Formaat Magazine oktober 2016 by Formaat vzw

JAARGANG 6 • NR 2 • OKTOBER 2016

VERSCHIJNT MAANDELIJKS, BEHALVE IN JUNI EN AUGUSTUS AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X – P 602745 V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem T 03 226 40 83 – info@formaat.be – www.formaat.be

E K A M M A NA Nieuwe na

am, nieuw

BETÜL

PB- PP B-

BELGIE(N) - BELGIQUE

e start

“Jongeren hebben meer met ” elkaar gemeen dan ze denken

Gerecycleerde

smoothies bij

J U I C E-U P

INCLUSIEF BIJLAGE DOSSIER “IDENTITEIT”

Tekst & foto: Anneleen Scheelen

PLOEGMATEN

WE ZIJN ELKAAR NOG STEEDS NIET BEU Achter een straf jeugdhuis staat een straffe bestuursploeg. Een geëngageerde bende mannen en vrouwen die zich dag in, dag uit, inzetten voor hun werking. Zo ook de kliek van Ypsilon (Aalst), die maar niet uitgekeken raken op elkaar.

Geschiedenis Judith, Dries, Maarten, Simon, Joke en Pieter vormen samen de bestuursploeg van Ypsilon. Dat ze een hechte groep zijn, valt al snel op. Er hangt een relaxte sfeer en de ploeg is zo op elkaar ingespeeld, dat het daar loopt als een geoliede machine. Joke vertelt dat ze rechtstreeks in het bestuur terecht is gekomen. “Ik had al eens laten vallen dat ik dat wel zag zitten. Ik vermoed dat het geholpen heeft dat ik zo’n ordelijk persoon ben, want ‘dat konden ze nog gebruiken’, haha”. De ploeg zat al samen bij de Chiro, en functioneerden toen als ‘openhoudploeg’ van het jeugdhuis. Door de overstap te maken naar het bestuur toen er daar vervanging werd gezocht, konden ze ook na de Chiro nog iets blijven betekenen voor het jeugdhuis.

Frieten De ploeg komt een keer per maand samen. Mét frieten. Team Raket, hun vrijwilligersploeg, komt om de drie à vier maanden samen. “Onze vrijwilligersploeg bestaat uit twintig man. Dat is veel volk om samen te krijgen, zeker omdat zij ook nog quasi allemaal in de Chiro zitten”, vertelt Maarten. “We beginnen binnenkort met kleinere werkgroepen, wat het makkelijker maakt om gericht samen te komen voor bijvoorbeeld een evenement.”

Op schok Ook naast het leven in het jeugdhuis lopen ze elkaar vaak tegen het lijf. “We komen allemaal uit dezelfde chirogroep, en zijn daar ook met iedereen nog heel hecht. We gaan dus vaak samen naar de cinema, naar festivals of op stap. Tot nu toe zijn we elkaar nog niet beu!”

56 uren “Als je samen iets in elkaar steekt, helemaal vanaf nul, en dat lukt allemaal en je krijgt leuke reacties, dat is een geweldig gevoel. Zoals onze 56 uren, die elk jaar een groot succes is. Wij hebben hier zelf zo veel leuke momenten gehad vroeger. Dat we nu andere jongeren dat kunnen laten beleven, daar doen we het voor”.

Facebook > Jeugdhuis Ypsilon

MET MEDEWERKING VAN: Nick Beerens, Don Pandzou, Yves Domanski, Joke Hüwels, Jolien Clauw, Valerie Vonck, Anneleen Scheelen, Zoë Westelinck, Mounir Hammouti, Betül Güven, Katrien Van de Mosselaer, Nele Van der Haegen, Vera Vryens, Jasper Van Damme, Willen Magits, Elisa Hulstaert, Finn Van Dinter EINDREDACTIE: Inge de Wolf | VORMGEVING: Pepijn Haghebaert FOTO’S: Valerie Vonck, Yves Domanski, Mounir Hammouti, Nick Beerens, Beritan Tosun, Anneleen Scheelen, Zoë Westelinck, Liese Keereman, district Wilrijk, Formaat & jeugdhuizen DRUK: EPO – Lange Pastoorstraat 25, 2600 Berchem Gedrukt op FSC gelabeld, 100% gerecycleerd en chloorvrij gebleekt papier. Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen, mits vermelding van Formaat Magazine. Formaat Magazine verschijnt 1 x per maand, behalve in juni & augustus. Het tijdschrift is gratis voor leden, extra abonnementen kunnen verkregen worden aan 20 euro per jaar. V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem

12 Jolien (27)

voelde drie Gentse jeugdhuizen aan de tand over hun recente naamsverandering (p. 18)

Valerie (26)

schoot haarscherpe beelden van de vers verbouwde ruimte van jeugdhuis Canavia (p. 20)

EN NU J

I J!

gek op beeld? Scherpe pen of ine. Formaat Magaz Werk mee aan e. t.b aa rm ie@fo Mail naar redact

MET EEN NIEUWE NAAM BOUW JE AAN EEN NIEUW IMAGO 18

DIT MAGAZINE 10 12 13 14 17 18 22

GEZIEN WORDEN JOKE + VALERE = ARGUS BÈR DAG VAN DE JEUGDHUIZEN COACHING FOR CHANGE NAAM MAKEN NELE

EN OOK … 2 6 16 20 23

PLOEGMATEN WALL MIJN PROJECT HOTSPOT VRAAG HET @ FORMAAT

DOSSIER D2 IDENTITEITSVORMING EN DE OVERHEID D4 “POSITIEVE IDENTITEITSVORMING” D5 MSC D6 IDENTITEIT D8 IDENTITEIT VAN FORMAAT D10 SARA D11 BETÜL D12 NU IS HET AAN JULLIE

LATER ALS IK JONG BEN Toen ik klein was, droomde ik over volwassenen worden. Dan zou ik nooit meer broccoli hoeven eten, mijn huiswerk moeten maken of mijn kamer op moeten ruimen. Het leven als ‘groot mens’ leek zoveel stoerder en makkelijker. Inmiddels weet ik beter. Hoewel ik wel kan kiezen wat ik eet, moeten vervelende klusjes nog steeds gedaan worden. Ik moet niet enkel mijn kamer, maar ook de keuken, de living en de badkamer opruimen en schoonmaken. Ik maak me zorgen over het klimaat, over gelijkheid, over zekerheid. In plaats van te dromen over ‘later als ik groot ben’, verlang ik soms naar ‘was ik maar weer klein’. Volwassen worden brengt serieuze vragen met zich mee. Maak ik de juiste studiekeuze? Vind ik later wel een job? Wil ik mijn eigen baas worden? Kan ik ooit een huis kopen? Waar liggen mijn talenten?

Bouwen aan jongerenwerk van de toekom Op 14 oktober organiseert Formaat ‘Later als ik jong ben’. Een conferentie over het jeugdwerk van de toekomst. Die dag bespreken we hoe jeugdhuizen kunnen inspelen op de dromen, wensen en interesses van jongeren. Want dat jeugdhuizen hier een belangrijke rol in kunnen spelen, daar ben ik van overtuigd.

14 oktober 2016 |

Geloof mij maar, ik ben al ‘groot’. ;-)

Inge PS Meer weten over de conferentie? Check lateralsikjongben.be.

WALL

Samenstelling & tekst: Anneleen Scheelen

IN BEELD

WAAR Mol WIE Tydeeh (Mol) en De Bogaard (Geel) WAT Traditiegetrouw zorgde M.art, het artistieke project van Tydeeh, voor de inkleding van het Trezart internationaal straatkunstenfestival

van 10 en 11 september. Dit keer met een partner in crime, namelijk De Bogaard in Geel. En die decofusie pakte zeer goed uit. Een weekend lang kon het publiek genieten van een absurd rariteitenkabinet. Dat smaakt naar meer.

EN NU J

I J!

et iedereen d dat je graag m Heb jij een beel e kwaliteit ed go je foto aan l ai M n? le de l wi rhaal door. samen met je ve aat.be redactie@form

GATZ INVESTEERT 472.165 EURO EXTRA IN JEUGDHUIZEN Elk jaar kent Vlaams minister van Jeugd Sven Gatz subsidies toe aan jeugdhuizen die inzetten op een werking rond ondernemerschap en artistieke expressie die de grenzen van hun gemeente overstijgt. Deze week besliste Gatz over die subsidies voor 2017. Zeventig projecten krijgen een toelage. Voor deze projecten werd in totaal 2.987.900 euro vrijgemaakt, een stijging van meer dan 15 procent (427.165 euro) ten opzichte van dit jaar. Minister Sven Gatz: “Jeugdhuizen zijn open en breed toegankelijke ontmoetingsplekken voor jongeren. Ze bereiken wekelijks duizenden jongeren en vrijwilligers. Daardoor kunnen ze bijdragen om diverse doelstellingen van het Vlaamse jeugdbeleid te realiseren. Op sociaal, cultureel en educatief vlak, maar ook op het vlak van integratie spelen ze een rol in het beleid voor tieners en jongvolwassenen. Het zijn plaatsen waar impulsen gegeven worden rond diversiteit, jeugdcultuur, aandacht voor kwetsbare groepen, zin voor creativiteit en ondernemen.” Goed nieuws!

ECHT GEZEGD

sme was ia s u o h t n e t e H “ sleutel e d e w t a d t o o r zodanig g gaven” r e d r e e d n a a s De al een m , over jeugdhui Dumery (N-VA)

r– phné litiek gepalave n van Jeugd Da en heel wat po Door: Schepe – s ui dh ug je de thuis. tig jaar zonder nieuw een twee Leute. Na twin gse jeugd nu op er nb ke 16 an 20 Bl 9/ heeft de ad, 21/0 : Het Nieuwsbl Verschenen in

G OE BEZIG

GOE BEZIG! Voor het eerst sinds lange tijd is er weer een jeugdhuis in Wondelgem. Jeugdhuis KLUB32 opende begin september de deuren. De jonge oprichters uit Wondelgem waren het zat om naar Gent of Drongen te moeten fietsen om uit te gaan en besloten om zelf een jeugdhuis op te starten. “Nochtans woont hier best veel jeugd en er zijn ook heel veel gezinnen met jonge kinderen in de buurt komen wonen. Onze toekomst is dus al verzekerd”, vertelt Quinten, één van de initiatiefnemers. Met de komst van het nieuwe jeugdhuis is er weer een plek voor de jongeren uit de buurt. De vrijwilligers kozen voor de naam KLUB32, dat verwijst naar 9032, de postcode van Wondelgem.

HIEP

HOERA

Jawel hoor, ook deze maand weer heel wat jarige jeugdhuizen. En ook jullie vinden dat uiteraard een reden om te feesten. Of jullie jeugdhuis nu gevierd wordt met een pensenkermis, een loopwedstrijd of gewoon een heel seizoen lang, jullie maken er duidelijk elke keer weer iets geweldigs van. Gefeliciteerd! • Jeugdcentrum De Spiraal 10 jaar • Jeugdhuis Comma 24 jaar • Jeugdhuis Kadans 20 jaar

DAG VAN DE JEUGDBEWEGING Op vrijdag 21 oktober trekt heel jeugdbewegend Vlaanderen zijn of haar sjaaltje, T-shirt, rok of hemd aan om de Dag van de Jeugdbeweging te vieren. Op deze feestdag komen de jeugdbewegingen samen naar buiten om de vrijwilligers te bedanken voor hun engagement. Verschillende jeugdbewegingen organiseren deze dag een actie. Ook kan je zelf een actie doorgeven. Je vindt alle acties op www.dagvandejeugdbeweging.be

JEUGDHUISOPLEIDING Ook dit najaar organiseert Formaat terug de jeugdhuisopleiding, de basis voor iedereen die zich smijt in het jeugdhuis. De opleiding geeft je een boost en een pak expertise. Je volgt 50 uur theorie en loopt daarna nog 50 uur stage. We gaan samen op zoek naar een interessant stageproject dat je in je jeugdhuis kan uitvoeren. Je krijgt bij het voltooien hiervan het attest van hoofdanimator. Je kan de hele opleiding op een week volgen, van 30 oktober tot 4 november (herfstvakantie) in De Kluis in Sint-Joris-Weert. Op onze website vind je alle info en hoe je je kan inschrijven.

COLLEGA FEMKE GEÏNTERVIEWD VOOR CHARLIE MAGAZINE Femke, jeugd- en projectwerker in jeugdhuis Den Eglantier in Berchem, werd geïnterviewd voor Charlie Magazine. Dalilla Hermans (pers- en communicatiemedewerker van de Vlaamse Jeugdraad en De Ambrassade) staart 12 maanden lang het probleem dat racisme vandaag is recht in de ogen. In een reeks diepte-interviews gaat ze op zoek naar een antwoord op de vele vragen over discriminatie die ze de afgelopen jaren kreeg. Zo praatte ze met Femke over sluimerend racisme, multiculturaliteit en bruggenbouwers. Je leest het volledige artikel op charliemag.be.

WORK FOR CHANGE Op 20 oktober organiseert Zuiddag opnieuw de campagne Work for Change. Zuiddag is een organisatie voor en door jongeren, die hen stimuleert om engagement op te nemen en samen te werken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving. Meer dan 17.000 Vlaamse en Brusselse scholieren tussen 15 en 20 jaar kruipen dan voor één dag in de kleren van beroepskrachten. Hun loon gaat naar projecten van geëngageerde jongeren wereldwijd. Wil je zelf ergens een dag aan de slag? Of wil je als jeugdhuis een ‘job-voor-een-dag-voor-het-goede-doel’ aanbieden? Op zuiddag.be vind je alle voorwaarden.

OP VERKENNING Formaat ging al op verkenning in Merkenveld, de mogelijkheden om er een bjistige Radar van te maken zijn eindeloos! Kom jullie zotste ideeën delen tijdens één van onze vier rendez-vous momenten! #julliemakenradar #doekehjilzot#waarheeftjulliejeugdhuiszinin

Het kan frustrerend zijn: het jeugdhuis doet superleuke dingen, maar je merkt dat mensen uit de omgeving niet op de hoogte zijn van wat er in het jeugdhuis gebeurt of zelfs niet weten wat het jeugdhuis is. Dit heeft alles te maken met de zichtbaarheid van je jeugdhuis. De zichtbaarheid van je jeugdhuis kan met verschillende dingen te maken hebben, zoals de ligging, je infrastructuur … Maar ook met iets waar je zelf veel controle over kan hebben: je communicatie. De manier waarop het jeugdhuis van zich laat horen, bepaalt sterk mee hoe zichtbaar je bent, zowel offline als online. Maar hoe dan? We geven je alvast enkele richtlijnen waar je mee aan de slag kan. Tekst: Vera Vryens

Naar een zichtbaarder jeugdhuis 1 Wie gezien wil worden, moet eerst naar zichzelf kijken Zelfkennis is het begin van alle zichtbaarheid. Wat is het jeugdhuis volgens jullie? Wat maakt het uniek? Wat vinden jullie belangrijk? Hoe willen jullie dat anderen jullie zien? En misschien nog het belangrijkste: zijn jullie het met elkaar eens over de antwoorden op deze vragen? Het gaat hier over de identiteit van het jeugdhuis.

Je identiteit sluipt mee in alles wat je doet, zegt, hoe je je gedraagt … Samen weten waar het jeugdhuis voor staat en dit zo eenduidig mogelijk naar buiten brengen, zorgt ervoor dat het voor anderen ook eenvoudiger is om een duidelijk beeld van het jeugdhuis te vormen.

2 Kiezen is niet altijd verliezen Het is misschien gek om te zeggen, maar soms willen jeugdhuizen net te veel doen. Ze willen iedereen bereiken, op alle social media kanalen aanwezig zijn … De gedachte erachter klinkt logisch: hoe meer mensen je kan bereiken, hoe meer kans dat ze zullen komen. Of niet?

WIE IS JE DOELGROEP? Er zijn enkele valkuilen aan deze aanpak. In de eerste plaats verdwijn je al gemakkelijk in een soort van voor-ieder-wat-wils massa van organisaties. Hoe algemener je aanpak, hoe minder je persoonlijkheid als jeugdhuis naar voor geschoven wordt. En laat het nu net die persoonlijkheid zijn waar mensen zich op lange termijn net wel of niet tot aangesproken voelen. Maar wat is dan het alternatief? Keuzes maken!

Het is dus belangrijk om samen na te denken waar je als jeugdhuis eigenlijk mee wil uitpakken en waarom mensen eigenlijk naar het jeugdhuis komen. Hiermee kan je bepaalde focussen leggen in je aanbod. Probeer ook eens een gezicht te plakken op jullie doelgroep: Waar zijn ze mee bezig in hun vrije tijd? Wat interesseert hen? Waar zijn ze te vinden, online en offline?

3 Gluur eens bij je buren en daar voorbij Naast zelfkennis is het belangrijk om je online en offline omgeving te kennen. Het jeugdhuis ligt nu eenmaal niet op een eiland. Net door die omgeving grondig te bekijken, kan je makkelijker achterhalen wat jullie plek daar in kan zijn. Zijn er bepaalde zaken die in je omgeving weinig aanwezig zijn? Of wat is er net te veel aanwezig? En waar zit je doelgroep nog? Denk maar aan scholen, andere organisaties … Ze kunnen je veel bijleren over waar je bijvoorbeeld gericht promotie maakt voor het jeugdhuis. Kijk evengoed wie je concurrenten zijn: Op welke manier verschillen jullie van hen? En hoe maken zij zich zichtbaar? Wat doen ze volgens jullie goed of slecht? De tips liggen misschien recht voor je neus!

4 Online + offline = inline De grens tussen de online en offline wereld vervaagd steeds meer, zelfs zodanig dat er een tussenterm ontstaan is: inline. Een verbinding tussen die twee werelden is daarom nu belangrijker dan ooit tevoren. Straalt het jeugdhuis bijvoorbeeld wel dezelfde sfeer en stijl uit online als offline? Denk hierbij aan jullie identiteit en hoe jullie gezien willen worden door je doelpubliek. Toch werken de offline en online wereld verschillend. Zo maak je van een poster best een aangepaste versie voor online met bijvoorbeeld minder tekst en in een liggend formaat. Of beter nog, je neemt een foto waarbij je met het jeugdhuis posters aan het ophangen bent en zet die online. Zo zet je de mensen achter het jeugdhuis ook mee in de kijker. Probeer ook beelden van je activiteiten of van achter de schermen online te plaatsen, zodat bezoekers in een opslag kunnen zien wat er zoal gebeurt in jullie jeugdhuis. De nieuwe live-stream optie bij Facebook is ook een leuke manier om afwezigen toch te betrekken.

5 Vermijd een lat-relatie met je publiek Het is belangrijk om keuzes te maken om jezelf een hoop overbodig werk te besparen. Dat geldt ook voor je online communicatiekanalen. Niemand verplicht je om én Twitter, én Snapchat, én Facebook, én Instagram én een website te hebben. Kijk samen wat er haalbaar is. Je hebt er meer baat bij als je één of twee kanalen goed en frequent gebruikt, dan dat je vijf kanalen hebt waar amper iets mee gedaan wordt. Het gebeurt ook vaak dat jeugdhuizen enkel van zich laten horen wanneer er een activiteit aankomt. Door lange stiltes tussen twee activiteiten verdwijn je geleidelijk aan van de radar van je doelpubliek. Als je met regelmaat blijft communiceren, blijf je dichterbij.

6 Minder reclame en ego, meer interactie en beeld Wist je trouwens dat mensen een hekel hebben aan alles wat als reclame aanvoelt? Vaak worden online kanalen bijna enkel gebruikt om activiteiten te promoten. Je hebt misschien al gemerkt dat bijvoorbeeld een evenement delen weinig succes heeft. Dit komt voor een groot deel omdat communicatie steeds meer rond interactie en betrokkenheid draait in plaats van pure reclame. Je kan je doelgroep betrekken door vragen te stellen, ze mee keuzes te laten maken. Het helpt ook om niet enkel over jezelf te praten. Waar is je doelgroep nog mee bezig? Wat vinden ze nog interessant of leuk? Probeer regelmatig eens over iemand of iets anders te praten, ook zo kan je ze meer betrekken.

EEN BEELD ZEGT MEER DAN DUIZEND WOORDEN Tenslotte zeggen beelden en video’s meer dan duizend woorden. Denk maar aan de populariteit van Snapchat of de heropleving van gif’s. Lange teksten online hebben meestal niet zoveel zin, je houdt het best kort en bondig.

7 Bouw aan een community Het liefst wil je natuurlijk dat mensen vaker naar het jeugdhuis terugkomen. Maar wat bindt precies bezoekers aan je jeugdhuis? Je zou denken dat dat vooral te maken heeft met je activiteiten, maar het gaat verder dan dat. Mensen binden zich namelijk het sterkst aan initiatieven waar ze zelf achter staan en waar ze zich mee identificeren. Ze hechten belang aan plekken die doelen, overtuigingen, interesses … met hen delen. Daarnaast

zijn natuurlijk ook de sfeer en je vrijwilligers enorm belangrijk. In ieder geval, de redenen om zich verbonden te voelen met een jeugdhuis zijn vaak erg persoonlijk. En laat dat nu je sterkste troef zijn ten opzichte van grotere en commerciële organisaties. Een jeugdhuis heeft enorm veel karakter en persoonlijkheid. Laat in je communicatie daarom die kant van je jeugdhuis zien. Zet je vrijwilligers in de kijker, geef een blik achter de schermen, geef inspraak aan je doelpubliek, deel je interesses …

TOON HET KARAKTER VAN JE JEUGDHUIS Je vrijwilligersgroep en de mensen die het jeugdhuis een warm hart toedragen vormen je community. Zij zijn de ambassadeurs van je jeugdhuis en zijn de meest natuurlijke vorm van promotie.

8 Samen zichtbaarder Iedereen kan op een bepaalde manier bijdragen tot de zichtbaarheid van het jeugdhuis. Het is handig om iemand verantwoordelijk te maken voor de communicatie van het jeugdhuis, maar dat wil niet zeggen dat deze persoon alles alleen moet doen. De mensen achter de toog kunnen even een fotootje nemen om online te posten of je kan samen posters gaan plakken na een vergadering. Door samen te werken ben je al snel een pak zichtbaarder. Je merkt het verschil misschien niet van de één op de andere dag, maar de aanhouder wint. Probeer dingen uit voor enkele weken, experimenteer en kijk wat werkt. Even doorbijten en je zet je jeugdhuis zichtbaarder op de kaart. Succes!

Een paar maanden geleden las je in Formaat Magazine de lovestory van Joke en Valère, de alter ego’s van Wilrijkse jeugdhuizen Joké en Jong Valaar. Met het oog op de fusie van de twee jeugdhuizen, besloten de bestuursleden hier een mooie draai aan te geven: een bruiloft van hun alter ego’s. Het huwelijk is inmiddels voltrokken en jeugdhuis Argus is geboren. Willem en Jasper, bestuursleden van de nieuwe telg, kijken terug op een drukke periode.

nieuwe jeugdhuis Argus. Een nieuwe ontmoetingsplek voor jongeren met als missie ecologie en buurtwerking een plek te geven. Eindelijk werden de deuren van de zaal geopend voor het publiek. Brocante meubels en decoratie, warme kleuren en een hip behangpapier verwelkomden de eerste bezoekers. “Het is wennen, maar ’t is echt wel mooi”, sprak één van de vaste bezoekers van wijlen jeugdhuis Jong Valaar. En of het mooi is! Bij de inkom werd er een krijtbord geplaatst om mensen de kans te geven een boodschap achter te laten. We warmen ons nog steeds aan alle wensen die er staan.

Tekst: Willem Magits en Jasper Van Damme • Foto’s: District Wilrijk

Als voorbereiding voor later kon het tellen, zo’n trouwfeest in elkaar steken. Al enkele maanden waren we bezig met de voorbereidingen en op 10 september was het zover. Twee mensen in papier-marché hoofden, verschillende schepenen, en een Formaatmedewerker luidden het ontstaan van het nieuwe jeugdhuis in. Maar laten we beginnen bij het begin. Na een geslaagd galadiner in de Ikea van Wilrijk openden we de dag met een intieme ceremonie aan het districtshuis. Pieter verbond, als bestuurder en kapitein van dienst, onze liefste Joke en Valère in het echt. Met veel belgerinkel en meer vreemde blikken, fietsten we terug naar het jeugdhuis voor de laatste voorbereidingen. Hoewel onze bruidegom nog aan het herstellen was van enkele dagen ziekte, werkte hij dapper door. Het resultaat was dan ook prachtig. Een buitenpodium, terras, toog en barbecue-plek om iedereen welkom te heten. De inrichting van

het jeugdhuis was nog een geheim dat slechts door enkele ingewijden was gekend. Maar ondanks alle leuke vooruitzichten, bleef er één ding ons zorgen baren. Hans, onze ceremoniemeester, was de dag ervoor ziek gevallen. Hij hield ons bijgevolg op de hoogte, afwisselend met goed en slecht nieuws. Zelden zo’n emotionele rollercoaster meegemaakt.

Passie But the show must go on … Langzaamaan begon het publiek binnen te stromen. Na een gezellige receptie en barbecue, was het zover. Hans kwam erdoor, het bruidspaar maakte zich nog één laatste keer op om hun liefde voor elkaar te betuigen, de figuurlijke tranen liepen over letterlijke wangen … Na een prachtige toespraak en een net iets te passionele kus stonden daar niet meer Joke en Valère, maar het splinter-

Vroege uurtjes Ceremonies allemaal goed en wel natuurlijk, maar een huwelijk verdient een feest. Iets wat met gemak werd opgevuld door twee concerten en een resem aan dj’s vanuit Wilrijk en omstreken. Jong en oud lieten hun beste moves zien en wijdden zo jeugdhuis Argus in met meer sfeer en gezelligheid dan het avondfeest van je hipste tante. We gingen door tot in de late uurtjes. Althans sommigen onder ons. De bruid haar powernap duurde al snel 8 uur en iemand raakte vermist en werd gevonden in het technisch kot. Memorabel op z’n minst. Wat staat er nog allemaal in het vooruitzicht? De lange weg naar het meest ecologische jeugdhuis van Antwerpen, een ontwerpwedstrijd voor de buitenmuur, en hopelijk nog vele jaren van plezier en gezelligheid.

DOSSIER

IDENTITEIT

JONGEREN EN DE ZOEKTOCHT NAAR IDENTITEIT Jongeren zijn voortdurend bezig met de vraag wie zij zijn en – daarmee gepaard gaand – met welke positie zij bekleden binnen hun sociale omgeving. Ze zijn op zoek naar hun identiteit. De identiteit van jongeren is veelvormig, dynamisch en veranderlijk. Jeugdhuizen zijn plaatsen waar volop aan identiteitsontwikkeling wordt gedaan. In dit dossier vertrekken we vanuit de visie van het beleid op identiteitsvorming om over te gaan naar een definiëring van de term. Verder wordt de rol van jeugdhuizen belicht, aangevuld met interessante praktijkvoorbeelden.

G N I M R O V S T I E T I T IDEN EN DE OVVANERLAHNEGEIDADEM EEN VERHA AL

DOSSIER • 2

INHOUD D2 IDENTITEITSVORMING EN DE OVERHEID D4 “POSITIEVE IDENTITEITSVORMING” D5 MSC D6 IDENTITEIT D8 IDENTITEIT VAN FORMAAT D10 SARA D11 BETÜL D12 NU IS HET AAN JULLIE

Al enige tijd kan je geen krant openslaan of naar het nieuws kijken zonder termen als ‘radicalisering’ en ‘extremisme’ naar het hoofd geslingerd te krijgen. We staan als samenleving meer dan ooit voor een sociologisch vraagstuk dat ons uitdaagt om samen naar oplossingen te zoeken. In maatschappelijke discussies rond ‘radicalisering’ wordt het jeugd(huis)werk naar voren geschoven als één van de voornaamste actoren om dit fenomeen aan te pakken. De overheid wil antwoorden formuleren en oplossingen aanreiken en kijkt daarvoor ook (deels) naar de jeugdsector. Tekst: Don Pandzou & Nick Beerens

Conceptnota In 2013 ontdekt men in Vlaanderen dat een aantal jongeren naar Syrië trekken om zich aan te sluiten bij extremistische Islamitische groeperingen die strijden tegen het regime van Bashar Al-Assad. Dat zorgde voor een toenemende beleidsaandacht voor radicalisering. Door de aanslagen in 2014 en 2015 in België, Frankrijk en Denemarken werd het nemen van beleidsinitiatieven nog urgenter. En ook de Vlaamse regering maakte zich zorgen over de bedreiging van de democratische rechtsstaat. Daarop diende het kabinet van minister Liesbeth Homans op 9 februari 2015 een conceptnota in getiteld ‘Preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme’.

MAATREGELEN VOOR PREVENTIE ZIJN ALLEEN ZINVOL ALS ER WORDT INGEZET OP EEN INCLUSIEVE SAMENLEVING

Deze nota moet dienen als een soort leidraad voor de Vlaamse regering. Er is volgens de nota sprake van een gewelddadig radicalisme dat moet worden aangepakt. Verder wordt er uitgelegd dat maatregelen voor preventie alleen zinvol zijn als er wordt ingezet op een inclusieve samenleving, waarin iedereen zich thuis voelt en kansen krijgt. Tevens wordt de valkuil van culturaliseren aangegeven en dient het beleid allerminst bepaalde bevolkingsgroepen te viseren.

Reactie uit de jeugdsector De conceptnota was het begin van een positief proces. In de zoektocht naar duidelijk omlijnde standpunten, kwamen heel wat bedenkingen en opmerkingen uit de jeugdsector ten opzichte van de nota. De Ambrassade destilleerde uit al deze aanmerkingen en feedback enkele principes van waaruit de jeugdsector zich wil positioneren in het debat. Een aantal van deze signalen van onderuit worden hier uitgelicht.

• Praat niet alleen ‘over’ jongeren, maar ook ‘met’ jongeren. Zoals in de nota wordt aangegeven, is het risico van het viseren van bepaalde bevolkingsgroepen groot. De afgelopen jaren hebben jammer genoeg steeds meer jongeren het gevoel “er niet meer bij te horen”. Heel wat jongeren met een islamitische achtergrond voelen zich geviseerd en gestigmatiseerd en stellen zich de vraag: Tel ik nog wel mee?

LAAT JONGEREN HUN EIGEN VERHAAL VERTELLEN, LUISTER NAAR HUN STEM Enkel praten ‘over’ jongeren, werkt de polarisering – die door de media en politiek al gebeurt – alleen maar in de hand. Daarom moet de stem van deze jongeren gehoord worden. Jongeren die hun eigen verhaal vertellen, versterken het identiteitsvormingsproces.

• Zet meer in op preventie in plaats van voornamelijk op repressie. Voor het federale veiligheidsluik maakte de federale overheid 300 miljoen euro vrij. Dat terwijl op Vlaams niveau de conceptnota afsluit met “deze nota houdt geen financieel of budgettair engagement in vanwege de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest”. Er zou dus geld moeten worden vrijgemaakt om net de voedingsbodem aan te pakken, om preventief te kunnen werken dus. Bovendien moet preventie meer zijn dan het opsporen en signaleren van radicalisering. Vooral de basisvoorzieningen moeten verbeterd en uitgebreid worden. Deze hebben immers een positieve invloed op de identiteitsontwikkeling van kinderen en jongeren. Willen we meer doen dan symptoombestrijding, dan zal er bud-

Jongeren helpen met het ontwikkelen van hun identiteit kan alleen als jeugdwerkers een vertrouwensband kunnen opbouwen met hun jongeren. © Spektrum

get moeten worden vrijgemaakt voor een sterke aanpak tegen discriminatie, rekening houdend met de noden en behoeften van jongeren.

• Laat jeugdwerkers blijven doen waar ze in uitblinken en verwacht niet dat zij louter een detectie- en signaalfunctie opnemen. Hou de kracht van jeugdwerkers in stand. Dat is: jongeren kansen geven, hen een experimenteerruimte aanbieden, jongeren laten bijleren en hen confronteren met de wereld en met zichzelf, hun identiteit laten ontwikkelen en hun zelfvertrouwen en zelfrespect opkrikken. Dat kan alleen maar door tijd te maken voor die jongeren en een vertrouwensband op te bouwen. Die vertrouwensrelatie is uiterst delicaat en moet blijvend gerespecteerd worden. Geef daarenboven jeugdwerkers zo veel mogelijk extra ondersteuning omtrent deze problematiek: bied hen extra ondersteuning om hier zo goed mogelijk op in te spelen.

De projectoproep De bedenkingen werden gehoord en begin juli 2015 lanceerden minister Homans en minister Gatz een gezamenlijke projectoproep. De ministers willen hiermee inzetten op het versterken van de positie van jongeren in de samenleving en op het vergroten van hun maatschap-

JEUGDWERKERS HEBBEN EXTRA ONDERSTEUNING NODIG pelijke betrokkenheid. Projecten die gevoelens van aliënatie, onrecht en discriminatie kunnen ombuigen in positief engagement worden ondersteund. In totaal werd er een budget van 650 000 euro vrijgemaakt voor de projectoproep.

Er werden in totaal acht projecten geselecteerd. Het overgrote deel van die projecten komt uit de jeugdsector. Hoewel de inhoud steeds verschillend is, gaat het steevast om projecten die het engagement en actief burgerschap van jongeren verhogen, waardoor ze meer maatschappelijk betrokken worden. Ook Formaat is een partnerschap aangegaan met MSC, één van onze leden met een sterke visie op en praktijkervaring in positieve identiteitsvorming bij jongeren. Over de werking van MSC lees je meer op pagina 5 van dit dossier.

DOSSIER • 3

• Zoals hierboven reeds aangehaald zijn discriminatie en stigmatisering in onze samenleving misschien wel een van de voornaamste oorzaken van radicalisering. Radicalisering kan immers gezien worden als het rebelleren tegen een samenleving waarin heel wat jongeren zich verworpen voelen. Het vertrouwen in de democratie en de overheidsdiensten krijgt hierdoor een serieuze knauw. Het debat zou dan ook meer moeten gaan over de oorzaak van radicalisering: sociale uitsluiting, het gevoel er niet meer bij te horen … Alle sectoren en beleidsniveaus hebben de verantwoordelijkheid te zorgen voor een warme samenleving die openstaat voor iedereen.

“PO S I T I E V E I N G” M R O V S T I E T I T N E ID N NIEUWE TERM OP ZOEK NA AR EE

Een gebrek aan verbondenheid, inclusie, maatschappelijk perspectief en de wens ‘ergens bij te horen’ versterkt het proces van radicalisering. Dit proces hangt samen met een zoektocht naar identiteit. Iedere jongere denkt of reageert wel eens radicaal. Bovendien kan radicalisme een positieve kracht voor maatschappelijke hervormingen zijn. Toch kleeft aan de term ‘radicalisering’ een zeer negatieve connotatie. Vanuit de jeugdsector kwam dan ook de vraag om de term ‘radicalisering’ zo veel mogelijk achterwege te laten en het te hebben over de ‘identiteitsvorming’ bij jongeren.

DOSSIER • 4

Tekst: Don Pandzou & Nick Beerens

Radicalisme Het woord ‘radicaal’ komt van ‘radix’ en betekent ‘naar de wortel gaan’. Radicaal zijn betekent dus dat je teruggaat naar het meest essentiële, de basis van een bepaald gedachtegoed. Indien radicalisering gedefinieerd wordt als een antidemocratische gezindheid en een bereidheid tot geweld, kan de term nooit positief ingevuld worden. Dat is problematisch. Er is immers an sich niets mis met het hebben van radicale ideeën. In een democratie heeft iedereen het recht om er een eigen mening op na te houden. Het hebben van rebelse ideeën, straffe meningen en provocerende standpunten hoort bovendien bij het ‘jong zijn’.

Doordat de huidige samenleving omsluierd wordt door een schaduw van angst en schrik, wordt dit door de maatschappij en het beleid echter vaak geproblematiseerd. Dat terwijl we net kritische burgers moeten maken van kinderen, jongeren en jongvolwassen. En bij een kritische geest horen vaak stevige meningen. Uiteraard moeten we waakzaam zijn. Maar een te angstvalige reactie op kritische, ‘radicale’ meningen heeft een contraproductief effect. Sterker nog, dergelijke reacties staan een positieve identiteitsontwikkeling bij jongeren in de weg.

Identiteitsontwikkeling in plaats van radicalisme Hoewel er met ‘radicalisme’ op zich dus niets mis is, wordt de term vaak uit zijn context getrokken en haast automatisch gelinkt aan extremisme en zelfs terrorisme. Vermits ‘radicalisme’ gelinkt is aan de zoektocht naar identiteit bij jongeren, komt vanuit de jeugdsector dan ook meer en meer de vraag om het te hebben over positieve identiteitsvorming in plaats van radicalisering.

DE TERM 'RADICALISME' WORDT VAAK UIT ZIJN CONTEXT GETROKKEN De ontwikkeling van een kind naar een jongere, tot een jongvolwassene en volwassene gaat gepaard met immense psychische en lichamelijke veranderingen. Jongeren zijn emotioneel labieler en kunnen impulsen minder beheersen. Dat gaat vaak hand in hand met een vaak moeilijke zoektocht naar de eigen identiteit. Zoekend naar hun eigen waarden, normen en meningen, maken jongeren zich los van hun ouders en soms ook van andere ‘autoriteiten’. Dit ‘loskomen van’ wordt soms gekenmerkt door opstandig – en ja, ook radicaal – gedrag.

MSC

Tekst & foto: Nick Beerens

“We vinden het belangrijk dat de meetingpoints niet alleen gedragen, maar ook mee vormgegeven worden door de jongeren zelf. Zij vormen de basis, dus willen we ook vanuit hen vertrekken. De jongeren weten het beste welke onderwerpen en thema’s er op de meetingpoints moeten komen, het gaat tenslotte over een discussieforum voor hen zelf. Dat bottom-up en parti-

WE LUISTEREN NAAR HET VERHAAL VAN DE JONGEREN

“Het is daarom van essentieel belang om een vertrouwensband op te bouwen met die jongeren. En dat kost tijd natuurlijk. We proberen zo betrokken mogelijk te zijn en zo veel mogelijk echt te luisteren naar het verhaal van die jongeren.” Salahdine vult aan: “Bovendien komen we uit dezelfde leefwereld. Wij begrijpen de vragen waar de jongeren mee zitten. We voe-

len aan van waar hun meningen en standpunten komen.” “We proberen jongeren daartoe ook wel uit te dagen”, aldus Lamia. “Hoewel ze soms schrik hebben om iets te doen, willen we hen toch motiveren. Daardoor ontdekken ze nieuwe dingen, wat dan weer hun blik verruimt. Op die manier ontdekken ze ook zelf hun talenten. Door te experimenteren met nieuwe dingen en al doende hun eigen sterktes te leren kennen, ontdekken de jongeren eigenlijk zichzelf.” “In die zoektocht naar hun identiteit speelt religie een heel belangrijke rol. De laatste tijd nog meer, omdat dat deelaspect van de identiteit van jongeren gigantisch onder druk staat. Die deelidentiteit wordt moeilijk aanvaard, waardoor het aan belang gaat winnen. Dat is een soort verdedigingsmechanisme. Wij proberen jongeren daarover zo veel mogelijk te informeren en geven hen de kans om ook dat aspect van hun identiteit in een vertrouwde omgeving te laten ontwikkelen”, vertelt Lamia. “De volgende meetingpoints vinden plaats op 22 oktober en 19 november in De Studio in Antwerpen, telkens van 14u tot 17u. Iedereen is meer dan welkom!”, zegt Yasmia nog enthousiast.

DOSSIER • 5

MSC (Mondiaal Socio-Cultureel Centrum) organiseert al een geruime tijd meetingpoints in Antwerpen. Tijdens de meetingpoints kunnen jongeren in een veilige, vertrouwde omgeving taboes doorbreken en zichzelf informeren. Het zijn discussiefora waar verschillende identiteitskwesties bespreekbaar worden gemaakt. Mensen met expertise worden aan het woord gelaten en bespreken en bediscussiëren de vragen en meningen van de jongeren. Door al die verschillende inzichten kunnen jongeren zich op een evenwichtige manier ontwikkelen. Lamia, Yasmia en Salahdine van MSC vertellen vol trots over de meetingpoints en de kracht van positieve identiteitsontwikkeling.

cipatief werken zit trouwens vervlochten in onze werking in het algemeen, niet enkel in de manier waarop we de meetingpoints organiseren”, vertelt Lamia. “Het is heel leuk om te zien hoe het zelfvertrouwen van jongeren versterkt wordt dankzij het jeugdhuis”, zegt Yasmia. “Je merkt daar echt een evolutie in. De jongeren tonen meer en meer engagement en nemen op den duur ook zelf het heft in handen. Ze bloeien echt open! Ze worden als persoon sterker. Dat merk je doordat ze na een tijd zelf initiatief nemen: ze grijpen kansen en nemen belangrijke beslissingen op eigen houtje.”

IDENTITNAEAIRT OP ZOEK JEZELF

Jongeren zijn op zoek naar zichzelf, naar hun eigen identiteit. Identiteit is echter geen vastomlijnd concept. Het is een dynamische, meervoudige constructie die ontstaat in relatie tot anderen. Er bestaat niet zoiets als dé enige, ware identiteit. Mensen zijn niet enkel ‘Belg’, ‘kapper’, ‘vrouw’, ‘moslim’ of ‘boekhouder’. Integendeel, je identiteit bestaat uit een samenspel van verschillende deelidentiteiten. Die deelidentiteiten sluiten elkaar niet uit. Sterker nog, welke deelidentiteit het sterkst naar voor wordt geschoven, hangt af van de situatie en het moment.

Je identiteit bestaat uit een samenspel van verschillende deelidentiteiten. Welke deelidentiteit het sterkst is, hangt af van de situatie en het moment.

“Wij tegen de rest” Een identiteit als norm

DOSSIER • 6

Tekst: Nick Beerens & Don Pandzou • Foto: Liese Keereman

Identiteitsvorming Identiteitsvorming als positiebepaling ‘Identiteit’ is geen eenvoudig concept. Identiteitsvorming is een soort positiebepaling. Het gaat over hoe groepen en individuen zichzelf definiëren en positioneren in hun omgeving. Die positionering krijgt op haar beurt betekenis door de manier waarop de sociale omgeving naar deze groepen en individuen kijkt. Het is deze wisselwerking waardoor soms problemen kunnen ontstaan, maar daarover later meer.

Verwachtingspatronen

In een samenleving zijn er bepaalde verwachtingspatronen. Dit wil zeggen dat er bepaalde ideeën heersen over hoe iemand zich moet gedragen. Dat algemene beeld van hoe iemand hoort te zijn, heeft invloed op mensen. Zo ontwikkel je bijvoorbeeld jouw ‘vrouw-zijn’ pas door bewust te zijn van de sociale en culturele verwachtingspatronen over vrouwen.

Je voelt automatisch aan dat hier soms spanning ontstaat. Dominante deelidentiteiten (denk bijvoorbeeld aan de blanke, hetero man in Europa) oefenen, soms ongewild, autoriteit uit over de rest. Zo ontstaat automatisch het idee dat al wie niet binnen de dominante groep hoort, anders of raar of normafwijkend is. Het is door uit te gaan van de norm en door mensen die daar niet binnen passen als anders te bekijken en uit te sluiten dat ‘wij versus zij-denken’ ontstaat. Wanneer iemand met een bepaalde deelidentiteit bestempeld wordt, worden daar automatisch andere kenmerken aan verbonden. Zo krijgen individuen uit dezelfde groep vanzelf bepaalde labels opgeplakt. Die groep wordt bovendien gezien als een radicaal andere categorie dan de rest van de sociale omgeving.

De norm bepaalt de wet

Individuen gaan zich vervolgens vaak aanpassen aan de categorie waarin ze ingedeeld worden. Omdat je voortdurend

DE NORM SLUIT ALTIJD BEPAALDE MENSEN UIT

bewust bent van wat van jou verwacht wordt, conformeer je met de labels die jou opgeplakt zijn. Zo zullen bijvoorbeeld metalfans zich op een bepaalde manier gedragen, net opdat anderen hen als metalheads zouden zien.

Vaak gebeurt het echter dat anderen hen alleen maar als metalheads zien, terwijl ze ook nog man, Duitser, leraar, minnaar, vader of vegetariër zijn. Door die mensen enkel te behandelen als metalheads wordt hun complexe, veranderlijke en veelzijdige identiteit te kort gedaan.

De norm sluit mensen uit

Het is wanneer mensen niet meer als unieke individuen, maar als wezenlijk onderdeel van een bepaalde groep of categorie worden beschouwd, dat het gevaarlijk wordt. De (soms negatieve) stereotypen die aan de groep toegewezen worden, zijn dan immers ongewild van toepassing voor de individuen die (soms ongevraagd) tot die groep worden gerekend. Als er zonder dat je daarover kan beslissen negatieve stereotypen aan jouw persoon worden gekoppeld, kan je daar op verschillende manieren mee omgaan. Je kan de verwachtingspatronen bevestigen, de stereotypen afwijzen en in vraag stellen, of er afstand van nemen door volledig en exclusief op te gaan in de groep.

Een meer extreme reactie kan een totale afwijzing van de norm zijn, gepaard met een vorm van protest en soms zelfs aversie tegenover de dominante groep. Daarbij hoort vaak het volledige terugtrekken in de eigen groep, met haar eigen normen en waarden.

Power to the people! Maar dan echt!

Diverse rollen = diverse identiteiten

Het is uiterst belangrijk dat die groepen in de samenleving die minder normbepalend kunnen zijn, een platform krijgen waar de verwachtingspatronen en normen in vraag gesteld kunnen worden. De kracht zit daarbij in het zelf laten vertellen van hun eigen verhaal, zonder dat hen een verhaal opgelegd of opgedrongen wordt door de normerende klasse.

Integratie = kiezen

Een mogelijk platform is het internet. Op verschillende fora vinden jongeren elkaar. Daar kunnen ze vrijuit praten en hun eigen verhaal vertellen. Toch blijft het

In- versus out-groep

IEDEREEN COMBINEERT DIVERSE IDENTITEITEN

Wie bepaalt de norm? Power to the people! Jammer genoeg worden de verwachtingspatronen niet door iedereen weerlegd. Er zijn bepaalde instanties die ons opdragen hoe ons te gedragen, die bepalen wie of wat we zijn, die ons duidelijk maken tot welke categorie we al dan niet behoren. Denk bijvoorbeeld aan de media, geloofsinstituten en de overheid.

essentieel om ook fysieke ontmoetingsplaatsen te voorzien waar jongeren zonder taboes kunnen praten en hun identiteit vormgeven. Die ontmoetingsplekken, of meeting points, worden in Antwerpen onder andere voorzien door MSC, maar daarover later in het dossier meer.

FYSIEKE ONTMOETINGSPLAATSEN WAAR JONGEREN VRIJUIT KUNNEN PRATEN ZIJN ESSENTIEEL

In jeugdhuizen wordt gestreefd naar ruimte voor die kosmopolitische identiteit. Het zijn immers plaatsen waar kinderen en jongeren op hun talenten worden aangesproken, waar er plek is om verschillende ideeën en visie uit te proberen, om te experimenteren en om op zoek te gaan naar jezelf. In jeugdhuizen kunnen de verschillende deelidentiteiten van een kind of jongere een plek krijgen en kunnen ze dus gewoon zichzelf zijn.

DOSSIER • 7

Door die normbepaling wordt het verschil tussen de in-groep en de out-groep scherp gesteld. Een in-groep vormt samen een blok ten opzichte van andere mensen (de out-groep). De in-groep deelt dezelfde normen en waarden en laten amper iemand ‘binnen’ in hun groep. De out-groep kan volgens de mensen in de in-groep een bedreiging vormen voor de samenhang. Dit typische wij-zij denken, versterkt de polarisatie en bemoeilijk de zoektocht naar een identiteit.

Alle jongeren, ook jongeren met diverse roots, combineren verschillende identiteiten. Zoals hierboven al werd aangetoond, is dat heel normaal. Iemand is zowel moslim, als Belg, als jongen, als fan van een bepaalde voetbalploeg, als geboren in Tunesië, als hetero, als jongere, als broer van, als zoon van, enzovoort. Hoewel dit heel logisch klinkt, zit hier net het probleem: er wordt vaak ten onrechte van uitgegaan dat de ene deelidentiteit de andere uitsluit. Onlangs nog – na de heisa rond de coupe in Turkije – werd in sommige kranten de vraag gesteld of je wel én Turk én Belg kan zijn. Mensen laten kiezen tussen de ene of andere deelidentiteit gaat veel te kort door de bocht om een buitengewoon complex begrip als ‘identiteit’ te omvatten. Bovendien komt die moeilijke ontdekkingsreis naar jezelf hiermee nodeloos onder druk te staan. Het is van wezenlijk belang dat jongeren verschillende identiteiten in verschillende sociale contexten kunnen ontwikkelen. Dit wordt ook een ‘kosmopolitische identiteit’ genoemd.

IDENTITEIT AAT VAN FOL VRAM N HET D E RO JEUGDHUISWERK

Vzw Stedelijk Jeugdwerk Leuven (mijnLeuven) speelde al een tijdje met het idee om iets rond het thema ‘jongeren en ondernemerschap’ te doen. Jochen Smets van mijnLeuven vertelt dat je in België dan haast niet rond het Baas-project van jeugdhuis Kavka kan. Kavka en mijnLeuven beslisten dat een gezamenlijk project nog sterker kan worden door er buitenlandse partners bij te betrekken. Want zo krijg je een andere invalshoek, leer je werken met verfrissende methodieken en ontwikkel je nieuwe vaardigheden. Die Belgische organisaties kwamen zo bij KraftWerket (in Denemarken) en Konnevesi 4H (in Finland) terecht. Tekst: Nick Beerens • Foto's: mijnLeuven & Kavka

Jeugdhuizen en identiteitsvorming

DOSSIER • 8

In het voorjaar van 2015 werd Formaat door minister Gatz gevraagd naar de rol van het jeugdhuiswerk binnen het maatschappelijk debat rond radicalisering en identiteitsvorming. Het antwoord aan de minister moest uiteraard gedragen zijn door de achterban van Formaat.

Daarop werd beslist om een aantal jeugdhuizen, die reeds met deze materie bezig waren, samen te brengen tijdens een uitermate boeiende bijeenkomst. Die bijeenkomst leidde tot een aantal duidelijke standpunten inzake identiteitsontwikkeling (en religiebeleving) in jeugdhuizen:

• Een jeugdhuis is slechts één van de vele actoren. Werk eerst een algemene visie uit op het onderwerp identiteitsvorming. De problematiek is immers erg complex. Die complexiteit vraagt een visie met aandacht voor de uitsluitingsmechanismen in de samenleving. Op basis van deze visie kunnen verschillende actoren binnen de samenleving bijdragen aan een oplossing. De jeugdsector kan hier één actor in zijn, maar dan wel een relatief kleine. Onderwijs bijvoorbeeld kan veel meer impact hebben.

JEUGDHUIZEN DRAGEN BIJ TOT HET ONTWIKKELEN VAN EEN OPEN, SOCIALE EN SOLIDAIRE SAMENLEVING

In jeugdhuizen wordt het sociale netwerk van jongeren vergroot

• Jeugdhuizen bevorderen burgerschap. Een jeugdhuis is een oefenterrein voor democratische besluitvorming en draagt op die manier bij tot een open, sociale en solidaire samenleving. In jeugdhuizen wordt het sociaal netwerk van jongeren vergroot, waardoor ze minder aangewezen zijn op het primaire sociale netwerk. Het vergroten van sociaal kapitaal, werken aan identiteitsvorming en burgerschap zijn doelstellingen die in jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden centraal staan. Een overheid die wilt investeren in het burgerschap van jongeren met migratieachtergrond, investeert dus best in de jeugdhuizen die deze jongeren bereiken.

• Erken jeugdhuizen voor en door jongeren met een migratieachtergrond als volwaardige partners in lokaal jeugdbeleid. Als vrijwilligerswerkingen met een groot draagvlak binnen de gemeenschap staan deze werkingen zeer dicht bij de jongeren. Deze jeugd-

DE OVERHEID MOET MEER INVESTEREN IN JEUGDHUIZEN DIE WERKEN AAN POSITIEVE IDENTITEITSVORMING huizen zijn waardevolle en sterke partners in een lokaal jeugdbeleid dat zich richt op alle jongeren. Toch krijgen ze te weinig financiële en morele erkenning doordat hun werkvormen en activiteiten vaak niet passen binnen het bestaande lokale subsidiebeleid.

• Geef meer ruimte aan religie en de beleving ervan. Als religie een belangrijk onderdeel is van je identiteit als jongere en als jeugdhuizen zich als doel stellen om te werken aan identiteitsontwikkeling, is het vreemd dat dit stuk van hun identiteit niet aan bod mag komen. Jeugdhuizen die meer er-

kenning krijgen voor dit deel van hun werking en die dit sterker kunnen uitbouwen, komen tegemoet aan de nood van jongeren die op zoek zijn naar zichzelf. Het zijn net deze jongeren die het meest kwetsbaar zijn.

• Investeer meer in initiatieven die de dialoog tussen jongeren uit verschillende gemeenschappen bevorderen. Dit zorgt immers voor verbinding en wederzijds begrip. Bijvoorbeeld de dialoog over Islam tussen autochtone Vlaamse jongeren en moslimjongeren kan een efficiënt middel zijn tot een groter wederzijds respect.

De rol van jeugdhuizen in het hele radicaliseringsdebat is dus duidelijk. Ze bieden jongeren een betrouwbaar en sterk sociaal netwerk. Bovendien zorgen ze voor een connectie met de maatschappij (net zoals bijvoorbeeld een sportclub of jeugdbeweging dat kan doen). Dit helpt jongeren tijdens hun identiteitsvormingsproces en versterkt hun positie in de samenleving.

In jeugdhuizen worden jongeren écht gehoord. Daar wordt geluisterd naar de stem van jongeren. Door hen als klankbord te gebruiken en hen een platform te geven, versterk je het zelfvertrouwen en identiteit van jongeren én vergroot je hun vertrouwen in de beleidsmakers.

Jeugdhuizen zijn dé experimenteerruimte bij uitstek voor allerlei jongeren. Opdat jongeren het gevoel zouden krijgen aanvaard te worden zoals ze zijn, moeten ze de mogelijkheid krijgen om te experimenteren met uiteenlopende standpunten, visies, meningen en ideeën. Het is pas door verschillende versies van zichzelf ‘uit te proberen’, dat jongeren elkaar en vooral zichzelf leren kennen. Op die manier krijgen ze zelfvertrouwen en zelfrespect. Dat is exact waar ‘positieve identiteitsontwikkeling’ voor staat. De jeugdhuissector mag en kan zichzelf echter niet voorbijlopen. Zodra de overheid het over beleidspunten als ‘extremisme’ en ‘terrorisme’ heeft, is het niet meer aan het jeugdhuiswerk om dit ‘op te lossen’. De jeugdhuissector zet in op waar ze sterk in is (en waar het al jarenlang mee bezig is): jongeren een plek geven om in een vertrouwde omgeving en op een positieve manier hun identiteit, in alle deelaspecten, vorm te geven.

Cedje en Yuboy Jeffrey, hier in actie in de studio van ROJM Mechelen, zetten hun eerste stappen als artiesten in ROJM en zijn inmiddels bekende rappers in binnen- en buitenland

DOSSIER • 9

DIALOOG TUSSEN JONGEREN UIT VERSCHILLENDE GEMEENSCHAPPEN ZORGT VOOR VERBINDING EN WEDERZIJDS BEGRIP

• Betrek verantwoordelijken van jeugdhuizen in lokale maatregelen ter preventie van ‘radicalisering’. Dat wordt nog te weinig gedaan. Deze verantwoordelijken hebben vaak heel veel ideeën en expertise. Hun rol kan ook dienen als alternatief voor de vaak repressieve aanpak.

SARA Met Spektrum – House of Arts & Games (van OJC Kompas in Sint-Niklaas) richt voorzitter Sara Weemaes zich samen met een bende enthousiaste vrijwilligers en beroepskrachten op ‘jongerencultuur’. Het jongerencentrum gaat daarbij zo veel mogelijk mee in wat er vandaag leeft bij jongeren en probeert een getrouwe afspiegeling van de maatschappij te zijn. Daarbij is het belangrijk om zowel een zo divers mogelijke doelgroep aan te spreken, als echt op maat van de jongeren te werken. Die diverse groep jongeren probeert Spektrum met elkaar in verbinding te brengen vanuit hun gezamenlijke interesses, eerder dan vanuit bijvoorbeeld afkomst.

DOSSIER • 10

Tekst: Nick Beerens • Foto's: Anneleen Scheelen

“Het is een uitdaging, maar zo waardevol om een diverse groep bij elkaar te brengen. Het leven is nu eenmaal een mix van verschillende smaken en culturen. Door die jongeren samen te brengen begrijpen ze elkaar én zichzelf beter. Als jongeren elkaar beter leren kennen, geven ze dikwijls ook zelf aan dat er eigenlijk wel wat vooroordelen bestaan. Het doet deugd om hen die vooroordelen te zien achterlaten nadat ze de moeite hebben gedaan om niet enkel naar ‘de andere’ te luisteren, maar hem of haar ook te begrijpen. Ongewild vormt zich immers soms een beeld van ‘iemand uit Kosovo’, ‘iemand uit Afghanistan’, ‘iemand uit Syrië’ of van ‘iemand uit Vlaanderen’. Dat beeld verandert dikwijls gaandeweg. Al kost dat vaak wel wat tijd en moeite. Vaak is er initieel een barrière. Dan hebben de jongeren geen contact met elkaar en zoeken ze daar ook niet naar. Maar als we hen dan dingen samen laten organiseren, vinden ze elkaar daarin en verdwijnt de rest op de achtergrond. Dan leren ze elkaar kennen door een gedeelde activiteit of interesse, door een gedeeld doel.

Met Spektrum – en ik denk eigenlijk dat alle jeugdhuizen dat doen – zetten we massaal in op jongeren, willen we hun talenten ontwikkelen, hen het beste van zichzelf te laten zien … en dat allemaal op een fijne en ongedwongen manier. Daardoor voelen jongeren zich beter en sterker. Ze krijgen meer zelfvertrouwen en zelfrespect. Door naar het jeugdhuis te komen en te participeren, moeten ze uit hun comfortzone komen. En daardoor wordt hun wereld een stuk groter. Het jeugdhuis is een plek waar je geconfronteerd wordt met andere meningen, structuren, visies en wereldbeelden. Hierdoor verlaten jongeren hun veilige cocon en leren zij veel over de maatschappij én over zichzelf. In bepaalde fases van hun leven kunnen jongeren radicaal denken. Op die momenten zijn ze soms extreem in hun oordeel. Maar dat is normaal: het is nu eenmaal hoe een puberbrein werkt – en altijd gewerkt heeft. Dat kan je in het jeugdhuis doorbreken door hen op een zachtaardige, milde manier met ander gedachtegoed in contact te brengen. Daarnaast moet je hen daar voor een stuk in durven bevestigen: duidelijk maken dat het oké is om soms radicaal te denken. Daar is op zich niets mis mee. In gesprek gaan met die jongeren is ontzettend belangrijk. Ik vind dat er te dikwijls over jongeren wordt gepraat, maar nog veel te weinig mét hen. Ze krijgen vaak een stempel

ER MOET MEER MET JONGEREN GEPRAAT WORDEN, IN PLAATS VAN OVER HEN opgedrukt of worden in een hokje gestoken, zonder dat er naar hen geluisterd wordt. Meestal zijn de mensen met de meest uitgesproken mening over tieners en jongeren, net degenen die er het minst mee in contact komen. Ik raad andere jeugdwerkingen en -organisaties dan ook aan om de vinger aan te pols te houden wat betreft de jongeren in hun stad of gemeente. Met deze veranderende maatschappij heeft de samenleving er alleen maar baat bij om zoveel mogelijk tieners en jongeren te ondersteunen in de zoektocht naar hun identiteit. Daarvoor moeten we soms zelf uit onze comfortzone treden om te begrijpen wat er leeft bij jonge mensen en hoe wij daartoe kunnen bijdragen in hun vrijetijdsbesteding. Spektrum heeft het voordeel dat onze keuze om een zo divers mogelijke groep jongeren aan te trekken en te laten aansluiten bij andere evenementen, wordt erkend en ondersteund door het stadsbestuur en andere organisaties in Sint-Niklaas.”

JONGEREN HEBBEN MEER MET ELKAAR GEMEEN DAN ZE OP VOORHAND DENKEN

BETÜL

Tekst: Nick Beerens • Foto's: Beritan Tosun

“We zetten vooral in op ontmoeting en op het ontwikkelen van talenten bij jongeren. Daarbij probeer ik zo weinig mogelijk verplichtingen op te leggen en alles zo natuurlijk mogelijk te laten verlopen. Op die manier komen de con-

Met die ontmoetingen wordt er ingespeeld op de noden van de jeugd in Lokeren. Uit een behoefteonderzoek bij de Lokerse jongeren was immers een van de resultaten dat er een te grote verdeeldheid is. Het jeugdhuis speelt daarop in door een ontmoetingsplaats te zijn waar jongeren zichzelf kunnen zijn, zichzelf kunnen ontplooien, kunnen deelnemen aan activiteiten en nieuwe mensen leren kennen. Via activiteiten komen ze in contact met mensen die in eerste instantie ‘anders’ zijn – een andere etnische afkomst, andere subculturen – maar waarmee ze vaak meer gemeen hebben dan verwacht. Dat zorgt ervoor dat vooroordelen vervagen en dat hun blik op de wereld ineens een stuk ruimer wordt. De jongeren bepalen zelf wat ze wanneer willen doen. Mijn collega’s en ik-

zelf zijn er om hen te ondersteunen, maar uiteindelijk moeten ze de activiteit zo veel mogelijk zelf uitwerken. Dit zorgt ervoor dat ze zich gehoord voelen en dat ze echt ‘eigenaar’ worden van die activiteit. Deze positieve ervaring zorgt ervoor dat de jongeren een netwerk opbouwen en nieuwe mensen en meningen leren kennen, waardoor hun identiteit op een positieve manier wordt vormgegeven. Hen die verantwoordelijkheid geven zorgt voor zo veel drive tijdens en immens veel trots na de activiteit. Dat is echt zalig! Die activiteiten gaan heel breed. Zo brachten we verschillende jongeren samen die bezig zijn met rappen. Heel leuk om te zien dat zij nu samenwerken. We deden al eens een inzamelactie voor vluchtelingenkampen, in samenwerking met Déjà-vu (een Shisha Lounge). In het jeugdhuis werden gigantisch veel spullen verzameld, terwijl Déjà-Vu geld inzamelde. Met een hele hoop jongeren, zowel uit het jeugdhuis als daarbuiten, zijn we naar het kamp getrokken om alles af te geven. Nadien volgde nog een info avond over vluchtelingen en ons project. De jongeren waren heel trots. Ze hadden het gevoel echt iets betekend te hebben en dat is volkomen terecht!”

DOSSIER • 11

Betül werkt in jeugdhuis T-Klub in Lokeren en trekt onder andere het project ‘Bruggenbouwers’. Dit is een van de projecten die worden ondersteund via de projectoproep van minister Homans en minister Gatz. Met Bruggenbouwers worden ontmoetingen georganiseerd tussen diverse groepen jongeren die anders nauwelijks of niet met elkaar in contact zouden komen. Er wordt gezocht naar de gezamenlijke interesses om van daaruit samen activiteiten te organiseren. Die activiteiten dienen als vertrekpunt om een vertrouwensband met de jongeren te creëren en om meer in de diepte thema’s te bespreken die voor hen relevant zijn. Maar de doelstellingen zijn wel duidelijk: het project richt zich op leefwereldverbreding, zelfontplooiing en positieve identiteitsontwikkeling van jongeren.

tacten tussen jongeren zo organisch mogelijk tot stand. Onze taak daarbij is onder andere om na te gaan wat er leeft bij hen, wat hen drijft. Daarvoor moet je natuurlijk de jongeren echt leren kennen. En dat kost tijd en heel veel aandacht. Maar enkel zo kan je een vertrouwensband aangaan en weet je op basis van welke overeenkomsten groepen jongeren kunnen worden samengebracht. De mooie ontmoetingen en samenwerkingen die daardoor ontstaan, maken alles de moeite waard!

NU IS HET AAN JUTLIPLSIE ENKELE

Jeugdhuizen zijn plekken waar aan identiteitsvorming wordt gedaan. Meestal gebeurt dat vanzelf: het zit gebakken in de manier waarop jeugdhuizen werken. Ze staan open voor alle jongeren, bieden een ontmoetingsplaats, activeren jongeren binnen de werking en werken op die manier aan hun zelfontplooiing. In jeugdhuizen leren jonge mensen via hun engagement om te gaan met verantwoordelijkheid en met elkaar; het is een oefenterrein voor democratische besluitvorming. Toch zijn er nog een aantal tips om nog beter te kunnen inzetten op positieve identiteitsvorming. Tekst: Nick Beerens

1 Probeer een zo divers mogelijk publiek

te bereiken

Vaak zorgt een confrontatie met nieuwe mensen voor het in vraag stellen van de geldende norm. En dat is positief ! Door met mensen met een andere achtergrond, met een ander geloof, met een andere subcultuur … in contact te komen, worden vaak heel wat stereotypen en vooroordelen uit de weg geholpen. Door niet halsstarrig vast te houden aan je eigen mening of idee, wordt je als persoon een pak rijker en sterker.

DOSSIER • 12

2 Luister naar jongeren

Jongeren hebben terecht het gevoel niet gehoord te worden. Er wordt veel over hen verteld, zonder hen te vragen wat zij daarvan denken. Probeer dus een luisterend oor te zijn. Jongeren zijn blij dat ze hun ei kwijt kunnen én ze voelen zich een wezenlijk onderdeel van de samenleving. Neem hen ook serieus. Hun bezorgdheden, problemen, opmerkingen en aanbevelingen zijn het meer dan de moeite waard om serieus genomen te worden.

4 Stimuleer jongeren om iets nieuw te

proberen

3 Bouw een vertrouwensband op

Jongeren gaan pas echt het achterste van hun tong laten zien als ze je vertrouwen. Zo’n vertrouwensband opbouwen kost tijd en energie. Maar de return is immens! Let op: die vertrouwensband blijft soms fragiel. Vertrouwen is iets waar je voortdurend aan moet werken.

Je kan jongeren niet pushen om iets te doen. Je kan wél op zoek gaan naar hun talenten en interesses. Speel daar samen met hen op in. Iedereen is bang voor het onbekende, maar vaak ligt daar net de uitdaging. Wanneer jongeren iets nieuws aandurven, wordt niet alleen hun leefwereld verbreed, maar krijgen ze ook een gevoel van trots. Hun zelfvertrouwen en zelfrespect groeit.

5 Zet in op dialoog

Racisme en discriminatie ontstaat uit angst voor het andere. Door elkaar te leren kennen (en te beseffen dat we niet zo verschillend zijn), wordt die angst vaak al weggenomen. Bovendien kom je via dialoog ook te weten waar jongeren mee bezig zijn. Wat speelt er bij hen? Wat willen zij doen? Ga daarmee aan de slag!

DE DAG DAT DE JONGEREN ME TE OUD VINDEN, BLIJF IK WEG UIT HET JEUGDHUIS

Lambert Van de Schans (64), Bèr voor de vrienden, is al sinds de oprichting vrijwilliger en bestuurder in De Schelft in Hamont. Deze broeder Salvatoriaan, proost van de KLJ, duivenmelker en oud-schepen van Jeugd is nog steeds een drijvende kracht. Hij doet niet onder voor de jongeren van het jeugdhuis. Tekst & foto: Yves Domanski

“Zestien jaar geleden werd het duidelijk dat Hamontse jeugd nood had aan een eigen ontmoetingsplek. Ik had destijds contacten bij de KLJ, de scouts en met enkele hangjongeren in de buurt. Daarom nam ik het initiatief om een actiegroep op te richten. Met die groep ijverden we bij het gemeentebestuur voor een jeugdhuis. Mijn rol bestond er vooral in om de jongeren samen te brengen, te helpen met het vele papierwerk en af en toe op te treden als woordvoerder. Na een jaar pingpongen met de gemeente en talloze petities later, startten we het jeugdhuis in een oude voetbalkantine, waar we tot op de dag van vandaag gehuisvest

zijn. Toen bevond het jeugdhuis zich enkel op de bovenste verdieping, onder het dak. Door te investeren in het gebouw hebben we inmiddels ook een repetitielokaal en een zomerterras. Een van mijn mooiste herinneringen is trouwens die opstart. Veel volk en vrijwilligers en geen gebrek aan mannelijke of vrouwelijke bestuursleden. Dat bleek in de jaren erna niet altijd evident. De spreekwoordelijke ups-and-downs die elk jeugdhuis wel eens meemaakt. Gelukkig kan ik nu zeggen dat weer in een ‘up’ zitten. Regelmatig komt er vers bloed binnen. Het is leuk dat je hen dan verder kan helpen.

Ik doe vanaf het begin de boekhouding en het papierwerk voor de jongeren. Verder sta ik de rest van het bestuur bij met raad en daad en tracht ik hen te prikkelen om het beste van zichzelf te geven, zowel praktisch als inhoudelijk. Maar denk niet dat ik het voor het zeggen heb. Mijn levenslange motto is dat het jeugdhuis er is voor en door jongeren. Daar zweer ik bij. De dag dat de jongeren me vertellen dat ik te oud ben geworden, blijf ik weg uit het jeugdhuis. Dan is het aan hen. Mijn hulp wordt gelukkig nog steeds gewaardeerd. Ik hoef dus niet bang te zijn voor het zwarte gat als ik volgend jaar op pensioen ga.”

Zaterdag 12 november is het zover. Dan vieren we Dag van de Jeugdhuizen. Die dag zetten we samen met jullie de jeugdhuissector positief in de kijker. Hoe? Door te laten zien waarom jullie jeugdhuis onmisbaar is voor jullie dorp, stad of gemeente. Vrienden ontmoeten, repeteren, sporten, studeren, performen, ondernemen, (ver)bouwen, participeren, uitwisselen … Jeugdhuizen zijn plekken waar van alles gebeurt. Wat is de kracht van jullie jeugdhuis? Welke rol neemt jouw jeugdhuis op binnen jullie stad of gemeente? Schud de Vlaamse bescheidenheid af en pak op Dag van de Jeugdhuizen uit met de sterktes van jullie werking.

Geen één jeugdhuis is hetzelfde. Jeugdhuizen zijn er in alle maten en gewichten. Groot of klein, chaotisch of gestructureerd, in het dorp of in de stad, met of zonder beroepskracht. Wat hen bindt? Ze geven ruimte aan jonge mensen.

Waarom meedoen?

De Dag van de Jeugdhuizen: • geeft je jeugdhuis een stevige imagoboost; • geeft jongeren goesting om naar je jeugdhuis te komen; • geeft buren, ouders, beleidsmakers ... een kans om het jeugdhuis in hun buurt te ontdekken; • krijgt jaarlijks heel wat media-aandacht.

Wat moet je doen?

Denk na over de sterktes van jullie jeugdhuis en schreeuw ze van de daken. Of beter: laat ons, de lokale pers en jullie jeugddienst weten welke straffe projecten jullie hebben lopen en waarom jullie onmisbaar zijn in jullie gemeente of stad.

Doe mee

Open de deuren en laat van jullie beste kant zien op 12 november. Laat weten dat jullie jeugdhuis meedoet op www.formaat.be. • Formaat helpt jullie jeugdhuis een onuitwisbare indruk achter te laten bij de lokale pers, de gemeente, jeugddienst en buurt. • Maak kans op een bezoek van Formaat op 12 november. www.jeugdhuis.be

MIJN PROJECT

Juice-up is een van de vier ondernemingen binnen de Start-up, het ondernemerschapsproject van mijnLeuven. “Sinds vorig jaar brengen we jonge Leuvenaars in contact met ondernemerschap en geven we hen goesting om zelf aan de slag te gaan”, vertelt projectmedewerker Joke. De Startup richt zich op jongeren tussen 14 en 18 jaar. “Zo prikkelen we hen al vroeg en leren we hen om ondernemend in het leven te staan. We werken via het trial and errorprincipe; onze jonkies (zoals Joke haar jongeren steevast noemt) mogen al eens falen, zolang ze er maar iets uit leren!”

Maarten, Gaëlle, , a r y K • Naam: ley y en Ash Jean-Den jaar 17 en 18 : d j i t f e ice-up, • Le ject: Ju o r P / t c u • Prod oothies eerde sm gerecycl Start-up ject: De o r p euven m a a • N euven, L L n j i m : is • Jeugdhu

Tekst: Zoë Westelinck

MODULAIRE KEUKEN Joke en collega Ruben trokken naar verschillende middelbare scholen in Leuven om jongeren kennis te laten maken met mijnLeuven. Met hun verplaatsbare keuken maken ze jongeren warm om een traject bij de Start-up te volgen. “We werken samen met de studenten een hele dag een onderneming uit”, legt Joke uit. “Ze krijgen tijdens die dag verschillende workshops en werken aan de smaak, prijs, communicatie en uitstraling van hun project.” Bij Gaëlle en Kyra, uit het Heilig Hartinstituut in Heverlee, maakten ze samen wraps en soep. “Het was een heel leuke dag. We waren echt verbaasd dat we in een korte tijd een heuse mini-onderneming konden bouwen”, vertelt Gaëlle enthousiast.

BOOTCAMP Na de pop-ups in de middelbare scholen kunnen jongeren aansluiten bij een traject. “We werken met een vaste groep jongeren die we een jaar

lang begeleiden, van idee tot uitwerking.” Eind augustus organiseerde de Start-up een intensieve bootcamp. Tijdens die periode werden de vier ondernemingen die zijn ontstaan geoptimaliseerd en getest. Zo stonden ze onder meer met hun kraampjes in het centrum van Leuven tijdens autovrije zondag. “En dat was een succes. Nog voor het einde van de dag waren ze al helemaal uitverkocht!”, aldus Joke.

FRUIT MET EEN BLUTS Een van de vier begeleide startups is Juice-Up, smoothiebar van Ashley, Jean-Deni, Maarten, Gaëlle en Kyra. “Met Juice-up willen we voedselverspilling tegengaan. We halen afgekeurd fruit bij kruidenierszaken en boeren en maken hier een lekkere smoothie mee”, vertelt Kyra. “Zo zorgen we ervoor dat fruit met een bluts of buil goed terecht komt. Ons aanbod hangt af van de klant en de leverancier. We verkopen en-

MET JUICE-UP GAAN WE VOEDSELVERSPILLING TEGEN kel het fruit dat beschikbaar is bij onze leveranciers. Dit is een uitdaging want we hebben niet steeds hetzelfde aanbod voor onze klanten.” Hiervoor vonden de jonge ondernemers een creatieve oplossing. Bij Juice-Up stellen mensen hun eigen smoothie samen. Je kiest zelf welke twee fruitsoorten jij in jouw verse smoothie wilt. “Hierdoor kunnen we alle soorten fruit van onze leveranciers verwerken. We moeten enkel nog een oplossing vinden voor pruimen, die vallen echt niet in de smaak”, lacht Gaëlle. De vijf jonkies van Juice-Up zijn alvast ambitieus en zien hun eigen smoothie-shop al voor zich. “Wie weet kunnen we ooit onze duurzame smoothies in grote warenhuizen verkopen!”

REISVERSLAG

Mounir van Formaat en Betül van T-Klub (Lokeren) trokken in augustus naar Slovenië om deel te nemen aan de training Coaching for Change. Tien dagen vol nieuwe inzichten en prachtige uitzichten. Een verslag.

Change Coaching foren we op 25 augustus naar

kk Samen vertro rpje in Celje in n zeer klein do ee , Frankolovo aan de training deel te nemen mers uit Slovenië, om e met deelne ng ha C r fo g Coachin Tijdens onze pese landen. ro Eu e rs ve zeer di ons proberen ië hebben we en ov Sl ar na reis en de training e Frankolovo ho n le el st te voor zien. eruit zouden

Future perfect

Tekst & foto’s: Mounir Hammouti & Betül Güven

Ahoy!

n we in Celje, waar Met de shuttle arriveerde tte met een brede glimMatjaž Rebolj ons opwach s. Met een Peugeot 208 lach en een portie mopje g richting Frankolovo. gan reden we na zonsonder dschap en we beelden Matjaž beschreef ons het lan een rust van oase zijn, het ons in: Frankolovo zou een paradijselijk plekje. kregen we meteen wat Aangekomen in Frankolovo r warm onthaald door te eten en werden we zee aanse dames uit Polen: Biba en co. en twee Brazili dag was voorbij. We nde Ahoy! De eerste vermoeie waren super bewe en rij sliepen in een boerde volgende dagen. nieuwd naar morgen en de

n elke dag met veel enerMonzta en Romana kookte vegetarisch met lokale gie en passie zeer lekker en brood met walnoten en ingrediënten. Zelf gebakk what else! Het gezonde soppen in pompoenolie … itieve kracht om veel te eten gaf ons de nodige pos stion te stellen: oefenen en The Miracle Que sleep a miracle happens … Suppose … tonight while you the things/problems are all The miracle being that that the miracle must have solved … How will you know What else?! occured? What will you notice?

Mr. Bear doesn’t give advic e

Na het lezen van verhalen uit het SF-verhalenboek ‘Mr Bear’ zetten we deze verhalen om in beeld. We hebben genoten van vele acteerprestaties van onze dierbare coaching-vrienden. Samen hebben we info rmeel gereflecteerd, enorm veel van elkaar gel eerd en we weten nu ook hoe positief aan gossip te doen. Wat ons is bijgebleven is don’t give adv ice en geniet van de stiltes. The client is the exp ert of their own life.

Cradle to Cra

Best hopes

‘s Morgens vroeg verken den we de prachtige omgeving en leerden we de andere deelnemers kennen. Van Litouwen, Est land, Hongarije en Roemenië naar Polen, Spa nje en Italië, ze kwamen van overal. Buiten in een adembenemende omgeving, onder de zon of in de schaduw, startten we met de cursus, me t onze best hopes. Zo werden we gekatapulteerd naar de toekomst in een time machine: later als ik jong ben!

SF in action

De derde dag deed ons nog beter inzien 'problem focu dat een sed-bril' tijdv erlies is. We hoe positief en beseften verrijkend de 'solution focu proach' is, te sed aprwijl we keke n naar de topp de bergen. D en van e groene en rustgevende en het zonnig om geving e weer liet on s naar meer snakken. En he SF -tools t liet ons toe om the Socrat een wandelin ic Walk, g waarbij we in duo wande als de filosoo lden, ook f Socrates te ervaren door vragen te stel vooral len.

le! Op de zesde dag oefenden we verder in jes en werden groepwe het openlu cht-compost gewoon. We ve -toilet rgaten het do orspoelen en hoe we in plaa wisten ts daarvan ge malen hout m ten gebruiken. oesEen zeer rust gevend en inne moment na ze rlijk er intensief te hebben geoe fend!

hing practice? How useful was the coacnko lovo verlieten we

in Fra Na zes intensieve dagen en oefenden we SF-coaace -sp rse cou fort com onze bljana. Dat resulteerde in ching met jongeren uit Lju het jeugdhuis in het treinzeer nuttige gesprekken, in e kleine hoofdstad. station van deze charmant

Magical

rsus intensieve cu se stevige en ag Met da . en en ti m n ne ee Na id moesten he sc af e w t ofd om geen wisten we da e elkaar belo w en bb he rt elkaar in coneen open ha en steeds met en pm ne te mail, via SF-a afscheid Facebook, via a e, vi ilt en st ijv en bl tact te al verkoz te …een aant ch er da ge ke ie in , un proach als een den de training … ar n va lle er va n al re ic ande oord mag n lieten het w varing, andere d … To be continue

Drie Gentse jeugdhuizen veranderen binnenkort van naam. De jeugdhuizen nemen een frisse start en besloten dat daar een nieuwe naam bij hoort. Maar welke implicaties geeft een naamsverandering? En welke kansen kan het opleveren? Formaat sprak met de ex-bestuursleden en de nieuwe bestuursleden van de drie jeugdhuizen. Tekst: Jolien Clauw

Jeugdhuizen Den Kelder, Achterban en JOB hadden het de voorbije jaren niet makkelijk. In deze drie Gentse jeugdhuizen nam een kleine groep veel taken op zich. Tegelijkertijd was er in alle drie deze plekken geen zicht op een nieuwe groep jongeren om het jeugdhuis aan over te dragen. Drie jeugdhuizen met een gelijkaardig verhaal. Maar de toekomst ziet er voor de drie jeugdhuizen verschillend uit. Alle drie besloten ze met een schone lei te beginnen, onder een nieuwe naam, om zo een nieuw publiek aan te spreken. Den Kelder wordt _plek, JOB gaat door onder de naam Asgaard en Achterban is herboren als WAAS. Vera is ex-bestuurder van jeugdhuis JOB. Ze was daar vier jaar lang actief als voorzitter. Ze heeft er geen moeite mee dat JOB onder de naam Asgaard verder gaat. Vera: “Ik heb nooit echt een emotionele band gehad met de naam van het jeugdhuis.” Vera woonde niet in de buurt van het jeugdhuis, ze is er dus ook niet mee opgegroeid. Net als de rest van het oude bestuur trouwens. “Toen wij vier jaar geleden het jeugdhuis overnamen, voelden we wel dat het oude bestuur niet echt blij was met de andere aanpak. Ik denk dat het confronterender is als een nieuwe groep een nieuwe werking start onder dezelfde naam, dan wanneer dat gebeurt onder een nieuwe naam. Een nieuwe naam geven aan je jeugdhuis zorgt er voor dat je met een schone lei kunt beginnen. Je naam is waar je het meest mee naar buiten komt. Als die verandert gaan mensen ervan uit dat er ook een nieuwe groep en een nieuwe aanpak komt. Daardoor kan je opnieuw gaan bouwen aan een volledig nieuw imago. Met een nieuwe naam wis je de geschiedenis van het jeugdhuis niet uit, het is gewoon een verlengstuk van het verhaal dat al jaren wordt geschreven.”

Het nieuwe bestuur besloot Achterban om te dopen tot WAAS

Met de naam Asgaard laat voormalig jeugdhuis JOB duidelijk zien welke richting zij uitgaan

MET EEN NIEUWE NAAM BOUW JE AAN EEN NIEUW IMAGO Naomi was vijf jaar actief in Achterban, waarvan twee jaar als voorzitter. Ze is blij met het nieuwe leven in Achterban, dat inmiddels is omgedoopt tot WAAS. Naomi: “Ik vind het goed om de nieuwe fase van het jeugdhuis met een nieuwe naam te beklinken. Een nieuw bestuur wil voelen dat het jeugdhuis van hen is. Ik vind het dus logisch dat zij ook een nieuwe naam mogen kiezen. Bovendien heeft het nieuwe bestuur voor Den Kelder gaat verder onder de naam _plek. In _plek komt een waaier aan kunstdisciplines aan bod.

een koerswijziging gezorgd. Het lijkt mij een mooie kans om te breken met het verleden en een nieuw publiek aan te spreken door zich echt te profileren met een nieuw concept. Het kan zijn dat eerdere generaties jeugdhuisbezoekers hun weg niet meer terug vinden of een beetje wantrouwig zijn tegenover die ommezwaai. Sommige mensen zien niet graag dingen veranderen, zeker niet als er veel herinneringen aan verbonden

Sander en Ilse startten onlangs als nieuwe bestuurders van de jeugdhuizen Den Kelder en JOB. De jeugdhuizen krijgen respectievelijk de naam _PLEK en Asgaard.

Welke nieuwe richting willen jullie uit met het jeugdhuis? Sander: “Met _plek willen we experimenteren met een nieuwe jeugdhuisvorm waarbij bestuurders veel meer een curatorrol aannemen. We willen hiervoor met een uitgebreid netwerk aan partners samenwerken die de invulling creëren. Daarbij trekken we het aanbod open en doen we in grote mate afstand van het traditionele jeugdhuisaanbod. We laten een waaier aan kunstdisciplines de revue passeren, van theater tot muziek, van cinema tot expositie …” Ilse: We bieden in Asgaard een ontmoetingsplaats aan voor jongeren die houden van alternatieve muziek. Ook geven we speel- en andere kansen voor bands in genres die weinig kansen krijgen op 'gewone' podia. Vooral het betere gitaarwerk en fans hiervan zullen een grote plaats innemen en hun goesting kunnen vinden in Asgaard.”

Waarom werd beslist om een nieuwe naam aan het jeugdhuis te geven? Ilse: “Voor ons is het de logische keuze als je met een volledig nieuw team een even nieuw concept gaat uitwerken. We wilden ook een naam die aansluit bij hetgeen we zowel conceptueel, artistiek, als muzikaal zullen aanbieden.” Sander: “Jeugdhuis Den Kelder was geen onbekende in het Gentse. Het jeugdhuis heeft in de voorbije jaren natuurlijk ook een eigen identiteit uitgebouwd. Maar het nieuwe concept vroeg echt om een nieuwe naam. Tabula rasa! Een naam die conceptueel echt aansluit en waarmee we van nul kunnen starten om een eigen

zijn. Voor de laatste bestuurdersgeneratie zal Achterban altijd 'Achterban' blijven. Maar we zijn niet territoriaal, we hebben veel vertrouwen in de nieuwe bende. Ze doen super interessante dingen, wat wil een oud bestuur nog meer?

identiteit op te bouwen. Daarnaast zijn de associaties die mensen met een naam maken vaak ongelofelijk sterk. Met een nieuwe naam starten was een goed begin om duidelijk te maken dat het niet meer Den Kelder zal zijn zoals het voorheen was.”

reclame maken. Een nieuwe naam geeft een verrassingseffect, het wekt meer nieuwsgierigheid op dan het jeugdhuis gewoon heropenen onder dezelfde naam. ”

Hoe hoort die nieuwe naam bij het concept?

Sander: “Een nieuwe naam is van nul beginnen en dat heeft natuurlijk een keerzijde. Je moet terug je plek (lacht) zoeken in het geheel van organisaties, je merk uitbouwen, op de radar komen van de mensen die je wil bereiken … Dat zou je een probleem kunnen noemen, maar wij hebben er momenteel enorm veel plezier in. Het is leuk om te experimenteren en te zien wat werkt. We staan ook zelf allemaal achter het concept, met andere woorden: we praten er zelf allemaal erg graag over. Wanneer je dat met een negental mensen hebt, doet je nieuwe naam al snel de ronde.”

Sander: “De naam _plek ontstond tijdens een nachtelijke brainstorm met een deel van de bestuurders. We wilden een naam die op een zeker niveau multi-inzetbaar was. Een naam waarmee we duidelijk konden maken dat het inhoudelijk aanbod elke maand drastisch van invulling veranderd. En natuurlijk vonden we een eenvoudige naam ook belangrijk. Deze vereisten vonden we uiteindelijk in de naam _ plek. De underscore wijst terug op de mogelijke invulling. Bijvoorbeeld een theater_plek, een expositie_plek … Zo zie je maar dat je het niet per se ver hoeft te zoeken. Het is trouwens opmerkelijk hoeveel je het woord plek hoort vallen tijdens gesprekken. Gratis reclame, haha!” Ilse: “Asgaard komt uit de Noorse mythologie en staat voor de wereld van de goden. De Noorse mythologie komt vaak terug in rock en metal. We willen een plaats zijn waar we de gitaargoden kunnen eren met een stevige portie muziek. En een plaats waar een uitgeputte muziekfan na een lange school- of werkweek terecht kan als gevallen strijder in het Walhalla van ons jeugdhuis, en met gelijkgezinden kan genieten van optredens en feestjes.”

Welke kansen geeft een nieuwe naam aan het jeugdhuis?

Kan een nieuwe naam ook problemen geven?

EEN NIEUWE RICHTING, EEN NIEUWE NAAM Om welke redenen zou een jeugdhuis van naam kunnen veranderen? Ilse: “Als er een nieuw bestuur, nieuwe generatie of nieuw concept zich aanbiedt, of als het jeugdhuis bijvoorbeeld een slechte naam heeft. Eigenlijk alle redenen voor vernieuwing.” Sander: “Ik val in herhaling, maar ik denk vooral om een nieuwe richting uit te gaan. Misschien dat het in het geval van nieuwe bestuurders ook kan bijdragen tot een gevoel van eigenaarschap. Wij hebben er tot nu toe alleszins geen spijt van!”

Ilse: “Het geeft een frisse start en een kans om ons concept beter uit te bouwen. Ook geeft het kansen voor nieuwe onderhandelingen in verband met sponsors, leveranciers … en kunnen we hier ook gerichter naar zoeken. Het vormt meer duidelijkheid als ontmoetingsplaats voor ons doelpubliek. We kunnen hiermee gerichter

HOTSPOT

Old-school

Canavia bestaat elf jaar en is gehuisvest in Jeugdcentrum Jotie in hartje Oudenaarde. Vorig jaar kwam er een volledig nieuw bestuur aan het roer. Zij vonden het tijd voor een frisse wind. Het jeugdhuis is groot en daardoor ook moeilijk gezellig te maken. Voorheen waren de muren knalrood en was het jeugdhuis onpersoonlijk. De vrijwilligers merkten dat de jongeren minder respectvol omgingen met de ruimtes omdat het “toch al oud en versleten is”. In de zomervakantie sluit het jeugdhuis, een ideaal moment dus voor een grondige make-over. Het team van vier trekkers en een aantal vrijwilligers heeft heel de zomer alles gegeven. Met resultaat! Tekst & foto's: Valerie Vonck

Kleine dingen

Alle muren zijn volledig geschilderd en ook de toog heeft een nieuwe kleur gekregen. “Eén van onze vrijwilligers studeert interieurarchitectuur en heeft ons geholpen bij het kiezen van de kleuren, zoals de gouden elementen”, vertelt voorzitster Charlotte. De ploeg streefde naar gezelligheid, zonder de praktische kant uit het oog te verliezen. Het zit ‘m in de kleine dingen. De vuilbakken staan tegen de muur in plaats van onder de toog. Dat maakt het recycleren en opruimen een stuk aangenamer. De dj kreeg een eigen plek, waardoor hij niet meer ‘in de weg staat’. “Onderaan de dj-booth plaatsten we haakjes om rugzakken en tassen van medewerkers netjes op te hangen. Geen rommel meer!”, legt Charlotte uit.

Achter de toog bij de dj-booth plaatsten de vrijwilligers een prikbord. Dat dient vooral om de communicatie tussen de medewerkers vlotter te laten verlopen, maar ook om ‘ernstige’ communicatie zoals kuislijsten, agenda van de vergadering, werkgroepen … een plaats te geven. “Ook al communiceren we vaak via onze Facebookgroep, de oldschool communicatie werpt zijn vruchten af. Iedereen is altijd benieuwd of er nieuwe dingen op het prikbord staan!”, lacht Charlotte. Ook wakkert het de interesse aan van bezoekers. Zij vragen zich regelmatig af ‘wat er nu allemaal op het bord staat?’ “Zo kunnen we veel over onze werking vertellen”. De vrijwilligers zijn ook trots op het hout van de toog en de dj-booth. “Hout brengt veel gezelligheid in het jeugdhuis.”

Logo

Eyecatchers

Het oude logo was aan opfrissing toe. De vrijwilligers besloten alles nieuw leven in te blazen, dus het logo kon niet achterblijven. Vrijwilliger Laura ontwierp het logo en voorzitster Charlotte heeft het gedigitaliseerd. Het logo wordt gebruikt op alle communicatie van Canavia, want “zichtbaarheid en herkenbaarheid zijn belangrijk.”

Het jeugdhuis werd tijdens de verbouwingen volledig onder handen genomen. Bijna alles is nieuw. De lampjes aan het plafond mochten blijven. Ze kregen enkel een nieuw laagje verf. “De lampjes zijn echte eyecatchers. Die mogen nog lang meegaan!”, vertelt Charlotte.

Plantjes

Om de gezelligheid te stimuleren haalden de vrijwilligers plantjes binnen. Ze kozen wel speciaal voor cactussen, om het onderhoud te beperken. De cactussen brengen meteen meer leven in het jeugdhuis. “We wilden ook echt graag iets ‘levends’ hebben!”, lacht Charlotte. Met een beetje groen kan je nooit iets fout doen.

Aap

De Aap van de Canavia is gemaakt door ‘Frakkie’, een Oudenaards opkomend talent. Hij kreeg carte blanche voor het ontwerpen van de mascotte. “Frakkie heeft het zelf op de muur geschilderd”, legt Charlotte uit. “Ondertussen is onze Aap ook vereeuwigd op de truien en Tshirts van de vrijwilligers.”

Spelletjes

Canavia heeft enorm veel ruimte. Daarom is een deel van het jeugdhuis ingekleed als spelletjeshoek, met een biljart en tafelvoetbal.

Aluminiumnie profielke

Tijdens de verbouwingen waren er profielen nodig om het hout van de toog te verstevigen. Ook werden de schakelaars gelabeld, zodat alles duidelijk is voor de vrijwilligers. Net voor de opening kreeg de klusbende het idee om alles, maar dan ook álles, te labelen in het Oudenaards dialect. “Voor de grap natuurlijk”, verduidelijkt Charlotte. “Uiteindelijk is dit het enige grapje dat nog overblijft van die avond. Zo denken we regelmatig terug aan onze verbouwingsperiode.” Facebook > Jeugdhuis Canavia

ALS RAATSLID VOEL IK ME ECHT DEEL VAN FORMAAT

Nele (27) is bestuurder in Juvenes (Zele) en zetelt sinds twee jaar in de RaaT van Formaat. Wat betekent de vertegenwoordiging in de RaaT voor haar? Tekst: Nele Van der Haegen & Finn Van Dinter • Foto: Anneleen Scheelen

Als geëngageerde vrijwilliger kom ik regelmatig in contact met Formaat. Formaat vertegenwoordigt ons – de jeugdhuizen, haar vrijwilligers en bezoekers – maar weet Formaat ook hoe wij over de zaken denken? Waar voor ons de klemtonen liggen? Daarvoor dient de RaaT van Formaat. De RaaT is de vinger aan de pols en de plek waar wij onze stem laten horen. Daarom engageerde ik me direct om te zetelen in de RaaT van Formaat, een adviesraad waarbij jeugdhuisvrijwilligers input geven aan Formaat over allerlei hot topics binnen het jeugdhuisverhaal. Ik vertegenwoordig er niet alleen mijn eigen jeugdhuis, maar vooral de hele sector. We worden uitgedaagd om onze eigen jeugdhuiservaringen te overstijgen. Het fijne aan de RaaT is dat je als jeugdhuismedewerker echt je stem kunt laten horen in dossiers die invloed hebben op de sector. Je staat niet zomaar aan de zijlijn als toeschouwer. Zo werden we als eersten ingelicht en stonden we mee aan het roer bij het uitbarsten van de hele btw-kwestie. We bepaalden mee hoe Formaat op deze kwestie zou kunnen reageren, zowel naar de overheid als naar de jeugdhuizen toe. Een vette kluif en een verhaal dat de hele sector toch goed heeft laten schrikken. Als RaaTslid voel ik me echt deel van Formaat. Ook omdat alle RaaTsleden werden uitgenodigd om mee te werken aan de nieuwe beleidsnota van Formaat. Daarin worden de grote lijnen uitgezet voor de toekomst. Ik kan andere jeugdhuisvrijwilligers alleen maar aanraden hun jeugdhuis te vertegenwoordigen in de RaaT. Je kan er je stem laten horen, feedback geven, mee klemtonen leggen. Kortom, je schrijft zelf actief mee aan het jeugdhuisverhaal.

VRAAGHET@FORMAAT

Tekst: Joke Hüwels

Jij vraagt, Formaat antwoordt. Iedere maand verzamelen we vragen heet van de naald.

MAG SABAM CONTROLEREN OP EEN EVENEMENT WAAR ENKEL NIET-BESCHERMD WERK WORDT GESPEELD? Het antwoord is kort en krachtig: ja. Zodra het werk een vorm heeft die het publiek toelaat er kennis mee te maken, wordt het door de wet beschermd. Dat betekent dat de auteur het recht heeft zijn creatie als zijn intellectuele eigendom te beschouwen. Dat wil zeggen dat ze niet zomaar door anderen mag worden nagebootst. Ook mag het werk niet op openbare plekken worden getoond of uitgevoerd, zonder de toestemming van de auteur. Als die groen licht geeft, zal de ‘gebruiker’ van het werk in ruil daarvoor doorgaans auteursrechten moeten betalen. De gebruiker kan iemand zijn die een fuif of een concert organiseert, een toneelstuk opvoert, een kunsttentoonstelling organiseert of een literaire lezing houdt. Het kan ook een uitgever zijn van een boek, krant of magazine waarin een beschermde foto, een schilderij of een beschermd architecturaal werk wordt afgebeeld. Hij betaalt de auteur een kleine vergoeding, telkens wanneer hij het werk ‘leent’.

De enige manier voor SABAM te weten te komen of er beschermd werk gespeeld of gedraaid wordt, is om een controle uit te voeren. Want het is dus niet zo dat wanneer er enkel artiesten spelen die niet aangesloten zijn bij SABAM (of een andere buitenlandse auteursrechtenmaatschappij) er geen beschermd werk gespeeld kan worden. SABAM ontwikkelde hiervoor een formulier. Dat laat deze best op voorhand invullen door de groep(en) in kwestie. Je vindt het op www.formaat.be/themas/muziekbetalen.

HET JEUGDHUISTARIEF Jeugdhuizen die aangesloten zijn bij Formaat, kunnen bij SABAM gebruik maken van het jeugdhuistarief 127. Dit is een voordelig tarief dat SABAM in overleg met Formaat opstelde en dat afgestemd is op de diversiteit in de jeugdhuissector. Op www.formaat.be/themas/muziekbetalen vind je een leidraad die je vertelt hoe je alles moet invullen en indienen.

Bron www.sabam.be

Indien je een evenement organiseert waar enkel artiesten optreden die niet aangesloten zijn bij een auteursvereniging en uitsluitend eigen repertoire brengen, of waar enkel platen worden gedraaid van dergelijke artiesten, hoef je SABAM geen vergoeding te betalen. Brengt zo’n artiest toevallig een cover van een song die wél beschermd is, dan moet er alsnog auteursrecht worden neergeteld. Twijfel je als organisator aan de status van een gespeeld werk, dan kun je het repertoire raadplegen op de website van SABAM.

OKTOBER 14/10/2016

Later als ik jong ben

Voor iedereen met interesse in jeugdhuiswerk

Voor jeugdhuislovers

Voor bestuurders van jeugdhuizen met een beroepskracht

Over organisatieontwikkeling

15-16/10/2016 15/10/2016 18/10/2016 18-20/10/2016 24/10/2016 25/10/2016 26/10/2016 26/10/2016 30/10-4/11/2016

Bouwen aan jongerenwerk van de toekomst in een verstedelijkt Vlaanderen 14 oktober 2016 | Antwerpen

RADAR ♥ Your Town

Traject Werkgeverschap – Coaching Voorzitters.net in Asse Module 3 voor beginnende beroepskrachten Voorzitters.net in Gentbrugge Voorzitters.net in Bilzen Voorzitters.net in Berchem Voorzitters.net in Kortrijk Jeugdhuisopleiding herfstvakantie

Voor vrijwilligers met verantwoordelijkheid

NOVEMBER 30/10-4/11/2016 Jeugdhuisopleiding herfstvakantie

Voor vrijwilligers met verantwoordelijkheid

Voor jeugdhuismedewerkers met bovenlokaal project

Voor vrijwilligers

2/11/2016 2/11/2016 8/11/2016 22/11/2016 22/11/2016 23/11/2016 29/11/2016

DECEMBER

30/11/2016

1/12/2016

Vzw en boekhouden met Assist in Hasselt

Voor vrijwilligers

Voor jeugdhuislovers

Voor bestuurders van jeugdhuizen met een beroepskracht

Tools, technieken en werkvormen

2-4/12/2016 3/12/2016 6-8/12/2016

Voorzitters.net in Aarschot Voorzitters.net in Torhout Inspiratiedagen Inspiratiedagen

Vzw en boekhouden met Assist in Leuven

Vzw en boekhouden met Assist in Antwerpen Vzw en boekhouden met Assist in Kortrijk Vzw en boekhouden met Assist in Gent

RADAR Under Construction Traject Werkgeverschap – Financieel beleid Module 4 voor beginnende beroepskrachten

Met de steun van de Vlaamse Gemeenschap

Gedrukt op FSC gelabeld, 100% gerecycleerd en chloorvrij gebleekt papier

V.U.: Formaat vzw, t.a.v. Tom Willox – De Wittestraat 2, 2600 Berchem