of zij kan putten uit zeven verschillende bronnen.

an deze zeven zijn de belangrijkste: analyse van relevante documenten, het uitzoeken van technische gegevens, overheidsdocumenten via de Wet Openbaarheid Bestuur en talrijke ‘on the record’ interviews. Elke journalist checkt en, als het goed is, hercheckt zijn bronnen, waarbij de interviews met klokkenluiders vaak geheim blijven. Soms wordt door het ongeduld van de klokkenluider zelf pijnlijk duidelijk wie gelekt heeft. Hij kan tegen een muur van onwil zijn gestuit en zoekt snel resultaat. De media of hogere instanties worden dan als breekijzer gebruikt. Wat hen drijft Wat onderzoeksjournalisten drijft, is de honger naar waarheid en rechtvaardigheid. Bepaald niet iedereen is hierin geïnteresseerd. Het gaat altijd over misstanden en onwettige activiteiten waarbij daders en verantwoordelijken het daglicht schuwen. Instellingen en politici hebben de neiging de nieuwsvoorziening te manipuleren. De focus van individuen ligt ook anders dan die van instellingen en is meer oprekbaar dan die van justitie, volksvertegenwoordigers, advocaten, financieel controleurs of de Criminele Inlichtingen Eenheid. Een aantal voorbeelden volgt hieronder.

Watergate

Bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen in 1972 leek het alsof de Republikeinse kandidaat Nixon de strategie van de Democratische kandidaten al vanaf het begin kende. Achteraf bleek dat in de nacht van 17 juni 1972 vijf mannen waren gearresteerd tijdens een inbraak in het hoofdkantoor van de Democraten. Ze maakten foto’s van documenten en plaatsten afluisterapparatuur. Bij hun veroordeling door de rechter kwam niet alles boven water. Wel werd duidelijk dat de vijf ingehuurd waren door topmedewerkers van het campagneteam van Nixon. Hijzelf ontkende elke betrokkenheid. Hier beten de Washington Postjournalisten Bob Woodward en Carl Bernstein zich in vast. Zij brachten de werkelijke toedracht van de inbraak boven water. Ze bereikten dit door vasthoudend maandenlang tal van betrokkenen te interviewen. Hierbij werden ze ‘gecoached’ door een anonieme klokkenluider die zich ‘Deep Throat’ noemde. Na de bekende uitspraak ‘Follow the Money,’ bleek dat Nixon zelf opdracht had gegeven tot de inbraak. Pas in 2005 bleek dat hun bron de toenmalige FBI onderdirecteur, Mark Felt, was! Uiteindelijk leidde dit tot het aftreden van Nixon. Ook werden er strenge wetten aangenomen om de financiering van presidentskandidaten zuiver te houden. De resultaten van hun onderzoek zijn kort daarop verfilmd in ‘All the Presidents Men’.

My Lai

Na het TET-offensief van de Vietcong in 1968 in Vietnam werden door het Amerikaanse leger schoonveegoperaties ondernomen. Op 16 maart trokken Amerikaanse soldaten My Lai binnen en begonnen vrijwel iedereen dood te schieten. De soldaten waren erg gefrustreerd over de meedogenloze manier van oorlogsvoeren. Soms kwamen zelfs kinderen met op scherp gestelde granaten op ze af! Intussen probeerden helikopterbemanningen tussenbeide te komen en zoveel mogelijk gewonden naar een ziekenhuis af te voeren. Slechts één piloot stuurde een brief naar de legerleiding. Het incident werd meteen in de doofpot gestopt door Colin Powell, die ook alle nieuwe klachten weerlegde. Echter de onderzoeksjournalist Seymour Hirsh sprak met militairen die aan het bloedbad hadden deelgenomen. Uiteindelijk leidde dit tot een rechtszaak en de bevelvoerend luitenant ter plaatse Calley werd tot levenslang veroordeeld. Het belangrijkste resultaat was echter dat de vredesbeweging sterker werd en mede daardoor de oorlog in Vietnam sneller ten einde kwam.

Gevolgen

De weg naar publicatie bevat vaak veel hindernissen. De reactie van betrokkenen varieert van hinderlijke tegenwerkingen en bedreigingen tot opsluiting en moord. In landen van de wereld waar corruptie en onrecht welig tieren lijken onderzoeksjournalisten aangeschoten wild. De uitkomsten van hun onderzoek zijn vaak sensationeel en de reacties gemengd. De onwettige activiteiten zijn ronduit schokkend zoals blijkt uit bovenstaande voorbeelden. Ook zijn er in Rusland, Ierland en Turkije (onderzoeks)journalisten vermoord. Lang niet altijd leidt waarheidsvinding tot een aanklacht en veroordeling. Het ontbreekt vaak aan de wil of de tegenkrachten zijn te sterk. Daarom blijven veranderingen in het systeem vaak uit.

‘Ik Ali’

Günter Wallraff is een bekende Duitse schrijver die tien jaar als ‘undercover Turk’ werkte, als illegale arbeider aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Zijn metamorfose was simpel: donkere contactlenzen, een toupetje zodat hij jonger leek, sprekend met een Keuls dialect, de volgorde van zinnen veranderend en de laatste lettergreep van een woord niet uitsprekend. In zijn boek ‘Ganz Unten’ beschrijft hij de ernstige misstanden en discriminatie op de arbeidsmarkt voor illegale vreemdelingen. Zo werd hij tijdelijk als zwarte kracht ingezet in een asbestfabriek. Hier werd meestal zonder bescherming gewerkt. Voor een hongerloon moest hij zes dagen per week en zestien uur per dag werken. Het gevolg van zijn onderzoeksjournalistiek was dat, na invallen van justitie en de belastingdienst, diverse bedrijven aangeklaagd werden. Wallraff zelf is bescheiden over de reikwijdte van zijn acties. De straffen voor veel van de bedrijven vielen laag uit en de illegale praktijken gingen gewoon door. Wel kwam discriminatie op de politieke agenda in Europa.

Slot

Met bewondering volg ik regelmatig op de televisie documentaires over corruptieschandalen die onderzoeksjournalisten ontrafelen. Op dit moment is er volop tegenstrijdig nieuws over de F-35, verdere bezuinigingen en schaliegas. Met de kennis van bovenstaande voorbeelden kunnen wij anders kijken naar wat wij er over lezen. Wees niet verbaasd als blijkt dat politici foute besluiten nemen die later nog eens tegen het licht worden gehouden. • Herman Beens Voor wie verder wil lezen: Wikipedia, zoekterm ‘investigatieve journalism’ John Pilger, ‘Tell Me No Lies’, 2005, Vintage

Thema Media

‘Wij worden gestuurd door spiegelneuronen’ Over het fenomeen emotietelevisie

an het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw dook de term ‘emotietelevisie’ op. Er wordt mee bedoeld dat bepaalde televisieprogramma’s vooral gericht zijn op het raken van de emotie van de kijker. Het vertoonde komt rechtstreeks binnen bij de toeschouwer. Het blijkt dat wij met z’n allen graag kijken naar het leed van de ander, maar ook graag de verliefde vlinders voelen als twee geliefden elkaar na jaren weer zien. Voorbeelden van emotie televisie zijn: Spoorloos (KRO), Een dubbeltje op z’n kant (RTL 4) en Bonje met de buren (RTL4). De hulplijn van stichting Korrelatie staat regelmatig roodgloeiend als gevolg van dit soort programma’s. Tegenwoordig is reality tv ook erg populair, en dat is nog een tandje erger dan emotietelevisie. Waarom hebben wij zo’n behoefte aan televisie die zo dichtbij komt?

Exhibitionistischer

Communicatiedeskundige

Vervlakking

Visser denkt dat de opkomst van emotietelevisie samenhangt met veranderingen in onze maatschappij, maar hij kan dat niet hard maken. Hij noemt drie ontwikkelingen die voor deze veranderingen hebben gezorgd: commercialisering, journalistieke veranderingen en de ontzuiling van de omroepen. Visser: ‘Televisieland is een eenheidsworst geworden. Programma’s zoals Spoorloos van de KRO en Een dubbeltje op z’n kant van RTL4 zijn op elkaar gaan lijken.’ Verder denkt Visser dat de Nederlander in het algemeen exhibitionistischer is geworden. Hij verklaart nader: ‘Degenen die de hoofdrol spelen in dit soort programma’s zijn op zoek naar fifteen minutes of fame. Het is allemaal theater. Het moet zijn alsof het zich voor hun eigen ogen afspeelt.’ Wij verlangen blijkbaar naar zielenroerselen en zien dat terug in deze miniberoemdheden.

Dick Visser, hogeschooldocent aan de Hanzehogeschool te Groningen, vertelt over het onderwerp emotietelevisie. Hij geeft les op het gebied van Beeldcommunicatie. Het is zijn taak om studenten op te leiden in het communicatievak en dan specifiek beeldcommunicatie. Hij heeft zelf de lerarenopleiding Nederlands en geschiedenis gevolgd en daarna de Uitgeversopleiding te Amsterdam. Momenteel is hij bezig met het laatste jaar van de Master Educational Theory aan de NHL.

Wat zegt het over ons dat we graag naar emotietelevisie kijken? Visser geeft hierop het volgende antwoord: ‘Wij zijn op zoek naar emotie die kantelt, maar ons niet raakt. Velen van ons zien liever het verdriet van een ander en dit heeft met vervlakking te maken.’ Over de gehele lijn kun je stellen dat de uitingsvormen steeds extremer zijn geworden.

Hét medium

Visser vertelt dat het televisielandschap langzaam maar zeker veranderde: emoties gingen een steeds grotere rol spelen. De televisiemakers kozen steeds minder voor een louter objectieve journalistieke insteek. In de jaren negentig van de vorige eeuw was televisie echt hét medium. Er was nog geen concurrentie van

Spiegelneuronen

Uit het bovenstaande is heel helder naar voren gekomen dat emotietelevisie velen aantrekt, maar hoe werkt het eigenlijk? Visser verklaart: ‘Het is alsof je in de spiegel kijkt in positieve en negatieve zin. Je ziet de verbeelding. Het zijn allemaal spiegelneuronen die ons sturen: die handeling die de ander uitvoert wordt nagedaan door jezelf.’ Op die traan kan daarom niet dicht genoeg worden ingezoomd. Wij zijn op zoek naar plaatsvervangend verdriet. Visser: ‘Miljoenen zijn aan de buis gekluisterd als Boer zoekt vrouw (KRO) vertoond wordt, omdat de ene groep zich verplaatst in de hoofdrolspelers en de andere groep maakt hen de volgende dag bij de koffieautomaat belachelijk.’ Overigens maken programmamakers gebruik van de negatieve en positieve intenties. • Carin Roelofs

Het Dorp

Zoals zo vele fenomenen komt emotietelevisie oorspronkelijk uit Amerika, waar het in de jaren vijftig gestalte kreeg in de vorm van talkshows. Velen denken dat dit genre bij ons in de jaren tachtig van de vorige eeuw in zwang raakte – denk aan de Surpriseshow van Bert van der Veer – maar Dick Visser vertelt dat Nederland reeds in de jaren zestig van de vorige eeuw te maken kreeg met het fenomeen. Visser: ‘Begin jaren zestig werd er onder de titel ‘Open het Dorp’ een 24 uursinzamelingsactie gehouden die integraal werd uitgezonden op tv. Mies Bouwman presenteerde deze grote show waarin geld werd ingezameld voor een woonomgeving voor geestelijke en lichamelijke gehandicapten.’ Dit eerste emotietelevisieprogramma was een groot succes en het dorp is gebouwd en bestaat nog steeds. Naar aanleiding van deze eerste show waarbij emoties bij de kijkers werd opgeroepen kwamen er meerdere emotietelevisieprogramma’s.

Denk bijvoorbeeld aan reality tv waarbij we ‘gewone’ Nederlanders volgen in hun alledaagse doen en denken. Op dit moment wordt veel gekeken naar Barbie die bekend is geworden door het programma Oh Oh Cherso waarin Nederlandse jongeren in het Griekse Cherso het uitgaansleven onveilig maken. Blijkbaar zijn we minder op zoek naar diepgang en willen we domweg vermaakt worden. Of zoeken we ontspanning na een drukke werkdag...

internet en een goed format trok miljoenen kijkers. Visser legt uit: ‘Met de opkomst van de commerciële zenders in Nederland veranderde het medium televisie. Mensen willen vooral vermaakt worden en de commerciële zenders sloten daar goed op aan.’ Emotietelevisie is een hapklare brok positieve of negatieve emotie. Visser: ‘Iedereen ging zich op dit soort programma’s stortten. Kijkers willen het verdriet en leed van de ander zien, om maar hun eigen verdriet en leed te kunnen relativeren. Of ze willen juist mee kunnen leven met de onmogelijke romantiek van een stel dat duizenden kilometers uit elkaar woont en elkaar op kerstavond in de armen mag sluiten, terwijl Robert ten Brink minzaam lachend toekijkt.’

Thema Media

ReclameChloordwerg En? Trok het woord uw aandacht? Dit stukje gaat namelijk over reclame. Daarvan is het vaak allereerst de bedoeling om de aandacht te trekken. Eenmaal getrokken, is het de kunst om die aandacht goed vast te houden… Zo verwacht je na een woord als Reclamechloordwerg waarschijnlijk iets heel bijzonders. Misschien was het niet zo slim om zo’n aantrekkelijk, kek woord te gebruiken terwijl mijn stukje daarbij misschien mager afsteekt? Ik kan wel allerlei beloftes doen, maar kan ik die waarmaken? Reclame is overal. De oudste betekenissen, uit het Latijn (‘reclamare’), zijn ‘het terugroepen van de lokvogel’ en ‘telkens roepen’. Door iets telkens te herhalen, blijft het natuurlijk hangen. En vroeger scandeerde men belangrijke boodschappen op het marktplein. Toen was er nog niet zoveel reclame als nu. Tegenwoordig is reclame, ik roep het toch even, overal! Overal! Het ligt stapels dik in de brievenbus, mijn T-shirt staat vol met artiestennamen van het Northseajazzfestival en bovenaan prijken de twee Javaanse jongens van het shagmerk. Het shirt is uit ´97 toen het roken nog vrijheid/blijheid betekende in plaats van een toekomstige parasiet op de Nederlandse gezondheidszorg. Als ik uit mijn raam kijk, zie ik reclameposters op het bushokje. Ziggo biedt erg voordelig 300 belminuten en 100 sms’jes aan en ik baal dat ik al een andere duurdere Ziggo-bundel heb. Echt frustrerend, dus. Toch kan reclame het leven leuker maken. Denk maar aan het ontroerende Pietje Pietamientje die ‘het gewoon lekker vindt’ of de destijds zeer geestige spotjes van ‘even Apeldoorn bellen.’ Bijna net zo grappig is dat na meerdere spotjes uit Apeldoorn veel mensen nog steeds niet wisten, hoe de verzekeraar uit Apeldoorn nou heet. Ikzelf weet het tot op de dag van vandaag niet. Nog een positief ding van reclame is dat het je, tijdens de film, even de tijd geeft om wat blokjes kaas te snijden. Je kunt dan mooi daarvoor of daarna rustig je behoefte doen. Mijn tv bevindt zich in de woonkamer. De eerste deur links daarvan zit het toilet. Misschien ken je het? Dat je met alle deuren open staat te plassen zodat je nog net wat flarden opvangt van de plottwist? Dat je uit alle macht probeert je straal een beetje te buigen, zodat je met je oor twee centimeter dichter bij de tv komt, die vijf meter van je vandaan staat? Jep, reclame is ideaal. Trouwens. Stel je straal mist zijn doel een beetje… Dan kan een reclamechloordwerg uitkomst bieden. Nu in de aanbieding bij Foolcolor Magazine.

Boekrecensie

DSM De Sigmund Methode Iedereen heeft wel wat

Een tijdje geleden kwam de DSM V, het handboek voor het diagnosticeren van psychiatrische ziekten, uit. Hier was tamelijk veel kritiek op. Dr. Sigmund (Peter de Wit) komt nu met een alternatief: De Sigmund Methode! Voor jong en oud, groot en klein en dik en dun. De kleine excentrieke psychiater verklaart iedereen gek. Maar een groot deel van de westerse bevolking wil anders zijn en wil een psychiater om gehoord te worden. Het tijdperk dat de psychiatrie er was voor de ‘echte’ gekken is definitief voorbij. In het algemeen wil de patiënt aandacht. Als je geen probleem hebt, ga je naar een hulpverlener om je problemen aan te laten praten. In alfabetische volgorde zijn alle denkbare stoornissen te vinden, af en toe afgewisseld met handige reclame om inspiratie op te doen. Vind je eigen afwijking, lees en lach! De toegevoegde strips maken het nog grappiger...

Serieuze gevallen

Schizofrenie, bipolaire stoornis (manisch depressief) en depressie werden altijd gezien als ernstige afwijkingen, maar Dr. Sigmund weet de heftige lading te verminderen door humor te gebruiken. Toegegeven, het zijn ernstige diagnosen, maar kan iedereen zich daarin vinden? Dr. Sigmund vindt ruimte om het ziektebeeld te relativeren. Je bent niet ‘gek’ als je schizofrenie hebt, hooguit anders dan de gemiddelde mens. En dan nog, wie heeft er tegenwoordig niet iets? Ieder mens is uniek en vreemd. Dr. Sigmund vertelt ons om ons geen zorgen te maken over welke diagnose dan ook. Zolang je je mankement maar erkent en erover praat. Het liefst met de leukste psychiater van Nederland: Dr. Sigmund!

Vrouwenkwalen

Als vrouw kan het leven tegenzitten: een verminderd libido, relatieproblemen en zelfs bad hair day stress. Dr. Sigmund praat graag met vrouwen en hij kan zijn enthousiasme niet altijd inhouden. Vrouwen mogen met allerlei problemen bij hem komen en zij zullen zijn optimisme en humor waarderen. Zelfs bad hair day stress onderschat de excentrieke psychiater niet: hij weet hoeveel haar voor een vrouwelijke patiënt betekent. Hij weet inmiddels dat het serieus de levenslust en het zelfvertrouwen aantast. Elke keer, elke sessie, ontdekt hij meer over de vrouw en die informatie kan hij gebruiken voor vervolgsessies. Ook voor het praten over problemen tijdens het vrijen staat hij open en hij erkent het probleem dat een aantal vrouwen geen orgasme kan krijgen. Bovendien verklapt de psychiater dat hij de vrouwen altijd een orgasme kan geven. Daarnaast kun je als vrouw bij hem terecht als je het wilt hebben over liefdesverdriet: hij weet dat het heftige emoties kan opwekken en dat het tijd kost om erover heen te komen.

Mannenkwalen • Sjoerd Hesselmans • Illustratie: Margje Molenkamp - van den Berg

De man heeft het niet altijd makkelijk: hij wordt onderdrukt door de vrouw, moet zijn libido in bedwang houden en zijn uiterlijk takelt af per jaar. Om al deze problemen het hoofd te bieden heeft Dr. Sigmund een mannenpraatgroep in het leven geroepen: de tegenhanger van de vrouwenpraatgroep die al veel langer bestaat. Hij leert hun dat ze zich niet hoeven te schamen en dat zij net zo goed open

kunnen zijn over hun persoonlijke leven. Om de schaamte helemaal voorbij te gaan, komen er mannen bij hem die een erectiestoornis hebben. Deze mannen vinden de prestatiedruk te zwaar worden en nemen het de vrouw kwalijk. Er is faalangst in het spel en daarom schrijft de psychiater maar praktisch Viagra voor, probleem opgelost. Daar tegenover kan de man juist een seksverslaving hebben en is dat erg voor de vrouw? Het is problematisch als het gezin en werk worden getroffen. In dit geval verwijst Dr. Sigmund door naar de kerk!

Kinderen

In elke school, in elke klas vind je tegenwoordig kinderen met een diagnose: autisme, ADHD, ADD en hoogbegaafdheid. We vinden het heerlijk om overal maar een etiketje op te plakken. Een kind is niet bijzonder genoeg als het geen afwijking heeft. Leraren hebben hun handen vol aan dit groeiende probleem. Het liefst zien de ouders een combinatie van diagnosen. Hoe gekker, hoe beter. Voor onze begripvolle psychiater maakt het niet uit, hij heeft ook veel geduld met de jonge patiëntjes. Ze kunnen met hem verder praten over pesten, gewichtsproblemen en zorgen over hun uiterlijk. Dr. Sigmund weet altijd raad! • Carin Roelofs • Uitgeverij: De Harmonie • ISBN: 9076168709

Het huisdier van... De huisdieren van… Thea Mulder Barbie en Ken Overal zie ik ze lopen, Barbie en Ken. Vroeger had je ze alleen als plastic pop, maar sinds een tijd zijn ze tot leven gekomen: slank, perfecte huid, kapsel tot in de puntjes verzorgd, stralende glimlach. Hoe heeft dat toch kunnen gebeuren? Al die tot leven gekomen poppen. Eerst zag ik ze alleen in de tijdschriften en op de tv. Ze werden (en worden nog steeds) beschreven als de perfecte mens. Zo moet je er uitzien om mee te tellen in de maatschappij. Het is belangrijk dat je slank bent, dat je een perzikhuidje hebt en een stralend witte lach. Daarbij moet alles ook nog eens in de juiste verhoudingen zijn. Het kan natuurlijk niet zo zijn dat je neus te groot is of je borsten te klein. Gelukkig hebben we als informatiebron en stimulans dus de media. Daar vertellen ze je precies wat je moet kopen en hoe je je moet laten opereren om er fantastisch uit te zien. Is dat niet geweldig! Als we ons precies aan de voorschriften houden, kunnen we er allemaal uitzien als Barbie en Ken. En wie wil dat nou niet. Jammer alleen dat Barbie en Ken er niet echt gelukkig uitzien. Hun gezicht staat stijf van de Botox en de stralende lach is wel heel erg wit en lijkt op het gezicht geplakt. Ze zien er een beetje uit als levende poppen. Maar ja, wie durft de aanbevelingen van de media in twijfel te trekken en gewoon zichzelf te blijven?

Thea Mulder heeft vissen als huisdier. Ze vertelt me hoe ze daarmee begonnen is. ‘Ik heb eerst acht jaar lang goudvissen gehad. Ik had er twee. Een is zes jaar oud geworden en de ander acht. Nadat zij zijn overleden heb ik een tijdje niks gehad. Toen begon het toch weer te kriebelen en heb ik een aquarium gekocht.’ Er is wel een verschil tussen een goudvis en de vissen in haar aquarium. ‘Met een goudvis kun je echt contact hebben, maar een aquarium is als schouwspel veel mooier. Als je voor het aquarium gaat staan zwemmen alle vissen naar boven omdat ze weten dat er dan gevoerd wordt. Verder reageren ze niet zo op mensen.’ Thea heeft in haar aquarium drie soorten vissen. ‘Guppies en kardinaaltetra’s en platy’s. Guppies zijn felgekleurde vissen die allerlei staartvormen kunnen hebben. Zo zijn er het enkelzwaard – een staart met een lange uitloper -, het dubbelzwaard – de staart bestaat uit twee delen – en de sluierstaart. Van de guppies krijg ik wel eens jonkies. Op dit moment heb ik vier jonge guppies zwemmen. Kardinaaltetra’s lijken veel op neontetra’s. Het zijn rood met blauw gekleurde vissen. Ze worden zo’n vijf centimeter lang. Ze hebben een rode streep onderaan hun buik die helemaal doorloopt. Platy’s zijn een populaire tropische vissensoort. Ze zijn goede algenverdelgers. Ze zijn in ontelbare variëteiten te verkrijgen: met lange staarten, kleurvariaties, vlekpatronen, stippelpatronen en lange vinnen.’ Ze heeft ook planten in het aquarium. ‘Ik zoek af en toe een leuk plantje uit en die zet ik er dan in.’ Het aquarium staat bij Thea naast de tv. ‘In het begin als ik tv zat te kijken werden mijn ogen vaak naar het aquarium getrokken omdat het zo’n mooi schouwspel is.’ Begrijpelijk als je de vissen ziet. Zulke schoonheid verveelt nooit, vooral ook omdat ze zich zo gracieus bewegen. Een levend sieraad voor de woonkamer. • Chris van Boetzelaer • Foto: Thea Mulder

Uw b e

g n a l e b n a v n j i z langen

Wanneer u begint met het lezen van dit artikel leg het dan niet gelijk weg. Het onderwerp klinkt saai, maar is dat beslist niet. Lang niet iedereen weet wat een cliëntenraad is. De cliëntenraad is een groep mensen die de gemeenschappelijke belangen van cliënten van een zorginstelling behartigt. Elke instelling moet een cliëntenraad hebben. Dat is geregeld in de Wet medezeggenschap cliënten zorginstelling. Deze wet verplicht de zorgaanbieder om een cliëntenraad in te stellen. U kunt de hele wet vinden op internet wanneer u op Wmcz zoekt.

aarom is het belangrijk uw belangen en rechten te behartigen? Cliënten en cliëntenraden hebben invloed op het beleid van de zorginstelling. De raad praat, namens de cliënt, mee over bepaalde (beleids)zaken en geeft advies. Gevraagd en ongevraagd. Bij bepaalde zaken hebben de raden zelfs de plicht om een advies uit te brengen. Bijvoorbeeld over een reorganisatie of wanneer het eten niet in orde is. Dat is belangrijk, want de cliëntenraad is namelijk de enige binnen de zorgen dienstverlening die kan praten vanuit de ervaring van cliënten. De leden van de verschillende commissies en raden zijn bij Lentis allemaal cliënten. De leden weten dus waarover ze praten en wat er – als het goed is – belangrijk is voor u. Het zou fijn zijn wanneer u als cliënt het ergens niet mee eens bent het ons laat weten. Nog fijner zou het zijn wanneer u lid zou willen worden van een cliëntencommisie (CC) of cliëntendeelraad (CDR). Hoe meer berichten van de achterban, hoe beter de commissies en raden kunnen werken. Zo zijn de raden nu druk aan het overleggen met de diverse directies over de bezuinigingen, en de reorganisatie van Welnis en Linis. Ook zijn we bezig met uw kennis van uw behandelplan. Wij willen dat u weet dat u een behandelplan heeft. U moet er zelfs voor tekenen dat u akkoord gaat met uw behandelplan. Uw behandelplan moet regelmatig met u worden besproken (geëvalueerd). Ondertussen is het ons bekend dat veel mensen nooit hun behandelplan hebben gezien of zelfs niet op de hoogte waren van hun behandelplan. De cliëntencommissie bij het Centrum voor Integrale Psychiatrie heeft dit onderwerp op zich genomen. Uw mening is belangrijk. Er zijn e-panels om uw mening te vragen. De Centrale Cliëntenraden zijn op dit moment druk met de bezuinigingen en de gevolgen voor alle cliënten. We willen de bezuinigingen en de plannen van de directie op de voet volgen en daar waar nodig advies uitbrengen. De verschillende cliëntencommissies en -raden worden ondersteund door het Cliënten Belangen Bureau. Hier werken mensen die geheel onafhankelijk van Lentis de raden ondersteunen met advies. Ze schuiven bij de vergaderingen aan van de raden en verzorgen cursussen, waardoor de raden beter kunnen functioneren en beter op de hoogte zijn van wat er binnen Lentis allemaal gebeurt. Boven de cliëntenraden en –commissies zijn twee Cliëntenraden: de CR Welnis en de CR Linis, en daar-

boven de Centrale Cliëntenraad, het hoogste orgaan. U kunt bij uw cliëntenraad altijd terecht wanneer u ergens ontevreden over bent. Er is bijvoorbeeld niet genoeg beleg voor op het brood binnen de instelling waar u zich bevindt of de warme maaltijd is niet goed. U heeft uw behandelplan nooit gezien en krijgt dat ook niet voor elkaar. U bent het niet eens met belangrijke veranderingen in het behandelaanbod. Zo kan bijvoorbeeld ergens creatieve therapie verdwijnen. Wij mogen en soms moeten wij daar advies over uitbrengen. Het is belangrijk dat u weet dat wij er zijn en waar u ons kunt vinden. U kunt altijd een vraag stellen via de e-mail: info@cbb21.nl of gewoon bij de raad binnen uw instelling. In bijna alle wachtkamers van Lentis liggen wel folders over de cliëntenraden. Het zou fijn zijn wanneer u de moeite nam om die folder te lezen. Het lijkt zo saai, misschien zelfs wel onbelangrijk in uw ogen. Toch is het dat niet. Het gaat om u en wij zijn er voor u. Voor persoonlijke problemen met behandelaren zijn de raden er niet. Daarvoor kunt u terecht bij een patiënten vertrouwenspersoon (PVP-er). Wij hopen van u te horen! • Elisabeth Smelik • Foto: Annet Ritsema

James Wade de darter met een vlekje James Wade is momenteel na Phil Taylor de meest succesvolle darter bij de PDC (de Professional Darts Corporation, de profbond voor darters, waar ook Raymond van Barneveld en Michael van Gerwen voor uitkomen). Minder bekend is dat hij in 2010 de diagnose bipolaire stoornis heeft gekregen. Dankzij goede begeleiding en medicatie is hij ondanks deze handicap nog steeds in staat op topniveau te darten.

ames Wade wordt geboren in 1983 in Aldershot in de regio Hampshire van Engeland. Op zijn veertiende begint hij serieus met darten en gaat hij meespelen in de jeugdcompetitie in Engeland. Een tijdlang heeft hij nog een baan bij een garage in Aldershot als monteur, maar in 2006 geeft hij die op om voltijds dartprof te worden.

Van de Gladiator tot The Machine

James Wade heeft tijdens zijn dartcarrière al verschillende bijnamen versleten. Een bijnaam is belangrijk voor een darter, het zegt iets over de darter en het wordt altijd genoemd als ze opkomen bij een wedstrijd. In het begin had Wade de bijnaam Gladiator. Echter, nadat hij in een seizoen drie negendarters (een negendarter is vergelijkbaar met een hole-in-one bij golf, het betekent dat je in drie beurten – dus met negen darts – 501 uitgooit) had gegooid, veranderde hij zijn bijnaam in 009 (een knipoog naar James Bond). In 2008 kwam Wade weer met een nieuwe bijnaam: The Machine. Sindsdien is hij die blijven voeren bij al zijn wedstrijden.

Crisis

In 2011 krijgt Wade het zwaar voor zijn kiezen. Hij verliest twee partijen kort achter elkaar en raakt in een zeer zware depressie. Het is zo erg dat het hem doet besluiten zich te laten opnemen in The Priory, een vooraanstaande psychiatrische kliniek in Engeland. Hij verblijft daar uiteindelijk 28 dagen. Hij wordt gediagnosticeerd met bipolaire stoornis. Later zegt hij hierover: ‘I had a very different outlook on life to other kids and I remember even asking my mum and dad if i was disabled mentally’ (‘Ik had een heel andere kijk op het leven dan andere kinderen en ik herinner me zelfs dat ik pa en ma gevraagd heb of ik psychisch ziek was’). Achteraf is Wade dolblij dat hij zich heeft laten opnemen. Over zijn huidige conditie zegt hij: ‘I still have my moments and I still fear going back to the dark old days. But I’m getting there’ (‘Ik heb nog steeds moeilijke momenten en ik ben nog steeds bang terug te vallen in de oude donkere dagen. Maar ik kom er wel’).

‘Nutter’

Als Wade na deze opname weer wedstrijden gaat spelen, wordt hij door enige collega’s uitgemaakt voor ‘nutter’ (Engels voor ‘gek’). Het toont aan dat zelfs anno 2012 er nog veel gestigmatiseerd wordt. Maar hij slaagt erin de draad weer helemaal op te pakken en staat al snel weer derde op de wereldranglijst. Momenteel staat hij vijfde. Concluderend kan gezegd worden dat Wade een voorbeeld is van iemand die ondanks een stevige diagnose goed zijn weg weet te vinden in de wereld van het professionele wedstrijddarts. • Chris van Boetzelaer • Foto: Thea Mulder

Darts : van caféspel to t wedstrijd Het darte sport n werd v a n o u ds h in de Eng eel veel else pubs gespeeld. al e e n h e e He l oud spel: er wordt a t is zestiende l in de eeuw meld ing van g Eeuwenlan emaak t. g werd er op allerlei lende bo v erschilrdvormen gespeeld, in 1896 het no g totdat ste zijnde we dstrijdbord eds in gebruik ontworpe Wedstrijde n we n gooien om gaan als volgt: sp rd. de beurt d elers rie pijlen n bord, waa aar h e t rbij ze ee n vooraf puntentota bepaald al (meesta l 501) weg spelen. D moeten e spelers gooien alt een afstan ijd v d van 2,37 meter en h anaf hangt altij e d op 1,73 meter hoo t bord te gooien g. Om uit moeten de spelers ee gooien, d n du b b e l at is of de midde (telt voor lste roos 50 punten ) of d e b ring (telt uitenste voor du bbele p Lang gele un den ston den spele ten). wel te rok rs nog en en te drinken ti wedstrijd, jden maar teg enwoordig s de dat niet m e er wordt

Gijs op reis berichten van een redactielid op vakantie Bira Bira ligt deels op een koraalrots. Vlak voor de kust valt echter slechts weinig koraal of vis te ontdekken. Wanneer ik over het strand slenter, op zoek naar een betere snorkelplek, nodigt de lokale hangjeugd me uit een stukje mee te varen naar een betere plek. Terug aan land trakteer ik ze op Fanta en ga terug naar mijn losmen (goedkoop hotel). De volgende dag wandel ik al vroeg in de ochtend naar de scheepswerf aan de andere kant van Bira. Enorme houten schepen worden hier op het strand gebouwd. Het moet een hels karwei zijn om wanneer het schip klaar is deze over boomstammen naar zee te rollen.

Selayar Vanaf Bira neem ik de ferry naar het eiland Selayar. Tijdens de overtocht krijg ik een lift aangeboden naar de dichtstbijzijnde plaats op het eiland en daar is het wachten op verder transport. Na twee dagen ligt er dan eindelijk een prauw in de haven die naar Taka Bonerate, het op drie na grootste atol (koraaleind) ter wereld, gaat. Althans: dat had ik zo begrepen.

Gestrand De boot is, zoals meestal in deze regio, aardig overbeladen met passagiers. Onderweg blijkt dat we Taka Bonerate voorbij zullen varen en in plaats daarvan naar Bonerate gaan. De Taka had ik er die ochtend voor het gemak bijbedacht en Bonerate is een ander eiland dat gelukkig wel in dezelfde eilendengroep ligt. Twaalf uur later zijn de fles water en rol kokosnootkoekjes zo goed als op en zijn we Taka Bonerate al lang voorbij gevaren. Het is donker en de motor van het bootje slaat af. Aan de lichtjes te zien dobberen we tussen twee eilanden, dus echt gevaarlijk is het niet.

Plunderen Een jongen met wie ik kort daarvoor heb gepraat klimt via de achterkant van de boot naar de kombuis om deze te plunderen. Rampok heet dat hier en het komt me vaag bekend voor als een oud-Nederlands woord. Hij komt terug met een ketel sterke koffie en een enorme hoeveelheid rijst waar we met z’n vieren van eten.

In kleermakerszit om de pan heen en om de beurt met de rechterhand een hap oplepelen. De linkerhand gebruik je op de WC, die is onrein. De volgende ochtend varen we in slechts twintig minuten naar het dichtstbijzijnde eiland. De kapitein (die het roer met z’n voet bedient om over de kajuit heen te kunnen kijken) durfde het niet aan om in het donker door het koraal bij de haven te varen.

Bira

“Hello mister“ brigade van Taka Bonerate

Prauw naar Taka Bonerate

Zeezigeuner dorp

Kapitein aan het roer

Maniok stampen

Kerst op Bonerate Binnenkort is het kerstmis, maar daar merk je hier niet veel van. Wat ik wel merk is dat buitenlanders op Bonerate een zeldzaamheid zijn. Ik heb constant een sliert schoolkinderen achter me aan lopen. Hun conversatie bestaat uit twee enthousiast geschreeuwde woorden: ‘Hello mister!’. Als ik ‘hello’ terug schreeuw rennen ze hard weg en duiken een paar minuten later weer op om het ‘hello mister!’ te herhalen. Knap vermoeiend. Ik heb nog geprobeerd een hand vol snoepjes in de lucht te gooien en zelf hard weg te rennen, maar daardoor werden ze de dag erna des te hardnekkiger. De plaatselijke moskee heeft net opgeroepen tot gebed en de les is weer begonnen, dus heb ik de rust om wat foto’s te maken van mezelf. Terug op het vasteland wil ik die als kerstkaart naar iedereen sturen. Die avond is er een bruiloft op het dorpsplein met daarna een groot feest en, pech voor mij, ook dansen.

Zeezigeuners Afgezien van snorkelen en de ‘hello mister’-brigade zoveel mogelijk ontlopen valt er weinig te doen in het dorp. Ik ben daarom blij als de eigenaar van de rumah kos (kosthuis voor scholieren en tijdelijk ook mijn onderdak) vraagt of ik meewil op de motor. Een kwartier later komen we aan bij een verlaten dorpje met erg armoedige hutjes. Op een platform ligt zeewier te drogen en boven de veranda van één van de huisjes ook vis. Mijn tijdelijke huisbaas vertelt me dat dit dorp van de orang laut (zeemensen ofwel zeezigeuners) is en dat ze overdag niet thuis zijn. Ze leven van wat de zee opbrengt, soms ook door middel van piraterij. In het volgende dorp woont de familie van m’n gids en moet ik op de foto met iedereen, eerst gezamenlijk en vervolgens ieder apart. Soms is het best vermoeiend om de enige buitenlander te zijn. Daarom ben ik van plan om Oud en Nieuw straks in Tana Toraja te vieren, dat veel meer op de toeristische route ligt. • Tekst en foto’s: Gijs van der Paauw

Een interview met een doorgewinterde cartoonist 22

De etalage In de etalage laten we iemand aan het woord met een bijzondere hobby of bezigheid.

Een interview met een doorgewinterde cartoonist

‘Never a dull moment’ Toen ik Eriko voor het eerst ontmoette waren er twee dingen die me opvielen: zijn petje en zijn compagnon, de hond met de legendarische naam Von Puckhausen. Petje Eriko, oftewel Petje, woont zijn hele leven al in Groningen. Hij werd geboren op 28 november in 1973 en komt uit een gezin met vader, moeder en broer. Zijn bijnaam ‘Petje’ kreeg hij van vrienden omdat hij elke dag een petje droeg en nog steeds draagt. Hij vertelt dat hij naar het Willem Lodewijk Gymnasium ging, totdat het Grieks hem teveel werd. Om deze reden is hij naar het atheneum gegaan. Het Grieks lag hem weliswaar niet, maar Latijn heeft een hele goede basis gelegd. Hij had een voorkeur voor vreemde talen en dat heeft hem gevormd. Liever beeld dan tekst Al op jonge leeftijd bleek Eriko een fascinatie te hebben voor strips. Op vierjarige leeftijd las hij strips op de zolder van zijn opa en oma. Strips zoals Suske en Wiske en Lucky Luke. Hoewel hij toen nog niet kon lezen, kon hij het verhaal goed volgen door naar de plaatjes te kijken: ‘Een plaatje neem ik makkelijker op dan alleen tekst’. De functie van het beeld kende hij al gauw en hij heeft het nooit meer losgelaten. Nog steeds geeft hij de voorkeur aan het plaatje omdat het makkelijker te verwerken is. Hij laat weten dat hij liever strips leest in plaats van boeken die moeilijker te verwerken zijn. Alleen lezen kost natuurlijk meer concentratie en die kan minder zijn. Hij las niet alleen strips, maar maakte ze zelf ook al. Von Puckhausen? Het is duidelijk waar zijn bijnaam vandaan komt gezien hij al meer dan twintig jaar een petje draagt, maar de naam die hij zijn hond geeft in de strip Petje en Von Puckhausen houdt hij geheim. Hoewel de namen verzonnen zijn, zijn de gebeurtenissen in zijn strip op de waarheid gebaseerd. Dankzij de belevenissen met zijn viervoetige makker kan hij elke keer een nieuwe strip bedenken. Voor hem is het tekenen een uitlaatklep. Zo kan hij zijn frustraties kwijt over alledaagse zaken. Hij heeft een enorme behoefte om van zich af te tekenen. Tegelijkertijd geeft hij er een draai aan door humor te gebruiken.

Pleuranus Naast Petje en Von Puckhausen tekent Eriko soms andere strips. Een voorbeeld is Pleuranus dat gaat over een alien van de planeet Pleuranus die uit de lucht komt vallen, zoals mister Bean en terug moet naar zijn eigen planeet. De titel heeft een humoristisch tintje dat past bij zijn humor. Toch is hij vooral bezig met de striptekening die in het Foolcolor Magazine staat. Hij is er om de andere dag mee bezig. Hoewel Eriko niet altijd inspiratie heeft, heeft hij vaak gauw een idee dat hij later uitwerkt. In de meeste gevallen zet hij vrij snel een cartoon in elkaar, maar het hangt er vanaf hoe het gaat. Autodidact Eriko vertelt dat hij geen voorbeelden heeft, maar dat hij wel fan is van bepaalde strips. Hij is vooral autodidactisch en bedenkt zijn verhalen vanuit zijn eigen belevenissen en ervaringen. Idolen heeft hij zeker, namelijk Morris van Lucky Luke en de befaamde Goscinny van Astrix en Obelix. Hij heeft bewondering voor de makers, omdat ze hun cartoons zo dynamisch maken en werken vanuit verschillende perspectieven, dat is echt heel moeilijk. Natuurlijk weet hij hoe knap dat is omdat hij er bijna dagelijks mee bezig is. Zwart wit Inmiddels werkt Eriko al meer dan zes jaar voor het Foolcolor Magazine en nog steeds met veel plezier. Hij denkt dat hij deze strip mocht en mag verzorgen omdat zijn ideeën aansluiten bij het blad en de doelgroep. Zijn gekke karakters passen helemaal binnen het plaatje. Hij geeft daarnaast aan dat hij de vrijheid heel prettig vindt. Het liefst tekent hij alleen in zwart wit; voor hem heeft kleur geen toegevoegde waarde. Nog steeds krijgt hij veel positieve reacties en dat geeft hem een positief gevoel. Toekomst Hoewel Eriko tevreden is over het werk voor het magazine, zou hij het tekenen graag willen uitbreiden. De opleiding bij het Kunsten Centrum Groningen zal hem daarbij helpen. Hij heeft daardoor geleerd om zichzelf te verkopen. Tegelijkertijd wil hij niet de hele dag achter zijn bureau zitten zoals zijn idolen en daar streeft hij niet naar. Hij moet de straat op om inspiratie op te doen: zijn werk is afhankelijk van gebeurtenissen. Never a dull moment (nooit een saai moment) is de uitspraak die goed bij hem past. En het liefst neemt hij zijn hond mee op avontuur... • Carin Roelofs • Foto: Jos Keller

OP EEN RIJ

The Happy People

In deze rubriek staan korte actuele berichten In deze rubriek staan korte actuele berichten

Hoe saai en duur zou de wereld er uitzien zonder reclame Mensen zouden minder geld uitgeven dan ze hebben Achter koopjes aangaan structureert hun dag Hoe veel u ook koopt u hebt het ooit nodig Een catastrofevoorraad is nooit weg Ik zou het zelfs geheim houden Sommige supermarkten zijn zo slim dat ze mondjesmaat aanbiedingen de hele dag aanvulluh Bij een meubelgigant krijgt u een card waarbij u geen rente hoeft te betalen! Zit u in de schuldhulpverlening Ook dan is er hoop koop een auto en u krijgt een paar duizend euro cash! U zou wel gek zijn als u al deze kortingen niet pakt De feiten achterhalen mij, gisteren hoorde ik op de radio dat wanneer ik een tablet koop ik E 50,-- cash krijg Doe vooral uzelf niet tekort en grijp deze kansen En laten we eerlijk wezen onze voorouders doden ook liever het kreupele hert als ze maar met voedsel thuiskwamen Sommige mensen besparen meer dan mijn totale huishoud uitgaven bevatten Eigenlijk zit het zo: hoe meer belasting u betaald hoe meer u verdient hoe meer artikelen met korting u kunt kopen hoe groter u korting wordt Juist ja, u begint het te begrijpen

Herman Beens

Reclame is… mooie mensen

Dit moeilijke woord betekent niets minder dan een onbewuste boodschap verpakt in onder andere een film of reclame. De tijd die de boodschap in beeld verschijnt is 1/30e van een seconde en die tijd is zo kort dat mensen zich niet bewust zijn van die boodschap. Even leek het erop dat de psychoanalyse dit verschijnsel de psychoanalyse wetenschappelijk zou funderen. Hiervan is niets terecht gekomen mede omdat later bleek dat de marketingonderzoeker, James Vickery, zijn resultaten had verzonnen. Toch moeten we erop bedacht zijn dat de hersenen, zij het onbewust dus, toch iets met de informatie doen. Elke beslissing die een mens neemt wordt gevoed door onbewuste informatie uit het limbisch systeem, zeg maar de gevoelshersenen.

Is dat waar? Als je denkt aan de reclameblokken op tv en de gezichten die standaard prijken op tijdschriften, dan… ja. Neem een blad als Psychologiemagazine. Daar heeft nog nooit een pokdalig ongeschoren hoofd op gestaan. Psychologen weten donders goed dat een mooi gezicht verkoopt. Het verlokt met grote ontwapenende ogen de lezer. ‘Koop mij, lieverd. Dan krijg je een zoen.’ Toch? Tegenwoordig is het zelfs mogelijk de emoties te meten, die een reclame oproept. Door het bijbehorende gebied in de hersenen te scannen. Simpel. De tak van sport die zich hier mee bezig houdt heet ‘neuromarketing’. Want we mogen dan wel denken dat we allemaal welbewuste keuzes maken, maar helaas. Ons gedrag blijkt behoorlijk voorspelbaar en beïnvloedbaar. We lopen niet voor niets een zomer lang als schapen in hetzelfde merk verkleurde spijkerbroek. Drie emoties zetten de mensen het meest aan tot kopen: vertrouwen, waarde en begeerte. Die kun je dus aan en uit zien gaan in de hersenen. Steeds meer reclamemakers zetten testpersonen op een stoel onder de scan. In de hoop dat de cruciale gebiedjes vaak en lang genoeg oplichten. Want zo check je of een reclame scoort. Absolute stelregel nummer één voor de neuromarketeers is trouwens: laat er mensen zijn. Mensen willen zich graag identificeren met mensen. Dus ook in een reclame. Natuurlijk lijkt een verkleurde spijkerbroek begerenswaardiger en waardevoller met een mooie vrouw erin dan met een uitgezakte, pokdalige bouwvakker. Als ik denk aan de mooie vrouw lichten ook bij mij vast heel veel gebieden op. Mooie mensen dus.

Zo af en toe maken instanties van deze onbewuste boodschappen gebruik of misbruik. Het gebeurt dus niet op grote schaal. Bij de Amerikaanse presidentverkiezingen stopte Bush junior in een verkiezingsspotje na de naam ‘Al Gore’, zijn uidager, het woord rats (betekent ratten). Maar zo kort dus dat niemand het bewust opmerkte. Belangrijk is dat kiezers weten dat Bush junior zich van dit soort praktijken bediend. Wat verwacht u van zo’n president, denk ook aan de behandeling van Irak. In Nederland zijn er een aantal voorbeelden van de VARA te zien in hun uitzending op 15 september 2010 bij Pauw en Witteman. Voor belangstellenden: In Nederland is er een hoogleraar, Ap Dijksterhuis, die onderzoek doet naar deze onbewuste waarneming. • Herman Beens

• Sjoerd Hesselmans

THEATERGROEP FOOLCOLOR PRESENTEERT

DE OUDERS VAN...

Hoe is het om een zoon te hebben die manisch-depressief is? Die maandenlang op zijn bed ligt en in zijn manische periode denkt dat hij Jezus is? Hoe is het om een dochter te hebben die borderline heeft en waarvan je bang bent dat ze totaal ontspoort?

In deze theatervoorstelling waant u zich als publiek in een live-tv-uitzending van de talkshow “De ouders van...” De presentator praat met ouders waarvan hun kinderen psychisch ziek zijn De 60 minuten durende theatervoorstelling zal veel herkenning oproepen. Het is een prachtige, ontroerende voorstelling die je echt raakt! De hoeveelheid humor zorgt ervoor dat je als publiek de theaterzaal (de tv-studio) toch met een goed gevoel verlaat De zus van......

Foto: Annet Ritsema

Of heb ik soms gelogen? Stel we veranderen de spelregels Als we nu eens geen geld meer uitgeven aan reclame Dan raken we ook meteen de commerciële media kwijt Dat is vloeken in de kerk Ja maar, dan zouden wel alle producten goedkoper worden Het is permanent feest We kunnen ons laven aan overdaad En we kunnen nog meer weggooien Wat ons een nog beter gevoel geeft Dan is er toch nog bijna genoeg voor bijna iedereen en is iedereen ook Happy

Subliminale boodschappen

En mijn ouders maar lijmen Keer op keer het bij elkaar rapen van de scherven Zoeken, puzzelen, lijmen Zoeken, puzzelen, lijmen En waar bleef ik?

Speelperiode: november 2013 - mei 2014

Informatie en boekingen:

Ine Paulien Weijer

Jolanda Seinen

ip.weijer@lentis.nl 050-575 1390 06-28 83 46 89

Jolanda@krachtvanbeleving.nl www.krachtvanbeleving.nl 06-43 14 27 60

mas sa h ys te ri e mmassahysterie assahysterie m assahysterie

Een typisch gevalletje…

Wat anders Normaal gaat deze rubriek over onprettige aandoeningen van ongelukkige individuen. Depressies, paniekstoornissen, psychosen staan er in het zonnetje. Ze staan allemaal beschreven in de DSM, het naslagboekje van de psycholoog. Vorige keer was er al sprake van een breuk met deze traditie. Toen ging het over typische verschijnselen bij het horen van muziek. Die bleken niet allemaal even vervelend. Wat dacht je van het zien van kleuren bij het horen van muzieknoten? Sommige componisten maken er gretig gebruik van. En je vindt het niet terug in de DSM. Ook dit keer gaat het net iets anders. Het gaat namelijk niet over de ‘gekte’ van één persoon, maar van een hele groep. Het heet niet voor niets massahysterie. Het staat niet in de DSM, maar het is toch echt tamelijk vervelend.

Flauwvallende vrouwen

Ooit was het woord ´hysterie´ er voor overgevoelige vrouwen, die rond 1900 om de haverklap flauw vielen. De Weense psychiater Freud zag het als een gevolg van onderdrukte frustraties. Ook in die tijd was teleurstellende of helemaal geen seks al bijzonder frustrerend. De vrouw kon haar ‘eigen zaad’ niet kwijt, was de gedachte. Dat leidde natuurlijk tot ´ophoping´ en grote onrust. De arts of vroedvrouw nam die soms weg door de vrouw tot een orgasme te masseren. Dit gebruik duurde enkele decennia, waarbij waterstralen en vibrators uitstekend van pas kwamen. Later ging hysterie meer algemeen staan voor een toestand van ernstige angst of een verlies van zelfbeheersing. Het komt ook voor in het woord ‘massahysterie,’ een verschijnsel van alle tijden, dat nog steeds niet helemaal is doorgrond.

Een klassiek voorbeeld

In een Portugese soap leek het de makers spannend als verschillende personages ziek werden door een onbekende ziekte. Gek genoeg bleek de mysterieuze ziekte de beeldbuis te kunnen passeren, want in mei van hetzelfde jaar kregen veel Portugese kinderen last van dezelfde symptomen als de tv-sterren. Ze hadden moeite met ademen, kregen uitslag en werden massaal duizelig. Ernstig? Nou nee… Het was een typisch gevalletje massahysterie.

Massale aanstellerij?

Bij massahysterie voelt een grote groep mensen zich plots onverklaarbaar ziek of angstig en heeft waanideeën. Gek genoeg zijn de symptomen (zoals huiduitslag, hyperventilatie of flauwvallen) wel echt, terwijl er geen échte oorzaak voor ze bestaat, behalve dan in de geest van de slachtoffers. De invloed van de verbeelding is dus soms heel sterk. Massahysterie ontstaat dan ook vaak door een foute interpretatie van een gebeurtenis. Iemand ruikt een rare geur of denkt een eng, verdacht persoon te hebben zien lopen. Niet heel veel later is iedereen ziek of vreest het ergste. De angst of ziekte verspreidt zich vaak zo snel door middel van geruchten. De ziekteverschijnselen verdwijnen meestal zodra mensen uit de situatie of van de plek worden gehaald waar het allemaal begon.

Van alle tijden

Gevallen van massahysterie zijn bekend uit alle tijden. Een vaak aangehaald voorbeeld is de heksenvervolging in de middeleeuwen. Veel mensen geloofden toen in het bestaan van heksen, die onder

invloed stonden van de duivel. Zij zouden allerlei onheil zoals rampen en ziektes veroorzaken. De heksenwaan liep uit op een grootschalige vervolging waarbij veel vrouwen als zogenaamde heks op de martelbank en later op de brandstapel eindigden. Je kunt je hierbij goed voorstellen hoe een persoon iets raars was opgevallen aan het gedrag van een misschien wat aparte, afgezonderde vrouw. Via steeds gekker wordende geruchten had je dan al gauw de poppetjes aan het dansen. Als eenmaal de inquisitie eraan te pas kwam was de vrouw al verloren. Zo werd een beschuldigde vrouw soms, bij wijze van heksentest, in het water gegooid. Als ze bleef drijven was ze een heks en werd ze verbrand. Als ze verdronk werd ze gezuiverd van alle blaam en vrijgesproken. Tsja..

Nog eentje dan

In het jaar 2009 worden in Texas dertig werknemers van de Bank of America opgenomen in het ziekenhuis. Ze zijn allemaal misselijk en hebben hoofdpijn. De artsen denken aan een mogelijke koolstofmonoxyde vergiftiging. Nadat de bank is geëvacueerd en onderzocht, blijkt er niets gevonden. Iedereen kan weer aan het werk. De oorzaak? Ergens in een hoek van het gebouw had een collega wat parfum op zich gesprayd. Twee mensen die zich niet helemaal lekker voelden, meenden een rare lucht te ruiken en vertelden het aan hun baas. Die kwam onmiddellijk in actie en maande iedereen met dezelfde klachten zich per direct te melden. Binnen korte tijd liep het aantal ‘zieken’ op tot dertig, die allemaal per ambulance naar het ziekenhuis werden gebracht. Daar verdwenen de klachten al heel snel.

Massamedia

Massahysterie wordt niet zelden aangejaagd door boodschappen uit de media. Doordat in de moderne media een gerucht of ‘dreiging’ zo snel en wijd kan worden verspreid, kan een irrationele angst of een waanbeeld sneller om zich heen slaan dan ooit. Wat dacht je van de ondergang van de wereld, op basis van een kalender van de Maya’s die afliep? Binnen korte tijd wist iedereen van de mogelijke ondergang van de wereld. Op sommige internetfora konden mensen elkaar flink aansteken met hun gekte en het uitwisselen van allerlei onheilspellende voortekenen. De media besteedden aan het ongeloofwaardige nieuws buitengewoon veel aandacht, dat daardoor toch dreigend werd. Dat u het weet… de wereld bestaat nog steeds. • Tekst: Sjoerd Hesselmans • Illustratie: Margje Molenkamp_van den Berg

Schematherapie

Gelukkig kind, gezonde volwassene Wat voor therapieën zijn er allemaal op de markt? Het aanbod is groot. In deze rubriek bespreken we elke twee maanden een minder bekende of nieuwe vorm van therapie. Heb je zelf ervaring met een niet-reguliere behandeling en zou je die willen delen, dan nodigen we je graag uit hierover te vertellen.

isschien ben je wars van regeltjes. Misschien laat je jezelf niet graag in een hokje proppen. Misschien klinkt ‘schema’ je veel te ordentelijk in de oren. In dat geval raad ik je aan om vooral verder te lezen, want schematherapie is er op gericht om jezelf te bevrijden van allerlei beperkende patronen! Schematherapie is een cognitieve therapie die vanaf 1990 werd ontwikkeld door Dr. J.E. Young en collega’s. ‘Cognitief’ betekent hier: gericht op het denkproces. Het betekent ook dat er eerst door wat taaie kost heen geworsteld moet worden, voordat de behandeling inzichtgevender en praktischer wordt

Raamwerk

Eerst worden je schema’s in kaart gebracht. Schema’s zijn in de kinderjaren ontwikkelde ideeën over jezelf, anderen en gebeurtenissen, waardoor er schema’s van denken zijn ontstaan. Deze schema’s zijn in alle levensfases actief geweest en hebben, door de jaren heen, zichzelf versterkt. Ze zijn een raamwerk geworden. Alle informatie van buitenaf wordt geselecteerd en vervormd, opdat het maar past binnen het schema.

Misinterpretatie

Zoals zich laat raden, zijn de schema’s vaak disfunctioneel – niet meer kloppend voor de huidige situatie. Ze leiden voortdurend tot misinterpretatie. Hierop gebaseerd gedrag bevestigt het patroon, met alle emotionele en sociale gevolgen vandien. De inzet van de therapie is om de schema’s te herkennen en te doorbreken. Hoe ontwikkel je een schema? Er worden vijf ‘schemadomeinen‘ herkend. Erachter staan de hiermee verbonden schema’s. 1) onverbondenheid en afwijzing: verlating/instabiliteit, wantrouwen/misbruik, emotioneel tekort, tekortschieten/ schaamte, sociaal isolement 2) verzwakte autonomie en verminderd functioneren: afhankelijkheid/incompetentie, kwetsbaarheid voor ziekte en gevaar, kluwen/onderontwikkeld zelf, mislukken 3) verzwakte grenzen: veeleisendheid/grootsheid, onvoldoende zelfdiscipline/zelfcontrole 4) gerichtheid op anderen: onderwerping, zelfopoffering, goedkeuring/erkenning zoeken 5) overmatige waakzaamheid en geremdheid: negativisme/ pessimisme, emotionele geremdheid, strenge normen, bestraffendheid

Verlatingsangst

Om het geheel wat duidelijker te maken, wil ik het schema ‘verlatingsangst’ als voorbeeld nemen. Bij dit schema leidt

de angst of overtuiging om in de steek gelaten te worden er toe dat degenen in de omgeving die voor steun en verbinding zouden kunnen zorgen, juist als onbetrouwbaar en instabiel worden ervaren. Het gevoel dat anderen niet in staat zijn om bijvoorbeeld bescherming of ondersteuning te bieden, overheerst. Wat overblijft is de angst om aan je lot overgelaten te worden of alleen achter te blijven.

Coping

Bij elk schema zijn er drie manieren om er mee om te gaan (copingstrategieën): handhaving, vermijding en compensatie. In het geval van verlatingsangst zou ‘handhaving’ kunnen betekenen dat je juist kiest voor een onbetrouwbare partner, zelf jaloers gedrag vertoont en argwanend bent in vriendschappen. Hoewel dit leidt tot negatieve gevoelens als angst en paniek, is het ook vertrouwd en wordt daarom als ‘veilig’ ervaren. ‘Vermijding’ is een strategie waarbij de problemen ontkent worden door bijvoorbeeld te vluchten in alcohol en drugs, mensen uit de weg te gaan en binding en hechting te ontwijken. ‘Compensatie’, tot slot, houdt in dat je precies het tegenovergestelde doet als dat waar je toe geneigd bent. In het geval van verlatingsangst ga je dan veel wisselende relaties aan, waarbij je je stoer en onafhankelijk opstelt. Gevoelens van leegte en eenzaamheid blijven over. Enkele tips om dit schema te ontkrachten: zorg voor inzicht in de oorzaak van de angst, noteer de momenten waarop het schema getriggerd wordt, ontwikkel vertrouwen in jezelf, onderzoek patronen in eerdere relaties. Natuurlijk zijn er per schema verschillende tips en methoden. Ook kunnen er technieken uit andere therapieën toegepast worden. Ze hebben gemeen dat er, stapje voor stapje, gewerkt wordt aan een versoepeling van vastgeroeste patronen. Je leert dat het ook anders kan. Een hoopvolle gedachte!

Modi

De copingstrategieën worden binnen de ‘schemamodusbenadering’ gezien als ‘overlevingsmodi’ (enkelvoud: modus). Andere manieren om te reageren als er een schema actief is, zijn de ‘kindmodi’ en de ‘oudermodi’. De kindmodi zijn onderverdeeld in het gekwetste kind, het boze/impulsieve kind en het gelukkige kind. Je bevindt je in een kindmodus als je in een bepaalde situatie veel heftiger en emotioneler reageert dan je kunt verklaren vanuit de ernst van de situatie. Jijzelf en anderen vinden dat je overdrijft, maar het lukt je niet goed om uit die stemming te komen. Oudermodi bestaan uit de veeleisende ouder, de schuldbezorgende ouder en de straffende ouder. Hierbij zet je jezelf veel te veel onder druk en neem je je eigen behoeften en gevoelens niet serieus. Je stopt ze weg, terwijl dat niet in overeenstemming is met de omstandigheden.

Gelukkig kind

Om het nog wat ingewikkelder te maken: er kunnen verschillende modi tegelijk actief zijn. Ook kan er overlap zijn, of razendsnel geswitcht worden. Maar vaak is er toch sprake van een overheersende modus. Soms horen mensen letterlijk de stem van iemand die vroeger belangrijk was. Het kan verfrissend werken om zulke boodschappen uit het verleden kritisch te beschouwen, zodat ze hun vanzelfsprekendheid verliezen. Dit geldt overigens niet voor de modus van het gelukkige kind. Zo vrolijk als dat klinkt, is het ook. Er wordt een toestand bedoeld waarin je je vrij en ongedwongen voelt, speels, enthousiast, vertrouwd en verbonden met anderen. Je vermaakt je met leuke, onbezorgde dingen en komt bij van dagelijkse stress en frustraties.

Gezonde volwassene

Meestal is het echter niet mogelijk om continu huppelend door het leven te gaan. Er zijn verantwoordelijkheden, taken, verplichtingen. Als je je psychisch gezond voelt, weet je daar mee om te gaan. Bij problemen zoek je naar constructieve oplossingen. Je maakt realistische inschattingen van situaties, conflicten en rela ties. Je vindt een evenwicht tussen je eigen gevoelens en behoeften en die van anderen. Op een volwassen manier geniet je van het leven. Je bevindt je in de modus van de gezonde volwassene!

Lichtvoetigheid

Moet je hier diep van zuchten, bedenk dan dat het niet realistisch is om te verwachten dat je volledig in deze modus zal kunnen opereren. Wél haalbaar is het om bijbehorende kwaliteiten te ontwikkelen, vast te houden en te verdiepen. Probeer de lichtvoetigheid van het gelukkige kind te voelen. Blijft het behelpen, troost je dan met de woorden van de bekende schrijver Remco Campert: ‘Twee passen vooruit en dan weer anderhalve pas terug, zo twijfel ik me door het leven’. • Tekst: Arda Pieterman • Foto: Thea Mulder Bronnen: moeilijkemensen.nl, ccgt.nl, ‘Leven in je leven’(Young & Klasko), ‘Patronen doorbreken’ (Van Genderen, Jacob & Seebauer)

Appel wijn Was mijn jeugd maar verlopen zoals in de verhalen van Bella Chagall! Er was natuurlijk wel romantiek in mijn jeugd, maar dat waren momenten, flarden. Ik leefde in een demonische sfeer. De dennenbomen achter in de tuin schenen mij ook duistere monsters met vlerken, ik leefde in een wereld van duisternis. En dan was er elk jaar het terugkerend feest van Kerstmis, het lichtfeest. Mijn pleegvader was doopsgezind en legde ons qua geloof geen dwang op, mijn pleegmoeder was atheïste en vond het allemaal maar onzin! Een nononsense type. Vroeger hadden we een kerstboom met echte kaarsjes en een emmer water paraat. En er waren kerstbakjes met groen en kaarsen. Later beperkte mijn pleegmoeder wat betreft kerstversiering zich tot dennentakken met zilveren en rode ballen en rode linten aan de wand. Het was jaarlijks een feest. Mijn pleegvader maakt hors d’oeuvre en ging uit z’n dak met zigeunermuziek. Als de violen klonken, bootste hij een violist na met z’n damasten servet op z’n schouder en in z’n hand een denkbeeldige strijkstok. Een luchtviolist. Ook werden er vrienden en familie uitgenodigd. Zo herinner ik me aan de kerstdis, in het schemer van de kaarsen, een kennis: ome Jan, een verzekeringsagent, een keurig en vriendelijk man. Naar m’n pleegmoeder later vertelde een homo die niet durfde te leven; z’n hele leven vrijgezel gebleven, ‘in die tijd deed je dat niet’. Er was een groen potje waarin gasten demonstratief geld moesten doen als ze een vies woord zeiden of vloekten, als voorbeeld voor de kinderen. - Ome Jan poeoeoeh! - Ome Jan poeoeoeoeoeh! Maar ome Jan reageerde niet, maakte het woord niet af, zei geen ‘poep’ en voelde zich kennelijk opgelaten, grijnsde wat. M’n pleegvader liep ondertussen rood aan van kwaadheid. - Hou op! Hou op! riep hij, ostentatief gebaren makend. Maar ik ging gewoon door. - Poeoeoeoeoeoeoeh! M’n pleegvader voelde zich duidelijk in z’n vaderlijk gezag aangetast. Er viel met mij geen land te bezeilen. Ik dreef de spot met de ouderen. Vervolgens gebood m’n pleegvader ‘doe je hand op tafel’. Ik legde m’n hand op tafel en hij hief zijn hand op om hem hard op de mijne te laten neerkomen. Maar ik trok mijn hand terug op het moment suprême, vlak voor de zijne de mijne zou raken. M’n pleegvader kwam met z’n hand hard op de houten tafel, bezeerde zich en vloekte. Ik barstte in schaterlachen uit. M’n pleegvader leek te beseffen dat hij te ver was gegaan, de tijd van lijfstraffen was voorbij en hij hield zich wijselijk in. Na afloop van de maaltijd, om acht uur kinderbedtijd, stond ik op van tafel en ging naar boven. Met knikkende knieën, héél vrolijk en merkwaardig licht in het hoofd liep ik de trap op naar m’n bed in m’n slaapkamer. Het was m’n eerste dronkenschap, realiseerde ik me, appelwijn aangelengd met water en het beviel best. • Fred van der Louw • Ilustratie: Anna de Ruiter

Ludwig Wagner Een gepensioneerde puber Ludwig Wagner. Gebruikte ooit iemand zijn achternaam? Ludwig is het pseudoniem van Evert Burgwal (Meppel, 1955). Hij is schrijver, schilder, acteur en de drijvende kracht achter het Vertalerscollectief Historische Uitgeverij. Ludwig is een wat geheimzinnig figuur. Hij draagt een ooglapje en leeft in reservetijd door een ongeneeslijke longziekte. Met veel medicatie, goede thuiszorg en vrienden draait zijn leven nog steeds door.

Op een warme zomerdag in 2010 kloppen we bij hem aan. Hij woont in een kleine, knusse bovenwoning in de stad Groningen. Eenmaal boven worden we hartelijk verwelkomd. Een rommelige huiskamer, maar zijn cd’s en boeken staan keurig gerubriceerd. Er staat een zeer grote boekenkast vol met boeken en we kijken tegen een wand met cd’s aan. Ludwig zegt dat hij in zijn eigen archief woont. ‘Na mijn overlijden gaat dit archief naar het stadsarchief. Ik vind dat een mooi idee.’

Vrede met de dood

Vandaag heeft hij een goede dag. ‘De doktoren gaven mij nog maar vier maanden, maar ik ben altijd dwars geweest, dus dat worden er wel twaalf.’ Hij lacht. Ludwig heeft vrede met de dood. ‘Ik ben van huis uit Nederlands Hervormd en ben na lang dubben overgestapt naar de Rooms-Katholieke Kerk. Ik dacht het is nu of nooit. Nu ben ik dus officieel katholiek.’ Hij wil als hij sterft een echte rooms-katholieke begrafenis. ‘Toen ik te horen kreeg dat ik niet zo lang meer te leven had, dacht ik: potverdorie, wat is het jammer dat ik niet bij mijn eigen begrafenis aanwezig kan zijn. Een aantal vrienden van mij heeft toen de koppen bij elkaar gestoken en een groot feest voor mij georganiseerd in het oude RKZ. Een afscheidsfeest vorig jaar november, afscheid van het leven, met dichters, bandjes en een concert door een vriend. Het is op dvd vast gelegd. Geweldig! Goed hè, heb ik toch mijn eigen afscheidsfeestje bijgewoond. Nu nog die rooms-katholieke begrafenis.’ Ludwig hield het langer vol dan menigeen verwachtte. Omdat het einde niet kwam, besloot hij gewoon maar weer te verschijnen bij allerlei voorstellingen. ‘Ik ga regelmatig naar de kerk. Qua denken zit ik op de lijn van Eckhart Tolle, een Duitse leraar en auteur op het gebied van spiritualiteit. Daar zijn ze niet zo blij mee in de kerk, maar in Rome weten ze dat ze je beter binnen kunnen houden dan uitsluiten. Ritueel ben ik heel orthodox. Ik hou van de Latijnse mis, van de rituelen en van het mysterie. De rituelen en gebruiken van de katholieke kerk zijn geweldig, een bron van theater.’ ‘Via het theater komen we bij mijn eigen pathologie. Ik heb een persoonlijkheidsstoornis en ik heb een groot deel van de menselijke emoties en interacties leren begrijpen via het theater.’

Niet te peilen

Ludwig heeft PDD-NOS, een onderdeel van het autismespectrum, en is volgens hemzelf een babbelende autist. Verder is hij obsessief monomaan. ‘Ik was vroeger de macho van het schoolplein en op de middelbare school was ik mister Spock. Ze hadden wel in de gaten dat er hier binnen (hij wijst naar zijn hoofd) veel gaande was, ik was niet te peilen. Maar dat gold ook voor mij, ik begreep niets van het gedrag van anderen. Zij begrepen mij niet en ik hun niet! Het is dus niet makkelijk om contact met elkaar te hebben. Mijn kwaal heeft in relaties veel problemen opgeleverd.’ In 1990 is hij naar een psychiater gestapt, want toen begonnen de nadelen van zijn stoornis hem echt dwars te zitten. Hij had gewelddadige driftbuien die hij niet meer in de hand kon houden. Ludwig werd behandeld door dr. Meulenberg, een psychiater die hij kende als docent sculpturen. Vanaf 1998 verbleef hij tijdelijk in verschillende inrichtingen. Het Vertalerscollectief Historische Uitgeverij uit Groningen is bekend door vertalingen van Friedrich Nietzsche, Samuel Beckett en Michel Foucault. Ludwig vertaalde Over nut en nadeel van geschiedenis voor het leven. Tweede traktaat tegen de keer, een boek van Friedrich Wilhelm Nietzsche, een invloedrijke Duitse filosoof en filoloog.

We vragen of zijn stoornis een positieve invloed op zijn werk heeft. ‘Juist vanwege mijn stoornis heb ik goed kunnen werken aan mijn vertalingen. Ik ben in staat om een heel boek in één keer te denken, als een ruimtelijk systeem. Bijvoorbeeld wanneer er op pagina 200 een bepaald woord staat, kan ik, omdat ik het hele boek in mijn hoofd heb, zeggen: dat woord staat ook op pagina 50. Dat is een vermogen dat bijna niemand heeft.’ Ludwig denkt dat hij dat kan omdat hij obsessief manisch is. Ook zijn autisme blijkt een voordelige kant te hebben. ‘Ik heb een IQ van 160. Ik denk dat dat door mijn autisme komt; normaal zou ik een IQ gehad hebben van ongeveer 130, maar mijn autisme werkt als een soort turbo en daardoor kom ik op 160 uit. Zo gauw ik me ergens voor interesseer, dan duik ik er in en word intelligenter door te lezen. Zo stel ik dat mij voor.’Maar autisme brengt natuurlijk ook nadelen met zich mee. ‘Ik heb gezichtsblindheid. Als ik jullie buiten tegenkom, herken ik je niet, dat komt vaker voor bij autisten. Mijn eerste vrouw was zwart en kwam uit Nieuw-Guinea. Ik was met haar op een swing-avond in Vera en haalde wat drankjes op. Ondertussen ging mijn vrouw even naar iemand toe om mee te praten. Toen moest ik de hele zaal door om elke zwarte dame van dichtbij te bekijken. Ik zei tegen mijn vrouw: blijf nou staan waar je staat want anders kan ik je niet meer vinden.’

Iets van betekenis doen

Ludwig heeft tien jaar een verhouding met deze vrouw gehad. Daarna had hij een andere relatie die ook tien jaar duurde. Samen met die vrouw kreeg hij een dochter. De dochter is nu zestien jaar oud. Ludwig mocht zijn dochter jarenlang niet zien maar sinds kort heeft hij weer contact met haar. De moeder is een tijd zeer rancuneus geweest maar nu zijn Ludwig en zij weer on speaking terms. ‘In mijn wilde tijd was het denk ik erg moeilijk om met mij om te gaan. Ik werd verguisd en vervloekt. Ik was toen erg wild. Tegenwoordig ben ik gemakkelijker in de omgang. Ik ben een gepensioneerde puber.’Op de schoorsteenmantel staat een foto van zijn dochter, een blond meisje. Zijn ex zegt nu dingen te herkennen in haar dochter die ze ook bij Ludwig heeft ervaren. Bovendien begrijpt ze Ludwig nu beter en dat vindt hij fijn. Hij heeft een goed contact met zijn dochter, maar vraagt zich wel af in hoeverre zijn stoornissen erfelijk zijn. Ludwig laat ons wat dingen zien: een schilderij, een kinderfoto van hem, een foto van zijn overleden broer. ‘Ik ben de vervanger van mijn oudere broer. Hij had dezelfde naam als ik. Ik had lieve ouders, maar ze hebben nooit in de gaten gehad dat het niet zo handig was om hun tweede zoon dezelfde naam te geven als hun eerste. Mijn ouders zaten in Duitsland in een werkkamp. Mijn broer is daar in april 1945 onder barre omstandigheden geboren. Hij heeft een hersenbeschadiging opgelopen en had weinig levenskansen. Amerikaanse artsen hebben nog geprobeerd om hem te helpen. Hij is maar anderhalf jaar geworden.’ ‘Als vervangkind hoefde ik geen competitie aan te gaan. Dat hoor je vaak, dat ouders zeggen dat hun gestorven kind zo lief, knap en aardig was en van alles kon. Dat was bij ons absoluut niet aan de orde. Ik ben tien jaar later geboren, mijn ouders waren fantastisch en ik heb een goede en leuke opvoeding gehad. Daar ben ik wel trots op. Ik heb op een prettige manier een soort plichtsgevoel ontwikkeld om iets van betekenis te doen, omdat mijn overleden broertje die kans niet heeft gehad.’

Fluiten

Ludwig is aanwezig bij nagenoeg elke culturele activiteit in Groningen. Hij is schrijver, schilder, acteur, vertaler, maar ook kroegbaas. Begin jaren tachtig runde hij de illegale punkkroeg Stammheim aan de Bloemstraat in Groningen. ‘Ik heb alleen maar een beetje verstand van kunst en van de rest van de wereld begrijp ik niks. Toevallig kan ik bepaalde dingen erg goed, maar van de rest begrijp ik niets. Mijn grootste passie is muziek. Ik kan me voorstellen dat ik ook voor de muziek had kunnen kiezen toen ik jong was. Dan was ik cellist geworden en had ik in een strijkkwartet kunnen spelen. En dan was ik gaan componeren.’ ‘Alles wat ik doe of gedaan heb, heb ik voor mezelf gedaan. Dat is mijn drijfveer. Ik zwerf rond in alle circuits van Groningen: performance, poëzie, ben geïnteresseerd in films, muziek, het maakt niet uit welk medium. Ik praat met mensen en wat in mijn ogen talenten zijn pik ik er tussenuit. Daar houd ik contact mee, dat zijn mensen die bij mij binnen mogen komen. Zoals de dichteres Anneke Claus, zij is ondertussen een heel goede vriendin van mij geworden. Ik heb dat nodig, iemand die ik kan vertrouwen. Alleen mensen die ik goed ken, vertrouw ik.’ Vertrouwen geven vindt hij moeilijk, in het verleden is hij nog wel eens teleurgesteld geraakt en daarom is hij wat angstvallig. ‘Na mijn dood kan het me allemaal niets meer schelen, want dan heb ik er geen last meer van!’ zegt hij en ligt in een deuk van het lachen. We vragen Ludwig of hij op de foto wil. In eerste instantie weigert hij, maar het idee dat hij wanneer hij overleden is toch nog herkend kan worden, trekt hem aan en hij zegt volmondig ja. De camera moet even ingesteld worden en we horen buiten vogels en stratenmakers fluiten. ‘Wie fluit nu naar wie? Misschien fluiten ze allemaal wel naar een mooie dame,’ zegt Ludwig. Wij bedanken Ludwig voor zijn tijd. We krijgen een cd van hem die is bedoeld voor zijn eigen uitvaart, met muziek die hij zelf heeft gecomponeerd. Buiten roept hij ons door het open raam terug. We zijn iets vergeten, hij heeft nog een papier gevonden. We halen het op en nemen nu definitief afscheid. • Elisabeth Smelik • Carla Smit • Foto: Inge Janssen

Evert Burgwal

Evert Burgwal, die de laatste twaalf jaar van zijn leven de naam Ludwig voerde, is 27 juli 2011 op 56-jarige leeftijd te Groningen overleden. Een jaar voor zijn dood werd hij door ons geïnterviewd. Voor zo ver bekend is dit het enige interview met hem dat in druk is verschenen. Met toestemming en zelfs instemming van Burgwal. Hij schuwde de publiciteit. Anonimiteit was voor hem een levensbehoefte. Zijn eigen naam gebruikte hij nergens. Hij vond dat zijn werk als dichter en vertaler los moest worden gezien van zijn persoon. Hij wilde dat zijn echte naam pas na zijn dood bekend werd. ‘Het moet niet zo zijn dat werk bij voorbaat goed zou zijn omdat ik het gemaakt heb. Laat de mensen het maar lezen, zien en beoordelen.’Als eerbewijs aan Evert Burgwal publiceren we het interview met Ludwig zoals de tekst een jaar voor zijn dood geschreven is. Een uniek document van een uniek mens.

Patiënt-zijn Het heeft wel iets, patiënt zijn in de psychiatrie. Ik bedoel.. de meerderheid van de Nederlandse bevolking zal dit nooit mogen meemaken. Misschien zouden ze het een keer moeten meemaken... dan weten ze ook hoe dat is! En dan kunnen we er allemaal over praten... over onze belevenissen als patiënt. Dan kunnen we erover nadenken, filosoferen en het een plek geven. En dan kunnen we verder met ons leven. Het vergt inzet en moeite om patiënt te zijn... je moet allereerst verplegers en doktoren vertrouwen. Anders kan het erg onprettig worden om ‘in behandeling’ te zijn. Je moet je durven overgeven... zonder jezelf te verliezen. Je moet in de eerste plaats aan jezelf denken en een evenwicht bewaren. Je moet positief denken en veel (zwarte) humor hebben. Dan kom je er het snelst uit. Ik ben nu al zes jaar patiënt, maar het went nooit. De ene keer voel ik mij er comfortabel bij en de andere keer voel ik veel innerlijk verzet. Ik moet elke dag meer dan acht pillen slikken en soms is dat niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk slikken. Maar ik geef niet op. Ik kijk vooruit... ook al slaap ik momenteel in een ziekenhuisbed, onder een ziekenhuisdeken en poets ik mijn tanden boven een ziekenhuiswasbak, naar mezelf kijkend in een ziekenhuisspiegel. Soms denk ik, wat doe ik daar? Ik bedoel... ik heb niks gebroken. Ik kan net zo goed naar huis gaan. Maar ik weet, dat het beter voor mij is dat ik daar nu ben. Ik vertrouw, ik denk aan mezelf en ik heb veel (zwarte) humor. Ik kijk vooruit. Ja, het heeft wel wat, het zijn van psychiatrisch patiënt. Ik bekijk het vanuit een romantisch perspectief. Ik accepteer mijn lot, elke keer weer. En ik weet, diep van binnen, dat er een tijd zal komen dat ik heel gelukkig zal zijn. • Diana van Landeghem • Foto: Jos Keller

Thema Stigma

muur

Photo Voice: Met een foto weergeven waar u geen woorden voor heeft.

GEEN INTERNET!! Onze internetserver ligt eruit, vertelde de systeembeheerder net. Systeembeheerders zijn mensen met een andere instelling dan journalisten: ze kunnen rustig, met een grijns en de armen over elkaar de tien seconden tellen tussen het nutteloze aan- en uitdoen van de modem. Wat moet ik zonder internet? Ik was vandaag van plan om vier mensen te mailen (nope) en op zoek te gaan naar een nieuw contact voor een interview (nope), maar daarvoor nog wat te googlen over wie ik eigenlijk wil interviewen (neen). Daarnaast moest ik nog even achter dat ene restaurant aan dat misschien mee wil doen met een kortingsbon-actie, waarvan ik iemand ken (inbox) en waarvoor ik nog even de site moest checken (nope), die ik in een linkje op de mail had staan (FORGET IT). Ah, ik moest ook nog twee mensen bellen. Mooi. Gelukkig staan hun telefoonnummers in mijn mailbox (AAARGH). Internet, oh internet, ik hou van je. Kom snel terug. Iedereen denkt dat we nergens aan toekomen door jou, maar nee, dat is niet zo. Een workaholic weet pas wat ‘ie mist als het er niet is. Al die uren procastrinatie waarvoor ik je ooit eens stiekem vervloekt heb (sorry) blijken nu onderdeel van een fragiele werkbalans die het juiste artikel oplevert. Vijf minuutjes typen, half uurtje kattenfilmpjes kijken. Perfect. Wat moet ik zonder jou, behalve een klacht schrijven, die ik niet kan versturen? Sonja Schulte – De Riepe redactie, Groningen

Photo Voice:

Wat is het? Een methode om met beelden te zeggen wat met woorden niet lukt. Voor mensen met een psychiatrische aandoening die hun huidige situatie en hun wensen en dromen in beeld willen brengen. Hierdoor kunnen zij meer zin krijgen in het bedenken van nieuwe toekomstplannen. Bureau Ervaringsdeskundigheid Linis biedt hiervoor mogelijkheden onder de bezielende begeleiding van geschoolde ervaringsdeskundige medewerkers van BEL. De groep krijgt ook de eigen presentaties van de begeleiders te zien. Meer weten? Bel, mail dan naar: Bureau Ervaringsdeskundigheid Linis Telefoon (050) 522 33 22 mail: zorgvoorbeter@lentis.nl

Deelgenotengroep in Groningen zoekt versterking! Deze groep komt 2 keer per maand bij elkaar op donderdagmiddag in Groningen, de Wijert. Mensen met een psychische kwetsbaarheid die graag in contact willen komen met anderen zijn hier op hun plaats! Vervolgens niet (meer) met lood in de schoenen lopen maar verbondenheid met anderen willen ervaren en steun en begrip willen geven en ontvangen. Dat is de ervaring van een groep elders!

Waarom deze deelgenotengroep?

Om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren, om informatie te verkrijgen over mogelijkheden die je misschien nog niet kende en tenslotte om nieuwe contacten op te bouwen De groep wordt begeleid door twee geschoolde ervaringswerkers van BEL Een ontspannen sfeer staat voorop. De onderwerpen worden door de deelnemers zelf gekozen.

Meer weten? Bel, mail dan naar: Bureau Ervaringsdeskundigheid Linis Telefoon (050) 522 33 22 mail: zorgvoorbeter@lentis.nl

LEKKER MEKKEREN

Het weer valt tegen, je moe der luistert niet , je baas is een lul, de stoep ligt vol Kor tom, het leven is niet poep. wat je erva n had verwacht . Wij van Foolcolor hebb en er begr ip voor en stell en een deel van ons blad open voor alle soor ten De Klaa gmuur is geboren! geklaag.

Dus , heb je zin om eens flink te jerem iëren over iets? Stuu r het ons op, dan plaatsen wij het op de Klaa chien werk t het wel heel ther apeutisch . gmuur. Mis sWe zijn benieuwd! In stappen: 1. Schr ijf een klaa gbrief(je ) 2. Stuu r hem op naar de redactie. Het (e-mail)adres staat voor in Foolcolor Mag 3. Wij pak ken hem uit en azine. plaatsen hem op de muu r.

Te koop!

5 euro

W a t is e r f ij n e r d a n k l a g e n? Of te halen op adres: Foolcolor Media VanOldenbarneveldtlaan 15 9716 EA Groningen

Elk jaar worden er in Nederland duizenden columns geschreven. Blijkbaar is het aantal onderwerpen waarover te schrijven valt onuitputtelijk. Toch is het mij in de afgelopen jaren wel eens gebeurd dat ik niet goed wist waarover een column te schrijven. Om dat probleem op te lossen heb ik een tijdje geleden een lijst aangelegd met onderwerpen en ik kwam tot de conclusie dat natuurlijk niet het aantal onderwerpen bijna onbeperkt is, maar wel het aantal columns dat je kunt schrijven. Op mijn lijst staan zevenenzeventig onderwerpen en één daarvan is literatuur. Ik heb in mijn leven meer dan drieduizend boeken van meer dan driehonderd verschillende schrijvers gelezen. Over elke schrijver en over elk boek zou ik een column kunnen schrijven. Ook heb ik duizenden gedichten van tientallen verschillende dichters gelezen en ook dat gegeven is goed voor meer dan duizend columns. Als je dan bedenkt dat literatuur slechts één van mijn zevenenzeventig onderwerpen is, dan begrijp je dat ik meer dan honderdduizend colums schrijven kan, een aantal dat ik in mijn leven nooit zal halen. Een ander leuk onderwerp waarover veel te schrijven valt, is het autobiografische. Bijna elke herinnering die je hebt is goed voor een column. En hoeveel herinneringen heb je wel niet? Bovendien is het interessant om over je leven en verleden na te denken. Als kind beleef je de wereld veel intenser dan je als volwassene doet. Het is leuk om die gevoelens van vroeger op te roepen in een geschreven tekst. Ook wel moeilijk, trouwens. Wat je niet te vaak moet doen is een column schrijven over columns, zoals deze column. Het is namelijk een beetje flauw. Je kunt het misschien één keer in je leven doen, niet vaker. Maar nu stop ik, want ik ga stamppot rauwe andijvie met spekjes maken. Ik doe er ook een beetje mayonaise bij, want dan stampt het beter. Over eten en koken kun je ook schrijven, bedenk ik mij opeens. Dat betekent dat ik nu achtenzeventig onderwerpen heb. De mogelijkheden zijn inderdaad schier oneindig en ik ben voorlopig dan ook nog niet uitgeschreven, maar deze column is nu wel klaar.

GELD TERUG?

Arbeidsongeschikt door psychische klachten?

WAO & Psyche

Lees alles over de eigen bijdrage en hoe je geld terug kunt krijgen. Vraag naar de folder bij je hulpverlener

Bel voor gratis advies Werkgroep WAO & Psyche T 050-571 39 99 Telefonisch spreekuur ma: 13:00-15:00 uur do: 10:00-12:00 uur www. waoenpsyche.nl Neus & Neus

Kijk ook eens op onze website: www.foolcolormedia.nl NIKS TE MELDEN?

• Erik Bies • Foto: Thea Mulder

• Margje Molenkamp - van den Berg

• Henk de Vries

Ook dan zien we graag jouw inzending tegemoet Stuur jouw verhaal, gedicht, tekening, strip, ervaring enzovoorts naar Foolcolor Magazine En misschien staat jouw bijdrage in de volgende editie van Foolcolor Magazine

Vrijdag 13 december 2013 van 11.00 - 17.00 uur