Update VIDAbiggenvoerassortiment

Inhoud

02 Update VIDAbiggenvoerassortiment

03 Column: Ervaar het verschil

04 Reportage: Zeugenhouder Wim

Hendrickx timmert aan de weg

06 Onderzoek: Individuele voerproeven leveren schat aan kennis op

07 De specialist: Math Muyres

08 Reportage: Beperk zomerdip met koelsysteem

10 Fermentatie is allround toepasbaar

12 Kort nieuws

Update VIDA-biggenvoerassortiment

VIDA - Fundament onder bigkwaliteit

De bigkwaliteit naar een hoger niveau tillen is speerpunt van het jaar 2021. Met de upgrade van het VIDA-assortiment en de specialistische begeleiding van het VIDA-Team zijn op testbedrijven indrukwekkende resultaten geboekt. Die kwaliteitsimpuls wordt over de volle praktijkbreedte doorgetrokken in ‘Het jaar van de Big’.

Doel van de aanpassing van de VIDAbiggenvoeders is een eenvoudig assortiment dat leidt tot een voorspelbaar resultaat in de stallen. “Zeugenhouders kunnen de opeenvolgende VIDA-voeders als het ware blindelings inzetten en soepel gezonde biggen van hoge kwaliteit produceren”, zegt nutritionist biggen Bram van den Oever. “De testresultaten van ruim 300.000 biggen op 70 praktijkbedrijven wijzen uit dat dit te realiseren is.”

Soepele opstart Na het spenen van de biggen staat de darmgezondheid en een soepele opstart centraal. Aanpassingen in bijvoorbeeld het ruw-eiwitgehalte en de toevoeging van organische zuren verhogen de veiligheid van VIDA Optima Speen. Verhoogde niveaus van vitaminen, antioxidanten en mineralen als magnesium ondersteunen de darmgezondheid. Smakelijke componenten zoals suiker en ontsloten granen stimuleren de opname. “Veiligheid gaat niet ten koste van de prestaties”, licht Van den Oever toe. “Biggen maken na spenen een vliegende start, waardoor ze in het vervolgtraject met een eenvoudigere voersamenstelling uit de voeten kunnen. Op de rem trappen bij fitte biggen is er niet bij.”

De vernieuwde VIDA-biggenvoeders zijn getest op 70 praktijkbedrijven op ruim 300.000 biggen.

Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl

In ons privacy statement op www.forfarmers.nl staat hoe ForFarmers omgaat met uw persoonsgegevens. Wenst u geen (marketing)communicatie van ForFarmers meer te ontvangen, dan kunt u dit aangeven via www.forfarmers.nl/mijn-gegevens. Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding. Gedrukt op milieuvriendelijk papier.

Investeren in kwaliteit en structuur

VIDA-biggenvoeders hebben een constante samenstelling en kwaliteit en sluiten naadloos aan op de behoefte van de biggen in verschillende fases. Om dat voor elkaar te krijgen is de productielocatie in Lochem eind 2020 geüpdatet. Er is geïnvesteerd in nieuwe hamermolens en geavanceerde automatisering van de maalmenglijn. De structuur van voeders is nog beter te sturen en daarmee ook de darmgezondheid van de varkens.

Voorspelbaar VIDA-resultaat Verstrekking van achtereenvolgens 2 kilo VIDA Optima Speen, 10 kilo VIDA Big 1 en 16 kilo VIDA Big 2 aan op 26 dagen gespeende biggen levert concrete verbeteringen op. De levensgroei tot afleveren van de biggen neemt met 6 procent toe. Bij de testbedrijven daalde de uitval na spenen over de hele linie met 11 procent. De dieren zijn rustig en zitten zichtbaar goed in hun vel, de koppels blijven mooi uniform en de voerkosten zijn gunstig. “De voerinhoud van de VIDA-lijnen Optima, Prima en Comfort staat als een huis”, benadrukt Peter Zanders, technisch specialist zeugen/ biggen. “Als alle onderdelen in het leven

van een big kloppen, boek je het voorspelbare VIDA-resultaat en een hogere bigkwaliteit. Een resultaat dat een samenspel is van de voeropname, voerinhoud, vertering en het VIDA 6-stappenplan.”

Eten en drinken Extra aandacht besteden aan voldoende hoge opname van VIDA Speen in de eerste 48 tot 72 uur na opleg is volgens de technisch specialist cruciaal. “In die periode willen biggen frequent en nog gelijktijdig eten en drinken zoals ze gewend waren bij de zeug”, verduidelijkt hij. “Dus moet je die natuurlijke behoefte zo goed mogelijk benaderen met voldoende en goed toegankelijke vreet- en drinkplaatsen. Geef de biggen daarom de eerste dagen na spenen minimaal drie keer per dag vers voer.”

‘Gespeende biggen maken vliegende start met VIDA’

VIDA 6-stappenplan De voeropname en vertering zijn afhankelijk van een groot scala aan factoren. “Worden gespeende biggen niet comfortabel opgevangen in een schoon en droog hok dat op temperatuur is en is het stalklimaat niet 24 uur per dag op orde of het drinkwater niet van topkwaliteit, dan zul je nooit topresultaten behalen”, aldus Zanders. “Daarom hebben we het VIDA 6-stappenplan ontwikkeld, een totaalaanpak via het management op een zeugenbedrijf. Specialisten werken samen met zeugenhouders gestructureerd in zes stappen naar kwaliteitsbiggen die presteren en gewild zijn bij vleesvarkenshouders.”

Basis leggen in kraamstal De eerste stap naar VIDA-resultaat wordt in de kraamstal gezet: zorgen voor een goede biest- en melkopname. Na de geboorte moeten biggen zo snel mogelijk voldoende biest opnemen. Actieve biggen stimuleren de melkproductie doordat ze de uier masseren. Naast de moedermelk en het eventueel bijvoeren van VIDA Milk is het leren opnemen van vaste voeders doorslaggevend voor een soepele opstart na spenen. VIDA CCM of VIDA Muesli zijn smakelijke en interessante voeders voor jonge biggen en worden daarom goed opgenomen. “Je kunt niet vroeg genoeg beginnen met het trainen van hun darmen en de voorbereiding op het speenmoment. Jong geleerd is oud gedaan”, stelt Zanders. “Als je meerdere keren per dag vers voer verstrekt, krijg je een goede en gelijkmatige opname en gezonde darmen. Biggen die na spenen speenvoer krijgen dat ze al kennen, starten soepel op. Duidelijk voeradvies en de juiste voeders combineren we met werkgemak en een hoger rendement voor de boer.”

Column

Ervaar het verschil

Als technisch specialist ben ik vanaf het begin betrokken bij de doorontwikkeling van ons VIDAbiggenvoerassortiment. Van de inventarisatie van de wensen bij de klant (overzichtelijk, eenvoudig toe te passen assortiment met voorspelbaar resultaat) tot ontwikkeling, testen en marktintroductie.

Het testen op praktijkbedrijven is een waardevolle aanvulling op de vergelijkingsproeven op onze proefbedrijven. Er zijn immers zó veel factoren van invloed op het resultaat. Denk aan genetica, voersystemen, voertoepassing, gezondheidsniveau. We zijn dan ook dankbaar voor de vele klanten die de vernieuwde voeders op hun bedrijf hebben ingezet en blij met de verkregen inzichten onder praktijkomstandigheden.

Bijkomend voordeel is het brede draagvlak en enthousiasme dat zo ontstaan is bij onze specialisten en klanten. Zó veel enthousiasme dat de groep praktijktestbedrijven al snel uitgroeide van twintig naar zeventig. De reden laat zich raden. Mijn advies is dan ook: ervaar het verschil! En dan ben ik benieuwd of u net zo trots op het resultaat zal zijn als ik ben.

Peter Zanders Technisch specialist

Reportage

Wim Hendrickx (r.) richt zich met zijn medewerkers Jan den Boer en Inge de Bont op het behalen van topresultaten.

Zeugenhouder Wim Hendrickx timmert aan de weg Goede samenwerking is de Haarlemmerolie van het bedrijf

Ondernemen in de varkenshouderij en kansen zien kenmerken Wim Hendrickx. Medio 2020 nam de zeugenhouder uit Ossendrecht een goed lopend varkensbedrijf over in Dongen. Een aantal bakens is verzet en de effecten worden al zichtbaar. Wims kracht schuilt in de soepele samenwerken met de verkoper, zijn nieuwe medewerker, zijn thuisteam en verschillende specialisten.

Er hangt een positieve sfeer in de bedrijfskantine bij het bedrijf in Dongen. Hendrickx doet zijn verhaal in het bijzijn van zijn medewerkster Inge de Bont en voormalig eigenaar van het varkensbedrijf, Jan den Boer. “Ik kan hier rustig mijn werk doen omdat mijn twee medewerkers de zeugen in Ossendrecht verzorgen”, zegt Hendrickx. “De bedrijfsvoering hier stem ik af op die van de thuislocatie. Die veranderingen wil ik in goede banen leiden.” De nu 45-jarige Hendrickx was toe aan een volgende stap: het houden van vleesvarkens. Op de thuislocatie is dat niet mogelijk. Na een tip over een varkensbedrijf dat in de verkoop kwam, heeft Jaap van Wijk van ForFarmers voorwerk voor hem verricht. Hendrickx schakelt snel als hij kansen ziet. Robbert Jacobs, technisch specialist zeugen/biggen van ForFarmers, zette samen met hem een plan van aanpak op. Met dierenarts Rick Janssen van De Varkenspraktijk en accountmanager Maikel Wismans van ForFarmers vormen Hendrickx en zijn medewerkers een sterk team om het plan van aanpak in praktijk te brengen.

Nieuw aspect “De diergezondheid is goed omdat het bedrijf zelf de zeugen aanfokt. Bloedmonitoring wees op een gunstige PRRSstatus, maar er is wel een beetje PIA aanwezig. Technisch beter gaan draaien is zeker mogelijk door het wekensysteem om te zetten in een vierwekensysteem”, zegt de varkenshouder. Het ‘nieuwe’ bedrijf produceert vleesvarkens met één ster van het Beter Leven-keurmerk. Om die optimaal te kunnen vermarkten schakelde Hendrickx met ketenconceptmanager Marjon Pot van ForFarmers. “De verkoop van vleesvarkens met toegevoegde waarde is voor mij een nieuw aspect van het ondernemen.”

Leermeester In juli 2020 wisselde het draaiende varkensbedrijf van eigenaar. Grote veranderingen zijn niet direct doorgevoerd. Wel zijn meteen vijf productiegroepen samengesteld, elk met 70 zeugen. Al snel werd Inge de Bont aangetrokken. “Na de middelbare agrarische school heb ik ervaring opgedaan met koeien en geiten. Varkens zijn nieuw voor mij”, zegt De Bont. “Ik pak gewoon aan en wil leren. Het verzorgen van biggen en het werk in de kraamstal vind ik prachtig.” Hendrickx lachend: “Het is makkelijker om iemand die blanco in het vak stapt, maar gemotiveerd en leergierig is, dingen aan te leren, dan om medewerkers die het vak kennen iets af te leren.” Vijf dagen per week is Wim de leermeester van Inge. “Tijdens de begeleiding in de stal door Maikel Wismans en de bezoeken van dierenarts Rick Janssen pikt ze ook de nodige kneepjes van het vak op en groeit haar enthousiasme en werkplezier.”

Zichtbare resultaten Nu de structuur van het bedrijf staat, beginnen resultaten zichtbaar te worden. De eerste grote groep biggen ligt al in de vleesvarkensstal. “De varkens groeien wat harder, waardoor we extra alert moeten zijn op PIA”, bekent Hendrickx. “Omdat we een maximale groei nastreven, vaccineren we daar preventief voor. Deze extra kosten moeten gecompenseerd worden met een hogere groei, een gunstigere voerconversie en een lagere uitval.”

Voereffect VIDA Optima Speen wordt in kruimelvorm verstrekt, om de invloed van streptokokken bij de gespeende biggen terug te dringen. Ook het opvolgende biggenvoer is in kruimelvorm, zodat de biggen dit meer geleidelijk opnemen. Om het effect van de vernieuwde VIDA-biggenvoeders te beoordelen, is de periode nog te kort. “Begin dit jaar zijn we op deze locatie pas overgeschakeld op voeders van ForFarmers en sinds 1 februari zet ik de vernieuwde VIDA-biggenvoeders in. Wel zie ik de aflevergewichten van mijn biggen op het voergeldbedrijf iets toenemen. Daar is verder niets veranderd, dus dan is de hogere groei het voereffect. Van mijn vaste afnemers hoor ik dat de kwaliteit van de biggen goed is en dat ze als vleesvarken ook goed presteren.” Stalaanpassingen Enkele stalaanpassingen zijn doorgevoerd, zoals de aanleg van ledverlichting. Door groepshokken voor gespeende biggen te maken sorteert Hendrickx voor op stijgende technische resultaten. Bij enkele afdelingen met vleesvarkens zijn plateaus gemaakt. De benodigde materialen voor nevelkoeling in elke stal zijn aangeschaft. “Dat werkt thuis ook perfect en de investering is snel terugverdiend.”

Studio Aksento

Samen met accountmanager Maikel Wismans (r.) van ForFarmers zet Wim Hendrickx de puntjes op de i.

Bedrijfsprofiel

In Ossendrecht:

650 zeugen met eigen aanfok. Ruim 32 gespeende biggen per zeug per jaar. Gespeende biggen worden op voergeld gehouden op tweede locatie. Werkt samen binnen de Heyde Hoeve. Hanteert een vierenwekensysteem met alternerend spenen. 1,5 fte vreemde arbeid.

In Dongen:

350 zeugen met eigen aanfok.Ruim 30 gespeende biggen per zeug per jaar. 3.000 vleesvarkens. Eén ster van het Beter Leven-keurmerk. Hanteert een vierwekensysteem met alternerend spenen. 1,5 fte vreemde arbeid.

Opties voor de toekomst Ontwikkelen naar een gesloten bedrijfsvoering met 500 zeugen of een locatie met speenbiggen en vleesvarkens behoort tot de mogelijkheden. “Maar eerst gaan we vier tot vijf jaar knallen en doelen halen”, benadrukt Hendrickx. “33 biggen per zeug per jaar spenen en 10.000 vleesvarkens per jaar afzetten naar de slachterij. De groei moet stijgen van 900 gram naar meer dan een kilo per dag. Een flinke hap moet van de investering af zijn, voordat ik een nieuwe stap zet.”

Onderzoek

Individuele voerproeven leveren schat aan kennis op

Op praktijkbedrijf De Janshoeve in Overloon voert ForFarmers onderzoek uit om meer kennis te vergaren over varkens en voer. Uit het onderzoek naar voeropnamepatronen van vleesvarkens komen interessante resultaten, waar alle varkenshouders vandaag al hun voordeel mee kunnen doen. Dit leren we hieruit.

De proefafdeling op De Janshoeve telt twaalf hokken met elk twaalf dieren. In elk hok staat een voerstation met weegschaal. Elk varken is voorzien van een RFID-tag in het oor die herkend wordt door het voerstation. Het voerstation registreert hiermee bij elk bezoek van het varken het tijdstip van bezoek, de exacte voeropname, de duur van het bezoek, het gewicht van het varken en het diernummer. Ook koppelen we uiteindelijke slachtdata van het varken aan de oortag. Zo meten we van opleg tot en met slacht het voeropnamepatroon, de gewichtsontwikkeling en de slachtresultaten van elk individueel dier. Interessant en uniek!

Het belangrijkste wat we tot nu toe geleerd hebben

Zomer en winter Bij temperaturen boven de 25˚C nemen vleesvarkens ’s morgens vroeg (rond 8:00 uur) al behoorlijk wat voer op. De tweede opnamepiek ligt 's zomers rond 19:00 uur tegenover 17:00 uur in de winter. De totale voeropname is in de zomer duidelijk lager dan in de winter, zoals te zien is in grafiek 1. Vleesvarkens eten dus minder wanneer het erg warm is en spreiden de voeropname dan meer over de dag, door te vreten op de koelere momenten.

Onrust We zien dat onrust in de stal tot een duidelijk lagere voeropname leidt. Het logische gevolg is dat de groei dan ook lager is. In grafiek 2 ziet u hoeveel effect werkzaamheden of rumoer in andere afdelingen hebben op de dieren. Dit wordt vaak onderschat.

Voervorm De voeropnamesnelheid van kruimel is duidelijk lager in vergelijking tot korrels. Als u kruimel voert leidt dat tot een rustiger, minder ‘schrokkerig’ voeropnamepatroon. Individuele voerproeven zijn omvangrijke klussen. Ze leveren ons echter een schat aan informatie op, waarmee we onze voeders optimaliseren én waar u in de praktijk direct uw voordeel mee kunt doen.

Praktische tips

• Problemen met maagdarmgezondheid? Verstrek dan kruimel in plaats van korrel voor een rustiger voeropnamepatroon. Stel de voerbakken hierop af. • In de middag vreten varkens het meeste voer. Zorg ervoor dat de varkens dan continu over voer kunnen beschikken. • Voer de varkens bij temperaturen boven de 25˚C ’s morgens al vroeg (vóór 06:00 uur). Voorkom onrust in de stal en controleer de varkens op de koele momenten.

Voeropname per varken per uur in de zomer en winter

Totale voeropname per vleesvarken (kg)

24

20

16

12

8

4

0

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Uren Winter Zomer

Grafiek 1: voeropnamepatroon zomer en winter.

Voeropname per dag (kg) Voeropname per dag per vleesvarken

4,00

3,50

3,00

2,50

2,00

1,50

1,00

0,50

0,00 Monteurs aan het werk Afleveren

7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58 61 64 67

Dagen

70 73 76 79 82 85 88 91 94 97 100 103 106 112 115 118

Grafiek 2: Voeropnamepatroon over meerdere dagen.

De specialist

Math Muyres, Accountmanager ‘Kansen komen altijd voorbij’

Na ruim veertig jaar in de wereld van voer, advies, begeleiding en ontwikkeling in de varkenshouderij, heeft Math Muyres de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Ook voor collega Hans Dersjant, specialist vleesvarkens, breekt na een loopbaan van vier decennia binnenkort hetzelfde moment aan. Muyres wil graag terugblikken op zijn ‘hobby’.

“In februari 1981 startte ik als varkensvoorlichter bij een dealer van Hendrix’ Voeders in de Limburgse regio Helden en Panningen. Rendement in de varkenshouderij lag voor het oprapen, omdat er toen een vraagmarkt was. Met ons advies ontwikkelden bedrijven zich volop. En met ons team en klanten waren we continu op zoek naar extra rendement voor de boer. Omdat we voer met kennis bij de boeren brengen, willen we altijd voorsprong houden. Resultaten vastleggen in ons Kompas-systeem lag aan de basis van het huidige zeugenmanagementsysteem. Maar ook samen bezig zijn met stalinnovaties en nieuwe ontwikkelingen oppikken. Zoals warmtewisselaars in varkensstallen om te besparen op energiekosten. En een spoelgotensysteem in de Hepaqproefstal, het eerste Groen Labelsysteem, om ruimte voor ontwikkeling te creëren.” “Ondanks alle vaak beperkende regelgeving heb ik altijd samen met mijn klanten gezocht naar ontwikkelkansen. Die liggen er binnen de landsgrenzen, maar ook daarbuiten; biggen exporteren naar voergeldstallen in Spanje of met klanten zoeken naar geschikte locaties of mogelijkheden in OostEuropa. Automatisering in stallen en voersystemen heeft de varkenshouderij een boost gegeven. Steeds bleef de uitdaging om bij klanten maximaal rendement te behalen. Telkens draait het om het juist afstemmen van de voeding op de aanwezige genetica, huisvesting en gezondheid. Inspirerend is het teamspel met personeel en ondernemers in de stal. Samen de ideale toepassing van de voeders vinden en ieder jaar de doelstellingen behalen en weer nieuwe doelen stellen. Tevreden klanten en prettig samenwerken met collega’s geven voldoening en werkplezier. Deze vele contacten zal ik het meeste gaan missen. Al met al heb ik mijn werk altijd als hobby ervaren.”

Reportage

Beperk zomerdip

met eenvoudig eigen koelsysteem

Marc Kikkert (l.): “We zien op bedrijven met koeling in de warme maanden een kleinere groeidip, betere voederconversie en lagere uitval.”

Ruud Timmerhuis heeft al meer dan 10 jaar waterkoeling bij zijn vleesvarkens. In combinatie met het inlaatsysteem weet hij de inkomende lucht met zo’n 10 graden te koelen. Daardoor blijft tijdens warme maanden de groeidip beperkt: bijna 20 gram minder groeiverlies dan op een gemiddeld bedrijf.

Het is half maart en in de vleesvarkensstallen van Ruud Timmerhuis is het heel behaaglijk. Maar ook als de buitentemperatuur de komende tijd flink gaat oplopen, is er nog weinig aan de hand. De vleesvarkenshouder werkt namelijk al zo’n 10 jaar met waterkoeling bij de inkomende lucht. De laatste jaren maken varkenshouders vooral gebruik van hogedruk nevelkoeling. Dat zijn nozzels die met hoge druk een nevel in de inlaat sproeien (zie kader). Op het bedrijf van Timmerhuis werkt het iets anders; het systeem bestaat uit leidingen en sproeiers onder de bolle vloeren. Door verdamping van water onder normale druk wordt warmte aan de lucht onttrokken. “Het is de goedkoopste en eenvoudigste manier om lucht te koelen”, aldus de ondernemer. “We zijn ermee begonnen in één stal, maar het beviel zo goed dat ook in de laatste stal uit 2017 exact hetzelfde systeem is aangelegd.”

Luchtvochtigheid De koeling is geïntegreerd in het klimaatsysteem. Lucht komt via de zijgevel binnen, gaat onder de bolle vloer naar de centrale gang en stroomt dan via voergangventilatie naar de varkens. Door de lange weg onder de vloeren koelt de lucht al met zo’n 5˚C af. Als Timmerhuis de waterkoeling inschakelt levert dat nog zo’n 3 tot 4 graden koeling extra op. “Bij een buitentemperatuur van 30 graden is de binnenkomende lucht iets boven de 20 graden”, vertelt de varkenshouder. “Maar al koelt het maar een paar graden, ook dat is al meegenomen." Het systeem staat grofweg van mei tot en met september aan, uiteraard afhankelijk van de temperatuur. In het voor- en najaar

alleen tijdens de warmste uren per dag; in de zomermaanden is de waterkoeling meestal de hele dag in gebruik. Hij zet het systeem aan bij een temperatuur tussen de 17 en 20°C, gemeten in de centrale gang. “Meestal handmatig, maar we hebben ook een temperatuurmeter met elektrische kraan.” Een koppeling met een temperatuurvoeler heeft hij niet gemaakt. Ook op luchtvochtigheid wordt niet automatisch gestuurd. “Ik ben vaak bij het bedrijf en bij te vochtige lucht kan ik het systeem direct stoppen. Misschien moet ik dat nog eens doen, maar tot nu toe zijn er geen problemen geweest met te vochtige lucht.”

Structureel betere kengetallen Terugkijkend op alle jaren met koeling is de ondernemer louter positief. Tijdens warme dagen bleef het klimaat in de stal altijd frisser. Dat is niet alleen prettig voor dier en mens, maar komt ook terug in de technische resultaten. Uit een overzicht van Agroscoop van ForFarmers blijkt dat de groei in de zomermaanden maar 20 gram per dag terugloopt, terwijl dat op een gemiddeld bedrijf bijna het dubbele is. Adviseur Marc Kikkert rekent voor dat hem dat zo’n 80 cent per afgeleverd varken oplevert. Ook de voerconversie vaart er wel bij en levert per plaats grofweg 12 kilo besparing aan voer op. “We zien

Ruud Timmerhuis koelt zijn stal al jaren in de zomer: “Dankzij koeling daalt de temperatuur van de inkomende lucht met zo’n 5 tot 10 graden.”

Bedrijfsprofiel

Ruud Timmerhuis heeft in maatschap met zijn ouders een bedrijf met 3.800 vleesvarkens en 120 hectare akkerbouw in Almelo (Ov.). Hij teelt onder andere mais (CCM) en tarwe voor gebruik in de CDI-installatie. In de rantsoenen mengt hij maximaal 30% aanvullend voer bij. In combinatie met de scherpe voerconversie liggen de voerkosten per kilo groei 6 cent onder het gemiddelde.

op bedrijven met koeling dat de resultaten écht beter blijven”, aldus Kikkert. Behalve de kleinere groeidip, zijn ook andere kengetallen structureel beter, waaronder de voerconversie en uitval. Kikkert: “Alle bedrijven kunnen voordeel realiseren met waterkoeling.” Ook Timmerhuis is uitgesproken: “Als je de mogelijkheid hebt, zou ik het altijd doen.”

Hogedruknevel veel gebruikt; let wel op juiste constructie

Koelen gebeurt de laatste jaren vooral met hogedruknevel. Het is een interessante investering voor varkenshouders aldus Jan van den Brink, klimaatspecialist bij ForFarmers FarmConsult. “De kunst is om maximaal water te verdampen. Dan kun je de inkomende lucht met 6 tot 7 graden Celsius koelen.” Toch ziet hij ook situaties waar de installatie niet goed is aangelegd of verkeerd wordt gebruikt. Een aantal aandachtspunten:

• Gebruik hogedruknozzels (70 bar) voor een voldoende fijne nevel. Hoe fijner de druppels, hoe groter het koeleffect en hoe lager de luchtvochtigheid blijft. • Installeer de nozzels voor de inlaatopening. Bepaal het aantal nozzels aan de hand van het aantal kuub dat door het systeem gaat. Ook het inlaatsysteem (zijgevel of voorgevel) is bepalend. • Voorkom dat de nevel voorwerpen raakt en op die manier als druppels neerslaat. • Laat de luchtstroming de nevel mee naar binnen trekken.

De nozzels hoeven dus niet in de inlaat te sproeien. Dit mag ook naar voren of zelfs naar beneden. • Laat de installatie geleidelijk aan- en afslaan, zodat de varkens kunnen wennen aan de verkoeling. Daarom is de installatie het beste aan te sturen met een sensor in de stal of in de inlaat. • Blijf kritisch op vocht. Bij echte hitte is de luchtvochtigheid meestal voldoende laag, maar tijdens ‘gewone’ warme dagen kan dit oplopen. Gebruik daarom een sensor om een hoge relatieve luchtvochtigheid te voorkomen.

Kijk op www.forfarmers.nl/koeling voor meer detailfoto's en een filmpje van koeling met hogedruknevel.