OVER VANDAAG EN MORGEN Jeugdhuizen vo etnisch-culture or en door le minderheden
INHOUD
3
Inleiding
4
1. CENTRALE DOELSTELLINGEN EN AMBITIES Focus op preventie en ontmoeting Begeleiding en educatie Focus op jongeren met diverse roots
5 6 7 8 9
2. MEERWAARDEN EN STERKTES Uniek jongerenbereik Jongeren vinden hun jeugdhuis de max Vrijwilligers runnen het jeugdhuis Brede gedragenheid binnen de gemeenschap
12
3. UITDAGINGEN EN AANBEVELINGEN VOOR DE TOEKOMST Gebrek aan extern netwerk Grote financiĂŤle druk Nood aan (morele) erkenning en ondersteuning van de lokale overheid Nood aan geschikte en betaalbare infrastructuur
13
Slotwoord
15
Colofon
10
11
INLEIDING De diverse en multiculturele samenleving is een feit. Dit heeft ook gevolgen voor het jeugdwerk, waar verschillende culturen elkaar steeds meer ontmoeten. Zo ontstonden de laatste decennia heel wat jeugdhuizen voor en door jongeren uit etnisch-culturele minderheden. Dit met als doel jongeren uit de buurt een zinvol vrijetijdsaanbod te bieden en laagdrempelige ontmoetingskansen te creëren. De ervaring leert ons dat deze eigentijdse jeugdhuizen een essentiële rol spelen in het hedendaagse jeugdwerk in Vlaanderen. Ze slagen er onder meer in om met weinig middelen en ondersteuning heel wat jongeren te bereiken, ze organiseren laagdrempelige activiteiten en bouwen mee aan een sterk lokaal jeugdwerk. Toch valt het op dat deze organisaties (en hun vrijwilligers) relatief onbekend zijn. Daardoor vinden ze moeilijk de weg naar de evidente ondersteuningskanalen voor jeugdwerkorganisaties. Daarnaast hebben ze vaak een brede doelgroep en specifieke werkvormen (volwassenenwerking, huistaakbegeleiding …) waardoor het niet evident is om erkenning te krijgen als jeugdwerkinitiatief. Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen is ervan overtuigd dat een grotere zichtbaarheid en bekendheid van deze jeugdhuizen en hun doelstellingen essentiële hefbomen zijn voor meer lokale erkenning en ondersteuning. Daarom voerde Formaat in 2012 een bevraging uit bij 23 jeugdhuizen voor en door etnische minderheden, die de federatie ondersteunt in Vlaanderen. Gewapend met camera en microfoon, vroegen we een kleine honderd jongeren naar een aantal concrete gegevens over hun werking (bereik, aantal leden, aantal activiteiten, doelstellingen …). We polsten ook naar wat ze zelf van hun jeugdhuis vinden. Drieëntwintig jeugdhuizen vulden een schriftelijke enquête in en in elf organisaties namen we groepsinterviews af met de leden en vrijwilligers. In de brochure die voor je ligt, geven we een overzicht van de belangrijkste resultaten van deze bevraging. We brengen een aantal centrale ambities in kaart, identificeren sterktes en leggen uit waarom de bevraagde jongeren gek zijn op hun jeugdhuis. Daarnaast gaan we ook dieper in op uitdagingen en noden waarmee deze organisaties geconfronteerd worden. We formuleren hier een aantal aanbevelingen voor verdere ondersteuning en erkenning van jeugdhuizen voor en door jongeren uit etnisch-culturele minderheden.
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
3
Hoofdstuk 1
CENTRALE DOELSTELLINGEN EN AMBITIES FOCUS OP PREVENTIE EN ONTMOETING Het aanbieden van een veilige omgeving aan jongeren, als alternatief voor de straat, is in de meerderheid van de werkingen een belangrijk uitgangspunt (zie tabel 1). De bevraagde jeugdhuizen en hun vrijwilligers willen jongeren in een veilige omgeving ontmoetingskansen bieden en hen bijstaan in hun ontwikkeling. Dit meestal vanuit een persoonlijke vaststelling van de vrijwilligers en bestuursleden dat het niet makkelijk is om op te groeien als jongere met diverse roots. Ze proberen jongeren via een laagdrempelig ontmoetingsaanbod op te vangen en hen een nuttige vrijetijdsbesteding te bieden, met de nadruk op educatie en zinvolheid. Zo willen vrijwilligers de huidige generatie jongeren meer kansen geven dan ze zelf hebben gekregen.
Sommige werkingen bieden huistaakbegeleiding aan of workshops rond actualiteit, taal, geloof en cultuur.
BEGELEIDING EN EDUCATIE Deze focus op preventie en educatie weerspiegelt zich ook in het aanbod van de bevraagde jeugdhuizen. Ze willen jongeren kansen aanbieden zodat ze zich kunnen ontwikkelen en hun plaats vinden in de maatschappij (16 van de 23 werkingen).
De werkingen proberen jongeren via een laagdrempelig ontmoetings aanbod op te vangen en hen een nuttige vrijetijdsbesteding te bieden.
Tabel 1: Doelstellingen, geformuleerd door de bevraagde jongeren
4
DOELSTELLING
AANTAL WERKINGEN
Jongeren helpen bij hun ontwikkeling
16 van de 23 werkingen
Jongeren van straat houden, alternatief bieden voor de straat
14 van de 23 werkingen
Ontmoetingsplaats bieden aan jongeren
10 van de 23 werkingen
Jongeren zich laten amuseren
7 van de 23 werkingen
Jongeren kansen geven om talenten te ontwikkelen
6 van de 23 werkingen
Dit doen ze onder andere via begeleiding, educatieve activiteiten, en het aanbieden van veilige ontmoetingskansen. Jongeren kunnen er terecht met vragen en sommige werkingen bieden huistaakbegeleiding aan of workshops rond actualiteit, taal, geloof en cultuur. Andere werkingen willen jongeren de kans bieden om talenten te ontwikkelen en hun identiteit vorm te geven. Op die manier bouwen de jeugdhuizen een brede werking uit, waardoor ze raakvlakken vertonen met andere sectoren (bv. onderwijs). Jeugdwerk wordt door een aantal vrijwilligers gezien als een tool om jongeren te ondersteunen in hun onderwijsloopbaan (huistaakbegeleiding, advies bij studiekeuze …) en verdere ontwikkeling.
We zetten ons in om jongeren van straat te halen en we bieden hen kansen om sociale vaardigheden te ontwikkelen en te leren omgaan met mensen van alle origines en culturen.
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Engin van vzw Istikamet:
FOCUS OP JONGEREN MET DIVERSE ROOTS De bevraagde jeugdhuizen richten zich tot alle jongeren uit de buurt, toch bereiken ze vooral jongeren met diverse roots, vaak gebonden aan een speciefieke gemeenschap (Turks, Marokkaans, Afrikaans …). Een aantal werkingen geeft aan dat hun werking gelegen in een buurt met specifieke problematieken (bv. drugsmisbruik). Deze jeugdhuizen geven aan dat ze zich daarom richten naar maatschappelijk kwetsbare jongeren.
Mustafa van Seher vzw:
We bereiken alle soorten jongeren. Meestal jongeren die hun vrije tijd grotendeels op straat doorbrengen. We proberen hen een doel te geven en het goede in hen naar boven te halen.
Vrijwilligers van de Gouden Meridiaan:
We willen dat jongeren zich in de Gouden Meridiaan ontplooien en ontwikkelen.
De bevraagde jeugdhuizen richten zich tot alle jongeren uit de buurt, toch bereiken ze vooral jongeren met diverse roots.
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
5
Hoofdstuk 2
MEERWAARDEN EN STERKTES UNIEK JONGERENBEREIK 2350 jongeren De 23 bevraagde jeugdhuizen bereiken allemaal samen zo’n 2350 jongeren. Gemiddeld heeft elke werking een ledenbestand van een honderdtal jongeren. Uniek is dat ze vooral jongeren met diverse roots bereiken. Jongeren die zich vaak niet aangesproken voelen door het aanbod van andere jeugdorganisaties en op zoek zijn naar een plek die afgestemd is op hun interesses en leefwereld.
Gebonden aan een specifieke gemeenschap Dit bereik van jongeren met diverse roots wil niet zeggen dat elk jeugdhuis daarom een mix aan origines en culturen bereikt. Het onderzoek leert ons dat de meeste werkingen jongeren van een bepaalde etnisch-culturele gemeenschap bereiken (bv. Turkse jongeren, Afrikaanse jongeren …). Hoewel de bestuurders van de jeugdhuizen dit vaak als een werkpunt zien, ervaren jongeren uit zeven van de elf geïnterviewde werkingen deze gebondenheid aan een bepaalde cultuur als een belangrijk pluspunt. Net door het feit dat iedereen een bepaalde afkomst en cultuur deelt, voelen jongeren er zich thuis en worden ze eens niet als anders bestempeld.
Irma van Partage en Couleurs:
In Partage en Couleurs zijn er vooral Afrikaanse jongeren. We zouden wel graag hebben dat er meer verschillende jongeren naar onze activiteiten komen.
De meeste van de bevraagde jeugdhuizen bereiken zowel kinderen, jonge tieners, jongeren en jongvolwassenen.
Intergenerationeel bereik Een andere interessante vaststelling verwijst naar wat wij noemen het intergenerationele aspect. We zien dat de meeste van de bevraagde jeugdhuizen zowel kinderen, jonge tieners, jongeren en jongvolwassenen bereiken. Bovendien geven negen werkingen aan ook volwassenen te bereiken tijdens activiteiten. Iets minder dan de helft van de drieëntwintig werkingen maakt deel uit van een bredere vzw (een verenging voor sociaal-cultureel volwassenenwerk of een moskee), waardoor er soms verschillende generaties tegelijkertijd in het jeugdhuis aanwezig zijn. Vaak creëren volwassenen, samen met de jongeren, de randvoorwaarden voor de jongerenwerking (financiële steun, begeleiding, infrastructuur). Zo zie je een samenspel van generaties in deze werkingen dat vaak positief wordt geëvalueerd door de jongeren zelf en dat een meerwaarde kan betekenen voor het jeugdhuis (zie later).
Veel tieners Het grote en vlotte bereik van tieners is een ander aspect dat het jongerenbereik van jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden uniek maakt. Bijna alle bevraagde werkingen geven aan tieners (12 tot 16 jaar) te bereiken. Dit is opvallend. Zeker als we zien dat andere jeugdhuizen het vaak moeilijk hebben om deze doelgroep te bereiken. Een mogelijke verklaring hiervoor vinden we in het intergenerationele bereik van jongerenwerkingen. Kinderen komen al van kleins af mee met hun ouders naar de werking en groeien zo door naar de jongerenwerking.
Jongeren van Syrische Belgische Vereniging:
Het allerbelangrijkste is dat we, als allochtone jongeren, een plaats hebben om samen te komen.
6
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Ontmoeting en verbondenheid zijn belangrijke triggers en vormen met andere woorden de motor van de werking. Net zoals dat in alle andere jeugdhuizen in Vlaanderen het geval is.
Lage drempel
Activiteiten in de jongerenwerkingen zijn meestal gratis, wat de drempel verlaagt.
Een ander aspect waarom jongeren fan zijn van hun jongerenwerking is te vinden in het concept laagdrempeligheid. Hiermee verwijzen we onder meer naar het feit dat activiteiten in de jongerenwerking meestal gratis zijn en dat jongeren er goedkoop kunnen eten en drinken. Anderzijds verwijzen jongeren ook naar het feit dat ze in een jongerenwerking onder gelijken kunnen zijn. Ze vinden er jongeren die hun cultuur, taal of gewoonten delen en worden eens niet als ‘anders’ bekeken.
Zelf iets op poten zetten Anthony van Partage en Couleur:
Wat ik leuk vind aan Partage en Couleur is dat we samen met vrienden kunnen zijn en ons kunnen uitleven. Dat we kunnen samenwerken aan projecten. JONGEREN VINDEN HUN JEUGDHUIS DE MAX Tijdens de interviews konden we zelf ervaren dat de bevraagde jongeren een sterke band hebben met hun jeugdhuis. Ze vinden hun werking the place to be. Ze beleven er een leuke tijd en zijn fier om er deel van te mogen uitmaken. Maar wat zorgt er nu voor dat de jongeren zo’n fan zijn van hun werking?
Tenslotte vinden ze het ook belangrijk dat ze in hun jeugdhuis de kans krijgen om zelf dingen op poten te zetten. Ruimte voor engagement kwam bij jongeren uit 7 van de 11 geïnterviewde jeugdhuizen uit de bus als een belangrijk pluspunt.
Ontspanning, ontmoeting én educatie Het feit dat jongeren aspecten als ontmoeting, verbondenheid, laagdrempeligheid en ruimte voor engagement aanhalen als de centrale troeven van hun jongerenwerking, wil niet zeggen dat ze de educatieve doelstellingen van de jongerenwerkingen niet belangrijk vinden (zie boven). Jongeren uit ongeveer de helft van de werkingen gaven tijdens de interviews expliciet aan dat net de combinatie van ontmoeting, ontspanning en educatieve activiteiten een grote meerwaarde is van hun werking.
Sfeer, ontmoeting en verbondenheid
Azer van VPJ (Vereniging Participerende Jeugd):
De resultaten van het onderzoek (zie tabel 2) tonen ons dat jongeren veel belang hechten aan het feit dat ze in hun jeugdhuis de kans krijgen vrienden te ontmoeten en deel uit te maken van een toffe groep. Ze vinden het belangrijk om samen te zijn en voelen zich thuis in de werking.
VPJ is belangrijk voor mij. Het is als een tweede thuis voor mij, een plek waar ik kan chillen. Thuis verveel ik me meestal.
Tabel 2: Waarom vinden jongeren hun jeugdhuis tof? CLUSTERS/THEMA’S
ANTWOORDEN HEBBEN BETREKKING OP…
IN HOEVEEL WERKINGEN BEVRAAGD
Ontmoeten
Ontmoeten, praten met vrienden ...
9 van de 11 geïnterviewde werkingen
Laagdrempelig aanbod
Gratis eten, gratis activiteiten, lessen …
8 van 11 geïnterviewde werkingen
Fun
Leuke activiteiten …
8 van de 11 geïnterviewde werkingen
Samen
Groepsgevoel, verbondenheid
7 van 11 geïnterviewde werkingen
Ruimte voor engagement
Zelf dingen doen, inspraak
7 van 11 geïnterviewde werkingen
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
7
VRIJWILLIGERS RUNNEN HET JEUGDHUIS Mustafa van Seher vzw:
Kleine, maar gedreven vrijwilligersteams De bevraagde werkingen draaien, net zoals andere jeugdhuizen, op de inzet van vrijwilligers die jongeren dagelijks begeleiden, ondersteunen en kansen bieden. In het algemeen kunnen we stellen dat de bevraagde jeugdhuizen gedragen worden door een groep van drie tot vijf actieve vrijwilligers, meestal bestuurders (zie tabel 3). Zij staan in voor de bestuurstaken en de begeleiding van de ontmoetingsmomenten, lessen en activiteiten. Meestal ondersteunen deze bestuurders de werking ook financieel (uit eigen zak).
Als vrijwilliger van Seher wil ik jongeren, zoals ik vroeger was, naar de werking brengen en er mee voor zorgen dat ze hun leven niet zomaar weg gooien.
In de meeste van de bevraagde jeugdhuizen wordt deze groep aangevuld met een aantal losse vrijwilligers die meehelpen bij activiteiten en die praktische taken opnemen. De helft van de bevraagde organisaties wordt gerund door een vrijwilligersgroep van tien mensen of minder. Een kleine groep met een zeer grote draagkracht, zeker als je weet dat verschillende werkingen meermaals per week open zijn.
Vrijwilligers van Ergenekon:
Ergenekon zijn wij, iedereen is hier baas. Dit alles is bewonderenswaardig, maar zorgt er ook voor dat er een grote druk staat op de vrijwilligersploeg. Als één van de actieve vrijwilligers plots stopt, kan dit een bedreiging betekenen voor het voortbestaan van de werking. Het streven naar continuïteit en opvolging binnen de actieve vrijwilligersgroep is een uitdaging waar de bevraagde jeugdhuizen vaak mee worstelen.
Tabel 3: Grootte van de vrijwilligersploegen GROOTTE BESTUUR 0-3
4-5
6-10
10+
17 % 33 % 33 % 17 % van de van de van de van de werkingen werkingen werkingen werkingen GROOTTE TOTALE VRIJWILLIGERSPLOEG 0-10
11-15
16-20
21-30
30 +
50 % 30 % 0% 15 % 5% van de van de van de van de van de werkingen werkingen werkingen werkingen werkingen
8
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
De combinatie van ontmoeting, ontspanning en educatie is een grote meerwaarde.
Onderscheid tussen vrijwilligers en jongeren Tenslotte blijkt uit de resultaten dat er in de meeste van de bevraagde jeugdhuizen een onderscheid bestaat tussen enerzijds jongeren en anderzijds vrijwilligers of begeleiders. Vrijwilligers zijn meestal ietwat oudere jongeren of jongvolwassenen (van 22 tot 30 jaar), die zelf als tiener en/of jongere lid waren van de jongerenwerkingen en doorstroomden naar de vrijwilligersploeg. Ze begeleiden de tieners en jongeren tijdens activiteiten en hebben een belangrijke rol als voorbeeldfiguur. Op die manier tonen de vrijwilligers dat je ook als jongere, met diverse roots, een toekomst kan opbouwen in België en proberen ze jongeren te stimuleren en bij te staan in hun ontwikkeling.
BREDE GEDRAGENHEID BINNEN DE GEMEENSCHAP Uit de bevraging kunnen we afleiden dat jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden meestal kunnen rekenen op een sterke gedragenheid binnen hun gemeenschap. Iets minder dan de helft van de bevraagde jeugdhuizen is een onderdeel van een bredere werking, bv. een moskee of een verenging uit het sociaal cultureel volwassenenwerk. Jeugdhuizen die geen onderdeel uitmaken van een bredere werking worden dan weer vaak gedragen
voor vrijwilligers die binnen hun gemeenschap een grote bekendheid en vertrouwen genieten. Dit alles zorgt ervoor dat ouders en sympathisanten binnen de gemeenschap een sterk vertrouwen hebben in de werkingen en dat ze ook vaak zelf in het jeugdhuis over de vloer komen. Dit heeft een positieve invloed op het jongerenbereik van de organisaties (ouders hebben vertrouwen in de werking en sturen er hun kinderen heen). Bovendien zorgt deze betrokkenheid ook voor het voortbestaan van de werkingen: • Ouders en andere sympathisanten helpen mee bij de organisatie van activiteiten en ondersteunen jonge vrijwilligers bij het opnemen van engagement. • Veel ouders en andere sympathisanten steunen de werkingen financieel, waardoor ze erin slagen de huur voor hun lokalen te betalen en financieel overeind blijven (zie verder). De sterke gedragenheid van deze werkingen binnen de gemeenschap kan echter beperkingen hebben. De jongeren willen hun eigen koers varen en dat kan soms botsen met de meningen van anderen binnen de gemeenschap of binnen de bredere werkingen. Vrijwilligers moeten dus zoeken naar een evenwicht tussen de rol van de jongeren en de rol van de bredere gemeenschap.
Een groot deel van de jeugdhuizen zijn een onderdeel van een bredere werking. Daardoor hebben ouders veel vertrouwen.
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
9
Hoofdstuk 3
UITDAGINGEN EN AANBEVELINGEN VOOR DE TOEKOMST Het onderzoek leverde ons niet alleen een duidelijk beeld op van de sterktes van jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden. De onderzoeksresultaten maken ook een aantal uitdagingen zichtbaar. Uitdagingen die het de bevraagde jeugdhuizen moeilijk maken om verder te groeien als volwaardige jeugdwerkorganisaties.
GEBREK AAN EXTERN NETWERK Met de term ‘extern’ netwerk verwijzen we naar de relatie van de bevraagde jeugdhuizen met de lokale overheid, andere jeugdwerkorganisaties en de buurt. Dit externe netwerk is vaak niet zo sterk uitgebouwd. Buiten de eigen gemeenschap zijn er maar weinig actoren in de buurt die het jeugdhuis kennen en weten wat er gebeurt. Een aantal vaststellingen uit het onderzoek bevestigt dit: • Zo halen vijf van de bevraagde werkingen aan dat ze in de toekomst hun netwerk met de buurt willen uitbreiden. • Slechts tien van de drieëntwintig bevraagde werkingen zijn lid van de jeugdraad en acht van de drieëntwintig werkingen waren in 2012 niet erkend door de gemeente. Daardoor zijn sommige jongerenwerkingen moeilijk zichtbaar voor bv. de lokale overheden en vinden vrijwilligers moeilijk de weg naar evidente ondersteuningskanalen in de gemeente (jeugdconsulent, basissubsidies, gebruik lokalen …).
GROTE FINANCIËLE DRUK Veel kosten, weinig inkomsten We starten met een overzicht van een aantal vaststellingen uit het onderzoek: • Weinig inkomensbronnen: de bevraagde jeugdhuizen hebben over het algemeen weinig constante inkomensbronnen. Een derde van de bevraagde jongerenwerkingen krijgt geen gemeentelijke subsidies en de openingsmomenten leveren weinig tot geen extra inkomsten op (zo zijn er bv. geen of beperkte inkomsten uit drankverkoop).
Ibrahim van vzw Seher:
Ik ben zelf vrijwilliger bij Seher en doe de administratie. Door tijdsgebrek is het soms moeilijk om dit goed te doen. Het zou leuk zijn als de gemeente mij daarbij kan helpen.
10
De jongerenwerkingen vinden moeilijk de weg naar evidente ondersteuningskanalen.
Engin van vzw Istikamet:
We zouden willen vragen aan de lokale overheid om voor alle jeugdwerkvormen, ook voor ons, dezelfde kansen en ondersteuning te creëren. Zo kunnen wij onze werking verder uitbouwen op dezelfde manier als andere jeugdwerkorganisaties. • Dure infrastructuur: een vaste locatie is een voorwaarde voor de uitbouw van een ontmoetingsplaats. Jongerenwerkingen huren deze locatie vaak op de private huurmarkt. Dit betekent een hoge huurprijs voor een soms ongeschikte infrastructuur. Uit de bevraging blijkt dat vijf jongerenwerkingen een maandelijkse huur van meer dan 500 euro betalen voor vaak slecht geïsoleerde gebouwen. • Laagdrempelige activiteiten: eerder las je dat vrijwilligers het belangrijk vinden om alle activiteiten en uitstappen zo laagdrempelig (lees gratis) mogelijk te houden voor de jongeren. Het jeugdhuis/het bestuur komt dan ook tussen bij vervoerskosten en toegangsprijzen bij uitstappen Als je dit overzicht leest en tabel 4 op de volgende pagina bekijkt met de inkomstenbronnen en kostenposten van de bevraagde jeugdhuizen, dan hoeven we er geen tekeningetje bij te maken. De financiële druk op de bevraagde jeugdhuizen is enorm. Om te overleven zijn ze afhankelijk van maandelijkse bijdragen van de eigen vrijwilligers of ouders en van fondsenwervende activiteiten binnen de gemeenschap en gemeentelijke subsidies. Het feit dat jongerenwerkingen financieel overleven, is dus het gevolg van een grote gedragenheid en vertrouwen van de gemeenschap.
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
Ibrahim van vzw Seher:
Seher wil in Houthalen een huis creëren voor allochtone jongeren, zodat ze er rustig samen kunnen zijn. Daarom zouden wij graag de steun vragen aan de gemeente, niet alleen financieel, maar ook moreel.”
Tabel 4: Inkomstenbronnen en uitgavenposten BELANGRIJKSTE INKOMSTENBRONNEN? Eigen bijdragen leden
14 van de 21 werkingen
Gemeentelijke subsidies
11 van de 21 werkingen
Drankverkoop
8 van de 21 werkingen
Andere subsidiekanalen
4 van de 21 werkingen
BELANGRIJKSTE UITGAVEN? Organiseren activiteiten
12 van de 21 werkingen
Huur van lokalen, infrastructuur
11 van de 21 werkingen
Nood aan meer subsidies In acht van de elf geïnterviewde werkingen vermeldden vrijwilligers dan ook de nood aan meer subsidies/ondersteuning van de lokale overheid. Een extra financiële ondersteuning zou hen een grotere buffer geven om meer activiteiten te kunnen organiseren, een groter aanbod uit te bouwen en zo meer jongeren te bereiken.
De bevraagde jeugdhuizen hebben ook nood aan morele erkenning van wat ze doen.
NOOD AAN (MORELE) ERKENNING EN ONDERSTEUNING VAN DE LOKALE OVERHEID Financiële ondersteuning alleen is volgens de bevraagde vrijwilligers niet voldoende. Uit de interviews blijkt dat de bevraagde jeugdhuizen nood hebben aan ondersteuning en (morele) erkenning vanuit de lokale overheid. Het gaat erom dat vrijwilligers nood hebben aan erkenning en appreciatie voor wat ze doen, namelijk jongeren met diverse roots een plek geven en hen helpen om te integreren in de maatschappij. Daarnaast vragen de bevraagde jongeren ook respect voor hun werkvormen en de eigenheid van de werking. Nu past een aantal activiteiten (bv. huistaakbegeleiding) niet altijd in het bestaande subsidiebeleid van lokale overheden en is het daarom soms niet mogelijk om erkend te worden als jeugdwerkinitiatief. Dit terwijl de meeste jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden er net door hun brede, specifieke werking in slagen een unieke doelgroep (jongeren met diverse roots) te bereiken. Formaat pleit daarom bij lokale overheden voor een open visie op jeugdwerk. Een visie die ruimte geeft aan nieuwe initiatieven die mee bouwen aan een eigentijds en divers jeugdwerk in Vlaanderen. Het is belangrijk dat jongereninitiatieven erkend en gesubsidieerd worden om wat ze doen in de praktijk. En niet om wie ze zijn of onder welke jeugdwerkvorm ze al dan niet vallen.
Acht van de elf geïnterviewde werkingen kaart de nood aan meer subsidies aan.
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
11
Volgens Formaat kan een gemeentelijke ondersteuning inzake infrastructuur een boost geven aan de werking.
NOOD AAN GESCHIKTE EN BETAALBARE INFRASTRUCTUUR Toen we de jongeren tijdens de interviews vroegen naar de belangrijkste noden van hun jeugdhuis, dan sprong de nood aan een geschikte en betaalbare infrastructuur het meest in het oog. In negen van de elf geïnterviewde jongerenwerkingen kwam dit thema aan bod. Het gaat hier niet altijd om een goedkopere infrastructuur, wel om een meer geschikte accommodatie. Soms geven de jongeren aan dat hun gebouw in slechte staat is. Andere jongerenwerkingen zitten dan weer samen met de volwassenenwerking in één en hetzelfde lokaal en wensen in de toekomst een eigen ontmoetingsplek uit te bouwen, los van de bredere vzw. Deze resultaten zijn een duidelijk signaal dat het hebben van een goede locatie, specifiek voor de jongerenwerking, belangrijk is om een goede werking uit te bouwen. Een werking die een eigen identiteit kan ontwikkelen als jongerenplek.
Volgens Formaat kan een gemeentelijke ondersteuning inzake infrastructuur een boost geven aan de werking. Een oplossing in de vorm van gemeentelijke infrastructuur of een huursubsidie kan ervoor zorgen dat jongerenwerkingen meer middelen kunnen investeren in de kwaliteit en verdere uitbouw van hun organisatie en zo verder kunnen groeien. Anderzijds kan een gemeente ook ondersteuning bieden in het zoeken naar een geschikte locatie, een locatie die ontmoeting en experiment stimuleert. Nu zijn veel werkingen afhankelijk van de private huurmarkt en daardoor moeten ze soms hun intrek nemen in ongeschikte infrastructuur.
Hamza van De Ster:
Wij zitten nu in een gebouw waar ook ouderen samen zijn. We willen graag een aparte jongerenwerking uitbouwen in Genk Centrum, maar hiervoor hebben we subsidies en ondersteuning nodig.
12
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
SLOTWOORD FORMAAT DENKT MEE Om aan deze uitdagingen het hoofd te bieden hebben jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden nood aan ondersteuning. Ondersteuning van partners als Formaat of andere federaties, maar ook en niet in het minst van (lokale) overheden. Het is belangrijk dat deze organisaties appreciatie en erkenning krijgen om wat ze doen met de jongeren, en niet omwille van de vorm die ze aannemen. Formaat beseft dat het een uitdagende opdracht is om een subsidiebeleid op punt te zetten dat dergelijke jongerenwerkingen, met al hun bredere en grensoverschrijdende activiteiten (intergenerationele werking, huistaakbegeleiding …) een plaats geeft. We willen er dan ook graag mee over nadenken.
Over vandaag en morgen – Jeugdhuizen voor en door etnisch-culturele minderheden Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen vzw
13
COLOFON
Deze brochure is gebaseerd op een bevraging, georganiseerd door Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen, in 23 jongerenwerkingen. Voor meer informatie over de resultaten van deze bevraging kan je terecht bij gerd.vanmeenen@formaat.be. Redactie Gerd Vanmeenen Vormgeving & lay-out Pepijn Haghebaert Foto’s Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen Met dank aan (voor deelname aan bevraging, citaten, nalezen …) Educatief team van Formaat Jeugdhuiswerk Vlaanderen Daan Vandekerckhove Danny Naert Hakim Benichou Anja Van den Durpel Deelnemende jeugdhuizen: • Al Messira – Antwerpen • Dahira Touba – Antwerpen • Tempo African – Antwerpen • FV de rijzende sterren: Antwerpen • Young Talent School – Antwerpen • Durak – Beringen • Inkad – Diegem • Vereniging Participerende Jeugd – Genk • Semersah Geyda (nu Jeugdwerking De Ster) – Genk • De Gouden Meridiaan – Gent • Poskuder – Gent • Rinia – Gent • Özburun – Gent • Ergenekon – Gent • Istikamet vzw – Heusden-Zolder • Seher Vzw – Houthalen • El Wafa – Lier • Waka Waka – Mechelen • Hidaya – Sint-Niklaas • Poorten en Bruggen – Sint-Niklaas • Syrisch Belgische Vereniging voor toekomstopbouw – SintNiklaas • Jongeren en Diversiteit – Waregem • Partage en Couleur – Zellik Alles uit deze uitgave mag worden overgenomen met uitdrukkelijke bronvermelding.
Met de steun van de Vlaamse Gemeenschap
Gedrukt op gerecycleerd papier
V.U.: Formaat vzw, De Wittestraat 2, 2600 Berchem / Tom Willox, Moerheide 9, 9220 Hamme